didi codva da cezari - iverieli: homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/didicodva...gasuqeba...

144
sandro papa didi codva (1790w) cezari (cxeli zamTari _ 2013 w) Tbilisi 2013

Upload: others

Post on 29-Feb-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

sandro papa

d i d i c o d v a( 1 7 9 0 w )

c e z a r i( c x e l i z a m T a r i _ 2 0 1 3 w )

Tbilisi

2013

Page 2: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

damkabadonebel-dizainerikoba bedoiZekoba bedoiZe

kompiuteruli uzrunvelyofa maia bolqvaZemaia bolqvaZe

© `eTnopolitika~© `eTnopolitika~

redaqtori da gamomcemeliiulon toliaSviliiulon toliaSvili

Page 3: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

3

qveynis meTauri mxolod eris interesebis mixedviT unda

moRvaweobdes. am gziT gaxdeba igi saxeliani. Tu meTauri subieq-

turi, ojaxuri, klanuri (partiuli) interesebis msaxuria, qveyana

tragedias, xolo TviTon gaorebul Sefasebas ver aicileben.

didi mebrZoli iyo qarTl-kaxeTis mefe erekle II. didi iyo

misi mcdeloba, magram garemocvis tyve Seiqmna da qveyanam tragedia

ver aicila. am sakiTxs exmaureba winamdebare naSromi.

qveynisTvis tragikuli da meTaurisTvis komikuria mixeil

saakaSvilis moRvaweoba. survilis miuxedavad, ver amaRlda igi

eriskacis donemde. garemocvam daatyveva, Tavmoyvareoba waarTva.

2013 w. ianvar-TebervalSi gaiTamaSa komedia, romelmac Seaferxa

qveynis winsvla. am movlenas eZRvneba winamdebare naSromi. sakiTxis

msubuqad gadmocemam ver unda daCrdilos tragediis simZime. wam-

kiTxavs Sevaxseneb sulmnaT akakis sityvebs:

vin ra icis, rom es guli mkvdaria,

rom sicili zogjer cremlze mwaria.

d i d i c o d v a( 1 7 9 0 w )

winaTqma

Page 4: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

4

sandro papa didi codva (1790 weli)

/1790 w. aprili. mefe erekle II, SviliSvils, giorgis asul

ninas aTxovebs odiSis mTavar kacia dadianis vaJ grigorze. did

samefo darbazSi qorwilia. calke, mcire darbazSi TaTbiroben

mefis mdivan-mrCevel solomon lioniZe, mdivan-begi Wabua or-

beliani da grigoris maswavlebel-mrCeveli antyon Wyondideli/

solomon lioniZe

auCqareblad unda viCqaroT,

simZimiT qedi ar movixaroT

orgulni axlos ar gavikaroT,

egeb erTobiT, bolos vixaroT

anton Wyondideli

ufalis madli gadmosulia, amaSi Cvenic didi wvlilia

zugdidi Tbiliss gverdSi udgeba, Tu iyo wyena,

is waSlilia.

Wabua orbeliani

wyena ki iyo, Tavad dedofals,

ramdeni Sexvda sityva sawyeni

Wori simarTles gadaeria, aravin iyo sikeTis mCeni.

isev Sen SesZel, mamao anton, baton kacias daSoSmineba

sulier moZRvars win ver dagidga,

ara yofila rwmenis gineba.

anton Wyondideli

is, rac uflisgan monatania, gasagebi da asatania

kaci RvTis nebas Tu ver Caxvdeba,

unda itanjos erTi xania

da roca goni gaunaTdeba, roca mixvdeba ase rad xdeba

wyena gaqreba, gza gamoCndeba, sakeTebeli daulagdeba

Page 5: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

5

sandro papadidi codva (1790 weli)

ratom gvikvirdes, solomon mefe, jan-RoniT savse,

uceb wavida*

rac erTad gvqonda qveynis mizani,

unda agvewyo calke Tavidan

gza Cagveketa, misi Semcvleli, vera mefobda,

veras sardlobda

dadians surda sikeTis Tesva,

mxaris mimcemad veravis scnobda

meordeboda Suri da wyena, vin ra ikadra,

ver ityvis ena

Tqven dedofalsac Tu esma sityva,

iyo naTqvami Tu moeCvena?

Wiri_Wiria, qalic-qalia, msaxuria Tu dedofalia

qalis gulisTqma azr-amRvreuli, kacma damwindos _

misi valia

solomon lioniZe

aq gasakviri araferia, kacs gza da kvali Tu aeria

zogis dalocva ginebad esmis, zogis gineba misamReria

cxra wlis win iyo, batoniSvili levani mefes gamoecala**

masTan giorgi Seeqmna mZimed, borots emZlavra da moecala

* solomon mefe, romelmac bevri gaakeTa imereTis samefosaTvis (mxolod tyveTa

gayidvis akrZalva utoldeboda did revolucias, aRaraferia saTqmeli guriis,

afxazeTis da odiSis samTavroebze gavlenis gaZlierebaze, qarTl-kaxeTis samefosTan

erTobliv moqmedebaze da a.S) 23.04 1784 w. uecrad gardaicvala. msxvilma Tavadebma

(papuna wereTeli, beri wulukiZe da sxv.) ukve 30.04 taxtze misi biZaSvli daviT

giorgis Ze aiyvanes. am faqts daZabulobis gaZliereba mohyva or samefos Soris.

erekle II meuRle darejan dadiani aqtiurad monawileobda ideur brZolaSi.

** 1781 w. gamoucnob viTarebaSi levan batoniSvili (fiqroben mowamluli) gardaicvala.

erekle II moukvda morige jaris Semqmneli, samefos lekTa Semosevebisagan damcveli,

qveynis didi imedi. amasTan, levani erekles darejan dadianis qalisagan hyavda da

giorgisagan (gerisagan) gansxvavebiT dedoflis dasisaTvis misaReb samefo kandidats

warmoadgenda. imave xanebSi daavadda giorgi batoniSvili. gadmocemis Tanaxmad igi

tanmaRali, welwvrili, farTo mxarbeWiani iyo daavadebamde, Semdeg ki avadmyofurad

gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes:

zaqs Wams erT dajdomazeo. dedofali darejani Surianobda gers da cdilobda

sityviT Tu saqmiT raime evno. giorgi batoniSvili iZulebuli iyo gascloda

sasaxles da samarTav mamulSi, gamoketiliyo.

Page 6: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

6

sandro papa didi codva (1790 weli)

levans vtirodiT samefos imeds,

giorgi gvyavda misaxedavi

avs avi iyo erTad nazavi, sityvis awonis vis hqonda Tavi

mefem idarda da welSi gatyda, siberem vaJkacs Semoutia

aRara Canda gamosavali, sikeTes wili ar dautia.

giorgi ZmebSic gamorCeuli, maRali, wvrili, mxarbeWiani

sikvdils gadurCa, taniT gasqelda,

RoniT Seiqmna raRac Wiani

gonieria, ianda, mixvda, saidan qroda qari ugvano

roca ar ari gamosavali, unda gascilde, daTmo, ugano.

qarTlSi borCalo, yazaxis wili,

mamisgan hqonda Sesanaxavad

adga mamulSi gamoiketa, TavisTvis iyo kargad Tu avad

amiT gadarCa taxtis memkvidre, samefos bedi gadaarCina

ana dedoflis* suls Sevavedreb, ase Wkviani vinc gaaCina

Wabua orbeliani

mec davamateb giorgis ambavs, sxvebisgan mudam gamorCeuli

ara mamiT da gvariSvilobiT, codniTac iyo mudam euli

mayaSvili da baraTaSvili** zrdidnen

da adaT-wesebSi wvrTnidnen

qarTul-somxurSi, sparsul-berZnulSi,

vinc aswavlidnen, isini cdidnen,

uyvarda wigni, wmindanT cxovreba, istoriani Zveli, axali,

`yurani~-s codniT molas sWarbobda,

kiTxvebi hqonda TavSi saxali

* giorgi batoniSvilis (daibada 10. XI. 1746 w) deda iyo imereTis Tavad zaal

abaSiZis asuli ana. giorgis garda anas eyola Tamari. ana dedofali 1749 w.

gardaicvala. amis Semdeg ereklem SeirTo darejan dadiani, romelTanac mravali

Svili eyola.

** Tavadebi svimon mayaSvili da roin baraTaSvili giorgis kacad Camoyalibebaze

agebdnen pasuxs da arc unaniaT Tavisi Sroma. giorgi batoniSvili ZmebSic

gamoirCeoda tanmaRlobiT, sportuli garegnobiT, ZlierebiT da a.S. rom ara

`SeZenili~ daavadeba, romlis iniciatori SeiZleba ivaraudo, magram ver daadgen,

vin icis rogori mefe iqneboda. ucxo enebs Teodore episkoposi aswavlida. mis

maswavlebelTa Soris iyo agreTve dekanozi ioane. (amis Sesaxeb cnobebs iZleva

sulmnaTi platon ioseliani. ix. misi cxovreba giorgi mecametisa, Tb; 1936w)

Page 7: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

7

sandro papadidi codva (1790 weli)

sasaxlis karze bevri vin iyo xanebis Svilni, gireis Svili

RvTismetyvelebas Tavad uxsnida.

`bibliac~ hqonda miwyiv gaSlili

ToTxmeti wlisam samefo movlo, ganjis, erevnis saxanoebi

qarTli, kaxeTi, TuSeT, fSavlebi,

dvaleT-xevsurTa maRali mTebi

imav wels moxda, ToTxmeti wlisa,

papam qarTlelTa mefed datova

aseTi iyo Teimurazi, ase iavdra, ase aTova.

erekle mxolod meurve iyo, kaxeTis mefe,

qarTlis mfarveli

giorgis mama da mouravi, oriv samefos erTguli mcveli.

Tvrameti wlisa, mamasTan erTad, omSi iyo

da mters mihyioda

ara yofila umisod brZola, bevri SeiZlo da bevri scoda

ocda erTisas SerTes qeTevan, qiziyTa Tavis, papunas qali

iyo utexi, rogorc qiziyi, mtrebze saomrad eWira Tvali

ra damaviwyebs, samasi kaciT, xuTasi leki daasamara

visac dedoflis tyvevna undoda,

dedoflis xmalma is gaamwara*

anton Wyondideli

ar dagimalavT, giorgis ambebs,

dedoflis kari gvatyobinebda

mitom ukuRma vicodiT yvela, rogor ibrZoda,

vis sad danebda

darejan Cveni axlobelia, mTavar grigoris mamida ari

rasac gvamcnobda, sando gvegona, gautaneli daundobari

xolo rodesac rusTa generals urCia mamas waCxubeboda

* 1778 w. giorgis meuRle qeTevan andronikaSvili, qiziyis mouravis papunas

asuli da revazis da (revazs Semdeg, darejan dedoflis daJinebiT, erekle mefem

mouraoba CamoarTva, geris, giorgis poziciebis dasustebis mizniT), TbilisSi

brundeboda 300 mcvel-mxlebeliT. RarTis karTan maT 500 leki Causafrda.

qeTevanma Tavad usardla mcvelebs da mesame Setevis dros gatexa lekTa

winaaRmdegoba.. misi gmirobiT aRfrTovanebuli Tbilisi zarbaznebis quxiliT

Sexvda axalgazrda dedofals.

Page 8: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

8

sandro papa didi codva (1790 weli)

erTxans vifiqreT, es ra Svilia,

erekles Tavze es ra xdeboda

totlebeni rom gvewvia odiSs, iseTi mohyva mefis ambebi

masTan giorgis avi zraxvebi, misgan rusebis danakargebi

am oci wlis win, aspinZis omSi, Turqebs Seekra, mamas ugana

rusebmac mitom isurves gacla, rom ver gaegoT wina-ukana

erTxans isic Tqves, mRvdlad gauSveben

da Sio-mRvimes daeyudeba

mefis taxts levans daulocaven, simSvidec ase dasadgurdeba

bevric sxva iyo, yvela rad movyve, erTxans mejera,

Tumca var frTxili

amitom roca aqeT mawvies, ar movdiodi gulgadaSlili

me xom veWvobdi, beJan dadians,* mTavris biZaSvils,

ar mekiTxebiT?

pirwmindad swamda rasac ambobdnen

da fexs iTrevda TavgamodebiT

aq gavarkvieT mxolod simarTle,

TvalSi mogveca TiTqo sinaTle

RmerTo av kaci rad gaaCine, ratom aRzarde da ratom naTle

Wabua orbeliani

me mefes vaxldi aspinZis omSi, naTqvams, gagonils erTad viwerdi

rusTa Ralati Tavad vixile, giorgis qcevas axlodan vmzerdi

totlebenma** rom daawyo jari, ukan gaqcevas epireboda

* beJan dadiani, mTavar kacia dadianis biZaSvili. anton WyondidelTan erTad

Camosuli iyo giorgis asul ninas xelis saTxovrad. qorwilis saqme maT

gaariges.

** generali totlebeni, ruseTis samxedro nawilis sardali. TurqebTan brZo-

lis dawyebis win, qarTvelebs zurgi aqcia da saomar vels gaecala im mizez-

iT, rom qarTveloba mcire ZalebiT mainc damarcxdeboda (es SeiZleba mis

davalebas da mizansac warmoadgenda).. wasvlis win mas giorgi batoniSvili

mieWra da galanZRa, rogorc ara imdenad qarTvelobis moRalate, ramdenadac

ruseTis mTavrobisa da mTeli eris Semarcxveneli. erekle II erideboda rus-

Ta wyenas.. giorgi batoniSvilma ki simarTle da risxva ar damala.. wasvlidan

meore dRes totlebenma Seityo qarTvelebis brwyinvale gamarjvebis ambavi da

dasavleT saqarTveloSi gadasvla daaCqara, sadac aseve `isaxela~ Tavi.

Page 9: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

9

sandro papadidi codva (1790 weli)

ar iyo CvenSi gulCaTuTquli, javriT visac ar etireboda

mefem ar hkadra generals cudi,

sayveduri ar dascda WaRaras

magram iCqara, mters ar gaego da SetevisTvis uxmo naRaras

mxolod giorgim ver daiTmina, totlebens hkadra sakadrebeli

Tan daamata, oms Cven movigebT, Cveni miwaa mosagebeli

Sen vaJkacobas `imperatricas~, sakuTar piriT gavagebineb

Tu gapatiebs, me sad wamixval, pasuxs, mogZebni da gagebineb

mere ki Tavis cxraasi mxedriT, brZolis vels miswvda

da ikiskasa

vinac ixila, kidec Seaqo, Suri ki vici ityoda rasa.

anton Wyondideli

Sen marTals ambob, odiSs gavigeT,

mefis Ralati rom ar ikmara

brZolas Soridan Tvals adevnebda

da moxuc mamas ar miexmara

axla xom mixvdiT me da beJani, ratom veWvobdiT,

raze vfrTxilobdiT

vis da ra surda, vin vis Surobda, jer ar vicodiT,

andeze vgrZnobdiT

agvixda eWvi, amitom iyo, solomon gkiTxeT farulad rCeva

vin rogoria mTqmeli da mqneli,

vis rogori aqvs azri da Cveva

solomon lioniZe

me araferi miTqvia naTlad, gamgebi vici isec gaigebs

sulels Seacdens Riad naTqvamic,

brZeni niSansac Sarad daigebs

anton Wyondideli

me kargad mivxvdi im miniSnebas, ramac Cven rZalad aqcia nina

amitom iyo, erekle mefes, roca wavrsdeqi dedoflis wina

vuTxar, giorgi, dadians swunobs, Svili saCvenod ar emeteba

mefis memkvidris asuli ari, dadianobiT ra emateba

vicodi ficxi bunebisaa, mefis meuRle da dedofali

Page 10: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

10

sandro papa didi codva (1790 weli)

darejans vicnob, aqa berdeba

da mainc Cvensken uWiravs Tvali

rogorc gaigo, giorgi gvwunobs,

mefeT sasiZod grigors ara cnobs

saxiT ar icis, sityva-pasuxiT, ras warmoadgens,

verafersa grZnobs

afeTqda qali, atexa qari, milew-molewa Svili da qmari

giorgis ufro ar daindobda, geri aTasjer gaxda naxmari,

erekle mefem jer ki iyuCa, mere gvaRirsa mefuri sityva

me Tanaxma var, erTi pirobiT, Tu daiviwyebT,

rac ki aq iTqva.

ase gadawyda qorwilis saqme.

dRes jvarisweras vinc eswreboda

grigors da ninas vinca locavda,

ra moxda gana yvela xvdeboda

amitom vlocav, RmerTma ineba,

zugdidi Tbiliss gverdSi udgeba

saerTo ZaliT movdrekT imereTs,

romeli ari win dagvidgeba

Wabua orbeliani

mamao anton, Sen kargad ici, kacis fiqrebze, RmerTs ecineba

bavSvebi ar varT ocnebebs avyveT, amitom getyvi, nu gewyineba

imerT samefo waqceulia, ecada qarTlma mas ver uSvela

Sahnavaz mefe* zugdids movida,

daimorCila vinc Sexvda yvela

dadianis taxts levani dasva,

Tqven Samadavles adre etyodiT

Zmiswuli Tamar rZlad mogivlinaT, iseTi turfa,

yvela etrfodiT

* vaxtang V (Sahnavazad wodebuli) 1658-1675 ww. muxran batonebis samefo

dinastiis damfuZnebeli imereTis samefoSi Seqmnili mZime mdgoamreobis gamo

`iZulebuli~ gaxda procesebis daregulirebis mizniT, `mieRo~ imereTis

Tavdebis miwveva da dasavleT saqarTveloSi gadavida. odiSis damorCilebis

Semdeg afxazeTisa da guriis mTavrebma mas morCileba gamoucxades.

Page 11: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

11

sandro papadidi codva (1790 weli)

ver SeiSnoeT mefis wyaloba, qalis gulisTvis iwyeT caloba

Semircxvenia ase mefoba, ase qmaroba ase rZaloba*

Ze vaxtangisi mefed miiReT, arCili,** norCi, gamoucdeli

ver SeifereT, ar uerTguleT, ar gamoiReT saSvelad xeli

da ra moigeT wyalobis wilad, sxvis cols dasdevTiT

calke da wyvilad

sakuTars swyendiT WirTa TmenisTvis,

sxvisi naxravi migaCndaT xilad

Cven ra vifiqroT, rac iyo uwin, viciT rom aRar ganmeordeba?

rom CaverioT Tqven saqmeebSi, rac guSin iyo,

xval ar moxdeba?

* XVII s. qarTvelebis didi marcxiT aRiniSna. saqmes ver Sveloda calkeul

mamuliSvilTa Tavdadeba. erTi mxriv TurqeTma da meoresi-sparseTma im-

Zlavres, saqarTvelo gaiyves da imperiebisaTvis damaxasiaTebli politi-

kis gatareba daiwyes. dasavleT saqarTvelo imereTis samefod da afxazeT,

odiSis, guriis samTavroebad iyo dayofili da Sina areulobaSi CaTreuli.

TurqeTisa da adiRevelTa daxmarebiT SarvaSiZeebma SeZles afxazeTis sam-

Tavros gafarToeba da engurs uwies. scades enguris gadalaxva da afxazTa

didi samefos aRdgena, uSedegod da feodalur omebSi Caebnen. guriisa da

odiSis samTavroebi afxazeTs ratom CamorCebodnen da mohyva amas gauTavebli

qiSpi pirvelobisaTvis. tragedia ara xdeba komediis gareSe. sxvanairad ver

daxasiaTdeba is, rac Sahnavazis Zmiswul Tamaris miTxovebas mohyva levan III

dadianze (1661-1680ww).

** Sahnavazis (vaxtangV) mier dasavleT saqarTvelos SemoerTebis cda uniaTod

damTavrda. vaxtangma imereTis samefo taxti CamoarTva bagrat IV, igi qarTlSi

wamoiyvana da mefed Tavisi Ze arCili daudgina. arCilma sam wels imefa (1660-

1663ww.) Semdeg taxti kvlav bagratma daibruna. levan dadiani arCils miemxro

da bagrat mefes Tavs daesxa. bagratma dadiani daamarcxa, daatyveva, coli Tama-

ri (silamaziT ganTqmuli) waarTva da SeirTo. levans sanacvlod qaliSvili

TinaTini SerTo da rogorc siZes dadianoba daubruna. gurieli ratom unda

darCeniliyo mSvidad. lamazi Tamari masac `uyvarda~. arc darCenila, bagrat

mefem aqac `ieSmaka~. aiRo da guriels meore qaliSvili darejani miaTxova.

komedia `eZie qali~ (viTarca yvela ubedurebis saTave) amiT ar damTavrebula.

1678 w. imereTSi kvlav arCili gamefda. gandevnili bagrati siZes-guriels Se-

exizna. coli Tamari ki meore siZes _ dadians daubruna. ra icoda, rom meore

wels mefobasa da Tamars kvlav daibrunebda da a.S.

Page 12: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

12

sandro papa didi codva (1790 weli)

anton Wyondideli

mwared naTqvami orgvarada Wris: zogs daafiqrebs,

sxvas Wkvaze aSlis

moTminebaa misi wamali, dro daamSvidebs, Wrilobas waSlis

gana ar vici, bevri ram vcodeT, xval ar SevcdebiT?

neta vicodeT

codvis Svilebi codvaSic vcodavT

da codvis gamo unda viwodeT

ase yofila mTeli warsuli, arc qarTlelni xarT

gamorCeuli

qsnis da aragvis erisTavebi,* ratoma gyavdaT omiT Zleuli

ar meordeba gana es codva? Zvelni rom sZlieT, axalni dasxiT

radgan Tqvenia batonis Svilni, Tavze daisxiT da qeba asxiT**

magram rodemde es gagrZeldeba, rac axalia ukve Zveldeba

erTs meore cvlis, mosuli midis,

xval visi ari qveynis xeldeba?

solomon lioniZe

Tqma advilia, magram Tu naTqvams auwonavi simZime axlavs

mTqmelsa da gamgons Tu daaCoqebs, welebSi moxris,

TavebiT axals

maSin iqneba daTmena jobdes, ar davukodoT axlobels guli

roca Znelia simarTliT Wedva,

da ufro rTuli naxo erTguli

* 1739 w. qsnis erisTavma SanSem mezobeli aragvis saerisTao daikava. imave

dros givi amilaxvars daupirispirda misi mamulebis misakuTrebis mizniT.

givi amilaxvarma nadir Sahs jari gamosTxova da SanSes iqiT Seutia, gaaqcia

da qsnis erisTaoba (amilaxvrobasTan erTad) daisakuTra. gaamayebuli givi

amilaxvari male sparselebsac gaudga da janyi wamoiwyo. 1742 w. aragvelebma

beJan erisTavi mokles. nadir Sahi qarTlis moTvinierebis mizniT iZulebuli

gaxda aragvisa da qsnis saerisTaoebi Teimuraz II daemtkicebina. Teimurazi

kaxeTTan erTad qarTlsac upatronebda siZobis uflebiT. (vaxtang VI qaliS-

vili Tamari Teimurazis meuRle da erekle II deda gaxldaT).

** erekle II didfeodalebi daaknina, qsnis da aragvis saerisTaoebi gaauqma, ma-

gram darejan dedoflisa da mravali SviliT Sewuxebuli moxucobaSi motyda

da samefo gamosakveb – samarTavad vaJiSvilebs `gaunawila~.

Page 13: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

13

sandro papadidi codva (1790 weli)

rac imereTSi codva trialebs, aqac igive ar meordeba?

amitom gvijobs iqiT sayvedurs, mwared davfiqrdeT,

aqeT ra xdeba

mamao anton simarTles ambob, asev siamrTles orbeliani

Cven Cven mefeTa erTgulebi varT,

angelozebi ar varT frTiani

kargad daviwyeT, qarTli-kaxeTi odiSTan mtkiced vaerTianeT

kamaTs Tu avyeT, niSnavs Seqmnili, Seqmnamde ukve davazianeT

Wabua orbeliani

kargad gamigeT, rac movaxsene, gana imitom rom mZuls imeri

orniv erTni varT, mxolod erTobiT,

ZalgviZs rom gavxdeT svebednieri

mitom TavSi sjobs avis ganCxreka, boloSi wuxil-dananebasa

ase maswavles, ase maqvs rwmena da verc Sevicvli am bunebasa

anton Wyondideli

Wyondidelebi rac varT qveynisTvis, iciT da raze gavimeoro

arc me mCvevia avs kargi varqva, suli wavwymido da avimZoro

ar gaveqcevi uxerxul kiTxvas, ar Sevecdebi rame davmalo

sjobs gavarkvioT da SevaTanxmoT, da ar gavxadoT is samomavlo

es naTelia, grigor dadians erToba marTebs moyvrobis ZaliT

Tumca mamida misi darejan aRar gviyurebs mowyale TvaliT

magram xvale xom giorgis aris,

traqtatis* nebiT taxtis memkvidre

* aspinZis brZolam 1770 w. erekle II da solomon imerTa mefes

daanaxa, rom TurqeTis damarcxeba da dakarguli samcxe-saaTabagos dabruneba

SesaZlebelia. rom ara totlebenis Ralati, erekle martoc moaxerxebda

axalcixis safaSos SemoerTebas. aman aiZula solomoni ereklesTan SeTanx-

meba daedo. 1773 w. erekle da solomoni SeTanxmdnen axalcixis winaaRmdeg

laSqrobaze. daiwyes kidec da arTvinamde miaRwies. aq solomoni avad gaxda

(mizezi dasadgenia) da laSqroba Sewyda. TurqeTma daaCqara saqarTvelosTan

(ereklesTan calke) keTilmezobluri urTierTobis aRdgena. 1778 w. Sedga Se-

Tanxmeba. ruseTis mTavrobam igrZno, rom qarTl-kaxeTi xelidan ecleboda da

georgievskis traqtatis dadeba daaCqara. traqtatis ZaliT ruseTi aRiarebda

giorgis momaval mefed.

Page 14: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

14

sandro papa didi codva (1790 weli)

qarTli-kaxeTi misi iqneba da dagvifaravs icocxlebs vidre

imas vambobdi, aRmosavleTiT,

Tqven xarT imerTa karis Camketi

samxreTs yovelgan TurqeTi zomavs, Tu miendobi,

yofilxar ceti

dasavleTidan gurielia simon svini da mousvenari

Semdeg Cvena varT odiSelebi

da arc Cvena varT mSvidni da wynari

imereTs axla daviTi mefobs, is solomonis biZis Svilia

cdilobs TavadTa Tavis moqonvas, ficze ficsa sdebs,

gulgaSlilia,

am erTi wlis win grigol dadians,

Tqvengana hqonda kidec Tanxmoba

SeeZlo Tavad taxtze dajdoma,

ganmtkicdeboda Cven Soris Zmoba

magram arCia giorgis Svili, arCilis SviliT rom Seecvala*

ymawvils mefoba kidec undoda da uWkuobiT gamoecala

kvlav giorgis Ze daviTi mefobs, ki ara mefobs,

mefes TamaSobs

mas Tu ganvdevniT, erekles davsvamT, verTiandebiT,

amas raRa sjobs

da Tu es moxda, misi memkvidre giorgi ari, is gamefdeba

grigori misi siZea ukve, amiT qveyana erTiandeba.

Wabua orbeliani

mamao anton, yvela kargia, rac ocnebebSi monaqargia

magram xom ar sjobs jer mas mixedoT, rac cxovrebaSi danakargia

Torem gamodis, aqeT gvkarnaxob, ra ari Cveni sakeTebeli

iqiT ar dardob rac dagikargavT,

* 1784 w. ianvarSi moxda ereklesa da solomonis Serigeba. solomonma tax-

tis memkvidred ZmisSvili daviT arCilis Ze gamoacxada. daviTi meore mxriv

erekles badiSi iyo. aprilSi solomoni uecrad gardaicvala da Tavadebma

taxtze solomonis biZaSvili daviT giorgis Ze aiyvanes, 1789 w. grigol

dadianma (erekles daxmarebiT) daviT giorgis Ze gandevna da daviT arCilis

Ze gaamefa. 1790 w. daviT giorgis Zem mefoba daibruna. daviT arCilis Ze

ereklesTan afarebda Tavs.

Page 15: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

15

sandro papadidi codva (1790 weli)

rac ari marTla sadardebeli

amas rom vambob nu gewyineba, afsarebi* gyavT Semoseuli

gisaxldebian, moimRerian megrels da afxazs gaaZres suli

solomon lioniZe

roca formdeba xelSekruleba, winaswar unda yvela vicodeT

mere ar moxdes, es ar megona, ise ar iyo, amaSi vcodeT

mitom Wabuas daveTanxmebi, gvainteresebs, rogor, ra xdeba

afsarebi gyavT Semoseuli, maTgan ramdeni rame waxdeba

SarvaSiZeni didia gvariT, didi warsuliT da momavaliT

erT dros samefos samzerze idgnen,

axla samefos uteven ZaliT?

aqedan iqiT isea Sori, ambebs vgebulobT JamiTi-Jamad

rogori ari iq viTareba, gvainteresebs, vkiTxulobT amad

anton Wyondideli

Tqveni surivili gasagebia, bunebrivia, misaRebia

gindaT icodeT raa simZime, asawevia, wasaRebia

madloba ufals, misi SewevniT, bevri siZnele gadavitaneT

mTavari iyo TurqTa uReli da gaTurqeba ver avitaneT

Zneli dro iyo da Znelbedobam odiSs Tavisi daasva daRi

dapataravda sikeTis madli, Zala Sendobis da rwmena saRi

avazakoba da tyveTa syidva, Sinaomebi, areuloba

gautanloba, rwmenis dakargva, gaxda cxovrebis mocemuloba

egrosis mxares egriselebi, megrels gvetyvian,

gvetyodnen lazebs

nawils afxazebs, danarCens svanebs,

madlian miwis Svilebs lamazebs

iyo dro roca erTni viyaviT, erTad vSromobdiT,

erTad vomobdiT

amer-imeri dagvtrialebda,

* afsarebi _ adiReuri warmomavlobis tomebi, romlebmac XVIIs. meore

naxevridan daikaves kavkasionis CrdiloeTi afxazeTi da bolos md. engurs

uwies.

Page 16: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

16

sandro papa didi codva (1790 weli)

ZlierTa gverdiT Tavs laRad vgrZnobdiT

bedic gvwyalobda, ar Segvxebia monRolebi

da koWli Temuri*

CvenTan xmlis qneva meomris iyo da puris cxoba iyo mepuris

es ara niSnavs moZmeT vuganeT da maT beds Cven ar viziarebdiT

sxvas ar movyvebi, cotne dadians,

pirvelad Tqvenve aRiarebdiT

Cveni samSobloc bevrs miiTvlida

nikofsiidan darubandamde

Semdeg davcildiT brwyinvales** aqeT, vSurobT,

viZaxiT rad unda mwamde

sxvebmac ra naxes Cveni dedloba,

Semogvisies mijriT mxedroba

mravali kuTxe CamogvaTales

da Cveni sisxliT daewyoT Troba

imerTa mefes Cven CamovcildiT,

da Camogvcilda Cven afxazeTi

nikofsiidan gagris cixemde, afsari Cajda wveTi da wveTi

solomon lioniZe

mamao anton, sibrZnis metyvelTa,

Tu odnav mainc moapyrob smenas

zogs gaigoneb imisTana azrs, romlis gamoTqma ara surs enas

momismenia, eri bavSviviT daibadeba, zrdas daasrulebs

mere berdeba, daberebuli,

cremliT moiwmends dafarul wylulebs

egroselebi xom ar daberdiT, uflis nugeSi Tu wagrTmeviaT

aTasi weli xmals miiqnevdiT, axla diacTa krebuli gqviaT?

Zvelze ar vityvi da ufro Zvelze,

gubazs*** dacemuls saomar velze

* koWli Temuri _ Temurlengi

** brwyinvale _ giorgi V _ saqarTvelos kvlav gamaerTianebeli mefe

*** gubaz lazTa mefe _ VI s. gamoCenili pirovneba. Tanabrad ewinaaRmdegeboda

sparseTisa da bizantiis (aRmosavleT romis) imperiis dampyroblebs. 554 w.

mokluli iqna RalatiT `mokvavSire~ sardlebis mier.

Page 17: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

17

sandro papadidi codva (1790 weli)

roca ibrZoda iqiT da aqeT, mWreli ar ekra xanjali welze?

gnebavs leoni patrikiosi*, roca arabebs erekeboda

arCilTan** erTad mters mihyioda, utevda gana erideboda

romeli erTi kidev movTvalo, sxvebs davaSoro,

calke movTalo

ver davinaxo qveynis erTguli, maSin damevse samzeo Tvalo

ginda vaxsenoT levani didi***, romelmac brZoliT zida sazidi

ar daaCnia cxovrebas kvali, javri waiRo guls danakidi?

ase, rom gvaxsovs rac adre iyo, afxaz-megrelad mxare daiyo

da rogor ginda erTs rom igoneb, maxsovrobidan sxva gamoriyo

anton Wyondideli

aq Sen axsene levani didi. didi rom iyo, iyo saridi

afxazebs Zmobda, saxeli hqonda, moyvrobas iyo gamonakidi

sorex afxazTa mTavris**** asuli, colada hyavda,

kidec etrfoda

* leon patrikiosi _ VIII s. gamoCenili moRvawe. md. kelasuris CrdiloeT afxaze-

Tis gamaerTianebeli. qarTlis erismTavar stefanozis memkvidre mefe miris siZe, miris

Zma arCil didis mokavSire. maTTan erTad anakofiis (axali aTonis) cixesTan 735 w.

daamarcxa arabTa laSqari, murvan yrus sardlobiT rom cdilobda mTeli saqarTvelos

daxarkvas. mokavSireebma dasavleT saqarTvelo arabebisagan gawmindes. leoni iyo lazTa

samefo dinastiis (gubazis) Camomavali, afxazTa samTavros fuZemdebeli.

** arCil II _ VIII s. qarTveli gamorCeuli mefe. misi Zalaufleba vrceldeboda mTel saqa-

rTveloze Tblisis saemiros gamoklebiT. leon I misdami daqvemdebarebuli mTavari iyo.

*** levan II didi _ XVII s. gamoCenili mTavari odiSisa. man moaxerxa da Tavisi gavlena

ukve damoukidebeli afxazeTis samTavroze gaavrcela. sapasuxod afxazTa mTavrebma af-

sarebi (adiRevelebi) moiwvies da iqiT Seuties odiSs. mTavari levani iZulebuli iyo

koraxis (kelasuris) cnobili 60 km. sigrZis kedeli ganeaxlebina.

**** levan II dadianma (1611-1657 ww) SeZlo da afxazeTze gavlena gaavrcela. afxazeTis

mTavris asuli hyavda colad da misi interesi afxazeTisadmi bunebrivi iyo. miT ufro,

rom qaTib Celebis (Turqi mogzauri) cnobiT XVIII s. 40-iani wlebSi soxumi lazebis

qalaqi iyo, xolo CrdiloeTidan gadmosulebi mTebSi saxldebodnen afxazebTan.1623 w.

levan dadianma coli ukan miubruna moyvrebs. am niadagze daiwyo dausrulebeli brZola

odiSisa da afxazeTis samTavroebs Soris. Tu gaviTvaliswinebT, rom afxazeTis aris-

tokratiam imave periodSi musulmanoba miiRo, brZolas ukve religiuri xasiaTi mieca.

SarvaSiZeebma daxmareba Turqebs sTxoves. maT 1634 w. saerTo ZaliT moaoxres kodoris

mxare, drandis monasteri da samxreTs Seuties. jiqebia SarvaSiZem kodorsa da RaliZ-

gas Soris Caasaxla afrasebi. murzayan yvapus Ze SarvaSiZem enguramde moindoma afsarTa

Casaxleba. (misi saxelis mixedviT ewoda am mxares samurzayano).

qarTvelebi (megrelebi, afxazebi) Camosaxlebul adiRevelebs afsarebs eZaxdnen, rusebi –

abazins. bolos qarTvelebis gavleniT XIXs. maT afxazebi ewodaT.

Page 18: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

18

sandro papa didi codva (1790 weli)

magram ar iyo bolomde wrfeli,

colsac eWvnarevs xSirad etyoda

bolos gauSva mSobelTan qali, ra iyo, vin Tqvas, amis mizezi

aman daudo mtrobas saTave, gaxda serTo saxlis Camrezi

sorexma uxmo damxmared Turqebs, kodoris mxare moarbevina

aqeT levani, iqiT sorexi, tyuan-marTai gansajos vina?

Turqi daeca drandis monasters,

uflis mlocvelebs sisxli adina

Zarcva da dawva qveynis dideba, iman moigo, vinac agina

es ar ikmara gamwarebuma, yvapus Seekra da gaZlierda

erTad afsarni gadmoiyvanes, sorexi fiqriT zecaSi frenda

SeerTebuli ZalebiT surda, pirvel enguri gadmoelaxa

rogorc leonma aTasi wlis win, lixi daepyra da daelaxa

afxazT samefo kvlav aRedgina, mtrebisTvis deda etirebina

egeba taxtic gadmoetana da quTaisSi daedo bina

kacis fiqrebze RmerTs ecineba, adrec giTqvia da vimeoreb

simarTles vityvi, sicrues gavyve, Tavs gavifuWeb,

suls avimZoreb

xo da simarTle imaSi ari, sorex da yvapu mizans ver Sewvdnen

engurs moadgnen, ver gadmolaxes, Zala ar eyoT,

zomaSi Secdnen

yvapum Camosxa engurTan odiSs, anCabaZeni da emxvarebi

marRaniebi, zvanbaiebi... afxazebisTvis gasxna karebi

Wabua orbeliani

eg me ar mikvirs, ase gvaqvs Cveva, Cveni isaa,

vinc CvenTan saxlobs

Svilic rom iyos, ucxos veZaxiT Tu sxvasTan cxovrobs,

Sromobs da mZaxlobs

aba, ram gahyo qarTli, kaxeTi, erTic Cvenia, meorec Cveni

orTavs erTi gvyavs mefe patroni, saxeliani, gamosaCeni

rac man SeiZlo, vin SeiZlebda, samasi omis ari momgebi

qarTls dastrialebs da efereba, Tu vinme ari amis gamgebi

qarTlSi rom hkiTxo, vina gyvavT mefed,

`patara kaxi~ _ ase ityvian

Page 19: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

19

sandro papadidi codva (1790 weli)

ramdenic unda imefos qarTlSi, kaxTa batoni mainca hqvian

imereTs axla qarTveli mefobs, qarTvels ar vetyviT,

vambobT imeri

afsars Camosuls afxazi arqviT, ra Seecvala amiT ieri?

ucnauria kacis buneba, me Tu sasomxeTs Cavesaxlebi

orbeliani ase davrCebi, amiT somexi xom ar gavxdebi?

erTi dro iyo, kelasurs iqiT vinca cxovrobda,

erqva afxazi

Semdeg uwodeT kodoris iqiT, ra Seicvala qveynis naxazi?

dRes engurs iqiT afxazs uwodebT afsaria Tu odiSaria

Tu ar eZaxiT gadaRmels ase, me micruia, momiSaria

anton Wyondideli

rac marTals ambob, ratom Segeba,

tyuili dagcdes sadme egeba?

kacs mitom misca ufalma tvini, imas dasjerdes ra Seergeba

SarvaSiZenic ase arian, odiSi vidre ukan ixevda

ukan mogvdevdnen da iTvisebdnen,

maTi gulis Tqma rasac itevda

adre anapa da nikofsia odiSis iyo da ganagebda

galena jixa* yvelas gvicavda,

mtris misvlas aqeT vin gaigebda

roca afxazTa samTavro Seqnes SarvaSiZeTa meTaurobiT

erTad, cal-calke Tavs viwonebdiT aqaurobiT, iqaurobiT

afsars davuTmeT samoTxis mxare, amis xsenebac ki ari mware

yirimis TaTrebs, Turqebs, afsarebs xelgaSliT SevxvdiT,

modiT, ixareT

axla ra ari, afxazeTs, naxeT, mterma waiRo, dapataravda

soWs ZlivsRa uwevs Zalaufleba, daeca gmiri,

devgmirs rom hgavda

jiqebs vuZaxdiT adre im Zalebs,

rodesac Cajda afxazTa bolos

* galena jixa _ axlandeli gelenjiki, megrulad gare cixes niSnavs

Page 20: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

20

sandro papa didi codva (1790 weli)

viT gazafxulze, yvavilTa Soris,

Zirs gaimagrebs WinWari, Rolo

dRes yvavilnari WinWars moucavs da Rolo laRobs,

rogorc yvavili

iqiT wagvarTves, aqeTken vdaobT, visi jiSia, visia Svili

dadianebma biWvinTa daTmes,

TxuTmeti wlis win iloces mxolod

Sewirulobac ver migvicia. es ar CavTvalo sikeTis bolod?

imedis niSnad is dagvrCenia, samurzayano isev Cvenia

Tu soxumamde biji ver davdgiT, es ranairad dasaTmenia?

me ase vfiqrob, dReis zeimi, xvalis erTobis sawindaria

dRes imereTi, xval afxazeTi, saiTac gulebs miuxaria

solomon lioniZe

mamao anton, guli gaxseni, daufaravad gvesaubrebi

Tvali Tvalis wil, guli gulis wil,

aseT azrebTan ar varT ubrebi

rogor ara vTqva, rad daviTmino,

sxvis sayveduri ratom vismino

rogor dakargeT samoTxis mxare, jiqni dagecnen,

rogorc mimino

dRes Tqven am jiqebs, ambob afsarebs, kera dauTme,

afxazs eZaxi,

xvale mamuli rom miiTvisos, aseT patronze iqneba axi

is, vinc gamoCnda aTasi wlis win,*

afxazTa bolos xizanad Cajda

axla batonad mogvlinebia, amis miRweva ramdeni dajda?

dRes rom gbatonobT, xvale ras gizavT,

ra ari Tqveni xvalis mizani

* jiqebi (adiReuri wamomavlobis tomi), Semdeg periodSi rusebis mier aba-

zinebad wodebuli, qarTvelebisaTvis afsarebi, IXs: Cndebian qarTul (af-

xazur) arealSi. vaxtang gorgaslis mier CrdiloeT kavkasiaSi laSqrobis

dros, dalaSqruli iqna jiqeTic. jiqebi im dros ovsebisa da xazarebis mezo-

blad saxlobdnen. amis Semdeg gadis didi xani da `Semdgomad JamTa mravalTa

iotnes paWanikni da jiqni TurqTagan; da `jiqni daemkvidrnes bolosa afxaze-

Tisasa~. (qarTlis cxovreba, t.1. gv.156-157, Tb. 1955).

Page 21: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

21

sandro papadidi codva (1790 weli)

saxlSi movardnils, rom Zmas uZaxdes,

aseTi brZeni sxva vervin vcani*

anton Wyondideli

ratom gedaoT simarTlis mTqmelebs,

dRes afxazeTi dakargulia

Zveli lazika, Zveli odiSi, mxolod fiqrebSi Senaxulia

magram imedi xom ara kvdeba, Cvenc viyurebiT imdis TvaliT

da Tu keTili borotsa sWarbobs, maSin,

rac guSin wagvglijes ZaliT

xval keTil nebiT dagvibrundeba.

xvalis imediT qveynada vbrunavT

* afxazeTis boloSi damkvidrebuli jiqebi jer afxazTa samefos gavlenis

sferoSi moxvdnen, Semdeg gaerTianebuli saqarTvelosi. Temurlengis laSqro-

bis Sedegad CrdiloeT kavkasiaSi isini (da ara mxolod isini) musulmanobas

eziarnen. afxazeTis samTavros Seqmnis Semdeg(XV-XVIII) jiqebi moqiravneebis

saxiT Rebuloben monawileobas SarvaSiZe – dadianis brZolaSi pirvelobisaTvis

da bolos mkvidrdebian afxazeTSi. adiRevelebis (abazinebis, yofili jiqebis)

Sesaxeb rusi gamoCenili istorikosi v. tatiSCevi werda:„Абаза, есть народ татарской по Куме в горах до вершин Кубани по властию кабардинских князей“ (с. 422) ̀ igive avtori amtkicebda: ̀ Паче же мною, часть Мингелии северная, которую турки и Кабардинцы имянуют Авхазос, наши древние именовали Обезы,... Ныне оной большую часть кубанцы наполняют. (В.И. Татищев, Историа Росийокая. М-Л, 1962, т.1.стр.171).

amave sakiTxze meore rusi avtori ambobda: ` ...существует предания ...что племя «адыге», как називают сами себя черкесы переселилиь с северных берегов Черного и Азовского мореи и заняло восточный берег, значительную часть обоих склонов Кавазского хребта и Кубанскую ровнину. (Г.Красильников. Кавказ и его обитатели. М, 1919, с.55.)

cnobili Tavisi afxazuri ̀ patriotizmiT~ s. basaria Tavis rCeul nawerebSi

uneblieT aRiarebs (gv. 94) ,,Далее, имеются исторические сведения, что нашествие монголов заставило обитавшие в верховьях и по берегам Кубани племена перейти на южную покатость своих гор и что в этот период в Абхазию переселилось много кабардинцев и абадзехов.~ da a. S.

cnobili mecnieris g. anCabaZis mowmobiT, qarTvelebi XIX s.-mde Camo-

saxlebul afsarebs afxazebs eZaxdnen, rusebi ki abazinebs. bolos, qarTvelebis

gavleniT, rusebmac afxazebi uwodes Camosaxlebulebs.

Page 22: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

22

sandro papa didi codva (1790 weli)

enguris aqeT ra bedenaa, iqiTken vfiqrobT, amaze vzrunavT

samurzayano mainc Cvenia, iq kvlav Sromoben odiSalebi

Semdeg afxazTa mamulebia, rad mivuxuWoT amas Tvalebi.

is, vinc movida CrdiloeTidan da afxazebSi Camogvisaxlda

maT Soris gana yvela mteria, ramdens kacobis namusi axlda

da Tu SevZeliT Zveli erTobiT,

rom gulTan gulma imusaifos

egeba, sadac yvavilobs mtroba,

sikeTem Zmobis yvavili krifos

me ase vfiqrob dReis kavSiri, xvalindel lxinis safuZvelia

zugdidi Tbiliss ukavSirdeba, aRdgeba CvenSi,

is rac Zvelia

Wabua orbeliani

is rac giTxariT, ara wyenisTvis,

Cvenc xom Cveni gvaqvs Zveli dardebi

Zmobis xels gviwvdi, Tu ver vivarge,

waxval da aqeT dagedarebi

Cveni valia erTobiT vWedoT,

samSoblos tkivils wamlad davedoT

Cvenamde ramdens uaqimia, ramdens mamuli Wrilobad edoT

Sen marTali xar, Cven rom SeverTdiT

da es qorwili davdeT samanad

orjer Camoxvel, saqme gaCarxe, Seni wuxili xom Rirda amad

Tumca dedofals sul ar undoda, giorgis jibrze gvaerTiana

geri geria, ase ifiqra, zizRs gaayola, mogeba Tana

vici rom osef yorRanaSvili,

dedofals gare vinc utrialebs

viTom erTgulobs, Tavad uvici,

sibneliT uvsebs dedofals Tvalebs

axla Tu mixvdnen, taxtis memkvidre,

dadians rogor daukavSirda

Cven Soris ratom moxda erToba,

misvla da mosvla ratom gaxSirda

aravin icis, ras moifiqrebs, erekles rogor maxes daugebs

Page 23: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

23

sandro papadidi codva (1790 weli)

qali qalia, alerss da wyromas, rogor,

ratom cvlis vervin gaugebs

amitom mainc ase moviqceT, taxtis memkvidre ar genaRvlebaT

TqvenTvis erTia, vin ras ifiqrebs,

amiT sikeTe Tqven ar SegxvdebaT

nina iTxoveT dedoflis gamo,

gsurT darejani gyavdeT mowyale

samefos bedic ar ganaRvliaT, vin gamefdeba dResve an xvale

magram sanamde zugdidSi CaxvalT, imereTs unda gaagebinoT

vinc gviRalata, gamoarCioT, pasuxi sTxovoT da agebinoT

vinc mxars dagviWers, am did saqmeSi,

igi samSoblos emsaxureba

droa sityvidan saqmes mivxedoT,

morCes ficiliT Tavgaxureba.

/imave wlis ivnisi. didi dedofali darejani eTaTbireba

osefa yorRanaSvils. osefa, dedoflis amilaxvari, erTguli,

moene, mrCeveli da aRmasrulebeli. erekle mefes darejanis sa-

brZanebelSi emaleba. darejani ukve isea momZlavrebuli, rom

sakuTari dasi hyavs da qmarsac aRar epueba. rac Seexeba gers

giorgis, taxtis memkvidre, Tavis mamulSia gamoketili. darejans

ufrTxis da xedavs ra mamis mdgomareobas, zedmetad ar xvdeba.

naxevarZmebi iuloni, farnavazi, vaxtangi (almasxani) mas Suroben/

osefa

Cemo xelmwifev da qalT batono, bevris mosurnev

da bevris mqono

Cemo mfarvelo, rogor iqneba, rasac mibrZaneb, ar gavigono

me ar visveneb, sxvas davasveneb? msaxurebi myavs darigebuli

momaxseneben sad da ra xdeba,

var TviTeulTan garigebuli

darejani

ar gsayvedurob, magram gafrTxileb,

mefes moepyar moridebulad

Page 24: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

24

sandro papa didi codva (1790 weli)

TvalSi ar moxvde, vici giwyereba

da gaTqmevinebs yvelafers srulad

me isic meyo, Sen rCevas avyev da vaiZule meufe Cemi

grigorisaTvis nina mieca, rom gamxdariyo TvalSi sacemi

dadianebTan Cveni erToba. da ra movige me sabolood?

odiSi Cem gers gverdiT udgeba.

me xelSi SemrCa wageba mxolod

osefa

erekle patrons ase hgonia, me vatrialeb sasaxlis Worebs

aRar iqneba Suri da RvarZli, me Tu damiWers da momaSorebs

mxolod Sen gamo daval cocxali, Sen xar mfarveli,

gana ar vici

mec xom erTgulad giwev samsaxurs,

roca gamende, mogeci fici

ar meSinodes me ereklesi, maSin genaxa, Cemi SeZleba

kata xom miwyiv im naWers umzers,

rom enatreba da ver Sewvdeba

mec katasaviT gars vutrialeb, magram ver vici mefis fiqrebi

arc venaxvebi, arca vSordebi, gamoixedavs da umal vqrebi

darejani

Cemi meuRlis me vici xerxi, moxucda, motyda da mainc ibrZvis

ise avurev saqmes da yofas, veRar mixvdeba ra ekuTvnis, vis

roca movyavdi, Tumca vicodi, moCitul gerebs damaxvedrebda

ar ki megona, maTi gulisTvis, amden safiqrals Semaxvedrebda

ra ar vecade, romel dedofals amdeni Svili gauCenia

ase vfiqrobdi damezrdebian, misi samefo Semdeg Cvenia

ra gamovida, rusTa `traqtatiT~,

giorgi gaxda taxtis memkvidre

mefoba Cemi aRar gamova, eg gaberili icocxlebs vidre

amdensa vfiqrob da ver gavige, ramdeni giTxar da dagarige

rogor ra geqna, rogor geRona, rodesac kaxeTs iyo morige*

* mefe ereklem lekebis TareSis aRkveTis mizniT `morige jari~ Seqmna. mori-

geobiT iq batoniSvilebic msaxurobdnen.

Page 25: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

25

sandro papadidi codva (1790 weli)

es rogor moxda, giorgis nacvlad,

sufras emsxverpla Cemi levani

mamis imedi, dedis imedi, qveynis imedi, wimindanTa mgvani

vici ar gsurda Sen misi avi, amitom SegrCa mag mxrebze Tavi

magram giorgi rogor gadarCa, maganac xom sxva Rvino nazavi

osefa

mwyalobeli xar, sikeTiT savse, eg saTnoeba, imediT mavsebs

Sens sityvas mitom dabla ar vuSveb

da verca naxav erTgulebs msgavsebs

amitom vbedav da Segaxseneb, roca beJani da Wyondideli

ninas saTxovad aqeT gewvivnen, giTxar ara xar gamoucdeli

da nu endobi maT danapirebs, giorgi ar Cans winaaRmdegi

Sen Tvals gixveven, ar damijere, xedav rogori dadga Sedegi

Seni Zmiswuli visa erTgulobs, ra urCevnia,

vis gverdSi dgoma

giorgi misi moyvare ari, momavlis mefe, sulis aRdgoma

darejani

macucurakes, ras vifiqrebdi, beJani Cemic biZaSvilia

ase megona dadiania, gvarisTvis Cemebr warbaSlilia

Cemi meufe me vaiZule maWanklebisTvis eTqva Tanxmoba

kidec vfiqrobdi, giorgis jibrze da arca msurda imisi xmoba,

am ambavs vnanob, javrs Tu ar viyri,

bolo wuTamde ver movineleb,

mters Turme meve vaZlierebdi

da vugrZelebdi Sav zRvamde xelebs

misi zeimi droebiTia, bevri sxva ram maqvs mofiqrebuli

mefes da mis Svils, zaqiWamias*,

vici, ra gzebiT movukla guli

* cxonebuli platon ioselianis TqmiT, romelic TviTmxilvelTa naambobs

imeorebs, giorgi batoniSvili, ZmebSi gamorCeuli iyo simaRliT, mxarbeWi-

anobiT, tanis siwvriliT, ganaTlebiT, keTilmosurneobiT, sibrZniT. amitom

Surobda mas dedinacvali darejan dadiani. giorgi zomieri iyo QWama-smaSi,

sanam ar `Seeyara~ avadmyofoba: tanT sqeldeboda da dundeboda. savaraudoa,

rom msxverpli iyo Surisa da veragobisa.

Page 26: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

26

sandro papa didi codva (1790 weli)

Sen gamarkvie, es rogor moxda,

mis nacvlad mokvda Cemi levani

jan RoniT savse da ucodveli, Camoiwura rogorc mtevani.

osefa

kacs Turme Sublze rac aweria,

bevric undodes mas ver acdeba

bedis mebrZoli, SemmarTebeli, mis ZiebaSi fuWad gacvdeba

vin ifiqrebda batoniSvili, giorgis im dRes estumreboda

Rvinos dalevda da daTvreboda,

sxvisTvis nasroli mas moxvdeboda

giorgi, ici Rvinos ki dalevs, imdens rom odnav SezarxoSdeba

WamiTac Tu Wams erT kacis samyofs,

magram saubriT didxans mocdeba

amitom SevZel, ase iolad, zaqiWamia mewodebina

Tan gasqeleba raki daiwyo, sxvisTvis simsuqned meCvenebina

magram xom vici mizezi raa, sikvdils gadarCa, ki vera rCeba

rac wlebi gava dauZlurdeba, veRar gaxdeba, ase darCeba

xom iyo mudam tanxmeli, didi, ras emsgavseba Tavadac xedav

CaTvale didxans ver iboginebs, me ase vici da rCevas vbedav

darejani

tyuilad cdilob, rom damamSvido, sanam is cocxlobs,

ver davmSviddebi,

mefe Tu mokvda, is gamefdeba,

SvilebTan erTad rom yma gavxdebi,

rom iqnebodes, Tavad vimefo, rogorc ruseTSi,

vuyureb, xdeba

`imperatrica~ Tu Seviqmnebi, riT var naklebi, ar momixdeba?

maSin Sevcvlidi mefed dasmis wess, rac gvaqvs uTuod uwesobaa

ufrosi vaJis mefed wamosma, danarCenTaTvis misi ymobaa

Tanac, rodesac CvenTan ufrosi, uRirsia da Cemi geria

ramdeni vSobe, erT-urTze kargi, es ki saidan gamoeria

Cemebs mefobas eg ar dauTmobs, magram me sxva var,

dedad viTvlebi

Page 27: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

27

sandro papadidi codva (1790 weli)

dedis valia, Svils upatronos, misi fiqrebis iyos Tanxlebi

sami welia rac avadmyofobs,

adre `wamlobas~ rogor uZlebda

sul ar megona levanis Semdeg,

levanis gverdiT Tavs ar dasdebda

Cemi valia raRac viRono, mis `mkurnalobas~ Sevuwyo xeli

ar SeiZleba geris gulisTvis mimwardebodes wuTisofeli

osefa

roca brazdebi, Cemo batono,

Svels gakidebul focxversa hgavxar

an ra gabrazebs, batonisaTvis, `imperatrica~ isedaca xar

oRond ar gawyre, ar daemduro, ra unda uTxra, ar gagigonos

Tan ise etyvi, dalagebulad,

solomon brZenis sityva egonos

me ki Tu mkiTxav, mefe moberda. ver Tokavs SvilTa aSlilobasa

erTs mouferebs, meoresa swyins,

meoTxis sityva Wkvaze Slis sxvasa

darejani

yvelafris Tavi giorgi ari, imisgan modis raca mWirs mwari

TviTon amayobs, tolad arvis gvcnobs,

Svili ezrdeba ufro Tavqari

xom kargad gaxsovs SarSan ra gviyo,

Turqebs mieWra da SeebrZola*

Cemi Tanxmobac ki ar iTxova, ar etyoboda ridi da Zrwola

javaxeTs gascda, yarsis midamo, milew-molewa da daarbia

axalcixeSi faSa galaxa, Camoaxia yba da warbia

rom ara Cemi mkvaxe sityvebi, erekle xmas ar amoiRebda

iqneb mefobac waerTva CemTvis da misgan pasuxs vin gaigebda

axla raRa vqna, Tavis mamulSi, giorgi ari gamoketili

misi daviTi, arafrad magdebs, Cumad memuqris Tavawyvetili

* mxedvelobaSia daviT giorgis Zis mier, 1789 w. javaxeT-yarsis midamoebis

morbeva. wvril-wvrili brZolebiT man arTvins uwia, magram iZulebuli gaxda

ukan gamobrunebuliyo. samefos Sida mdgomareoba samcxe-saaTabagos dabrunebis

saqmes realurs ara xdida.

Page 28: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

28

sandro papa didi codva (1790 weli)

osefa

Seni geria Tumca giorgi da mavalia imis gageba

Tavis mamulSi gamoketilsa, ra aqvs mizanSi, risi ageba

mec vutrialeb, moenes vgzavni da Tumca bevri ari faruli

ufro tyvesa hgavs, vidre mojanyes, daTvia did xes amofaruli

levanis Semdeg igrZno xifaTi, sasaxles axlos ar ekareba

Sen rom gagirbis, mamasac ufrTxis,

ar ityvis rac mas ar ekadreba

misi aseTi qceva kargia, mteri gagirbis SeSinebuli

cudia mxolod meore mxridan, ra mizniT ucems avSari guli

isic cudia, mis `mkurnalobas~, iolad vervin gaimeorebs

vinc ras gabedavs, ganwirulia, mfarvelebs gascems,

Tavs aimZorebs

amitom Cemi iqneba rCeva, ganmartoebis Tu dasdevs Cveva

iyos TavisTvis karCaketili, mefisgan sanam miuva wveva

darejani

Seni rCevaa risxva davicxro, es xom giorgis gaaTamamebs

moyvarul Svilic, Tu nebas miscem,

arad Caagdebs mSoblebsa da Zmebs

es ki Cem Svilebs Zmobas ar uwevs, dedas ar metyvis da merideba

roca erekle aRar iqneba, mere, me ra vTqva aq ra moxdeba?

amitom ari rom sagamgeblod, Svilebs mamuli gamovuyavi

ver Seexeba imaT veravin, me avarido gerisgan avi

mefes ar surda qveynis dayofa, ambobda rom Zlivs aerTiana

aragvisa da qsnis erisTavebs miwa waarTva, ar daaxana

qsnis erisTavi, roca devnidnen,

giorgi ltolvils uTanagrZnobda

rom darCebodaT Cem Svilebs yvela,

etyoba geris guli Tu grZnobda

axla almasxan* aragvs patronobs,

mTiulTa Soris Tavs mefeda cnobs

* erekles Ze vaxtangis almasxans eZaxdnen. roca mefem vaJebs samefo sagamge-

blod gaunawila, mas aragvis saerisTao Sexvda, iq Caiketa da Zmebis stum-

robac ar undoda. mxolod giorgis (taxtis memkvidres) da anton kaTalikoss

ver uTxra uari. giorgim im mxareSi 1786 w. da 1788 w. imogzaura.

Page 29: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

29

sandro papadidi codva (1790 weli)

Zmas ar ikarebs, farnavazs, stumrad,

rogor miiRebs gamlels da ucnobs

osefa

swored amaze xalxSi xma dadis, kaxTa batonma raze gvaoma

qarTli, kaxeTTan vuerTianeT da ver daicva wesi da zoma

beJan erisTavs Cven gavuswordiT, aragvis mxare vaTavisufleT

duSeTs daveciT, gzebi SevkariT,

ananurs mivsdgiT da daveufleT

rogorc qiziySi, Cveni TanxmobiT, dadginda mxaris mouraoba

axla ra xdeba, ver gavarkvieT, win vin migviZRvis, misi raoba

almasxan riT sjobs beJan erisTavs, zed mouravi wamatebuli

gavTavisufldiT, isev gvaymeven, rogorRa viyoT warmatebuli

mTielTa SfoTi giorgim mospo, sityviT,

weriliT, ara xmaliTa

batons mTielni ar igueben,

Tund Zvelni scvalo sul axaliTa

darejani

mec xom manda var roca vamtkiceb, gerisgan modis SfoTi da avi

oTxi wlis iyo, roca mixila da ar yofila Cven Soris zavi

Tamari ufro patara iyo, magram axlos ar mekareboda

mere, Cemebi roca meyolnen, gerebi aRar menaRvleboda

da ra vicodi, erTic, meorec, Cem siyvaruls ver dainaxavdnen

gulSi ra medo, vin ra icoda, CemSi dedis guls vera naxavdnen

ocdaerTisa davaqorwineT, qiziyTa Tavis papunas qalze

ToTxmetis iyo sarZlo qeTevan,

magram arc imas mouvel Tvalze

me raRa meqna rZlis didguloba,

dedofals ratom unda meTmina

mis Zmas* wavarTvi, mouraoba, Cirad CavTvale Tu ki ewyina

* cnobilia, rom darejan dedoflis bejiTi moTxovniT CamoarTva ereklem

qiziyis mouraoba revaz andronikaSvils (giorgi batoniSvilis colis Zmas)

da gadasca sxva andronikaSvils zaqarias, romelic elenes meuRle iyo. elene

erekles darejanisagan hyavda.

Page 30: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

30

sandro papa didi codva (1790 weli)

mTavari iyo, andronikaSvils revazs wavarTvi mouraoba

giorgis Zala Camovacile, romelsac misTvis hqonda mzaoba

maSin Tamarma* Tavi wamoyo, aamayebda sardlis coloba

orbeliani daviTis colma, me momindoma sworeb-toloba

erTxans vuTmine da gadavwyvite, vinc mawyenina, mas awyenine

ra, ver movgrixe ifnis wneliviT. da saxlTxucoba davakargine

daviTis nacvlad muxran-batoni, siZe, erTguli, Tanaziari

win wamovwie, Tavze davasvi,

am mxrivac mostyda giorgis mxari.

osefa

Sen sibrZnes vlocav, ufalma RmerTma

ar momiSalos Seni imedi

mefoba marTlac dagSvendeboda

da Tu mqonia am qveynad bedi

unda moveswro im diads, roca `imperatricas~ dagiZaxeben

Seni erTgulni varT darazmulni,

orgulni ici veras gavneben

Cven kargad viciT, batoniSvili giorgi

Tu ki mogvigdebs xelSi

Tavebs dagvaWris, mglebis saZiZgnad,

tans gadaagdebs Tvaluwvden xevSi

erekle sanam ari cocxali, unda Secvalo mefobis wesi

gana sul yvela misaRebia, rac winaprisgan ari naTesi

darejani

Wkvaze modixar. Tu gaagrZeleb, TandaTan goni gaginaTdeba

* Tamari _ erekle mefis ufrosi qaliSvili, ana abaSiZis qalisagan. igi

giorgisTan erTad darejan dadianma rogorc dedinacvalma `Caibara~ ori

wlis asakisa. ereklem Tamari sardal daviT orbelians miaTxova. kacs Sem-

marTebulsa da saxelians. revaz andronikaSvili Tu colis Zma iyo giorgi

batoniSvilisa, daviTi dis qmari da erTguli. Sesabamisobisad dedofal dare-

janisaTvis grkveuli xifaTis Semcveli xelisuflebis sakiTxebSi. ereklem

colis `keTili rCeviT~ CamoarTva `saxlTxucoba~ daviTs da meore siZes

ioane muxran batons uwyaloba. gadmocemiT, Tamarma mamis aseT mopyrobaze

inerviula da 1786 w. gardaicvala.

Page 31: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

31

sandro papadidi codva (1790 weli)

vinc meficebiT, Tu mierTgulebT,

bolos saerTo natvra axdeba

ara da ici nadir Sahisgan ase gaiyo qarTli, kaxeTi

Teimurazi qarTls daeufla da miiwona grami da wveTi

Semdeg SviliSvils gadauzoma, Svili datova samefos gareT

Cem Svilebs uTxra gergoT kaxeTi, midiT, imefeT da gaixareT

xval Tu giorgi avida taxtze, Sen rogor fiqrob,

aq ra moxdeba

vinc Cemi ari mamuls dakargavs, mtrebis ocneba ase axdeba

saerisTaos iuloni flobs, qsnis, dvaleTamde midamoebi

sxvisi gaxdeba, Tu davmarcxdebi, mere iZie garemoebi

suramis mxares farnavazia, isic giorgis miekuTvneba

vaJebs, asulebs Tu davamateb, vin Seafasos saerTo vneba

osef, giorgis gadaurCebi? yvela erTad varT misTvis urCebi

amitom unda saerTo ZaliT gadavuRoboT samefo gzebi

osefa

azri kargia, magram ra gzebiT, rac adre vcadeT gamodga fuWi

Caketilia Tavis mamulSi, kedlebi icavs, rogorc naWuWi

is rom qalaqSi mimodiodes, an sanadiro hqondes xalisi

risi imediT unda vibrZolo, an da imedi damqondes visi

me erT gzas vxedav, Tu gagvimarTla, Cveni imedi umal axdeba

sxvafriv ar vici ra gveSveleba, rac gviSovia, isic waxdeba

darejani

RmerTmac rom sTxovos, eSmaki kaci,

saeSmako gzas ar gadauxvevs

sxvisTvis rom cdilobs TavgamodebiT,

sakuTar mizans iqve Cauxvevs

ar SeiZleba Sen ar icode, saqmisa raa gamosavali

Senic Sigaa wageb-mogeba, rogoric gvelis Cven mosavali

ra moifiqre Cvenda saSvelad, miTxari, raze madardianeb

Tu ar miSvelis Seni naTqvami,

xom aRar momklavs da aRar mavnebs

Page 32: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

32

sandro papa didi codva (1790 weli)

osefa

mefobis wesi roca vaxsene, megona wamsve mimixvdebodi

Seni azrebi sxvagana hqroda da molodiniT Turme vcdebodi

maS Riad getyvi, Cven qristianebs,

ucnauri gvaqvs mefobis wesi

Svilidan Svilze ufross ekuTvnis,

racaa qveynad mefis naTesi

amas rom mivyveT, ra gamogviva, giorgi ari mefis Semcvleli

giorgis Secvlis Semdeg daviTi

da gagrZeldeba wuTi sofeli

axla SevxedoT sparselTa wesebs,

Sahidan Sahi rogor icvleba

ufros Zmas Secvlis misi momdevno,

samarTlianad es CaiTvleba

Cvenc rom aseTi wesi miviRoT,

Zmas Zma Secvlides da ara Svili

ase iulons mouwevs male, amaSi Cveni iqneba wvlili

maSin vityodi, rom samarTali Cven samefoSi damkvidrebula

magram erekles amas vin urCevs, romeli ari CvenSi calgula

darejani

ra Wkviani xar, uceb rogori, moZebne saqmis gamosavali

mefiqreboda ra riT Sevcvalo da amixile fiqrians Tvali

memkvidreobis wesis Secvlaa amieridan Cemi mizani

ra advilia misi miRweva aqamde rogor ver Sevicani

iulon, vaxtang da aleqsandre, rigi arasdros CamoTavdeba

geri rodesac amas gaigebs, gaborotdeba da gaavdeba

misi lekvebi fafars aSlian, magram verafers gaarigeben

erekle papas xmas ver gascemen, Cem oinebsac ver gaigeben

ase gadawyda, ase sjobia, `imperatrica~ Tu ar gavxdebi

mefis taxtisken gezs Svilebs mivcem,

geris ferebiT ki ar wavxdebi

osefa

Cemo mfarvelo. azri Tu mogwons,

axla giorgis unda mivxedoT

Page 33: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

33

sandro papadidi codva (1790 weli)

aqac Senia gadasawyveti, Cven sxvanairad rogor SevbedoT

rac adre moxda, misi Sedegi, saxezea da ari Sedegi

magram gauZlo, rac imas niSnavs, unda gadavdgaT biji medegi

Seni nebarTva ari saWiro, movZebni vinac dagvexmareba

gamovityuoT unda budidan, karCaketili da ukareba

sababad iqneb is gamodgeba, rac sasaxleSi amJamad xdeba

imerlebia mefesTan stumrad,

es cnoba geris yursac miswvdeba

mefe rom xvdeba stumrebs, kargia,

gabrundebian imereTs vidre

kargi iqneba Tbiliss movides

da miesalmos stumrebs memkvidre,

iqneb sufrazec miipatiJos, gandegilobis wesi dalaxos

mefes eaxlos, pasuxi agos, ar awyeninos da gaelaxos

amasobaSi Cvenc movifiqrebT da davaCqarebT ̀ mkurnalobasa~

Torem jani aqvs dasustebuli. saqme sjobs, fuWad gadagebasa

darejani

Sen marTals ambob, Cemi meuRle memkvidris gamo ari mwuxari

Svili Zvirfasi Tu avadmyofobs, Tan gebuteba, rogori ari

da rom movulbo Rvawlmosils guli,

taxtis memkvidre vamxiarulo

aq moviwvio, stumrebs Sexvdeba. ra vqna,

rom mosvla aq vaiZulo?

Sikriks gavgzavni, Tan davabareb,

Svilo giorgi, moxuci deda

gnatrobs da fiqrobs, unaxaoba, bolo xanebSi rad damebeda

me Tu memduri da gamirbixar, mamis WaRaras eci pativi

mowyenilia unaxaobiT, moikiTxavde, sxvas aras vCivi

an ukeTesi xom ar iqneba, mamam TavisTan moixmos Svili

vetyvi erekles, tkbilad miiRos,

Sexvdes alersiT da gulgaSlili

osef, Sen ici amasobaSi, unda moZebno gamosavali

rogorc vizrunebT, rasac davTesavT,

iqneba gvqondes is mosavali

Page 34: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

34

sandro papa didi codva (1790 weli)

/meore dRes did samefo darbazSi Sekrebilan: erekle II,

mefe qarTl-kaxeTisa; kaTalikosi antoni; solomon lioniZe _

mefis mdivani-mrCeveli; Wabua orbeliani – mdivanbegi; daviT

sardali – mefis siZe; zaqaria andronikaSvili – qiziyis moura-

vi da siZe mefisa; muxran-batoni – mefis siZe saxlTuxucesi;

jardan ColoyaSvili; ioseb baraTaSvili (yvela qarTl-kaxeTis

didebuli). imereTis samefos sardali; zurab wereTeli – sax-

lTuxucesi; evTimi genaTeli da dosieTos quTaTeli – imereTis

samRvdeloebis warmomadgenlebi; sexnia wulukiZe, ioane abaSiZe,

qaixosro CijavaZe da sxva didebulebi./

erekle mefe

wminda mamano, didebulebo, bedukuRmarTi qveynis Svilebo

gul anTebulo mamuliSvilno,

misTvis saSvelad momarTulebo

meamayebiT, samSoblosaTvis, TviTeuls Tavi gadagidiaTY

Tavs qudi gxuravT namusiani, welze xanjali kidev gkidiaT

SevyrilvarT raTa erTobis ZaliT, aerTianoT amer-imeri

Zlieri ari TqveniT qveyana, amayi ari mSobeli eri

ra SegviZlia, gavsajoT, vnaxoT,

ra gvelodeba da ra davlaxoT

miznisken gzebi wvrilad davsaxoT,

mere SedegiT ar gavilaxoT

dRes afxazeTi dakargulia, imier svaneTs zRaprad vigonebT,

dvaleTis mxare osebs uWiravT, ar gveCveneba da ar vigonebT

wanarTa xevi, moxeveebi, alTas da balTas veRar wvdebian

Cemias cixe gamxdara sxvisi, mixval, osebi win dagxvdebian

lekebs upyriaT kaxi da nuxi, alaznis piri da fifineTi

kak-elisenis sasulTno Seqmnes, win moiweven wveTi da wveTi

borCalosa da debedas mxares ucxotomelni gvisaxldebian

Tu SegviZlia unda mivxedoT, TiTze kbenani ar iyos gvian

dosiTeos quTaTeli

didi xar mefe da ufro didi saxeli Seni sofelma* icis

* sofeli – qveynierebis gagebiT

Page 35: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

35

sandro papadidi codva (1790 weli)

gveamayebi, gveimedebi, amers da imers hyavxar safici

aq vinc movsulvarT, varT imerlebi,

davtoveT bevri azris Tanmxlebi

afxaz, gurulni, odiSarebi, alesili aqvT saomrad xmlebi

jer kidev aprils, grigor dadians, roca qorwili gadaixada

stumrad ewvivnen yvela kuTxidan, dalies Rvino,

gatexes qada

Cven, me, evTimi, es genaTeli, samRvdeloebis mama mTavrebi

antons vewvieT, Wyondidels, calke,

gamoixura saydris karebi

da gviTxra yvela, guli gagviRo, uflis saxeliT gvelaparaka

rac aq gaego qorwilis Jamad, rogor da ratom, Cagvirakraka

bevri vifiqreT, da qaixosro wereTels sardals,

Cven gavumxileT

wyvilad da kentad yvela davmoZRvreT,

rogorc zmaneba rame vixileT

bolos SevTanxmdiT, rogorc SeTqmulni, SevjerdiT,

azri gaviziareT

sxva ukeTesi gza ver davsaxeT, erTobiT lixi gadmoviareT

axla aqa varT, mefes veaxleT, romelic yvelas gveamayeba

rac mas vuTxariT, TqvenTanac vityviT,

samomavlo gza dagvesaxeba

Cveni azria, TqvenSiac vici, kai xania, azri trialebs

Tu ar SeverTdiT imer-ameri, mteri mtarvali gagvatialebs

erekle mefe

eris Svilebo, momiwvevnixarT, maTgan, vincaa gamorCeuli

Wkua gekiTxviT da xmali giWriT,

bevrjer gyavT mteri omSi Zleuli

es saomari ufro Znelia, ufro mets iTxovs moTminebasa

dReSi daangrev im cixis kedels, wlebi rom unda aSenebasa

ris aSenebas, Cven vepirebiT, yvela kedelze ufro Znelia

ase movdivarT dasabamidan da sabrZolveli ar dagvelia

me kargad vici amerTa azri, imerT naTqvamic kargad gavige

ar momekara Tvalebze ruli, aTasi fiqris koSki avige

Page 36: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

36

sandro papa didi codva (1790 weli)

axla ki ase mibrZanebia, gulSi ainTeT sibrZnis sanTeli

eWvic rom iyos gamoamJRavneT, rom yvelaferi gaxdes naTeli

me aq davrCebi, ar migatovebT, magram CaTvaleT,

rom aq ara var

Tu saWiroa Cemic gakenwleT, arafad vRirvar, arsada vCanvar

ar mewyineba mkvaxed naTqvamic,

rac xels SegviSlis unda movTxaroT

mTavari ari qveyanas vargoT, misi sikeTiT erTad vixaroT.

anton kaTalikosi

sulier Zmas da sisxliT biZisSvils, visi mefoba meamayeba

vis xmali sWrida da sibrZneca Wris,

ara sWirdeba sxvisi Tavdeba

sad saWiroa, iq mefe aris, moRalateTa ari mJleteli

sad saWiroa, filosofosobs, svaTa azrebis ari mWvreteli

mis meomrobas rogor Sevaqeb, iman Tqvas vinac meomaria

man Seafasos, vinc meti ari, Tu ki ereklem rame aria

madlobas vwirav, vlocav, rogorc kravs,

samSoblosaTvis gametebulsa

bevri minaxavs, mefes ver vxedav, ereklesaviT amaRlebulsa

Tqven moismineT, ki ar gagvirbis, ara varT misgan mitovebuli

CvenTan iqneba da ar iqneba, ufro Tamamad,

rom gavxsnaT guli

solomon lioniZe

Tqveni nebarTviT, Cumi dasturiT,

me wamoviwyeb da ganvixiloT

aq SekrebilTa miswrafebaa imer-ameri erTad vixiloT

amas Cven vambobT, magram ar viciT, rogori ari sxvaTa azrebi

SarvaSiZeTa, gurielebis, imaT magier me ver davSvrebi

an Tu vixilavT mxolod imereTs, samTavroebi calke iqneba

unda vicodeT maTi survili, Cvensa azrebSi gardaiqmneba?

qaixosro wereTeli

imereTidan vinac movediT, da aq sasurvel pasuxs moveliT

zogi ram viciT samTavroebis, imereTisa viciT yoveli

Page 37: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

37

sandro papadidi codva (1790 weli)

me rogorc vici yvelas azria, yoveli kuTxe vaerTianoT

Tu ver SevwvdebiT, vecadoT mainc, rac iyo Zvelad,

rom dasvamgvanoT

TviTeul Cvengans samSoblos miwa,

jvariviT jvarTan erTad hkidia

ver ityvi, romels metad vloculobT,

romeli romels ganakidia

am siyvarulma bevri SegvZina da ufro metad dagvaziana

Cemi Cemia da metad miRirs, civi mdinare Tu mwvane yana

Cemi qoxidan iwyeba Cemi da mTel imereTs Tvali gaswvdeba

ase gamzardes, ase maswavles, ase vicxovre, ase grZeldeba

me, imereli, rom ase vambob,

naklebs rad ityvis viTom kaxeli

guruls guria, svanebs svaneTi, dayofilia qveyana mTeli

anton Wyondidels uTqvia marTlad,

Tu kuTxurobas ar SeveSvebiT

nawil-nawilad qveyanas vkargavT

da verc kuTxeSi viqnebiT SvebiT

sexnia wulukiZe

rac iTqva, aris yvelas naTqvami,

yvela yvelafers daveTanxmebiT

lixis iqidan vinac movediT,

Sewyobili varT azriT da xmebiT

magram is kiTxva rac aq gaisma, me ase mesma, ase gavige:

imereTi rom erTiania, samTavroebis ari gamrige?

rasa fiqroben afxazTa mxares, guriis mxares, odiSarebi

imaT magier rom rame iTqvas, Cven ar mogvidon mere Sarebi

xmebi am mxrivac gvaqvs Sewyobili,

yvela samTavros azrebi viciT

sanam aqeTken wamovidodiT, iqiT viare, Sevekar ficiT

afxazeTs vici avi Jamia,. afsarebi yavT Semoseuli

afxazTa Zarcva, mokvla, tyveoba, maTi xeloba ari Cveuli

iyo dro roca SarvaSiZeni samTavros qmnidnen,

sWirodaT Svela

Page 38: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

38

sandro papa didi codva (1790 weli)

anapis mxridan, soWis mxaremde, mosuls dauTmes mxare imxela

dRes maTi Zala soWamde aRwevs, aravin icis, ra moaqvs xvales

imdeni ari afxazT wageba, ramdenic meti mogeba Tvales

me Tavad gaxldiT lixnSi* stumari,

biWvinTas Cavel mosalocada

megrelebs iqiT aRar uSveben, Sav dReSi hyrian,

Tu vinmem scada

monasters mivel, jer kidev aris saeklesio locva-cxovreba

Sewiruloba maT aRar misdiT, wyaros Tu dawret,

arxi gaSreba

mTavarTa gvaric dayofilia musul manebi, qristi anebi

mravlad arian RmerTis mgmobelni gvarianebi da ugvanebi

erTi dro iyo, engurs uwies, magram axla ki ukan ixeven

samurzayano megrelebs darCaT,

gloviT Casacmels rad daixeven

afxazeTidan zugdids davbrundi,

iqac Wrelia mTavarTa gundi

grigoris SiSiT orgulebs adevT enaze klite,

xelebze xundi

amitom vambob, sanam mTavari ari mefis da Cveni erTguli

unda mivxedoT da vaZlieroT,

rom mis moqiSpeT gauskdeT guli

bolo esaa, jer da jerobiT, SarvaSiZeni, dadianebi

Cven mxars gviWeren da gvaCqareben, ar iyos mere nagvianebi

ioane abaSiZe

mec maTqmevineT oriod sityva, gurielebis xom var moyvare

ramdenjer svimon guriels Sevxvdi,

ramdenjer sityviT Sveba movgvare

samTavroTagan Tu vinme ari mudmiv mojanye Tavawyvetili

gurulebia brZoliT naSobni,

brZoliT mcxovrebni da gawyvetili

mTebi, tyeebi Tval uwvdeneli, gamxdara maTi bina-safari

* lixni _ sofeli gudauTis raionSi. Sua saukuneebSi SarvaSiZeTa reziden-

cia da afxazuri kulturuli cxovrebis centri.

Page 39: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

39

sandro papadidi codva (1790 weli)

sxvam rom eZios glexs ver miagnebs, es maT ician,

vin da sad ari

erTi suli aqvT, erTobis mizniT, darazmon, Saras gamouyenon

aSkara mteri, qurdi, bacaca rom Caklan, Tvali rom dauyenon

anton Wyondidels, sulier mamas,

kacs erTobisTvis gadadebulsa

Cumad vestumre, yvela amixsna, ra gaamTelebs gatexil gulsa

rions gadavel, ozurgeTs mivel, svimons vuambe raic vicodi

sisxlis yivili ras mavalebda, risTvis vbrundavdi,

raze viwodi

ase SevTanxmdiT, rom ar gaugos mterma, eqneba Cumi mzadeba

Cvenc ar gavweloT, ar davayovnoT,

xelSekrulebis Riad dadeba

rom gurulebma gaiTavison, raa saerTo brZolis mizani

mec daveTanxme, radgan svimonis,

am moTxovnaSi simarTle vcani

axla aqa var da CemTan erTad, svimoni Tqvengan pasuxs moelis

wylisgan waRebuls sityva ver ixsnis,

saWiro ari ganZreva xelis

solomon lioniZe

ase gamodiT, rom TqvenTan erTad,

erTobas iTxovs samiv samTavro

mefes mivmarTav, sxva raRa ginda,

erTobis saqme rom daamTavro

ar axalia amis mcdeloba, jer kidev rodis vaxtangma scada*

mtrebmac ivarges, ar daacades, drom drois saqme gadaavada

axla axali viTarebaa, Cvenc axleburi gvmarTebs qmedeba

* vaxtang V (Sahnavazad wodebuli) 1658-1675ww. rodesac imereTis mefe

bagrat aleqsandres Ze. aleqsandres qvrivma darejanma taxtidan gadaayena,

imereTis Tavadebma vaxtangi miiwvies mefed. vaxtangi gadavida dasavleTSi da

imereTTan erTad samegreloc daikava. dadianebis taxtze levan II-s Zmiswuli

Samadavle daamtkica levanIII saxeliT. vaxtangs eaxlnen afxazeTisa da guriis

mTavrebi da morCileba gamoucxades. vaxtangma imereTis taxti Tavad ki ar

daiWira da amiT samefoebi aerTiana, aramed taxtze Ze arCili dasva, rasac

areulobis gagrZeleba mohyva

Page 40: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

40

sandro papa didi codva (1790 weli)

ramdeni Tvali gviyurebs lxeniT,

xo, ramdenis guls mtlad daedeba

amitom, vfiqrob wvrilad ganvWvritoT,

magram tyuilad dro ar davkargoT

samSoblos bedi unda gadawydes,

vinZlo qarTvelad kidev vivargoT

ioane agiaSvili

imerTa saqme gamoikiTxeT da ras fiqroben samiv mTavrebi

iqneba Tqvenic gviTxraT simarTle,

pasuxsac nuRar dagvezarebi

ar dagvimalavs, CvenSic arian erTianobis winaaRmdegi

Cveni samefos dakninebaa, Cveni gaTiSvis mware Sedegi

solomon mefem brZoliT aSena, rogorac SeZlo ise amSvena

aerTiana imerTa mxare, ukuRma rogor mobrundes ena

rac man aSena, daviTi angrevs,

erTobis grZnobas gauCnda bzari

SarSan amitom ganvdevneT mefe,* erTianobis davrekeT zari

nacvlad arCilis Ze gavamefeT, isic daviTi, jer uasako

imedi gvqonda Tqveni Sewevnis, Torem bavSvs raze velaparako

SiSi gvqonda da kidec gamarTlda,

Tumca vuwodeT yrmas solomoni

mefis taxti ver SeinarCuna da axla TqvenTan kaJdeba mgoni

Cveni azria, dabrunebuli daviTi kvlavac CamoviSoroT

yvela samefo vaerTianoT, calk-calke suli rad avimZoroT

amitom aqeT erTad viareT, sxvadasxva azri gaviziareT

Tqvenc gagvixseniT gulis karebi,

raze ras hfiqrobT Cvenc gvaziareT

* solomon mefis gardascvalebis (1784w) moulodnelobiT isargebla misma

biZaSvilma daviT giorgis Zem da taxti daikava. sxva pretedentebi dros

elodnen. 1789 w. daviTi taxtidan Camoagdes da solomonis ZmisSvili, da-

viT arCilis Ze (11wlis) gaamefes solomon II is saxeliT. igi amave dros

erekles SviliSvili iyo. meore wels daviTma taxti daibruna da solomonma

papasTan hpova TavSesafari.

Page 41: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

41

sandro papadidi codva (1790 weli)

Wabua orbeliani

vin ras yveboda, vismine yvela, rasa grZnobs guli,

ver ityvis ena

erTobis grZnobiT yvela aRvsila, cxadSi var,

gana, sizmrad meCvena

momwifebula qveynad is azri, ramac yvelani gvaerTianos

saerTo ZaliT davdgebiT fexze, gaTiSvam veRar dagvazianos

monRolma Tesa gaTiSvis azri, ulu daviTi, daviT narini*

Cveni sibeciT jer orad gagvyves,

maTi mibaZviT Cvenc gveRrZo tvini

did Tavadebma calke gaswies, dumnis** Tavebi, erisTavebi

ase neli-nel erTurTs davcildiT

da avitkieT oblad Tavebi

ramdenma Semdeg bevri ram scada,

zogi asrulda kargad Tu avad

sanam brwyinvalem, daundobelma,

kvlav ar aqcia samSoblo Zalad

mas Semdeg bevri vinme ecada,

magram ver SeZlo qveynis Sekreba

axla imedi kvlavac miRvivis,

vnaxoT ras mogvcems Cveni es kreba

dRes, margaliti samSoblos beWdis,

samcxe da tao dakargulia

TurqeTs uWiravs aWaris mxarec, musulmanobac gadargulia

suleimans rom vinmem uxsenos, faSa xar,

magram xom xar jayeli

axalcixeSi mtris xatad zixar, aseT mokeTis ar var mnaxveli

egeb iwyinos da rogorc Turqma,

aqeTken qarTvels Semogitios

Tu SeeZleba Camogisaxldes, mitacebulSi ver Caetios

SarvaSiZes rom vinme etyodes, rom ucxo Zalas emsaxureba

* monRolebma XIIIs. erTdroulad mefed daamtkices daviT giorgis (laSa) Ze

da rusudanis Ze.

** monRolebma saqarTvelo dumanebad (regionebad) dahyves gadasaxadebis aRebis

mizniT.

Page 42: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

42

sandro papa didi codva (1790 weli)

arvin ifiqros, moinaniebs, metis keTebas daeSureba

anCabaZeni, emuxvarebi, inaliSvili da sxva gvarebi

afsaroben da iamayeben Tu Semotexes keris karebi

aqeT dvalebi ukve osoben da ufro metis daaqvT survili

didi liaxvi, mcire liaxvi, qsanmac ver mokla maTi wyurvili

Tqven naxeT kaxi, hereTi, nuxi, lekisa daaqvT yelze marwuxi

aisis feri, nazi da TeTri, kaxelebisTvis gamxdara ruxi

xedavT? rogori dagvidga Jami,

imers rom uWirs, amersac uWirs

Tu ver movZebniT saerTo wamals, gvariSviloba wauRia Wirs

daviT sardali

ase aris da ise ar aris, rogorc Wabuam saqme daxata

qveynis tkiviliT cremli momgvara,

gvariSvilobac zed daamata

Tu aseTi varT wyalwaRebuli, xeli raze gvaqvs gamoRebuli

aRar gvqonia qveynis simtkice,

kari gvqonia mtrisTvis Rebuli

es marTalia, axla osebi zemo javaSi gvisaxldebian

mefis nebarTviT xdeba yoveli, Camosulebsac xiznebi hqvian

me mxolod erTSi dageTanxmebi,

roca hereTSi Casxdnen lekebi

jer rogorc gzirni, rogorc mwyemsebi

da moamravles soflad lekvebi

axla vuwodeT War-belaqani, da avazakTa gaxda sabude

asedac xdeba, swore joxs moWri

da roca gaTli SegrCeba mrude

mefem ramdenjer marcxi awvnia, lekTa beladni daimorCila

avazakoben, imalebian, rogorc pepela aris CirCila

es Tavxedobac Cvenia brali,

bevrjer davxuWeT samoyvro Tvali

qurd-bacacoba ar SevamCnieT,

erTi-meores vuwyeT TvalTvali

Page 43: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

43

sandro papadidi codva (1790 weli)

zaqaria andronikaSvili

davamtkicebdi daviTis naTqvams, vinac mteria, igiv moyvare

asea osi, asea leki, mezobeli Tu mxolod mogvare

Sors rad wavide, Tormeti wlis win,

batoniSvilma* guliT indoma

Tafaravanis tbasTan Camoxda, Tevzi miiRo, iwyo gancxroma

axalqalaqis faSas gaego erekle mefis Svilis stumroba

samasi kacis, mTel Tves stumrobda,

nu egoneba vinmes xumroba

axla rogor vTqvaT, faSa mteria,

magram xom gaxda mteri moyvare

romeli romels riTi sjobia, Tu damimtkiceb, TiTi movxare

kidev erTs vityvi da davamTavreb,

grZeli msjeloba ara mCvevia

ganjis batoni javaT xania,** CvenTan moyvrobas xom naCvevia

batoniSvilTan TanaSezrdili, xSirad igonebs da moikiTxavs

misi kacoba da yuradReba, ras mivawero keTilsa Tu avs?

Tu nebas momcemT, erTs davamateb,

CemTvis dRemdea viT gamocana

vin daawesa, saidan modis, aqedan iqiT vin gaatana

CvenTan xevsurni aTengenobas aRniSnaven da mudam Rreoben

qistis mxareSi aTenags rqmeven

da ufro Zvirfass sxvas ara cnoben

aTinagi da aTengenoba, is musulmani, me qristiani

erTobis garda Tu rames niSnavs,

gamiwyres zena, gamvardes jani

me mxolod is vTqvi mteri-moyvare, Sesafaseblad cvalebadia

moyvare zogjer TiTs ar gaanZrevs,

mteri Segwiravs rac abadia

* batoniSvili _ giorgi erekles Ze 1778 w. 300 meomris TanxlebiT Tafarav-

nis tbasTan dabanakda. axalqalaqis faSam rom gaigo, ewvia, iwvia da erTi Tve

umaspinZla. stumar – maspinZlis eTiketi amas moiTxovda.

** javaT-xani _ ganjis mflobel Saverdi _ xanis memkvidre. igi TbilisSi iz-

rdeboda giorgi batoniSvilTan erTad da megobroba sikvdilamde gagrZelda.

man erekles gardacvalebac miusamZimra giorgis.

Page 44: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

44

sandro papa didi codva (1790 weli)

jardan ColoyaSvili

roca mtrebs aqebT, gana cudia.

vaJkacs vaJkacis Svenis mteroba

laCars diacic weras augebs, Svilebs anaxos brZolis seroba

qistis vin naxa qveynad laCroba, maTi xeloba ari laSqroba

ara sCveviaT mtrebis dandoba, qalebis xocva,

tyveTi vaWroba

am mxriv qistebi xevsurebs gvanan, erTic araa maTSi ugvano

Widilis garda megobrobac aqvT,

erTguleba aqvT kide-ugano

egeba erT dros erTad cxovrobdnen

da kera hqondaT gauyofeli

daSordnen, magram dReoba darCaT, ase iares wuTi-sofeli

vinca yofila qistebis mxares, mTebi maRali daulaxia

imas, sabrZolo koSkebis gverdiT, eklesiebi daunaxia

gamigonia, erTi dro iyo, yofilan Cvenebr qristianebi

zogjer Zma Zmasac mtrobas gauwevs,

Tumca rCebian Zmisa mgvanebi

dRes aTinagi erTi Zmisaa, meore Rreobs aTengenobas

saukuneni gadasZaxeben, Zmobas da Widils da Cem-Senobas

zaqaria andronikaSvili*

sityvas Sevawev jardanis naTqvams,

me javaT-xanis** kacoba mxiblavs

sityva-pasuxi da maspinZloba,

yvelas atyvevebs, vinac ixilavs

qarTuli icis kaxelze ukeT da istoriac ar SeeSleba

* zaqaria andronikaSvili _ ereklesa da darejanis siZe. darejanis

moTxovniT ereklem giorgis colis Zmas revazs CamoarTva qiziyid mouraoba

da zaqarias uwyaloba.

** svimon andronikaSvili _ giorgi batoniSvilis qaliSvil barbares qmari

(1789 w.) igi ganjis saxanoSi (erekles ymadnafic qveyanaSi) veqilis mova-

leobas asrulebda. (faqtobrivad iyo mefis warmomadgenili politikuri da

ekonomikuri procesebis makontrolebeli).

Page 45: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

45

sandro papadidi codva (1790 weli)

uyvars qarTuli nadimis wesi, nadirobisas maTi Tanxleba

svimoni yveba, ganjis veqili Sahs javaTisTvis SemouTvlia

rom ereklesTan uSuamdgomlos.

icis qarTlisken visac uvlia

masze Rrmad arvin icnobs qarTvelebs

da arc aravis daujereben

xo da javaTi, svimonTan erTad,

Tanamzraxvelebs Tuki Sekreben

Tu ganjelebi, ganjis saxano, erekle mefis xeldebulia

yma batons miwyiv, rom erTgulobdes,

rom msaxurobdes valdebulia

javaTi, rogorc mefis msaxuri, svimonTan erTad Tu gvestumreba

gaicnobT, Tanac gagvagebinebs, ra ari Sahis winadadeba.

Wabua orbeliani

ratom velodoT javaTis mosvlas,

ratom vinatroT svimon veqili

rac ici, modi gagvagebine, ra ari Sahis gamoqeqili

gvecodineba, movemzadebiT, codna amiT sjobs ucodinrobas

tyuilad xom ar Semouyenebs, Sahi javaTis aqeTken gzobas

zaqaria andronikaSvili

vinc icis, kargi. vinac ar icis minda, rom krebas gavagebino

Caviyolio did gansasjelSi, pasuxi vTxovo da vagebino

oriod sityviT Sevaxsenebdi: mefes es kargad emaxsovreba

ormocda aTi wlis winandeli, rogori iyo Cveni cxovreba

Cvidmetis iyo patara kaxi, roca indoeTs laSqars vidoda

da imas Semdeg wels ar acdenda. roca saomrad ar dadioda

aTi wlis Semdeg nadiri* mokles da airia didi sparseTi

ar iyo xani sxvas rom ar mtrobda,

sisxls rom ar wovda wveTi da wveTi

* nadiri _ Sah Tamazis sardali. man dasustebuli sparseTis saxelmwifo

fexze daayena. 1728 w. avRanelebi daamarcxa da gandevna 1732 w. Tamazi gadaay-

ena da Sahi gaxda. 1735 w. aRmosavleT saqarTvelo, romelic ruseTis Tanx-

mobiT osmaleTs ekuTvnoda, daibruna. 1744 w. man qarTli Teimuraz II, xolo

kaxeTi erekle II daumtkica. 1747 w. nadir Sahi mokles da qveyana airia.

Page 46: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

46

sandro papa didi codva (1790 weli)

maSin ereklem moiRo xeli, saxanoebis gaxda damcveli*

jer sasomxeTi SemoierTa, naxiWevanis saxano Zveli

baba xanisgan TxovniT miiRo. naxiWevnis da erevnis xani

mfarvelobaSi Semosulebi, xarks gviricxaven mTeli es xani.

imav dros iyo, yarabaReli, Tavze gasuli, Tamami, xeli

ganjas, utevda. naxiWevani, roca ixila man daucveli

Semoutia, daimorCila da fana xani gaxda batoni

acetebulma, kidec ifiqra, xanebi qveynad darCnen martoni.

Saverdi xanma sTxova erekles, mefis pativi daimsaxura

ereklem rqebi Semoamtvria, vinc ixmaura da gaaxura

erekle mefes Tavis batonad mas Semdeg saxavs yvela saxano

mefec mzadaa, Tu gauWirdaT, miexmaros da ar daaxanos

Sors rad wavide, Tavad Sah rohma**

erekles sTxova mxarSi dadgoma

mefem ilaSqra Tavrizis mxares, xanebs anana mtris mxares dgoma

xolo azat xans,*** romelmac SeZlo,

jariT erevans damuqreboda

* 1747 w. brZeni mmarTvelis, nadir Sahis mkvlelobis semdeg sparseTis imperia

qaosma moicva. yoveli xani meoris xarjze gaZlierbas lamobda. Sahobis pret-

edentebi erTi-meores daerivnen. qarTl-kaxeTis mefeni, Teimuraz II da erekle

II situaciis mixedviT ereodnen am Sina omebSi da Tan popularobas ixveWdnen.

1749w. erevnis xanma daxmareba sTxova qarTvelebs. ereklem daamarcxa moZa-

lade mahmad xani da erevnis saxano (sasomxeTi) ymadnaficis statusiT, moxarke

gaxda. imave wels qarTvelebs (imave pirobiT) naxiWevanis mflobeli baba xanic

damorCilda. imave xanebSi erekles sxva saxanoebis saqmeSi Carevamac mouwia.

yarabaRis mflobeli baba xani ganjisa da naxiWevanis saxanoebs aviwroebda.

naxiWevanis dacva qarTvelebis valdebuleba iyo. amasTan ganjis mflobelma

Saverdi xanmac iTxova daxmareba. erekles sardlobiT fana xani damarcxebuli

iqna. ganjis xanma cno Tavi mefis ymadnaficad. swored maSin erTgulebis niSnad

javaTi (giorgi batoniSvilis asakisa) gamoagzavnes TbilisSi aRsazrdelad.

** imave xanebSi, 1750w. sparseTis Sahma rohma, qarTvelebs daxmareba sTxova.

sparseTis SinaomSi Cabmulma qarTvelebma erekles sardlobiT Tavrizis midam-

oebs uwies. erekles avtoriteti ukve evropis masStabiT amaRlda. iq bevri

moeloda, rom erekle Sahis taxts daikavebda, rac arc Tu ise rTuli iyo.

*** gansakuTrebuli saxeli erekle II moutana Sahobis pretedent azat xanis

damarcxebam. azat xanma avRanelebis daxmarebiT scada taxtis dakaveba. 1751

w. igi naxiWevanisa da erevnis saxanoebs daemuqra. ereklem 4 aTasi meomariT

SeZlo 18 aTasiani jaris damarcxeba da rogorc saxanoebSi, ise msoflioSi

avtoritetis ganmtkiceba.

Page 47: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

47

sandro papadidi codva (1790 weli)

romelmac Tavi Sahadac igrZno,

magram ver mixvda gars ra xdeboda

azat xans, mefem marcxi awvnia, Tavis saxeli camde awia

avRanelebi ise garbodnen, mdevarma cxeni ver daawia

dRes Sahma icis, masTan xanebma, mefis SeZleba da siZliere,

javaT xans mitom gvigzavnis TxovniT,

araa CvenTan xmliT mosimRere.

Wabua orbeliani

es yvelaferi gasagebia, rac iyo, aris, Cvenc xom vicodiT

mainc gismendiT gafacicebiT,

cnobis surviliT kidec viwodiT

da ver gavigeT Sahis ganzraxva, mefes ras uTvlis, raSia

saqme

an ar dagewyo ambis moyola, an daamTavre saTqmeli aqve

amiran gulSi Tu ki mReroda, mTebs bans raRaze edaveboda

ambis momyoli Tu ara yveba, maSin moyoliT raze cdeboda?

zaqaria andronikaSvili

arc aras vmalav, magram saTqmeli iseTi ari, xo vTqva Tu ara

mas saidumlo aRara hqvia Tu imeoreb, Tan wara-mara

magram radganac Txroba daviwye, getyviT ra ari danabarebi

Sahi sTxovs mefes, wyena daicxros

da samegobro gaxsnas karebi

uxsovar drodan Tu ram yofila gautanloba,

sisxliT mteroba

mixdom-moxdoma, Zarcva da tyvevna,

karis Semtvreva, SuriT mzeroba

warsuls Cabardes, Tavidan viwyoT,

xelis gamarTva da megobroba

radgan saerTo yofila mteri, romelsac unda Cveni mimxroba

Sahi ificavs da sdebs pirobas, is gamoiCens namdvil gmirobas

saxanoebs Cven Semogivmtkicebs,

aRar idavebs, mospobs cilobas

eqvsi aTasi meomris xelfass, yovel Tviurad gamoagzavnis

Tanac lekebis TareSs aRkveTavs, momcemi ari pirobis Tavnis

Page 48: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

48

sandro papa didi codva (1790 weli)

mxolod erTs iTxovs Sahi sanacvlod, russ ar SevekraT,

ar SemouSvaT

larsTan CavketoT xeobis kari,

da megobrobas xeli SevuSvaT

vfiqrob gansjad Rirs aseTi saqme, da Tu winaswar gvecodineba

avwon-davwonoT wageb-mogeba, gveyofa azri da moTmineba

ioane muxran-batoni

Sahis piroba araa cudi, magram TviT Sahi araa sando

rogori ari mters Seurigde da saidumlo Seni gaando?

rusebisagan Sewuxebuli, ruseTis SiSiT ukan Tu ixevs

Cveni SewevniT Tu gaZlierda,

ra Cveni xaTriT xalaTs daixevs?

ara mgonia sparselTa ndoba, qveynis momavals gamoadgeba

susts Cveni unda saxanoebi, ras izams roca fexze dadgeba?

solomon lioniZe

Seni naTqvami gamkvirvebia, ambob, rom Sahis ara gaqvs ndoba

rusisgan neta sad ginaxia mxarSi dadgoma, Sendob-dandoba

axla ki ara, rodesac mZlavrobs, darials ari mobjinebuli

roca uWirda da vWirdebodiT, maSinac davrCiT motyuebuli

saerTo warsuls Tu gadavxedavT,

rusis ar maxsovs rame sikeTe

egeb Sen ici, yvelas gviTxari da amiT guli gamogvikeTe

ar ambob, radgan ar gagondeba, rac ar yofila, ras gaixseneb

sacxviruls mainc Tu ar amosdeb,

gaWenebul cxens ver daayeneb

sanacvlod vityvi me aseT ambavs, Zvel istorias gagaxsnebdiT

iyo dro, roca vaJkac saqmroebs,

Tamar mefisTvis yvelgan veZebdiT

bolos SevCerdiT giorgi rusze, giorgi ara, erqva iuri

cvedani Turme da gamxedveli, daunaxavi, xarbi, tyiuri

roca miuxvdnen ara kacobas,

surdaT mSvidobiT mogvSoreboda

ra ar ikadra, ar iyo bilwi, rac rusisagan ar moxdeboda.

Page 49: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

49

sandro papadidi codva (1790 weli)

axla sxvas getyviT, nazarali xans*

Tu ar gvinaxavs, xom gagvigia

kaxeTSi erT xans kidec mefobda, iqidan ruseTs gza daugia

ruseTSi mefis cols hyvarebia,

kidec eyolaT misgan memkvidre

qarTvelebs kidec emoyvreboda,

did saxelmwifos Sehqmnida vidre

albad geniSnaT, petreze vambob,

taniT da WkuiT vinc iyo didi

mamas mihgavda, masaviT iyo Saris moTave, xisti, saridi,

man moatyua mefe vaxtangi, despanis piriT SemouTvala:

sparseTze vawyob me did laSqrobas,

SemomierTdi raca gaqvs Zala

erTad davartyaT, moZaladeze Tu ginda javri amoiyaro,

rac wauRia saqarTvelodan, daabruno da amiT ixaro

SoTas uTqvia, mironcxebulsa,

gvelsac moxiblavs naTqvami tkbili

brZeni vaxtangic ki daatyveva da laSqrobaSi daido wvlili

da ra miviReT samagierod, petrem dagvtova, ukan gabrunda

mterma dro naxa SursaZieblad, is dro daudga,

romelic surda

bolos TurqeTma Cagvigdo xelSi, isic ruseTis daxmarebiTa**

roca aseTi gvyavs mokavSire, me megobroba Sevaqo viTa?

Wabua orbeliani

Cveni saTqmeli, Cemo solomon,

mokleda Tqvi da sworad gansaje

* nazarali xani _ Teimuraz I SviliSvili erekle I. igi orjer iyo ruseTSi

wasuli. pirvelad 1661 w. dabrunda samSobloSi. damkvidreba ver SeZlo da

1666w. kvlav ruseTis gzas daadga. misi kavSirebis Sesaxeb, ruseTis samefo

karTan, bevri ramaa cnobili.

** ruseTis imperatori petre I SeuTanxmda vaxtang mefes sparseTis winaaR-

mdeg erToblivi laSqrobis sakiTxze, despan volinskis saxiT. igegmeboda

laSqroba 1721 w. 1722 w. vaxtangma daiwyo moqmedeba lekebis winaaRmdeg.

imave xanebSi rusebma darubandi daikaves. Sah suTan huseins winaaRmdegobis

unari ara hqonda (is avRanma mir veisma 10 000 cxenosniT daamarcxa da

taxti waarTva).

Page 50: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

50

sandro papa didi codva (1790 weli)

rusebis gamo gvemtro TurqeTi,

rusTa TanxmobiT kidec dagvsajes*

Sors rad wavideT, ormoci wlis win,

aji Calabma orjera gvZlia**

Teimurazi exvewa rusebs da saCuqrebi uxvad aZlia

dagvxmarebodnen oRondac erTgzis,

Sarvanis xanis damarcxebaSi

dResac ar vici rusebis mefes Cveni wageba awyobda raSi

uari gviTxra daxmarebaze, ar wagveSvela damaSvrals gzaze

qristes ficaven, islams icaven, maTi imedi meqneba raze?

an da aviRoT aspinZis omi, rusTa simarTlis ari sazomi

totlebens maSin ar eRalata,

ar gamxdariyo sibilwis mdomi

javaxeT-samcxes davibrunebdiT,

Turqebs olTisis iqiTa vsdevdiT

ra iqneboda, ras mivaRwevdiT, mosagonebi gagvixda sevdiT.

mxolod mas mere rac gavimarjeveT,

mere solomons SevuTanaxmdiT***

erTad vilaSqreT, arTvins vuwieT,

sagrZnobi Zala erTobiT gavxdiT

ruseTma igrZno, Cven CamovcildiT,

rogorc nacnobebs gamoveTxoveT

maTTvis es marTla marcxsa niSnavda

da gaixsenes, rac adre vTxoveT

* 1723 w. petre I omi Sewyvita da ukan gabrunda. gaTamamebulma TurqeTma

mTeli saqarTvelo daikava. 1724 w. ruseTma cno TurqeTis ufleba saqarT-

veloze, rasac 1727w. mefobis gauqmeba mohyva.

** Saq-Sarvanis xani aji Calabi orjer SeeWida qarTvelebs da daamarcxa,

Teimuraz-ereklem daxmareba rusebs sTxoves da uari miiRes. ereklem jari

daiqirava, gaZlierda da aji-Calabis jari gaJlita. rusebma viTom ver gaiges

es. iyo 1752w.

*** 1774 w. erekle II da solomon imerTa mefe Serigdnen da TurqeTisaT-

vis samxreT saqarTvelos Camocileba dagegmes. erTi wlis Semdeg moqmedeba

warmatebiT daiwyo, magram solomonis avadmyofobis gamo Sewyda.

Page 51: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

51

sandro papadidi codva (1790 weli)

aforiaqdnen, agviyolies, traqtati* dades da mogvces fici

da ra movigeT, ra mohyva traqtats,

Ralatis meti, Tu vinmem icis.

gaxsenebac ki ar undaT zogebs, undaT, ar undaT, me gavaxseneb

SarSan win iyo da iyo SarSan,

oms rom viwyebdiT ra uyves Cvenebs

traqtatiT, rusi unda gvicavdes, ar TaRliTobdes,

xatze ficavdes

magram sadaa rusebis jari,

rom maTi sityvis simtkicis mwamdes

ase gamodis, roca maT awyobT, viqnebiT maTi mokavSireni

roca ara da fexze vkidivarT, kidec gvetyvian, Senio, Seni

solomon lioniZe

ratom wiwmatob, nuTu ver xvdebi,

Sen Tu rusebis imediT rCebi

imaT saerTod ar anaRvlixar, aRar iqnebi, Tu gadarCebi

georgievskis traqtati maTTvis fandi iyo da ase darCeba

sxva dros, sxva tyuils etyvian imas,

Semoseul mtrebs vinc gadarCeba

SarSan daviTma batonis Svilma yarss Seutia, sad iyo rusi?

traqtatma ukve Zala dakarga da mixvdebian Tu aqvT namusi

zaqaria andronikaSvili

aRar damcalda, javaT xans uTqvams da Sikrikebi imeoreben

sparseTi oms Tu gamogvicxadebs, rusebi amas ki ar dagmoben

viTom amgvari arc gaugiaT da molodini sul ar hqoniaT

sparseTis mxridan Cvenze muqara. zRapradac ki ar gaugoniaT

Sahi ar malavs, Tu uars vetyviT

da megobrobas ver SeviferebT

mere nuravis davemdurebiT, Segvaxseneben ar davijerebT

* ruseTis xelisuflebam, rom igrZno saqarTvelos Camocileba, dautkba da

1783 w. maT Soris urTierTdaxmarebis traqtati gaformda. amis miuxedavad

ruseTi saqarTvelos daxmarebas ara Cqarobda, xolo 1787-1789w. TurqeTTan

omis dros jari saerTod gaiyvana da xelSekruleba CaiSala.

Page 52: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

52

sandro papa didi codva (1790 weli)

ruseTi sparseTs Tu imeds aZlevs,

rom omSi Cven ar dagvexmareba

maTTan traqtati raRaSi gvawyobs,

maTken gaxedvac damezareba

zurab wereTeli

raki daviwyeT gulRiad gansja da dafaruli gamovaCineT

Zveli, axali, daviwyebuli, rac SevinaxeT, da davarCineT

mec gavixseneb, totlebenma Cvenc,

eniT da qceviT dagvazarala

Semdeg odiSis mxares wavida, Tavisi qceviT xalxi awvala

am mxriv erTia yvelgan Sedegi: vinc uvargisobs, uvargisia

ra bedenaa visa Ralatobs, qceva bunebis Sesatyvisia.

Wabua orbeliani

mec xom manda var, ruseTisaTvis, oriv erTia imer-ameri

gunebaSi aqvs Cveni dapyroba, nabijebi aqvs amis saferi

qarTvelebisTvis ra bedenaa, vin Seiqmneba misi dampyrobi

Tavisuflebas Tu ki davkargavT,

mowme gavxdebiT taxtis damxobis

raRa rusi da raRa sparseli, oriv erTia, oriv mteria

ufro Znelia, momxdurTa Soris, Tu qristiani gamoeria

ara da roca TurqeTs SevTaxmdiT,

am oTxi wlis win, mogvces piroba:

viciT rac gindaT, mis misaRwevad,

ar dagWirdebaT omSi gmiroba

Cven xels SegiwyobT, rogorc gindodeT,

Tqveni samSoblo aerTianeT

ar CavereviT Tqvens saqmeebSi, vinc uars getyviT,

miuxtiT, avneT

lekebs, romlebic Zarcvaven kaxeTs da axalcixes efarebian

iqidan qarTlSi gadasulebi, morig jars, mTebiT eparebian

Cven mogaSorebT Tu SevTanxmdebiT,

Tu damyardeba CvenSi mSvidoba

da amas garda fuls gamogiyobT dasadgurdeba erToba, Zmoba

Page 53: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

53

sandro papadidi codva (1790 weli)

yvelafris nacvlad erTi gvaqvs Txovna,

ar gadmouSvaT ruseTi aqeT

Cven Tu davarRvevT mocemul sityvas,

gadmoiyvaneT, ufereT, aqeT

Tqven gamadlian, Tumca ruseTi, uTqvenod aqeTY moemarTeba

kavkasionis iqiTi mxare dapyrobili aqvs, vin emarTleba

aba dafiqrdiT, ras niSnavs `grozni~

kavkasionis iqiTa mxares

`vladikavkazi~, Cveni sircxvili,

xom moiazrebs qarTvelTa ares

sanam dro ari modi SevTanxmdeT

da ar davkargoT ocnebiT goni

mteri mteria, viTom moyvares,

zogjer mteri sjobs asea mgoni

qaixosro wereTeli

Cven movismineT bevris naTqvami, zogisa tkbili, zogisa avi

mefis mrCevlebi sibrZnes afrqvevdnen,

Tavdaxrilebi, rogorc TavTavi

bevri ram iyo dasafiqrebi, xvale rogori gavkvaloT gzebi

rogorc gavigeb sikeTiT naTqvams,

iqiTken waval, ar gadvixrebi

qiziyelT Tavi rasac yveboda, kargad icoda, gana cdeboda

albad fiqrobda Sahis survili, erTobas fexqveS gaegeboda

me damafiqres misma sityvebma,

sparseTma viciT, dakarga Zala

warsuls Cabarda Sah abasis dro, Sahebs sayrdeni gamoecala

kaspiis zRvaze batonobs rusi, kavkasionTan mosdga napirebs

sparseTi veras gaumklavdeba, masze Tavdasxmas Tu daapirebs

mitom Sahi sTxovs erekle mefes, aTas sikeTes kidec pirdeba

erekles fasi sparseTisaTvis, ki ar mcirdeba, ufro izrdeba

dasarwmuneblad kidec gauTqvamT,

rusTa xelmwifis gulis nadebi

ruseTi Tqven ar dagexmarebaT, amis sarwmuno ari Tavdebi

is, rom jarebi gauyvania, dasaxmareblad romelic hyavda

Sahs sxva ra unda meti sabuTi, Tu yoymanobda, eWvi gaTavda

Page 54: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

54

sandro papa didi codva (1790 weli)

Wabua orbeliani

rac imerisTvis gamxdara cxadi, amerebs kidev gvaeWvianebs

viciT rogori gvyavs karze mteri,

vin, rodis, rogor, dagvazianebs

amitom vfrTxilobT da ara vCqarobT,

unda avwonoT yvela Sedegi

guSin vicodiT dRes ra iqneba,

gvinda gavigoT xvalis Semdegi

qaixosro wereTeli

Seni wuxili gasagebia, dinjad irjebi, ara xar ceti

sakuTars xom ar misdev sikeTes, qveynis bedia gadasawyveti

Se dalocvilo, aba iazre, mtrebi gvyavs irgvliv Semoseuli

aravinaa imedis niSnad, mglebis xrovaSi vrCebiT euli

vfiqrobdiT rusi dagvifaravda, qristianobiT gaCnda imedi

vatyob sxvebisgan ar gansxvavdeba, aseTi mogvca ufalma bedi

amitom kargad avwon-davwonoT, fuWi ocnebiT ar gavisarjoT

ise ar moxdes, dapirebebiT WaSi CavvardeT da davisajoT

ager sparseTs rac SemouTvlia,

TurqeTic TiTqmis imas gvpirdeba

Cvenc gadavwyvitoT visi rada Rirs,

raSi gvadgeba, ra dagvijdeba.

daviT sardali

aq safiqrali araferia, Cven kargad viciT sparseTis Zala

Cveni samefo gaumklavdeba, erTobiT yofna Tu dagvecala

amas daurTeT saxanoebi, erevani da ganja Cvenia

maTgan sxvaobiT naxiWevani, vis miemxroba, dasadgenia

es Cven rom viciT, sparseTmac icis, ase iolad ver dagvesxmeba

magram ruseTma Tu mxari misca,

Cven rom vicodeT rusebis neba

amitom gvamrTebs didi sifrTxile,

ras gadawyveten unda gavigoT

sityviT mivendoT, saqmiT vieWvoT

da undoblobis koSki avigoT

Page 55: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

55

sandro papadidi codva (1790 weli)

me arc erTs win ar davayenebdi,

CvenTvis ar ucemT sagules guli

ar gvendobian, Cvenc nu vendobiT,

ratom gavxdebiT maTTvis daguli

am Svidi wlis win traqtati davdeT

da megobroba cxadi gavxadeT

aba, sadaa ruseTis jari, aseTi dacva Cven mtrebsa yavdeT

ioane muxran-batoni

daviTs aravin epitnaveba, rusebis kilvis ra gvaqvs mizezi

TurqeTTan omobs, amiT xom gvicavs,

omis gulisTvis Secvales gezi

es ara niSnavs, rom migvatova, da aZlierebs sparseTis mxares

sparseTs, xom ambob, Cvenc movereviT,

CveniT davicavT am are-mares

daviT sardali

me roca vambob, gana imitom, sxva gavacuro, vaguliano

mterze mivuSva, me ukan davdge, moyvare Cemi davaziano

sparseTis Zala mec kargad vici, da mefisganac gamigonia

masze ukeT Tu sparseTis saqme, visme esmodes, ara mgonia

mxolod erTia, rusma dagvtova, ar unda gvqondes misi imedi

unda vemzadoT, mudmiv mzad viyoT

da dagvifaravs Cven Semoqmedi

magram Tu davrCiT rusis imediT,

Cven daviyaviT da davZabundiT

Tu ara vleseT mWreli maxvili,

momxdurs ar davxvdiT Sekruli gundiT

mefis wulebi da Tavadebi, Tu mamulebSi gamoiketnen

saerTo ZaliT mters ar Seebnen,

cixe-darbazTan maspinZlad Sexvdnen

maSin cxadia sparseTs ki ara,

lekTa gundsac ver gavumklavdebiT

Tavs ver davicavT daqsaqsulebi,

imereTs rogor gamovadgebiT

Page 56: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

56

sandro papa didi codva (1790 weli)

qaixosro wereTeli

momwons daviTis Riad naTqvami, pirdapiroba vaJkacsa Svenis

arc me davdivar TvaldaxuWuli

da arc vyofivar amyoli enis

magram bolo xans mefiqreboda, mefis garSemo es ra xdeboda

qarTlis, kaxeTis erTad Semkrebi,

xom ar moberda, xom ar cdeboda

samefo roca dauyo Svilebs,

sad TviTeuli Tavs mefeTa grZnobs

gverdiT rom Zmaa, sisxli da xorci,

Zmad ki ara da, tolad ara cnobs

ase dayofa droebiTia, ase mgonia da ase mjera

gaWirvebisas viciT erToba, Wiris daTmena, brZolaSi mRera

qarTlsa da kaxeTs Tu imereTi Tavisi nebiT SeuerTdeba

calk-calke Tu mters tols ar davudebT,

erTobiT Zala iqiT miwvdeba

amitom unda movrCeT msjelobas, samefoebi vaerTianoT

dro mosulia, unda viCqaroT,

rom dayovnebiT saqmes ar vavnoT.

ioane muxran-batoni

imerlebi rom saqmes Cqaroben, aCqareba xom stumris wesia

maspinZels ra aqvs asaCqarebi, sidinje misTvis ganawesia

Cven kargad vuwyiT maTi ambavi, samefo aTad gayofilia

mefes mefe cvlis, Tavads Tavadi, is ymawvilia, is yofilia

ymawvili CvenTan Semoxiznuli, erekle mefis Svilis Svilia

imereTs taxti rom daekarga, masSi stumrebis didi wvlilia

qaixosro xom ari sardali, rad ar daicva mefis ufleba

gana yoveli ivargebs mefed, romelic gvirgvins daeufleba?

axla vinc gmefobT moZaladea da ukanonod taxtis mflobeli

unda SeiZloT erTianoba da gamoiRoT saSvelad xeli

Cven ki, Cven Cveni gvaqvs sawuxari,

riT davexmaroT taxtis memkvidres

amer-imeri gverdiT davudgeT,

is srulwlovani gaxdeba vidre

Page 57: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

57

sandro papadidi codva (1790 weli)

Tqven saTxovars ki rac Seexeba, imerTa mxare SemovierToT

mefis Svili Svils taxti wavarTvaT,

misi sisustiT kidec gaverToT

am mxriv Tqvenc xedavT, Cven Tavs Zlivs vuvliT,

rom SevierToT xom gaZneldeba.

me ase vfiqrob, ar SeiZleba ereklesaTvis, Tqvenze xeldeba

maSin xom mtrebi aiSlebian, sparseT-TurqeTi mogveZaleba

erTobiT Zalas Cven ver SeviZenT,

SegvrCeba mxolod fuWi wvaleba

daviT sardali

muxran-batonis gamkvirvebia, SiSi laCaris Tanamxlebia

qveynis erTobas zurgs is Seaqcevs, visac maxvili dasJangebia

mamuli iTxovs qarTvelT erTobas,

Cvenc dedam ZuZu mitom gvawova

rom samSoblosTvis Tavi gadavdoT,

roca mogvTxovs da, roca dro mova

axla imeri iTxovs Cven Svelas da erTobisken mogviwodeben

aqeTurebma ratom viyuCoT, iqeTurebi Tu Tavsa sdeben

muxran-batons Tu xmali ar uWris, araa CvenTvis imis mizezi

Zmis SeZaxili ver gavigonoT, gverdze gavdgeT

da SevcvaloT gezi.

/daviTis sityvebze erekle aenTo. misi sayvareli qaliSvi-

lis qeTevanis qmars, Tanac masac bagrationebis Camomavals da

sardals vaJkacoba dauwunes. amasTan, es gaakeTa mefis ufrosi

qaliSvilis, aw gardacvlili Tamaris meuRlem, saxelovanma sar-

dalma da mamuliSvilma. erekle mefem daiTmina siZeebis sityv-

ieri Serkineba, magram iwyina da sxdomis darbazi datova. mefes

didebulebi mihyvnen da amiT damTavrda gaerTianebis mizniT

mowyobili TaTbiris pirveli dRe./

/sxdomis CaSlis Semdeg meore dRes dedofali darejani

eTaTbira pirad amilaxvar osefa yorRanaSvils, Semdeg miiRo

imereTis deputacia. Semdeg gauwyra gaerTianebis momxre Wabua

orbelians da bolos Tavad erekle mefes `moeTaTbira~. ase

gvamcnobs istoria./

Page 58: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

58

sandro papa didi codva (1790 weli)

darejani

osef, Cemi xar amilaxvari, me agaride mefis laxvari

gendobi, wvrilad Sematyobine, guSin TaTbiri iyo ragvari

rac smenas Cawvda, ise vigrZeni, yvela giorgis mowyobilia

imerlisagan ari naSobi, SigniT mtkicea, gareT rbilia

magram me veras gamomaparebs, vici gulSi ra boRmas atarebs

Cemi Svilebis daymeveba surs, eg damiCagravs am Cem patarebs

me Tu miveci amisi neba, isec gamirbis, ari Tavneba

sxvis dasanaxad dedas miwodebs, magisgan modis yoveli vneba

osefa

Cemo batono da qalT batono, Seni wyaloba nu momakldeba

Tu Semomwyrebi, Seni erTguli,

mteri ar unda, dardiT mokvdeba

guSin mTeli dRe, mere saRamo, imerlebs gare vutrialebdi

msaxurebs vcvlidi, Semxvedrebs vTvlidi,

sadac SevZeli piradad vsdevdi

da unda giTxra, zaqiWamia, wamiTac arsad gamoCenila

Tumca imerlebs surdaT gaegoT,

Tavis mamulSi rad darCenila

arvin ikiTxa iq almasxani, farnavazi da TviT iuloni

Seni geri ki yvelam ikiTxa, adre Tanxmoba hqoniaT mgoni

albaT, winaswar Seatyobines,

rogor da risTvis unda gvwveodnen,

azrs, rom aravis mouwonebdi,

ukve icodnen, adreve grZnobdnen

dRes apireben TxovniT mogmarTon

da mxarSi dgomas Segaxveweben

Seni imedi hqoniaT didi da erTgulebis ficsac dasdeben

ician kargad, erekle mefe,

mxolod Sen naTqvams dahyabuldeba

mefis valia ise akeTos, dedofals ra surs da moundeba

darejani

Sen es miTxari, imerelTagan, romelma ra Tqva, ra upasuxes

Page 59: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

59

sandro papadidi codva (1790 weli)

gerze ra hkiTxes, rogor mizeziT,

rogor aZages an rogor uqnes

osefa

eg advilia mosagoneblad, mosayoladac araa Zneli

agiaSvili da wulukiZe, yvelaze metad ki wereTeli

samefos ambebs moaxsenebdnen da daxmarebas mefesa sTxovdnen

erTobisaken mouwodebdnen,

gaTiSulobas Cven Soris hgmobdnen

abaSiZe ki Tumca frTxilobda, ar SeemCniaT giorgis mxare

osefam yvela zepirad icis, modi scade da gamomapare

Tumc Seni geri arvin axsena, magram isedac xomaa cxadi

Tu SeerTdeba samefoebi, yma gauxdeba yvela Tavadi

taxtis memkvidre sxva arvin ari

da taxtze xeli ar miuwvdeba

samTavroebic qeds modrekaven, sadadianoc misi gaxdeba

es kidev raa, asatania, didi dRe mainc ar uweria

magram Svilebi hyavs dageSili, Seni vaJebi maTi mteria

ara da grigors SemouTvlia, zaqiWamias mxarSi udgeba

sadadiano Tu daiWira, mas afxazeTi win daudgeba?

gurielze xom ara iTqmeba, sul megobrobas ificeboda

eSmaki ari, albad Tu grZnobda, saimiso dro rom dadgeboda

ase gamodis, Tu imereTi ereklem Tavad SemoierTa

mere uomrad daimorCilebs,

mTisa da baris im wvril-wvril erTa

mxolod erTia gamosavali, ereklem imerT uTxras uari

ymawvil solomons* rogor gawiravs, ar Caidinos saqme sazari

/Semodis msaxuri, imerel TavadTa mosvlas auwyebs.

osefa darejanis niSanze meore oTaxSi gadis. Semodian

quTaTeli, genaTeli, ioane abaSiZe, zurab wereTeli da

sxva. dauCoqeben, xelze emTxvevian dedofals da adgils

ikaveben/

* daviT arCilis Zes, solomon imerTa mefis Zmis wuls, gamefebis Semdeg

solomon II uwodes.

Page 60: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

60

sandro papa didi codva (1790 weli)

darejani

madlobeli var, rom minaxuleT, amiT saamo wuTi momagvareT

gamoketili var, rogorc WurSi,

ra xdeba irgvliv, Sina Tu gareT

aravin metyvis, qveynis ambavi, Tumca var qali, minda vicode

kacebi mxolod kacebs endobiT,

qalad rom gavCndi, amiT ra vcode?

Tqveni samSoblo Cemic xom ari,

TqvenTvis tkbilia da CemTvis mware

Cem meuRles rom eTaTbirebiT, misi meuRle ugvari ari?

zurab wereTeli

Sen, dedofalo, sayvedurs ambob,

CvenTan ki ra gaqvs sasayveduro,

romeli ari CvenSi uzrdeli, rom gawyenina da daemduro

stumari, rodis iyo maspinZels, moqcevis wesebs ukarnaxebda

vin naxa qveynad is imereli, maspinZels Tavze kalTas axevda

es marTalia, Cven mefes vstumrobT,

gvaqvs masTan saqme gadaudebi

gvinda migviRos rogorc samwyemso,

Cveni erTobis gaxdes Tavdebi

guSin amaze Txovna mivarTviT, dRes,

vidre fiqrobs Tqven geaxeliT

movsulvarT rogorc Tqveni Svilebi,

mxurvale guliT, gaSlili xeliT

darejani

Tavado, vatyob, azri rom giWris,

arc sityvas vismes daesesxebi

erekles guSin vin da ra sTxova, ambavi momdis, ar Sevexebi

da arc giwyrebiT, gamkvirvebia, manamde ratom me ara mnaxeT

quTaTisSive xom iTaTbireT da saaqao gezi dasaxeT

aq Camosvlisas mefes rom SexvdiT, dedofali ki ar inaxuleT

saqmis gamgebi, Tqveni damxmare,

sxva vin gegonaT, vin daiguleT?

Page 61: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

61

sandro papadidi codva (1790 weli)

Cemi vaJebi aq ar arian, mamuls uvlian da patronoben

Tbiliss romeli, rodis ewvia, es arc ician da arca grZnoben

Tqveni mosvlac ar gicnobebiaT, Tumc iqve axlos gamoiareT

farnavazi xom suramSi mkvidrobs, isic ar naxeT ar gaaxareT

etyoba, Zalze saswrafo ari, rom ar SeyovndiT, aqeT iareT

mefes Tu endeT, imis meuRles, smena damitkbeT, gamiziareT

quTaTeli

roca samRvdelo saeros erTvis, niSnavs saqmea gadaudebi

saerTo saqmem Camogviyvana, amdeni erTad, getyodnen, xvdebi

Cveni mizani, aq rom avxseniT, arc quTaTisSi dagvifaria

marTali saqme ari maxvili, marTali sityva misi faria

gelaTSi vwireT, moviTaTbireT,

bagratSi ufals vTxoveT wyaloba,

swrafad viareT, TavadTa Soris, daiwyeboda vidre caloba

yvela rodia saerTo azris, da gana yvelas moexaroda

ori mefe gvyavs, orad viyofiT da Cveni azric orada qroda

quTaTisSi zis daviTi mefe, solomoni ki TqvenTan izrdeba

or mefes Soris trialebs eri da erT-urTs ebrZvis,

vin ras miwvdeba

imerTa mxares erTianoba, or mefes gamo ver damyardeba

samefo, muxlze daCoqebuli, Tavs ver daicavs,

ver gamyardeba

faSa, jayeli suleimani, daviTs moZRvravs

da zurgsac umagrebs

Tu iazreben, Turqni Semovlen,

damsgavsebulni mSvidobis mayrebs

rac uwin iyo, aRsdgeba kvlavac, tyveTa gayidva,

Zarcva, TareSi

ara mgonia amers awyobdes, glexis waqceva imerT mxareSi.

darejani

maS Tqven mosulxarT solomonisTvis

gindaT amefoT imerTa mxares

Cem Svilis Svils Tu taxts daubrunebT,

Tu daubrunebT imerTa ares

Page 62: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

62

sandro papa didi codva (1790 weli)

xom papa ari erekle mefe solomons rad ar daexmareba

biZebi gverdSi gaudgebian, garja aravis daezareba

mxolod giorgi, is SeiZleba amis mosurne sulac ar iyos

mas urCevnia imerT samefo, orad ki ara, aTad gaiyos

Cven umisodac iolad gavalT,

me sityvas gaZlevT, viT dedofali

faSasac TviTon movurigdebiT,

rom imereTze daxuWos Tvali

erekles vetyvi jari Sekribos,

solomons misces dasaxmareblad

da ioane muxran-batoni,

qvislis Svils gahyves mcvelad da mxleblad

zurab wereTeli

Sen, dedofalo, cudad gvismine,

Cven rasa gTxovdiT is ver gaige

an ar indome misi gageba, ar ganixile, ar dagvarige

daviTi mefe roca gavdevneT

da solomoni sanacvlod davsviT

gvegona dadga mSvidobis Jami,

biWi SevitkbeT, vaWameT, vasviT

magram daviTma ar daisvena, masTan nawilma didebulebis

gagvxades mowme ukan moqcevis,

biWis gaqcevis, Turqebis xlebis

axla es biWi TqvenTan kaJdeba, iq ki daviTi batonad gvizis

davaJkacdeba, Zalas moirTavs, esac iqneba gamkvalavi gzis

Tavads ar vityvi, glexma raRa qnas,

mefeebs Soris ymada trialebs

erTi wava da meore mova, yvela mis keras gaatialebs

gvinda imereTs es avaridoT da ar gavxadoT sxvaTa sawile

Turqs ara hqondes fexis sawmendad,

Cveni Svilebis RamiT saZile

darejani

Tqveni wuxili gasagebia, TqvensaviT Cemi odiSi cdilobs

Page 63: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

63

sandro papadidi codva (1790 weli)

grigor dadians aubiT mxari,

ras efarebiT fardags da Wilobs

erTobiT unda SeiZloT meti, Zveli samefo aerTianoT

maSin mtrebs Tqveni SiSi eqnebaT,

Tavs ar daesxaT, iqiT ar avnoT

zurab wereTeli

Tqven pirs Saqari, ase rom iyos advili Cveni erTianoba

yvelas Tavisi gagvWirvebia

da veras gvSvelis erTobis grZnoba

amitom vfiqrobT, qiSpobis survils,

moTokavs mxolod erekles Zala

mTlad afxazeTic* mxars davumSvenebT

da ar davtovebT brZolaSi calad

Cven mxlod misi saxeli gvixsnis,

mis nebas yvela damorCildeba

verc solomoni da verc daviTi,

misi Semcvleli xom ver gaxdeba

es kargad viciT, gana uazrod, quTaTisidan aqeT vidodiT

papa SviliSvils rom daicavda,

Cven dedofalo, isec vicodiT

magram sul sxvaa eris ganwyoba da molodini jangaclil eris

rogorc taZarSi bagratis suraTs,

ereklesken gzas ise gascqeris

Tu ver mivaRwevT mefis Tanxmobas, CamoiSleba eris imedi

codvac da madlic mefis iqneba,

Cven sxva ara gvaqvs gamosaxedi

viciT, Sen rCevas Zirs ar dauSvebs,

arc gagimtyunebs dapirebulsa

ise urCie, rogorc erCios,

WaSi Cavardnil qarTvelis gulsa.

darejani

Tqven imerelebi dRevandels CiviT,

TiTqos zRvaSi xarT gasuli tiviT

* mTlad afxazeTi _ dasavleT saqarTvelos ewodeboda Sua saukuneebSi

Page 64: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

64

sandro papa didi codva (1790 weli)

me yvelas tkivils unda vuSvelo,

vis vargo cxeliT, vis vargo civiT

dasavleTi da aRmoavleTi, CemTvis erTgvarad safiqrelia

odiSs mivxedo, kaxeTs mivxedo, TavSi saxleli ar damelia,

axla Tqven gindaT, rom imereTic, Cems samefoSi vaerTaino

Tqvenze vifiqro, mtrisgan dagicvaT,

momxdurma arvin daazianos

Tu gifiqriaT Cemi vaJebi, dafantulebi, isec gicaven

daematebaT imerTa mxare, erTgulebas Tu daificaven

mxolod giorgi myavs udardeli,

Tavis mamulSi gancxromiT myofi

is gipatronebT? Cven ar gvpatronobs,

Cveni sisxlia da ganayofi

girCevniT Wkuas daualagdeT da Cemi rCeva gaiziaroT

Tu solomonis ymebi gaxdebiT,

niSnavs rom CvenTan erTad iaroT

papa SviliSvils ar miatovebs,

ganuyofelni kvlavac viqnebiT

mogxedavT, Zala-Rones SegmatebT,

uZlevel Zalad gardaiqmnebiT,

ase SevTanxmdeT da davamTavroT, Wabua myavda dabarebuli

rad davayovno, isec lodiniT xSirad myolia momdurebuli

/imereli didebulebi civad eTxovebian dedofals. Semodis

Wabua orbeliani/

Wabua orbeliani

Cemi miReba mogsurvebia, Cemgan rCeva gsurs, CemTan TaTbiri

ici, tyuili ara mCvevia, sityva maqvs mwari da pirdapiri

darejani

rom ar gicnobde, rom ar vicode, ar xar orguli da gamxedavi

calke CemTan ar dagibarebdi, arc visurvebdi mqonoda zavi

mefis mrCevelTan da mdivan begTan.

magram radganac icvalnen droni

Page 65: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

65

sandro papadidi codva (1790 weli)

Tqven iTaTbireT, mec Seviqeni,

naTqvam azrebis, mcired gamgoni

minda piradad Sengan vismino,

ratom ar mogwons Sen solomoni

mefis SviliSvils ratomRa ebrZviT,

mcires asakiT da azris woniT

ratom ar gindaT, rom imereTSi,

kvlav gavamefoT, rogorac iyo

SarSan iyaviT yvela Tanaxma, axla darbazi Sua gaiyo

Wabuav, Sen xar mefis mrCeveli, pirSi simarTle Seni valia

is mdivan begi raSi mWirdeba, vinc daiviwya rac avalia

Wabua orbeliani

Cemo batono da dedofalo, rodesac mefes vemsaxurebi

asi Tvali maqvs zed gamobmuli, gafacicebiT ismens yurebi

Cemi valia, avwon-davwono da mefes azri gavuziaro

lioniZesac davekiTxebi, naTqvami iyos, ram saziaro

solomoni xom brZenTa-brZenia, ereklesaTvis aseve fasobs

Tu SemeSala, SemeSveleba, ara da sityvis maxvils damasobs

TaTbirzec is vTqvi, rac mefis mrCevlebs,

aTasjer mainc adre gviTqvia

azris wisqvilSi, dauRalavad, gvirakrakia da dagvifqvia

Sen, dedofalo, Svilis Svlis icav,

asakiTa da azriT mciresa

Seni sityvebi gavimeore, mere ara Tqva, rad gamwiresa

erTi wlis ukan taxtze rom dasves, ver ivarga da SeinarCuna

erma mosTxova sakeTebeli, rac ver SeiZlo, is dauwuna

axla daviTi zis mefis taxtze,

magram qveyanas verc is uZRveba

mxolod mas fiqrobs vis ra waglijos,

mSromelebisTvis ari uZReba,

eris Svilebma mitom ifiqres: arc erTi varga da arc meore

erekle mefe eqcaT imedad da Txovna bevrjer gaimeores

me ra merCia imerlebisTvis, meTqva: erekle ise moberda

qarTls veRar uvlis, Svilebs dauyo,

mefobac mgoni ukve mobezrda

Page 66: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

66

sandro papa didi codva (1790 weli)

Tu vin giSveliT dedofalia, imas mimarTeT da imas TxoveT

saqme umisod ar gadawydeba da sxva imedebs gamoeTxoveT

es iqneboda marTali rCeva? me orgulobis ara maqvs Cveva

roca qveyanas sWirdeba Svela, orguli erTguls gamoerCeva

darejani

me ar miTqvia aZage mefe, arc miZaxia SenTvis orguli

mxolod is minda, rom SvliSvili avi enisgan iyos daculi

Cemi sikeTe bevrjer giCvene, ar miTxovia gaxdi moene

magram dedofals rom pativsa scem,

erTxel indome, erTxel miCvene

ar dagimalav, Sen kargad ici, Svilebi mamas eurCebian

kuTvnil mamulSi gamoketilan, saTofed aRar ekarebian

axla SviliSvils waarTvas taxti,

imereTs amiT ra, eSveleba?

am Tavadebsac, Sena ggonia, monatrebiaT Cveni Tan xleba?

yvelas sjobia Tu solomoni, imereTis taxts daubrundeba

Cveni pativic meti eqnebaT, da gulis tkena gauxundbaT.

Wabua orbeliani

rac qarT-kaxeTs sWirs, mec kargad vici,

gautanloba ari mizezi

Seni yvela Ze Tavs mefeda grZnobs,

arc unda ZmisTvis Secvalos gezi

farnavazi xom ari umcrosi, naxe mamulSi rogor iqceva

almasxans Zma rom stumrad ewvios,

is Zmac mosisxled gadaiqceva

oTxi wlis ambavs gagaxsenebdi, duSeTs ewvia kaTalikosi

masTan giorgi batoniSvili da winamZRoli mxaris sawymosi

batoniSvili almasxan, stumrebs, ar gamovida, ar miegeba

gana esaa qveynis Sviloba, Zmoba, erToba da nacvalgeba?

me ar davmalav erSia azri, mefem rac brZoliT aerTiana

Svilebs dauyo saZiZgn-saWmelad, eris mamoba esaa gana?

Svilebi mamas pativs ar scemen,

gaWirdes, gverdiT daudgebian?

Page 67: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

67

sandro papadidi codva (1790 weli)

yvela mefobas calke mieltvis, Zmasac umtroben, gaudgebian

ufro mets getyvi, ara sawyenad,

dasafiqreblad gonis kars gqondes

taxtis memkvidre borCalos uzis,

mokvdeba, iqneb arc moagondes

Senze amboben da guli mwydeba, geria, magram mainc Svilia

oTxi wlis dagxvda, magis aRzrdaSi,

ramdeni tanjva gamogilia

isic uTqviaT, rogorc ruseTSi qali Tu mefobs, amasac unda

erekle masTan verafers xdeba da arc gauva, indomos Tunda

moene viyo, osefasaviT,

Cum-Cumad TvalTvals xom vikadrebdi

madloba ufals, aseTi gavCndi, ase vicxovre, ase davberdi

darejani

osefa Cemi erTguli ari, albad amitom bevri ver itans

sxvac bevri ari, sityvac rom dagcdes,

bus spilod aqcevs, ise gaitans

rac Seexeba osefas ambavs, misi naTqvami ra gagigiaT

rasac miyveba, aqve Tavdeba, mxolod Worebis klde agigiaT

masaviT Senc rom myavde erTguli,

rogoric ginda gareT ar Cande

rad gagikvirdes mec gierTgulo,

mec dagifaro, kidec miyvarde

vici ar gjera da ar mendobi,

SenTvis me mxolod mefis coli var

me mxolod vSobe, vzarde Svilebi,

mainc qali var, Tu ramed vRirvar

aravin icis win ra mogelis, xalxSi naTqvami zogjer axdeba

vinc ver auRebs alRos momavals,

saqmes Sordeba, kidec waxdeba

Wabua orbeliani

mec Cemsas vityvi, orbelianTa, vin naxa flidi, da

qvemZromeli

Page 68: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

68

sandro papa didi codva (1790 weli)

CvensaviT, qveynis sadarajoze,

suls rom tovebdes, ari romeli

Cemi cxovreba mefis da qveynis erTgulebaSi mitarebia

ar davmalvivar brZolis simZimes, dro qeifSi ar mitarebia

axla Tu mTxoven gavxde orguli,

mefesTan pasuxs rogorRa vageb

sjobs dResve saqmes CamomaSoron,

sxvas gadvulocav, rasac ganvageb

baton dedofals amas mogigeb,

imas nu ityvi, keTils ver vxedav

qveynis bedia gadasawyveti,misi gulisTvis sityvas gibedav.

gsurs daiTmine es Tavxedoba,

marTali sityva wyromad gamige

gsurs gamaZeve, patimar myavi, ganrisxebulma, wera amige

me sxvanairad ar mecxovreba, arc minda viyo Woris mqsoveli

didebisaTvis ar miRvawia da arc madlobas visgan moveli

me Cems samSoblos vemsaxurebi, sxva sazrunavi arca mqonia

mefesac miwyiv imas vurCevdi, rac sasikeTo momigonia

siame mosvliT Tu ver moggvare,

mosvla xom mainc ar davizare

waval, safiqrals Tan waviyoleb,

RmerTo nu miwyen, Sen damifare

/Wabua orbeliani gadis. gamoCndeba osefa yorRanaSvili/

osefa

geubnebodi, ar mijerebdi, zaqiWamias erTguli ari

darbazobaze Tavi gadado, mis sadideblad Camohkra zari

misi ndoba rom ar SeiZleba, Tavad darwmundi, gaxda naTeli

Seni gerisTvis Tavsad gawiravs,

misTvis unTia dRisiT sanTeli

magram ar amxels Tavis xvaSiads da saqmes ise Caarakrakebs

TiTqo erTguli ari mefisa da masze zrunva alaparakebs

imerT Tavadebs agulianebs, erTianobis mowodebiTa

SeerTebulebs Sehpirebia dasaCuqrebas mamulebiTa

Page 69: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

69

sandro papadidi codva (1790 weli)

darejani

osef, davrwmundi, Senebr erTguli am samefoSi aravin ari

qarTls da kaxeTSi vTesav sikeTes

da mainc vrCebi undo da mwari

dadianis qals Wabuasagan ukadrebeli mekadreboda?

samefos bedze eg Tu bevrs zrunavs, me araferi medardeboda?

marto is rad Rirs, solomon mefes, ra daemarTa, Sen Seadare

umemkvidreo darCa samefo, radgan meuRle hyolia mdare

Tavad erekles, winamorbedma, erTi Wiani Zlivs gauCina

kvdeba ar kvdeba, magram sivdeba, Cemma qalobam gadaurCina

Sen axla naxe Cemi Svilebi, erTi-meores tols ar udeben

zaqiWamias rad eymevian, SeZleben? gzasac gaumrudeben

ar momkvdariyo Cemi levani, ar gamxdariyo SemTxvevis wera

sul imas vfiqrob, geris magier,

im qyveynad wasvla ratom ewera

osefa

levanze javri unda Caikla,

ramdenjer giTxar, rogor, ra iyo

arvin eloda mis mibrZanebas, mivida, sufra Sua gaiyo

zaqiWamia Sexvda RimiliT, gverdiT moisva da miefera

Rvino igemes, lukma gatexes, ver mivadevne mec kargad mzera

batoniSvili rom cudad gaxda, zaqiWamia ukve kvdeboda

vin ifiqrebda Wirs gauZlebda, Tumc daavadda, gadarCeboda

sami welia ukve sivdeba, sadamde miva, aravin icis

amaSi brali Cemi ar ari, davrCi erTguli mocemul ficis

darejani

levanis sikvdils Sen ar gabraleb, magram gadarCa zaqiWamia

marTals ityvian, sikvdil-sicocxlis

gza gasayari erTi wamia

axla raRa vqna, ra vimoqmedo, axla egaa mefis memkvidre

Cem Svilebzec eg gabatondeba da izeimebs,

icocxlebs vidre

Semdeg Svilebi magisi movlen daviTia Tu ioanea

isinic magis jiSisa ari, Svili yovelTvis mamis mgvanea

Page 70: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

70

sandro papa didi codva (1790 weli)

Cemi Svilebi, SvilTa Svilebi,

erT-urTze kargni, mxargaSlilebi

zaqiWamias unda eymodnen, Cemgan samefod gamozrdilebi

me ver avitan amdagvar yofas, dadianis qals ar mekadreba

miznisTvis yvela xerxi kargia, moZebna ratom damezareba

osefa

Tu damijereb, Cemi azria, yvelaze ufro gamosadegi

qmari Tu motyda, colma imefos,

qveynisTvis myari iyos Sedegi

ruseTma mogvca es magaliTi, qalTa mefoba dahbedebia

erTs meore cvlis, Semdeg mesame,

erTamneTs hgvanan rogorc debia*

`imperatrica~ xom ari qali, kacebze meti ukeTebia

ramdenic vici, misi augi ruseTSi arvis uxsenebia

ara da ari yvelgan cnobili, qmari sayvarlebs moakvlevina

mefed qali sjobs Tu mamakaci, midi gansaje, vin ari vina

CvenTan ver vityviT mefeze augs, duniazea** saxeliani

magram moxucda, Sen dedofalo, ifiqre, rom ar iyos gviani

ginda ar ginda, erekles mere, `imperatrica~ rom dagiZaxon

geri iqneba Tu geris Svili, SiSobdnen, Sengan ar gailaxon

Tu es gamova, yvelaze kargi, maSin, Sen gamo, mec avmaRldebi

rogorc ruseTSi ari `kancleri~

marjvena xeli Seni gavxdebi

magram Tu gaZlo zaqiWamiam da droze adre ar miicvala

Caketilia Tavis mamulSi,

Cvenc ver SevZeliT dagvetyo Zala

maSin yvelaze upriania memkvidreobis wesis gamocvla

ojaxSi uforss momdevno Secvlis,

sxva ukeTesi raRa ginda svla

Tu es moxerxda, zaqiWamias, aseTi momwons misi saxeli

mere ra, cotas Tu Seeqceva, vinaa mowme da damnaxveli

zaqiWamias uwodebs bevri. xo da Tu mokvda zaqiWamia

* mxedvelobaSia petre pirvelis Semdeg ekaterines, ana, ekaterine II mefoba.

** dunia _ qveyniereba

Page 71: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

71

sandro papadidi codva (1790 weli)

areul droSi vin gaarkvios, ra uweria da ra Jamia

mTavari ari, Secvlili wesiT, misi daviTi ver gamefdeba

jer iuloni, Semdeg almasxan da usasrulod es gagrZeldeba

bolos gamova, abaSiZis xazs, moiSoreben dadianebi

Seni Svilebi, Svilis Svilebi ar darCebian dardianebi

me Cemi giTxar, ufro ukeTess, sxva, ara mgoni, moifiqrebda

arc ari rame gamosavali, rac Sen momavals erTad Sekrebda

kargad iazre me ki dagtoveb, ereklem SenTan ar daminaxos

yorRanaSvili, bagrationebs, tyuilad raze Semoelaxos.

/osefa mowiwebiT emSvidobeba da gadis/

darejani

lomis da katis igavis msgavsad, osefas Rone qveynad ra ari

erTgulebisTvis ar vifaravde, daecemoda sawyals Tavzari

Rone ara aqvs, eSmakobiT ki aTjer erekles gadaaWarbebs

sikvdilis toli ari magisTvis,

Tu SeiWmuxnis batoni warbebs

sanam me vicav ubeduris Svils, TiTis dadebas vin gaubedavs

TviT Cemi qmari, enasa ylapavs, Tumca osefas oinebs xedavs

Tund dRevandeli, me sad SemeZlo,

erTad SemeWdo amdeni xriki

solomon brZenad vqceuliyavi,

sayvareliviT mewyo tik-tiki

davkvaliandi. axla me vici, rogor Sevaba katas eJvani

mizani sazRvravs saSualebas, ra bedenaa Tua ugvani

pirvel, imerlebs uTxras uari da gaamarTlos es satyuara

TviT imerlebze zrunvis sababiT

da Tu morCeba am ambavs Cqara

sxva davaleba ar daayovnebs, esaa dReis da xvalis saqme

roca yabuli gaxdeba mefe, mesame Txovna davurTo aqve

me Tu vuyvarvar, vinac dRe da Ram TavgamodebiT vemsaxurebi

Tu vurCevnivar TavadTa colebs,

ar surs damasvas Tavs msaxurebi

Tu siyvaruliT wamomiyvana, xasad ki ara, damsva dedoflad

Page 72: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

72

sandro papa didi codva (1790 weli)

keTil inebos, Cemi Silebi, ar damitovos mindorSi oblad

Secvalos taxtze asvlis wesebi,

rac sparseTSia, is daadginos

Tu ar unda, rom misi cxovreba, dadianebis modgmam aginos

magram manamde qarTli, kaxeTi Cem Svilebs Soris daanawilos

Tu ara, morCes col-qmrobis TamaSs,

monasters wasvla ver amacilos

morCa, dadginda, droa vemzado,

sarkeSi kargad Sevxedo Cem Tavs

aravin icis dRevandeli dRe, vis gauRimebs, vis moutans avs.

/emzadeba. male modis mefe erekle II./

/meore dRe: igive samefo darbazi. igive Semadgenloba. mo-

TaTbireTa Soris aris giorgi batoniSvili/

erekle mefe

jer ar mogmarTavT me, rogorc mefe,

romelmac unda daagvirgvinos

visi rogori ari naTqvami, vis mouwonos, vis dauTminos

bevri ramaa jer dasadgeni, rogori gvinda momavlis dReni

vin ra mirCia, rogor miviRo, ari begara Tu ari ZRveni

amitom minda, rac adre iTqva, gavimeoroT da gavagrZeloT

azrTa omi gvaqvs gaCaRebuli,

mofiqrebulic bolomde vwvelT

mxolod manamde, kaTalikoss vTxov,

guliT dagvloce mamao wminda

Cveni naTqvami, ar iyos Cveni;

mxolod survili, minda ar minda

da amas garda, giorgi ari damtkicebuli taxtis memkvidre

valdebulia darbazs auxsnas,

saboloo azrs vityode vidre

radgan Cem Semdeg, mefobis tvirTi,

wesis Tanaxmad, masze gadava,

man unda gviTxras ras eTanxmeba, raze ras eWvobs, eqneba dava,

yvelas erTad ki, ki ar gibrZanebT,

daCoqili gTxovT, dakvaliandiT,

Page 73: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

73

sandro papadidi codva (1790 weli)

gulidan mosul grZnobebs miendeT,

nu isaubrebT xerxiT da fandiT

anton kaTalikosi

RmreTi samobiT movlinebula, samebis madli ar mogeSaloT

Cvensas ki ara, qveynis beds vwyvetavT,

Tavs ar ecruoT, ar SegeSaloT

samebis darad, mesame dRea, vmsjelobT,

vkamaTobT da ver SevjerdiT

unda dadgindes saerTo saqme,

piradi bedi gadavdoT gverdiT

winaswar glocavT, RvTismSoblis madli

saqarTveloze gadmosulia

erTs meoreze ar dagvrCes azri, ukan ixevs an sul wasulia

did saqmes marTebs didi msjeloba,

aseTi ari brZenTa xeloba

nurc avCqardbiT da nurc davaklebT,

ar iyos fuWi Cveni mcdeloba

magram icodeT, rogorc gadawyvetT,

iseTi gvelis Cven momavali

Tavze ki ara, Svilze ifiqre, aseTi ari mSobelis vali

giorgi batoniSvili

mefem rodesac aqeT mawvia, gumaniT vigrZen saqmis raoba

qveynis bedia saswors debuli, arvis egonos masxaraoba

me fexs viTrevdi ara imitom, rom qveynis bedi ar madardia

an rogor vityvi, Cemi da eris bedi-yismaTi Tanafardia

magram rodesac diadze fiqrob, iqve mciredic ar gaviwydeba

Cven mcireni varT, kacni calk-calke,

Tumca diadi CveniTa wydeba

asec SevxedoT, Cemi _ saerTo, erTamneTSia gadaxlarTuli

sxvisi kargia, Cemsas riTa sjobs, gancalkeveba Zalzea rTuli

miT ufro, roca Cveni meoba, Cven Soris ukve areulia

saerTo, Cveni, Cemad rom miCans, masSi saerTo gabneulia

amitom, raki mefe mibrZanebs, mama ki ara, mefe diadi

Page 74: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

74

sandro papa didi codva (1790 weli)

daufaravad yvelas vauwyoT guls dafaruli ram xvaSiadi

gulRiad vityvi. winaswar vici naTqvami vis ar moewoneba

da mainc vityvi, amas moiTxovs eris survili da mefis neba

gavbedav, TqvenTan is gavamxilo,

rac gulSi mtkiced dafarulia

zogia Cemgan naocnebari, zogi nasesxeb-moparulia

me ase vici, ase maswavles, erToba ari simtkicis Ziri

ase vizardeT, amas SevcqeriT,

aseT sibrZneze rogor vTqva Zviri

qarTli, kaxeTi da imereTi Tu erT samefod erTiandeba

mterma moyvarem, Tavidan viciT erTianobiT aq ra moxdeba

daqsaqsulobas, gaTiSulobas,

erTbaSad Secvlis simtkice eris

ukan daxevad gardaiqmneba, aqamde Cvenze Semtevi mteri

mefes mivmarTav, mamas ki ara, mefev, Tu moxda Cveni erToba

iyav sardali, `patara kaxi,~ xvale mogelis erSi RmerToba

Tavad gansazRvre, guSin kaxobdi,

`patara kaxi~ mitom giwodes

meti SeiZel, metad mogendnen, erTobis Tasi gamogiwodes

ar maviwydeba is SemarTeba, fexqveS gaige TviT indoeTi

sadac iyavi, CvenTvis iyavi,

qarTvelobisTvis gwyalobda RmerTi

dRes raRa moxda, dRes xom ar gTxoven,

brZolis yiJina aaxmauro

geubnebian, viyaviT Zmebi, msurs Zmobis qudi rom damaxuro

Senc kargad ici, imerT survili, ari simtkice aq mefobisa

Tu uars ityvi, sxvas ras isurveb,

gaxdebi msxverpli Semdeg gmobisa,

da amas garda, Seni mefoba, erTobiT ufro gaZlierdeba

vinc gemuqroda, aqeT gebrZoda, dagemoneba, asedac xdeba

amitom getyvi diad xelmwifes,

diad meomars, ubralod mamas

cxovrebam bediT rac mogitana, kargi gageba sWirdeba amas

me rad agisxna, rad Segaxseno, siZlierea qveynad erToba

yvela waxda da yvela damiwda, vinc moindoma martom

RmerToba

Page 75: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

75

sandro papadidi codva (1790 weli)

Cven Tu is gvinda, rom saqarTvelo

aRorZindes da Zlierad Candes

unda erTobas sayrdenad veqceT, rom aqeT-iqiT ar gadaqandes

da amas garda, yvela dafiqrdes,

ra gadasZalavs qveynis erTobas

urTierT dgomas, qveynis siyvaruls,

xorcis simtkices, sulis RmerTobas

da yovels garda, mefes vetyodi, mefev brZeno da uZliereso

gamoiare wuTi-sofeli, eWvebis daRi rodis dageso

Tu ginda marTla Tavs ki ar argo,

qveynad qarTveli gaaZliero

ufalo SegTxov, mogvec goneba, saqme gavWedoT saqveyniero

Cven yvelam viciT, Tu gviswavlia, Cveni dacema maSin daiwyo

roca gamoCnda Cemi da Seni, Cvenma Cven Soris, dayofa iwyo

dRes es dayofa samefos eltvis,

yvelas surs mefed iwodebodes

amdeni mefe, mefe ar aris, bevric uZaxo, bevric xdebodes

me gagaxsenebT warsulis ambavs

da vinc am naTqvams azrebs miabavs,

SeZlebs, qveyanas rom emsaxuros, gamoarCios sasargeblo avs

iyo dro, roca ebraeloba, qveynad yvelaze Zlieri iyo

magram daeca, roca samefo orad, oTxad da aTad gaiyo

Cvenc dayofilni davalT miwaze,

Tu ar vuwamleT, ase darCeba

mteri veragi Cagvylapavs yvelas,

vin imkiTxaos, vin gadarCeba

vasruleb, mxolod imeds gamovTqvam,

Tu eris Svilebs undaT erToba

uaris mTqmeli maTxovaria, xo-Ti iwyeba yvelas RmerToba

Wabua orbeliani

batoniSvilis sityva meama. sityvaSica Cans mamuliSvili

davlocav dedas, davlocav mamas,

vinc mogvivlina aseTi Svili

me bevrs ar vityvi, giorgis Semdeg salaparako araferia

Page 76: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

76

sandro papa didi codva (1790 weli)

calke, vaJkacic codvaa qveynad, amirans martos ar umReria

gavimeoreb, baton dedofals, roca mibrZana, rac movaxsene

ver vuRalateb mefes, samefos da ver gavxdebi fuWad moene

azrs ver Sevicvli, qveynis siyvaruls aq ver movrCebi,

Tan Caviyoleb

jans aq davxarjav daunaneblad,

suls ar gavtanjav da aviyroleb

vhgoneb iqmneba ram saeSmako, zogs ukuRmarTi guls axatia

borot kacTaTvis qveynis daqceva,

rogorc mrevlisTvis wminda xatia

ar daiSlian Worvas da furCvnas,

dros monaxaven, Semogviteven

nebas Tu mivcemT, gavaTamamebT,

erTgulT sasunTqsac ar dagviteven

magram Tu SevZlebT, gavZlierdebiT,

gadaiSleba borotis kvali

ar dagvWirdeba maTi Zieba,

axloT ganCxreka, SoriT TvalTvali

saWiro ari mxolod xo vuTxraT, samSoblo Cveni vaerTianoT

Zala SevaWdoT, fexze davdgebiT. ara-Ti ratom davazianoT

ioane muxran-batoni

kargi survili saqme ar ari,

maT Sorisa Zevs usazRvro zRvari

kars mogvdgomia Turqi, sparseli,

moangrevs jebirs Rvarcofis Rvari

ruseTi gvyavda TiTqo imedad, axla ruseTic aRarsad ari

aseT dros Tqveni survil-qadili

Camesmis rogorc balRebs zRapari

daviT sardali

rac Wabuam Tqva, kidec meniSna, eSmakeuli ar moisvenebs _

Tavis moWorils, sxvas daabralebs,

gadagvayolebs mfurCnavTa enebs

garkveviT iTqva rac yvelam viciT,

ar Rirs zedmetad ganmeoreba

Page 77: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

77

sandro papadidi codva (1790 weli)

samSoblo Tu me, me Tu samSoblo,

amas sWirdeba xmebis sworeba

sxva yvelaferi monagonia, mizez-mizezi ar daileva

Tu vixmaureT da ver SevjerdiT,

daqsaqsuloba ver daiZleva.

samSoblo gvelis, imer-amerSi gaCenilia didi imedi

vinZlo piraduls zurgi vaqcioT,

saerTo SevqmnaT gadasaxadi

viciT sparseTi rasa gTavazobs,

TurqeTs ra unda da ras gvpirdeba

ruseTma `traqtats~ zurgi aqcia,

da fexze dgoma gagviZvirdeba

Tu ar CavkideT erTmaneTs xeli,

ar vaZliereT Cveni sofeli

mteri gviyelebs Casafrebuli,

gagvimwardeba wuTisofeli

qaixosro wereTeli

Cven, imerlebma, yvelas gismineT da xma aravis amogviRia

ra ari bevri salaparako, guli ZmobisTvis Tu ari Ria

Cven aq movsulvarT ara savaWrod,

raTa gulebi Cveni SevaWdoT

pirdapira TqviT Tu ar gindivarT,

ar migaCnivarT saqmeSi sandoT

me ase vityvi: guSin, guSins win aq bevri azri gaviziareT

vin ra gvisurva, ra moindoma, ra gvsurda, aqeT raze viareT

SevajameT da davkvaliandiT, da Cveni azri aseTi ari

qarTlsa da kaxeTs Tu surs erToba,

aqa varT, erTad CamovkraT zari

Tu aras gvetyviT, Zmobis Ralatis

codva ikisreT da gaitaneT

nu dagvabralebT ise da ase,

erTobis grZnobas Tqven Tavad avneT

maSin gveqneba imisi neba, aqeT giwodoT Zmebi Tavneba

Page 78: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

78

sandro papa didi codva (1790 weli)

romelTac raRac-raRac mizeziT, orive mxares awies vneba

da ufro meti, maSin Cven TviTon,

vityviT vin gvinda rom mefed gvyavdes

TviTon ganvsazRvravT ra moviqmedoT,

rom imereTi kvlavac ayvavdes

maSin samduravs nuravin gvetyvis,

ar gveSinia sityvebis setyvis

mware gansjisas ar daiviwyoT, vin uRalata, rodisa da vis

mefe erekle

samasi omi gadamixdia, samasjer mainc sikvdili vcani

ukan arasdros damixevia, samSoblo iyo Cemi mizani

roca avRaneTs sisxli vadine, indos vibrZole sakmao xani

xmals miviqnevdi, xmalmac icoda, samSoblo ari Cemi mizani

Tavrizs daveci, sparselT xanebi, davaxarisxe mgvani-ugvani

iqiT ra mrjida, aqeT mtkioda, samSoblo iyo Cemi mizani

somxeTi, ganja SemovierTe, naxiWevanis miwebi vxani

rac iqiT vTese, aqeT movimke, samSoblo iyo Cemi mizani

dRes am samSoblos Svilebs SegxariT,

risTvis vibrZodi, maswavliT aqeT

kacs xom saqmeni gamoaCenen, sityviT agineT da ginda aqeT

arvin ifiqros, kaci berdeba da veRar arCevs Cemi da Cveni

samSoblosaTvis erTiandeba, cakle napovni, erTad naSeni

me Cemi kalo gamilewia, rac SeviZeli, ari Sedegi

xeli moiReT, meti SesZeliT, vinc unda iyos, ari Semdegi

darbazobaze rac Tqvengan iTqva, da rac ar iTqva, isic gavige

ver SearyieT cixis kedeli, romelic CemTvis, me-ve avige

samwuxaroa, ar aris Zala, romelic gareT gamomiSvebda

Svebas momgvrida,

Jams daundobels momaSorebda, daamarcxebda

me SemiZlia dRes mxolod erTi,

rasac SegpirdiT, is aRvasruloT

bevris msurveli, cotas vjerdebi,

vax Sens erekles, Tavo bedkrulo

Page 79: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

79

sandro papadidi codva (1790 weli)

1790 w. kidev erTxel CaiSala saqarTvelos gaerTianebis mcd-

eloba. qarTl-kaxeTis samefos imereTTan gaerTianebiT safuZveli

Caeyareboda danarCeni kuTxeebis SemoerTebis saqmes. ara da gaer-

Tianebis aucileblobas grZnobda yvela da Sesabamisi nabijebic

idgmeboda. erekle II uarma ki savalalo Sedegebi miitana. amiT

yvelaze metad ruseTma isargebla. man saTiTaod, praqtikulad

winaaRmdegobis gareSe daikava saqarTvelos samefo-samTavroebi.

samwuxarod, 1790 w. darejan dedoflis ̀ dasma~ ajoba erekle-

sas, SeTanxmebis CaSlis moTave darejani amiT ar dakmayofilda.

man aiZula erekle qarTl-kaxeTi misi SvilebisaTvis daenawileb-

daekanonebina. amas emateboda taxtis dakavebis wesis Secvla.

tradiciulad taxts ufrosi Ze ikavebda. darejanis proeqtiT,

taxtze ojaxSi ufrosi unda gamefebuliyo. ufrosi Ze, Semdeg

momdevno da a.S. darejani amiTac ar dakmayofilda. man Svilebi

aujanya mamas. arc erTi maTgani mxarSi ar daudga moxucs 1795

w. omis dros. giorgis es ar gamovuvidoda, radgan aRa mahmad

xanma misi sagamgeo borCalo da yazaxis saxanos nawili manamde

daikava. Tavad giorgis avadmyofobis gamo aqtiuroba ar SeeZlo.

Tavi misma Zem gamoiCina. rac Seexeba mis sasaxles, igi ganjis

mflobelma javaT xanma gadaarCina Zveli megobrobis gamo. erekle

praqtikulad marto Sexvda ubedurebas, romelic aRa mahmad xanma

ruseTTan SeTanxmebiT moamzada. ruseTi mxolod Semosevis Semdeg

amoqmedda da praqtikulad ganadgurebuli samefo advilad moaqcia

gavlenis qveS.

Secdomas Secdoma mosdevda. ̀ georgievskis~ traqtati ruseTma

gaauqma, roca saqarTvelodan jari gaiyvana da sparseTs asparezi

gauTavisufla. ar iqna gamoyenebuli TurqeTis winadadeba saqa-

rTvelos gaerTianebaSi daxmarebisa da lekebis TareSis aRkveTis

Sesaxeb Tu saqarTvelo ruseTs ar SemouSvebda da a.S.

bevri ram iyo dakavSirebuli 1790 w. gaerTianebis sakiTxTan.

am Secdomis kaskads, sabolood SeiZleba erTi Sefaseba mieces _

didi codva. codva eris winaSe mefisa, misi ojaxisa, didebulTa

erTi dasisa da a.S.

Page 80: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

80

sandro papa didi codva (1790 weli)

codvis ganeitraleba samefo karma imiT scada, rom oTxi

aTasiani jari ioane muxran-batonis sardlobiT, qiziyis mouravis

zaqaria andronikaSvilis, jardan ColoyaSvilis da rac mTavaria,

darejan dedoflis dasis azriT, mefobis ueWveli kandidatis

iulon batoniSvilis monawileobiT, gadavida dasavleT saqarT-

veloSi da solomon II xelmeored gamefda. Cemi da Cveni, saxelm-

wifo saqmeSi kvlav airia.

aqve, rogorc damateba, erT mcire sakiTxze unda gamaxvildes

yuradReba: 1786 w. 16 agvistos giorgi batoniSvili RvTismSob-

lis miZinebis dResaswaulze estumra duSeTis raions. aqedan

mxleblebTan erTad fSav-xevsureTi moinaxula-moiloca. iqidan

qistebs estumra. ukan TianeTi erwos gziT wamosulma (erwos

midamoebSi mas Tavadma tusiSvilma umaspinZla) mefe arCil II –s

mier aSenebuli bokownis (bokornis) monasteri moiloca da Semdeg

bulaCaurSi gavliT dabrunda.

safiqrebelia rom VIII s. es Zegli unda iyos axlandeli

davaTis RvTismSoblis eklesia, restavrirebuli adgilobrivi

macxovreblis, didi morwmunisa da moRvawis givi odiSeliZis mier.

swored am eklesiasTan aRmoaCines cnobili `daviTis stula~, III

s. damwerlobis nimuSi (ix. ramaz patariZis gamokvleva). Tavad

Zegli da misi istoria, calke Seswavlas saWiroebs.

Page 81: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

81

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

18 ianvari

cezari

vin oxeria, ar masveneben. davsvi wertili. rac iyo, iyo

ramdens avitan, bolo ar uCans, rasac vuyureb orad gaiyo

xo, damacadeT. `kuriers~ vusmen, egeb axli rame gavigo

`specialuri reportaJio~, romeli aris, ar Cans urigo

prezidentia? ara, ras ambobs? irakliao RaribaSvili

akadebiis biblioTekis direqtoria, didi aqvs wvlili

irakli? kacs es ra damarTia, WaRara rogor gaSavebula

zomiTac TiTqos Semcirebula, metyvelebiTac daSavebula

ras ambobs? rao? farul Canawers... farul Canawers...

prezidenti

`helou gigi~

Tbilisis meri

`mister prezident, savsem helou~,

Cems samefoSi gaTenebula

Tormeti xdeba. paraskevia. samuSao dRe ar dawyebula?

prezidenti

ra dros eg aris, guSin SevTanxmdiT,

aeroportSi gvelodebian

c e z a r i( cxeli zamTari _ 2013)

Page 82: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

82

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

mudmiv mzad yofna maTi valia, Cemi lodiniT ki ar cdebian

sxvaa Seixi. arabTa Seixs. rasac Sevpirdi, ver valodineb

investoria Seudarebi. dolarTa wyaros misgan vadineb

Tbilisis meri

Cven ra arabeTs mivemgzavrebiT?

prezidenti

gigi ra mogdis, isunTqe SvebiT

CavalT, Cven saqmes uceb gavCarxavT,

tyuili SromiT xom ar davSvrebiT

or-sam dRes iseT dros gavatarebT,

sicocxleSi ar dagaviwydeba

zogi Wiri rom margebelia, xom gagigia, asedac xdeba

Tbilisis meri

ki magram, ratom ase saswrafod, baqos* mere ar damisvenia

rac rTuli iyo, iq movagvare, gazis tarifi isev Cvenia

gamomividnen qveynis mxsnelebi, dapirebebiT eRrZoT enebi

qalaqis meri var ugulava, magaT patarad rad veCvenebi

prezidenti

Sen magari xar, Seni moqceviT,

rac baqoSi hqmen, var kmayofili

magram mxolod Sen xom ar iyavi,

nikoleiSvls ar uZevs wvlili?

ramazi mudam iyo erTguli, arca mgonia gzas gaduxvios

Cven gviRalatos, ocnebas** ahyves,

aq migvatovos, iqiT ewvios

Tbilisis meri

fiqri ar aris. Cveni partia monoliTiviT aris Sekruli

* premier-ministri azerbaijanSi vizitisas sxva sakiTxebTan erTad gazis

tarifis sakiTxebsac ganixilavda. baqoSi Casvla mas gigi ugulavam da ramaz

nikoleiSvilma daaswres da premieris mcdeloba uSedego gamodga.

** igulisxmeba `qarTuli ocnebis~ koalicia.

Page 83: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

83

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Cven Ralats vinme Tu ganizraxavs,

sanam bijs gadgavs, gaxdeba kruli

Tqveni mcdelobiT da beladobiT, iseTi ari mTeli sistema

erTis mogeba danarCenebs rgebT, erTis wageba sxvisaa gvema

prezidenti

swored SeniSne. axla ki sul sxva, amocanaa gadasawyveti

jojoebi gvyavs dasamarcxebi, premieri hyavT giJi da ceti

ramdenjer vuTxar, modi SevTanxmdeT

da daviviwyoT rac adre iyo

rasac iSovi, rasac ipovi, valdebuli xar Sua gamiyo

uari miTxra, magisi dedac, xedav, rogori gaxda Tavxedi

Sevcdi qveynidan ar gavaZeve, aq davutove gadasaxedi

Tbilisis meri

Zvelze axal wels TiTqos SeTanxmdiT,

sul siyvarulze ilaparaka

patiosneba, saTnoebao, rogorc locvani, Caarakraka

oTxi dRe ari mxolod gasuli, oTx dReSi gana ra Seicvala

ratom gaviqceT arabeTisken,

TavdacvisaTvis ara gvaqvs Zala?

prezidenti

me Seni mikvirs, ise iZaxi, TiTqos mag jojos sulac ar icnob

sityva-pasuxi ar SeeSleba, Tavs mogawonebs da kidec iZmob

magram ra udevs im borot gulSi, an ra azrebi utrialeben

TviT axloblebic ver mixvdebian,

meocnebenic mitom uZleben

sxvam Tu ar icis, me kargad vici, Tu siyvarulze alaparakda

niSnavs, raRaca aqvs Canafiqri,

rac iyo, morCa, saqme gatrakda,

patriarqTan rom pirispir SevxvdiT,

sxva gza ar iyo, unda meTmina

Cumad viyavi da mainc igrZnes, orives erTad naxva mewyina

Page 84: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

84

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

magaTi dedac, saqmes mivxedoT,

naklebi Segvxvdes egeb zarali

rac gviSovia, sxvas rad davuTmoT,

ufali gvaZlevs, ari alali

Tbilisis meri

iqneb aq davrCe. iq ar gWirdebi. sjobs Seixs calke elaparako

aqaur ambebs ise gaacnob, saqme egonos ram saarako

haramxanaSic, Tu gamovida, zedmeti mowme raSi gWirdeba

Tu aqedanac gaiyolieb, drostareba ar gagiWirdeba

amasobaSi me aq vizruneb, rom gavimyaro poziciebi

`vauCerebsac~* Camovarigeb, briyvebs vegonoT tkbili Ziebi

prezidenti

swored ver msjelob, sanam ras ityvi, unda aswono situacia

meocnebeni skamebs gvarTmeven. skami arc erTma ar gaacia

Seni droc mova. rac giSovia, ukan uwyalod amoiReben

ar dagindoben, Sen dasacavad, ubralod xmasac ar gaiReben

Sen rac iSove, CemiT iSove, mSieri iyav, roca mipove

qalaqis merad wamogaskupe, milionebis sisxli gawove

axla Sen ici, icvalnen droni,

wyali Segidga Senc cota mgoni

Tavs ar uSveli, dRes dagaweven, aravin iyo msgavsis gamgoni

Tbilisis meri

eg ar moxdeba. var arCeuli, TviT premieri ver Semexeba

ori weli maqvs vadis gasvlamde. gavitan, rogorc momexerxeba

da amas garda, saaxalwlod xom, mimarTva iyo gavrcelebuli

pirad cxovrebis xel uxlebloba, iyo xmamaRla gacxadebuli

am azrs davicav, vis ekiTxeba, rac miSovia, ari piradi

Zala maqvs, ZaliT gavatialo, avis mosurne, cerad mziradi

prezidenti

Tavs gagivida vatyob meroba, ar daiviwyo Cemi wyaloba

* qalaqis meriam Tbiliselebis yovel ojaxs 100-lariani vauCeri misca

denis, wylisa da nagvis gadasaxadebisaTvis.

Page 85: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

85

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me aRagzeveT, me avayvave, zogis kacoba, zogis qaloba

axla, rodesac geubenbian unda wamomyve, wamomyve unda

vTqvi, gadavwyvite, saWiro ari, aqauroba daiqces Tunda

nuTu ver xvdebi, me am jojoebs aministia rom SevTavaze

unda SeviZlo myarad damala,

wlebis manZilze vewvale raze

Tu ar ecdebi, Sens milionebs, romelic SromiT gigrovebia

umuSevrebi miiTviseben, sxvis xarjze yofnas naCvevebia

aministia* rom SevTavaze, xedav? maSinve miTxres uari

msurda damecva Tqveni naSovni, ar gadaylapes es satyuari

axla raRa vqnaT? ucxo mxareSi,

sjobs monagari rom gadavmaloT

aq Tu davtovebT, bolos mogviwevs,

CamorTmeuli wlobiTa vTvaloT

Tbilisis meri

sad maqvs imdeni, sad Segedrebi, am sacodavi milionebiT.

magram rac ari, xom Cemi ari,

umuSvebrebs rad davuTmo nebiT?

arc ise minda, aq miSovnia. sazRvrebis miRma ratom davmalo

ukan rodis Ra Camovitano. an xetialiT rad daviRalo?

anda, vin icis, ramdeni rame, ramdenze ari gaformebuli

gamovaCino, fulad vaqcio, sxvas mivabaro daxvavebuli?

aq ar mindoben, iq damindoben? vin momces amis mtkice piroba

aRmomiCenen, CamomarTmeven, SemrCeba xelSi fuWi viroba

egeba sjobdes oqrod vaqcio, aq sadme davfla da vudarajo

isev Raribi iqneb vegono, iqneb gadavrCe, ar davisajo?

prezidenti

gamkvirvebia Seni azrebi, Sovna SeiZel, Senaxva vera

Sensas mixede, sxvisas ras iTvli,

Cem qonebisken gagirbis mzera

* prezidentis winadadeba iyo ekonomikuri amnistiis gamocxadeba. 2013

wlamde visac ra hqonda naSovn-moparuli, CamoewerebodaT. misi winadadeba

uaryofili iqna.

Page 86: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

86

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me Tu maqvs meti, meti viSrome,

qveynis tvirTi maqvs akidbuli

isic meyofa, oqruaSvilma, damabezRa da momikla guli

ici irakli kacad vaqcie iusticiis saministroSi

daWerisganac gadavarCine, roca uzomod daTvra ̀ bistroSi~

veRar mozoma, milicielebs, gaudidkacda, auyiravda

gadaaviwyda soflis warsuli, sad gaizarda da rasa hgavda

CemiT iSova milionebi, da mere aqeT Semomibrunda

rac xelT moigdo ver dauTvlia,

Cemi qonebis daTvla mounda

televiziiT gamoacxada, amdeni aqvso miliardebi

sxvis namuSevars cerad rad ucqer,

yvelas Tavisi daaqvs dardebi

axlac asea, Tavad uyureb, mTeli qveyana areulia

Cemi partia, qveynis imedi, arCevnebis gziT waqceulia

gaveridebi, iqneb Cawynardes

da kvlav mSvelelad movevlinebi

sadac ara sjobs, gacla sjobia, Tavdadebuli* xom ar viqnebi

Tbilisis meri

mivxvdi, xval zeviT oci ricxvia,

prezidentobis bolo dRe ari

usaqmurebi ikribebian, sasaxlis irgvliv damdgara jari

qalaqis meri valdebuli var, aq Tu viqnebi, rame viRono

roca aravin memorCileba, ra SemiZlia ra movigono?

meore mxriv ki sazRvrebis gareT,

kargad micnoben, merad viTvlebi

pativsa mcemen, mec Sevifereb,

ucxoTa TvalSi rad Sevicvlebi

Tan Tu dagvWirda didxans darCena,

prezidentobis vada gavida

merobis vada xom ZalaSia, ar dagvWirdeba `viza~ Tavidan

amasobaSi kidec Cavicvi, wamosasvlelad movemzadebi

* Tavdadebuli mefe demetre, romelmac Tavi samSoblos Seswira.

Page 87: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

87

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

magram merias ra davubaro, raze mivdivar, ra maqvs vadebi?

prezidenti

ususuri xar, rodemde gdio, gzardo, gaswavlo, gelaparako

unda SeiZlo koncentrireba, rom tyuili Tqva, ram saarako

daureke da uTxari ase, xaCiriSvili, axvlediani

romelic Segxvdes daubarebde:

zrunav ar iyos bolos gviani

Tbilisis SigniT mSeneblobebi, aRar Sendeba, gayinulia

am saqmisaTvis, jojoebisgan, Tanxis miRebis Sansi nulia

da naxe axla gamosavali, emiratebSi fuls gpirdebian

Tu prezidenti Tavdebad migyavs,

kreditebs aRar dagzardebian

mec raRa meqna, qveynis gulisTvis,

meriis Txovna gaviziare

Tu ki sikeTes daminaxaven, Tbiliselebis gamo viare

investiciebs vTxovT emiratebs, Cveni araa rame mogeba

Tu mixvdebian, dagvifaseben, sikeTes unda kargi gageba

nu daayovneb, ar miyvars roca xelqveiTebi malodineben

uCemod mainc arafrad Riran,

uCemod qveynad veras SeZleben.

/prezidentis sasaxlis mimdebare teritoria, moqalaqeTa

Sekreba/

mixeil andRulaZe*

erTsulovneba gamoviCineT, binaSi erTic ar davarCineTY

vibrZoleT sityviT, vibrZoleT ZaliT,

Svilebi davTmeT da ver varCineT

viareT mglurad, gvegona adre da Turme mainc davagvianeT

es lozungebi, masTan cocxebi, davwviT quCebi vanagvianeT

Turme rad ginda didi mcdeloba,

gagvigo, gahqra da gagverida

* sazogadoeba `erTsulovnebis~ Tavmjdomare.

Page 88: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

88

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

sasaxlis kari gamoiketa da rom gvegona qeds moixrida

TviTmfrinavidan Tu gadmogvyurebs,

Cvens saqcielze gaecineba

Cven ver vivargeT, Cveni bralia, aseTi iyo ufalis neba

melor vaCnaZe*

vada gaudis prezidentobis, veRar daicavs kanonis Zala

cxra weli gvejda Tavze batonad da berketebi gamoecala

xvalidan ukve moqalaqea, xvalidan CvenSi xdeba rigiTi

gza gaugnia, unda vifiqroT, mosabrunebi CavketoT riTi

da amas garda, impiCmentisTvis, Seqmnili ari yvela piroba

moviTxovoT da davakanonoT, gamovaCinoT Cveni gmiroba

sasaxlis karebs klite davadoT

da davayenoT irgvliv mcvelebi

cocxiT gavgaoT misi xseneba, davikapiwoT misTvis xelebi

karvebi davdgaT, momxreebs vTxovoT,

dasxdnen, daiwyon Sig SimSiloba

erTxmad viyviroT, kidec viginoT, ise,

ar aCndes Wkva aSliloba

me ki da Cemi momxre biWebi, provokatorebs CavusafrdebiT

ar davanebebT mitingis daSlas,

win aRvudgebiT, ar davnebdebiT

arCil WyoiZe**

davagvianeT. sul viZaxodi, unda dagvewyo brZolda Tavidan

sanam sacodav gegmebs vawyobdiT,

dro gamonaxa, sadRac wavida

axla raRa vqnaT, vidgeT RobesTan,

rkinebs SevZaxoT da davemuqroT?

`pirveli ledi~*** gamoviyvanoT, vuTxraT,

rad darCa TbilisSi uqmrod?

es ar ivargebs, umjobesia, gaqceva yvelas gavagebinoT

* yofili politpatimari.

** ** `mefe erekle II~ sazogadoebis Tavmjdomare.

*** prezidentis meuRle _ sandra rulovsi.

Page 89: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

89

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

`nacebs~* mivuxteT, rac uZarcviaT,

pasuxi vTxovoT da vagebinoT

me Cem biWebs vTxov mxarSi damidgnen,

dRes mxarSi dgoma didi valia

gamovikvlioT, vis SeuTanxmda, saiT wavida, ra gza galia

gamovadevnoT ukan mdevrebi, iq mivawvdinoT muqaris xmebi

rom ar ifiqros ukan Camosvla,

vuTxaraT nu cdilob, tyuilad Svrebi

melor vaCnaZe

dageTanxmebi. Tu gagvepara. CavTvaloT,

TiTqos CveniT gavuSviT

ra gvWirs giJebis mosabrunebi,

dabmuli gvyavda, axla auSviT

mTavari ari aRar dabrundes, darCes saiTac dilas wasula

msoflios vuTxraT, Cven kanons vicavT,

prezidentobis vada gasula

konstitucias Cven ki ar varRvevT, piriqiT, vicavT da

veferebiT

vcdilobT wavSaloT rac Cagvimata,

SesworebebiT aTasferebiT

arCil WyoiZe

ucnauria. kaci, romelic aRmaSenebels etoleboda

sxva arc erT mefes calad ar scnobda,

Tavdadebuli ecodeboda

rusTvels ficavda. axalcixeSi , Semoexarja ori striqoni**

ilia marTlis kvals mihyveboda, suraTi hqonda misi naqoni

sizmara iyo Seudarebi, da sizmariviT Cumad wavida

darCa lazika asaSenebi, unda daviwyoT Seqmna Tavidan

ra kaci iyo, rogor dagvtova,

rogor uecrad mogvikla guli

* erTiani nacionaluri moZraobis wevrebi.

** axalcixeSi prezidentma Tavi moiwona rusTavelis codniT, magram SEeSala

da Sercxva.

Page 90: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

90

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

is dagvrCenia gamovitiroT, davrCiT bedisgan daoblebuli

xval mcxeTas wavalT, sveticxovelTan,

rom paraklisi gadavixadoT

ilias ZeglTan mitings gavmarTavT,

sacinlad Tavi ar gavixadoT

Temo qoriZe, petre mamraZe,

SegvTanxmdnen, iq mxars dagvimSveneben

cota sityvasac Semogvaweven, sabrZolo gegmebs agviSeneben

didi aqvT am mxriv gamocdileba,

Tumc dro da Jami swrafad icvleba

gadutaniaT mravali Wiri, xelewifebaT axlis gaZleba

mixeil andRulaZe

Tu Tqveni gundi wiwamurs miva, iq dagWirdebaT jipi an niva

mixvalT da naxavT tanmaRal kibes,

qvebis windebi uwesod scviva

rom ar daSavdeT kldeze mcocavni, Toki waiReT da warayini

vinc zeviT ava, is dainaxavs,

Zeglebis mcvelebs hRrZobiaT tvini

da ufro metad tvin naRrZobia,

vinac saxalxod ilias ficavs

misi Zegli ki arafrad uRirs,

misken misasvlel gzasac ar icavs.

arCil WyoiZe

orjer mivmarTeT Tavad prezidents,

vTxoveT saqmeSi dagvxmareboda

rom aRgvedgina Zeglis win kibe, romelic gzaSi gveRobeboda

ilia marTals rad mixedavda, misaxedi aqvs sasaxlis xedi

riyis midamo, xidi SuSisa, avlabaridan gadasaxedi

moTxovnil saqmes ra sWirdeboda,

kibis aRdgena, Zeglis gawmenda

ver gaimeta iliasaTvis, misi fiqrebi sxvagvarad frenda

axla raRa vqnaT? imedad gvrCeba ivaniSvili, didi qarTveli

imdeni Zegli aRudgenia, aravinaa maTi damTvleli

Page 91: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

91

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

aq bevri xarji ar dasWirdeba,

sanacvlod vityviT, rac saTqmelia

miSas gavlanZRav, biZinas vaqeb, enas saTqmeli ar daelia

ase SevTanxmdeT, Tqven aq gamagrdiT,

sabrZolo banaks nu miatovebT

Cven wiwamuris gzas gadavketavT,

Tu gamoCndeba, iqve davtovebT.

/TviTmfrinavSi/

prezidenti

ra Wkviani var. momitingeebs oriod wuTiT gamovaswari

Sen fexs iTrevdi. ratom ggonia,. ar mogadgeba maTi amqari?

tyuilad fiqrob, kanoni gicavs, meri xar, aras dagiSaveben

akakis* naxe ra dRe ayenes, Senc lamaz cxvir-pirs gagiSaveben

mere isev me unda giSvelo,

prezideniti var, valdebuli var

sanam gWirdebi, kidec Semaqeb,

ise gaxvretil Saurad vRirvar

Tbilisis meri

ase rad ambob. akakis madri, loTs da deboSirs Tavawyvetilsa

roca brazdeba, aravis indobs,

erT-urTSi urevs dedas da Svilsa

parlamentSiac unaxavT mTvrali,

sul erTi iyo kaci Tu qali

mamraZes scema, imnaiSvilsac Calurjebuli dahqonda Tvali

prezidenti

mamraZes scema, mere amiT xom, iq erTguleba gamoiCina

is Jurnalistic, ena uswrebda da dausjeli ar daarCina

amitom iyo me erTguleba, davufase da gza gavuxseni

vinca gmfarvelobs, mas emsaxuro,

ratom ggonia nakli da seni?

* parlamentis wevri akaki boboxiZe. zugdidSi mas kvercxi esroles.

Page 92: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

92

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Tbilisis meri

mamraZis cema ra gmirobaa, Tanac ici rom ar gipasuxebs

ar gapatiebs, magram iyuCebs, sasamarTlosac ar Seawuxebs

imnaiSvilic Jurnalistia, profesiulad aidga ena

ver Seubruna akakis xeli, deputats SerCa, msaxuris cema

am Cxubs gmirobad ar CauTvlidi, gamomivida eg ̀ ded hasani~*

Cveulebrivi medrove ari, da iboginebs sakmao xani

prezidenti

eg mec gavige. guSinwin Turme, moskovSi, sadRac CaucxriliaT

ramdenic hqondeT avtoriteti,

qurdebs qurdebi mainca hqviaT

isic miambes, qurTi yofila, kukiazea** Turme gazrdili

rac giweria, is ar agcdeba, ramdenic ginda iyavi frTxili

Tbilisis meri

marTali uTqvamT, iezidia*** aqedan iqiT ari wasuli

kukiaze aqvs adgmuli fexi, Tbilisi ari misi warsuli

ase amboben, aisorebi, qurTebi, misgan aRzevebulan

romelic ari ruseTSi Savi, aqedan yvela masTan wasulan

kalaSovi xom Cen CavsviT Saqro, avtoriteti misgan qebuli

iq Soulobda, aq xarjavda, amitom iyo dafasebuli

`ded hasans~ Turme anderZad hqonda,

rom daekrZalaT mSoblebis gverdiT

miTxres da mTxoves neba mimeca,

radgan icaven mis survils mkerdiT

prezidenti

mere, ra hqeni, mieci neba? da ara mkiTxe saqmeze rCeva?

vatyob didkacob, ar mepuebi, moRalaturi dagyveba Cveva

qurdebi mitom Cavsvi cixeSi,

gverCodnen, Tanac gvecilebodnen

* ruseTSi kriminaluri samyaros lideri, romelic 16 ianvars mokles

moskovSi.

** ubani TbilisSi.

*** iezidoba _ qurTebis nawilis religia. xSirad igi erovnebad miaCniaT.

Page 93: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

93

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

magaT gasayofs rasa vSoulobT, SovnaSi mainc gvejibrebodnen

ratom gavxadoT gasayofeli, sjobs Cveni iyos mTeli sofeli

sasaxle Cven da sakani maTi, ityvis yoveli WkuaTmyofeli

Tbilisis meri

kvalSi mogyvebi, brZolis taqtika, karga xania, gavizepire

amitom iyo ar vuTxar `ara~, `xoc~ ar vuTxari, gavinapire

xo meTqva amiT kanons varRvevdi,

ara arRvevda kacobis wesebs

micvalebulTan vinac ibrZolebs,

aravin uwyis sad daikvnesebs

dRes vici qurTebs uars etyvian,

ar Sesruldeba maTi survili

Savebic boRmiT aRivsebian, SurisZiebis moklavT wyurvili

Cven gaveclebiT, saerTo risxva ̀ meocnebeebs~ miubrundeba

wveTi da wveTi zRvad gadiqceva,

mere vin icis sad ra moxdeba

prezidenti

momwons naTqvami, taqtikuri svla,

ari mraval mxriv momgebiani

Cven Tavsac vicavT da Tavsac vesxmiT,

ise, ar Segvxvdes rame ziani

mxolod ar mesmis, TavaT qurTebi, rad eyofian iezidobas

rwmenis mixedviT qurTTa gaTiSva,

ver waadgeba ricxviT didobas

rac ari ari, sad damarxaven, pasuxi Cven ar mogvekiTxeba

Cven marTlebi varT isec da asec,

amaT SexvdebaT wyvevla-furTxeba.

Tbilisis meri

micvalebulTan brZola ar gvargebs,

isec bevri gvyavs Casafrebuli

`aministiiT~ Tu gamovidnen, TbilisSi yofna iqneba rTuli

Page 94: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

94

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

prezidenti

vxedav, motvine, qveynidan gacla,

ramdenime dRiT ari saWiro

momitingeebs gaveridebiT, amaze fiqriT rad gaviWiroT

Tan sazRvars gareT finansur saqmes,

gadagviwyveten umtkivneulod

ufalma ar qnas dagvWirdes gacla,

xom ver davrCebiT wlobiT ufulod

Tbilisis meri

mizezic kargad SerCeulia, arabeTisken visac ulia

icis vaWrobiT qalsac iyidi da ufulobac daZleulia

CvenTan piriqiT `ocnebis~ *

xalxma umuSevrobis rigebi zarda

investorebic aRarsad Canan,

da ra gviSvelis gaqcevis garda?

rac iyo, iyo. oci aTasi imaT rigebs rom miemateba

cixidan gareT gamosulebic, vin warmoidgens aq ra moxdeba

prezidenti

aTas xuTasi me Seviwyale, xuTi aTasi magaTi ari

mSivrebi mSier xalxs danamati, datrialdeba cirki magari

verc gaamtyuneb, ar moiparon,

ra qnan cxovreba xom mainc undaT

iyaCaReben, rasac naxaven, daecemian, gundaT da gundaT

Cven gavmarTldebiT, xom vafrTxilebdiT,

`aministia~ sazianoa

axla daicvan Tavis qoneba, riTic SeZleben, visic ra Snoa

Tbilisis meri

kriminogenur situacias rom maRla avwevT, es xom cxadia

daeTxoveba mravali qveynad, rac uSovia da abadia

biznesmenebic abuntdebian, Tumca mSivrebi ar darCebian

CvensaviT vinac droiT damalavs, mxolod isini gadarCebian

* koalicia `qarTuli ocnebis~ wevrebi.

Page 95: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

95

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

prezidentobis vada Tu gadis, Cemze iqneba axla Seteva

da ra ician, kvali wavSale, Cems `dosieSi~ rac Caeteva

axla daviwyeb TviTon Setevas,

Tavdasxma aris kargi Tavdacva.

Tanac mivuSveb, rom bevrma SeZlos,

metis miReba da metis Zarcva

sawyal xalxs vinac me mabaria, Tbiliselebi, es maTxovrebi

as-as lars vCuqni, oRond gaCumdnen

da nawyenobis dawvan davTrebi

Cems xelqveiTebs, aparatis xalxs, ukve miveci didi xelfasi

Tu gaWirdeba gvierTguleben, moqrTamulebis avwie fasi

dacvac Sevqmeni, uwyebis dacva, pirad dacvas rom daemateba

madlierebi Zalas Sekreben, visac `ocneba~ ar exateba

amasobaSi momitingenic daiRlebian, daiSlebian

SeeSvebian im maRal nayofs,

romelsac xtomiT ver Sewvdebian.

prezidenti

garda piradi mosazrebisa, saerTo saqmec Tu gavarigeT

Cveni momxreni moiqcevian, rogorc viTxoveT da davarigeT

aTi dRis win vTqvi, rom arabulma

`dabi jgufma~ Tqva Cvenze uari

axla SevxvdebiT, rom ganaaxlos es dapireba da satyuari

imitoma vTqvi, rom gamarTleba hqonoda am Cvens gamgzavrebasa

sinamdvileSi, maT vin dauwyebs, cnobil mizezTa moZiebasa

ori welia kontraqti Sewyda, me ki ise vTqvi, rom ar vicodi

parlamentis win ras aSenebdnen,

codnis wyurivliT mimovidodi

Senc kargad ici, zed rusTavelze axal Senebis miveci neba

Tan vukarnaxe rogor gaeyoT wilebi visac ar ewyineba.

dedis magaTma, Turme undodaT, uwilod rame eSenebinaT

wili movTxove, iukadrises, arifebi varT Cvenze ecinaT?

Tbilisis meri

sami edvardsi, maTi ufrosi, korufciaSi gamoqeqili

Page 96: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

96

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

procentze rogor bedavda kamaTs, gaumaZRari,

giJi, debili

prezidenti

sanerviulo araferia, rac daikarga, is sawyenia

ufro lazikis bedi madardebs, amaTgan rogor dasaTmenia

anaklias da enguris axlos, didi qalaqis viwye Seneba

sastumro Cavdgi, Waobebs mivdgi

da davaSrobdi rogorc meneba

axla raRa vTqva, am jojoebma, Sewyvites misi dafinanseba

mitirebia amaTi deda, amaTi yofa, fuWi arseba.

Tbilisis meri

lazikis saqmem, ase ityvian, wyali dalia Cailurisa

traki ar gvqonda raze viwyebdiT,

gadamdgarebi mqmneli varT risa

prezidenti

ar gaagrZelo, rogor wamogcda, CvenSi araa jer gadamdgari

Semodgomamde rogorme gavZleb, Seni merobac jeraa myari

es imas niSnavs brZola grZeldeba, ase iolad ar damTavrdeba

vinac sakuTar sisustes igrZnobs, vadaze adre gadagordeba

Sen marto naxe, ramden problemas,

jer ar mosulan, gadaeyarnen

am gamarjvebas bevri inanebs, inatrebs Waobs sadac eyarnen

marto is rad Rirs mosaxleobas ramden rameze misces piroba

ra Seusrules, ukve gamoCnda, uunaroba, qceviT viroba

xelisuflebis warTmeva undaT da ara yofniT gambedaoba

ra riT Secvalon, ver gaugiaT, vin da vinaa, maTi raoba

es imas niSnavs, Sansi didia, erTi-meores ar endobian

Tu brZolas iwyeb, nu SeCerdebi, am Segonebas vera xvdebian

Tbilisis meri

eg TavisTavad, magram Cven ra vqnaT,

lazikis saqmes ra eSveleba

dawyebul saqmes ver mivatovebT, arc uweria mas gagrZeleba

Page 97: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

97

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

prezidenti

Sen ra gadardebs, lazikis saqme, viT satyuara mogonilia

fulis maxea. Tan rusebisTvis sanerviulod `Setenilia~

gaxsovs, Sevpirdi mosaxleobas

warTmeul mxaris dabrunebasa

cxinvals da javas, soxums da gagras,

kavkasiis mTebs, sxvasa da sxvasa

rac ar SemeZlo, ras gavawyobdi,

magram pirobis darRvevas vgrZnobdi

putins vebrZodi, vera vCagravdi,

magram arc Zalas rusisas vcnobdi

da movigone, lazika erT dros, anapis mxares iyo qalaqi

skolaSi gviTxres. davimaxsovre.

miuRwevelze gvqonda laq-laqi

bavSvobis natvara amotivtivda. azrma goneba gaasxivosna

mogonebebma kidec gamarTo da afxazeTze dardebi moxsna

gavmxiaruldi. maSin vifiqre, iqneba sxvebic vamxiarulo

qalaqs daviwyeb, lazikas varqmev,

rom amiT natvra sxvebs avusrulo

meocnebeni hqviaT jojoebs, magram ara aqvT ocnebis Tavi

rac me mixaris _ maT is awuxebT, rac maT uxariT Cemia avi

axla xels viban, me Cemi vqeni, gind aaSenon da ginda ara

maTi survili, Caklan lazika, arc gamexarda da arc memwara.

Tbilisis meri

lazikis garda ramdeni rame, bolo xans iyo wamowyebuli

zogi saWiro, zogi naklebad, magram yvelaa SeCerbuli

hidro sadguri zed xonis wyalze,

eleqtro wyaros kargi imedi

aravin icis am mSeneblobas, xvale rogori moelis bedi

Tavad TbilisSi, aeroportSi, asafreni gzis, meore xazi

romlis Seneba gveCqareboda, darCenilia, rogorc naxazi

an SemovliTi rkinigzis xazi, ukve welia, dawyebulia

ramdeni xidi da baiduki, ukve naxevrad agebulia

Page 98: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

98

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Cven Tu ver SevZlebT,

ra eSveleba, mSeneblobebi gaCerebuli

dro da amindis anabaria, uxmar-uvneblad daZvelebuli.

prezidenti

genialuri iyo nabiji, roca daviwye mSeneblobebi

yoveli kuTxe avawriale, yvelas Sevavle zrunviT xelebi

svaneTSi avel, turbaza gavxsen, zemo aWara movinadire

iqidan kaxeTs gadavuZaxe, jojos TvalebSi gavWede dire

vadebi davTqvi, Tumca vicodi, imden xans arvin gamaCerebda

me wavidodi, sxva arvin iyo,

am mSeneblobebs erTad Sekrebda

bavSvi ara xar, imdens ver mixvde,

qalaqi erT dRes ar aSendeba

adamiani imediT ari, yoveli dila ase Tendeba

adamianebs imedi mivec mSeneblobebis wamowyebiTa

xma rom moecaT im arCevnebze, imediT savses, Tavis nebiTa

amitom iyo, partias vende, misi mogebis mizniT viare

sabavSvo baRi, skola da klubi, sofel da sofel Semoviare

ar damijeres? Tavs daabralon, mSeneblobebi Tu SeaCeres

ar daiviwyon, ras vpirdebodi, vis uRalates, vis miuferes

Tbilisis meri

SeCerebuli mSeneblobebi Tvalebs matkiebs,

rogorc mazoli

aeroportis bedic mawuxebs da asafreni axali zoli

ra eSveleba qalaqis xvales, kafe-barebi daixureba

turistTa nakads verafriT gavzrdiT,

Segezareba qveynis yureba

amaT rom hkiTxo, aqvT warmateba

da samarTalsac daamkvidreben

Tedo, mindia* miuwveviaT, maTgan momavlis ambebs igeben

* Tedo jafariZe, mindia ugrexeliZe _ e. SevardnaZis periodis kadri.

Page 99: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

99

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

abaSiZe* hyvavT Suamavali, misgan rusebsac etenebian

mogzavnilia ivaniSvili, amas mixvdeba qveyana gvian.

prezidenti

Sen marTali Tqvi. ivaniSvili,

SevardnaZis xnis kadrebs eyrdnoba

Semoikriba yvela warsuli, visac ar hqonda Cemgan Sendoba

xadurs** uyure, rogori rixiT da ra aplombiT daiareba

misi warsuli, qrTamebiT savse, naxos visac ar daezareba

rogori ari, rodesac qurdi, patiosnebis wesebs gaswavlis

xazinis virTxa finansebs marTavs,

xelSi Camgdebi sxvisi nadavlis

gind kirvaliZe***, ra esmis soflis,

glexkacs satkivars rogor gaugebs

naxnav-naTesebs rom miadgeba, mosavlis patrons weras augebs

Zvel kadrebs endo. es imas niSnavs,

axlebi ar hyavs mcodne da sando

Zala-uflebas mecilebian. aseTebs Cemi naSeni vando?

rac me SeviZel, sxva vin SeZlebda, qveyana iyo didebis gzaze

ise araa, amaT rom undaT, xalxi amReron Sewyobil xmaze

cotac vacaloT, Tavadac naxav, Zvelni, axlebSi airevian

dro mova, isev Cven davbrundebiT, demokratia amasa hqvian

Tbilisis meri

airevian, maS ra iqneba, sxvisi, Tavisi ver gaugiaT

ivaniSvilis milionebi, qvafeniliviT qveS daugiaT

amaT hgoniaT rom miliardebs, amden damSeuls SeaWmevinebs

dolars rom mogcems, aTs gamogarTmevs,

mwyurvals wyalsac ar dagalevinebs.

prezidenti

ivaniSvili aRar mixseno. eg jojoebis meTauria

* zurab abaSiZe _ ruseTTan urTierTobis saqmeebSi specialuri

warmomadgeneli.

** nodar xaduri _ finansTa ministri.

*** daviT kirvaliZe _ soflis meurneobis ministri.

Page 100: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

100

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

wlebis manZilze rac davalage, eg SemogviCnda da auria

rac me sikeTe magas vuyavi, rac hqonda, vTxove da gavuyavi

TanavugrZnobdi, bevrs ar vZalavdi,

briyvi yofila, Zunwi da avi

gaugonari moxda ambavi. wlobiT vicavdi da vmfarvelobdi

magis habituss arad vagdebdi,

veferebodi da TiTqmis vZmobdi

gamiTamamda. samas milions veRar mogcemo, SemomiTvala

mamacxonebuls rad gaukvirda,

batons begarac unda da Ralac

me erTSi Sevcdi, rogorc agenti, putinisagan Semogzavnili

arc daviWire, arc gavaZeve, arc mivuCine mkvleli _ aCrdili

marTali uTqvamT, sikeTe mudam siboroteTi mogibrundeba

ar gagikvirdes, rwyils Tu daisvam,

male qoCorze agafrindeba.

Tbilisis meri

gvinaRa ari TiTze kbenani.

dro gvqonda, dro ver gamoviyeneT

is vapatieT, es vapatieT, xma ar gaveciT, win davayeneT

minis koSki rom avagebine, gana qveyanas gavagebine

botanikur baRs farTi moaWra, masze pasuxi ar vagebine

Semogvibrunda, erTi is SevZel, patruli Sua gavayofine

meriis dacva calke Sevqmeni, yulfSi Tavi ar gavayofine

ara da mqonda SesaZlebloba, momewyo rame provokacia

magram vifiqre, ra fexebs momWams, ra SeuZlia, an ra kacia

xedav fxa rogor gamoiCina, CemTvis nawili ar daarCina

xalxis gulisTvis viTom Tavsa sdebs, ase eSmaki ram gaaCina.

prezidenti

veras dagvaklebs, konstitucia ise mivWeri, ase movWeri

imuniteti gvicavs orives, aravinaa Cveni damWeri

RaribaSvili* ministrad dasva, TamazaSvilis siZe ugvano

* irakli RaribaSvili _ Sinagan saqmeTa ministri. Tamaz TamazaSvili misi

simamri da gamocdili kadri.

Page 101: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

101

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

eg Seedreba axalaias*, Tu gavutolo orives vano?

amaT hgoniaT `Carecxilebis~ dro isev ukan motrialdeba

imas ver grZnoben, vinc miRalatebs,

maTTvis cxovreba gatialdeba

ase moviqceT, emiratebSi, viTom mogvelis didi saqmeni

ori-sami dRe iq gavataroT da gadavmaloT, racaa Cveni

Semdeg iqidan strasburgSi waval,

ori kviris win miviRe wveva

sityviT mivmarTav, imaT liderebs,

Cemi mosmenis dasCemdaT Cveva

Senc dabrundebi TbilisSi am dros, rom gaamagro poziciebi

Jurnalistebmac farTed gaSalon, rogori mqonda ovaciebi.

Tbilisis meri

gegma kargia. magram raRa vqna, Tu ar gaCerdnen momitingeni

Tu Sens sasaxles alya ar moxsnes.

Tu gaumyardaT virobis geni?

ex, ra dro iyo. da ra kadrebi,

daundobeli damrtymeli Zala

`sod-i ~Tu `kud-i~**, keJera, baCo,

yvela erTbaSad Semogvecala

prezidenti

CaviklaT warsul kadrebze dardi. ase gvetyoda didi ilia

erTs meore cvlis, modis mesame, mosagonaric ar dailia

Cven unda vsdioT axla sxva Worebs,

wavaxalisoT vinc aagorebs

simarTle ari RaribTa xvedri,

mdidarTa Wori xalxs aamZorebs

dagegmili maqvs, ra dagimalo, visze ra iTqvas, vis ra vacalo

rom xalxis masa orad gaiyos, wageb-mogebac SedegiT vTvalo

vano atydeba, merabiSvili, qveynis xazina carielia

sabiujeto kraxi mogvelis, Cven fulze fiqri ar dagvelia

* baCana axalaia, vano merabiSvili _ yofili ministrebi.

** `sod-i~, `kud-i~ _ Sss danayofebi. keJera _ daviT keJeraSvili.

Page 102: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

102

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

kote kublaSvils aqvs miTiTeba,

zewolis faqtze ilaparakos

mosamarTleebs xels uSliano, es gaaJReros da gaatrakos

zogi datovebs Tanamdebobas, es davabraloT jojoTa Zmobas

`lobistebs~ vetyvi, axal mTavrobas,

mkacrad mosTxoeen CemTan Tanxmobas

mec davamtkiceb, samxedro kadrebs, pensia unda gauormagdes

raTa samSoblo daculi gaxdes

da samarTali maTTvisac aRdges

sxvafriv mtris safrTxe Zalze didia

da momavali bewvze hkidia

im samezoblo xidebsa wvaven, rac amigia da gamidia...

***

cezari

ra ucnauri mesmis ambebi, visi visSia, mainc ver vxvdebi

Tqves, mosmenebi aRar iqneba, saidan gaCnda Canawerebi

Tu mogvatyues, mainc usmenen,

simarTlis Tqmaze Tavs ratom sdeben

sxvisas swunoben, Tund iyos kargi,

Tavis uvargiss raze aqeben

iyo dro, miSa rogor momwonda,

vfiqrobdi, mova da agvaSenebs

axalgazrdaa, ganaTlebuli, ar daujerebs macTurTa enebs

kacis imedi Turme mwiria, ra moxda, rogor gadairia

reketi iwyo, bozoba iwyo, sikeTe mospo da agviria

axla axali Tu Zvels miabavs, vinRa gaarCevs keTilsa da avs

Tu biZinasac Sig CaiTreven, unda velodoT uares ambavs.

/20 ianvari. prezidentis sasaxlis momdebare teritoria.

momitingeni karvebs amagreben/

Page 103: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

103

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Temur SaSiaSvili

oci ricxvia. dReidan qveynad axali droa da realoba

dRes moTminebis fialas davcliT,

ar dagvWirdeba dava, caloba

dRes Sekrebaa Rirseulebis,

vaglax, gvWirdeba Rirsebis dacva

vaglax, gvWirdeba quCebSi dgoma,

rom SevaCeroT lanZRva da Zarcva

aq SevkrebilvarT Rirseulebi,

samSoblosaTvis gvicems gulebi

aqedan vetyviT yofil prezidents:

Sen Rirseulad ar gvegulebi

iyo dro roca rwmena dagvqonda, axalgazrdaa, Wkvas moegeba

samSoblosaTvis Tavsac gawiravs, misTvis zrunvaSi gadaegeba

gvqonda imedi, demokratia, uzurpatorad Camoyalibda

visac akoca, ministrad dasva, visac agina, is gaRaribda

brmebi ara varT ver davinaxoT,

cxrajer Secvala konstitucia

korufciaa elitaruli, politikuri prostitucia

mainc vuTmineT vada gavida, uzurpatori unda wavides

mis Tavxedobas zRvari daedos,

Cvens moTminebas aRara cdides

da nu gvaswavlis sazRvargareTi,

Serigebisken nu mogviwodebs

veRar avitanT magis sigiJes,

ver mivutevebT sisxlis msmels codvebs.

melor vaCnaZe

ers movuwodeb, dRes bolo dRea

da `impiCmenti~ dawyebulia

aRar erqmeva xval prezidenti, wiTeli Suqi anTebulia

unda CavketoT misasvlelebi, rom sasaxleSi ver Segveparos

aparatura davamontaJoT, Cumad gvirabi rom ar gaTxaros

karvebi davdgiT. karvebSi unda,

dRe da Ram gvqondes morigeoba

aq gamoCndeba erTsulovneba, brZolis unari, kacis meoba.

Page 104: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

104

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

daviT liluaSvili

koalicia mitom Sevqmeni, ra SegviZlia, meCvenebina

ra uflebebi irRveva Cveni, meTqva da saqme mekeTebina

axlac TqvenTan var da mogiwodebT,

xelisuflebas movuwodebdi

yofil prezidents rac movuTmine,

ras vuwunebdi, kritikiT vsdevdi

Seafasos da Cvens samsjavroze: gansaxilveli gamoitanos

kanongareSed gamoacxados, gandevnos, codva Tan gaatanos

xuTi wlis winaT, gayalbebis gziT, SeZlo mogeba arCevnebisa

aras dros iyo xalxis moyvare, Semsrulebeli misi nebisa

rezo CxeiZes movkari Tvali, iciT kacia miwyiv marTali

hkiTxeT Tu vstyui, ase ar iyo, tiranobis gzis amosavali

es gzac gasrulda, unda mogvSordes,

ra mizezebic ar unda hqondes

xalxis nebaa aRsasrulebi,

man ra gvaswavlos, Cven ra gvijobdes.

rezo ZoZuaSvili

ari naTqvami. kacs rac awuxebs, is satkivari alaparakebs

iciT yofili fexburTeli var,

ratom movyvebi TqvenTan arakebs

politikaSi ar Caverevi, mawuxebs sportis mdgomareoba

ar manRvlia visTana bozobs, an visTana aqvs miwyiv Rreoba

vakeSi gvqonda sporsmenT samWedlo,

fakultetebi aTas ram gvari

dekanatebi da kaTedrebi, kadri aRmzrdelTa, Tanac magari

sportsmeni vinac iq kaJdeboda,

qveynis saxelis iyo damcveli

xani uwevda, mwvrTneli xdeboda, enacvleboda axali-Zveli

Senobac iyo Sesaferisi, teritoria didi da vrceli

moednebi da damxmare farTi, daeteoda sofeli mTeli

viTom prezidents da mis laqiebs,

WkvaSi daujdaT misi gayidva

Page 105: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

105

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

iTqva, gakeTda da arc dafiqrda,

ramxela codva kiserze idva

cxoveba Cakvda, sportsmens vin aRzrdis,

Tu aRaraa stadionebi

sanacvlod fulebs veRar iTvlian,

xelisufalni, maTi monebi

Cvens axalgazrdebs sporti rad undaT,

sakmarisad gvaqvs maTTvis cixeni

kidev uaress xvale gvipirebs da vnaxav kidec me Tu viqeni

gamosavali? mxolod erTia, vinc dagvaqcia, unda wavides

cxviris mowmendac ver uswavlia,

Tqven rogor gindaT sikeTes hqmnides.

mixeil andRulaZe

Cven es dReebi bevri vimsjeleT,

ra ras ajobebs Sina Tu gareT

viTarebaa garTulebuli da miRwevebiT ver gavixareT

erTis mxriv viciT, dReidan iqiT prezidentia vadagasuli

imis moyoliT Tavs ar SegawyenT,

ra aqvs miRweva da ra warsuli

mTavaria rom misi qmedeba mitacebaa Zala-uflebis

ukanonoba, Zalis xmareba, fexqveS gaTela masebis nebis

gamosavali mxolod erTia, vityvi, Tu vcdebi, aqve mirCieT

gasul oqtombers, erTsulovnebiT,

deputatebi Tu avirCieT

keTil inebon, gviwinamZRolon, saerTo neba gamoaCinon

xelSi aiRon Zala-ufleba, qveyana qaoss gadaarCinon

sxvafriv gamodis, deputatoba roca undodaT,

bevrs gvpirdebodnen

imas avagebT, imas mogitanT,

xvales aqebdnen da warsuls gmobdnen

roca moirges Tbili skamebi, erTbaSad gaxdnen eris mamebi

didi xelfasi, privilegia, cxovreba tkbili da saamebi

xom ar fiqroben amiT mTavrdeba,

sxva ara gvinda da arc ra xdeba

Page 106: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

106

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

unda icodnen azri ar kvdeba, arCevnebi ki ganmeordeba

Tavmjdomarea usufaSvili, unda daidos saqmeSi wvlili

prezidentoba xalxs gauwios,

swrafad Secvalos Wkvaze aSlili

Cven am moTxovniT viwyebT aqciebs,

aTi dRe gastans uwyveti brZola

usufaSvilma unda SeiZlos saqmis keTeba, xalxis gaZRola.

Temur SaSiaSvili

civilizebul erebs vekuTvniT, warsuli ase gamoviareT

rac kargi hqondaT msoflio xalxebs,

gavecaniT da gaviziareT

uzurpatori bevrgan hyoliaT, mouklavT da ver mouTmeniaT

magram qarTvelebs, sxvaTa daCagvris,

surivli msgavsi ar gasCeniaT

zviadze vin Tqvas uzurpatori,

Zveli manqana Zlivs hyavda ori

SevardnaZe rom xangrZlivad ijda, ar gaduxria masac saswori

es vin gamoCnda gaugebari, tyuil-marTalSi waSala zRvari

dapirebebis atexa qari, gvegona tkbili, SemogvrCa mwari

`lobistebi~ hyavs darigebuli, da dolarebi darigebuli

rom gvikarnaxon rogor moviqceT,

rom ar davwyvitoT gagdebuls guli

vici moivlis evropis qveynebs, undaT ar undaT, Seeteneba

rasac es etyvis, aq dagviweren, aseTi ari ucxoelT neba

me ase vfiqrob, ukeT vin icis,

vin gvikarnaxos Cven ers ra unda

Tu ase moswonT `vadagasuli~, daitovon da amefon Tunda

Wkvas gvarigeben, konstitucia, ar daarRvioT, daicaviTo

rezinis tyviebs roca gviSenda,

Tqves kanonebi ratom dawviTo?

me isic vici, hqondaT kiTxvebi, damnaSaveebs roca faravda

roca niSnavda axalaias, roca avarda, roca gaavda

maSin maT naTqvams yurs vin ugdebda, ris komisia, ra venecia

erTze ekida yvela avtori, yvela damjeres gadaecia

Page 107: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

107

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

kidev erTs vityvi, vinc kargad micnobs,

quTaisSi var namsaxurebi

`vadagasulma~ rogor maswavlos, sad, rogoria is sayruebi

imas rom hkiTxo, uparlamentod, qalaqi mkvdaris dasadaria

gelaTi raa, bagrati raa, Sesaxedavad Sesazaria

usazRvro ari misi siregvne: wonasworoba dakargulia

aq amovZirkvoT da iq davtovoT, sad ukiTxavad gadargulia.

daviT luluaSvili

ase amboben, bevris Zaxili, xesac gaaxmobs namusiansa

ramdenic ginda ideq, iyvire, veras gaxdebi, aq ase Cansa

ramdenjer iyo da axlaca gvaqvs, milion kacis xelmowerebi

milionis xma xom unda iyos, misaRebi da dasajerebi

Zvel ambavs getyviT: imperatori adrianea samagaliTo

uyvarda romi, mSeneblobebi, quCebis movla, Cumad, fexiTo

erTxelac, Turme gza gaduRoba,

moxucma qalma, iyo mTxovneli

ara mcalia, iyo pasuxi da gagonebac Tu iyo Zneli

gabrazebulma Semoutia, Sen moxucisTvis Tu ar gcalia

imperatoric ar unda iyo da samarTalma wyali dalia

Secba RmerT kaci, iqve Camosxdnen da gaarCies gasarCeveli

Cven dagvitoves es mogoneba da Segoneba brZnuli da vrceli

axla viazroT, imperatori erTma moxucma Tu Searcxvina

amas qveynisac ara rcxvenia da amis mere vinaa vina?

amitom kidec gamvmeordebi, SegonebiTac aRar davSvrebi

tyuilad vetyviT, xar yalbis mqneli,

grcxvenodes, wadi, amas rad Svrebi

kanongareSed gamovacxadoT, da vTqvaT gaeros gasagonada

Cven vumklavdebiT Cvens gaWirvebas,

sxvebi cxvirs yofen saqmeSi rada

Tu ase mogwonT `vadagasuli~,

mand gyavT da Zeglad mand daitoveT

gvacaleT mSvidad amovisunTqoT,

imas rad gvaZlevT, rac ara gTxoveT

Page 108: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

108

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

***

cezari

qveyana ise areulia, Sig Cemi codvac gareulia

gadareulebs ra daawynarebs, eSmakis xeli Careulia

me meCveneba Tu ari ise, rogorc mesmis da gaviTavise

Savbneli Zala sasaxleSia, prezidentia misi meqise

Tevzi yroldeba mudam Tavidan,

vinc Seexeba yvelasa wamlavs

pirze RimiliT sisxls gagviSroben,

sikeTis madli aravis axlavs

yvela Tavisas mierekeba, midi, ifiqre ase rad xdeba

upatiosno simdidres ixveWs, patiosani mSieri kvdeba

bevri mTavroba gamovicvale, dasafiqreblad ver movicale

vSromobdi dRisiT, vSromobdi RamiT

da molodinis qvevri davcale

erTi wava da meore mova, sawyali kacis mze ar amova

mxolod es mikvirs, amdeni ̀ xlami~ sasaxleebSi ram daagrova

imaT yofaSi kargi ra yria. sjobs davrCe rogorc me micxovria

cezari rom var, cezarad davrCe da gavixseno ram amiria

ras ar yvebodnen, erTma erTi Tqva, sxvebma sxva rame gaimeors

Tavs ar zogaven: sxvas dazogavdnen?

ginebiT piri ki aiyroles

rao ra iyo? ra iyo, iyo?..

iyo davosi, Sveicaria, kargi ramaa davosi mgoni

bevri CurCuli, cota msjeloba, saqmisTvis saqme gamonagoni

ra Tqves iseTi. medvedevs* Sexvda,

raze ra daTqves vinmem gaigo?

biZina ruseTs koWs ugorebso. kacis gacnoba ari urigo?

amaT rom hkiTxo baqoSi Secda da erevanSic moikoWlebda

rasac ewvala `miSa magari~ `dagvabolebda~,

Tu ver SeZlebda

strasburgSi gana ase ar moxda? evrosabWoSi miSa wamoxta

* dimitri medvedevi _ ruseTis mTavrobis premier-ministri.

Page 109: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

109

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

msuyed nakvebi, Tvalad-tanadi, qoCor varcxnili

da CacmiT koxta

vax, rom formaa mosawonebi, Sxamian sokos dasadarebi

mTavari mudam Sinaarsia, Tund forma hqondes aTasgvarebi

ramdenjer gviTxres, kidec daweres,

evroparlaments buRi adina

ilaparaka iseTi rixiT, darbazSi msxdomni ar daaZina

Tavi rom iqo, aqo saqmeni, romelmac kargad gamoaCina

premier-ministrs yofa utira, Tavze qoCori ar SearCina.

prezidenti

aba SexedeT, Cemi Rvawlia, me vaSenebdi, es me meneba

sxvas vis SeeZlo aT weliwadSi, qveynis gamoxsna da aSeneba

demokratia umagaliTo, romlis Suqurad me gegulebiT

mimsaxureT da gemsaxurebiT Cemi mamlebiT da gugulebiT

me davamarcxe rusuli Zala da evropis gzas Semovudeqi

TqvenTvis gavwminde mwvane dablobi,

maRali mTebi, gorebi, beqi

Tavad SexedeT axla ra xdeba `nato~-s idea knindeba, kvdeba

veRar ixilavT Zvel saqarTvelos,

warsuli aRar ganmeordeba

radgan putinma gvajoba yvelas, agenti dasva premierada

Cemgan awyobil sqemebs daarRvevs,

iciT vincaa, me giTxraT rada

Cemi partiis wevrebsac devnis, iWers da uSvebs, es uxaria

unda gaigos, me da Cems biWebs, vis da ramdeni mouparia

namusi ar aqvs. Cenze meti aqvs, mainc Cveni Surs da gvedaveba

viTom sawyali xalxis javri aqvs,

guls uklavs maTi kvensa-vaeba

saocaria, arCevnebamde, rac gviSovia, is xom Cvenia

aministiiT es davamtkicoT, me SevTavaze ganaCenia

uari miTxra. marto amaze? televiziis warTmevac unda

Cemi arxebi Tu ar meqneba, rogor vesrolo talaxis gunda?

axla, axali monaxa fandi, Cems deputatebs aSantaJeben

Tu dasavleTi ar gamofxizlda, male partias beWze dadeben

Page 110: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

110

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me Tu ar mawyobs aseTi bolo, lobistebs rogor moewonebaT

me Tu davkargav, Tqvenc xom dakargavT,

sikeTe aRar mogewonebaT

amitom unda damidgeT gverdiT, ̀ ocneba~ erTad davasamaroT

Cven `gmirobaze~ Tu ar iyvireT,

rasac es bedavs, rogor vakmaroT

axali azri aekviata, tele arxi aqvs dakninebuli

unda Cems arxebs SemouerTos da amiT gaxdes aRmatebuli

gvaramia myavs zrunviT gazrdili,

jer deputatad warmovaCine

mere vusardle prokuraturas, sipatiosne ar SevarCine

roca iswavla, Camoyalibda, ganaTlebuli ministrad davsvi

rac saministros saZiZgni hqonda, wilSi Cavisvi, vaWame, vasvi

Cemi aRzrdilis daWera unda, `rusTavi-2~ direqtorisa

axla ifiqreT, amis msurveli, mkadrebelia vin icis risa

mTavari mainc `nato~- s exeba.

`nato~ - s Ralatobs es umaduri

ruseTTan unda kavSiris Sekvra,

rusuli moswons fuli da puri

darbazSi aris delegacia, putinisagan movlinebuli

vetyvi, rusuli me ukeT vici, masze metad var ganaTlebuli

Tu qarTvelebTan kavSiri gindaT,

raRa mag soflels elaparakoT

eseninic ki wamikiTxia, siyvaruli mklavs me saarako...

premierma rom sTqva erevanSi, stategia gaqvT samagaliTo

mec somxebiviT miyvars rusebi, masTan qalebi gamorCeviTo

arc arasodes damimalia, bevri myolia rusis qalia

kavkasielebs naklebad vwyalob,

es maTi Zunwi qmrebis bralia

male davtoveb prezidentobas,

Tqven samwuxarod ase moxdeba

maSina naxeT, rodesac `jojo~, aq Tqven winaSe Tu wamoxteba

simarTles Caklavs, romelic vTese

da msoflioSi gamovaWene

gagaxsendebiT roca evropels, Caenacvleba rusis moene

Page 111: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

111

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

cezari

ra magaria, sicrues ambobs da mainc rixiT mierekeba

ai, ras niSnavs batonad jdoma, xalxis kiserze qeifi-kveba

mxardamWerebic blomad hyolia, misgan pativi visac hqonia

milionebi gadauxdia, amboben da mec gamigonia

... me aTi wlis win cremli mdioda, roca miSas mze amodioda

Turme cruobda da dagvcinoda,

roca gvmoZRvravda da gahkioda

axla cremli mdis sinanulisa, rogor gvatyua, gvacucuraka

erTi suli maqvs, rom moviSoroT,

wavides, morCes, ra gaatraka

/5 Tebervali. premier-ministris as dRiani moRvaweobis an-

gariSi sazogadoebas/

biZina

asi dRe aris, brZoliT wasuli as dRes melodiT,

erTi gaqvT suli,

gaigoT rogor Sevafasebdi, rac ari ukve vada gasuli

erTze SevTanxmdeT, winaswar getyviT,

ar movdiodi aq gulis xeTqviT

radgan bevria gakeTebuli,

Tqven SeafaseT, rogorc ginda TqviT

arCevnebamde gvqonda piroba,

rom aRsdgeboda simarTlis grZnoba

asi dRe ukve gadavagoreT da SeamowmeT, visac surs cnoba

samarTalma rom daisadguros, kidev bevria sakeTebeli

dasaWeria bevri ugvani, Sesacvlelia sistema mTeli

gegmaSi gvqonda gaiafeba denis da gazis tarifebisa

bevri vecadeT da ver gavigeT mogebis wili ekuTvnis visa

mogexsenebaT baqoSi viyav, gazis fasebis gasagebada

ugulavasTvis iqve gekiTxa, aq modiodi, iq miTxres, rada

ase rom mokled Tu SevajamebT, saxeze ari warmatebebi

dawyebulia simarTliT Wedva, aministia da daWerebi

bevrs gauSveben, cotas iWeren da samarTali dagvimkvidrdeba

Page 112: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

112

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

aseTi ari drois moTxovna,

rac xdeba dronis moTxovniT xdeba

warmatebebSi meore adgils, gaiafebas mivakuTvnebdi

sul ar megona es moxdeboda,

Tu sakuTar fuls Sig ar Cavdebdi

magram uyureT, afTiaqebSi fasebi rogor daweulia

sawvavis fasic Semcirebula, xelaxla gazrdis Sansi nulia

mesame, Tanac wamyvani saqme, Cveni axali biujetia

Zveli mTavrobis da prezidentis mada axalSi ar Caetia

sanacvlod, naxavT, sofels mivxedavT,

rom glexis bedi SemovabrunoT

rom ar wagvixdes baRi-venaxi, xvnaze-Tesvaze unda vizrunoT

da me gpirdebiT, ekonomika,

welsve mogvitans sagrZnob mogebas

meore weli iqneba meti, mesame mogvgvris saerTo Svebas

meoTxe wels ki, me Tu viqeni,

meoTxis madli Tqven unda naxoT

axla ra aris da ras mivaRwevT, sxvaobis xsovna SemoinaxoT

merabiSvilis SiSi gaqreba, qveynis xerxemlis fuWi SiSebi

CamoSlilia biujetio, ase dasCemda moTqma-viSebi

ar gagikvirdeT vano rom cruobs,

miSa rom cruobs da ugulava

sanam mTavrobdnen da batonobdnen,

romeli iyo, ar `igulava~

maSin egonaT, TviTon lxinobdnen,

salxenad hqonda qveyanas saqme

axla SiSebi moawvaT yelSi d xalxsa sTxoven midi asaqme

miSa jer kidev prezidentia, aris ki ara, ase iTvleba

sanam ar mova wels Semodgoma, wageb-mogeba ar daiTvleba

Cven ras viTxovdiT misgan,

dafiqrdiT da SeafaseT misi qmedeba

konstitucia ocjer Secvala, arc erTi marTals ar miedreba

me moqalaqis ufleba ar maqvs, CamomarTva da aRar mibrunebs

yvelam icoda es sisulele,

magram mas sityvas vin Seubrunebs.

Page 113: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

113

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

dRes safrangeTis moqalaqe var

da qarTvelebis var premieri

safrangeTze rom vuTxra uari, ra Semecvleba amiT ieri?

magram ufleba premierobis, konstituciiT CamomerTmeva

Cemi ocneba dasamardeba, da Tqvens ocnebas ver daeweva

Tundac amitom Sesworebebi, mTavar kanonSi Sesatania

meores getyviT, Tavad gansajeT, visTvis, rogori asatania

prezidentsa aqvs sruli ufleba, am qveyanaSi aravis hkiTxos

daasamaros mTeli mTavroba, ise, veravin is ver gakicxos

zed parlamenti miayolos da, qmedeba iyos kanonieri

Semdeg mTavroba Seqnmas imaTgan, moewoneba visic ieri

ra cota gvqonda magaliTebi? vinac egona margalitebi

Tavze daasva mosaxleobas, Semoucoca rogorc tilebi

Cven mxolod gvinda ase ar iyos, qveyana erTs ar emonebodes

mdidaria Tu Raribi ari, samarTlebrivi ufleba hqondes

erT sisuleles meore axlavs,

codnis msurveli Tavs kedels axals

ise ikiTxe, gind sxvebsa hkiTxe,

kanons ver naxav gamarTuls axals

`nacmoZraobas~ ase hgonia, uars ityvian, SevevaWrebiT

rasac vTavazobT, maTTvisac aris,

tyuili garjiT xom ar davSvrebiT

Tu undaT darCnen qveynis Svilebi,

unda Secvalon is pozicia

romelic mxolod maT jibes argebs, vaWrobs

da iTxovs ra mogicia

Cven sxvaze vfiqrobT, CvenTvis mTavari,

Raribi kacis gaxarebaa

yvelas davazRvevT, pensiebs gavzrdiT,

xvna-Tesva glexi kacis Svebaa

eqvsas ormoci aTasi glexis miwa ufasod davakanoneT

traqtorebs mivcemT, Sxam-qimikatebs,

rac dasWirdebaT da movigoneT

fondebs vafuZnebT, sami tipisa,

kreditebs gavcemT SeRavaTebiT

Page 114: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

114

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

maswavleblebis xelfasebs gavzrdiT,

rom aRmzrdelebma isunTqon SvebiT

ganaTlebaze unda vizrunoT, aravin darCes ucodinari

axali kadri, axali codniT, eris Suqia da qveynis fari

kvlavac vecdebiT, rom mezoblebTan gvqondes Tanxmoba,

mtkice mSvidoba

ar gvinda vinmes mtrebi vegonoT,

ruseTTanac ki gvirCevnis Zmoba

strategiuli partniorebi, tradiciulad gvexmarebian

maTi elCebi saqmes gvirCeven, neitraluri ver darCebian

daukvirdebiT, uceb mixvdebiT,

politika gvaqvs warmatebuli

opozicia sxvagvarad yveba, Tu ase awyobT, ixeTqon guli

Cven dinjad mivdevT, Cvens sakeTebels,

xels ver SegviSlis maTi Worebi

ver gaTiSaven mosaxleobas, gadagvixdia msgavsi omebi

da bolos getyviT, asi dRe ari,

dro qveynisaTvis arc Tu didia

ra movaswariT, ra wamoviwyeT, Cvensav unarze danakidia

mTavari ari, aRorZineba, Tvalsacemia, dawyebulia

mkiTxeT, vis da ra gainteresebT,

Tqveni ufleba xom daculia

Jurnalisti

dRes umTavresi Cveni SekiTxva, konstitucias ukavSirdeba

ra Seicvleba, riT Seicvleba, xval uaresi xom ar moxdeba?

masTan kavSirSi, ramdeni xani bukikios rom velodebodiT

prezidentia komisiisa, man ra girCiaT, xom ar cdebodiT?

da amas garda cvlilebebisTvis umravlesobis xmebi eyofa?

ise ar moxdes rasaca gegmavT, sasurveli mas gamoeyofa?

biZina

Tqven moismineT, mec movismine, daviT baqraZis gancxadebebi

uniWo iyo misi naTqvami, tyuils tyuili zed danadebi

Cven ar vapirebT maT xmebis yidvas

Page 115: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

115

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

da arc gvWirdeba maTi resursi

gamoTvlili gvaqvs ra gvinda zustad,

arc Seicvleba mTavrobis kursi

amitom unda Tavad gaerkvnen,

maT xmebs maTTvisve aqvs mniSvneloba

Tu ver SeZleben axal gzis povnas,

daefantebaT Zvelis mSobloba

xalxs Tu sicrue Tavs moaxvie,

rodemde ginda rom SegrCes ndoba

tirans demokrats Tu dauZaxeb,

ar geRirseba bolos Sendoba

saakaSvili Tavs rom gavida, sad iyo maSin is parlamenti?

wyvilad da jgufad Sig uZvrebodnen,

aravin darCa marto da kenti

bukukios ki rac Seexeba, Cven Soris aris azrTa Tanxvedra

tyuilad Sexvda mas prezidenti,

mxaris daWeras cudad evedra

rac SeexebaT nacionalebs, maT kideva aqvT dro, gadawyviton

Tu diqtatori xalxs urCeviaT,

xalxTan kavSiri maSin gawyviton

Jurnalisti

konstituciur cvlilebebs xalxi,

miesalmeba da mxardaWera

albaT geqnebaT. me sxva maqvs kiTxva: da SevaCero amaze mzera

upriania, cnobili aris, rom prezidenti parlaments xvdeba

dagegmilia misi gamosvla. mainteresebs xom ar moxdeba

rom Tqvenc CabrZandeT da mousminoT.

rogori ari Tqveni gegmebi?

Tanacxovreba rogor gamova Tu ar SeawyeT orivem xmebi?

biZina

prezidenti rom parlaments miva, es misi ari wminda ufleba

wliur angariSs gaaxmovanebs,

sityviT msmenelebs daeufleba

Page 116: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

116

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me iq ar waval. isedac vxvdebi iq ra moxdeba da ra iTqmeba

rogori azri warmoCindeba, ras miCqmalaven da STainTqmeba

es parlamentis gansasjelia, imaT saqmeSi me ar verevi

premiers Tavis funqciebi aqvs, vmuSaob, vici rom moverevi

Jurnalisti

gavrcelda azri, rom biujeti CamoSlilia, ara sruldeba

kerZo firmebic zarals iTvlian,

es Tu gagrZelda, riT dasruldeba?

biZina

merabiSvilis morigi Wori, visac awyobda, gaiziara

ganviTarebis stabilur process, surT miayenon amiT iara

sinamdvileSi, ianvris TveSi, biujets kidec hqonda mateba

Tebervlis Tvesac Tu SevajamebT, erTi meores miemateba

WorSi erTia WeSmariteba: vanos da sxvebis kimpaniebi

gadasaxadebs vinc ar ixdidnen, faruli iyo maTi siebi

Cven CavayeneT Cveul reJimSi, sxva kompaniebs gavuTanabreT

gadasaxadiT raki davbegreT, niSnavs kidevac davazaraleT

es marTalia, monopolistebs, ianvris TveSi hqondaT zarali

yvelas kanoniT Tu miudgebi, vinc izaralos iyos alali

Jurnalisti

gavrcelda xma, rom alasanias prezidentoba mosdomebia

koalicias gamoeyofa, ase suleli da Tavnebia?

biZina

koalicia Cveni mtkicea, nebayoflobis erTobiT myari

Tu vinmes unda rom miatovos, niSnavs daeca sawyals Tavzari

rac Seexeba alasanias, es azri Tqvenve daafrTianeT

`nacionalebs~ mohgvareT Sveba `ocneba~ ki ver daazianeT

irakli jerac axalgazrdaa, axalgazrduli imisi cToma

ar unda gaxdes gansjis sagani, unda daicvaT WorebSic zoma

koaliciis liderebs Soris, zog sakiTxze rom aris sxvaoba

normaluria. mTavari aris ar avurioT azrTa raoba

me jer imaze ar mifiqria, rogori ujobs ers momavali

Page 117: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

117

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

saparlamento respublika Tu saprezidento aris wamali

mova dro azrebs rom SevajerebT,

getyviT, ra aris dasafaravi

marTvis formebSi unda gaverkve, rom gavarCio kargi da avi

Jurnalisti

prioritetul mimarTulebad soflis sikeTe migiCeneviaT

prezidentic xom amas iZaxis, maTac igive miurTmeviaT?

sxvaoba TqvenSi mxolod isaa,

maT oTxwliani hqondaT programa

aTas larian `vauCers~ hyofdnen

da glexs miscemdnen Jamidan Jamad

Tqven ra erTbaSad miscemT aTas lars?

es daxmareba gana uSvelis?

ojaxs eg fuli SemoeWmeva, aRar iqneba gamZrevi xelis

biZina

informacia naklebada gaqvT, aqedan modis Tqveni Secdoma

vauCrebTan Cven saqme ar gvaqvs,

arc SinaarsSi gvWirdeba wvdoma

Cven glexebs mivcemT mxlod baraTebs,

sxvaa baraTi da vauCeri

baraTSi fuli ar iwereba, arc dawesdeba xarjebis Weri

baraTis ZaliT moxnavs, dafarcxavs da moamzadebs dasaTesada

Semdeg meore baraTs miiRebs da Tesls iyidis Tavsayrelada

zed sasuqebic waemateba. baraTis fasic orjer axteba

mTavari ari ar izarmacon da warmateba daixateba

***

cezari

gegmis mixedviT yvela kargia, ocnebis ZaliT monaqargia

Tu traqtorebi, guTani, farcxi, ar gveqna yvela danakargia

mcire miwa gvaqvs darigebuli, Tan aRma-daRma Carigebuli

didi traqtori kuds ver moiqnevs.

amitom varT beds Serigebuli

Page 118: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

118

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

vauCeris da baraTis nacvlad,

traqtori gvinda mcire zomisa

baRebic davxnaT da vazianic, gadamxdeli varT sadac omisa

quTaisi rom uSvebda adre da fasic hqonda xelmisawvdomi

ramdeni rigSi ewereboda, ramdeni iyo SeZenis mdomi

axla sad naxav imgvar teqnikas, qarxanas vinRaaamuSavebs

visac fuli aqvs, traqtorebic aqvs,

gvimsaxureben Cemnair Savebs

koperativi, meurneoba, momgebiani ar iyo gana?

saerToc iyo, sacaloc iyo, moparvac iyo iq xandaxana

rom moxdebodes es nakveTebi, isev SevkriboT, vaerTianoT

erTobiT davxnaT, erTobiT vTesoT,

Cveni vicodeT, sxvisas ar vavnoT

Semosavali qonebiT avrwyaT, visac ra uxnavs da uTesia

Sedegi bolos gavinawiloT, mama-papurad, rogorc wesia

Torem ra xdeba. baraTi momces, traqtori ar Cans are-mareze

baraTiT miwa ar moixvneba,

mwyers vera vnaxav Semomjdars xeze

is vinRa iyo... ra gaaxura... samsaxurebSi vis oRebeno

mcodnes agdeben. ZmabiWs niSnaven. rasa sCadian, ver igebeno

amas rad unda bevri Tomari, Tu gagvigorda naRdi yomari

omari cezars samsaxurs aZlevs, cezarim unda dasvas omari

***

kidev ra iTqva saintereso? is vinRa iyo vinca yveboda?

verulaSvili marikamao, vizitebisas rom dahyveboda

saakaSvili miatovao, ratom ambobda, viTom ra moxda?

is vinRa iyo nacionali, gamwarebuli rogor wamoxta

Tqveni biZina rasac dagpirdaT, mogatyuebTo, ar Seasrulebs

dedis magaTma... magaT mocemuls

veRar iTvlida glexoba fulebs

CoCelze ra Tqves? Cem sexniaze, yadaRa adevs magis qonebas

rac magan Wama, sad moZebnian, sjobs rom moegon cota gonebas

yvela jandabas, sarwyavi arxi,

aRdgenis nacvlad ar daengriaT

Page 119: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

119

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

rkina jarTs misces, betoni mcxeTas,

rac gadaurCaT, iqve uyriaT

eg arxi iyo Cveni imedi, egac wagvarTves, gaaniaves

gubernatori sakuTar mxares, ratom ukeTebs aseT siaves?

sarwyavi mospes. tye gagviCexes,

rcxilas ver naxav da wiflisa xes

saxsenebeli ar dagvitoves, deda gvitires, `SiSi gvanaxes~

im qalma ra Tqva? premiebio. xelfasze meti premia hqondaT

saqme ar Canda gakeTebuli, rasac iRebdnen, ra SemohqondaT?

kacs rom niSnaven maRal adgilze,

mitom niSnaven, saqme akeTos

xalxs gamoadges, raRaca Seqmnas, gafuWebuli gamoakeTos

xelfass uxdian, da Tanac maRals,

miTxar premia ekuTvnis raSi?

vinc unda iyos, aseTi kaci, Casagdebia sircxvilis WaSi

visze ara Tqves, mxolod Zvelebze?

zogi axlebic dganan am gzaze

aba dafiqrdiT: Tavi Tu qurdobs,

uars xelebi ityvian raze?

am dros samarTals qveynad ra unda, iqac iseTi ari ziani

mela melaa, mgeli mgelia, orive erTad _ adamiani?

***

yvelas ra Wiri daimaxsovrebs,

Tumc cezari var, Tanac pirveli

rac me minaxavs, gamomicdia, bevri araa misi mxilveli

mec ki gavkvirdi,

deputatoba aseT gamoTqmebs rogor xmarobda

tyuils ginebas zed daurTaven,

urTierT lanZRvas ara kmarobda

parlamentari, sxdomaze, sadac qveynis saqmea gansaxilveli

Tu ar iqceva darbaislurad, mosaZirkvia viT sareeli

eqvs Tebervals xom hqondaT ganxilva,

Rirs Tu ara Rirs moxdes cvlileba

konstituciis erTi muxlisa, Rirda ginebiT misi Tanxleba?

Page 120: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

120

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

tariel londariZe

deputatebis umravleosabas Cemze zewolis moxdena unda

me azrs veravin Semacvlevinebs, Tavad biZina Semebas Tunda

misgan muqaras isedaca vgrZnob, prokuratura aamuSava

Cemi warsuli, saxeliani, verc erTma mxarem ver gaaSava

ToTxmeti wlidan jarSi vmsaxurob,

oci welia samSoblos vicav

arc miSa minda da arc biZina , arc erTis saxels ar davificav

roca vibrZodi, sxvebi sad iyvnen,

axla gauCndaT CemTan kiTxvebi?

erTi magaTic, zogierTebi imalebodnen rogorc virTxebi

umciresobas Tumca vekuTvni, umravlesoba mitom mteria?

avi da kargi, mtyuan-marTali, orive mxares xom usevia?

/deputat tariel londariZis naTqvamma deputatTa umrav-

lesobis (qarTuli ocnebis koaliciis wevrebi) da umciresobis

(erTiani nacionaluri moZraobis wevrebi) xuT wuTiani Sebr-

Zoleba gamoiwvia. `Carecxilebma, ubadrukebma, mumiebma, jojo-

ebma~ didi sityvieri korianteli daayenes da `nacebs~ pozicia

ar dauTmes. naomar velze paeqroba gagrZelda./

mixeil maxaraZe

aq yvelam iciT Cemi saxeli, da Cemi didi damsaxureba

mec imitom var warmogzavnili,

rom maxalisebs Tqveni yureba

magram rac xdeba bolo xanebSi uzneobaa rCeulTa mxridan

surdaT magaTi gavmxdariyavi, gadamexvia Cveuli gzidan

ojaxis bedsac Semaxseneben, amaSi Canda maTi zneoba

SiSis gulisTvis rogor gavyido,

sircxvil-namusi, kacis meoba?

aba ifiqreT, rodesac vityvi, qveynad Cemia gadasawyveti

sad vin iqneba, rogor iqneba. diqtatori var, anda var ceti

Cemze ise vTqvi sinamdvileSi biZinas sityva gavimeore

me Tu vtyuivar, gadaamowmeT, sicruiT suli ar avimZore

Page 121: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

121

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

roca aseTi gvyavs premieri, mis survils me ver gaviziareb

mxars ar davuWer meocnebeebs, avtoritets ar davizianeb

giorgi kandelaki

ukan svla ari politikaSi. ukan da ukan, Cndeba regresi

rasac akeTebs umravlesoba aris Ralati da safrTxis mTesi

usafrTxoebas Zirs rom uTxrian da jaSuSebi aTavisufles

amiT xom ruseTs koWi ugores da ra moiges, ras daeufles

me usufaSvils SevekiTxebi, Skrilnikovze Tu icis raime

roca iuri amoqmeddeba, veRar gviSvelis vaxme, vaime

meoreca maqvs TqvenTivs saTqmeli,

premier-ministrs igi exeba

institutebi evropiuli , adre hqonia maTTan Sexeba?

axla rom ambobs, am institutTa, Seteva Turme moigeria

es xom imaTi dakninebaa, visac CvensaviT daumReria

ara da gvqonda grZelvadiani, gegmebi maTTan dakavSirebiT

Tavs vawonebdiT evropelobiT,

ruseTis lanZRviT, omis gmirebiT

amitom iyo TavgamodebiT, premier-ministrs gvikritikebdnen

axla raRa vqnaT Cven vin dagvicavs,

Tu Tqveni SiSiT isini Sedrknen?

irma nadiraSivili

ormagi ari standarti Tqveni. ase vuyureb da ase mesmis

rac dResa xdeba usamarTlba,

gonebas mixSobs, laxvarad mesmis

Tqveni beladi da premieri. am moqmedebas kidec iwonebs

umravlesobis deputatebic,

damsgavsebixarT yurmoWril monebs

yvelam ismina rac ganacxada,

Tanamdebobebs nacnobebs vaZlevT

mxolod amgvarad gaucxoebas did moxeleTa,

movspobT da davZlevT

ra konkursebi, ris konkursebi,

axloblebi gvyavs dasasaqmebi

Page 122: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

122

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Zvelebs gavuSvebT, Cvenebs davniSnavT,

gagvixdebian erTguli Zmebi

amas amtkicebs Tqveni lideri, saganeliZe eubneba bans

ase fiqroben, xeli xels dahkres,

Semdeg orive pirebs Camobans.

premieria, isic ar icis raa konkursi, raa tenderi

unda avuxsna, daimaxsovros, egeba codniT gaxdes Cemdeni

tenderi ari Tu kobaxiZis axlobels miscem imis uflebas

sawvaviT ise mogvamaragos, moenebeba rogorc Tavnebas

tenderiT ari RaribaSvili biZinas gundSi gamorCeuli

magram tenderis Tavad gageba, dalaxulia da daZleuli

konkursi ari Tu adamians gamoarCeven damsaxurebiT

amas rad vambob, rom ar gaocdeT,

CvenTan rac xdeba, imis yurebiT

samagaliTod CamovTvli Semdegs,

roca gaigebT `konkursis~ Sedegs

Sexeduleba dagilagdebaT, gadaaWarbebs simyariT medegs

Tqvenma irakli RaribaSvilma naTesavebi Camoariga

amis ufrosad, imis ufrosad, xelfasi misca da daariga

iocnebon da koalicia damsaxurebas ar daukargavs

Tamazis uTxran Tavis survili,

Semdeg Sedegad igi moqargavs

rac biZinam Tqva, kargad gaiges beseliebma da maiebma

qveynis samsaxurs ase igeben, ase ician saqmeSi Sebma

sawyali xalxi, visi saxeliT, amaT saxravi gamoarCies

dRes viRas axsovs, visi bralia rom sakuTari sxvisas arCies.

daviT lorTqifaniZe

iseTma virma Tunda damwixlos,

oqros nalebi Cliqebze ekras

ase naTqvami exeba irmas da Semdeg mTeli `nacebis~ Sekvras

Se dalocvilo nadiraSvilo, sanadirod rom moimarTebi

rad gaviwydeba Seni biznesi, misi raoba, misi farTebi

rad gaviwydeba sad zis Seni da, saiTken midis Seni fiqrebi

ra iyav roca `nacebs~ Seekar, ra moipove, xval ra iqnebi

Page 123: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

123

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me ase mesmis, vinc unda iyo, unda rCebode adamianad

cxovreba miwyiv warmavalia, Senc arseboba gelis erT xanad.

oTar Crdileli

gamkvirvebia viRac-viRacis, Cemi Sen giTxar, ase iZaxis

mTavari ari mogikla guli,

mitom mTqmeli var mwaris da mkvaxis

opozicias rad aviwydeba, roca sadaves qveynisas flobdnen

maT garda vinme Tu arsebobda,

verca xedavdnen da verca grZnobdnen

axla saubrobT raRac regresze, stagnaciaze, da tenderebze

vina saubrobs? demagogebi. vinc yaCaRobda cxra weli gzebze

qveynisTvis Tqven ra gikeTebiaT?

an ras SeZlebdiT, rac ar icodiT

mxolod fuli da Tanamdeboba.

misTvis ibrZodiT, misTvis iwodiT

iremiviT rom yels miiRerebs da nadiriviT awiokdeba

sxvisas iTvlis da sxvisas afasebs,

mas sakuTari rad aviwydeba?

daviTis naTqvams davamatebdi, maTqmevineben, rac saTqmelia

irmas meuRle gamgeobaSi, batonobs, rogorc qaTmebs melia

ra, didi cocnis patroni aris, an da kacoba Tu mosWarbdeba

karierisTvis aris mebrZoli,

karierisTvis kvlavac mokvdeba

`nacionalebs~ Sevaxsenebdi, Tqveni warsuli nu gaviwydebaT

Sua Ramisas wilebs iyofdiT, cixec wilobiT SegefardebaT

ise araa, blukuna vano, ciceronad rom Tavs warmoidgens

Tan gvemuqreba, _ davbrundebio,

fiqrobs rom xalxi kvalvac moiTmens

Cqarobs, ar unda, rom moicados,

oTxi wlis Semdgom arCevnebamde

fiqrobs sikeTed gadaiqceva,

codva romelic Tan sdevs aqamde

axal mTavrobas roca afasebs,

biujets swunobs, sxvasa da sxvasa

Page 124: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

124

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

`miRwevebs~ Soris, mxolod erTs `xedavs~,

narkotikebis gavrcelebasa

narkotikebze roca saubrobs, saakaSvili rad aviwydeba

maxaTas mTaze dabarbacebda,

Tu fiqrobs, ufross esac uxdeba?

miSa vanosTvis napoleonobs, don kixotiviT ki ara omobs

qveynisTvis loTobs, qveynisTvis bozobs,

qveynis gulisTvis `Cxerisas~ Sromobs.

daviT sayvareliZe

sakvirveleba bevri ram xdeba, baCanas skamze irakli Cndeba

gamocdil ministrs, uvici rom cvlis,

amiT winsvla xom dagvebedeba?

RaribaSvilma gamogvicxada, Raribi iyo baCos warsuli.

narkomanebi, qurdebi gawydnen, aravin darCa Tavze gasuli.

axla Tesaven qalaqSi ̀ Spricebs~, narkotikebsac daarigeben

rom mere `nacebs~ gadmogvabralon,

saxels gvitexen, ar Segvargeben

aministia sayovelTao, gamoacxades, Tavsac iqeben

qurd-yaCaRoba rom momravldeba, ra Caidines, Tu gaigeben?

iqneb esac Cven gadmogvabralon, opozicia ar Segvibralon

Cveni sikarge, Tavis sicude, ar gaarCion erTad daTvalon

`ocnebis diad koalicias~ ocnebad Cveni miRweva rCebaT

roca erTmaneTs daerevian, vnaxavT saxeli aq ra darCebaT.

karlo kopaliani

talaxian gzas rom daadgebi, fexsacmlis gasvra dagezareba

gzis bolos lafSi rom ar CaixrCe,

cocxad darCena gagexareba

opozicia gzis bolos aRwevs, maTi beladi WaobSi rCeba

Tu mihyvebian mas Waobamde, romeli aris rom gadarCeba?

pozicia da opozicia, erTi medalis oria mxare

lafmocxebulni Cveni jiSia, maTi lafdasxmiT ver gavixare

amitom vurCev, Zmebo da debo, belads WaobSi nu gadahyvebiT

Page 125: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

125

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

cxvrebi xom ar xarT, gzas daukvirdiT,

girCevT icxovroT Tqveni cxovrebiT.

SevekiTxebi qalbaton irmas: konkursis arsi rom agvixseni

umravlesoba daafrTiane, niSnavs mcodne xar TvalSi saCeni

magaliTebic gqonda mravali. oRond mokle gaqvs amosavali

radgan sruliad gadagaviwyda,

Wkua damoklda, dagevso Tvali

me Segaxseneb, Sen gagvimarte: konkurs nacebi rom atarebdiT

momRerlebis da modelTa jgufebs,

menagveebad rom asaqmebdiT

konkursantebs ra gamoarCevda,

cocxi tariT Tu cocxi utaro

rogorebi xarT srul yofilebi,

cocxiT konkursi rom Cautaro

Tqven beladi gyavT gamorCeuli,

konkursis wesic imisgan iciT

cali xeliT rom pirjvars iwerda,

moZRvars moZRvravda litoni ficiT

meore xeliT xalxsa Zarcvava, konkursic iyo gamorCeuli

mamas amdeni, dedas amdeni, Zmasa da biZas oqro Tu fuli

Tqven fiqrobT iyo yvela ioli?

scadeT, gaavseT qvabi uZiro

TqvenTvis rogori dasaTmenia,

sxvis `gulaobas~ cxra wels ucqiro

icvalnen droni, Tqvenc mixvdiT mgoni, Waobisaken mieqanebiT

Cveni rCevaa, gza kidev aris, nu CaisvrebiT WaobSi nebiT.

manana kobaxiZe

bevris azria gaJRerebuli, bevri sakiTxi gaSuqebuli

ara da iyo yvelas piroba,

rom davrCebodiT sityvis erTguli

daTqmuli iyo erTi sakiTxi:

prezidents darCes imis ufleba

rom parlamentTan SeuTanxmeblad,

Tu ki survili daeufleba

Page 126: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

126

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

mTeli mTavroba gadaayenos, es parlamenti zed miayolos

aravis kiTxos, arc ra inaRvlos,

axal mTavrobas rom Seqmnis bolos.

Tu is sjobia rom prezidenti

am uflebebSi cota SevzRudoT

diqtatoridan mefis donemde CamoviyvanoT,

zRvari daudoT

rom parlamentTan SeuTanxmeblad,

ver moaxdinos didi cvlileba

aseTi iyo aq dRis wesrigi, arc mogvdomnia sxva davaleba

dRes aq ra xdeba. yvela sakiTxi,

rac movifiqreT, aq ganvixileT

is ZiriTadi, rac miznad gvqonda,

ver gavixseneT da ver vixileT

erTi mizezi ari naTeli, goga xaCiZem aq gaaJRera

arc daufiqrda ras exeboda,

wamoscda rogorc nasvams simRera

verulaSvili marika Cveni, naSobiao miSas wiaRSi

zevsi yofila saakaSvili wamowilili olimpos baRSi

mebrZoli qali aTena iyo, zevsis wiaRSi daduRebuli

miSas wiaRSi marika aris dabadebuli, gaRimebuli

Tu sxvebica xarT am wiaRidan, deputatebi dakvaliandiT

gamodiT mzeze, SexedeT wiaRs,

warmoidgineT iq rasa hgvandiT

xalxs daubrundiT, xalxis winaSe,

xo TqviT an ara, kenWi uyareT

geyoT rac xalxis zurgze iweqiT,

dros atarebdiT Sina Tu gareT

dRes sxva dro aris, sxva viTareba, visac qveyana ar ezareba

patriotobas gverdze gadadebs, saerTo saqmes miexmareba

ar SeiZleba ase, mudmivad, erTis xuSturebs erma uyuros

Cven Tu ver SevZlebT, xalxi brZenia,

CvenTvis aiRebs xanjals da uros

isedac xedavT, gvikarnaxeben,

prezidents metad ar movusminoT

Page 127: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

127

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

ar SemovuSvaT, iqac ar SevxvdeT,

sad wava vdioT da varbeninoT

axla Tqven iciT, Cveni rCevaa,

problema movxsnaT saerTo ZaliT

dakvaliandiT, axal cxovrebas,

unda SexedoT axlebur TvaliT

***

cezari

saswaulia, ras vifiqrebdi, rom Tavxedobas ar aqvs sazRvari

nacebma, rogor Semouties, utifrebia, vatyob sazari

Tumca es mainc ratom mikvirdes, gabaSvilebi mama Tu Svili

axalaia, kublaSvilebi,

wyvil-wyvili Zmebi Subls ZarRv waSlili

baqraZes rogor mihgavs Ciora, uazro, zogad gamoTqmebiTa

boboxiZea Tu minaSvili, ar Sevigono, Sevamko viTa

darCiaSvilis ra vuTxra mamas da wiklauris orive mSobels

megobroba rom rom makavebdes,

davemgavnebi kacobis mgmobels

es vinRa naxes patara gogo, `TuTberiZea~ gaTlili eniT

Tan yvela erTiT moCans Seqmnili,

unamusobas Tesaven lxeniT

Tumca, rad mikvirs xaCiZem xom Tqva, miSas wiaRSi naSobebia

wiaRs Tu kargad CaveZiebi, erTad vuxseno papa-bebia

umravlesobas ara uSavda: maTgan nacebi bevri gaSavda

kopalianma iseTi uTxra, nadiraSvili mgoni daSavda

beselia ki, rogorc yovelTvis, SetevisaTvis momarTulia

codnac xels uwyobs, ufals SevTovdi,

iaros rogorc dRemde ulia

mTavari aris koaliciam erTobis gzidan ar gaduxvios

da SeZlebs, yvela sisxlis mwoveli,

marTmsajulebis qselSi gaxvios

erTobas vatyob gauCnda bzari, biZinam dahkra gangaSis zari

Page 128: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

128

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

droiT gons Tu ar moegebian, momavali aqvT yvelas sazari

CemTvis niSani aris biZina, ar CamoeSvas sxvaTa donemde

kacis wesia: ar migatovo, ar giRalato, raki momende

yvela miendo mxolod biZinas.

Cveni xma mxolod mas ekuTvnoda

yvela partia da kandidati,

xalxisTvis mxolod biZinad Cndoda

Tu xalxi gendo da gaimarjve, partias rad qmni gamarjvebuli?

niSnavs raRaca ver aris kargad,

erTobis grZnoba ari vnebuli

***

partia raa? bandaa mxolod Zalauflebis mosapoveblad

xalxi Tu gendo. xalxis mama xar.

banda rad ginda rom gyavdes mxleblad?

bandam daRupa saakaSvili, banda Sekra da bandiT movida

rom gamxdariyo eris rCeuli, es madli masze ar gadmovida

ers miuZRoda is garegnulad, magram rCeboda bandis beladi

partia-banda ver miatova, roca damarcxda, xom gaxda cxadi?

biZinas rad surs eris Tavidan, bandis-Tavamde CamoqveiTdes?

vinc es urCia, TavisTvis cdilobs,

xalxis winaSe ki codva ides

Cven `Carecxilebs, Savebs, farCakebs~,

kvlav moTmineba dagvekisreba

RmerTma inebos, ar gaiRviZon CvenisTanebis basrma isrebma

`kidev ra iTqva? xo, andro barnovs,

gubenatorad rom dainiSna

cxra dRis premia Caujibia , rac axal droSi cudad meniSna

da kidev erTi, umravlesobam parlamentisa Tu Tqva uari

rom moesminaT prezidentisgan dapirebebi da satyuari

ver moqceulan mTlad marTebulad,

is quTaisSi xom aRar wava

nacionalTa wivil-kivili, moTqmis simZlavre zecamde ava

sjobda survili ar gaemxilaT. prezidenti rom iq Cavidoda

Page 129: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

129

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

sxdomis darbazSi Seabijebda, prezidiumSi wamojdeboda

wamomdgariyvnen da gasuliyvnen, es iqnboda imis niSani

rom ar undodaT misi mosmena, aRsruldeboda amiT mizani

Torem ra moxda, usufaSvilma, yvela winaswar Caarakraka

daviT baqraZe maSinve axta da wiklaurmac blomad atraka

`TeTrebma~ es Tqves, miSa Tu Cava,

mitings movawyobT da iq davxvdebiT

axal parlaments alyas davartyavT,

Cveni cocxebiT, kvercxebiT, qvebiT

koalicia `erTsulovneba~ orad gaiyo, gacxadda radgan

saakaSvili wava-ar-wava, zugdidSi Cava Tu sadme sxvagan

`erTsulovnebis~ nawili mainc quTaiss wava da iq daxvdeba

gelaTis gzasac gadaketaven, aravin uwyis sad da ra xdeba

nawili Tbiliss daibanakebs, aq samzadisi iqneba didi

saxlidan rom ar gamoeparoT, iqve Caketon gzebi da xidi

qarTvelebi varT. tradiciulad,

qarTvelebisTvis didi naklia

Caifiqreben, ayvirdebian, ra surT, ras misdevs, da ra aklia

kaci, romelic ganzraxulobas, televiziiT gamoacxadebs

Rirsad vardeba iseT ormoSi,

sad ver arCeven Zusa da xvadebs

saakaSvils rom es Cvevad hqonda, ceti biWia, gasagebia

amaT Tu isev gaimeores, logikuria, wasagebia

aRmosavluri sibrZne ras ambobs? rom qaravanma unda iaros

ZaRlma irbinos, kidec iyefos,

verc mixvdes da verc gaiziaros

aba SexedeT, sxvaTa sxvaobiT, biZina TiTqmis arafers ityvis

moifiqrebs da uxmod akeTebs,

ara sWirdeba warmoTqma sityvis

da mgoni mixvda, garSemo myofTa gavleniT,

rac Tqva da sxvebs dapirda

gauxda TiTqmis sananebeli. aseTebis Tqma Rirda ar Rirda?

bevri medrove, Zveli _ axali, gars axvevia, saiT ewveva?

Tu qaravnoba ver Seasrula, dasaxul mizans ver daeweva

WaobSi bevri CauTreviaT, vinZlo fexic ki ar gaisvaros

simdidre rom aqvs, saxeli unda, misi saxeliT erma ixaros

Page 130: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

130

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

***

prezidenti gvyavs Casafrebuli,

qaravnis mizniT gamwarebuli

warmatebasac Secdomad uTvlis,

`lobistebic~ hyavs ayefebuli

rogorc ki mixvda quTaiss wasvla,

parlaments misvla sazianoa

`TeTrebi~ im gzebs gadaketaven sad Terjolaa da sazanoa

gelaTs ver miva, daviTis saflavs,

rogor daxedavs da ra CasZaxos

bagratis taZars ver moilocebs,

`TeTrebis~ SiSiT ra unda naxos

gamoacxada: parlaments ar surs,

datkbes wliuri angariSiTa

mec aRar waval, ar CameTvalos, rom ar Cavdivar maTi SiSiTa

biblioTekas erovnuls vnaxav, rom moxseneba Cavarakrako

elCebs daviswreb, taSis damkvrelebs,

xalxs ar Sevxvdebi, rom saarako

Cemi gamosvla ar CaiSalos, mwvave kiTxvebi ar momayaron

erTgulebmac ki, televiziiT, momisminon da CemiT ixaron

asec gadawyda. manjgalaZemac erosis* rixiT gamoacxada

saakaSvilis gulSi nadebi, gaamJRavna da farda axada

amitom moxda, rvaSi dilidan, nel-nela iwyes kidec Sekreba

vinac iTava miSas `mosmena~, visac SeeZlo, ar ezareba.

/erovnul (yofil sajaro) biblioTekasTan pirvel rigSi

yofili politpatimrebi mividnen melor vaCnaZis, giorgi kelen-

jeriZis, irakli grZelivaniSvilis da sxvaTa SemadgenlobiT. maT

miemata, cnobili uflebadamcveli nana kakabaZe/

nana kakabaZe

Tavis droze Tqva saakaSvilma, vadagasuma da sulwasulma

* cxonebuli erosi manjgalaZe WeSmaritad sasiamovno mosasmeni iyo,

mananasgan gansxvavebiT.

Page 131: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

131

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

Seneba Tu mZuls, ngrevis wesebi gaiTavisa Cemma warsulma

opoziciur brZolis meTodebs, ise Severwyvi da SeviTvise

rac darbevaa da mitingia, saqmis keTeba ar miyvars ise

davimaxsovroT, rom misgan kidev, bevri ramaa mosalodneli

icis, nervebze rom iTamaSos, svlis gakeTeba swrafi an neli

sifrTxile gvamrTebs, is Tu gaigo,

rogori aris Cveni gegmebi

ganzraxuls Secvlis, dRes mefe hqvia,

ise iolad ver Seebmebi,.

melor vaCnaZe

sapatimrodan Tavdaxsnilebi, Seudrekelni, gul gaxsnilebi

gadamwyvet brZolas jer ar vupirebT,

Tan gvaqvs kvercxebi, kitris mwnilebi

sapanaSvido gvirgvinebi gvaqvs, cocxebi, stvena, SeZaxilebi

iseTi formiT da im meTodiT,

rom prezidenti, misi mxleblebi

`moxibulebi~ darCnen SexvedriT,

Cvenc davrCeT bolos kmayofilebi

rom erTmaneTSi ar airia deda, bebia, coli, Svilebi

nana kakabaZe

eg erTi mxare moqmedebisa, mTavari mainc ari meore

sircxvils karSi rom gavatarebT,

Cveni Sekreba ar darCes mdore

SigniT SevgzavnoT deputacia,

ramdensac SevZlebT, rac ufro meti

rom SigniT myofebs, Cvenebis xilviT,

waerToT Zali, daesxaT reti

CamouweroTY maT SekiTxvebi, vadagasulma mogvces pasuxi

iseTi, nacebs dambla daeceT, iyos naTeli da dasaquxi

mTavari aris mas SevaxsenoT,

masze strasburgis sasamarTloSi

damnaSaveebs mfarvelobdao iTqva da amiT Cven samSobloSi

Page 132: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

132

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

misi saxeli gamovaWenoT, vin da vin aris yvelas vaCvenoT

vadagasuli, misi msgavsebi,

vlanZRoT, vafurTxoT da SevaCvenoT

melor vaCnaZe

gasagebia. mivxedavT saqmes, Tqven ki moTxovna gaaxmianeT

deputacia SegviSvan SigniT: maTi ganwyoba daazianeT

amasobaSi Cveni momxreni, daTqmuli gvaqvs da Tavs moiyrian

vinc saqmes adre moekideba, misTvis dawyeba ar aris gvian

/ramdenadac momitingeebi sazogadoebriv wesrigs ar ar-

Rvevdnen, sapatrulo policia mSvidad adevnebda Tvalyurs mTel

mosamzadebel saqmianobas. xumroba ambavi rodia, momitingeni

vadagasul, magram mainc prezidents upirebdnen `sazeimo~ Sex-

vedras. erovnuli biblioTekis mTavari Sesasvleli Sesabamisi

atributikiT morTes.

dRis 6 saaTisaTvis momitingeebs miuaxlovdnen uSiSroebis

(Tu saSiSroebis?) sabWos mdivani giga bokeria, sergo ratiani,

Ciora TaqTaqiSvili, deputatTa jgufi erTiani nacionaluri

moZraobidan. cota xanSi maT SeureTda qalaqis meri gigi ugu-

lava sakuTar aCrdil koba subelianTan erTad./

gigi ugulava

daTqmuli gvqonda Tavs moviyridiT

da SevutevdiT erTian ZaliT

miTxariT, vinme xom ar dagvaklda,

ise dadeqiT, SegxedoT TvaliT

bevri gvaklia, zogi maTgani,

Cveni jgufidan Sors ratoma dgas

gandevnilebi xom ar arian, moRalatis gzas xom arvin adgas

axla madroveT, iqidan rekavs da instruqcias Sematyobinebs

Semdeg SevTanxmdeT. daimaxsovreT,

kvercxebs vin gvesvris, vin Segvaginebs.

Page 133: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

133

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

giga bokeria

xalxi bevria Tan, rogorc vatyob,

momarTulebi, alesilebi

unda ganvsazRvroT brZolis taqtika,

naklebi mogvxvdes muSti, silebi

aseT brZolebSi gamocdili var,

samRvdeloebas roca vebrZodi

basil moZRvris win wixlebs viqnevdi,

mlocvelebis win ki ara vkrTodi

aq sul sxva aris situacia,

xelCarTul brZolas aq ver movigebT

gigi ugulava

samRvdeloebas rac Seexeba,

naklebi ar maqvs brZola gavlili

gaxsovT patriarqs rom Sevuvardi

da davaCoqe moxuci frTxili

maSin Tqvengani aravin iyo, me koba maxlda subeliani

ar SevWriliyavT satrapezoSi, Cveni zeimi iyo gviani

me vin maswavlos brZolis taqtika,

arc meTodebi ar SemeSleba

Tqven oRond gzaSi ar CamomcildeT

da maSin naxeT Cemi SeZleba.

Ciora TaqTaqiSvili

Tqven dagenacvleT mamakacebo,

Tqveni imediT xarobs qveyana

Tqven gverdiTa varT, is vinca qalobs,

guls gadagixsniT Tan xandaxana

me da sergo varT Tavdadebuli,

sxva deputatebs axlo ver vxedav

me umandilo, win wagiZRvebiT, Tu ukan ixevT, maS me gavbedav

Tqven oRond sergo ratians gandobT,

mxari mieciT da daicaviT

ratianebSi gamovarCie, piroba mivec, davicav TaviT.

Page 134: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

134

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

giga bokeria

guls uxaria, nacionalebs,

muxti SemogvrCa cxare brZolisa

vinc ivaJkacebs, daufasdeba,

Tasi mzada maqvs, maTTvis brolisa

magram manamde, iqneb davfiqrdeT,

vnaxoT sxvagavari gamosavali

egeb gadavrCeT cemas da tyepas da moviwioT Tan mosavali

ministr irakli RaribaSvilma, damireka da Sematyobina

sxva Sesasvleli CvenTvis mzada aqvs,

ki ar mirCia Tan magrZnobina

umjobesia Cveni gunidisTvs, iqidan Cumad SigniT SevideT

Tqven gadawyviteT, romeli gijobT,

Sedegis codvac Tavze daideT

Ciora TaqTaqiSvili

asec vicodi, guli migrZnobda,

am naZirlebis dagyvebaT SiSi

maS me win waval, ukan gamomyves, vis ar sCvevia moTqma da viSi

Tqven naxavT rogor gavarRvev maT rigs,

gzas gavkvalav da ukan momyeviT

arakacebi, SexedeT mainc, rogor gvxvdebian cocxebis qneviT

Cvenamdec hqondaT amaT mcdeloba,

magram elCebi, Jurnalistebi

gaatares da xeli ar axles, arc SeZaxilis margalitebi

arc erTs kval da kval ar daadevnes.

niSnavs laCrebis brbo aris mxolod

verc Cven verafers gagvibedaven,

gamarjvebaa am brZolis bolod.

gigi ugulava

Cito-Ciora, xar gabeduli,

magram kacebs nu CagvTvli laCrebad

nu warmogvidgen ara kacebad,

SeSinebuli kurdRlebis krebad

Page 135: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

135

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

me dacva maxlavs, es imas niSnavs,

Cem xelSi ari damrtymeli Zala

SemomierTdiT, ar daifantoT,

ar dagiWiron brZolisas calad

axla SevjgufdeT, erTian ZaliT,

centrSi davartyaT, gavfantoT mteri

amaT davifrenT, zeviT vacnobeb, gza gaxsnilia misi saferi

mzad xarT? kargia. axla uyureT, amaT ra vuyo, wamovikido

Tqven ar CamomrCeT, aba wavida, Suaze gavWra rogorc akido

`midiT da midiT da dadgiT Sou~...

Tqven xom mosulxarT usaqmurebi

raTa prezidents dRe gaumwaroT,

Cven dagvaRonoT namsaxurebi

aba daiZra, aba wavida, dRes aqa wydeba samSoblos bedi

Cven unda gavsxnaT Sekruli zeca

da prezidentis gadasaxedi

/ugulava xeliT aniSnebs Setevis dawyebas. Sekrebilebi maT

stveniT, ginebiT Seegebnen. male yovelive cema-tyepaSi gadaizarda.

aqtiur Ciora TaqTaqiSvils viRacis xeli moxvda da cxviridan

sisxli wamouvida. giga bokeriam SeZlo misi Sejgufebuli ma-

sidan gamoyvana./

Ciora TaqTaqiSvili

xeli gamiSviT, ras moveswari,

naxeT rom CemTvis wynarad videqi

es naZirlebi, iq momicvivdnen, fexi wamomkres, vegone beqi

eseni unda cixeSi isxdnen, vinc gamouSva, aris codvili

principulad sisxls ar moviwmendav,

Zlivs maqvs cxviridan gamowovili

de gadamiRon, yvelas aCvenon, avazakebma ra gamibedes

ar Sevecode, ar daimalnen, zurgi maqcies, civad Semxedes

es kidev raa, sergo ratians, Cems sergunias deda agines

naZiralebi, vera xvdebian, arakacoba gamoaCines.

televiziam ukve uCvena? kargia maSin sisxls moviwmendav

Page 136: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

136

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

SenobaSi aqvT televizori? rogora vCanvar, waval Sevxedav

ox, vin modian Tengo da andro*. raRa drosia, daagvianes

mxardaWera ar gamoaCines, ganze gagvidgnen, dagvazianes

Tqven naxeT gigis ras uSvebian, qalaqis mers ar epuebian

gamoiyvaneT, ar SemoakvdeT, eg daxmareba iqneba gvian

RemrTo ras vxedav, oh, me amaTi, qalaqis mers rom gaubedaven

gubernatorebs da deputatebs, Tu daiWeren, raRas uzaven?

sapatrulo ki hqviaT am biWebs,

patrulobiT Tavs ar iwuxeben

vanos dro mova, baCos dro mova, yvelas cixeSi Seabruneben

Tebervalia, Cveni revanSi aprilisaTvis dagegmilia

yvelas aTmagad moekiTxebaT, ra codvac maTgan Cadenilia.

/7 saaTi. gudiaSvilis quCaze SekrebilTa Soris gamoCnda

Sinagan saqmeTa ministri irakli RaribaSivli. momitingeni, may-

ureblebi mas mowonebiT da taSiT Sexvdnen./

irakli RaribaSvili

saministroSi kargad vicodiT, rom prezidenti epireboda

gamosuliyo saWiro sityviT, Tanac sasaxles efareboda

xan ifiqrebda quTaiss waval, bagrats da gelaTs movinaxuleb

orjer miveci saflavTan sityva,

Sevcdi, Sevcode da vimarxuleb.

Cven raRa gveqna, Cveni Zalebi, aqedan iqiT gavanawile

mindoda dacva prezidentisa da incidenti ver avicile

radgan Secvala uceb gegmebi, Cvenc agviria savali gzebi

bolos mounda aqeT wamosvla,

xom ar vetyodi amas rad Svrebi

yofili politpatimrebisgan,

rom moeloda Sexvedra cxeli

mivxvdiT da xedavT patra quCas icavs ramdeni policieli

biblioTekas bevri aqvs kari, ori maTgani ise Sevkari

* Tengiz gunava _ samegrelo-zemo svaneTis mxaris gubernatori, andro

barnovi _ Sida qarTlis gubernatori.

Page 137: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

137

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

nacionalebs SvebiT gaevloT,

ar gadahyrodaT damxvdomTa jari

amis Sesaxeb velaparake, uSiSroebis sabWos mdivansa

man momxreebi ar gaafrTxila, ase vuyureb da ase Cansa

an da piriqiT, gangeb miawyes aq Sejaxebis provokacia

ifiqres, cocxebs gamovlilebi, ra Zala ari, vin ra kacia

xoda, moxda is, rac ukve moxda,

moxvdaT uWkuo provokatorebs

mityepilebi Tavs imarTleben, moigoneben aTasgvar Worebs

orive mxares me movuwodeb, aRar arion quCis wesrigi

orive mxaris deboSirs davsji, melori iyos da Tundac gigi.

manana manjgalaZe

baton ministris wuxili mesmis da mowodebac gasagebia

is aq ar iyo, roca prezidents Tbilad uxsenes deda, bebia

amitom mrCeba STabeWdileba, aq mosvla gangeb daagviana

gamoCnda maSin, roca nasrolma cocxebma quCa anagviana

rac iyo, iyo. survili aris ar moxdes msgavsis ganmeoreba

axla axali maqvs davaleba, gTxovT momisminoT, iyos sworeba

prezidents surda aq mosuliyo, wignebs naxavda, gaixarebda

iqneba zedac Camojdeboda, jdomiT xom sajdoms gaimyarebda

Canafiqri aqvs axlad Secvlili, genialuri aqvs mosazreba

misi sasaxle aris daculi, Robeze katac ver gadaZvreba

momitingenic axlos ver mivlen,

iyviron, xmasac ver miawvdenen

sami aTasi darajobs dacva, vinc miva scemen, sisxlsac adenen

kargad daculi, Tqvengan tanjuli,

danomrilebTan sityviT gamova

iseTi ram Tqvas, bevri damiwdes

da zogisaTvis mze kvlav amova

ministrs mivmarTav, prezidents

unda, rom sasaxlesTan brbo ara Candes.

Robes aravin ar miekaros, ar gaarRvios, ar gadaqandes

Sig Sevlen mxolod danomrilebi,

nomeri yvelam winaswar icis

Page 138: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

138

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

prezidentisgan moismens yvela,

erTguli aris daviTis ficis.

giga bokeria

Cven siZulvilis nayofi vnaxeT,

siZulvili ki Sobs Zaladobas

aq ugulavas Zmobas vin ficavs, da an Cioras vin uwevs dobas?

gasagebia. aq is xalxia, vinc cixeebis saknebi xexa

vinac manamde mitings marTavda, gazeTi dawva, idea Cexa

prokuraturam vis brali dasdo da sasamarTlom vis miusaja

ocnebis xalxi visac Sehpirda da xmis micemas visac eaja

sxva rames gana vinme eloda? es moxdeboda, Tavidan Cndoda

patimar yofil meloris irgvliv,

kakabaZe rom frinavda, xtoda.

irma nadiraSvili

mec maTqmevineT oriod sityva, avi da kargi, rac ki aq iTqva

premier-ministrs daubrundeba

`nacebis wyevla da nasroli qva

samarcxvinoa rasac biZina ivaniSvili aqa kadrulobs

saxeli ar aqvs, kacoba ar aqvs, da cema-tyepiT aqa Soulobs

biZina Tavad sircxvili aris, RaribaSvili ubedureba

matyura da orpiri kaci, Segezareba misi yureba

sxvas bevrs vityodi maT Sesamkobad,

magram sasaxles mimeCqarba

Sexedav, SigniT gaginaTdeba, misi mosmenac ar mezareba.

/prezidentis sasaxle. 9s.13w. darbazSi miwveuli elCebi da

erTiani nacionaluri moZraobis warmomadgenlebia./

prezidenti

Cems gulistkivils gamovTqvam mxolod

da SeSfoTebas davamatebdi

mec xom vebrZodi Cems winamorbeds,

magram ase ver gavimetebdi

Page 139: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

139

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

msurda-ar msurda, SevardnaZisTvis,

yovelTvis fxizels momismenia

gana yovelTvis veTanxmebodi, magram kiTxvebi ar gamCenia

me, rogorc qveynis xelisufali da umaRlesi mTavarsardali

aRmaSenebels gavutoldebi, Tumca vgonivar amaT dedali

ori dRe ari brZolebiT vixev, omis Jini ar gamnelebia

parlaments vTxove sityviT gamosvla,

adre arasdros gamZnelebia

uari miTxres, da amis mere, gavmagrdi axal poziciaze

biblioTekas alya daartyes, medavebodnen Tu iciT raze?

me ver gavige maTi taqtika, ucxoel elCebs eqadnebodnen

deputatebsac Sig ar uSvebdnen, qalaqis mersac edavebodnen

bolos suraTi gamoikveTa, am sasaxleSi surT gamomketon

giJi aris da unda gadadges, _ mere amaze Sari atexon

Cven am mxrivac gvaqvs gamocdileba:

gamsaxurdia bunkerSi Casves

ar mousmines mis mowodebas, Suqi ar misces, aWames, asves

undaT igive me gamikeTon, erT adgils yofna Cemi Znelia

bevrjer vifiqre, ra Zali madgas, sasiarulo ar damelia

zviadi mokles, me ver momklaven, umoqmedoba ari sikvdili

ver Camketaven, me magari var,

`lobistebamde~ xma maqvs miwvdili

jer elCebs unda movubodiSo, versada mnaxes sadac viwvie

mowmed mindodnen, radgan ̀ mumia~ orTabrZolaSi gamoviwvie

axla aqa var, Cems simagreSi, mowme-msmenelnic aqave myvanan

rasac me vityvi, gaaformeben, yru ar arian, munjebs ar gvanan

amis Tqma msurda. cota gavxurdi da moxsnebas Cavarakrakeb

mxolod ZiriTad daskvnebs gagacnobT,

Tumc ena maZalavs, ar gavatrakeb

koalicia kriWaSi midgas, surT SeaCeron aRmSenebloba

surT damiwunon diliT mamloba,

dRisiT loToba, RamiT mSobloba

uTanxmoebis pirveli punqti, parlaments unda davukavSiro

amaT hgoniaT quTaiss vyvarob, sxva qalaqebi rom gamovxSiro

vera xvdebain, amaTze vzrunav, Tbilisi mitom ver avitane

Page 140: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

140

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

aq saxifaTo icis mitingi da parlamenti gadavitane

koalicia, xom unda mixvdes, quTaisSia iseT adgilas

dilas Sekruli momitingeni iq miaRweven meoTxe dilas

amasobaSi brazi gauvliT, wyalwiTelasTan Camosxdebian

imerul sufras miusxdebian, kmayofilebi dabrundebian

aq, rusTavelze misvlas ra unda,

ar axvelebde simwariT Tunda

sul iolia gza gadaketo, zustad gvesrolo talaxis gunda

axla meore vnaxoT problema, raSi sWirdebaT gvema da cema

rac prezidentis maqvs uflebebi, yvela premiers gadaecema

uars ar vambob, mxolod macaleT,

gana ramdeni damrCa mefoba

yvelafers giTmobT,

oRond aravin ar moindomos qalTa Sefoba

es profesia, masTan loToba, cxovrebas CemTvis daudgenia

oqtombramde msurs `bairamoba~,

sxva yvelafeir, vambob Tqvenia

me mxolod girCevT dReis parlaments,

prezidenti ar aarCevinoT

iseTi xalxi aris Seyrili, gaasaReben wyal wyalas RvinoT

umravlesoba rom gaiZaxis, miSa giJia, ar daujeroT

arc daamwyvdioT, arc gamouSvaT,

arc SeaginoT da arc emduroT

dalocvilebo, sasamarTlosi am giJma Seqmna, iseTi wyoba

gamwareben da verafers aklebT, SeurigdebiT, ra gaewyoba

aseTs me vinme gamibedavda? kublaSvili ra fexebs momWamda

TiTs davuqnevdi, Caisvelebda,

Tamami mxolod sxvebTan moCanda

neta vicode, me aras merCiT, kublaSvils uceb gagiCumebdiT

am Cems miRwevas miiTvisebdiT da gamarjvebiT iamayebdiT

dafiqrdiT razec fiqri gagandeT, aseTi rCeva gaiziareT

me getyviT, rac Cven gvaerTianebs, gaiazreT da am gziT iareT

saamayoa Cveni warsuli, veras daaklebs qaji-avsuli.

Tamari, SoTa, ilia, vaJa da aRmamSeni wre gadasuli

imaT kval da kval, zeSTagonebiT qveyana axlad miSenebia

Page 141: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

141

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

kriminalebi momiTokia, dasveneba ar minebebia

vici jer kidev umuSevroba, yvela miRwevas daRad asvia

sazRvrebs gareTac bevri wasula,

bevrs ver vaWame da ver vasvia

magram xom mqonda amis survili, yvela erTad xom mecodeboda

me Tu vSromobdi, maTTvis vSromobdi,

gakeTebuli mecoteboda

lazika mxolod maTTvis daviwye,

vifiqre yvelas Tavs Tu movuyri

erTbaSad yvelas movubodiSeb

da ar Semrcxveba, Tavs ar movuxri

amocanad maqvs me oTxi punqti: pirveli aris Tavisufleba

evropisaken aviRoT gezi, aRar dagvWirdes ruseTis xleba

ise ki ara, zepirad vityviT, vTqvi, damaviwyda, ar Sevasrule

mTavar kanonSi unda CavweroT, rac movifiqre da Sevigule

meore punqti demokratias amyarebdes da unda icavdes

kanoni unda umaRlesobdes, raTa qveyana qveyanas hgavdes

mere ra vqnaT, rom demokratia, bolomde kargad ver gagvigia

mTavari aris rom vdemokratobT da imedebi zed agvigia

mesame punqti arsebiTia, did Zalisxmevas ukavSirdeba

vinc ra iSova, davukanonoT, ar sWirdebodes Cveni xeldeba

kriminalebma, Cinovnikebma ver miitacon kacis qoneba

iseTi unda SevqmnaT cxovreba, sxvagana hqrodes Cveni goneba

meoTxe punqti, wina sams Sekravs,

Tavs daedeba, rogorc gvirgvini

kacma Tu mZime Sroma gaswia, daRala jani, iWylita tvini

ki ar wavarTvaT. mTeli progresis,

safuZvlad davdoT da zed vaSenoT

rac miSovia, axla Cemia, ratom gavxado axla saSenoT?

me saprogramo punqtebs Sevexe, axl;a davsaxo miRwevis gzebi

CamogiTvliT da mogTxovT Tanxmobas,

rom axal etaps mivsdioT gznebiT

pirveli aris, rom ganvaaxloT uSiSroebis sabWos sxdomebi

umciresoba, umravlesoba, isxdnen,

iRwvodnen iq rogorc Zmebi

Page 142: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

142

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

meore aris aministia, ara iseTi, rac gaakeTeT

iangariSeT vin ra moigo, Sari moudeT, myisve ekveTeT

ase CavTvaloT, wlevandel wlamde, visac sad da ra mouparia

davukanonoT, nu vedavebiT viTom ijariT minabaria

Torem gamodis, rom pirvel rigSi, Cemi ojaxi dazaraldeba

Tu moparuli CamogverTmeva,

sasmel-saWmelad raRa dagvrCeba?

mesame Cemi moTxovna aris, vinc erTguli myavs avi Tu mwari

prokuratura yvelas SeeSvas, ra Cemebisken moeqca mxari?

cotaa qveynad oxer-tiali? daiWiros da daados vali

sasamarTlomac gaiTavisos, Cemianebze daxuWos Tvali

meoTxe aqac ZiriTadia, Semkrebi aris wina samisa

cxra weli vmefob, cxra wlis manZilze

damnaxavi var bevri xamisa

magram keTili, patiosani, mSromeli, magram mainc mSieri

ufro metia Cemi gamoTvliT da ver gavyavi Tanabrad eri

amitom aris Cemi piroba, ginda uwodeT ama viroba

qveyanas movli, xamebsac movTvli,

gamoviCino am mxriv gmiroba

sxva danarCeni ar madardia, TqvenTvis ekali, CemTvis vardia

Cemi programa Tqvensas SeaWdeT, erTi meoris Tanafardia.

/prezidentis am saparlamento wliur angariSs damswreni

didi enTuziazmiT Sexvdnen. xumrobaa? ori dRis wvalebis Sem-

deg emociurad datvirTulebi stoveben prezidentis sasaxles./

cezari

an me var giJi an da es xalxi, giJur ideebs mZalavs xatebad

briyvi ara var, ver davinaxo, Cemi simdidris miwyiv mateba

magram rodesac yvela sikeTes ki vera vxedav, meubnebian

Tavs veubnebi, gatyuileben, gaige, vidre iqneba gvian

mTavroba ambobs, me mxolod Cem xalxs,

imis momavals vemsaxurebi

TvaliT ara Cans, smenas Tu xvdeba,

Cemi bralia rom maqvs yurebi?

Page 143: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

143

sandro papacezari (cxeli zamTari _ 2013)

vis gaugia mosamsaxures, batonze meti xelfasi hqondes

yovel Tviurad premia moWras, SeRavaTebiT Tavi gahqondes

maSin me geyviT: Zirs batonoba, axla me minda viyo msaxuri

Cemze ukeTes saqmes SeiZlebs, viRaca ybedi da usaxuri?

gaiZaxian demokratias, vinmem Tu icis ra aris arsi

rac ar ician, me maswavlian aTasi vinme eqsperti Tarsi

axla axali iSoves saqme, qveynis marTvisas SevcvaloT wesi

rac uflebebi prezidents hqonda,

prmeierisTvis gaxdes naTesi

mama ucxondaT. qveynis meTaurs saxelwodeba Tu Sevucvale

wuTisofelic gamoicvleba,

ukeT vicxovrebT dResve an xvale

dalocvilebo, gamoikiTxeT, irgvliv vinaa Cemze mSromeli

dRe da Ram welze fexi midgia, Semejibreba saqmiT romeli

magram rad ginda, patiosnebiT qveynad aravin gamdidrebula

vinac iSova, `Savad~ iSova, mere gamixda aqeT didgula.

***

amixtnen kidec. cezars getyvian,

magram etyoba moberebulxar

Tamadad aRar gamogvadgebi, wyvilad damcleli aRara Canxar

wadiT me Tqveni yofa vatire, momenti naxeT da damaTveriT

gamovipare. kidev gindodaT

damtkbariyaviT damTvralis cqeriT?

/Semodis mezobeli/

mezobeli

cezar ra mogdis, ra uceb motydi, gesmis? ar esmis, CasZinebia

televizori mainc gaTiSe, denis fulic ar dananebia

Seni imedi mqonda qeifSi, vaJkacad vdili wuTisofelSi

cezar pirveli megone mudam,

cezar `pasledni~ SemomrCi xelSi.

/mezobeli gamouTiSavs tlevizors da midis/

Page 144: didi codva da cezari - Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/17322/1/DidiCodva...gasuqeba daiwyo. saWmels mcires Rebulobda, magram uSedegod. amitom xmac daugdes: zaqs Wams

sarCevi

didi codva (1790 w.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

cezari (cxeli zamTari _ 2013 w.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 81