Recopilatorio léxico de construción naval en galego, con traducións a castelán, portugués e inglés.

Colegio Oficial de Ingenieros Navales y OceánicosDelegación en Galicia

Cofinanciado pola Cosellería de Presidencia da Xunta de Galicia

DICIONARIO GALEGO DE CONSTRUCIÓN NAVAL

Colegio OFcial de Ingenieros Navales y OceánicosDelegación en Galicia

Dicionario Galego de Construción Naval.Primeira edición: abril de 2008.

Colegio O[cial de Ingenieros Navales y Oceánicos, Delegación en Galicia, 2008.Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, Xunta de Galicia.

Equipo técnico

Autores:Teresa Fagúndez DíazGustavo Luca de TenaPrimitivo González LópezManuel Andrés Picallo ChaoMaría Jesús Piñeiro DomínguezMª do Carmo Souto Negrete

Revisión Técnica:Guillermo Gefaell Chamochín

Consultoría e Tecnoloxía:3.14 Financial Contents, SL

Maquetación:Proxectos Grá[cos Aldine Ferrol, SL

Deseño da cubertaProxectos Grá[cos Aldine Ferrol, SL

Agradecementos

Barco Boniteiro de Burela (Burela): D. Nolo Abad.Estaleiros Armón Burela (Burela): D. Carlos López, D. Juan Pernas.Estaleiros Baladiño (Cabana de Bergantiños): D. Martín Senande.Estaleiros Barreras (Vigo): D. Enrique Pérez.Estaleiros Lojo (Rianxo): D. Ángel Lojo.Navantia (Ferrol): D. Fernando Álvarez, D. Rafael Saura, D. Guillermo Varela.Taller Fra Rico (Cervo): D. Francisco Fra.

Depósito Legal: C-1110-2008.

I.S.B.N.: 978-84-933198-4-7.

Esta obra está baixo unha licenza Creative Commons 2.5 ES: Recoñecemento-Compartir.

Autores:

Teresa Fagúndez DíazGustavo Luca de Tena

Primitivo González LópezManuel Andrés Picallo Chao

María Jesús Piñeiro DomínguezMª do Carmo Souto Negrete

DICIONARIO GALEGO

DE CONSTRUCIÓN NAVAL

LIMIAR

É de sobrado coñecemento a extensa -e intensa- relación de Galicia co mar etodas as actividades a el vinculadas. Unha ollada á nosa literatura e artesplásticas danos unha idea da fonda pegada que o mar, a navegación, os bar-cos e as súas xentes deixaron na nosa conciencia colectiva; nomeadamentenos dous últimos séculos cando os galegos redescubriron o mar e con el asúa concepción de pobo cunha cultura, unha historia e un territorio singu-lares. Así nos últimos anos temos lido os poemas de “De catro a catro” deManuel Antonio, a “Profecía do mar” de Bernardino Graña, ou gozadocoas particulares visións mariñas de Castelao, Laxeiro ou Urbano Lugrís,por nomear algúns dos máis destacados persoeiros da nosa cultura recente.

Sen embargo o mar, o mar galego, ademais dunha fonte de gozo inesgotablerepresenta un importante recurso económico e comercial, que tivo nos anos70 o seu punto álxido nos estaleiros de Ferrol coa botadura do buque Ar-teaga. Con esta efeméride, acontecida na primavera de 1972, Galicia con-vertíase nun referente mundial dentro do mapa da construción náutica ealgúns portos como os de Vigo, Ferrol e Fene en paradas obrigatorias nasAutoestradas do Mar. Hoxe, máis de trinta anos despois desta época dou-rada, e a pesar da paulatina perda de dinamismo que se viviu no sector, a in-dustria naval segue sendo vital para Galicia e para o día a día dos galegos.

Así o demostran a recente creación do Centro Tecnolóxico do Naval Galego,que pretende ser líder en investigación, innovación e coñecemento no ám-bito da enxeñería naval; de Exponav, a exposición permanente para o fo-mento da construción naval e as actividades marítimas; ou citas tandestacadas como Navalia, a Feira Internacional da Industria naval, que enmaio deste ano abrirá as súas portas en Vigo por segundo ano consecutivo.Tampouco esquezamos que na actualidade un estaleiro de Marín está in-merso na construción do que será o veleiro máis grande do mundo, o SeaCloud Hussar, de cento trinta e seis metros de eslora, e que o sector naval

Limiar 8

nos últimos anos alcanzou cotas elevadísimas de pedidos e empregos, des-tacando dentro do territorio do Estado.

Neste contexto, e como é lóxico, tiña que nacer este Dicionario Galego deConstrución Naval, unha obra na que o Colexio O[cial de Enxeñeiros Na-vais e Oceánicos de Galicia pretende compilar e recuperar unha importan-tísima parte do noso léxico. Nas pouco máis de dúas mil achegas que serecollen ao longo deste volume tradición e lingua únense para formar unhaobra de referencia no campo da construción naval. De aí o apoio incondi-cional que desde a Consellería de Presidencia, Administracións Públicas eXustiza da Xunta de Galicia lle prestamos co [n de difundir un anaco máisda nosa cultura pasada, presente e futura.

Xosé Luís Méndez RomeuConselleiro de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza.Xunta de Galicia

PREÁMBULO

Cando neno, a miña familia adoitaba pasar os veráns na parroquia viguesa deCoruxo, preto do areal do Vao, na casa dos [nados Ramón e Filomena, unhaparella de ben de labregos–pescadores que tiñan tres [llos cos que aíndatemos unha boa relación de amizade. Ramón e Filomena tiñan unha pre-ciosidade de gamela (Coruxeira, é claro!) no areal da Fontaíña, da que xanon me lembro nin do nome nin do tamaño, aínda que a min parecíame in-mensa. Ás veces, e co beneplácito do noso pai, enxeñeiro naval e grandeafeccionado ao mar, Ramón levábanos con el a pescar luras, fanecas, polbose nécoras entre os areais e a illa de Toralla. De Ramón e a súa familia apren-dín o galego (a nosa familia non era galegofalante) e, deste xeito, as miñasprimeiras verbas nesta lingua de reis-poetas foron as relacionadas coa pescae coas partes dunha embarcación.

O que hoxe presentamos é un pouco produto daquela nenez e dunha longa es-tadía posterior en terras portuguesas, xa casado e cos meus propios [llos. EnPortugal dinme conta da grande riqueza do léxico naval e de como estabaestudado dentro do seu idioma e, pola contra, observei a penuria que sevivía en Galicia. O grande in\uxo do castelán na nosa costa, a aplicacióndoutros materiais alén da madeira xunto co desenvolvemento das súas téc-nicas construtivas, o feito de que a maioría dos profesionais da enxeñería, dodeseño e da inspección naval non sexan galegofalantes, sumado ao declíniodas carpinterías de ribeira, das que xa quedan pouco máis dunha ducia en ac-tivo, contribuíron á diminución progresiva na nosa terra daquel léxico pro-pio da construción naval.

O Colexio O[cial de Enxeñeiros Navais e Oceánicos pretende agora, con esteDicionario Galego de Construción Naval, colaborar ao esforzo colectivode recuperación deste riquísimo léxico, poñelo en valor e acompasalo aodevir dos tempos. Esta primeira versión do Dicionario, apoiada con entu-siasmo pola Consellería de Presidencia da Xunta de Galicia, é só unha pri-

Preámbulo 10

meira aproximación ao estudo e divulgación deste campo especí[co da nosalingua que, sen dúbida, precisa dun maior e máis continuado esforzo, asícomo de novas achegas dende outros ámbitos.

Pouco máis de dous mil termos, vocábulos e acepcións, coas súas traduciónsao castelán, portugués e inglés, foron incorporados nesta primeira versión,mais aínda queda unha inxente tarefa por diante. Uns cincocentos termosmáis non saíron á luz nesta edición porque non se tiña a su[ciente certezasobre a súa corrección lexicográ[ca. Igualmente, o lector notará que faltapor incorporar outra terminoloxía da que non temos aínda coñecemento(sobre todo as variantes de cada acepción que se dan ao longo da costa),aqueles termos ou acepcións que, por desgraza, perdéronse para sempre, outamén aqueles provenientes das novas técnicas que aínda non teñen tradu-ción ao noso idioma. Sobre todo isto haberá que seguir traballando, paraver a forma de recuperalos e de introducilos no Dicionario.

Pretendemos, por tanto, que este sexa un documento en continua evolución,aberto ao perfeccionamento continuado. Para iso estaremos totalmenteabertos á colaboración doutros axentes sociais e especialistas e, por outrabanda, dotamos ao Dicionario cunha presenza en Internet que non só faci-lite ao máximo a súa consulta e utilización (acompáñase dun tradutor enliña), senón tamén dende a que se poidan facer novas achegas e comentarios.Poderán atopalo en http://dicionarionavalgalego.ingenierosnavales.com.

No capítulo dos agradecementos, o meu recoñecemento ao Conselleiro dePresidencia, D. Xosé Luís Méndez Romeu, quen dende o primeiro mo-mento mostrou un decidido apoio ao proxecto; ao xornalista e bo amigo domar Gustavo Luca de Tena, quen colaborou nesta singradura con sabedoríae cariño; ao enxeñeiro naval Primitivo González López e á súa esposa, aprofesora de lingua e literatura galegas Mª do Carmo Souto Negrete, polarevisión [nal; e, moi especialmente, a Teresa Fagúndez Díaz, tradutora, Ma-noel Andrés Picallo Chao e María Xesús Piñeiro Domínguez, [lólogos, ca-pitaneados por Manoel Míguez da empresa 3.14, sen cuxa labor empeñada–e ás veces ingrata– este Dicionario non tivera sido posible.

Guillermo Gefaell ChamochínDecano TerritorialColegio OFcial de Ingenieros Navales y Oceánicos. Delegación en Galicia

LISTA DE ABREVIATURAS

Relación de abreviaturas empregadas neste Dicionario:

adv. adverbioadx. adxectivoEsp. españolf. femininoIng. inglésloc. locuciónm. masculinopl. pluralPort. portuguésSin. sinónimo.v. i. e pr. verbo intransitivo e pronominalv. i. e tr. verbo intransitivo e transitivov. i. verbo intransitivov. pr. verbo pronominalv. tr. e pr. verbo transitivo e pronominalv. tr. verbo transitivov. tr., i. e pr. verbo transitivo, intransitivo e pronominal

As entradas aparecen en orde alfabética e están resaltadas en negriña. A in-formación que conteñen está estruturada da forma seguinte:

- Entrada- Categoría gramatical- De[nición- Sinónimos- Traducións

Exemplo:

Notas:

- As categorías gramaticais distínguense coas abreviaturas correspondentes(adx., v., etc.), excepto no caso dos substantivos, nos que aparece directa-mente o xénero: m. ou f.

- Se as entradas teñen máis dunha acepción, márcanse con números, e pro-porciónase a tradución e os sinónimos correspondentes.

- As remisións indícanse coa palabra ‘Véxase’. Por exemplo:

forquilla f. Véxase: forquita.

GUÍA DE USO

DICIONARIO GALEGO

DE CONSTRUCIÓN NAVAL

AAa bordo loc. Estar no buque ou

dentro do buque.Esp. a bordoPort. a bordoIng. on board

á sirga loc. Navegar a remolquemediante unha sirga ou corda lan-zada desde unha embarcación oudesde a costa.Esp. a la sirgaPort. à sirgaIng. tracking

aba f. Beira ou marxe dun río ou domar. Sin. costa, ladeira, beira.Esp. costaPort. abaIng. coast

abadernar v. tr. Suxeitar con ba-dernas.Esp. abadernarPort. abadernarIng. fasten

abalo m. Preamar. Situación máisalta do mar durante a carreira damarea. Sin. marea alta, preamar.Esp. pleamarPort. preamarIng. high tide

abandeirar v. tr. Rexistrar ou ma-tricular unha embarcación baixo abandeira dun país determinado.Sin. inscribir.Esp. abanderarPort. embadeirarIng. register

abanear v. i. e tr. Mover un guin-dastre en círculos ou arcos hori-zontais. Sin. abalar.Esp. oscilarPort. balançarIng. swing a derrick

abarloar v. tr. Achegar unha em-barcación a outra, quedando asdúas xuntas en paralelo. Sin. ache-

gar, abordar.Esp. abarloarPort. atracarIng. put alongside

abastecemento m. Conxunto deaccións para prover a un navío detodo o necesario para unha trave-sía. Sin. aprovisionamento, for-necemento.Esp. abastecimientoPort. abastecimentoIng. supply

abicar v. tr.Dar forma de bico, agu-zar. Sin. aguzar, embicar.Esp. aguzarPort. aguçarIng. sharpen

abita f. Véxase: bita.abitón m. Madeiro ou ferro posto

verticalmente á cuberta para ama-rrar a el cabos.Esp. abitónPort. abita, cabeçoIng. kevel head, mooring bitt

aboiar v. i. Manterse sobre a augasen afundir. Sin. >otar.Esp. GotarPort. aboiarIng. Goat

abordaxe f. Colisión entre dúasnaves de forma intencionada ouaccidental.Esp. abordajePort. abordagemIng. collision

abrigar v. tr. Protexer un buque edefendelo do vento ou das ondas.Sin. protexer.Esp. abrigarPort. abrigarIng. shelter

abucinar v. tr. Ensanchar a boca

dun tubo dándolle forma de bu-cina. Sin. anchear, ampliar.Esp. abocinarPort. alargarIng. Gare

acalumar v. tr. e pr. Ir unha embar-cación ao fondo da auga. Sin.afondar, afundir.Esp. hundirPort. afundarIng. submerge

acanaladura f. Estría, greta oufendedura que se produce na su-per[cie dun corpo. Sin. estría,suco.Esp. acanaladuraPort. caneluraIng. groove

aceirom.Aliaxe de ferro e carbonoen diferentes proporcións que, so-metido ao tempero, adquire unhamaior elasticidade e dureza.Esp. aceroPort. aceiroIng. steel

achicador m. Elemento que servepara extraer a auga dunha embar-cación menor. Sin. tangarte, briol.Esp. achicadorPort. achicadorIng. bailer

achicar v. tr. Extraer completa-mente a auga dalgunha cousa oulugar que quedaron anegados.Empréganse bombas e outros ob-xectos. Sin. baldeirar, desaugar.Esp. achicarPort. achicarIng. pump out, bail out

acochar v. tr. Unir os fíos duncabo.Esp. corchar

abastecemento - acochar A 18

Port. cocharIng. lay

acoirazado m. Buque de guerrablindado e de grandes dimensións,protexido con fortes chapas blin-dadas na súa estrutura e cunhagran potencia de fogo.Esp. acorazadoPort. couraçadoIng. dreadnought

acreditación f. Recoñecementoo[cial de persoa ou de entidadepara determinados efectos profe-sionais ou legais.Esp. acreditaciónPort. acreditaçãoIng. accreditation

acumulador m. Aparello de fun-cionamento electrolítico quetransforma a enerxía eléctrica enenerxía química para reconvertelanovamente en enerxía eléctrica.Sin. batería.Esp. acumuladorPort. acumuladorIng. accumulator

adega f. Espazos adecuados paraacomodar a carga no interior dosbuques, que abarcan desde a cu-berta ata a quilla. Poden estar sub-divididos en andares chamadosentrepontes. Sin. cava, bodega.Esp. bodegaPort. porãoIng. hold

adega principal f. Espazo conmáis capacidade de carga nobuque, situado debaixo do zapónprincipal.Esp. bodega principalPort. porão principalIng. main hold

adega superior f. Adega queocupa o espazo comprendidoentre os vaos da bodega e a cubertamáis baixa.Esp. bodega superiorPort. porão superiorIng. upper hold

adrizar v. tr. Véxase: drizar.aduxa f. Cada unha das voltas me-

diante as cales se recollen os cabos,as cadeas, os cables, etc. Sin. volta.Esp. adujaPort. roloIng. coil

aduxa de cornamusa f. Métodode amarre da aduxa a unha corna-musa, empregado para asegurarunha driza aduxada á súa corna-musa.Esp. aduja de cornamusaPort. rolo de cunhoIng. cleat looping

aduxa de estiba f.Xeito de aduxarun cabo cando ten que estibarsexunto co resto do aparello.Esp. aduja de estibaPort. rolo de estivaIng. stowage looping

aduxar v. tr. Enrolar un cabo oucadea facendo voltas ou aduxas.Sin. enrolar.Esp. adujarPort. enrolarIng. coil

aduxar ao dereito loc. Aduxardando voltas á dereita e no sentidodo cabo.Esp. adujar al derechoPort. enrolar à direitaIng. coil

agulla f. Barra metálica ou de ma-deira que forma parte dalgúns ins-

19 A acoirazado - agulla

trumentos de precisión, como ocompás, e que serve para medirángulos, graos, o tempo, etc. Estenome tamén se lle aplica ao com-pás usado na navegación. Sin.compás.Esp. agujaPort. agulhaIng. compass needle

agulla de bitácora f. Compás.Instrumento utilizado para indicaro rumbo dunha nave. Sin. agullanáutica.Esp. aguja de bitácoraPort. agulha de bitáculaIng. binnacle compass

aixola f. Ferramenta que serve paradesbastar a madeira; consta dunhacoitela de ferro a[ada que vaiunida a un mango perpendicular-mente. Sin. desbastador.Esp. azuelaPort. enxóIng. adze

alargamento m. Deformaciónproducida pola extensión forzadaefectuada nun corpo. Modi[ca-ción realizada nun buque paraalongar a súa eslora. Sin. dilata-ción, extensión.Esp. alargamientoPort. alargamentoIng. elongation, lengthening

alcatruz m. Cada un dos recipien-tes de ferro que forman parte dasdragas de rosario que extraen osobstáculos que obstrúen o fondodas augas.Esp. cangilónPort. alcatruzIng. bucket

alefriz m. Rañura ou [sura que se

abre ao longo da quilla, roda e co-daste, e que serve para encaixar astáboas da aparadura na parte baixados costados dos buques feitos demadeira.Esp. alefrizPort. alefrizIng. rabbet

aleta f. Parte curvada posterior dobuque que remata na popa. Obarco ten dúas aletas: aleta de es-tribor e aleta de babor. No mesmocaso que as amuras, indican direc-ción. Sin. ala, á.Esp. aleta, alaPort. alhetaIng. quarter

aleta da caderna f. Peza queforma a caderna posterior e vaiunida ás extremidades dos xugos.Esp. aleta de cuadernaPort. alheta da cavernaIng. frame rib

aleta de caída f. Aletas que se co-locan coas súas caras paralelas ávolta horizontal do xugo, e levano seu pé ao alefriz do codaste.Esp. aleta de caídaPort. alheta de caídaIng. bee

aletas do bauprés f. pl. Pequenaplataforma por cada banda, perfo-rada por un buraco, por ondepasan os estais do masteleiro.Esp. aletas del bauprésPort. alheta do gurupésIng. bee block

al=estra f.Ollo que ten no extremoposterior a cana do temón dadorna e dalgunha outra embarca-ción e no que entra a parte alta datáboa que dá dirección á nave.

agulla de bitácora - al=estra A 20

Esp. oriFcioPort. alFestraIng. hole

alicates m. pl. Utensilio en formade tenaces con puntas chatas ouredondas que serve para suxeitarpezas pequenas, tronzar fíos, ca-bles, etc.Esp. alicatePort. alicateIng. pliers

alidada f. Dispositivo que leva amaxistral para tomar marcacións.Esp. alidadaPort. alidada, alidadeIng. alidade

alimentación de enerxía f. Pro-ceso consistente en proporcionarenerxía a unha máquina.Esp. alimentación de energíaPort. alimentação de energiaIng. feeding

alimentador m. Parte ou pezadunha máquina que lle propor-ciona o combustible para o seufuncionamento. Sin. fornecedor.Esp. alimentadorPort. alimentadorIng. feeder

alimentador eléctricom. Sistemaque fornece de enerxía eléctrica aun circuíto.Esp. alimentador eléctricoPort. alimentador elétricoIng. electric feeder

alixeiramento m. Acción de ali-xeirar ou aliviar unha embarcaciónou un compoñente dela quitándo-lle peso. Sin. descarga.Esp. aligeramientoPort. aligeiramentoIng. lightening

alta mar f. Lugar lonxe da costaonde navegan e pescan os grandesbuques.Esp. alta marPort. alto-marIng. high sea

alternadorm.Xerador de correnteque transforma a enerxía mecánicaen corrente eléctrica alterna.Esp. alternadorPort. alternadorIng. alternator

altura do codaste f. Medida envertical tomada desde o extremosuperior do codaste ata a quilla.Esp. altura del codastePort. altura do cadasteIng. stern frame height

aluamento m. Corte curvo daparte inferior da vela das gabiaspara evitar que roce.Esp. alunamientoPort. arqueamentoIng. roach

alxibe m. Embarcación deseñadapara o transporte de auga doce.Esp. aljibePort. algibe, navio cisternaIng. tank vessel

amante m. Cable que serve parasuspender a carga; cabo grosoatado por un extremo a un pau, epolo outro a un aparello.Esp. amantePort. amanteIng. cargo runner

amantillo de verga de gabiam.Cabo que suxeita a gabia á verga.Esp. amantillo de verga de gaviaPort. amantilho de verga de gáveaIng. main topsail lift

amantillo de verga de pericom.

21 A alicates - amantillo de verga...

Cabo que suxeita a vela de perico ásúa verga.Esp. amantillo de verga de pericoPort. amantilho de verga de velaIng. mizzen topgallant lift

amantillo de verga de xoanetem. Cabo que suxeita a vela de xo-anete á súa verga.Esp. amantillo de verga de juanetePort. amantilho de verga de joa-neteIng. topgallant lift

amantillo de verga maior m.Cabo que corresponde á vergamaior.Esp. amantillo de verga mayorPort. amantilho de verga maiorIng. main lift

amantillo de verga seca m.Cabo correspondente á verga seca.Esp. amantillo de verga secaPort. amantilho de verga secaIng. mizzen lift

amantillos m. pl. Cada un doscabos que manteñen as vergas ho-rizontais.Esp. amantillos, obenquesPort. amantilhosIng. topping lifts

amarra f. Corda, cabo, cable oucadea que serve para amarrar osbuques ao porto e para suxeitalosao fondo das augas, especialmentecunha áncora. A amarra de proa tí-rase desde a proa e a amarra depopa tírase desde a popa. Sin.cadea.Esp. amarraPort. amarraIng. mooring rope

amarrar v. tr. Atar, facer [rme,anoar un cabo. Colocar un barco

no seu lugar xunto ao peirao oupantalán e [xalo con cabos. Sin.atar, suxeitar.Esp. amarrarPort. amarrarIng. moor

amarrem.Acción e efecto de ama-rrar un buque con cabos ao peiraoou a outro sitio para evitar que semova. Sin. amarradura.Esp. amarrePort. amarraduraIng. mooring

amorear v. tr. Amontoar as cargasdun buque. Sin. amontoar.Esp. amontonarPort. amorearIng. pile up

amortecedor m. Dispositivo quese emprega para illar os golpes e asperturbacións causadas poloruído, o movemento ou por ou-tros motivos.Esp. amortiguadorPort. amortecedorIng. shock-absorber

amplitude da crecente f. Dife-renza de altura entre a marea baixae a chea consecutivas nunha mareacrecente.Esp. amplitud de la crecientePort. amplitude da crescenteIng. rising tidal range

amplitude damarea f.Diferenzade altura entre a marea baixa e amarea alta.Esp. amplitud de la mareaPort. amplitude da maréIng. tidal range

amplitude da onda f. Distanciavertical entre o seo e a crista daonda.

amantillo de... - amplitude da... A 22

Esp. amplitud de la olaPort. amplitude da ondaIng. wave amplitude

amplitude de descenso f. Dife-renza de altura entre a marea cheae a marea baixa consecutivasnunha marea descendente.Esp. amplitud de la bajantePort. amplitude da descidaIng. falling tidal range

amurada f. Prolongación do cos-tado do buque, por riba do tranca-nil, para evitar o acceso da auga ácuberta.Esp. amuradaPort. amuradaIng. bulwark

amuras f. pl. Zona curva na parteda proa nos costados do buque,desde onde o casco se a[na cara aproa. Existe a amura de estribor ea de babor.Esp. amurasPort. amurasIng. bows

áncora f. Instrumento de ferro ouaceiro, de formas variadas, queserve para suxeitar a embarcaciónao fondo do mar por medio duncable, cabo ou cadea. Hainas devarios tipos: do Almirantado, decepo, fungo, rizón, Danforth,Benson, etc. Sin. rizón.Esp. anclaPort. âncoraIng. anchor

áncora Danforth f. Áncora deuñas moi longas e con cepo nacruz.Esp. ancla DanforthPort. âncora DanforthIng. Danforth anchor

áncora de barlovento f. Áncoraque traballa na dirección de ondeprocede o vento.Esp. ancla de barloventoPort. âncora de barlaventoIng. windward anchor

áncora de capa f. Tipo de áncorautilizada en embarcacións e botessalvavidas, que reduce o abate-mento do bote e permanece pró-xima á zona do sinistro que sufriuo barco.Esp. ancla de capaPort. âncora de capaIng. drogue

áncora de fungo f.Áncora poucoconvencional que ten forma defungo e que carece de uñas; o seupeso concéntrase no disco cón-cavo que hai ao [nal da cana, queé o que lle dá a aparencia de fungo.Emprégase para ancorar en augastranquilas, con fondos lamacentos,ou tamén para ancorar permanen-temente. Sin. áncora mushroom.Esp. ancla de hongoPort. âncora de fungoIng. mushroom anchor

áncora de sotavento f. Áncoraque está tendida na dirección con-traria á que sopra o vento.Esp. ancla de sotaventoPort. âncora de sotaventoIng. leeward anchor

áncora do Almirantado f. Án-cora que imita ás antigas, e queleva un ori[cio na cabeza por ondepasa un cepo cilíndrico de ferro.Esp. ancla de AlmirantazgoPort. âncora do AlmirantadoIng. Admiralty anchor

áncora >otante f. Elemento que,

23 A amplitude de... - áncora >otante

tirado pola borda cara á popa, freao avance do barco.Esp. ancla GotantePort. âncora GutuanteIng. Goating anchor

áncora Hall f. Áncora que tenunha cruz de aceiro e que formacorpo cos brazos, os cales están enparalelo á cana.Esp. ancla HallPort. âncora HallIng. Hall anchor

ancoradoiro m. Lugar na costapara fondear e para ancorar as em-barcacións. Sin. fondeadoiro.Esp. fondeaderoPort. ancoradouroIng. anchorage

ancoraxe f. Acción de ancorar.Lugar adecuado para fondear.Esp. anclajePort. ancoragemIng. anchorage

ancorel m. Pedra que vai pendu-rada nunha boia, e que lle serve deáncora para que non se podamover no mar.Esp. ancorelPort. pedra de bóiaIng. buoy anchor

ancorote m. Áncora pequena e li-xeira utilizada para algunhas ma-nobras do buque; esta áncora podelevarse lonxe do buque para corri-xir a súa traxectoria ao fondear.Sin. rizón.Esp. anclotePort. ancoroteIng. grapnel

andana f. Ondas que chegan unhatras doutra. Sin. ondada.Esp. oleaje

Port. ondadaIng. swell

anguía f.Cada un dos madeiros pa-ralelos á quilla que constitúen abase sobre a cal o buque se bota áauga. Este conxunto de madeirosou anguías levan o buque por riba,sobre unhas pistas [xas inclinadase ensebadas chamadas imadas. Sin.base de lanzamento.Esp. anguilaPort. trilho de lançamentoIng. sliding way

ángulo de calado m. Nome querecibe nas máquinas alternativasde vapor o ángulo formado polovirabrequín [cticio e o virabre-quín do motor.Esp. ángulo de caladoPort. ângulo de caladoIng. draught angle

ángulo de deriva m. Diferenzaentre o rumbo teórico e o rumboreal.Esp. ángulo de derivaPort. ângulo de derivaIng. drift angle

ángulo de rumbom.Ángulo queforma a proa coa liña norte-sur.Esp. ángulo de rumboPort. ângulo de rumoIng. direction angle

ángulo do temónm.Ángulo queforma a pa do temón coa liña deproa-popa.Esp. ángulo del timónPort. ângulo do timãoIng. rudder angle

ángulo vertical de seguridadem.Ángulo que debe formar a basee o cumio dun obxecto para man-terse un buque a determinada dis-

áncora Hall - ángulo vertical... A 24

tancia do mesmo.Esp. ángulo vertical de seguridadPort. ângulo vertical de seguridadeIng. security vertical angle

ánodo de sacri=cio m. Peza, xe-ralmente de cinc, que se colocapreto das partes metálicas somer-xidas do barco, para que contra-rresten a acción galvánicaproducida na auga e que non oxi-den. O potencial destas pequenaspezas longas é máis baixo que o dometal que compón a quilla ou ahélice e, deste xeito, corróense conanterioridade, protexendo á quillae ás outras pezas. Sin. ánodo fun-xible.Esp. ánodo de sacriFcioPort. ânodo de sacrifícioIng. sacriFcial anode

anteparosm. pl.Construcións ver-ticais ou tabiques que forman asparedes dos compartimentos de abordo. Sin. tabiques.Esp. mamparosPort. anteparasIng. bulkheads

anteporto m. Lugar á entrada dosportos onde os barcos encontranmomentaneamente abrigo. Sin.abrigo.Esp. antepuertoPort. anteportoIng. forebay

aparadura f. Primeira [la de cha-pas ou de táboas de madeira queencaixa no alefriz a continuaciónda quilla. Sin. táboa de apara-dura.Esp. aparaduraPort. tábua de resbordoIng. garboard strake

aparato de goberno m. Con-xunto de elementos capaces demover a pa do temón integrada aosistema.Esp. aparato de gobiernoPort. aparelho de governoIng. steering gear

aparella f. Especie de travesa demadeira que se introduce no bu-raco do pau da dorna. Sin. travesa.Esp. traviesaPort. travessaIng. crossbar

aparellado adx. m. Dise do buqueque está preparado para saír a na-vegar.Esp. aparejadoPort. aparelhadoIng. rigged-up

aparellar v. tr. Dotar ao barco detodos os elementos necesarios paraa navegación. Sin. armar.Esp. aparejarPort. aparelharIng. rig

aparello m. 1. Conxunto de paus,cordames e velames dun barco queserven para empurralo coa forzado vento. Sin. arreo.Esp. aparejoPort. aparelhoIng. rig

2. Máquina que dispón dun sis-tema de poleas que permiten mul-tiplicar a forza e vencer grandesresistencias.Esp. aparejoPort. mecanismoIng. tackle

3. Conxunto de utensilios parapescarEsp. aparejo

25 A ánodo de sacri=cio - aparello

Port. aparelhoIng. equipment

apopar v. i. Situación na que obuque presenta a popa ao vento, ácorrente ou á marea. Calar dema-siado de popa. Colocar pesos ouefectos na popa.Esp. empoparPort. apoparIng. trim by the stern

aproar v. i. e tr. Levar pesos cara aproa. Poñer o barco de proa aovento, corrente ou lugar determi-nado. Calar demasiado a proa.Esp. aproarPort. aproarIng. head towards

aquillado adx. m. Dise do barcoque ten quilla e non é aplanadopor baixo.Esp. aquilladoPort. aquilhadoIng. keel-shaped

aquillar v. i. Dar forma á quilla.Esp. aquillarPort. aquilharIng. build the keel

araña f. Peza de madeira que evitaque se enrede a vela cos cabos quegornecen os paus.Esp. arañaPort. aranhaIng. crowfoot

arboradura f. Conxunto de pausou mastros que ten unha embarca-ción.Esp. arboladuraPort. mastreaçãoIng. masting

arborar v. tr. Dotar de mastrosunha embarcación. Sin. erguer.Esp. arbolar

Port. arvorarIng. rig

árbore f. Pau vertical situado enperpendicular á quilla, e que sos-tén as velas da embarcación. A ár-bore mestra é o pau máis altodunha embarcación Sin.mastro.Esp. árbolPort. mastroIng. mast

arfada f. Movemento vertical daproa do navío. Cabeceo dunhaembarcación Sin. cabeceo.Esp. arfadaPort. arfadaIng. pitching

arfar v. i. Acción de facer move-mentos de proa; levantar a proapor causa do mar. Sin. cabecear.Esp. arfarPort. arfarIng. pitch

arganeom.Argola de ferro situadano extremo superior da cana daáncora. Sin. argola.Esp. arganeoPort. arganéuIng. anchor ring

armadorm. 1. Persoa ou sociedadeque se dedica a dotar aos barcos detodo o necesario para a súa nave-gación. Sin. navieiro, fretador.Esp. armadorPort. armadorIng. shipowner

2. Persoa ou sociedade que se de-dica á explotación dunha ou variasembarcacións.Esp. armadorPort. armadorIng. shipowner

armamentom. 1.Acción de armar

apopar - armamento A 26

un barco, dotándoo de todo o ne-cesario para a navegación.Esp. armazónPort. armaduraIng. rig

2. Fase [nal da construción dunbarco comprendida entre a bota-dura e a entrega aos propietarios.Esp. armamentoPort. armamentoIng. outFtting

arnés m. Elemento de seguridadeda indumentaria dos tripulantes,formado por correas que se cinxenao corpo, e unido fortemente áembarcación co obxecto de evitarque a persoa caia da mesma.Esp. arnésPort. arnêsIng. harness

aro m. Peza de madeira, ferro oucalquera outro material que se uti-liza como reforzo para determina-das cousas que necesitanresistencia. Serve tamén comoxunta e unión. Sin. argola, elo.Esp. zunchoPort. aroIng. zoop

aro salvavidas m. Aro macizo dematerial \otante que serve paramanterse a \ote unha persoa.Esp. aro salvavidasPort. bóia de salvaçãoIng. life ring

arpeo m. Instrumento de ferro congarfos que serve para rastrear ofondo ou para aferrar un barco aoutro.Esp. arpeoPort. arpéuIng. grapnel

arpón m. Arte de pesca que con-siste nun pau longo que rematanunha punta de ferro con ganchosque se emprega para pescar.Esp. arpónPort. arpãoIng. harpoon

arqueom. 1.Acción de medir o vo-lume hábil para a carga dos barcos.Sin. tonelaxe.Esp. arqueoPort. arqueioIng. tonnage measurement

2. Volume e capacidade do navío.Esp. arqueoPort. arqueaçãoIng. tonnage

arqueo neto m. O que se obténrestando do arqueo total os espa-zos necesarios para servizos dobuque, dotación, cámaras de má-quinas e caldeiras, etc.Esp. arqueo netoPort. arqueio netoIng. net tonnage

arqueo totalm.Volume do buquecomprendido desde o plan domesmo ata a cuberta alta con todosos espazos cerrados sobre esta cu-berta. Sin. arqueo bruto.Esp. arqueo totalPort. arqueio totalIng. gross tonnage

arquitectura naval f. Arte e o[-cio de deseñar o casco, a estruturae a disposición dos navíos, deacordo coa súa función.Esp. arquitectura navalPort. arquitetura navalIng. naval architecture

arracamentom. Anel que suxeitaas vergas aos seus paus ou maste-

27 A arnés - arracamento

leiros, para que poidan correr fa-cilmente por eles.Esp. racamentoPort. anel de mastaréuIng. parrel

arraigamento m. Extremo detodo cabo feito [rme en calqueraparte. Sin. extremidade.Esp. arraigadoPort. amarraçãoIng. dead end

arrastre m. Técnica empregada napesca que consiste en arrastrarunha rede polo fondo das augas etirar dela. Arte de pesca.Esp. arrastrePort. arrastoIng. trawling

arriar v. tr. Baixar as velas ou ban-deiras que estaban izadas ou des-pregadas. Afrouxar ou soltar unaparello, cabo, liña ou cadea. Sin.recoller.Esp. arriarPort. arriarIng. lower

arribada f. Acción de chegar unhaembarcación ao porto ao [nal daviaxe. Dise tamén do fondeadoiroque realizan os barcos nun lugardistinto ao habitual por motivosxusti[cados, para evitar un perigoou por outras necesidades.Esp. arribadaPort. arribadaIng. arrival

arriostar v. tr. Poñer riostas aospaus. Asegurar algo mediante rios-tas que impidan a deformacióndunha estrutura. Sin. riostrar.Esp. arriostrarPort. vigar

Ing. bracearrombar v. tr. Arranxar a embar-

cación. Sin. arranxar, arrumar.Esp. arreglarPort. arrumarIng. get ready

arrufem.Curvatura que forman ascubertas do buque e outros ele-mentos respecto á auga, de modoque a popa e a proa quedan máiselevadas que o centro.Esp. arrufoPort. arrufoIng. sheer

arsenal m. Conxunto de instala-cións situadas á beira do mar quese dedican á construción e mante-mento dos buques de guerra e queinclúen un porto, estaleiros, talle-res, almacéns e peiraos.Esp. arsenalPort. arsenalIng. naval dockyard

artes f. pl.Utensilios que se empre-gan para a pesca. Cada un dos mé-todos que se utilizan para pescar.Sin. aparellos.Esp. artesPort. artes, aparelhosIng. Fshing gears

as de guía m. Nó mariñeiro queserve para soportar grandes pesosou tensións e que pode desfacersefacilmente despois. Faise for-mando unha gaza non corredizano chicote dun cabo. Pódese facertamén arredor dun obxecto [xo.Esp. as de guíaPort. lais de guiaIng. bowline

aseguradorm. Persoa física ou xu-rídica que asume a cobertura dos

arraigamento - asegurador A 28

riscos pactados. Sin. garante, =a-dor, mantedor.Esp. aseguradorPort. seguradorIng. underwriter

asento m. Diferenza de caladoentre proa e popa; este factor de-penderá da carga, da forma dobuque, da velocidade ou doutrosaspectos. Se o calado é maior polapopa, dise que o asento é polapopa; se o calado é maior polaproa, fálase de asento pola proa.Sin. trimado, asentamento.Esp. asientoPort. assentamentoIng. trim

asento dun eixe m. Parte do eixeque está en contacto cunha chu-maceira.Esp. asiento de un ejePort. assento dum eixoIng. bearing

asento =nal m. Asento que ten obuque ao rematar a carga.Esp. asiento FnalPort. assentamento FnalIng. Fnal trim

asento inicialm.O asento que teno buque antes da carga.Esp. asiento inicialPort. assentamento inicialIng. initial trim

asento negativom.Aquel no queo calado é maior á proa.Esp. asiento negativoPort. assentamento negativoIng. trim by the bow

asento positivo m. Aquel no queo calado é maior á popa.Esp. asiento positivoPort. assentamento positivo

Ing. trim by the sternasocar v. tr. Apertar o cabo. Sin.apertar.Esp. azocarPort. apertarIng. tighten

atalingar v. tr. Asegurar o chicotedun cabo ou cadea ao arganeo daáncora.Esp. entalingarPort. assegurarIng. bend

atlas hidrográ=co m. Colecciónencadernada de cartas náuticas ede planos.Esp. atlas hidrográFcoPort. atlas hidrográFcoIng. hydrographic atlas

atlas náuticom.Conxunto de car-tas náuticas encadernadas.Esp. atlas náuticoPort. atlas náuticoIng. nautical atlas

atoar v. tr.Arrastrar, levar un navíocon sirga. Sin. arrastrar.Esp. atoarPort. atoarIng. tug

atochar v. tr. e pr. Quedar un cabosuxeito entre dous obxectos.Esp. atocharPort. atocharIng. get caught

atracadoirom. Lugar onde podenatracar as embarcacións. Sin. pei-rao de atracada, desembarca-doiro.Esp. atracaderoPort. atracadouroIng. mooring place

atracar v. tr. Achegarse unhas em-barcacións ás outras, ou achegarse

29 A asento - atracar

ao peirao e amarrar. Sin. amarrar.Esp. atracarPort. atracarIng. berth, dock

atraque m. Acción de achegarseunha embarcación a outra, á terraou a un atracadoiro ou peirao. Sin.atracada.Esp. atraquePort. atracaçãoIng. mooring

atuneiro m. Barco pesqueiro em-pregado para a pesca do atún.Esp. atuneroPort. atuneiroIng. tuna boat

augada f. Provisión ou cantidadede auga potable que leva unha em-barcación.Esp. aguadaPort. aguadaIng. watering

augas xurisdicionais f. pl. Zonamarítima preto da costa, sobre aque os estados teñen plena sobera-nía. Augas que bañan as costasdun estado e están suxeitas á súaxurisdición. Sin. augas territo-riais.Esp. aguas jurisdiccionalesPort. águas jurisdicionaisIng. territorial waters

autoestradas do mar f. pl. Rutamarítima que xurde a consecuen-cia de acordos entre diferentes es-tados, portos e empresas paraestablecer un transporte regular demercadorías, equipos, etc., co ob-xectivo, entre outros, de alixeiraro transporte terrestre, substituín-doo por transporte marítimo que,en liñas xerais, é máis económico

desde o punto de vista de aforro decombustible e, polo tanto, de eli-minación de emisións contami-nantes de efecto invernadoiro. Sin.autoestradas marítimas.Esp. autopistas del marPort. auto-estradas do marIng. motorways of the sea

autonomía f. Distancia en millasque un buque pode navegar a unhavelocidade concreta, cando sae ámar co máximo combustible.Esp. autonomíaPort. autonomiaIng. cruising radius

avaliar v. tr. Determinar a valía,valor ou prezo dalgunha cousa.Sin. calcular, considerar, determi-nar.Esp. evaluarPort. avaliarIng. evaluate

avante adv. Cara a adiante. Dian-teira do navío. Parte da cubertaque [ca ao lado da proa. Sin.adiante.Esp. avantePort. avanteIng. ahead

aviar v. tr. e pr. Preparar unha cousade forma axeitada para unha reali-zación posterior. Sin. compoñer,preparar.Esp. aviarPort. aviarIng. arrange

axente marítimo m. Axente co-mercial que contrata fretes maríti-mos e representa buques paratramitar amarres e despachar do-cumentos.Esp. agente marítimo

atraque - axente marítimo A 30

Port. agente marítimoIng. shipping agent

axiómetro m. Instrumento com-posto por unha parte dun círculograduado cunha agulla xiratoria

que mide o ángulo formado polaquilla do barco e a roda do temón.Esp. axiómetroPort. axiómetroIng. axiometer

31 A axiómetro

BBbabor m. A banda ou costado es-

querdo do barco mirando de popaa proa.Esp. baborPort. bombordoIng. port

baderna f. Pequeno cabo que seemprega para suxeitar o cabo detracción no cabrestante ou cana dotemón, para protexer a base dosmastros ou para outros usos.Esp. badernaPort. badernaIng. rope-nipper

baderna do cabrestante f.Anaco de cabo usado para suxeitaro virador cando se move o cabres-tante.Esp. baderna del cabrestantePort. baderna do cabrestanteIng. capstan rope

baderna do temón f.Cabo que se

emprega para asegurar a cana dotemón.Esp. baderna del timónPort. baderna do timãoIng. rudder rope

badernón m. Baderna moi longa eancha que serve para facer unhaeslinga ou para traballar con gran-des pesos.Esp. badernaPort. badernaIng. rope

baixamar f. Nivel máis baixo dasaugas durante a carreira da marea;retroceso das augas durante otempo que dura a marea. Sin.marea baixa.Esp. bajamarPort. baixa-marIng. low tide

baixelm. Embarcación. Navío. Sin.navío.

Esp. bajelPort. baixelIng. vessel

baixo cuberta principal f. Cu-berta secundaria situada baixo acuberta principal.Esp. bajo cubierta principalPort. baixo coberta principalIng. below deck

balance m. Inclinación e move-mento dun buque de babor a estri-bor ou á inversa. Sin. bambeo,balanceo.Esp. balancePort. balançoIng. roll

balancín m. 1. Peza que transmiteo movemento a unha máquinaprincipal e o regula.Esp. balancínPort. balancimIng. rocker

2. Cabos que penden da entena danave e serven para poñela nomedio, ou para chamala cara al-gunha das bandas.Esp. balancínPort. caboIng. outrigger

balandra f. Pequena embarcacióndun só pau con velas de coitelo ecuberta que se empregaba antiga-mente para a pesca e o transportede cabotaxe.Esp. balandraPort. balandraIng. sloop

balandro m. 1. Balandra pequena.Esp. balandroPort. balandroIng. cutter

2. Embarcación construída para as

regatas, costeira e de pequenas di-mensións, aparellada cun só mas-tro e un bauprés.Esp. balandroPort. balandroIng. cutter

balcón m. Estrutura que vai napopa a modo de galería.Esp. balcónPort. varanda, balcomIng. balcony

baldem.Recipiente que se empregapara transportar e conter auga. Sin.caldeiro, baldeira, tina.Esp. baldePort. baldeIng. bucket

baldear v. tr. Tirar baldes de augapolas cubertas dos barcos paralimpalas. Sin. lavar.Esp. baldearPort. baldearIng. sluice

baleeiro m. 1. Embarcación pes-queira destinada á captura de ba-leas.Esp. balleneroPort. baleeiraIng. whaling ship

2. Barco medieval empregado paraa piratería.Esp. balleneroPort. baleeiraIng. whaler

baleiro m. Situación na que a pre-sión do \uído, sexa gas ou vapor, émenor que a presión atmosférica.Sin. baldeiro.Esp. vacíoPort. valeiro, vazioIng. vacuum

baliza f. Sinal que indica perigo ou

baixo cuberta principal - baliza B 34

a situación dun obxecto somer-xido, dunha rede no mar, ou quemarca as características dunhazona pola que se navega. Sin. boia,marco.Esp. balizaPort. balizaIng. beacon

baliza cilíndrica f. Baliza conforma de cilindro, que se utilizanas marcas de babor, nas de canalprincipal a estribor e nas marcasespeciais.Esp. baliza cilíndricaPort. baliza cilíndricaIng. cylindrical buoy

baliza cónica f. Sinal de baliza-mento de forma de cono, empre-gado nas marcas de estribor, nas decanal principal a babor, e nas mar-cas especiais.Esp. baliza cónicaPort. baliza cônicaIng. conical buoy

baliza de castelete f. Baliza queten forma de castelete, cunha baseredonda máis ampla, e cun corpocentral cilíndrico incrustado nela.Emprégase en case todos os tiposde marcas: laterais, cardinais, espe-ciais, etc.Esp. baliza de castilletePort. baliza de andaimeIng. pillar buoy

baliza de espeque f. Baliza queten forma de panca ou de paulongo e estreito. Utilízase en casetodas as marcas de balizamento.Esp. baliza de espequePort. baliza de espequeIng. spar buoy

baliza esférica f. Baliza de forma

esférica empregada para sinalar asaugas navegables e as situaciónsespeciais.Esp. baliza esféricaPort. baliza esféricaIng. spherical buoy

baliza =xa f. Baliza que está si-tuada no fondo do mar e podeestar formada por mastros de ma-deira, mastros metálicos ou cons-trucións en forma de torre.Esp. baliza FjaPort. baliza FxaIng. Fxed beacon

baliza >otante f. Baliza que estáfondeada e pintada e pode estardotada de sinais luminosos.Esp. baliza GotantePort. baliza GutuanteIng. Goating beacon

baliza radar f. Baliza que é capazde re\ectir os sinais de radar demaior intensidade.Esp. baliza radarPort. baliza radarIng. radar reGector buoy

balizamento m. Sinalización deperigos ou da situación dun ob-xecto somerxido por medio de ba-lizas.Esp. balizamientoPort. balizamentoIng. buoyage

balizamento cardinalm. Sistemaque indica ao navegante a situa-ción da nave segundo os puntoscardinais.Esp. balizamiento cardinalPort. balizamento cardinalIng. cardinal buoyage

balizamento lateral m. Sistemaque indica a situación dos perigos

35 B baliza... - balizamento lateral

da navegación na ruta seguida.Esp. balizamiento lateralPort. balizamento lateralIng. lateral buoyage

balizar v. tr. Sinalar con balizas apresenza dalgún perigo nas augasnavegables ou de obxectos somer-xidos. Sin. demarcar, sinalar.Esp. balizarPort. abalizarIng. beacon

ballestrinque m. Nó mariñeiroque se forma con dúas voltas decabo e cruzando os chicotes arre-dor dun obxecto [xo; emprégasepara asegurar unha amarra a unhabita ou a un pau. Sin. nó cruzado.Esp. ballestrinquePort. nóIng. clove hitch

balsa f.Conxunto de madeiros for-temente unidos que forman unhaprancha e que se emprega para na-vegar en ríos e lagoas. Sin. cata-marán, xangada.Esp. balsaPort. jangadaIng. raft

balsa salvavidas f. Flotador in-chable de forma normalmente cir-cular ou poligonal de material\exible ou semirríxido que selanza ao mar en caso de naufraxio.Esp. balsa salvavidasPort. jangada salva-vidasIng. life raft

baluma f. Corda que pasa por unforro das velas latinas. Caída depopa das velas de coitelo.Esp. balumaPort. balumaIng. after leech

bancada f. 1. Banco feito de táboasde madeira situadas transversal-mente, onde se sentan os remeirosnos botes. Sin. banco.Esp. bancadaPort. bancoIng. cross thwart

2. Véxase: grada.banco de carpinteirom.Utensi-

lio imprescindible para os carpin-teiros que na parte posterior levaun canal estreito no que se colocanas serras, serrotes e outras ferra-mentas con mango.Esp. banco de carpinteroPort. banco de carpinteiroIng. joiner's bench

bandazo m. Movemento brusco eviolento dunha embarcación con-tra babor ou estribor, por causadas ondas ou do vento. Sin. vi-raxe.Esp. bandazoPort. trambolhãoIng. lurch

bandeira f. Tea normalmente rec-tangular que se iza nunha hasta oudriza, e que representa un em-blema, unha cidade, unha nación,etc.Esp. banderaPort. bandeiraIng. Gag

banse m. Na Costa da Morte e naría de Arousa, denominación quese lle dá ao costado do barco. Sin.lado.Esp. costadoPort. costadoIng. side

banzom. Listóns ou táboas que so-portan a armazón.

balizar - banzo B 36

Esp. banzoPort. banzoIng. frame

bañeira f. Espazo aberto na cubertadun balandro onde se instala o tri-pulante.Esp. bañeraPort. banheiraIng. open cabin

barboténm.Roda provista de den-tes e buratos onde encaixan osaneis da cadea da áncora, e queserve para elevala ou baixala.Esp. barboténPort. cadeia de sujeiçãoIng. chain grab

barca f. Embarcación pequena quese emprega para pescar ou paracruzar os ríos e zonas de augapouco profundas en distanciascurtas. Sin. bote, barco, embarca-ción.Esp. barcaPort. boteIng. boat

barca an=bia f. Barca con rodasque se adapta ao desprazamentopola terra, ademais de navegarnormalmente. Resulta de utilidadeen zonas onde non existen portose nas reservas naturais, onde se al-ternan as zonas de terra coas deauga.Esp. barca anFbiaPort. barca anfíbiaIng. amphibian boat

barcaza f. Embarcación auxiliar detamaño variable que se empregapara a carga e descarga das merca-dorías dos barcos, e para outrosusos tal como soporte dunha grúa\otante, transbordador de coches

e pasaxeiros, etc.Esp. barcazaPort. barcaçaIng. barge

barcaza offshore f. Barcaza em-pregada como elemento auxiliarpara a construción off-shore, paratransporte de plataformas [xas ede módulos, ou para tendido detubos submarinos.Esp. barcaza offshorePort. barcaça offshoreIng. offshore barge

barcaza vertedoira f. Barca desti-nada a transportar ata alta mar osmateriais que recolle a draga,como terra ou pedras.Esp. gánguilPort. barcaIng. hopper

barco m. Buque ou embarcación.Construción de madeira, ferro eoutros materiais destinada á nave-gación, que \ota na auga e queserve como medio de transporte.Pode impulsarse mediante remos,vela, vapor, caldeiras, hélices e mo-tores diversos. Emprégase para otransporte de pasaxeiros ou mer-cadorías, para a pesca, e con ob-xectivos militares, entre outrascousas. As formas e tipos de bar-cos son moi variados e dependenda [nalidade coa que foron cons-truídos. Sin. buque, embarcación,navío.Esp. barcoPort. barcoIng. ship

barco arrastreiro m. Embarca-ción que se dedica á pesca de arras-tre. Sin. barco rampleiro.

37 B bañeira - barco arrastreiro

Esp. barco arrastreroPort. navio de arrastoIng. trawler

barco boniteiro m. Embarcaciónconstruída para a pesca do bonito.Sin. atuneiro.Esp. barco boniteroPort. barco atuneiroIng. tuna boat

barco de pasaxe m. Embarcaciónque se emprega para levar pasaxei-ros.Esp. barco de pasajePort. barco de passagemIng. passenger ship

barco de rodas m. Embarcaciónsdotadas dunhas rodas de pas se-mellantes ás dos muíños, que ser-vían para propulsar aos barcospolos ríos, lagos e baías principal-mente.Esp. barco de ruedasPort. barco de rodasIng. paddle ship

barco de salvamentom. Embar-cación destinada á actuación rá-pida e auxilio das persoas en casode accidente ou emerxencia.Esp. barco de salvamentoPort. barco de salvamentoIng. rescue boat

barco de vapor m. Embarcaciónpropulsada polo vapor da auga xe-rado por caldeiras que, actuandopor medio de máquinas e sistemasde impulsión como as hélices, pro-pulsan o barco.Esp. barco de vaporPort. navio a vaporIng. steamer

barco de vixilanciam.O que estádestinado a vixiar obxectivos ou a

velar pola seguridade e polo cum-primento da lei.Esp. barco de vigilanciaPort. barco vigiaIng. survey ship

barco frigorí=co m. Barco espe-cializado no transporte de cargasrefrixeradas. As súas bodegas con-tan cun equipo de frío e zonaillada termicamente.Esp. barco frigoríFcoPort. barco frigoríFcoIng. refrigerated vessel

barco mexilloeiro m. Embarca-ción especializada na recollida domexillón. Na ría de Arousa, taménrecibe o nome de barco auxiliar debateas de mexillóns.Esp. barco mejilloneroPort. barco mexilhoeiroIng. mussel boat

barco porta m. Porta dun diqueseco que regula a entrada e a saídada auga e que ten forma de barco.Estrutura \otante que se desprazacon autonomía.Esp. barco puertaPort. navio portaIng. dock-gate

barco tangoneiro m. Embarca-ción de arrastre que leva instaladostangóns a bordo, que lle permitenremolcar ao mesmo tempo máisdunha rede.Esp. barco tangoneroPort. arrastão de retrancaIng. beam trawler

barco xareteirom.Nome que re-cibe na Costa da Morte o barcodedicado á pesca de cerco con xa-reta.Esp. barco de pesca con jareta

barco boniteiro - barco xareteiro B 38

Port. navio de pesca com xaretaIng. purse seine Fshing boat

barcola f.Guarnición que contornaos zapóns dun navío para evitar aentrada de auga. Sin. brazola.Esp. brazolaPort. braçolaIng. hatch coaming

barloa f. Cable con que se suxeitanos buques abarloados.Esp. barloaPort. amarraIng. preventer rope

barloventom. Lado de onde ven ovento. É o lado contrario ao sota-vento. Lado da embarcación ondesopra o vento.Esp. barloventoPort. barlaventoIng. windward

barógrafo m. Instrumento que seutiliza para medir a presión atmos-férica e rexistra os seus valorespermitindo analizar tendencias.Esp. barógrafoPort. barógrafoIng. barograph

barómetro m. Instrumento queserve para medir a presión atmos-férica.Esp. barómetroPort. barômetroIng. barometer

barra f.Vara ou pau que se empregapara virar o cabrestante a man.Esp. barraPort. barraIng. capstan bar

barra de arrastre f. Barra conec-tada por un extremo a un sector decambio de marcha e no outro aunha panca, que ten como obxecto

desprazar o primeiro, para desexeito conseguir o cambio de mar-cha.Esp. barra de arrastrePort. barra de arrastãoIng. trailing arm

barra de zuncho f. Panca de ferroutilizada para apertar os zunchosdos paus.Esp. barra de zunchoPort. barra de abraçadeiraIng. ring bar

barraganete m. Apoio vertical daamurada colocado sobre a cubertacomo prolongación da caderna.Esp. barraganetePort. escora da borda falsaIng. top timber

barreno m. Ferramenta compostapor unha peza de metal coa puntaen espiral, e cun manguito de ma-deira perpendicular a ela.Esp. barrenoPort. verrumãoIng. borer

barretas f. pl.Armazón de madeiraou de ferro que se pode utilizarpara colocar debaixo dun buque eque permite aseguralo.Esp. barretasPort. barretasIng. frame

barrilete m. Nó mariñeiro que tenforma de barril, e que se fai paraevitar que o cabo pase dun tope.Esp. barriletePort. barrileteIng. barrel knot

basada f.Madeira pola que se esco-rrega a embarcación durante a bo-tadura.Esp. basada

39 B barcola - basada

Port. estradoIng. launching cradle

bastidor m. Armazón principaldunha máquina, normalmente deaceiro.Esp. bastidorPort. bastidorIng. framework

bastrénm.Cepillo de dous mangosque serve para rebaixar super[cies.Sin. cepillo, garlopa.Esp. cepilloPort. cepilhoIng. brush

batea f. 1. Embarcación de fondoplano con forma de caixa que seutiliza nos portos, arsenais e ríospara transporte de mercadorías epara traballos auxiliares. Sin. bar-caza.Esp. bateaPort. bateiaIng. Gat-boat

2. Plataforma fondeada no marque se destina á cría de mexillóns eoutros moluscos. Sin. viveiro demexillóns.Esp. bateaPort. viveiroIng. mussel bed

batel m. Pequena embarcación senquilla. Canoa longa usada en com-peticións marítimas.Esp. batelPort. batelIng. boat

batente m. Costado vertical dasportas das baterías.Esp. batientePort. batenteIng. port still

batiscafom.Nave somerxible e ha-

bitable autopropulsada, cunhagran autonomía, que serve para aexploración submarina.Esp. batiscafoPort. batiscafoIng. bathyscaphe

batisfera f.Aparato somerxible senpropulsión destinado a explorar ofondo mariño e que soporta gran-des presións. Consiste nunha es-fera pendente dun cable atado aunha embarcación superior que atransporta.Esp. batisferaPort. batisferaIng. bathysphere

bauprés m. Pau groso horizontalsituado na proa que serve para ase-gurar os estais do trinquete oupara orientar os foques, entre ou-tras cousas.Esp. bauprésPort. gurupêsIng. bowsprit

berbequí m. Ferramenta que per-mite realizar furados na madeiracon moita precisión a través dunhabarrena.Esp. berbiquíPort. berbequimIng. brace

bergantín m. 1. Buque lixeiro dedous ou máis paus de velas cadrasou redondas.Esp. bergantínPort. bergantimIng. brig

2. Tipo de buque de guerra que naprimeira metade do século XIXdeu paso á construción de fragatasde hélice.Esp. bergantín

bastidor - bergantín B 40

Port. bergantimIng. brigantine

bergantín goleta m. Buque li-xeiro de dous ou máis paus queleva un velame mixto entre o doBergantín e o da Goleta.Esp. bergantín goletaPort. bergantimIng. brigantine

beta f. Toda corda ou cabo que nonten un nome particular a bordo.Esp. betaPort. cordaIng. fall

bica f. Gancho pequeno que pendedunha corda, sedela ou brazola, noque se enfía un cebo ou engadopara pescar; forma parte das liñasde man ou dos palangres. Sin.amocelo, anzol, brinca.Esp. anzueloPort. anzolIng. Fsh hook

bicheirom.Gancho que serve paraaxudar a izar o peixe e subilo abordo cando é moi grande. Utilí-zase tamén para o amarre e paradiversos usos das embarcacións.Sin. gancho.Esp. bicheroPort. bicheiroIng. boat hook

bicono de sinais m. Instrumentoutilizado para a sinalización debarcos pesqueiros durante o día.Esp. bicono de señalesPort. bicono de sinaisIng. signal cone

biela f. Parte da máquina de vaporalternativa que transforma o mo-vemento rectilíneo alternativo doémbolo en movemento circular

continuo do eixe.Esp. bielaPort. bielaIng. connecting rod

bigornia f. Instrumento compostopor unha peza metálica suxeita aun madeiro con tres patas.Esp. bigorniaPort. bigornaIng. two-beaked anvil

bita f. Poste de madeira, pedra ouaceiro asegurado á cuberta ou nopeirao que se utiliza para amarraro cabo dunha áncora, unha cadeaou un cable, ou para soltalos máislentamente cando fondea unhanave nun embarcadoiro. Sin.norai.Esp. bita, noray, bolardoPort. abita, cabeçoIng. bitt, bollard, mooring post

bita de cruz f. Bita que ten formade cruz.Esp. bita de cruzPort. abita de cruzIng. cross rope

bitácora f.Caixa cilíndrica de latónou madeira [xada á cuberta daponte de goberno, na cal vai mon-tada unha agulla náutica ou maxis-tral e desde onde se dirixe o barco.Esp. bitácoraPort. bitáculaIng. binnacle

bitadura f. Parte da cadea dunhaáncora que se estende sobre a cu-berta e que pode soltarse para an-corar.Esp. bitaduraPort. amarra da âncoraIng. range of chain

bitoque m. Burato que se fai na

41 B bergantín goleta - bitoque

quilla da dorna para permitir asaída da auga.Esp. bitoquePort. batoqueIng. plughole

bloquem.Anaco ou parte da estru-tura dun buque que se prefabricaantes da súa montaxe para inte-gralo cos outros bloques que for-man parte do buque. Pode levarincorporados os elementos e equi-pos que forman o armamento an-ticipado do mesmo.Esp. bloquePort. blocoIng. block

bobina f. Véxase: carrete.boca de alxibe f. Abertura practi-

cada na parte alta dun alxibe paradeste xeito darlle paso.Esp. boca de aljibePort. boca de algibeIng. tanker mouth

boia f. Corpo \otante suxeito a uncabo ou a unha cadea que se [xapolo outro extremo ao fondo eserve de marca. Anaco de cortizaou plástico atado ás redes de pescapara que non vaian ao fondo. Sin.baliza, bourel.Esp. boyaPort. bóiaIng. buoy

boia de amarrada f. Boia que si-nala unha zona ou situación ondese poden amarrar buques.Esp. boya de amarrePort. bóia de amarraçãoIng. mooring buoy

bola de ancoraxe f. Bola metálicaque se utiliza para indicar que obarco está fondeado. É utilizada

tamén polos barcos hidrográ[cose por todos os barcos denomina-dos de traballo.Esp. bola de fondeoPort. bola de ancoragemIng. anchor ball

bolina f. Cabo co que se leva a re-linga de barlovento dunha vela ataa proa para que reciba mellor ovento.Esp. bolinaPort. bolinaIng. bowline

bomba f. Aparello que se destina aprovocar o movemento de líqui-dos ao longo dun conduto pormedio da súa aspiración ou impul-sión.Esp. bombaPort. bombaIng. pump

bomba aspirante f. Bomba queeleva os líquidos desde un planoinferior ata a súa posición.Esp. bomba aspirantePort. bomba aspiranteIng. suction pump

bomba contra lumes f. Bombaencargada de prover auga en casode incendio.Esp. bomba contraincendiosPort. bomba para extinção de in-cêndiosIng. Fre Fghting pump

bomba de achique f. Máquinaque serve para achicar a augadunha embarcación e botala aomar.Esp. bomba de achiquePort. bomba de achicarIng. drain pump

bomba de alimentación f.

bloque - bomba de alimentación B 42

Bomba que se encarga de enviarauga ás caldeiras desde o conden-sador.Esp. bomba de alimentaciónPort. bomba de alimentaçãoIng. feed pump

bomba de circulación f. Má-quina que fai circular a auga demar, desde a toma ata a descarga, através de sistemas de refrixeración,condensadores de vapor, serpen-tíns, etc.Esp. bomba de circulaciónPort. bomba de circulaçãoIng. circulating pump

bomba de sentina f. Bomba deaugas sucias que se encarga de ba-leirar a auga da sentina.Esp. bomba de sentinaPort. bomba de sentinaIng. bilge pump

borda f. Bordo ou varanda superiorde cada un dos costados do buque.Sin. bordo, beira.Esp. bordaPort. bordaIng. gunwale

bordo m. Lado ou costado dunbuque que vai desde a auga ata aborda.Esp. bordoPort. bordoIng. board, side

bornear v. i.Xirar o buque sobre asúa áncora estando fondeado.Esp. bornearPort. bordejarIng. swing round

botadorm.Cicel de ferro co que oscarpinteiros desgastan as cabezaspara que non destaquen da ma-deira.

Esp. botadorPort. desbastadorIng. hewer

botalóm. 1. Pau horizontal ou per-cha que serve para soster as ás ou ofoque; pódese sacar cara ao exte-rior da embarcación cando é pre-ciso. Sin. pau.Esp. botalónPort. botalóIng. boom

2. Percha redonda que nace na cu-berta ou no costado e serve paraamarrar embarcacións menores.Esp. botalónPort. botalóIng. boom

botaló de foque m. Pau redondosituado enriba do bauprés queserve para largar o foque.Esp. botalón de foquePort. botalós de bujarronaIng. jib boom

botaló de gabiam. Botaló corres-pondente ás velas da gabia.Esp. botalón de gaviaPort. botaló de gáveaIng. main topsail boom

botar v. tr. Pór na auga unha em-barcación nova.Esp. botarPort. botarIng. launch

botavara f. Pau horizontal apoiadono mastro que serve para atar avela cangrexa ou Marconi.Esp. botavaraPort. espichaIng. spanker boom

bote m. Embarcación auxiliar depequeno tamaño que xeralmentese propulsa a remo, aínda que

43 B bomba de circulación - bote

pode dispoñer de vela e ata dunpequeno motor de popa. Sin. cha-lana, barca.Esp. botePort. boteIng. boat

bote de xávega m. Bote auxiliardoutro que serve para a pesca conxávega.Esp. bote de jábegaPort. xávegaIng. shore seine boat

bote salvavidas m. Bote ríxidodeseñado para salvar as vidas daspersoas en caso de naufraxio.Esp. bote salvavidasPort. bote salva-vidasIng. lifeboat

boteira f. Tipo de embarcación si-milar á lancha pero máis pequena,que supón unha transición entre obote e a lancha.Esp. botePort. boteIng. boat

botella de aire comprimido f.Recipiente que contén o aire paraque o mergullador respire, e que oleva ás costas.Esp. botella de aire comprimidoPort. garrafa de ar comprimidoIng. diving tank

boum. 1.Arte de pesca que consisteen arrastrar unha rede polo fondodas augas, tirada por dúas embar-cacións.Esp. bouPort. bouIng. trawl

2. Embarcación que se dedica ápesca de arrastre.Esp. bou

Port. bouIng. trawler

bovedilla f. Parte arqueada da popados buques, comprendida entre ocodaste e a cuberta.Esp. bovedillaPort. cintaIng. counter

boza f. 1.Corda suxeita e [rme a unlugar concreto do buque; empré-gase para atar as embarcacións me-nores ao porto ou a outro barco.Sin. amarra.Esp. bozaPort. amarraIng. painter

2. Corda suxeita a un punto [rmeda nave, que serve para impedirque se escapen outros cabos ou ca-deas cando traballan.Esp. bozaPort. boçaIng. stopper

bozas de retida f. pl. Cordas depequeno grosor amarradas ás reti-das de lanzamento que van rom-pendo a medida que esvara nabotadura o buque sobre as imadas.Esp. bozas de retenciónPort. boças de retençãoIng. rope stops

braga f. Cabo que nun navío é uti-lizado para erguer caixas, pipas,etc.Esp. bragaPort. caboIng. sling

braza f. Medida de lonxitude te-rrestre que equivale a 2,2 metrospero que na mariña ten a lonxitudede 1,6718 m (medida española) ou1,8217 m (medida inglesa); nor-

bote de xávega - braza B 44

malmente é utilizada para medir aprofundidade.Esp. brazaPort. braçaIng. fathom

brazo m. Cabo ou corda que nadorna baixa da parte anterior daverga á inferior da borda, e destaforma a vela recibe moito mellor ovento.Esp. brazoPort. braçoIng. rope

brazo da áncora m. Cada unhadas extremidades da áncora quesaen da cruz e rematan na unlla.Esp. brazo del anclaPort. braço da âncoraIng. anchor arms

brazo de dragaxe m. Tubo dadraga de succión, que se dirixe aofondo do mar para conducir o se-dimento ata a bodega da draga.Esp. brazo de dragadoPort. braço de dragagemIng. dredging arm

brazola f. Zócalo lonxitudinal etransversal disposto arredor daabertura dun zapón sobre a cu-berta, que serve para impedir a en-trada da auga. Sin. barcola.Esp. brazoladaPort. cordãoIng. hatch coaming

brea f. Sustancia resultante da desti-lación do carbón e da madeira, quese emprega para calafatear os bar-cos.Esp. breaPort. breuIng. pitch

bricbarcam. Barco de vela que in-

corpora tres paus e bauprés. Sin.brickbarca.Esp. bricbarcaPort. bricbarcaIng. square rigger

brida f. Peza en forma de aro que sesolda nos extremos dos tubos paraunilos con outros por medio depernos.Esp. bridaPort. braçadeiraIng. Gange

briolm. 1. Obxecto de madeira conforma de cazo que se emprega naspequenas embarcacións para achi-car a auga. Sin. tangarte.Esp. achicadorPort. achicadorIng. bailer

2. Cada un dos cabos que servenpara cargar unha vela e despoisaferrala máis facilmente.Esp. briolPort. briolIng. bunt-line

3. Cabo que serve para pechar asrelingas das velas en cruz, e que fa-cilita o seu amarre.Esp. briolPort. caboIng. bunt-line

broca helicoidal f. Broca que uti-lizan os trades para agrandar osburatos das pezas metálicas. Sin.barrena helicoidal.Esp. broca helicoidalPort. broca helicoidalIng. reamer

brusca f. Elevación en sentidotransversal da cuberta sobre a liñade costado que pode ter unhaforma parabólica, de arco de cir-

45 B brazo - brusca

cunferencia ou trapezoidal.Esp. bruscaPort. bruscaIng. camber

buceta f. Embarcación a remo e avela, máis grande que o bote, coaproa e a popa da mesma forma.Esp. bucetaPort. bucetaIng. buceta

bucina de escobén f. Extremo doescobén na cuberta do castelo.Esp. bocina del escobénPort. buzina do escovémIng. hawse pipe

bufarda f. Abertura na parte supe-rior dun teito pola que pasa a luz.Sin. bufarra, claraboia.Esp. tragaluzPort. clarabóiaIng. skylight

bulárcama f. Caderna reforzadaque se coloca distribuída cadacerto número de cadernas nor-mais, ou de espazos de cadernas.Emprégase normalmente nas es-truturas de construción de tipolonxitudinal.Esp. bulárcama, sobreplánPort. baliza de suporteIng. web frame, frame

bulkcarrier m. Buque de cargaseca a granel.Esp. bulkcarrierPort. bulkcarrierIng. bulk carrier

buquem. Embarcación de gran en-vergadura que dispón de cuberta eque se destina a diversos usos.Barco ou embarcación. Sin. navío,barco.Esp. buque

Port. navioIng. ship

buque alxibem. Buque que trans-porta normalmente auga e outroslíquidos. Véxase: alxibe.Esp. buque aljibePort. navio cisternaIng. tank vessel

buque an=biom. Buque que podetransportar á infantería e aos vehí-culos, así como algún helicópteroou avión, en misións de transporteou de asalto. Tamén poden levar acabo misións humanitarias ou eco-lóxicas.Esp. buque anFbioPort. navio anfíbioIng. amphibian vessel

buque atuneiro palangreirom.Barco destinado á pesca do atúncon palangre.Esp. buque palangrero atuneroPort. buque pinchão para atumIng. tuna longline vessel

buque auxiliar m. Embarcacióndestinada a dar apoio aos buques ea participar na defensa do territo-rio e, en xeral, a prestar o seu ser-vizo cando o requiren, encuestións de presenza e vixilancia.Esp. buque auxiliarPort. navio auxiliarIng. auxiliary vessel

buque balizadorm. Buque desti-nado á colocación e ao mante-mento dos sistemas desinalización, boias e balizas, queestán situados en espellos de auga.Tamén se denomina balizador.Esp. buque balizadorPort. balizadorIng. buoying vessel

buceta - buque balizador B 46

buque cableiro m. Barco que seemprega para a instalación de ca-bles submarinos.Esp. buque cableroPort. barco para cabos submarinosIng. cable vessel

buque cargueiro m. En xeral,aplícase a todo tipo de buque des-tinado ao transporte de mercado-rías.Esp. cargueroPort. cargueiroIng. freighter

buque catamaránm. Buque for-mado por dous cascos iguais uni-dos entre si de forma estruturalpor unha plataforma; utilízasepara a navegación deportiva prin-cipalmente.Esp. buque catamaránPort. buque catamarãIng. catamaran

buque cementeiro m. Barco quetransporta cemento.Esp. buque cementeroPort. buque de cimenteiroIng. cement carrier

buque cisternam. Barco de cons-trución especial, que está desti-nado ao transporte de mercadoríaslíquidas.Esp. buque cisternaPort. navio-cisternaIng. tank ship

buque con posicionamento di-námico m. Buque provisto depotentes propulsores acimutaisque manteñen a posición do barco[xa sobre un punto. O control daposición faise mediante satélite.Esp. buque con posicionamientodinámico

Port. navio de posicionamento di-nâmicoIng. dynamic positioning vessel

buque con superestrutura aproa m. Barcos que teñen asuperestrutura na proa, o que faci-lita a visión da manobra. Toda acuberta detrás da superestruturasérvelle para levar carga nesa cu-berta.Esp. buque con superestructura aproaPort. buque com superestrutura aproaIng. bow-superstructure vessel

buque conxeladorm. Barco des-tinado ao transporte de mercado-rías refrixeradas, ou á conxelacióndo peixe despois de limpalo. Sin.barco frigorí=co.Esp. buque congeladorPort. navio frigoríFcoIng. freezer

buque correo m. Aquel que sedestina ao transporte da corres-pondencia.Esp. buque correoPort. buque correioIng. mail ship

buque de altura m. Aquel barcoque está capacitado para navegarpor alta mar e para facer percorri-dos longos, a diferenza dos buquesde cabotaxe, que van pola costa.Esp. buque de alturaPort. buque de alto marIng. ocean going vessel

buque de apoio loxísticom. Bu-ques da Armada empregados paraaprovisionamento e servizos auxi-liares dunha \ota militar ou dunexército que actúa nun lugar.

47 B buque cableiro - buque de...

Esp. buque de apoyo logísticoPort. navio de apoio logísticoIng. logistic support vessel

buque de aprovisionamentode combatem. Barco que se de-dica a prover de alimentos, mate-rial, combustible e asistencia aoutros buques de combate queestán en alta mar.Esp. buque de aprovisionamientode combatePort. buque de aprovisionamentode combateIng. supply warship

buque de cabotaxem. Barco querealiza percorridos preto da costa,sen saír a alta mar.Esp. buque de cabotajePort. buque de cabotagemIng. coastal ship

buque de cuberta corrida m.Tipo de barco cuxa cuberta prin-cipal esténdese ao longo de toda aeslora do barco.Esp. buque de cubierta corridaPort. buque sem superestruturaIng. Gush-deck vessel

buque de cuberta de abrigo m.Tipo de buque que ten polo menosdúas cubertas forradas de pranchaou madeira, e que levan na cubertasuperior, por riba da cuberta prin-cipal, unha ou varias aberturasdesprovistas de peches permanen-tes.Esp. buque de cubierta de abrigoPort. buque de coberta de abrigoIng. shelter-deck ship

buque de cuberta de pozo m.Barco que posúe un espazo adicio-nal de carga.Esp. buque de cubierta de pozo

Port. buque de coberta de poçoIng. single-deck ship

buque de cuberta saltillo m.Buque no que a cuberta máis altade popa foi elevada polo desexo decompensar a perda de espazo ocu-pado polo túnel da liña de eixes.Úsase en barcos costeiros.Esp. buque de cubierta saltilloPort. buque de coberta elevadaIng. superstructure deck ship

buque de dobre casco m. Buquedotado de compartimentos inde-pendentes ao longo dos costados edo fondo co obxecto de protexer acarga que se leva nos tanques ounas bodegas centrais dunha posi-ble colisión lateral ou dunha va-rada. Os tanques do dobre cascoempréganse normalmente comotanques de lastre de auga salgada.Esp. buque de doble cascoPort. navio de duplo cascoIng. double hull vessel

buque de investigación ocea-nográ=ca m. Barco destinado áinvestigación nos océanos e mares.Esp. buque de investigación ocea-nográFcaPort. buque de investigação ocea-nográFcaIng. ocean research vessel

buque de perforación m. Barcoque se emprega para perforar ofondo do mar coa [nalidade de ex-traer petróleo; realiza as mesmasfuncións que a plataforma de ex-tracción.Esp. buque de perforaciónPort. navio de perfuraçãoIng. drillship

buque de salvamento e rescate

buque de... - buque de... B 48

m. Barco destinado a operaciónsde salvamento de naufraxio e res-cate de embarcacións accidenta-das.Esp. barco de salvamento y rescatePort. barco de salvamento e res-gateIng. rescue vessel

buque de transporte lixeirom.Barco que ten por misión trans-portar material e persoal, porexemplo, da Armada, e xeralmenteentre portos do mesmo Estado.Esp. buque de transporte ligeroPort. navio de transporte ligeiroIng. light transport ship

buque de tres illas m. Barco queten tres superestruturas sobre acuberta e dous pozos.Esp. buque tres islasPort. buque três ilhasIng. three island ship

buque en rosca m. Barco sencarga, sen combustible e sen lastre.Esp. buque en roscaPort. navio leve, navio em lastroIng. light ship

buque escola m. Barco destinadoá formación mariñeira de tripula-cións e o[ciais de mariña. Soe serde vela, aínda que tamén os haicon propulsión mecánica.Esp. buque escuelaPort. buque escolaIng. training ship

buque escoltam. Barco de guerradestinado á defensa de convoismercantes, dotado de armamentoantiaéreo e antisubmarino.Esp. buque escoltaPort. buque escoltaIng. escort vessel

buque factoría m. Buque no quese procesa a pesca recollida por elmesmo ou por unha \ota de bu-ques pesqueiros que operan arre-dor.Esp. buque factoríaPort. navio-fábricaIng. factory vessel

buque faro m. Buque adaptadopara servir de soporte e axuda ánavegación que, polas característi-cas da zona, require unha enverga-dura máis visible que unha boia.En xeral están tripulados. Sontamén base de estacións de controlde trá[co marítimo.Esp. buque faroPort. buque farolIng. lightship

buque froiteiro m. Barco des-eñado para o transporte de froita.Normalmente, vai refrixerado.Pode levar as bodegas con atmos-fera controlada, na que diminúe aporcentaxe de osíxeno.Esp. buque fruteroPort. navio fruteiroIng. fruiter, fruit ship

buque gaseiro m. Barco especial-mente deseñado para o transportede gases normalmente licuados.Esp. buque gaseroPort. buque gaseiroIng. gas carrier

buque graneleiro m. Aquel quetransporta gran ou carga seca agranel. Sin. buque cargueiro agranel.Esp. buque graneleroPort. navio de carga a granelIng. bulk ship

buque hidrográ=co m. Barco

49 B buque de... - buque hidrográ=co

destinado a facer levantamentoshidrográ[cos das costas, das pla-taformas continentais, e tamén árealización de estudos oceanográ-[cos.Esp. buque hidrográFcoPort. navio hidrográFcoIng. hydrographic vessel

buque hospitalm. Buque que dis-pón dunhas instalacións especiaispara levar a cabo as labores sanita-rias dun hospital.Esp. buque hospitalPort. buque hospitalIng. hospital ship

buque insignia m. Buque ondevai o xefe dunha \otilla formadapor varias unidades navais.Esp. buque insigniaPort. buque insígniaIng. Gagship

buque madeireiro m. O desti-nado ao transporte de madeiras.Esp. buque madereroPort. buque madeireiroIng. timber ship

buque mercante m. Barco depropiedade privada que se em-prega para transportar mercado-rías desde un porto a outro.Esp. buque mercantePort. buque mercanteIng. trading ship

buque metaneiro m. Buque ga-seiro concibido especialmente paratransporte de gas metano licuado,o cal ten que facerse a temperatu-ras moi baixas (-163 graos centí-grados).Esp. buque metaneroPort. navio metaneiroIng. methane carrier, liquid natu-

ral gas carrierbuque minadorm. Barco de gue-

rra destinado á colocación deminas submarinas.Esp. buque minadorPort. buque minadorIng. mine laying cruiser

buque mineraleirom. Barco quetransporta minerais a granel.Esp. buque mineraleroPort. navio para mineralIng. bulk ore carrier

buque monitorm. Tipo de barcoque ten un grao de blindaxe e unhatorre xiratoria con pezas de artille-ría.Esp. monitorPort. buque monitorIng. monitor

buque monocasco m. Barcoconstruído con casco de forro sin-xelo, que é a única separaciónentre as bodegas ou os tanques decarga e a auga do mar. En caso deromperse pode permitir a entradadirecta de auga e a saída da carga,co risco de perda do buque edunha catástrofe medioambiental.Esp. buque monocascoPort. navio monocascoIng. one hull ship

buque nutriz m. Barco destinadoa facilitar provisións a outros queestán en ruta.Esp. buque nodrizaPort. navio-mãeIng. mother ship

buque palangreiro m. Embarca-ción que practica a pesca con pa-langre.Esp. buque palangreroPort. buque pinchão

buque hospital - buque palangreiro B 50

Ing. longline vesselbuque patrulleiro m. Barco que

se encarga principalmente de vi-xiar o territorio onde o Estadoexerce soberanía; vixía os acordosde pesca, colabora en rescates,loita contra a delincuencia, contraas catástrofes naturais, etc.Esp. buque patrulleroPort. navio patrulhaIng. patrol vessel

buque petroleiro de frota m.Petroleiro destinado a abastecer decombustible a outros buques quepasan tempadas longas en alta mar.Esp. buque petrolero de GotaPort. navio petroleiro de frotaIng. Geet oil-tanker

buque pincheirom. Embarcaciónque pesca utilizando o palangre ouo pincho.Esp. buque pincheroPort. buque pinchãoIng. longline vessel

buque pirata m. Barco que se de-dica a roubar e asaltar a outrosbarcos en alta mar.Esp. buque pirataPort. buque pirataIng. pirate ship

buque polivalente m. Embarca-ción que pode facer varios servizosá vez sen necesidade de realizarmodi[cacións signi[cativas na súaestrutura. Hainos pesqueiros, decarga, etc.Esp. buque polivalentePort. buque polivalenteIng. multipurpose vessel

buque portacontedores m.Barco que transporta as mercado-rías almacenadas en contedores.

Sin. buque portacolectores.Esp. buque portacontenedoresPort. buque contêinerIng. container ship

buque quebraxeos m. Barcoacondicionado para abrirse pasonas augas xeadas. Sin. barco cre-baxeos.Esp. buque rompehielosPort. navio quebra-gelosIng. icebreaker ship

buque rampleiro m. Embarca-ción que dispón dunha rampla napopa, por onde soben e baixan asartes de pesca de arrastre. Sin.buque arrastreiro de popa.Esp. buque ramperoPort. buque arrastadeiroIng. stern trawler

buque ro-rom. Barco que ten va-rias cubertas con ramplas, poronde a carga entra e circula ou saerodando polos seus propios me-dios, sen necesidade de guindas-tres. Siglas de Roll-on Roll-off.Esp. buque ro-roPort. navio ro-roIng. ro-ro ship

buque tallerm. Barco destinado aefectuar reparacións ou manobrasespeciais.Esp. buque tallerPort. buque de manobraIng. repair ship

buque tipo swath m. Embarca-ción de gran velocidade constitu-ída por unha cuberta ousuperestrutura que se apoia me-diante columnas, de sección a[adae hidrodinámica, en dous cascossomerxidos onde van instalados ospropulsores.

51 B buque patrulleiro - buque tipo...

Esp. buque tipo swathPort. navio tipo swathIng. swath vessel

buque transporte de cargaspesadasm. Buque deseñado parao transporte de estruturas de granpeso que constitúen unha soa oupoucas pezas. Estes buques sonpropulsados, a diferenza doutrasformas de transporte de grandespesos, as cales fanse por medio degrandes barcazas especialmenteconcibidas para ese propósito eque son remolcadas.Esp. buque transporte de cargaspesadasPort. navio transporte de cargaspesadasIng. heavy lift

buque transporte de tropasm.Buque disposto para o transportedun corpo do exército, incluídoscarros de combate, camións, arti-llería, etc., cuxo desembarco aterra soe facerse por medio de lan-chas de desembarco en praias.Esp. buque transporte de tropasPort. navio de transporte de tropasIng. trooper, troopship

buque trimarán m. Barco multi-casco que consta dun caso principale outros dous secundarios unidos ael. Debido á súa estabilidade, é moiadecuado para na-vegar por augasrevoltas. A súa manobrabilidade élimitada, pe-ro poden alcanzargrandes velocidades.

Esp. trimaránPort. navio trimarãIng. trimaran

buque xemelgo m. Barco cons-truído de forma idéntica a outro.Esp. barco gemeloPort. buque gêmeoIng. sister ship

buques de liña regular m. pl.Barcos que fan sempre a mes-ma ruta transportando carga, nor-malmente xeral, e ás veces taménpasaxeiros, ao longo de rutas es-tablecidas e concertadas con an-terioridade, parando en variosportos, con datas e horarios es-tablecidos en días [xos da semana,se é posible por razóns do esta-do do mar, a diferenza dos bu-ques tramp que non teñen ruta[xa.Esp. buques de línea regularPort. navios de linha regularIng. liners

burda f. Cada un dos cabos quebaixa desde o alto dos mastros e se[nca na borda.Esp. burdaPort. brandalIng. backstay

buzarda f. Cartabón que se une ároda e aos palmexares ata as pri-meiras cadernas, que serve paraconsolidar a estrutura de proa.Esp. buzardaPort. buçardaIng. forehook

buque transporte... - buzarda B 52

cabestro m. Corda longa e grosaque é utilizada con distintas [na-lidades, como a suxeición do bau-prés á roda. Sin. adival, corda,solta.Esp. barbiquejoPort. cabrestoIng. bobstay

cabeza f. Parte superior do puntal.A ela afíanse o zuncho, o cáncamo,as argolas e a pasteca. Sin. cabo,extremidade.Esp. cabezaPort. cabeçaIng. head

cabeza da áncora f. Parte supe-rior da cana da áncora, que leva unori[cio para o arganeo.Esp. cabeza del anclaPort. cabeça da âncoraIng. anchor head

cabeza de draga f. Parte do brazo

de dragaxe por onde entra o sedi-mento cando se aspira. Sin. bocade aspiración.Esp. cabeza de dragaPort. cabeça de dragaIng. suction hole

cabezada f. 1. Acto de baixar unnavío a proa despois da arfada.Esp. cabezadaPort. abalançamentoIng. pitching

2. Acción de afundirse brusca-mente a proa na auga.Esp. cabezadaPort. cabeçadaIng. pitching, plunging

cabina f. Pequeno cuarto onde haidistintos aparellos que teñen queser usados ou manexados porunha ou máis persoas co [n delevar un bo funcionamento dobarco. Sin. cámara, gabinete.

CC

Esp. cabinaPort. cabinaIng. cabin

cabina de chorreado f. Lugaronde se limpan as super[cies dosbarcos coa granalla coa intenciónde pintalas despois. Sin. cabina dechorro.Esp. cabina de chorreadoPort. cabina de decapagemIng. blasting shop

cabirónm.Coroa cilíndrica xirato-ria do molinete, con forma de tam-bor, que serve para virar unhaestacha ou cabo.Esp. cabirónPort. cabo giratórioIng. cable wheel

cable de remolque m. Cable me-tálico co que se arrastra a arte polofondo.Esp. cable de remolquePort. cabo de reboqueIng. towline

cableiro m. Véxase: buque ca-bleiro.

cabom. 1. Corda ou cable de arameque se emprega a bordo dunhaembarcación para amarrar pesosou outras embarcacións. Sin.corda.Esp. caboPort. caboIng. rope, wire rope

2. Militar de graduación inferior asubo[cial e superior ao soldado ouao mariñeiro.Esp. caboPort. caboIng. corporal

cabo de aceiro >exiblem. Aquelque serve para as manobras co-

rrentes a bordo, para os aparellos,etc.Esp. cabo de acero GexiblePort. cabo de aceiro GexívelIng. Gexible wire rope

cabo de aceiro ríxido m. O quese usa para a confección da enxar-cia [rme e que ás veces é galvani-zado.Esp. cabo de acero rígidoPort. cabo de aceiro rígidoIng. rigid wire rope

cabo de amarre m. Corda que seemprega para amarrar as embarca-cións.Esp. cabo de amarrePort. cabo de amarreIng. mooring line

cabo de enxarcia m. Calqueratipo de corda para enxarcia [rmeou de manobra.Esp. cabo de jarciaPort. cabo de enxárciaIng. rigging rope

cabo de labor m. Cabos que seutilizan para manexar o aparello.Esp. cabo de laborPort. cabo de laborIng. running rope

cabo de popa m. Cabo para oamarre que arría un barco desde apopa.Esp. cabo de popaPort. cabo de popaIng. stern rope

cabo de proa m. Cabo desde aproa que serve para o amarre daembarcación.Esp. cabo de proaPort. cabo de proaIng. bow rope

cabo de reforzom.Calquera cabo

cabina de chorreado - cabo de... C 54

distinto dunha relinga de costadoligado a calquera parte da rede.Esp. cabo de refuerzoPort. cabo de reforçoIng. strengthening rope

cabo de remolque m. Corda quese utiliza para remolcar os buques.Esp. cabo de remolquePort. cabo de reboqueIng. towing line

cabo miúdo m. Cabo de pequenodiámetro.Esp. cabo menudoPort. cabo miúdoIng. small rope

cabo mixto m. Cabo con ou senalma central constituído por diver-sos cordóns formados por [brasnaturais e por fíos téxtiles sintéti-cos con arames de aceiro quepoden ser galvanizados.Esp. cuerda mixtaPort. cabo mistoIng. combined rope

cabotaxe f. Navegación marítimaentre portos ou illas veciñas que sefai seguindo a costa. Sin. navega-ción.Esp. cabotajePort. cabotagemIng. cabotage

cabrestante m. Torno de tracciónde tambor vertical que mantén en-roladas dúas ou tres voltas de cablepara arrastrar ou elevar cargas. Sin.guindastre.Esp. cabrestantePort. cabrestanteIng. capstan

cabrestante de popa m. Cabres-tante de fricción de eixe verticalpara as manobras dos cabos de

popa, xeralmente de funciona-mento eléctrico ou hidráulico.Esp. cabrestante de popaPort. cabrestante de popaIng. stern capstan

cabria f. Guindastre de grandes di-mensións que se emprega para er-guer pesos importantes. Sin.guincho.Esp. machinaPort. cábrea, guindasteIng. sheerlegs

cacea f. 1. Conxunto dun númerodeterminado de nasas que levanatados uns anacos de corda, oscales van suxeitos a un cabo cen-tral. A cacea pódese situar na popaou nun costado da embarcación.Sin. riseiro de nasas.Esp. caceaPort. corricoIng. trolling line

2. Arte de pesca que se practicacun aparello formado por unhaliña provista dun ou varios anzoisque se arrastra pola popa da em-barcación.Esp. caceaPort. corricoIng. trolling

cachemarín m. Embarcación pe-quena de dous paus, con algúnsfoques no botaló de proa e gabiasvolantes.Esp. quechemarínPort. canoaIng. gig

cachola f. Defensa de pau de navíoque se coloca acuñada por onde seasenta, para evitar a entrada daauga.Esp. cachola

55 C cabo de remolque - cachola

Port. defesaIng. hound

cadea f. Serie de elos metálicos en-trelazados que serven para suxeitara áncora e para movela.Esp. cadenaPort. cadeiaIng. chain

cadeira f. Espazo comprendidoentre o panel de popa e o do medioonde se garda o aparello. Dentrodunha embarcación é o panel nocostado.Esp. panelPort. painelIng. board

cadeneta f. A parte máis tupidadunha malla que corresponde árede de pesca.Esp. cadenetaPort. cadenetaIng. thread

caderna mestra f. Caderna de[-nida pola intersección do casco coplano transversal trazado por unpunto equidistante das perpendi-culares de proa e popa, é dicir, polaperpendicular media.Esp. cuaderna maestraPort. roda de proa principalIng. midship frame

cadernal m. Motón que ten máisdunha roldana.Esp. cuadernalPort. cadernalIng. block

cadernas f. pl. Pezas curvas a modode costelas que saen da quilla dobuque cara a babor e estribor endúas ramas simétricas; serven paradarlle forma ao buque e soster osforros.

Esp. cuadernasPort. cavernasIng. frames

cadernas de armar f. pl. Primei-ras cadernas que se montaban, eaínda se montan, nos barcos demadeira, que xunto coa quilla for-man o esqueleto do buque, paraseren despois forradas e así com-pletar o casco.Esp. cuadernas de armarPort. cadernas de armarIng. square-body frames

caderno de bitácora m. Libroraiado e dividido conveniente-mente no cal se anotan todos oselementos que serven para levar aestima, as situacións astronómicas,as observacións meteorolóxicas eos acontecementos notables da na-vegación; as anotacións son feitaspor cada o[cial ao rematar a súagarda. Sin. diario de navegación.Esp. cuaderno de bitácoraPort. diário de bordoIng. logbook

caderno de navegación m. Ca-derno marítimo; documento indi-vidual dun tripulante onde seanotan os embarques e desembar-ques e onde se leva rexistro dos re-coñecementos médicos e doutrosacontecementos. Sin. cadernoma-rítimo.Esp. libreta de navegaciónPort. caderneta de navegaçãoIng. seaman's book

cadoira f. Buraco no fondo dunhalancha que serve para desaugar.Tapón con que se cobre ese bu-rato.Esp. desaguadero

cadea - cadoira C 56

Port. cadoiraIng. drainage hole

cadro de distribución principalm. Cadro de distribución alimen-tado directamente pola fonte deenerxía eléctrica principal e desti-nado a distribuír enerxía eléctrica.Esp. cuadro de distribución princi-palPort. quadro principal de distribui-çãoIng. main switchboard

cadro de mandos m. Sistema deindicadores e instrumentos queserven para manexar a embarca-ción, postos á vista do piloto.Esp. cuadro de mandosPort. quadro de mandosIng. control board panel

cadro orgánicom. Cadro que re-colle as indicacións que deberánseguir os tripulantes en caso de pe-rigo, incendio ou abandono, asícomo as súas obrigas ante estestres casos. O cadro orgánico debesituarse nun lugar visible do barco.Esp. cuadro orgánicoPort. quadro orgânicoIng. muster list

caída f. 1. Inclinación dos paus dunbarco segundo o valor da distanciahorizontal que existe entre o pé dopau e a vertical do exterior supe-rior.Esp. caídaPort. caimentoIng. rake

2. Cada un dos lados das velas quevén de arriba cara abaixo.Esp. caídaPort. curva da velaIng. sail drop, depth of sail

caiquem. 1. Pequeno navío que tenun tipo de velas triangulares edous mastros, moi utilizado noLevante.Esp. caiquePort. caíqueIng. caique

2. Barco costeiro de pesca.Esp. caiquePort. caíqueIng. caique

caiucom. Bote de remos sen quillafeito dunha peza dunha árbore.Dise tamén dos botes de pesca nosque chegan os emigrantes a Es-paña.Esp. cayucoPort. caiucoIng. boat

caixa de cadeas f.Compartimentosituado na proa do buque, onde seestiba a cadea ou o cable da áncora.O derradeiro grillón está forte-mente suxeito a un gancho que sepode manexar desde a cuberta.Esp. caja de cadenasPort. caixa de cadeiasIng. chain box

cala f. 1. Espazo situado debaixo dacuberta de proa ou de popa nunhaembarcación, onde pode ir un ca-marote.Esp. camarotePort. camaroteIng. hold

2. Lámina de metal calibrada em-pregada para medir a separaciónentre dúas pezas de caras paralelas.Esp. calaPort. medidorIng. measuring triangle

calabrote m. Cabo moi groso for-

57 C cadro de distribución... - calabrote

mado por nove cordas trenzadasde esquerda a dereita, organizadasde tres en tres en guindarezas nor-malmente; serve para amarrar oupara remolcar o buque.Esp. calabrotePort. calabroteIng. cable laid rope

calado m. Distancia vertical desdea quilla ata a liña de \otación. Sin.fondo.Esp. caladoPort. caladoIng. draft

calado de escantillónm.Máximocalado que, por motivos de resis-tencia estrutural, pode obter obuque á plena carga.Esp. calado de escantillonadoPort. calado de gabaritoIng. scantling draught

calado de popa m. Distancia ver-tical medida na perpendicular depopa ata a liña de \otación.Esp. calado de popaPort. calado de popaIng. draught aft

calado de proam.Distancia verti-cal medida na perpendicular deproa ata a liña de \otación.Esp. calado de proaPort. calado de proaIng. draught forward

calado de verán m. Máxima dis-tancia permisible entre o canto su-perior da prancha da quilla e ocentro da marca de francobordono verán. Máximo calado permisi-ble no verán.Esp. calado de veranoPort. calado de verãoIng. summer draught

calado máximo m. Aquel corres-pondente ao de máxima carga noverán.Esp. calado máximoPort. calado máximoIng. extreme draught

calado medio m. Calado na zonacentral do buque. É a media entreo calado de proa e o calado depopa.Esp. calado medioPort. calado médioIng. center draught

calafatem. Persoa que calafatea na-víos, isto é, que pecha as costuraspara que non entre a auga. Sin.operario.Esp. calafatePort. calafateIng. shipwright

calafatear v. tr. Operación queconsiste en encher con estopa ebrea as xuntas das táboas dos fon-dos, costados e cubertas, para cu-brilas despois con brea para quenon entre a auga. Sin. atacuñar,carenar.Esp. calafatearPort. calafetarIng. caulk

calar v. i. Alcanzar a embarcaciónunha profundidade axeitada.Esp. calarPort. calarIng. draw

calcés m. Parte alta dun mastrocomprendida entre a gabia e otamborete.Esp. calcésPort. calcêsIng. masthead

caldeira f. Depósito onde ferve a

calado - caldeira C 58

auga nas máquinas de vapor. Estevapor constitúe a forza para im-pulsar a máquina.Esp. calderaPort. caldeiraIng. boiler

caldeira de alta presión f. Cal-deira que pode recibir unha pre-sión superior a dúas atmosferas.Esp. caldera de alta presiónPort. caldeira de alta pressãoIng. high pressure boiler

calibre m. Instrumento que servepara realizar medidas moi precisas,normalmente de lonxitude. Sin.medida.Esp. calibrePort. calibreIng. scantling

calima f.Disposición das táboas doforro dalgunhas embarcacións me-nores.Esp. tabladoPort. calimeIng. planking

calime f. Desígnase con ese nome atáboa última e inferior que formaparte de cada un dos costados dunbarco.Esp. cintaPort. calimeIng. band

calma f. Estado do vento que se co-rresponde coa forza 0 na escala deBeaufort. Mar plano, sen ondas,coma un espello. A velocidade dovento é inferior a 1 nó. Equivale aograo 0 na escala de Douglas. Sin.bonanza.Esp. calmaPort. calmariaIng. calm

calom. 1. Especie de lazo que leva avela da dorna no lado vertical su-perior.Esp. lazoPort. laçoIng. ribbon

2. Corda que suxeita a escota ao seuniren os rices.Esp. amarraPort. cordaIng. mooring rope

calón m. 1. Pau de aproximada-mente un metro de longo co quese manteñen estendidas as redes depesca.Esp. calónPort. calãoIng. spreader

2. Peza de rede que forma parte daarte pesqueira denominada xávega.Esp. calónPort. calãoIng. spreader

3. Pequeno cabo no que se suxeitatoda a altura das pernas do apare-llo de pesca coñecido por trabu-quete.Esp. calónPort. calãoIng. rope

calzom. 1. Grupo de madeiros quese dispoñen de forma axeitada paraque repousen e se a[rmen sobreeles algúns obxectos pesados. Sin.apoio, base.Esp. calzoPort. calçoIng. chock

2. Taco de madeira que serve debase xunto con outros para asentaro motor dunha embarcación.Esp. calzo

59 C caldeira de alta presión - calzo

Port. calçoIng. chock, wedge

cama de construción f. Con-xunto de soportes onde repousa obarco cando está varado, ou bendurante a súa construción.Esp. cama de construcciónPort. cama de construçãoIng. building berth

cama de lanzamento f. Sopor-tado do buque que se dispón paraa súa botadura.Esp. cama de lanzamiento, paralPort. cama de lançamentoIng. launching ways

cámara f. Compartimento desti-nado a un ou varios usos.Esp. cámaraPort. câmaraIng. chamber

cámara de máquinas f. Espazosque conteñen a maquinaria pro-pulsora, instalación de combusti-ble líquido, xeradores, aparatos degoberno, maquinaria eléctricaprincipal, estacións de toma decombustible, maquinaria de refri-xeración, estabilización, ventila-ción e climatización, e espazossemellantes, así como os troncosde acceso a todos eles.Esp. cámara de máquinasPort. casa das máquinasIng. engine room

cámara hiperbárica f. Recintopechado que serve para levar acabo as operacións de compresiónou descompresión dos submari-nistas.Esp. cámara hiperbáricaPort. câmara hiperbáricaIng. hyperbaric chamber

camareta f.Nos buques de guerra,cabina ou habitáculo dos o[ciais.Nos barcos, cámara que se destinaao comedor.Esp. camaretaPort. camaroteIng. midshipman's cabin

camarote m. Espazo privadodunha embarcación destinado adormitorio. Sin. cabina.Esp. camarotePort. camaroteIng. cabin

cambota f. Peza curva que consti-túe a bovedilla.Esp. gambotaPort. cambotaIng. counter timber

camelom.Mecanismo \otante quese emprega para elevar un barcoou para suspendelo no aire.Esp. camelloPort. guindasteIng. lifting craft

camiño de rodaduram. Super[-cie por onde se move o guindastrepórtico. Consiste nunha plata-forma feita de formigón, que so-porta grandes pesos, e que podealoxar un habitáculo debaixo quese destina a diversos usos.Esp. camino de rodaduraPort. caminho de rolamentoIng. crane gantry

camisa f. 1. Tubo metálico que re-cubre os canóns no interior.Esp. camisaPort. camisaIng. liner

2.Revestimento de metal colocadono interior dun espazo oco.Esp. camisa

cama de construción - camisa C 60

Port. camisaIng. liner

3. f. Revestimento tubular colo-cado no interior dos cilindros domotor.Esp. camisaPort. camisaIng. cylinder liner

campá submarina f. Aparato es-férico parecido á batisfera peroaberto polo fondo, que está prepa-rado para a submersión e para otransporte de persoas; utilízase encaso de rescate principalmente, etamén para a exploración subma-rina.Esp. campana submarinaPort. campa submarinaIng. submarine bell

cana f. Véxase: cana da áncora,cana de pescar, cana do temón.

cana da áncora f. Corpo centralda áncora, que está comprendidoentre a cruz e o arganeo.Esp. caña del anclaPort. cana da âncoraIng. anchor shank

cana de pescar f. Instrumento demadeira que consiste nunha varalonga cun cordel que colga dun ex-tremo xunto coa sedela e o anzolco cebo, e que se emprega para apesca.Esp. caña de pescarPort. cana de pescaIng. Fshing rod

cana do temón f. Elemento alon-gado de madeira ou aceiro queserve para manexar o temón.Esp. caña del timónPort. cana do lemeIng. rudder tiller

canalm.Vía arti[cial que é navega-ble despois de realizar operaciónsde dragado. Sin. canle.Esp. canalPort. canalIng. channel

canaleta f. Varanda protectora queimpide que os pescadores caian aomar cando están pescando. Sin.varanda.Esp. barandillaPort. gradeIng. railing

cáncamo m. Peza de metal conforma de armela que serve paraamarrar cabos nas embarcacións.Peza de metal soldada aos bloquesque serve para suxeitar os cablesde manobra que se empregan paraelevalos. En xeral, son elementosde suxeición dos cabos de mano-bra que se empregan para levantargrandes pesos.Esp. cáncamoPort. cavilhaIng. eyebolt

candeeiro m. Elemento vertical,normalmente de tubo, que servede soporte aos pasamáns e varan-das.Esp. candeleroPort. candeeiroIng. stanchion

candeleros m. pl. Denominacióncomún das varandas de proteccióndos pescadores ou dos pasaxeiros.Consisten en varios paus metálicosverticais aos cales se lles engadeunha corda, ou unha vara metálicahorizontal. Véxase: candeeiro. Sin.candeeiros, varandas.Esp. candeleros

61 C campá submarina - candeleros

Port. balaústresIng. rail stanchions

canle f. Véxase: canal.canoa f. Embarcación pequena, es-

treita e lixeira, propulsada porremos, sen quilla nin velas xeral-mente e coa proa e a popa iguais.Esp. canoaPort. canoaIng. canoe

canón lanzacabos m. Aparelloque consiste nun canón que dis-para un proxectil cun cabo ama-rrado, coa intención de atar asembarcacións ou de axudar aosnáufragos.Esp. cañón lanzacabosPort. canhão lança-cabosIng. line-throwing gun

capa f. Forma de navegación coaproa cara o temporal mantendo aembarcación case parada.Esp. capaPort. capaIng. lay by

capacidade cúbica da carga f.Expresión do volume ou capaci-dade cúbica utilizable para a carganos espazos pechados do buqueque se destinan a estes efectos.Esp. capacidad cúbica de la cargaPort. capacidade cúbica de cargaIng. cargo cubic capacity

capear v. tr. Modo de navegar queconsiste en poñerse á capa,arriando as velas e mantendo a em-barcación case parada en caso deperigo ou temporal. Dise tamén daacción de esquivar o temporal me-diante manobras axeitadas.Esp. capearPort. capear

Ing. dodge, be lying tocapitán marítimo m. Funciona-

rio do Goberno encargado de di-rixir e autorizar as operaciónsmarítimas e a seguridade do porto.Esp. capitán marítimoPort. capitão de portoIng. harbor master

capón m. Cadea ou cabo [xo naserviola, onde se colga a áncora.Esp. capónPort. caboIng. cathead

carabela f. Embarcación de orixeportuguesa, lixeira e dunha cu-berta, empregada antigamentepara navegacións de longo perco-rrido entre os séculos XIV e XVII.Esp. carabelaPort. caravelaIng. caravel

carabelom.Cesto con agarra, feitocon vergas ou varas tecidas. Pó-dese meter o peixe nel.Esp. cestoPort. cestoIng. handbasket

caramuzal m. Buque mercante detres paus e forma alongada, em-pregado en Turquía. Ten a proaelevada, arbora pau maior, bauprése pau menor de mesana, e usa velagabia, trinquetilla e mesana.Esp. caramuzalPort. navio de cargaIng. Moorish boat

carboeira f. Depósito ou lugaronde se garda o carbón.Esp. carboneraPort. carvoeiraIng. coal bunker

carboeiro m. Barco destinado ao

canle - carboeiro C 62

transporte de carbón.Esp. carboneroPort. carvoeiroIng. collier

car-carrier m. Buque deseñadopara o transporte de automóbiles.Esp. car-carrierPort. car-carrierIng. car-carrier

cardume m. Banco de peixes. Sin.banco de peixe.Esp. cardumenPort. cardumeIng. shoal

carel m. Bordo superior da partemáis alta dunha embarcación,onde se suxeitan os remos. Sin.bordo.Esp. carelPort. bordoIng. edge

carena f. Parte somerxida do barco,por debaixo da liña de \otación. Ocentro da carena é o centro de gra-vidade do volume da parte somer-xida dun barco. Sin. obra viva.Esp. carena, obra vivaPort. carenaIng. underwater hull

carena líquida f. Volume de lí-quido que se move por un com-partimento interior do barco.Esp. carena líquidaPort. carena líquidaIng. free surface of liquids

carenar v. tr. Facer traballos de re-paración no casco das embarca-cións. Sin. reparar.Esp. carenarPort. carenar, querenarIng. careen

carga f. Acción e efecto de cargar.

Esp. cargaPort. cargaIng. loading

carga da cuberta f. Carga que setransporta sobre a cuberta dunbarco.Esp. cubertadaPort. carga da cobertaIng. deck cargo

carga líquida f.Carga que levan osbarcos, que é líquida, como porexemplo, o petróleo.Esp. carga líquidaPort. carga líquidaIng. liquid cargo

carga mixta f. Carga que leva unbuque, cando pode ser simultane-amente paletizada ou disposta encontedores e, ao mesmo tempo,carga a granel.Esp. carga mixtaPort. carga mistaIng. mixed cargo

carga seca f. A carga sólida quelevan os buques.Esp. carga secaPort. carga secaIng. dry cargo

cargadeiro m. Lugar apropiadopara a atracada das embarcacións epara o intercambio de mercado-rías.Esp. cargaderoPort. carregadoiroIng. bank ground, dump

cargamento m. Conxunto demercadorías que carga un barco.Sin. carga.Esp. cargamentoPort. cargaIng. cargo

caridade f.Nome co que se coñecía

63 C car-carrier - caridade

ás áncoras de popa, ou áncoras au-xiliares, máis pequenas que as deleva ou de traballo.Esp. caridadPort. âncora de popaIng. stern anchor

carlinga f. Oco feito sobre unhabase de madeira onde se encaixanos paus dos barcos.Esp. carlingaPort. carlingaIng. mast-step

carlinga do bauprés f. Madeiroonde asenta o couce do bauprés.Esp. carlinga del bauprésPort. carlinga do gurupêsIng. bowsprit step

carnamuza f. Nome que recibe acornamusa na Costa da Morte. Vé-xase: cornamusa.Esp. cornamusaPort. cunho, cornamusaIng. cleat

carpintería de ribeira f. Lugaronde se constrúen os barcos, demenor tamaño que o estaleiro, emáis especializado na construciónde embarcacións de madeira.Esp. carpintería de riberaPort. carpintaria de ribeiraIng. shipbuilder carpentry

carraca f. Buque grande que foiutilizado no Mediterráneo para otransporte de mercadorías e gran-des cargas. A partires do séculoXIII foi utilizado para o trans-porte de tropas. Sin. buque.Esp. carracaPort. carracaIng. carrack

carreta pórtico f.Carreta que teno dispositivo elevador por encima

da carga.Esp. carretilla pórticoPort. carrinho pórticoIng. straddle carrier

carrete m. Parte dos instrumentosou máquinas de electricidade diná-mica, como os motores eléctricos,que se compón dun fío metálicoenrolado nun cilindro. Sin. bo-bina.Esp. carretePort. carreteIng. coil

carro de varar m. Aparello queserve para transportar un barcovarado e para suxeitalo. Pode terrodas ou carrís.Esp. carro de varaderoPort. carro de vararIng. cradle

carta hidrográ=ca f. Carta querepresenta a extensión dos mares ecostas con indicación de baixos esondas.Esp. carta hidrográFcaPort. carta hidrográFcaIng. hydrographic chart

carta náutica f. Mapa destinado ánavegación, que representa aconca dun mar ou un océano, conindicación de todos os detalles úti-les para o navegante.Esp. carta náutica, carta de marearPort. carta de navegaçãoIng. nautical chart

carta portulano f. Tipo de cartaplana de navegación de porto aporto orixinaria do Mediterráneoque se trazou a man sobre o per-gamiño segundo os rumbos e se-guindo unhas determinadasnormas no seu deseño.

carlinga - carta portulano C 64

Esp. carta portulanoPort. carta portulanoIng. Mediterranean hand-madechart

cartabónm. Instrumento metálicoou de madeira en forma de trián-gulo rectángulo escaleno. Véxasetamén: cartela.Esp. cartabónPort. esquadroIng. bracket, knee

cartela f. Prancha de aceiro, xeral-mente triangular, que posúe unnervio de reforzo que se empregapara unir os extremos das pezas enángulo da estrutura do casco,como por exemplo, os vaos e ascadernas. Sin. escuadra, consola.Esp. cartelaPort. pranchaIng. bracket

cárter m. Caixa metálica por baixodos motores que protexe o cego-ñal e outros mecanismos e recolleo aceite de lubricación.Esp. cárterPort. cárterIng. crankcase

casco m. Corpo que forma o con-torno exterior do buque e conténno seu interior todos os elementosdo mesmo. Monocasco: dise daembarcación que ten un só casco.Esp. cascoPort. cascoIng. hull

casco presurizadom.Casco inte-rior do submarino especialmenteacondicionado para soportar pre-sión exterior cando se somerxe.Esp. casco presurizadoPort. casco pressurizado

Ing. pressure hullcaseta f. Pequeno compartimento

ou cámara situado sobre a cubertacon obxecto de almacenar ou pro-texer algo, ou ben, para ofrecerabrigo en caso de mal tempo.Esp. casetaPort. barracãoIng. hut

castañola f. Peza plana suxeita aobuque, cunha asa paralela á super-[cie do asento; é semellante ámedia cornamusa e se empregapara pasar ou amarrar o cabo ou ospuños.Esp. castañuelaPort. amarra de caboIng. yard-arm cleat

castelo m. Superestrutura situadapor encima da cuberta alta, nazona de proa.Esp. castilloPort. casteloIng. forecastle

catavento m. Aparello que constadunha barra vertical cun anaco detea que xira na dirección do vento.Tamén pode levar unha frecha.Sin. viravento.Esp. catavientoPort. cata-ventoIng. wind vane

cavername m. Conxunto das ca-dernas dun navío. Esqueleto.Esp. conjunto de cuadernasPort. cavernameIng. set of frames

cavilla f. 1. Pau de madeira que so-bresae do cavilleiro e que servepara suxeitar o temón e para ama-rrar os cabos de labor. Sin. ferro-llo, pasador.

65 C cartabón - cavilla

Esp. cabillaPort. cavilhaIng. dowel pin

2. Anaco de ferro ou de aceiro enforma de barra.Esp. cabillaPort. cavilhaIng. toggle

cavilleiro m. Peza de madeira oumetal que suxeita as cavillas queamarran os cabos.Esp. cabilleroPort. cavilheiroIng. belaying pin-rack

cavitación f. Formación de burbu-llas de vapor no seo dun líquido,causada pola diminución de pre-sión. Pode afectar a determinadamaquinaria como as hélices e asbombas.Esp. cavitaciónPort. cavitaçãoIng. cavitation

cear v. i.Vogar en sentido contrariopara retroceder. Sin. recuar, retro-ceder.Esp. ciarPort. ciarIng. go astern

ceavoga f. Volta que dá unha em-barcación vogando cun remo e ce-ando co outro, ou usando o temóne as máquinas. Sin. xiro.Esp. ciabogaPort. cia-vogaIng. turn

cebo m. Substancia que se pon noanzol para atraer o peixe e pescalo.Cousa atractiva que se usa para en-ganar aos peixes. Sin. isca.Esp. ceboPort. cevo

Ing. baitcedazo m. Rede grande que se em-

prega para a pesca, e que está su-xeita por un aro.Esp. cedazoPort. cedaçoIng. large net

cegoña f. Instrumento formadopolo botón de manivela e as guita-rras no eixo do cegoñal.Esp. cigüeñaPort. cegonhaIng. crank throw

cegoñal m. Árbore de transmisiónde forza que transforma o move-mento alternativo en movementode rotación e viceversa.Esp. cigüeñalPort. cegonhalIng. crankshaft

cenefas f. pl. Tiras de lona que secolgan polos bordes dos toldospara protexer do sol cando vai moibaixo.Esp. cenefasPort. sanefasIng. borders

centro de empurre m. Punto deaplicación do empurre; forza verti-cal igual e contraria ao peso dobuque, como resultante das forzasde presión que se exercen sobre asuper[cie exterior do casco so-merxido na auga, ou carena dobuque. Sin. centro de carena.Esp. centro de empujePort. centro de empurreIng. thrust center

centro de gravidadem. Punto deaplicación da forza resultante detodos os pesos de buque ou pesototal do buque.

cavilleiro - centro de gravidade C 66

Esp. centro de gravedadPort. centro de gravidadeIng. center of gravity

centro de resistencia lateralm.Centro de gravidade da proxec-ción sobre o plano vertical lonxi-tudinal da área lateral somerxidado buque. Pode considerarseaproximadamente que nese puntoactúa a forza de resistencia lateral.Esp. centro de resistencia lateralPort. centro de resistência lateralIng. lateral resistance center

centro de xirom. Punto imaxina-rio arredor do cal xira un buquenas súas evolucións.Esp. centro de giroPort. centro de giroIng. center of rotation

centro vélicom. Punto onde actúaa forza resultante xerada polovento na vela. Pode considerarseque coincide co centro xeométricoda vela en cuestión.Esp. centro vélicoPort. centro de velaIng. wind force center

cepillo de arame m. Cepillo feitode arames que se emprega parapulir unha super[cie, como a docasco do barco, facilitando queesta ofreza resistencia á pintura. Ocepillo pode ser mecánico ou ma-nual.Esp. cepillo de alambrePort. cepilho de arameIng. wire brush

cepillo de manm. Tipo de cepilloque se utiliza na madeira, máis pe-queno que a garlopa e sen mango.Esp. cepillo de manoPort. cepilho de mão

Ing. hand brushcepillo de moldura m. Tipo de

cepillo con chanzo lateral.Esp. cepillo de moldurarPort. cepilho de moldurarIng. brush

cepillo de voltam. Tipo de cepilloonde a peza de madeira na que vaimontada a coitela ten forma curvapara cepillar as super[cies.Esp. cepillo curvoPort. cepilho de voltaIng. plane

cepillo metálico m. Tipo de cepi-llo con armazón de ferro fundido.Esp. cepillo metálicoPort. cepilho metálicoIng. metal brush

cepo m. Pau da cuberta dunha em-barcación que serve para amarraro cabo que remolca a outra.Esp. cepoPort. cepoIng. clamp

cepo da áncora m. Peza de ferroou de madeira que atravesa a canaou a cruz da áncora por un burato,e que serve para axudar ás uñas acravarse no fondo.Esp. cepo del anclaPort. cepo da âncoraIng. stock of an anchor

cercom.Arte de pesca que consisteen empregar unha rede para ro-dear e capturar o peixe.Esp. cercoPort. cercoIng. seining

cerqueiro conxelador m. Buqueque combina artes de cerco e gran-des cámaras frigorí[cas para con-xelar o peixe.

67 C centro de...- cerqueiro conxelador

Esp. cerquero congeladorPort. cercador congeladorIng. freezer seiner

certi=cado de áncoras e cadeasm.Acreditación da homologacióndas áncoras e as cadeas; docu-mento que garante que estes apa-rellos son os axeitados para cadatipo de embarcación.Esp. certiFcado de anclas y cadenasPort. certiFcado de âncoras e ca-deiasIng. anchor and chain certiFcate

certi=cado de arqueo m. Docu-mento que acredita que se practi-cou a operación de arqueo dobuque, no que consta o valor domesmo. Véxase: arqueo.Esp. certiFcado de arqueoPort. certiFcado de arqueaçãoIng. tonnage certiFcate

certi=cado de avarías m. Docu-mento onde se especi[can as ava-rías sufridas por unhaembarcación nun accidente.Esp. certiFcado de averíasPort. certiFcado de avariasIng. damage certiFcate

certi=cado de clasi=cación m.Certi[cado emitido por unha so-ciedade de clasi[cación de buques,no que se a[rma que un buquecumpre coas exixencias técnicasestablecidas no correspondenteRegulamento de Clasi[cación debuques de esa sociedade de clasi[-cación.Esp. certiFcado de clasiFcaciónPort. certiFcado de classiFcaçãoIng. classiFcation certiFcate

certi=cado de desratización m.Certi[cación que acredita que se

levaron a cabo as operacións dedesratización do buque.Esp. certiFcado de desratizaciónPort. certiFcado de desratizaçãoIng. deratization certiFcate

certi=cado de estiba m. Acredi-tación onde consta que a carga dobarco foi estibada e cumpre coanormativa.Esp. certiFcado de estibaPort. certiFcado de estivaIng. stowage certiFcate

certi=cado de francobordo m.Veri[cación da situación das liñasde carga máxima da embarcación,de forma que sexan as adecuadaspara cada buque.Esp. certiFcado de francobordoPort. certiFcado de francobordoIng. freeboard certiFcate

certi=cado de inspección adua-neiram.Acreditación da revisiónda mercadoría que leva un barco.Esp. certiFcado de inspecciónaduaneraPort. certiFcado de inspeção e al-fândegaIng. clearance certiFcate, customscertiFcate

certi=cado de navegabilidadem. Documento que acredita queunha embarcación cumpre coascondicións esixidas para a navega-ción, e recolle os recoñecementospracticados sobre ela e as próximasrevisións a realizar. Debe reno-varse cada certo tempo.Esp. certiFcado de navegabilidadPort. certiFcado de navegabilidadeIng. seaworthiness certiFcate

certi=cado de orixe m. Docu-mento que certi[ca o país de orixe

certi=cado de... - certi=cado de... C 68

da mercadoría, e onde se describenas características da mesma.Esp. certiFcado de origenPort. certiFcado de origemIng. certiFcate of origin

certi=cado de seguridade m.Acreditación das condicións de se-guridade do barco, obrigatoriaspara levantar áncoras e saír a nave-gar.Esp. certiFcado de seguridadPort. certiFcado de seguridadeIng. safety certiFcate

cesárea f.Na zona de Ferrol, recibeeste nome a abertura provisionalque se practica no costado dosgrandes buques que se empregadurante a construción ou as gran-des reparacións para a entrada e asaída dos traballadores e de equi-pos pequenos. Tápase antes da bo-tadura.Esp. cesáreaPort. aberturaIng. aperture

chafrán m. 1. Plano longo e es-treito que une dúas super[cies pla-nas que forman ángulo en vez deformar estas ángulo.Esp. chaGánPort. chanfraduraIng. chamfer

2. Rebaixe gradual e continuo deespesor por medio dunha super[-cie plana inclinada.Esp. chaGán, biselPort. biselIng. bevel

chalana f. Pequena embarcación deproa aguzada, popa rectangular oude espello, e fondo plano, propul-sada por remos ou motor, que na-

vega por augas de pouca fondura.Esp. chalanaPort. chalanaIng. barge

chaleco salvavidas m. Chalecopneumático, especialmente prepa-rado para os casos de naufraxio.Esp. chaleco salvavidasPort. colete salva vidasIng. life jacket

chapa f. Lámina de aceiro ou de ou-tros materiais.Esp. chapaPort. chapaIng. plate, sheet

chapa de marxe f. A chapa quevai do dobre fondo ao pantoque.Esp. chapa del margenPort. chapa lateralIng. margin plate

chapado m. Adornar con chapas.Esp. chapeadoPort. chapadoIng. plating

charrúa f. Pequena embarcaciónque se usaba como remolcador.Sin. embarcación.Esp. charrúaPort. charruaIng. hooker

chaves de retida f. pl. Chámanseasí aos últimos elementos que sesoltan na botadura antes de que obarco esvare cara o mar.Esp. llaves de retenciónPort. chaves de retençãoIng. launching triggers

chaveta f. Peza de sección normal-mente rectangular que, encaixadaentre dúas pezas cilíndricas con-céntricas, impide o xiro dunha conrespecto á outra. Sin. caravilla.

69 C certi=cado de... - chaveta

Esp. chavetaPort. golilhaIng. cotter pin

chazarelm. Pequeno anaco de ma-deira unido ao pau da dorna e quese utiliza como axuda para izar avela.Esp. cuñaPort. chaçarelIng. wedge

cheminea f. Nas embarcacións,conduto que dirixe o fume cara oexterior.Esp. chimeneaPort. chaminéIng. funnel

chicote m. Extremo ou anacodunha corda, ou unha parte sepa-rada dela. Sin. cabo.Esp. chicotePort. chicoteIng. rope end

chinchorrom. Embarcación auxi-liar propulsada por remos, de pe-queno tamaño, que pode sertransportada nunha embarcaciónmaior. Rede pequena semellante áxávega que se emprega para pescarnas rías e en augas pouco profun-das.Esp. chinchorroPort. chinchorroIng. dinghy

chopa f. Compartimento da popadalgunhas embarcacións que seemprega para gardar utensilios,aparellos, etc.Esp. chopaPort. chopaIng. shed

choupeta f. Partes da proa e dapopa que levan as chalanas e que

serve para sentar.Esp. chupetaPort. choupetaIng. round-house

chumaceira f. 1. Pequena táboa si-tuada na beira da embarcación queten chantado no centro o tolete,no que vai apoiado o remo, paraque así non se desgaste pola roza-dura.Esp. chumaceraPort. chumaceiraIng. rowlock

2. Apoio da liña do eixe que pro-pulsa o buque.Esp. chumaceraPort. chumaceiraIng. bearing

chumaceira de empuxe f.Apoiodo eixe propulsor que transmite oempuxe horizontal do mesmo carao buque.Esp. chumacera de empujePort. chumaceira de impulsoIng. thrust bearing

chumbada f. Instrumento com-posto por un carrete con fío su-xeito a unha peza de metalrematada en punta. Utilízase paraachumbar as cadernas ou noachumbado da roda de proa. De-termina a verticalidade.Esp. plomadaPort. chumbadaIng. sinker

chumbeira f. Rede de pesca circu-lar con chumbos arredor que seutiliza para a pesca en lugarespouco profundos. Sin. esparavel.Esp. plomadaPort. chumbeiraIng. plummet

chazarel - chumbeira C 70

chupeta f. Cámara pequena paraabrigo que hai á proa na cubertaprincipal dalgúns buques.Esp. chupetaPort. câmaraIng. roundhouse

cicel m. Instrumento cortante quese utiliza para labrar.Esp. formónPort. cinzelIng. chisel

cidadela f. Superestrutura na cu-berta alta que se sitúa por riba docentro.Esp. ciudadelaPort. cidadelaIng. center castle

cilindro m. 1. Corpo redondo, es-treito e longo formado por unhaporción de super[cie cilíndricacomprendida entre dous planossecantes paralelos e perpendicula-res ao eixo.Esp. cilindroPort. cilindroIng. cylinder

2. Recipiente cilíndrico onde semove o émbolo das máquinas al-ternativas a vapor ou dos motoresde combustión interna.Esp. cilindroPort. cilindroIng. cylinder

cilindro de sinaism.O que se uti-liza para a sinalización durante odía dos barcos limitados polo seucalado.Esp. cilindro de señalesPort. cilindro de sinaisIng. cylinder

cimba f. Pequena embarcacióncuxos extremos se levantan for-

mando unha curva cara enriba.Esp. cimbaPort. cimbaIng. curved boat

cinc m. Na Costa da Morte, nomeque recibe a peza de cinc que fun-ciona como ánodo de sacri[cio.Véxase: ánodo de sacri=cio. Sin.zinc.Esp. cinc, zincPort. zincoIng. zinc

cinta f. Traca ou ringleira de chapasde aceiro, do caso do barco, situa-das xusto por baixo do trancanil.Esp. cintaPort. cintaIng. strake

cintón m. Listón de madeira ou deaceiro que rodea o casco dunbarco por riba da liña de \otaciónen toda a súa lonxitude, que servepara defender o costado.Esp. cintónPort. monelhaIng. rubbing strake

cinxir v. tr.Axustar unha cousa conoutra de maneira que unha delasexerza unha certa presión sobre aque queda no seu interior. Sin.apertar, axustar, cinguir.Esp. ceñirPort. cingirIng. fasten

cizalla f. 1. Tesoira grande empre-gada para cortar chapa de aceiro eoutros materiais.Esp. cizallaPort. cisalhaIng. shears

2. Esforzo de cizalla ou cortaduraque sofren os barcos por efecto da

71 C chupeta - cizalla

distribución do peso propio, do dacarga e do empurre da auga.Esp. cizallaPort. esforço de cisalhaIng. shearing force

clinómetro m. Instrumento queindica a inclinación do barco.Esp. clinómetroPort. clinômetroIng. clinometer

clipper m. Barco veleiro de múlti-ples mastros, velas cadras e cascomoi a[nado o que lle permite car-gar a altas velocidades. Foi am-plamente utilizado en comerciotransoceánico.Esp. clíperPort. clíperIng. clipper

cóbadom.Ángulo recto que formaunha peza ou un tubo nun barco.Esp. codilloPort. côvadoIng. chine

cobrar v. tr. Recoller parte duncabo ou cable.Esp. cobrarPort. cobrarIng. take in

coca f. Embarcación de carga antigacon dous paus e moita manga.Esp. cocaPort. cocaIng. coca

codal m. Ferramenta que empregao carpinteiro para alisar e escua-drar as táboas.Esp. codalPort. espeque ajustávelIng. square, prop

codaste m. Peza de aceiro ou demadeira que se levanta perpendi-

cular á quilla no seu extremo depopa e na que monta o temón.Esp. codastePort. cadasteIng. stern post

codaste de fundiciónm.Codastefeito dunha soa peza fundida.Esp. codaste de fundiciónPort. cadaste de fundiçãoIng. founded stern post

coe=ciente m. Relación de dúasmagnitudes da mesma especie.Esp. coeFcientePort. coeFcienteIng. coefFcient

coe=ciente do Almirantado m.Constante empregada polo Almi-rantado Británico durante os pri-meiros tempos da navegación avapor, que serve para obter un ín-dice de comparación entre unhavelocidade concreta e a potencianecesaria para acadala.Esp. coeFciente del AlmirantazgoPort. coeFciente de AlmirantadoIng. Admiralty coefFcient

cofa f. Plataforma que vai na partealta dos paus dos barcos de vela eque serve para asegurar os oben-ques dos mastros da gabia, paramanobrar as velas altas, ou para si-tuar alí a serviola.Esp. cofaPort. cesto da gáveaIng. top

cóferdam m. Calquera espazo pe-chado dentro dun buque que sóten por misión separar outros es-pazos para evitar posibles conta-minacións, por seguridade, etc.Sin. cofferdam.Esp. cóferdam, cofferdam

clinómetro - cóferdam C 72

Port. cofferdamIng. cofferdam

co=ño m. Abertura que hai na cu-berta das dornas e dalgunha outraembarcación e na que as bordasestán protexidas por unhas ripasde madeira que se denominan ma-lletes.Esp. cofetePort. coFnhoIng. door

coieira f. Construción ou paredeque se fai botando pedras ao fondodo mar para formar un dique dedefensa contra as ondas, ou paraservir de base a un peirao. Sin.coial, coiñeira.Esp. escolleraPort. quebra-marIng. rock Flling

colar v. tr. 1. Facer unir dúas cousaspor medio dun pegamento. Sin.xuntar.Esp. pegarPort. colarIng. stick

2.Verter o metal fundido nos mol-des.Esp. colarPort. coarIng. exudate

colector m. Condución principaldestinada á distribución dun \u-ído.Esp. colectorPort. coletorIng. main

colisión f.Abordaxe entre dous bu-ques debida a un fallo da máquinaou do temón, ou ben, por un des-coido da garda ou por un erro danavegación.

Esp. colisiónPort. colisãoIng. collision

columna de bitácora f. Soporteen forma de columna que sostén abitácora.Esp. columna de bitácoraPort. coluna de bitáculaIng. binnacle stand

compás m. Instrumento de preci-sión que serve para orientarse eque indica o rumbo dunha nave.Consiste nunha caixa redonda condous círculos concéntricos, doscales só xira o círculo interior, queé o que leva unha agulla imantadaque sinala o norte; o círculo exte-rior sinala a dirección da quilla.Esp. compásPort. bússolaIng. compass

compresión f. Incremento da pre-sión exercida por un \uído.Esp. compresiónPort. compressãoIng. compression

condensador m. Intercambiadorde calor onde o vapor empregadonas máquinas de vapor é conden-sado pola acción de arrefriamentoda auga do mar. Sin. acumulador.Esp. condensadorPort. condensadorIng. condenser

consignatario de buques m.Persoa que representa ao armadornos portos nos que o buque fai es-cala, e que realiza funcións relacio-nadas co transporte demercadorías, descarga, tránsito,entrega e preparación de fretes.Esp. consignatario

73 C co=ño - cansignatario de buques

Port. consignatárioIng. shipping agent

consola f. 1. Véxase: cartabón ecartela.2. Panel onde se sitúan os mandosde control dunha instalación oudun aparello.Esp. consolaPort. consolaIng. engine bracket

construción en diagonal f. Sis-tema de forrado de embarcaciónsmediante táboas dispostas a topeque forman un ángulo de 45 graoscon respecto á quilla.Esp. construcción en diagonalPort. construção em diagonalIng. diagonal construction

construción lonxitudinal f. Sis-tema de construción dos buquesno que predomina o tipo de refor-zado de estrutura de forma lonxi-tudinal, é dicir, orientado de popaa proa. É máis apropiado paragrandes buques.Esp. construcción longitudinalPort. construção longitudinalIng. longitudinal construction

construción mixta f. Sistema deconstrución no que o reforzado daestrutura se dispón de xeito tantolonxitudinal como transversal.Esp. construcción mixtaPort. construção mistaIng. mix construction

construción naval f.Rama da in-dustria dedicada ao deseño e áconstrución de navíos e artefactosnavais. Os materiais normalmenteempregados para a construcióndos buques son o aceiro, a ma-deira, o plástico reforzado con

[bra de vidro (PRFV) e o alumi-nio; tamén se construíron embar-cacións de formigón.Esp. construcción navalPort. construção navalIng. shipbuilding

construción transversal f. Sis-tema de construción no que pre-domina o tipo de reforzadoestrutural disposto de forma trans-versal, é dicir, orientado desdebabor cara a estribor. Apropiadopara buques de dimensións meno-res.Esp. construcción transversalPort. construção transversalIng. transverse construction

construtor navalm.Dise da em-presa que constrúe os barcos.Esp. constructor navalPort. construtor navalIng. shipbuilder

contaminación f. Alteración dapureza da auga, do aire, dos ali-mentos, etc. No mar, efecto decontaminar as augas por mediosnaturais ou intencionados.Esp. contaminaciónPort. contaminaçãoIng. pollution

contaminación biolóxica f. Al-teración que se produce no ecosis-tema mariño pola chegada deorganismos de fóra, que poden in-troducir enfermidades nas especiesautóctonas ou poden provocar oseu desprazamento pola especieinvasoraEsp. contaminación biológicaPort. contaminação biológicaIng. biological pollution

contaminación orgánica f. Al-

consola - contaminación... C 74

teración producida polos restosorgánicos que chegan sen depurarás augas; as bacterias e os residuosque conteñen poden acumularsenas especies mariñas, e o consumodestes peixes ou moluscos podeser prexudicial para as persoas.Esp. contaminación orgánicaPort. contaminação orgânicaIng. organic pollution

contaminación química f. Aque é orixinada polas augas resi-duais e polos vertidos das indus-trias, e pode estar causada pormetais pesados, deterxentes, ferti-lizantes, etc. A súa acción sobre oecosistema mariño é moi prexudi-cial e pode provocar a morte dosseres vivos, ou a alteración da súaevolución e reprodución.Esp. contaminación químicaPort. contaminação químicaIng. chemical pollution

contedorm. Recipiente de tamañonormalizado (20' x 8' x 8' pés oumúltiplo), destinado a conter etransportar mercadorías.Esp. contenedorPort. contentorIng. container

contedor refrixeradom.Conte-dor normalizado destinado a con-ter mercadorías refrixeradas.Esp. contenedor refrigeradoPort. contentor refrigeradoIng. refrigerated container

contraamantillo m. Cabo queserve para reforzar o amantillo.Esp. contraamantilloPort. contra amantilhoIng. preventer lift

contraamura f. Cabo groso que

serve para reforzar a amura dasvelas maiores cando é necesario.Esp. contraamuraPort. contra-amuraIng. preventer tack

contrabita f. Peza curva das dúasque sosteñen ás bitas pola proa.Esp. contrabitaPort. contra-cabeçoIng. bitt standard

contrabolina f. Segunda bolinaque serve para axudar á primeira.Esp. contrabolinaPort. contra-bolinaIng. preventer bowline

contrabrazola f. Brazola dozapón sobre o vao e que se dispónde xeito transversal.Esp. contrabrazolaPort. contrabraçolaIng. headledge

contracción f. Redución da lonxi-tude ou do espesor que experi-menta unha peza.Esp. contracciónPort. contraçãoIng. contraction

contrachapado m. Taboleiros demadeira formados pola superposi-ción de láminas [nas de madeira.Esp. contrachapadoPort. contraplacadoIng. plywood

contracodaste m. Peza similar aocodaste, situada en paralelo a el, eque serve para reforzalo.Esp. contracodastePort. coral da rodaIng. inner post

contradique m. Dique auxiliarconstruído preto do primeiro, queserve para deter as augas e para

75 C contaminación... - contradique

protexer ás embarcacións.Esp. contradiquePort. contradiqueIng. counter dike

contradriza f. Segunda driza queaxuda á principal.Esp. contradrizaPort. contra-adriçaIng. second halyard

contradurminte f. Táboa que faide reforzo da durminte pola parteinferior.Esp. contradurmientePort. contra-madeiroIng. sheer clamp

contraescota f. Cabo que servepara reforzar a escota cando vaivento forte ou temporal.Esp. contraescotaPort. contra-escotaIng. preventer sheet

contraestai m. Cabo groso queaxuda ao estai a soster o mastro, aotirar del cara a proa.Esp. contraestayPort. contra-estaiIng. preventer stay

contrafoque m. Foque menor emáis groso que o principal que seorienta máis cara a popa e se en-verga no contraestai.Esp. contrafoquePort. contra-bujarronaIng. fore topmast staysail

contraforte m. Reforzo verticalarmado.Esp. contrafuertePort. contraforteIng. buttress

contramesana f. Pau pequeno quehai entre a popa e o pau de me-sana, nalgúns casos.

Esp. contramesanaPort. contra-mezenaIng. mizzen mast

contramestre m. Subo[cial quedirixe a mariñeiría, seguindo asordes do Primeiro O[cial; encár-gase da tripulación e do coidado econservación do buque e da carga.Esp. contramaestrePort. contramestreIng. boatswain

contrapalanque m. Segundo pauque serve para reforzar un palan-que.Esp. contrapalanquínPort. contra-palanqueIng. preventer clew garnet

contraquilla f. Peza que cubre aquilla pola parte interior do barco,que serve para reforzala e para ase-gurar a [xación das pezas cravadasnela. Sin. sobrequilla.Esp. contraquillaPort. contraquilhaIng. keelson

contrarroda de proa f. Con-xunto de pezas de reforzo que secolocan polo interior da roda parareforzala e engarzala coa quilla.Esp. contrarroda de proaPort. contra-roda de proaIng. bow knee

contratom.Compromiso ou con-venio polo cal dúas ou máis parteschegan a un acordo. En navega-ción, os contratos máis habituaisrefírense ao aluguer de buquespara o transporte de mercadoríasou persoas. Véxase tamén: con-trato de fretaxe. Sin. acordo.Esp. contratoPort. contrato

contradriza - contrato C 76

Ing. contractcontrato de fretaxem.Contrato

mediante o cal se pacta a realiza-ción dun transporte nun buquedeterminado.Esp. contrato de GetamentoPort. contrato de fretamentoIng. charter party

contrato de pasaxe m. Contratoque contén os acordos relaciona-dos co transporte de pasaxeiros.Sin. contrato de transporte depasaxeiros.Esp. contrato de pasajePort. contrato de passagemIng. contract of passenger carriage

contrato de remolque m.Acordo segundo o cal un buquetransporta mediante arrastre unaparello \otante ou un buque nonautopropulsado.Esp. contrato de remolquePort. contrato de reboqueIng. towage contract

contratrancanil m. Taboadogroso da cuberta situado a caróndo trancanil.Esp. contratrancanilPort. contra-alcatrateIng. margin plank

contrete m. Elemento estruturalque separa dúas partes que tendena xuntarse. Elemento transversalnos elos das cadeas grandes.Esp. contretePort. caibroIng. stud

control m. Dispositivo ou equipodeseñado para manexar e contro-lar o funcionamento dalgún sis-tema ou aparato.Esp. control

Port. controleIng. control

control de calidadem. Compro-bacións que se fan da calidade daexecución dos diversos traballosao longo da construción do buque.Refírese ao control da soldadura,espesores, dimensións, materiais,comportamento das máquinas,etc.Esp. control de calidadPort. controlo de qualidadeIng. quality control

convección f. Movemento do \u-ído que provoca o transporte e amestura das propiedades no seumesmo seo.Esp. convecciónPort. convecçãoIng. convection

convección forzada f. A que éprovocada impulsando o \uídopor medios externos normalmentemecánicos, como unha bomba ouun ventilador.Esp. convección forzadaPort. convecção forçadaIng. forced convection

convección libre f. Aquel no queo movemento do \uído é causadopor forzas internas do \uído de-bido á diferenza en densidade.Esp. convección librePort. convecção livreIng. free convection

convésm. Espazo na cuberta supe-rior desde o pau maior ata o cas-telo de proa.Esp. combésPort. convésIng. waist

corda f. Porción de fíos de liño ou

77 C contrato de fretaxe - corda

materia [lamentosa, enlazadosformando un só corpo longo e \e-xible que se utiliza para prenderou apertar. Sin. adival, cabo.Esp. cuerdaPort. cordaIng. rope

cordón de soldadura m. Solda-dura que se dá nunha soa pasada eque une dúas pezas.Esp. cordón de soldaduraPort. cordão de soldaduraIng. Fllet weld

cornamusa f. Peza de madeira oumetálica en forma de T que, a[r-mada en lugares adecuados, servepara tomar volta aos cabos. Estásituada a babor e a estribor na carainterior da amura.Esp. cornamusaPort. cunhoIng. cleat

coroamento m. Curvatura supe-rior con que se remata a popa dosbarcos. Parte da borda que corres-ponde á popa. Tamén dise do lugaronde se coloca o motor da embar-cación, xunto coa bandeira do paísde orixe. Sin. remate, termina-ción.Esp. coronamientoPort. coroamentoIng. taffrail

corpo m. Zona media do puntal.Esp. cuerpoPort. corpoIng. stanchion body

corredeira f. Instrumento paramedir a distancia navegada e a ve-locidade á que avanza o buque.Esp. correderaPort. sonda

Ing. logcorredores m. pl. Parte transitable

da cuberta da dorna por onde des-augan os buracos chamados em-bornais. Sin. carreiro.Esp. corredorPort. corredorIng. drain-pipe

corrente f.Masa de auga en move-mento que se despraza polo inte-rior dos mares e océanos, e quedepende dos propios movementosda Terra.Esp. corrientePort. correnteIng. stream

corrente de arrastre f. A que éorixinada polo rozamento da augacoa carena do buque.Esp. corriente de arrastrePort. corrente de arrastamentoIng. friction current

corrente de aspiración f. Co-rrente diante da hélice que é pro-pia da velocidade dun barco.Esp. corriente de aspiraciónPort. corrente de aspiraçãoIng. suction current

corrente de curtocircuíto f.Co-rrente eléctrica de intensidade moielevada que xorde cando se pro-duce un curtocircuíto eléctrico.Esp. corriente de cortocircuitoPort. corrente de curto-circuitoIng. short circuit current

corrente de expulsión f. Co-rrente de saída da hélice.Esp. corriente de expulsiónPort. corrente de expulsãoIng. ejection current

corricánm. Aparello de pesca dunsó anzol, que se bota pola popa do

cordón de soldadura - corricán C 78

buque cando navega, e que se em-prega normalmente na pesca ácacea.Esp. curricánPort. amostraIng. Devon spinner

corrosión f.Alteración na super[-cie dunha substancia debida aunha reacción química coas subs-tancias en contacto con ela. Dete-rioración super[cial dunha pezapola acción de axentes químicos.Normalmente, refírese á corrosiónno aire debida á acción do osíxenoformando óxido nas super[ciesmetálicas. Sin. desgaste, deterioro.Esp. corrosiónPort. corrosãoIng. corrosion

corrosión galvánica f. Acciónproducida sobre a parte somerxidado barco debido á existencia de di-ferentes metais en contacto coaauga do mar, como é o caso da hé-lice que é de bronce e do casco queé de aceiro. Corróese o metal queten un potencial electroquímicomenor. Pódese contrarrestar couso de ánodos de sacri[cio.Esp. corrosión galvánicaPort. corrosão galvânicaIng. galvanic corrosion

cortacircuítos m. Aparello queinterrompe un circuíto cando a co-rrente que pasa por el supera uncerto valor durante un tempodado.Esp. cortacircuitosPort. corta-circuitoIng. circuit breaker, fuse

corte m. Proceso de traballo paracortar as chapas de aceiro e os per-

fís estruturais que leva o buque. Ocorte pode ser mecánico con serraou con cizalla, por oxicorte, quen-tando aceiro cun gas combustible efacendo corte por oxidación, porplasma, por láser e con auga a pre-sión.Esp. cortePort. corteIng. cutting

cortiza f. Pela da árbore chamadasobreira. É porosa e lixeira. Em-prégase como material \otante.Esp. cortezaPort. cortiçaIng. bark

cortizada f. Relinga superior dunaparello provisto de cortizas sobreas que se montan os panos da rededas distintas artes de pesca.Esp. relinga de corchosPort. cortiçadaIng. Goat rope

corveta f. Embarcación de guerramáis pequena que a fragata. Candoeran de vela tiñan tres mastros evela cadrada.Esp. corbetaPort. corvetaIng. corvette

costa f. Zona de terra que está encontacto co mar, ou próxima a el.Beiras do mar preto do litoral. Sin.ribeira, litoral.Esp. costaPort. costaIng. shore

costado m. Cada un dos lados dobuque. Sin. lado.Esp. costadoPort. costadoIng. side

79 C corrosión - costado

costados verticais m. pl. Costa-dos do buque dispostos de formavertical.Esp. costados verticalesPort. costados verticaisIng. wall sides

costura f. Unión das chapas me-diante soldadura. Os cordóns desoldadura poden ser lonxitudinaisou transversais. Neste último casochámanse topes. Tamén recibenesta denominación as unións quese fan entre dous cables polos seusextremos, entrelazando os douscordóns.Esp. costuraPort. costuraIng. welding

cote m. Nó simple que se fai pa-sando o chicote arredor do [rme epolo seo; pódese facer nunha cor-namusa, nunha estaca ou noutroobxecto vertical. Sin. nó.Esp. cotePort. coteIng. half hitch

courelm. Borda interna da parte docorredor dunha dorna. Ripa naborda dos navíos de pesca. Sin.borda.Esp. bordaPort. amuradaIng. bulwark

crítica adx. f. Velocidade de xirodunha máquina ou motor, a calproduce vibracións moi altas porresonancia coa frecuencia propia eten efectos prexudiciais.Esp. críticaPort. críticaIng. critical

cruceiro m. 1. Viaxe de recreo en

barco, de tipo turístico, que tenprevistas varias escalas dentro dasúa ruta. Sin. viaxe.Esp. cruceroPort. cruzeiroIng. cruise

2. Buque de guerra moi veloz, for-temente armado, que pode ser detipo lixeiro ou pesado.Esp. cruceroPort. navioIng. cruiser

cruceiro lixeirom. Buque de gue-rra cos costados protexidos, perode armazón moderada, inferior ádo cruceiro pesado. Alcanza unhavelocidade considerable e foi des-eñado para reforzar e liderar unha\ota de destrutores.Esp. crucero ligeroPort. cruzador ligeiroIng. light cruiser

cruceiro pesadom. Barco de gue-rra veloz cun radio de acción moielevado e provisto de moito arma-mento. A protección deste buqueé superior á do cruceiro lixeiro, eten os costados e a cuberta blinda-dos. Empregábase para acompañare darlle soporte aos acoirazados.Esp. crucero pesadoPort. cruzador pesadoIng. heavy cruiser

cruceta f. Elemento transversal quese une con outro en forma de T.Esp. crucetaPort. cruzetaIng. crosshead

cruz da áncora f. Extremo infe-rior da áncora, onde se forma aunión da cana cos brazos que re-matan nas uñas.

costados verticais - cruz da... C 80

Esp. cruz del anclaPort. cruz de âncoraIng. anchor crown

cuadastem.Denominación do co-daste nalgunhas zonas da ría deArousa. Sin. codaste.Esp. codastePort. cadasteIng. stern frame

cuarta de quilla f. Unidade utili-zada para o tamaño da dorna naque cada cuarta equivale a 21 cm.Esp. cuarta de quillaPort. quarta de quilhaIng. span

cuartel m. Armazón de táboas coaque se tapa unha abertura, porexemplo, un zapón. Sin. contra,contraventá.Esp. cuartelPort. quartelIng. hatch cover

cuberta f. 1. Cada un dos pisos daembarcación que se suxeitan noscostados.Esp. cubiertaPort. cobertaIng. deck

2. Plataforma que se estende hori-zontalmente ao longo da eslora eao ancho de manga do barco. Haicuberta principal e pode haber cu-bertas de botes, do castelo, de co-ches, de o[ciais, de paseo,exteriores e interiores, toldilla, ecuberta de voo no caso dos portaa-vións.Esp. cubiertaPort. cobertaIng. deck

cuberta de arqueo f.Cuberta quepecha os espazos destinados á

carga nun buque.Esp. cubierta de arqueoPort. coberta de arqueioIng. tonnage deck

cuberta de construción lixeiraf. Cuberta situada por riba da cu-berta principal do buque e for-mada por elementos de poucaresistencia.Esp. cubierta de construcción ligeraPort. coberta de construção ligeiraIng. light weight deck

cuberta principal f.A plataformamáis alta que vai sen interrupciónsde proa a popa.Esp. cubierta principalPort. coberta principalIng. main deck

cubichetem. 1. Departamento pe-queno nunha embarcación.Esp. cubículoPort. cubículoIng. cubicle

2. Conxunto de táboas que impi-den a entrada da auga no convés,cando o buque dá de quilla.Esp. cubichetePort. placaIng. board

cubichete de bitácora m. Cu-berta que, como remate da bitá-cora, serve para protexer omorteiro da agulla náutica.Esp. cubichete de bitácoraPort. coberta de bitáculaIng. binnacle cover

cucharrom. Táboa cortada irregu-larmente coa que se reforzan al-gunhas partes do barco,particularmente a proa e a popa,enriba dos raseis.Esp. cucharro

81 C cuadaste - cucharro

Port. tábuaIng. hoods

culata f. Peza metálica que seaxusta ao bloque do motor e pechao corpo dos cilindros.Esp. culataPort. cabeçoteIng. cylinder head

cumieira f.A trabe máis alta da ar-madura dun teito o da armazónque cobre un determinado espazo.Sin. cumial.Esp. cumbreraPort. cumeeiraIng. ridge board

cuncha f. Boca formada por unhapeza grande de aceiro axustada nocostado do buque, que serve paraaloxar as uñas da áncora e para quetraballe a súa cadea. Sin. cónchega.Esp. conchaPort. conchaIng. bill board

cuncha de aspiración f. Cuartoelipsoide de obra viva aberto nadirección da marcha que se em-prega nalgúns buques rápidos paramellorar o efecto da bomba de cir-culación de auga para o condensa-dor e os intercambiadores de calor.Esp. concha de aspiraciónPort. concha de aspiraçãoIng. suction hole

cuncha do escobén f. Peza domesmo que protexe a amura e quedebe conseguir a boa estiba da án-cora.Esp. concha del escobénPort. concha do escovémIng. hawse pipe collar

cuña f. Peza da dorna que se ase-gura pola proa ao pau que suxeita

a vela.Esp. cuñaPort. cunhaIng. wedge

cuña de mango f. Ferro do cala-fate.Esp. cuña de mangoPort. cunha de mangoIng. caulker's wedge

cuña do masteleiro f. Peza demadeira ou ferro de sección ca-drada e cun saínte nun extremo,que se introduce no ollo situadono couce do masteleiro.Esp. cuña del masteleroPort. cunha do mastaréuIng. topmast Fd

cuñas de estiba f. pl. Anacos depercha grosa na cabeza do pau e naque vai labrada a tella do maste-leiro.Esp. cuñas de estibaPort. cunhas de estivaIng. cantick quoins

cuñas do bauprés f. pl.Cuñas queserven para manter o bauprés noseu sitio.Esp. cuñas del bauprésPort. cunhas do gurupêsIng. bowsprit wedge

cúpula f. Torre de ferro, redonda exiratoria que teñen algúns buquescomo os acoirazados, e dentro dacal se atopan os canóns de gran ca-libre.Esp. cúpulaPort. cúpulaIng. dome

cúpula do radar f. Cúpula quealoxa e protexe o radar nos subma-rinos, os acoirazados, e outros bu-ques.

culata - cúpula do radar C 82

Esp. cúpula del radarPort. cúpula do radarIng. radome

curtocircuítom. Fenómeno eléc-trico producido ao unir cun con-duto de resistencia moi pequenadous puntos entre os que haiunha diferenza de potencial eléc-trico.Esp. cortocircuitoPort. curto-circuitoIng. short circuit

curvadora f. Máquina que servepara [gurar as chapas e para dar-lles forma, dobrándoas.Esp. curvadora

Port. curvadoraIng. bending machine

curvas hidrostáticas f. pl. Repre-sentación grá[ca pormedio de cur-vas das características hidrostáticasda carena dunha embarcación.Esp. curvas hidrostáticasPort. curvas hidrostáticasIng. hydrostatic curves

cúter m. Embarcación de vela depouca tonelaxe provista de casco[no e aparello de balandra. Sin.cutter.Esp. cúter, cutterPort. cúterIng. cutter

83 C curtocircuíto - cúter

dadom.Vara de ferro que divide osaneis dalgunhas cadeas.Esp. dadoPort. varaIng. stud

dala f. Especie de canle ou tubo poronde se realiza a saída da auga nonavío; aquela abertura por onde abomba verte a auga ao mar. Sin.canle.Esp. dala, canalPort. dalaIng. pump dale

dársena f. 1. Lugar natural ou arti-[cial onde as embarcacións podenmanobrar ou efectuar operaciónsde carga e descarga.Esp. dársenaPort. docaIng. dock

2. Cada unha das divisións que seacondicionan nos portos arti[ciais

para crear distintos peiraos.Esp. dársenaPort. docaIng. basin, dock

defensa f. Proteccións que se colo-can nos costados das embarca-cións para defendelas de choquesou rozamentos.Esp. defensaPort. defesaIng. fender

de>ector m. Consiste nun imánque se coloca a certa distancia docompás para corrixir a in\uenzadas pezas de ferro que están pre-sentes no navío.Esp. deGectorPort. deGetorIng. deGector

desabordar v. tr. e pr. Soltarseunha embarcación doutra despoisdunha abordaxe.

DD

Esp. desabordarPort. desabordarIng. unmoor

desaparafusador m. Ferramentacomposta por unha vara de aceirocoa punta achandada e un mangode madeira, que se emprega paraintroducir e sacar parafusos.Esp. destornilladorPort. chave de fendaIng. screwdriver

desarborar v. tr. Deixar un barcosen paus, sen arboradura.Esp. desarbolarPort. desarvorarIng. dismast

desatalingar v. tr. Soltar o cabo doarganeo da áncora.Esp. desentalingarPort. soltarIng. unbend

desatracar v. i. e tr. Separar unbarco de onde estaba atracado. Sin.desamarrar.Esp. desatracarPort. desatracarIng. sheer away

desbastar v. tr. Facer unha cousamenos densa quitando ou rebai-xando as súas partes ásperas ouirregulares, tornándoa máis lisa emenos basta. Sin. puír, rebaixar.Esp. desbastarPort. desbastarIng. hew

descarga f. Saída do \uído duncanle ou tubo.Esp. descargaPort. descargaIng. discharge

desembarcadoirom. Lugar desti-nado para desembarque. Sin. an-

coradoiro, fondeadoiro.Esp. desembarcaderoPort. desembarcadoiroIng. landing place

desembarcar v. tr., i. e pr. Acciónde saír dunha embarcación ou ben,sacar todo tipo de mercadorías.Sin. baixar, saír, descargar.Esp. desembarcar, descargarPort. desembarcar, apear-seIng. go ashore, debark

desenmallar v. tr. Sacar o peixe dasredes e introducilo no barco,usando un guindastre ou unharede.Esp. desenmallarPort. desemalharIng. release

desentalingar v. tr. Soltar o grillónde unión dunha cadea coa áncora.Esp. desentalingarPort. soltarIng. unbend the chain

desenvergar v. tr. Soltar as velasque estaban envergadas.Esp. desenvergarPort. desenvergarIng. unbend

deseño m. Representación grá[caque normalmente se fai a través deliñas como proxecto cun determi-nado [n. Sin. plano, proxecto.Esp. diseñoPort. desenhoIng. design

desfondar v. tr. Romper o fondoda nave.Esp. desfondarPort. desfundarIng. rip the bottom

desigualdade anual f. Variaciónsmáis ou menos periódicas do nivel

desparafusador - desigualdade... D 86

da auga ou da velocidade da co-rrente de marea, que se producencos cambios de estación, e que sedeben principalmente a causas me-teorolóxicas.Esp. desigualdad anualPort. desigualdade anualIng. tidal annual inequality

desigualdade de fase f.Variaciónsda marea ou corrente de mareaasociadas aos cambios de fases daLúa.Esp. desigualdad de fasePort. desigualdade de faseIng. lunitidal inequality

desigualdade diúrna f.Diferenzade velocidade entre as dúas co-rrentes de \uxo e as dúas de re-\uxo de cada día.Esp. desigualdad diurnaPort. desigualdade diurnaIng. diurnal inequality

deslastrar v. tr. Quitar o lastredunha embarcación. Sin. alixeirar,descargar.Esp. deslastrarPort. deslastrarIng. unballast

deslastre m. Acción e efecto dedeslastrar.Esp. deslastrePort. deslastreIng. unballasting

desmantelar v. tr.Desarmar e des-aparellar unha embarcación. Sin.desarborar.Esp. desmantelarPort. desmantelarIng. dismantle

desobediente adx. Buque quetarda en responder ao temón.Esp. desobediente

Port. desobedienteIng. disobedient

desprazamentom.Volume e pesoda auga desprazada polo buque.Peso do buque xunto coa súacarga.Esp. desplazamientoPort. deslocamentoIng. displacement

desprazamento en lastre m.Peso total do buque, coas cargasnecesarias para navegar con segu-ridade, incluído o lastre que sexapreciso, normalmente de auga domar.Esp. desplazamiento en lastrePort. deslocamento em lastroIng. total cargo displacement

desprazamento en rosca m.Peso propio do buque. Constitúeo peso propio do casco coas súasmaquinarias e instalacións com-pletas, e cos líquidos nos circuítosdas máquinas, pero non se inclúeningunha carga como tripulación,combustible, auga e lubricante entanques, nin pertrechos que nonsexan regulamentarios.Esp. desplazamiento en roscaPort. deslocamento em roscaIng. light displacement

desprazamento total m. Pesototal do buque ata a liña de cargana condición que se considere.Esp. desplazamiento totalPort. deslocamento totalIng. maximum displacement

desprazar v. tr. 1. Desaloxar obuque unha cantidade de auga quepese tanto como o peso total dobarco e da súa carga na condiciónque se considere.

87 D desigualdade de fase - desprazar

Esp. desplazarPort. deslocarIng. displace

2. Pesar totalmente, incluído obuque e a súa carga.Esp. desplazarPort. deslocar, transportarIng. displace, transport

destrutor m. Buque de guerra rá-pido de tamaño medio e equipadocon armamento variado, que seemprega para destruír submarinosprincipalmente, ou para escoltar aoutros barcos.Esp. destructorPort. destruidorIng. destroyer

desvarar v. tr. Navegar de novounha embarcación que estaba va-rada.Esp. desvararPort. desencalhar, desvararIng. get aGoat

devalom. Baixamar. Situación máisbaixa do mar durante a marea. Sin.baixamar.Esp. bajamarPort. baixa-marIng. low tide

diagramamiméticom. Esquemamaterializado nun panel ou tabo-leiro no que aparecen os circuítosdo sistema pertinentes e os símbo-los dos accesorios como válvulas eoutros, así como os elementos queactúan sobre as bombas, o peche eapertura de válvulas, etc.Esp. diagrama miméticoPort. diagrama miméticoIng. mimetic diagram

diésel alternadorm.Motor diéselque leva incorporado un alterna-

dor para proporcionarlle a co-rrente eléctrica necesaria ao buque.Esp. diésel alternador, diésel gene-radorPort. diesel gerador, diesel alterna-dorIng. diesel generator engine

diésel compresorm.Motor diéselque leva incorporado un compre-sor de aire.Esp. diésel compresorPort. diesel compressorIng. diesel compressor engine

diésel xerador m. Véxase: diéselalternador.

diferenza de desprazamentos f.Cantidade de toneladas ou de péscúbicos entre o desprazamento depopa e o de proa.Esp. diferencia de desplazamientosPort. diferença de deslocamentosIng. displacement difference

diferenza de marea f. Diferenzaen horas e alturas da marea cheaentre o porto secundario e o portopatrón, para o cal se dan as predi-cións nas táboas de madeira.Esp. diferencia de mareaPort. diferença de maréIng. tidal difference

dique m. Muro que se constrúe nomar para conter as ondas e abrigarun porto, e facilitar ao mesmotempo un fácil acceso dos barcos.Sin. represa, barreira.Esp. diquePort. diqueIng. dock

dique de construción m. Diqueempregado como soporte auxiliarna construción dunha embarca-ción.

destrutor - dique de construción D 88

Esp. dique de construcciónPort. dique de construçãoIng. building dock

dique de marea m. Dique cons-truído en zonas de grandes ma-reas, as cales o inundanconstantemente.Esp. dique de mareaPort. dique de maréIng. tidal dock

dique de reparacións m. Diqueconstruído para levar a cabo repa-racións nos barcos.Esp. dique de reparacionesPort. dique de reparaçãoIng. repair dock

dique >otantem.Dique constitu-ído por unha estrutura en forma,normalmente, de U que pode sersomerxida enchendo os seus tan-ques de lastre con auga de mar, esobre a que entran \otando os bu-ques que van ser reparados; des-pois pode re\otarse baleirando ostanques de lastre, para que os bu-ques queden en seco. Unha vez re-matada a reparación, o diquepódese somerxer de novo e obuque pode saír navegando.Esp. dique GotantePort. dique GutuanteIng. Goating dock

dique illado m. Construción nor-malmente arti[cial feita dentrodun porto, baía ou caladoiro, for-mando unha illa, para usos diver-sos.Esp. dique aisladoPort. dique isoladoIng. isolated dike

dique seco m. Dique constituídopor unha cavidade de forma para-

lelepípeda que se fai na costa ondeentran os barcos que van ser repa-rados. Tras pechar a cavidadecunha comporta, drénase a augapor medio de bombas de achiquee os barcos pódense pousar enseco no fondo do dique para serreparados e pintados. Tamén servepara construír buques.Esp. dique secoPort. dique secoIng. dry dock

dique varadoiro m. Dique demenor tamaño que está destinadoa embarcacións menores de poucoporte. Consiste nun plano incli-nado sobre o que se despraza oobxecto a levantar.Esp. dique varaderoPort. dique varadouroIng. beach dock

dirección da corrente f. Consi-dérase o rumbo que seguen asaugas por efecto da marea e poroutras causas.Esp. dirección de la corrientePort. direção da correnteIng. current direction

disco de máxima carga m. Liñavertical pintada no casco, dentrodun círculo, e na que se marcan oscalados máximos autorizados se-gundo as zonas de navegaciónonde estea o buque e segundo a es-tación do ano. Sin. disco Plimsoll.Esp. disco de máxima carga, discode francobordoPort. marca de bordo livreIng. loadline disc, freeboard disc

dobre fondo m. Especie de se-gundo forro horizontal sobre ofondo do buque. Os espazos entre

89 D dique de marea - dobre fondo

o fondo e o dobre fondo pódenseutilizar como tanques. Ten a van-taxe de separar o interior do buquedo mar, en caso de avaría dofondo.Esp. doble fondoPort. duplo fundoIng. double bottom

dogre m. Embarcación que tendous paus, e que se emprega nal-gúns tipos de pesca.Esp. dogrePort. dogreIng. dogger

doris f. Embarcación de fondoplano que empregan nos bancosde Terranova os pescadores de ba-callau con liña. Pode transportarsenos buques bacallaeiros e a súa es-lora é de 4 a 6 metros.Esp. dorisPort. dóriIng. dory

dormente m. Peza de madeira ho-rizontal que se coloca de proa apopa, onde se cravan outras pezasdo barco, como os vaos.Esp. durmientePort. dormenteIng. shelf piece

dorna f. Embarcación tradicionalgalega que se emprega para apesca, principalmente nas RíasBaixas. Consta de proa lanzada,popa truncada, temón movido concana e vela de relinga; tamén podeincorporar motor.Esp. dornaPort. dornaIng. dorna

dorna de tope f. Tipo de dornaque leva as xuntas das táboas da

obra viva unidas a tope. Precisadunha execución moito máis [napara que as táboas teñan a medidaexacta, as cales acostuman ser demenor tamaño. É típica da zonado Barbanza.Esp. dorna de topePort. dorna de topeIng. dorna

dorna Meca f. Tipo de dorna dunmaior tamaño usada en mar abertoe batido, e en zonas nas que exis-ten fortes correntes mariñas. É tí-pica da zona do Grove.Esp. dorna MecaPort. dorna MecaIng. dorna Meca

dorna polbeira f. Tipo de dornausada para ir ás luras e aos polbosdentro da ría; constitúe o tipo deembarcación máis común nas RíasBaixas.Esp. dorna para pulposPort. dorna para polvoIng. octopus dorna

dorna tramalleira f. Variante dedorna usada para a pesca con artesde tramallo.Esp. dorna con trasmalloPort. dorna com tresmalhoIng. trammel dorna

dorna xeiteira f. Tipo de dorna degran tamaño con tres a oito per-soas de tripulación que está des-eñada para navegar en mar abertomáis aló da bocana da ría onde sepesca con rede de xeito.Esp. dornaPort. dornaIng. dorna

draga f. Embarcación que dispóndunha máquina para limpar e

dogre - draga D 90

afondar os ríos, portos, canais eoutras zonas navegables.Esp. dragaPort. dragaIng. dredger

draga de culler f.Máquina empre-gada para dragar, que consta dedúas culleres unidas a un cable,que se pechan cando chegan aofondo das augas, e así recollen osedimento e deposítano na barcazade vertedoiros.Esp. draga de cucharaPort. draga de colherIng. dipper dredger

draga de rosario f. Máquina quedraga o fondo do mar medianteunha serie de alcatruces encadea-dos a un brazo móbil que extraenos sedimentos e os sólidos dofondo das augas. Sin. draga de al-catruces.Esp. draga de rosarioPort. draga de rosárioIng. bucket dredger

draga de succión f. Máquina quedraga a area ou o sedimento dofondo das augas mediante un me-canismo de succión, e despois de-posítao na súa bodega.Esp. draga de succiónPort. draga de sucçãoIng. suction dredger

dragaminasm. Buque militar em-pregado na detección e elimina-ción das minas nas canles denavegación.Esp. dragaminasPort. draga-minas

Ing. minesweeperdragante m. Madeiro groso e ca-

drado que levan algunhas embar-cacións ao pé do pau trinquete, nocal descansa o bauprés.Esp. dragantePort. draganteIng. bowsprit pillow

dragónm. Embarcación de regatasde 8,60 m de eslora.Esp. dragónPort. barco de velaIng. sailing vessel

drenaxe f. Conxunto de opera-cións realizadas para sacar a augadunha zona determinada.Esp. drenajePort. drenagemIng. drain

driza f. Cabo ou corda empregadapara izar ou arriar as velas e asbandeiras nos buques.Esp. drizaPort. adriçaIng. halyard

drizar v. tr. Pór unha embarcacióndereita, na dirección das drizas;endereitar unha nave inclinada.Acción contraria de escorar. Ende-reitar as velas da embarcación. Sin.endereitar.Esp. adrizarPort. adriçar, endireitarIng. right

durminte m. Madeiro sobre o caldescansan outras pezas estruturais.Esp. durmientePort. madeiroIng. shelf

91 D draga de culler - durminte

ecosonda f. Aparato que permitefacer a ecosondaxe.Esp. ecosondaPort. ecosondaIng. echo-sounder

ecosondaxe f. Método para medira profundidade do mar calculandoo tempo no cal un sinal acústicochega ao fondo e volta á fonte deemisión.Esp. ecosondeoPort. sondarIng. echosounding

eiruga f. Cadea articulada que xiraarredor das rodas dunha máquinae que lle permite traballar en te-rreos de difícil acceso.Esp. orugaPort. cadeiaIng. caterpillar

eixe m. 1. Liña imaxinaria arredorda que xira algo. Sin. eixo.

Esp. ejePort. eixoIng. axis

2. Barra de madeira, aceiro ou cal-quera outro material, na que viranrodas xiratorias, hélices, etc. Liñacentral arredor da que se movenou desenvolven diversas cousas.Sin. manivela, veo.Esp. ejePort. eixoIng. axis

eixe do temón m. Eixe de xiro dotemón montado no codaste dobarco.Esp. eje del timónPort. eixo do lemeIng. rudder axis

eixe principal m. Eixe base quetransmite o movemento dunhamáquina. Sin. eixo principal.Esp. eje principal

EE

Port. eixo principalIng. principal axis

eixe propulsor m. O que move ahélice que impulsa o barco.Esp. eje propulsorPort. eixo motorIng. driving axle

eixo m. Véxase: eixe.elastómerom.Material \exible de

plástico sintético, de gran elastici-dade.Esp. elastómeroPort. elastómeroIng. elastomer

electrobomba f. Bomba accionadapor motor eléctrico.Esp. electrobombaPort. electrobombaIng. electrical pump

elo m. Cada un dos aneis de formaelíptica que compoñen a amarraou a cadea. Pequena argola. Sin.argola, grillón, anel.Esp. eslabónPort. eloIng. link

embarcación f. Construción cón-cava de madeira, ferro, plástico ououtra materia, capaz de \otar naauga, e dotada de sistema de pro-pulsión e goberno. É apropiadapara navegar transportando per-soas e efectos con seguridade. Sin.navío, barco, buque.Esp. embarcaciónPort. embarcaçãoIng. vessel

embarcación a motor f. Aquelana que un ou varios motores decombustión interna constitúen ométodo de propulsión, accio-nando, normalmente, unha hélice

por medio dun eixe.Esp. embarcación a motorPort. embarcação a motorIng. motor vessel

embarcación a remo f. Aquelana que o medio de propulsión estáconstituído por remos.Esp. embarcación a remoPort. embarcação a remoIng. oar-powered vessel

embarcación a vapor f. Aquelana que unha turbina ou unha má-quina alternativa de vapor consti-túen o método de propulsiónaccionando, normalmente, unhahélice por medio dun eixe.Esp. embarcación a vaporPort. embarcação a vaporIng. steam vessel

embarcación a vela f. Tipo deembarcación na cal a acción dovento sobre a vela constitúe aforma principal de propulsión.Esp. embarcación a velaPort. embarcação à velaIng. sailing vessel

embarcadoiro m. Lugar na costaque está preparado para embarcarou desembarcar xente ou ben mer-cadorías.Esp. embarcaderoPort. embarcadouroIng. landing stage

embarcar v. tr., i. e pr. Entrarnunha embarcación como tripu-lante ou pasaxeiro.Esp. embarcarPort. embarcarIng. board

embarrar v. tr. Quedar engan-chado o aparello de pesca nun em-barre, como por exemplo, as algas,

eixe propulsor - embarrar E 94

as rochas, ou os buques afundidos.Esp. embarrarPort. emaranharIng. get caught

embate m. Choque impetuoso domar. Sin. choque.Esp. embatePort. embateIng. crashing

embazar v. i. e tr. Na Costa daMorte, sacar o peixe das redes emetelo no barco. Sin. desenmallar,atruelar.Esp. desenmallarPort. desemalharIng. release

émbolo m. Peza que se acciona al-ternativamente no interior dun ci-lindro ou dunha bomba paracomprimir un \uído ou para reci-bir movemento del.Esp. émboloPort. êmboloIng. piston

embonar v. tr. 1. Técnica que con-siste en revestir o casco dunhanave engadíndolle táboas de ma-deira para darlle máis estabilidadee consistencia. Sin. revestir.Esp. embonarPort. embonarIng. sheathe

2. Engadir un suplemento parasustentar calquera peza cando estáescasa.Esp. embonarPort. embonarIng. Fll

embono m. Pezas de madeira coasque se forra un buque exterior-mente para ensanchalo e darllemáis estabilidade. Sin. forraxe.

Esp. embonoPort. embonoIng. stiffening

embornal m. Desaugue situadonos trancanís e outros lugares paradrenar as augas das cubertas dosbarcos.Esp. imbornalPort. embornalIng. scupper

emersión f. Acción de saír dofondo das augas unha persoa, sub-marino, etc. Acción contraria á in-mersión.Esp. emersiónPort. emersãoIng. emergence

emerxer v. i. Saír á super[cie desdea auga ou desde outro líquido.Esp. emergerPort. emergirIng. emerge

empanetadom. 1. Piso inferior dadorna de madeira ou dunha em-barcación menor, que cobre ofondo do barco.Esp. solladoPort. soalhoIng. lower deck

2. Parte da popa dunha embarca-ción pequena onde se deposita arede que se vai recollendo despoisdo primeiro lance.Esp. solladoPort. soloIng. intermediate deck

empavesada f. Conxunto de ban-deiras e gallardetes que decoran asembarcacións.Esp. empavesadaPort. empavesadaIng. dressing

95 E embate - empavesada

empavesar v. tr. Decorar un navíopoñendo empavesadas nas bordase adornando os paus con bandei-ras e gallardetes. Sin. engalanar.Esp. empavesarPort. enfeitarIng. dress

empopar v. i. Calar excesivamentea embarcación pola popa. Volteara popa a favor do vento.Esp. empoparPort. empoparIng. trim by the stern

emproar v. i. Acción de dirixir aproa do barco cara o porto, oucara algún lugar.Esp. aproarPort. emproarIng. head towards

encallamento m. Acción e efectode encallar.Esp. encalladuraPort. encalhamentoIng. grounding, stranding

encallar v. i. e tr. Quedar un barcoparado por tropezar co fondo. Sin.embarrancar.Esp. encallarPort. encalharIng. run aground

encapeladura f. Punto do mastroen que se xuntan os cabos que ososteñen.Esp. encapilladuraPort. encapeladuraIng. fastening

encapelar v. tr. Enganchar un caboao calcés dun barco, a unha bita oua unha verga.Esp. encapillarPort. encapelarIng. rig

enerxía mareomotriz f. Enerxíaque resulta de aproveitar o move-mento das mareas; enerxía obtidapola diferenza de altura dos maressegundo a posición relativa daTerra e da lúa, como consecuenciada atracción gravitatoria do sol eda lúa sobre eles.Esp. energía mareomotrizPort. energia mareomotrizIng. tidal power

enerxía undimotriz f. Enerxíaaproveitable producida polo mo-vemento das ondas, grazas ás calespode producirse electricidade.Esp. energía undimotrizPort. energia undimotrizIng. wave energy

enfrechadura f. Cada un doscabos paralelos e horizontais que,ligados á enxarcia, serven de pasospara subir a executar as manobrasnos paus.Esp. GechastePort. enfrechateIng. rattling rope

engra f. Peza de ferro que acostumarematar en punta nun dos lados ena que se traballan os metais comartelo. Sin. incre, zafra.Esp. tornoPort. tornoIng. lathe

engrenaxe f. Sistema de rodas den-tadas que engrenan unhas con ou-tras de xeito que o movementodunha se transmite a outra. Sin.conexión.Esp. engranajePort. engrenagemIng. gear

enmallar v. tr. e pr.Quedar o peixe

empavesar - enmallar E 96

atrapado na rede.Esp. enmallarPort. emalharIng. enmesh

enmallem. Arte de pesca que con-siste en utilizar redes verticais paraque os peixes queden atrapadosnelas.Esp. enmallePort. emalheIng. gillnet

enmanguitado m. Poñer camisase forros en pezas cilíndricas eeixes.Esp. enmanguitadoPort. forradoIng. encasing

enramada f. Conxunto das cader-nas dunha embarcación en cons-trución, cando xa están arboradas.Sin. enramallado.Esp. enramadoPort. enramadoIng. framing

ensai m. Compartimento de popanalgunhas embarcacións utilizadopara colocar o peixe ou deixar asredes.Esp. panelPort. compartimentoIng. board

enseada f. Porción do mar queentra na terra, e que pode servir deabrigo ás embarcacións. Sin. rada,arnela.Esp. ensenadaPort. enseadaIng. inlet

entalingar v. tr. Unir o grillón daáncora á cadea. Sin. atalingar.Esp. entalingarPort. unir

Ing. bendentalla f. Corte feito para encaixar

algunha cousa. Sin. entallamento,entalladura.Esp. entalladuraPort. entalhaIng. notch

entena f. Pau curvado e longo queserve de percha para envergar asvelas latinas.Esp. entenaPort. antenaIng. lateen yard

entrada de obra morta f. Dimi-nución da manga dun buque nassúas partes altas por estar os seuscostados inclinados cara dentro.Esp. recogimiento, entrada de obramuertaPort. entrada de obra mortaIng. tumble home

entrecuberta f. Espazos compren-didos entre dúas cubertas consecu-tivas dos barcos. Sin. entreponte.Esp. entrecubiertaPort. entrecobertaIng. tweendeck

entremiche m. Peza con que seenche o espazo baleiro entre osvaos.Esp. entremichePort. chasso, longarinaIng. carling

entreponte f. Véxase: entrecu-berta.

envergadura f.Ancho dunha velaenvergada, medido pola parte naque se suxeita á verga. Sin. ancho.Esp. envergaduraPort. envergaduraIng. breadth

envergar v. tr.Atar as velas ás ver-

97 E enmalle - envergar

gas e suxeitar as relingas ás respec-tivas vergas.Esp. envergarPort. envergarIng. bend

envergue m. Cabo delgado quepasa polos ollados da vela para su-xeitala ao nervio da verga.Esp. enverguePort. cabo da testaIng. rope band

envergue por seo loc. Nó mari-ñeiro de rizo.Esp. envergue por senoPort. envergue por seioIng. ropeband

enxarcia f.Conxunto de cabos dunnavío, con mención especial aosque sosteñen os paus. Instrumen-tos e redes para pescar.Esp. jarciaPort. enxárciaIng. rigging

enxarcia de labor f. Comprendeos diversos cabos e aparellos detraballo diario destinados a mo-ver, embicar e orientar, para izar earriar, as velas, vergas, etc. Sin. en-xarcia móbil.Esp. jarcia de laborPort. enxárcia de trabalhoIng. running rigging

enxarcia de liño f.Cabo feito con[bra de liño e que ten unha resis-tencia maior.Esp. jarcia de linoPort. enxárcia de linhoIng. Gaxen rigging

enxarcia =rme f.A que está cons-tituída polos cabos [xos que, aoser tensados parellos, serven de su-xeición aos paus, axudándolles a

soportar esforzos.Esp. jarcia FrmePort. enxárcia FrmeIng. standing rigging

enxaretadom. Panel con reixas se-mellante a un taboleiro, e queserve para formar o plano dunbote.Esp. enjaretadoPort. paneiroIng. grating

enxeñeiro naval m. Persoa querealiza e dirixe o deseño e a cons-trución dos buques e artefactosmariños diversos.Esp. ingeniero navalPort. engenheiro navalIng. naval architect

epoxi f. Pintura de gran poder pro-tector contra a oxidación. Sin.epóxido.Esp. epoxiPort. epóxiIng. epoxy

equipo motriz m. Conxunto me-cánico que produce a enerxía des-tinada á propulsión.Esp. equipo motrizPort. força motrizIng. power unit

equipo propulsor m. Sistema oumecanismo que impulsa ao buquena auga.Esp. equipo propulsorPort. força de propulsãoIng. propulsion unit

escada f. 1. Instrumento formadopor dúas barras longas e paralelasque se unen por medio de travesasequidistantes. Sin. escaleira deman.Esp. escalera

envergue - escada E 98

Port. escadaIng. staircase

2. Escada vertical formada porchanzos feitos de cavilla de aceirosoldados a un tabique ou mam-paro.Esp. escaleraPort. escadaIng. ladder

escada de gato f. Escada formadapor dúas tiras de cabo unidas porpaus a xeito de chanzos.Esp. escala de gatoPort. escada de quebra-costasIng. Jacob's ladder

escada de práctico f. Escada degato ou escada de vento por ondesube o práctico ao buque.Esp. escalera de prácticoPort. escada do práticoIng. pilot ladder

escada de vento f. Véxase: escadade gato.

escada real f. Escada con dous re-lanzos e con varanda que se em-prega para embarcar edesembarcar tripulantes e pasaxei-ros.Esp. escala realPort. escada realIng. accommodation ladder

escafandro m. Traxe protector ce-rrado hermeticamente, que posúeun casco de bronce con ori[cios etubos para renovar o aire, e queserve para somerxerse na auga, oupara traballar noutro tipo de con-dicións adversas.Esp. escafandraPort. escafandroIng. diving suit

escala de Beaufort f. Clasi[ca-

ción da forza do vento, que sebasea no estado do mar, das ondase do vento. Posúe trece graos deintensidade, que se contabilizandesde o 0 ata o 12.Esp. escala de BeaufortPort. escala de BeaufortIng. Beaufort scale

escala de calado f. Cada unha dasdistintas escalas pintadas na proa,na popa e na caderna mestra queserven para medir o calado dos bu-ques.Esp. escala de caladoPort. escala de caladoIng. draught scale

escala de Douglas f. Baremo quedescribe o estado do mar segundoa altura das ondas. Posúe 10 graosque se contabilizan desde o 0 ata o9.Esp. escala de DouglasPort. escala de DouglasIng. Douglas scale

escaler m. Pequeno barco sen cu-berta para o servizo do navío oude reparto marítimo. Sin. bote,chalana.Esp. chinchorroPort. escalerIng. dinghy

escandallo m. Chumbada prismá-tica en cuxo vértice vai amarradoo cordel que permite chegar ata ofondo e así medir a profundidade erecoller as mostras adheridas.Esp. escandalloPort. prumo de mãoIng. sounding lead

escandalosa f. Vela pequena deforma triangular ou trapezoidalque se larga sobre a vela cangrexa;

99 E escada de gato - escandalosa

está formada por unha aresta nopico e outra no mastro.Esp. escandalosaPort. vela triangularIng. gaff topsail

escantillón m. Regra ou patrónque serve para trazar as liñas quedelimitarán os ángulos para fabri-car as cadernas.Esp. escantillónPort. escantilhãoIng. scantling

escarva f. Encaixe de madeira poronde se unen dúas pezas de car-pintería. Nas dornas parte inferiorda táboa de cubrir que sobresaepor enriba da táboa de virar. Sin.encaixe.Esp. empalmePort. escarvaIng. splicing

escintilar v. i. Emitir luz de ma-neira intermitente, con intensidadee cor variables. Sin. tremelucir.Esp. escintilarPort. resplandecerIng. scintillate

esclusa f. 1. Recinto pechado conportas de entrada e saída e cons-truído nun canal de navegación,para que as embarcacións poidanpasar dunha zona a outra, segundoo nivel das augas. Sin. canle.Esp. esclusaPort. esclusaIng. lock

2. Recinto pechado con dúas por-tas para o paso dun local a outro,onde a presión é diferente.Esp. esclusaPort. esclusaIng. lock chamber

escobénm.Cada un dos buratos si-tuados ao lado da roda dun buque,por onde pasan as cadeas da án-cora e os cabos.Esp. escobénPort. escovémIng. hawse pipe

esco=na f. Lima de maior tamaño,cos dentes grosos e triangulares, emáis separados.Esp. escoFnaPort. grosaIng. Fle-rasp

escopro m. Trencha de lamia es-treita. Instrumento cortante paralabrar madeiras. Sin. trencha.Esp. escoploPort. escoproIng. chisel

escora f. 1. Inclinación transversaldo barco respecto á vertical, porcausas meteorolóxicas ou técnicas.Véxase: escorar. Sin. ángulo de in-clinación.Esp. escoraPort. bandaIng. list

2. Puntal que sostén a embarca-ción nos diques durante as repara-cións, e nas gradas durante aconstrución. Sin. puntal, tente-mozo.Esp. escoraPort. pontalIng. shore

escoramento m. Feito de escorar.Esp. escoraPort. escoraIng. heel

escorar v. i. 1. Inclinarse o barcopor efecto da estiba da súa carga,pola forza do vento, do mar ou da

escantillón - escorar E 100

entrada de auga nun comparti-mento lateral.Esp. escorarPort. escorarIng. careen, heel

2. v. tr. Facer que se incline o barcocara un costado. Sin. inclinar.Esp. escorarPort. inclinarIng. shore up

3. v. tr. Apuntalar con escoras.Esp. escorarPort. escorarIng. prop up

escota f.Cabo que se emprega paraatar as velas e gobernalas.Esp. escotaPort. escotaIng. sheet

escoteira f. Abertura no ladodunha nave por onde pasa a escotamaior ou de trinquete.Esp. escoteraPort. escoteiraIng. sheave hole

escotilla f. Abertura grande, xeral-mente rectangular, practicada envarios puntos das cubertas dunbuque con obxecto de introducir eextraer a carga das bodegas, asícomo para establecer comunica-ción con algún departamento. Aspequenas poden ser tamén circu-lares ou elípticas. Sin. zapón.Esp. escotillaPort. escotilhaIng. hatchway

escotilla de carga f.Grandes ocosnos buques que serven para per-mitir a carga e descarga de mercan-cías.Esp. escotilla de carga

Port. escotilha de cargaIng. cargo hatch

escuadro m. Instrumento xeral-mente de metal ou madeira, conforma de triángulo rectángulo, queserve para trazar e medir ángulosrectos.Esp. escuadraPort. esquadroIng. square

escudo m. Táboa de madeira si-tuada verticalmente na popa e queconstitúe o respaldo do asento depopa.Esp. escudoPort. escudoIng. backboard

eslinga f. Cabo que se utiliza paralevantar pesos a bordo.Esp. eslingaPort. eslingaIng. strop

eslora f. 1. Lonxitude do buque depopa a proa tomada segundo ospuntos de referencia.Esp. esloraPort. comprimentoIng. length

2. Per[l de aceiro ou outro ele-mento para reforzado lonxitudinalao longo das cubertas e ao longodo fondo e dobre fondo do buque.Esp. esloraPort. longarinaIng. girder

eslora de arqueo f.A que se tomapara o cálculo do arqueo segundose require no regulamento de ar-queo que se considere. No Regu-lamento de Arqueo de 1969, hoxeen vigor, tómase como eslora dearqueo un 96% da eslora total

101 E escota - eslora de arqueo

nunha \otación situada a unha al-tura sobre o canto máis alto daquilla igual ao 85% do puntal mí-nimo de trazado, ou ben a distan-cia desde a cara de proa da roda aoeixe da mecha do temón nesa liñade \otación se ese valor é maior.Esp. eslora de arqueoPort. comprimento de arqueioIng. tonnage length

eslora de rexistro f. Eslora coaque o buque ou a embarcaciónqueda inscrita no Rexistro O[cialde Buques.Esp. eslora de registroPort. comprimento de registoIng. registered length

eslora entre perpendiculares f.Distancia entre as perpendicularesde proa e popa, medida do ex-tremo anterior da roda ao extremoposterior do codaste.Esp. eslora entre perpendicularesPort. comprimento entre perpendi-cularesIng. length between perpendicu-lars

eslora inundable f. Nun puntodeterminado da lonxitude dobuque, a eslora inundable é a má-xima parte da eslora do buque que,tomando como centro da mesmaese punto, pode inundarse sen queo buque se somerxa ata a liña demarxe.Esp. eslora inundablePort. comprimento inundávelIng. Goodable length

eslora na >otación f. Lonxitudedo buque medida no plano de \o-tación entre os puntos en que estecorte á popa e á proa.

Esp. eslora en GotaciónPort. comprimento na GutuaçãoIng. waterline length

eslora total f. Lonxitude compren-dida entre dous planos transversaisque limitan o casco do buque nassúas partes máis saíntes de proa epopa. Lonxitude tomada do ex-tremo da roda ao extremo do co-daste.Esp. eslora totalPort. comprimento totalIng. total length

espazos de aloxamento m. pl.Os utilizados para uso da tripula-ción do buque e, no seu caso, paraos pasaxeiros, como son: corredo-res, aseos, camarotes, o[cinas, en-fermerías, sala de estar, o[cios quenon conteñan artefactos para coci-ñar e outros espazos semellantes.Esp. espacios de alojamientoPort. espaços de alojamentoIng. accommodation spaces

espazos de controlm. pl. Espazosnos que se atopan os aparatosonde se controlan a distancia e serexistran os parámetros de funcio-namento e as operacións do buquee da súa maquinaria.Esp. espacios de controlPort. espaços de controloIng. control spaces

espazos de servizo m. pl. Disedos espazos utilizados como coci-ñas, o[cios que conteñen artefac-tos para cociñar, gambuzas, pañoise obradoiros que non formanparte dos espazos de máquinas eoutros espazos semellantes, asícomo os troncos de acceso atodos.

eslora de rexistro - espazos de... E 102

Esp. espacios de servicioPort. espaços de serviçoIng. service spaces

especi=cación f.Documento ondese describe o buque e as súas ca-racterísticas principais. É a base docontrato de construción do buque.Esp. especiFcaciónPort. especiFcaçãoIng. speciFcations

espellom.Caixa cadrada cun cristalque permite ver o fondo mariñoata unha distancia de 3 metroscando se coloca sobre a auga; em-prégase para pescar o marisco xe-ralmente, en coordinación conoutra persoa, que tras seguir as in-dicacións do compañeiro, utilizaráo bicheiro para pescar a peza.Tamén hai mirafondos doutrasformas, aínda que o tradicional é oda caixa cadrada. Sin.mirafondos.Esp. espejoPort. espelhoIng. Fshing mirror box

espello de popa m. Parte exteriorda popa plana dunha embarcacióndesde o coroamento ata a bovedi-lla.Esp. espejo de popaPort. painel de popaIng. transom

espello de proa m. Partes da proaque forman as amuras por riba dacuberta a ambos lados da roda.Esp. espejo de proaPort. painel de proaIng. forward transom

espequem. Pau resistente que servede puntal a outros aparellos coaintención de reforzalos ou de so-portar unha cousa para que non

caia. Sin. estaca, esteo, puntal.Esp. espequePort. espeque, pontalIng. handspike

esperanza f. Nome co que se co-ñece ás áncoras de respecto. Em-pregábanse en caso de emerxencia,ou para substituír ás outras.Esp. esperanzaPort. âncora de respeitoIng. sheet anchor

espía f. Cabo co que se amarra aembarcación a un obxecto [xo coaintención de poder logo espiarse.Esp. espíaPort. amarraIng. fore warp

espiar v. i. Halar dun cabo [rmepara amarrar a embarcación, e paraachegala ao porto. Sin. halar.Esp. espiarPort. erguerIng. warp

espicha f. Pau delgado e pequenoque permite tapar os buratos tem-poralmente para evitar a entradada auga; sacándoo se facilita a saídado líquido.Esp. espichePort. calçoIng. drain plug

espiga f. 1. Extremo ou parte saíntedun obxecto alongado e estreitoque serve como macho a outro.Esp. espigaPort. espiga, chaveIng. key

2. Parte superior dos paus maiorese mastros da gabia.Esp. espigaPort. espigaIng. skysail pole

103 E especi=cación - espiga

3. f. Tipo de vela da galera.Esp. espigaPort. velaIng. sail

espigón m. Construción que se faiás beiras dos mares ou dos ríospara protexer as marxes ou paramodi[car a corrente. Sin. peirao.Esp. espigónPort. espigãoIng. pier

esporón m. Remate da proa dunnavío saínte cara diante que se em-pregaba como arma para arreme-ter contra un buque inimigo.Esp. espolónPort. esporomIng. ram, beak

esprín m. Cabo de amarre dadopolo costado que traballa lonxitu-dinalmente en diagonal de proa apopa ou ben de popa a proa; nor-malmente, emprégase desde a zonacentral do barco.Esp. esprínPort. espringueIng. spring line

esquife m. Embarcación pequenapropulsada por remos ou por unmotor, que se leva nunha maiorcomo auxiliar, e que se empregapara achegarse á terra e para ou-tros usos menores.Esp. esquifePort. esquifeIng. skiff

estabilidade f. Calidade de man-terse un buque en equilibrio senentornarse; ou capacidade de recu-peración do equilibrio. A estabili-dade depende de factores como aforma do barco e o reparto dos

pesos.Esp. estabilidadPort. estabilidadeIng. stability

estabilidade dinámica f. Magni-tude equivalente ao traballo mecá-nico ou enerxía que é necesariapara escorar un barco ata un án-gulo determinado.Esp. estabilidad dinámicaPort. estabilidade dinâmicaIng. dynamic stability

estabilidade estática f. Capaci-dade que ten o buque, na situaciónen que se atopa, de drizarse e deresistir as forzas que o escoran. Émaior canto maior é o resultado demultiplicar os desprazamentos dobuque polo valor do brazo de a-drizamento nesa situación. Podeser positiva ou negativa.Esp. estabilidad estáticaPort. estabilidade estáticaIng. static stability

estabilidade inicial f.Capacidadeque ten o buque xusto cando es-tá drizado ou a pequenos ángulosde escora, para resistir as forzasque o escoran. É maior cantomaior é o radio metacéntrico ini-cial do barco.Esp. estabilidad inicialPort. estabilidade inicialIng. initial stability

estacha f. Cabo groso que se em-prega para amarrar os barcos,levar a cabo manobras entre osbuques, ou suxeitar un arpón. Sin.amarra.Esp. estachaPort. amarraIng. hawser

espigón - estacha E 104

estación de marea f. Lugar ondese obteñen as observacións medi-das de marea. Sin. estación mare-ográ=ca.Esp. estación de mareas, estaciónmareográFcaPort. estação de marés, estação demedicação das marésIng. tidal gauge station

estaciónmareográ=ca f.Véxase:estación de marea.

estada f. Estrutura provisional demadeira ou de metal que servepara andar por ela a certa alturapara traballos de construción, pin-tura, etc.Esp. andamioPort. andaimeIng. scaffold, staging

estadía f. Tempo que se empregapara a carga e a descarga. O perí-odo das estadías fíxase habitual-mente nos contratos defretamento. Sin. estada.Esp. estadíaPort. estadiaIng. demurrage

estai m. 1. Cabo ou cable que su-xeita os paus, os mastros ou a che-minea para evitar que caian cara aproa ou cara a popa.Esp. estayPort. estaiIng. stay

2. Vela de coitelo de forma trape-zoidal ou triangular que se envergano navío, e que para tal [n vai porbaixo do propio estai.Esp. estayPort. estaiIng. stay

estala f. Pequenas táboas que se su-

xeitan arredor do remo para desaforma evitar o desgaste no puntoen que roza no tolete.Esp. tablaPort. tabuadoIng. plank

estaleirom. Lugar ou espazo desti-nado á construción e reparación debuques, embarcacións e demaisobxectos \otantes. Normalmentetamén se fai o deseño. Un estaleironormalmente divídese en variosdepartamentos, cada un coa súafunción: administración, calidade,comercial ou ventas, técnico, com-pras e aprovisionamento, [nan-ceiro, organización, planta emedio ambiente, produción coassúas seccións de casco (ou aceiros)e armamento, e reparacións.Esp. astilleroPort. estaleiroIng. shipyard

estanquidade f.Calidade dos bu-ques de ser estanco. Dise do reci-piente ou do compartimentopechados de tal xeito que nonpode entrar nin saír ningún flu-ído; dise tamén dunha estruturacoma un tabique ou un medio depeche dun barco a través dos calesnon pode entrar nin saír un flu-ído.Esp. estanquidadPort. estancamentoIng. tightness

esteira f. 1. Suco que a embarcacióndeixa na auga cando navega. Sin.ronsel.Esp. estelaPort. esteiraIng. wake

105 E estación de marea - esteira

2. Tecido groso feito de esparto,xuncos, palma ou outro materialque se emprega para cubrir o chanou tombarse nel.Esp. esteraPort. esteiraIng. mat

estiba f.Distribución da carga e re-parto dos pesos nun buque.Esp. estibaPort. estivaIng. stowage

estibar v. tr. Colocar os pesos e ascargas dun buque de forma axei-tada e distribuída.Esp. estibarPort. estivarIng. stow

estopar v. tr.Meter estopa nas cos-turas dos buques e pechar as xun-turas para que non entre a auga.Sin. calafatear.Esp. acollarPort. estoparIng. caulk

estopor m. Aparato formado pordúas mandíbulas de ferro fundidoque serven para reter a cadea daáncora.Esp. estoporPort. mordedouroIng. stopper

estrepada f. 1. Esforzo de moitosque se fai para amarrar un cabo,virar un cabrestante, vogar, etc.Esp. estrepadaPort. apoioIng. pull

2. Arranque, primeiro impulsodunha navegación. Sin. arranque.Esp. estrepadaPort. arranque

Ing. surgingestribeira f. Especie de tolete [-

xado na proa da dorna e en que seprende a poia inferior da vela. Sin.tolete, pau.Esp. toletePort. toleteIng. oarlock

estribo m. 1. Cabo colocado nasvergas do navío no que os mariñei-ros [xan os pés na manobra querealizan para dobrar o pano.Esp. estriboPort. estriboIng. yard sling

2. Amarre realizado sobre un oudous cabos.Esp. estriboPort. amarraduraIng. mooring

3. m. Peza que serve de apoio.Esp. estriboPort. estriboIng. abutment

estribor m. Banda o costado de-reito dun buque mirando de popaa proa.Esp. estriborPort. estibordoIng. starboard side

estrinque m. Cabo que parte doextremo superior do mastro dadorna e se suxeita ao banco da es-cota. Sin. estrinca.Esp. estrinquePort. estrinqueIng. stay tackle

estrobos de manm. pl.Anacos decabo pegados ao nervio da enver-gadura da verga, para que desexeito sirva de apoio.Esp. estrobos de mano

estiba - estrinque E 106

Port. estropos de mãoIng. hand strop

estrutura dual f. Sistema no queas zonas de proa e popa se cons-trúen con sistema transversal, e azona central, con estrutura lonxi-tudinal.Esp. estructura mixtaPort. estrutura mistaIng. dual structure

estrutura lonxitudinal f. Estru-tura na que predomina o refor-zado formado por elementoslonxitudinais para o fondo, costa-dos e cuberta. É máis apropiadapara os buques de gran eslora.Esp. estructura longitudinalPort. estrutura longitudinalIng. longitudinal framing

estrutura tipo sándwich f. Pro-cedemento de construción empre-gado nos buques construídos conplástico reforzado con [bra(PRF), consistente en dispor dúascapas de laminado de plástico re-forzado con [bra, separadas porun núcleo central de material li-xeiro como espuma de poliuretanoou outros con obxecto de incre-mentar o módulo resistente doconxunto.Esp. estructura sándwichPort. estrutura sanduícheIng. sandwich structure

estrutura transversal f. Sistemaque dá preferencia na construciónaos elementos de reforzado de tipo

transversal como base da estru-tura, é dicir, as cadernas.Esp. estructura transversalPort. estrutura transversalIng. transverse framing

estuario m. Terreo inmediato ázona onde desemboca un río, eque queda inundado durante apreamar. Sin. esteiro.Esp. estuarioPort. estuárioIng. estuary

expoñente de carga m. Relaciónou cociente entre o peso mortotransportado e o desprazamentototal.Esp. exponente de cargaPort. expoente de cargaIng. trim

extintor m. Aparello que servepara extinguir incendios botandosobre o lume auga, espuma, CO2ou algunha mestura e[caz contraa combustión.Esp. extintorPort. extintorIng. Fre extinguisher

extintor portátil manual m.Extintor que pode trasladarse, eque ten unha carga igual ou infe-rior a 20 kg. Está equipado cunsistema que permite que a persoao transporte ás costas.Esp. extintor portátil manualPort. extintor portátil manualIng. portable hand Fre extinguis-her

107 E estrutura... - extintor portátil...

falca f. Táboa de madeira que se co-loca de canto no costado das em-barcacións menores, de proa apopa, para que non entre a auga.Esp. falcaPort. borda de tempoIng. washboard

falcacear v. i. Forrar con cordasdelgadas os extremos dos cabos.Esp. falcacearPort. falcaçarIng. cover knots

falcado m. Embarcación menor depesca propia das Rías Baixas.Esp. falcadoPort. falcadoIng. falcado

falsa quilla f. Reforzo central co-locado baixo a quilla, para defen-dela dos rozamentos onde haipouca profundidade.Esp. falsa quilla

Port. falsa quilhaIng. safety keel

falúa f. Embarcación pequena e li-xeira propulsada a remos normal-mente, empregada para otransporte das autoridades.Esp. falúaPort. faluaIng. barge

faluchom. Embarcación pequena elixeira, orixinaria do Mediterrá-neo, cun pau maior moi inclinadocara a proa, e con vela latina.Esp. faluchoPort. faluchoIng. felucca

fanal m. Farol que se colocaba napopa dos buques. Sin. facho, farol.Esp. fanalPort. fanalIng. lantern

fasquía f. 1.Regra de madeira longa

FF

e delgada pero duns dez a quincecentímetros de ancho que servepara sinalar o arrufo dunha táboado forro do barco.Esp. barra de cincharPort. fasquiaIng. batten

2. A peza saínte da madeira candoé serrada.Esp. costeroPort. fasquiaIng. slag

fasquiar v. tr. 1. Sacar a fasquía e si-nalala na peza.Esp. marcar, medirPort. marcar coa fasquiaIng. measure

2. Cortar en tiras a madeira paracompoñer o forro do barco e ou-tras partes.Esp. tablearPort. fasquiarIng. cut into boards, plank

femia f. 1. Peza que serve de aloxa-mento doutra que se chamamacho.Esp. hembraPort. fêmeaIng. female

2. Pequena argola de ferro, situadana estampa de popa, pola que pasao macho do temón.Esp. hembraPort. fêmeaIng. gudgeon

fenda f. 1. Abertura nun obxectorachado. Sin. buraco, greta.Esp. grietaPort. fendaIng. crack

2. Abertura estreita que se formanun sólido.

Esp. grietaPort. fendeduraIng. Fssure, crack

fendedura f. Véxase: fenda.ferry m. Voz inglesa do termo

"transbordador". Embarcaciónque enlaza dous puntos con regu-laridade transportando persoas evehículos. Sin. transbordador.Esp. ferryPort. ferryboatIng. ferry

fervedoiro m. Colector baixonunha caldeira totalmente cheo deauga, de onde parten uns canosque a transportan a un colector su-perior.Esp. hervidorPort. ebulidorIng. boiler

=bra f. Filamento que se fabrica ar-ti[cialmente. Filamento continuode material transparente polo calpode propagarse a luz aínda queeste dea voltas ou forme curvas.Sin. fío.Esp. Flamento, FbraPort. FlamentoIng. thread, Fber

=gurar v. i. e tr. Darlle forma áschapas. Dobrar a chapa ou outrosmateriais.Esp. FgurarPort. FgurarIng. mould

=lamem.Cable de armazón da ma-lleta ou outros cabos armados.Esp. FlásticaPort. FlásticaIng. tow, oakum

=lástica f. Filamentos que saen doscabos e enxarcias es[ados e que os

fasquiar - =lástica F 110

compoñen na súa constitución.Sin. fíos, =lamentos.Esp. FlásticaPort. FlásticaIng. oakum

=ltro m. Aparello que se utilizapara facer pasar \uídos e separaras partículas sólidas que leva ensuspensión. Hai [ltros magnéti-cos, autolimpantes, etc. Sin. coa-dor.Esp. FltroPort. FltroIng. Flter

=rme m. 1. Parte dun cabo que co-rresponde ao extremo por ondevai amarrado.Esp. FrmePort. amarraIng. rope

2. adx. Que non se move porqueestá [xo ou amarrado.Esp. FrmePort. FrmeIng. Frm

>anco m. Cada unha das partes la-terais da embarcación. O lado debabor e o lado de estribor dunhaembarcación. Sin. ala.Esp. GancoPort. GancoIng. Gange

>ota f. Conxunto de embarcaciónsdun país ou dunha liña marítima.Sin.mariña, frota.Esp. GotaPort. frotaIng. Geat

>otabilidade f.Calidade que teñenos buques para \otar. Dise taméndoutros obxectos cuxa densidadeé menor ca do \uído que os rodea.

Esp. GotabilidadPort. GutuabilidadeIng. Goatability

>otación negativa f. Principiopolo cal os submarinos poden so-merxerse inundando os seus tan-ques e provocando que o seu pesosexa maior ao peso da auga despra-zada.Esp. Gotación negativaPort. Gutuação negativaIng. negative Goating

>otador m. 1. Obxecto feito dunmaterial que \ota.Esp. GotadorPort. GutuadorIng. Goater

2. Obxecto que \ota ou aboia eque serve de sinal ás embarcacións.Aparello que \ota na super[ciedun líquido e que serve como indi-cador do nivel do mesmo. Sin.boia.Esp. GotadorPort. bóiaIng. Goater

>otar v. i. 1. Manterse un corposobre a super[cie dun líquido senafundir. Sin. aboiar, nadar.Esp. GotarPort. GutuarIng. Goat

2. Manterse un corpo en suspen-sión somerxido nun \uído.Esp. GotarPort. GutuarIng. Goat

>uencia f. Deformación perma-nente maior que o límite das de-formacións elásticas.Esp. GuenciaPort. Guência

111 F =ltro - >uencia

Ing. Gow>uxm. Material fundente e protec-

tor que se emprega na soldaduraeléctrica por arco somerxido.Esp. GuxPort. GuxIng. Gux

>uxom.Movemento ascendente damarea.Esp. GujoPort. GuxoIng. tidal rise

foco m. 1. Nome que se dá á velamaior das balandras.Esp. focoPort. velaIng. sail

2. Dispositivo luminoso dos faros,balizas e boias que permite ás em-barcacións coñecer a súa posición.Sin. lámpada.Esp. focoPort. focoIng. light

fofoque m. Vela triangular quelevan algúns buques entre o foquee o contrafoque.Esp. fofoquePort. vela triangularIng. inner jib

folio m. Número da matrícula dobarco, que vai pintado na proa.Sin.matrícula.Esp. folioPort. matrículaIng. registration mark

fondeadoirom. Lugar onde os na-víos deitan a áncora. Sin. ancora-doiro, cala, enseada.Esp. fondeaderoPort. fundeadouroIng. anchorage ground

fondear v. i. e tr. Amarrar unhaembarcación ao fondo medianteun cabo ou cadea utilizando unhaáncora. Sin. amarrar, ancorar.Esp. fondearPort. fundearIng. to anchor

fondo m. A parte máis baixa oumáis profunda. Sin. profundidade.Esp. fondoPort. fundoIng. bottom

fondo plano m. Parte horizontaldo fondo do buque.Esp. fondo planoPort. fundo planoIng. Gat bottom

foquem. Vela con forma triangularque se iza á proa cara o bauprés.Esp. foquePort. bujarrona, foqueIng. jib

formero m. Estrutura ríxida quesoporta os bloques dos barcos des-pois da súa construción, e os pre-para para o transporte.Esp. formeroPort. suporte, apoioIng. frame

fornecer v. tr. Dotar, prover detodo o necesario; abastecer, apro-visionar, equipar. Sin. gornecer.Esp. abastecer, fornecerPort. fornecerIng. supply

forquilla f. Véxase: forquita.forquita f. Peza de metal que re-

mata nun dos dous extremos pordúas puntas que forman un semi-círculo no que se engancha o remoe impide que caia.Esp. horquilla

>ux - forquita F 112

Port. forqueta, forquitaIng. oar lock

forro m. Recubrimento formadocon pranchas de aceiro, táboas ououtros materias; parte do cascopor fóra das cadernas. Sin. capa,cuberta.Esp. forroPort. forroIng. planking

forte mareira f. Grao 4 da escalade Douglas, que se correspondecoa forza 5 da escala de Beaufort.Prodúcense ondas longas dunhaaltura de 1,25 a 2,50 metros.Esp. fuerte marejadaPort. mar cavadoIng. moderate sea

forte temporalm. Vento de forza9 na escala de Beaufort, que se co-rresponde co grao 7 da escala deDouglas. Nesta situación, haiondas grosas e a escuma di[culta avisibilidade. O vento ten unhaforza de entre 41 e 47 nós. Sin.forte borrasca.Esp. temporal fuertePort. forte temporalIng. strong gale

forxa f. Véxase: forxadura.forxadura f. Proceso a partir do

cal se altera a forma dun metal congolpes de martelo ou por com-prensión nunha prensa pneumá-tica. Sin. forxa.Esp. forjaduraPort. forjaduraIng. forging

forza de inercia f.Resistencia queopón un corpo ao movemento quese tenta comunicarlle.Esp. fuerza de inercia

Port. força de inérciaIng. force of inertia

forza de velas f. Constitúe aquelaforza exercida por todas as velas,para que así contribúan a dar aobuque maior velocidade.Esp. fuerza de velasPort. força de velasIng. press of sails

forzas externas f. pl. As causadaspor elementos que son alleos,como as correntes de auga, asondas, etc.Esp. fuerzas externasPort. forças externasIng. external factors

foso m. Escavación longa e pro-funda na terra que está destinada aconter a auga ou escoala. Sin. fosa.Esp. fosoPort. fossoIng. hole

fragata f. 1. Navío de guerra fun-damentalmente de escolta de con-vois e equipado para a guerraantisubmarina. Cruceiro lixeiro.Esp. fragataPort. fragataIng. frigate

2. Nave con tres paus e con mas-tros e velas de cruz en todos eles.Esp. fragataPort. fragataIng. frigate, ship

francobordo m. Distancia queexiste entre o calado máximo dunbarco e a cuberta completa máisalta con medios permanentes depeche.Esp. francobordoPort. borda livreIng. freeboard

113 F forro - francobordo

franquía f. Situación dun buquecando está en disposición de saírao mar ao saír dun porto ou fon-deadoiro e poñerse por fóra detodos os baixos, puntas e destru-cións, e poder seguir librementeun rumbo.Esp. franquíaPort. franquiaIng. ofFng

frasquía f. Véxase: fasquía.frasquiar v. tr. Véxase: fasquiar.frechadura f. Listóns de madeira

ou anacos de corda que se fan nosobenques de maneira que servende chanzos.Esp. GechaduraPort. enfrechaduraIng. ratling

fregona f. Conxunto de cabos oufíos atados e unidos a un mango,que se emprega para enxugar aauga da cuberta e dos costados dasembarcacións.Esp. lampazoPort. lambazIng. mop

frescachónm. Vento de forza 7 naescala de Beaufort, equivalente aograo 6 da escala de Douglas. Haiforte mareira e as cristas de escumaesténdense formando grandes tirasna dirección do vento. O ventosopra cunha forza de entre 28 e 33nós.Esp. frescachónPort. vento forteIng. near gale

frescom.Vento de forza 6 na escalade Beaufort, equivalente ao grao 4da escala de Douglas. Comezan aformarse grandes ondas e as cristas

de escuma esténdense por todaspartes. A forza do vento é de 22 a27 nós.Esp. frescoPort. vento muito frescoIng. strong breeze

fresquiño m. Vento de forza 5 naescala de Beaufort, que se corres-ponde co grao 4 da de Douglas.Aparecen ondas alongadas conabundancia de escuma por todaspartes. A forza do vento é de 17 a21 nós.Esp. fresquitoPort. vento frescoIng. fresh breeze

fretador m. Aquel que aluga unbarco para condución de persoasou cousas ou calquera embarca-ción para transporte \uvial ou ma-rítimo.Esp. GetadorPort. fretadorIng. charterer

fretaxe f. Acción de alugar unbuque para o transporte ou conoutras [nalidades.Esp. GetamentoPort. fretamentoIng. charter

fretaxe por viaxe f. Contratopolo cal se aluga un buque deter-minado durante unha viaxe con-creta, por exemplo, para otransporte de mercadorías pesa-das.Esp. Getamento por viajePort. fretamento por viagemIng. trip charter

frete m. Prezo estipulado polo alu-guer dunha nave ou dos seus servi-zos, como o transporte de

franquía - frete F 114

mercadorías, e que se establece se-gundo o volume dos produtos ouo tempo de duración da viaxe. Sin.porte.Esp. GetePort. freteIng. freight

frisa f. 1.Anaco de material elástico,normalmente en forma de tira, conque se tapan as xuntas das pezasdunha máquina, das portas ouportelas dos navíos para impedir aentrada da auga. Sin.moldura.Esp. frisaPort. frisaIng. gasket

2. Aro de material elástico, deforma plana e outras, que se inter-pón na unión entre dous tubospara evitar perdas de \uído.Esp. frisaPort. frisaIng. packing

frontispiciom. Parte da fachada depopa comprendida entre o xugoprincipal e o coroamento.Esp. frontispicioPort. frontispícioIng. frontispiece

frota f.Conxunto de embarcaciónsdun país ou dunha liña marítima.Sin.mariña, >ota.Esp. GotaPort. frotaIng. Geet

frouxiño adx. m. Vento de forza 2na escala de Beaufort, que se co-

rresponde co grao 1 da escala deDouglas. Nesta fase aparecenondas pequenas e curtas, e peque-nas cristas que non rompen. A ve-locidade do vento é de 4 a 6 nós.Esp. GojitoPort. aragemIng. light breeze

frouxo adx. m. Vento de forza 3 naescala de Beaufort, cuxa corres-pondencia na escala de Douglas éo grao 2. Aparecen ondas maiorese rompen as cristas, e o ventosopra cunha forza de 7 a 10 nós.Esp. GojoPort. vento fracoIng. gentle breeze

fuga f. Escape de gas ou de líquidocontido nun determinado reci-piente ou nun tubo. Sin. escape,perda.Esp. fugaPort. fugaIng. leakage

fungo de ventilación m. Ex-tremo dun tubo de ventilación,que ten forma de fungo para evitarque entre a auga da chuvia.Esp. hongo de ventilaciónPort. tubo de ventilaçãoIng. mushroom ventilator

fura f. Buraco feito na madeira paraencaixar nel outra peza feita taménde madeira. Sin. buraco.Esp. enganchePort. furaIng. hole

115 F frisa - fura

gabarra f. Embarcación normal-mente de fondo plano, empregadapara carga e descarga nos portos.Habitualmente vai remolcada,mais tamén pode ser autopropul-sada. Sin. barcaza.Esp. gabarraPort. gabarraIng. barge

gabia f. Vela que se coloca no mas-tro principal da embarcación, eque lle dá nome á súa verga e á velacorrespondente.Esp. gaviaPort. gáveaIng. main topsail

gabia dobre f.Conxunto formadopolas velas da gabia alta e baixadesprovistas de rizos e empregadasen substitución da vela única.Esp. gavia doblePort. gávea dupla

Ing. double topsailgaleaza f. Embarcación de guerra

máis grande que a galera e cunhasoa cuberta, que arboraba trespaus con vela latina.Esp. galeazaPort. galeaçaIng. galleass

galeón m. 1. Buque de gran enver-gadura, de tres ou catro paus e convelas cadradas, pensado para aguerra, para o transporte de mer-cadorías ou para traxectos delongo percorrido.Esp. galeónPort. galeãoIng. galleon

2. Embarcación de cabotaxe cons-truída en Galicia duns 13 m deeslora e unhas 20 toneladas dedesprazamento que se empre-gou, especialmente nas Rías Bai-

GG

xas, ata 1960.Esp. galeónPort. galeãoIng. galleon

galeota f. Pequena embarcación dedous mastros que levaba de deza-seis a vinte remos por banda.Esp. galeotaPort. galeotaIng. galliot

galera f. Barco de guerra raso,cunha grande eslora, aparelladocon velas e tamén propulsado porremos.Esp. galeraPort. galeraIng. galley

galerna f. Temporal no mar e nacosta producido polos ventos donoroeste, principalmente no marCantábrico, acompañado de bo-rrasca e forte baixada de presión.Esp. galernaPort. galernaIng. gale

gálibom. 1. Modelo que empreganos carpinteiros de ribeira para darforma a unha peza da embarca-ción.Esp. gáliboPort. moldeIng. mould

2. Forma que se lle dá ao contornodas ligazóns dun buque. Sin.forma.Esp. gáliboPort. gabaritoIng. form

gallardete m. Tea estreita e trian-gular que remata nunha punta es-treita, e que se utiliza comobandeira para facer sinais ou con

propósitos ornamentais. Sin. ban-deirola, distintivo, insignia.Esp. gallardetePort. galhardeteIng. pennant

galleiro m. Pequenas forquitas xe-ralmente de madeira que teñen al-gunhas embarcacións nun dos seuscostados e que se utilizan para co-locar nelas os remos no momentode non ser usados. Sin. forca.Esp. horquillasPort. galheiroIng. oar lock

galón m. 1. Táboa de madeira quegornece exteriormente o costadoda embarcación pola parte supe-rior ata a super[cie da auga.Esp. galónPort. galãoIng. molding

2. Medida de capacidade para lí-quidos equivalente ao galón impe-rial inglés a 4,5465 litros e ao galónamericano a 3,7862 litros.Esp. galónPort. galãoIng. gallon

galpón m. Termo empregado naCosta da Morte para denominarao estaleiro, á carpintería de ribeiraou ao taller onde se constrúen osbarcos. Sin. estaleiro, alboio, pen-dello.Esp. astilleroPort. estaleiroIng. shipyard

gambota f. Madeira curva que vaicravada ao xugo, co que forma abóveda; columnas que sosteñen oespello de popa. Sin. cambota,rabo de galo.

galeota - gambota G 118

Esp. gambotaPort. gambotaIng. counter timber

gambuza f. Local onde se levan asprovisións para alimento dos tri-pulantes e pasaxeiros. Leva cáma-ras para carne, pescado, vexetais,etc., para ser refrixerados, e taménpara produtos secos.Esp. gambuzaPort. paiol de víveresIng. provision store

gamela f. Embarcación tradicionalgalega que se emprega na pesca debaixura para capturar peixes concordas ou redes artesanais. Sin.chalana.Esp. gamelaPort. gamelaIng. barge

ganapánm.Aparello de pesca for-mado por un aro e unha rede quese coloca arredor del.Esp. angazoPort. ganapãoIng. push net

gancho m. Instrumento curvo re-matado en punta, de metal ou ma-deira, que serve para agarrar oupendurar calquera cousa. Fabrí-canse de distintos tipos e son utili-zados para carga e descarga dosbarcos e para outras manobras deelevación de pesos.Esp. ganchoPort. ganchoIng. hook

gancho de remolquem.Ganchoconcibido especialmente para a [-xación dun cabo de remolque; tendisparador con obxecto de poderlargar o remolque rapidamente.

Esp. gancho de remolquePort. gato de engateIng. towing hook

gancho dobre m. Gancho deforma parecida a unha áncora quese utiliza para o enganche de eslin-gas.Esp. gancho doblePort. gancho duploIng. double hook

gánguil m. 1. Barcaza vertedoiraou buque no que se transportan everten despois, nun sitio distinto aonde se collen, os materiais extra-ídos polas dragas. Abren polofondo normalmente.Esp. gánguilPort. gánguil, batelão de compor-tasIng. hopper

2. Arte de pesca de arrastre queserve para coller peixes pequenos,camaróns e gambas.Esp. gánguilPort. gánguilIng. hopper trawl

garabeta f.Aparello metálico alon-gado e provisto de ganchos, que seemprega para a pesca do polbo eda lura.Esp. poteraPort. toneiraIng. squid jig

garantía de calidade f. Sistemaorganizativo e de veri[cación noestaleiro dos controles de calidadede traballo e de materiais durante aconstrución do buque que permiteter unha alta con[anza en que obuque terá as características ecomportamento en servizo que selle esixen no contrato de constru-

119 G gambuza - garantía de calidade

ción. Actualmente, denomínasexestión de calidade, de acordo coanorma internacional 9000.Esp. garantía de calidadPort. garantia de qualidadeIng. quality assurance

garcés m. Véxase: calcés.gardacabos m. pl. 1. Aro de ma-

deira ou metálico cunha canle poloexterior que serve para protexer oscabos e os cables da rozadura dou-tros.Esp. guardacaboPort. sapatilhoIng. thimble

2. O gardacabos da hélice é un arode aceiro arredor do eixo entre ocasco e a hélice que impide que oscabos se enreden nela.Esp. guardacabosPort. sapatilhoIng. thimble

gardacalorm. Estrutura oca verti-cal que pecha pola parte alta a cá-mara de máquinas dos barcos, poronde saen os condutos de exhaus-tación.Esp. guardacalorPort. guarda-calorIng. engine room casing

gardacostas m. Barco destinado ádefensa e á vixilancia do litoral.Esp. guardacostasPort. navio guarda-costasIng. coastguard vessel

gardamancebo m. Cabo que secoloca nas bandas para a seguri-dade da tripulación. Sin. cabo sal-vavidas.Esp. guardamanceboPort. cabo salva-vidasIng. lifeline

gardínm.Cabos suxeitos á cana dotemón que serven para gobernalo.Cabo para izar a bordo.Esp. guardínPort. guardimIng. tiller chain

garete m. Situación na que unhaembarcación queda sen gobernoou rumbo, a mercé do vento. Sin.deriva.Esp. garetePort. derivaIng. adrift

garlopa f. Plana grande de carpin-teiro empregada para alisar máis amadeira.Esp. garlopaPort. garlopaIng. jointer

garrar v. i. Quedar unha embarca-ción a mercé do vento e do marpor non asegurar ben a súa áncora;ir cara atrás arrastrando a áncora.Esp. garrarPort. garrarIng. drag the anchor

garrote m. Panca coa que se lle dáa volta á trinca dun cabo.Esp. garrotePort. garroteIng. club

garruchos m. pl. Argolas de ferro[xas ao grátil das velas que servenpara envergalas. Cabos que semeten nas relingas das velas.Esp. garruchosPort. garrunchos, garruchasIng. cringles

garruncho m. Argola de ferropola que pasa un cabo. Véxase: ga-rruchos.Esp. garrucho

garcés - garruncho G 120

Port. garrunchoIng. cringle

garucu m. Embarcación de tipoárabe destinada á pesca e á navega-ción de cabotaxe.Esp. garucuPort. garucuIng. garucu

gases de escape m. pl. Gases queemanan os motores dos buques edos submarinos, como consecuen-cia da combustión.Esp. gases de escapePort. gases de escapeIng. exhaust gas

gata f. 1. Verga do pau de mesanaque non leva vela. Sin. verga núa.Esp. gataPort. gataIng. mizzen yard

2. Pescante de ferro ou madeiraque serve para colgar a áncora.Áncora dun só brazo. Sin. pes-cante.Esp. gataPort. gataIng. Fsh hook

gateira f. Burato redondo que se faina cuberta da embarcación, paraque pasen por el os cabos ou as ca-deas que están estibadas na súacaixa.Esp. gateraPort. alboiIng. chain pipe

gato m. Mecanismo para levantargrandes pesos a pouca altura.Esp. gatoPort. grampoIng. cramp

gaviete m. Madeiro curvo robustodotado dunha cabeza e que, colo-

cado na proa do navío, permitelevar a áncora.Esp. gavietePort. gavieteIng. davit

gaza f. Lazo ou volta que se fai noextremo dun cabo, e que servepara amarrar algo ou para colgalodalgunha parte.Esp. gazaPort. laçoIng. loop

gel-coat m. Polímero a base de re-sinas especiais de poliéster conpigmentos e aditivos que lle danpropiedades especí[cas. Empré-gase para a fabricación da estru-tura de embarcacións, reforzadocon [bra de vidro (PRF) ou car-bono.Esp. gel-coatPort. gel-coatIng. gel-coat

gobernar v. tr. Dirixir unha em-barcación co temón por un rumbodeterminado. Sin. dirixir.Esp. gobernarPort. governarIng. steer

goiva f. Trencha en forma de láminacurva que serve para labrar estríasou molduras cóncavas e arredon-dadas. Sin. trencha.Esp. escoploPort. goivaIng. chisel

gola f. Canal de entrada a un portoou a un río.Esp. golaPort. canalIng. seaway

goleta f. Embarcación lixeira a vela,

121 G garucu - goleta

de dous ou tres mastros e bordasde pouca altura.Esp. goletaPort. goletaIng. schooner

góndola f. 1. Embarcación pequenasen paus nin cuberta, de extremosmoi agudos, cun ferro longo naproa con forma de machada, e mo-vida por un remeiro que voga depé; se emprega en Venecia princi-palmente.Esp. góndolaPort. gôndolaIng. gondola

2. Estrutura metálica que se em-prega nalgúns estaleiros como so-porte dos bloques de aceiro dosbuques mediante a almacenaxe e otransporte antes de ser izados paraa súa montaxe na grada ou naauga.Esp. vagón plataformaPort. vagão-gôndolaIng. underslung Gat truck

gornecer v. tr. Prover do necesarioou poñer os elementos precisospara protexer ou reforzar. Sin.abastecer, equipar, fornecer.Esp. guarnecerPort. guarnecerIng. equip

grada f. Denominación común dasuper[cie inclinada cara o maronde se constrúen e reparan as em-barcacións. Sin. bancada.Esp. gradaPort. gradeIng. building slip

grada cuberta f. Grada provistadun teito que permite o traballo acuberto. Sin. bancada cuberta.

Esp. grada cubiertaPort. grade cobertaIng. covered building berth

grada de construción f. Gradadestinada á montaxe dos bloquesestruturais que forman o buque eque proceden das naves de prefa-bricación; tamén serve para amontaxe da maquinaria e doutrosequipos que van no barco. Contacon diversos tipos de guindastrespara a elevación de grandes pesos.Sin. bancada de construción.Esp. grada de construcciónPort. grade de construçãoIng. building berth

gramil m. Instrumento de carpin-teiro que serve para trazar liñasparalelas a pequena distancia dosbordos das pezas de madeira.Consiste nunha regra que ten unpunzón [xo e un tope que circulaarredor dela.Esp. gramilPort. graminhoIng. marking gauge

grampa f. Peza de aceiro ou doutromaterial en forma normalmente deU coa que se suxeitan diferentescousas.Esp. grapaPort. grampoIng. staple

grampín m. Áncora pequena em-pregada con algunhas redes nofondo do mar.Esp. anclotePort. ancoroteIng. kedge

granalla f. Porcións miúdas nasque se dividen os metais para fun-dilos ou para limpar super[cies a

góndola - granalla G 122

presión.Esp. granallaPort. granalhaIng. shot

grátil m. Aresta dunha vela, que aune ao mastro, á verga ou ao estai;dise tamén do extremo da vela poronde queda unida ao mastro.Esp. grátilPort. gurutil, garotilIng. head

gravatas f. pl. Pezas que tapan osburatos necesarios para que os ele-mentos estruturais lonxitudinaiscrucen aos transversais, nos com-partimentos que teñen que ser es-tancos. Sin. corbatas.Esp. corbatasPort. gravatasIng. lug, collar plate

gremios m. pl. Tradicionalmentechámanse así ás diferentes especia-lidades dos traballadores do esta-leiro; por exemplo: armadores,que se dedican aos traballos deaceiro, fundamentalmente marcar,cortar e armar as pezas dos blo-ques; soldadores, os que se dedi-can a soldalas; chumbeiros outubos, que se dedican á fabricacióne montaxe dos tubos; montadores,os que montan a maquinaria e osequipos; mariñeiros, que se dedi-can ás manobras de embarcaciónsdentro do estaleiro, a tripular osbarcos nas probas, e a facer as ma-nobras de elevación; pintores, osque se dedican á pintura do buque,etc.Esp. gremiosPort. grêmiosIng. guilds, associations

greta f. Abertura longa e estreitaque se produce nun sólido. Sin.fenda.Esp. grietaPort. fendaIng. crack

grillón m. Cada un dos arcos deferro semicirculares unidos nosextremos que forman a cadea daáncora.Esp. grilletePort. grilhãoIng. shackle

grimpa f.Cabo lixeiro ou bandeiraque se coloca nun pau para indicara dirección do vento. Sin. cata-vento.Esp. grímpolaPort. grimpaIng. weather Gag, streamer

grúa de embazar f. Denomina-ción que se lle dá na Costa daMorte a un guindastre que servepara sacar o peixe das redes e in-troducilo no barco. Sin. guindas-tre de desenmallar.Esp. grúa de desenmallarPort. guindaste de desemalharIng. release crane

guaiacom.Árbore do que se obténo pau santo e a goma de resina.Empregábase en construción navalcomo apoio do eixo de cola dosbuques dentro da bucina.Esp. guayaco, guayacánPort. guáiacoIng. guaiacum

guaira f. Vela triangular que se en-verga no pau, ao cal se dirixen ospuños de amura e de driza. Ásveces tamén pode envergarse a unpau máis pequeno que vai suxeito

123 G grátil - guaira

ao mastro. Sin. vela triangular.Esp. guairaPort. vela de baionetaIng. sliding Gunter sail

gualdrope m. Cada un dos cabosou cadeas que van suxeitos á canado temón e que serven para trans-mitirlle os movementos da rodado temón.Esp. guardínPort. gualdropesIng. tiller chain, tiller rope

guarir v. i. e pr. Preparar as artes eos aparellos para saír a pescar. Sin.preparar.Esp. guarnirPort. garnirIng. prepare

guía f. 1. Peza de aceiro ou doutromaterial que serve para dirixircabos.Esp. guíaPort. guiaIng. heaving line

2. Cabo que se emprega para ama-rrar aos costados dos buques.Esp. guíaPort. guiaIng. mooring line

guincho m. Aparello de forza me-cánica ou manual equipado cun ouvarios tambores horizontais quepermiten enrolar e almacenar uncabo baixo tensión e que eventual-mente pode ser dotado cun ou va-rios cabezos de eixo horizontal.Esp. chigrePort. guinchoIng. winch

guindareza f. Cabo groso, de tresou catro cordóns trenzados de es-querda a dereita, os cales quedan

unidos de dereita a esquerda, e queserve para amarrar o barco ou paraerguer grandes pesos.Esp. guindalezaPort. guindaleteIng. hawser

guindastrem. Aparato que se uti-liza para levantar aparellos pesa-dos e para o traslado de pesos dediferentes formas e disposiciónsvariadas. Sin. guinche.Esp. grúaPort. guindasteIng. crane

guindastre >otantem.Guindas-tre montado sobre unha barcaza,sobre un buque ou unha plata-forma.Esp. grúa GotantePort. guindaste GutuanteIng. Goating crane

guindastre ponte m. Guindastreconstruído en forma de ponte, quenon posúe pórtico para despra-zarse, pero que pode moverse, porenriba das paredes que o sosteñen.Esp. grúa puentePort. guindaste ponteIng. crane bridge

guindastre pórtico m. Guindas-tre característico dos estaleiros eportos, formado por unha vigaque se apoia normalmente en catropatas, dúas en cada extremo daviga, a cal así se traslada por mediode dous ou máis carrís.Esp. grúa pórticoPort. guindaste pórticoIng. gantry crane

guindastre semipórtico m.Guindastre pórtico constituídopor un soporte de dúas patas.

gualdrope - guindastre... G 124

Esp. grúa semipórticoPort. guindaste semi-pórticoIng. two gantry crane

guindola f.Aparello provisional coque antigamente se armaban os ve-leiros desarborados, para podernavegar convenientemente. Estadacon táboas e cabos que se empregapara pintar, resgar e facer opera-cións na cheminea ou ben no cos-tado dun barco.Esp. guindolaPort. guindolaIng. hanging stage

guión m. Parte máis delgada poronde se colle o remo para vogar.Esp. guiónPort. sujeição de remoIng. loom

guirnalda f. 1. Anel de corda noscabos das vergas.Esp. guirnaldaPort. guirlandaIng. becket

2. Defensa do cabo colocado endeterminados lugares.Esp. guirnaldaPort. guirlandaIng. becket line

3. Anel de madeira forrado decabo colocado entre dúas pranchasde ferro, instalado na parte alta dosremolcadores para suavizar oschoques que poden sufrir outrosbuques contra os diques.Esp. guirnaldaPort. guirlandaIng. becket

125 G guindola - guirnalda

halador m. Máquina empregadapara subir os aparellos da pesca abordo da embarcación.Esp. haladorPort. poléIng. hauler

halador de cabezo m. Guinchoutilizado para halar cabos no queun cabo pode ser enrolado portensión, aínda que non almace-nado.Esp. chigre de espiarPort. alador de cabeçoIng. warping winch

halador de redes mecánico m.Aparello mecánico de forza, nor-malmente hidráulico, utilizadopara halar redes de cerco e trasma-llos.Esp. halador de redes mecánicoPort. alador de redes mecânicoIng. net hauler

halar v. tr. Levantar un aparello dofondo das augas. Tirar da áncoraou dun cabo. Tirar do remo candose voga. Sin. elevar, levantar.Esp. levarPort. levantarIng. weigh, lift

hamaca f. Rede ou tea que se colgapolos extremos e serve para des-cansar.Esp. hamacaPort. espreguiçadeiraIng. hammock

hasta f. Barra longa e estreita naque se suxeita algunha cousa,como por exemplo, unha ban-deira. Sin. pau.Esp. astaPort. hasteIng. Gagstaff

hasta morta f. Ángulo formadopola caderna principal na quilla co

HH

plano horizontal medido á metadeda súa manga.Esp. astilla muertaPort. tosado do fundoIng. dead rise

hélice f. Órgano propulsor dos na-víos accionado pola máquina pro-pulsora, dotado de pas de formadiversa [xadas radialmente ao eixede propulsión; a súa [nalidade éconverter, en interacción cun \u-ído, a forza de rotación en forza detranslación.Esp. hélicePort. héliceIng. propeller, screw

hélis f. Denominación da hélicenalgunhas zonas da Costa daMorte e da ría de Arousa. Apare-llo propulsor do barco, formadopor pas [xadas radialmente aoeixe que xiran. Véxase: hélice. Sin.aspas.Esp. hélicePort. héliceIng. propeller, screw

hidroala f. Embarcación cuxocasco levántase na auga cando avelocidade é bastante elevada, gra-zas á acción dun plano de susten-tación somerxido.Esp. hidroalaPort. planadorIng. jetfoil

hidrófono m. Instrumento desti-nado á detección de sons debaixoda auga para así sinalar a presenzade buques e somerxibles indi-cando a súa posición.Esp. hidrófonoPort. hidrofoneIng. hydrophone

hidroplano m. Véxase: hidroala.hidrostática f. Ramo da mecánica

de \uídos que estuda o equilibriodas forzas exercidas no seo dunhamasa \uída en repouso.Esp. hidrostáticaPort. hidrostáticaIng. hydrostatics

homologación f. Contrastado econ[rmación que as característicasdun obxecto, dun procedementode traballo, dun procedemento deproba ou os resultados mesmos daproba cumpren ou son equivalen-tes aos esixidos segundo certasnormas. Sin. rexistro.Esp. homologaciónPort. homologaçãoIng. homologation

hovercraftm. Embarcación que selevanta no mar por medio de aire apresión e se despraza con alta ve-locidade. Sin. aerodeslizador.Esp. aerodeslizadorPort. aerodeslizadorIng. hovercraft

hélice - hovercraft H 128

iate m. Embarcación de recreo quepode navegar con vela ou conmotor. Sin. veleiro.Esp. yatePort. iateIng. yacht

illamento m. Conxunto de mate-riais illantes que impiden a propa-gación da electricidade, o son, acalor e outros fenómenos físicos.Esp. aislamientoPort. isolamentoIng. insulation

imada f. Plataforma inclinada cons-truída normalmente en formigón ecoa super[cie superior de madeira,que se forma sobre a grada, e poronde corren as anguías na bota-dura do buque. Poden ser lonxitu-dinais, paralelas á quilla do buque,normalmente dúas; ou transver-sais, perpendiculares á quilla.

Neste caso, instálanse varias. Sin.plataforma.Esp. imadaPort. trilhoIng. standing way

impulsor m. Parte xiratoria dunhabomba, ventilador, compresor ro-tativo ou propulsor, que impulsa o\uído. Sin. propulsor, motor.Esp. impulsorPort. impulsorIng. rotor

incendio de clase A m. Incendioproducido por substancias com-bustibles sólidas, como por exem-plo, a madeira, o carbón, o papel,etc.Esp. incendio de clase APort. incêndio de classe AIng. type A Fre

incendio de clase B m. Incendioxerado por combustibles líquidos,

II

como a gasolina, o queroseno, ogasóleo, os aceites, etc. Taménpode producirse pola combustiónde materiais sólidos que a altastemperaturas vólvense líquidos,como o asfalto ou a para[na.Esp. incendio de clase BPort. incêndio de classe BIng. type B Fre

incendio de clase C m. Incendioproducido polos gases, como obutano, o propano, o gas natural,o acetileno, etc.Esp. incendio de clase CPort. incêndio de classe CIng. type B Fre

incendio de clase D m. Incendioproducido por metais, como osodio, o magnesio, etc.Esp. incendio de clase DPort. incêndio de classe DIng. type D Fre

incendio de clase Em. Tamén co-ñecido como "risco de electrocu-ción", é un incendio que seproduce nos equipos electrónicosen funcionamento.Esp. incendio de clase EPort. incêndio de classe EIng. type E Fre

incombustíbel adx. Que non sepode queimar ou arder.Esp. incombustiblePort. incombustívelIng. incombustible, Freproof

incotermm. Denominación inter-nacional das diferentes formas oucondicións dos contratos de com-pravenda nos que pode ou nonexistir un transporte das mercado-rías obxecto do contrato e que re-gulan, especialmente, onde se

realiza o cambio de dominio e aresponsabilidade de cada unha daspartes que participan no contrato,establecendo as obrigas tanto dovendedor como do comprador.Consisten nunha lista estandari-zada de termos e acrónimos esta-blecidos pola InternationalChamber of Commerce.Esp. incotermPort. incotermIng. incoterm

indicador m. Aparello que sinalaos distintos baremos de presión devapor nos cilindros dos motores enas bombas.Esp. indicadorPort. indicadorIng. indicator

indicador de ángulo do temónm. Indicador do ángulo que estexera co temón en relación coa liñade cruxía.Esp. indicador de ángulo del timónPort. axiómetro do lemeIng. rudder angle indicator

inguía f. Na Costa da Morte, cadaun dos apoios de madeira que so-portan ao barco cando se esco-rrega durante a botadura. Véxase:anguía. Sin. anguía.Esp. anguilaPort. soleiraIng. sliding way

inmersión f. Acción de introdu-cirse nas augas unha persoa, unsubmarino, etc. Submersión. Sin.submersión, mergullo.Esp. inmersiónPort. imersãoIng. immersion

inspector m. Individuo encargado

incendio de clase C - inspector I 130

de vixiar ou inspeccionar algunhacousa. Sin. veri=cador.Esp. inspectorPort. inspetorIng. inspector

instituto Hidrográ=co m. Estásituado en San Fernando (Cádiz),onde se adquire a especialidade enhidrografía. É responsable datoma de datos das costas e fondose da confección e actualización doscorrespondentes mapas hidrográ-[cos, cartas náuticas, etc.Esp. Instituto HidrográFcoPort. Instituto HidrográFcoIng. Hydrographic Institute

intercostado m. Elemento cons-trutivo continuo xeometrica-mente, pero que en realidadeinterrompen outros elementos quese cruzan.Esp. intercostal

Port. intercostalIng. intercostal

intercostal adx. Dise do elementolonxitudinal que se interrompecando atravesa un elemento trans-versal, en contraposición a un ele-mento pasante que debe sercontinuo.Esp. intercostalPort. intercostalIng. intercostal

ir a pique loc. Afundirse un barco,naufragar.Esp. irse a piquePort. ir a piqueIng. sink

izar v. tr. Elevar algunha cousa me-diante unha corda, por exemplo, asvelas, as bandeiras, etc. Sin. elevar.Esp. izarPort. içarIng. heave up

131 I instituto Hidrográ=co - izar

kaiakm. 1. Pequena piragua empre-gada polos esquimós para a pesca,feita xeralmente de pel de foca, epechada cun material impermeableque se adapta ao corpo do tripu-lante.Esp. kayak

Port. caiaqueIng. kayak

2. Canoa dunha ou dúas prazasusada en competicións deportivas.Esp. kayakPort. caiaqueIng. kayak

KK

laminación f. Proceso polo cal seobteñen chapas e perfís estruturaisde aceiro e outros metais facendopasar baixo presión o materialentre cilindros.Esp. laminación, laminadoPort. laminaçãoIng. lamination

laminado m. Produto siderúrxicoque se obtén por laminación.Esp. laminadoPort. laminadoIng. laminate

laminar v. tr. Reducir os metais aláminas polo procedemento de la-minación. Sin. chapear.Esp. laminarPort. laminarIng. laminate

lancha f. Pequena embarcaciónpara servizo dos navíos que podeser de remo ou motor e que se em-

prega para transporte de carga oude pasaxeiros en determinadas ma-nobras, para pesca, salvamento,etc. Sin. barca.Esp. lancha, barcaPort. lanchaIng. boat, launch

lancha de xeito f. Embarcaciónque levaba un só pau cunha vela derelinga e presentaba unha proa epopa de aspecto moi semellante;empregábase para a pesca da sar-diña coa arte de xeito e coa arte deenmalle.Esp. lanchaPort. lanchaIng. boat

lancha hidrográ=ca f. Embarca-ción destinada a facer levantamen-tos hidrográ[cos do fondo mariñoe a levar a cabo outros traballos,como por exemplo, localización

LL

de naufraxios, comprobación decartas náuticas e balizas, e recom-pilación de información náutica,entre outros.Esp. lancha hidrográFcaPort. lancha hidrográFcaIng. hydrographic launch

lanterna f. Aparello de ilumina-ción que alén doutros usos, taménse emprega dentro da bitácora pordebaixo da rosa dos ventos paraver os rumbos.Esp. lantíaPort. lanternaIng. compass lamp

lanzamentom.Acción de lanzar áauga unha embarcación. Sin. bota-dura.Esp. lanzamiento, botaduraPort. botaduraIng. launching

largar v. tr. Botar as redes ao mar,ou soltar un cabo pouco a pouco;izar ou despregar as velas. Sin.afrouxar, botar, desprender.Esp. largarPort. largarIng. unfurl

lasca f. Nó mariñeiro coñecidotamén co nome de "Nó en oito"polo parecido que ten con este nú-mero. Utilízase como tope duncabo para evitar que se escorreguedentro dunha polea. Faise for-mando un seo co cabo, facendounha volta completa e pasando ochicote por ela; despois o nó faisetirando dos dous extremos. Sin. nóde oito.Esp. lascaPort. nó duploIng. reef knot

lascada f. Cantidade de corda quese afrouxa para evitar que os cabosestean moi tensos. Sin. lascón.Esp. lascadaPort. lascadaIng. checking

lascar v. tr. Afrouxar ou soltarpouco a pouco un cabo. Sin. sol-tar, afrouxar.Esp. arriarPort. lascarIng. check

lastrar v. tr. Poñer lastre a unbuque ou a unha embarcación.Esp. lastrarPort. lastrarIng. ballast

lastre m. Peso que se utiliza paradar estabilidade ás embarcaciónscando van baleiras ou para com-pensar calados, e que se dispón, seé posible, no fondo do barco. Sin.carga, contrapeso, estiba.Esp. lastrePort. lastroIng. ballast

latina f. Vela triangular que se en-verga nunha entena. Véxase: velalatina.Esp. latinaPort. latinaIng. lateen

laúde m. Embarcación costeira se-mellante ao falucho, usada napesca do atún e arborada con velalatina.Esp. laúdPort. laúdeIng. catboat

leme m. Aparello co que se dirixenas embarcacións que está colocadona popa e que normalmente con-

lanterna - leme L 136

siste nunha folla de metal ou demadeira articulada de forma verti-cal. Sin. temón.Esp. leme, timónPort. lemeIng. rudder

leva f. Acción e efecto de partir unbarco do porto.Esp. levaPort. levaIng. departure

levar v. tr. Elevar a áncora ou osaparellos e recollelos. Sin. elevar,halar.Esp. levarPort. elevarIng. lift

lima f. Peza de aceiro coa super[cierugosa e [nalmente estriada, conmango de madeira.Esp. limaPort. limaIng. Fle

limeira f. Abertura practicada nabovedilla dun buque para o pasoda mecha do temón.Esp. limeraPort. buraco do lemeIng. rudder hole

límite de >uenciam. Valor do es-forzo que ten que soportar un ma-terial, no se produce unincremento continuado da defor-mación sen que aumente o valordo esforzo que se aplica.Esp. límite de GuenciaPort. limite de GuênciaIng. yield point

linga f.Corda de ganchos que servepara levantar pesos grandes e paraamarrar aparellos. Sin. estrobo.Esp. eslinga

Port. estropoIng. sling

lingotem. Barra de ferro ou doutrometal, da que se obtén unha chapaou outro tipo de produto lami-nado. Emprégase tamén como las-tre, particularmente enembarcacións menores. Sin. ba-rrela.Esp. lingotePort. lingoteIng. ingot

linguete m. Barra corta e robustaarticulada nun extremo que semete nunha roda dentada para quenon desande. Úsase para cabres-tantes, guinchos, etc. Sin. barra.Esp. linguetePort. lingueteIng. pawl

liña central f.A liña recta en direc-ción de popa cara á proa que é aproxección sobre o plano hori-zontal do plano de cruxía, o cal é oplano vertical que divide ao buqueen dúas partes simétricas.Esp. línea centralPort. linha centralIng. center line

liña de auga f. Sección horizontaldo buque paralela á liña base encada calado.Esp. línea de aguaPort. linha de águaIng. waterline

liña de base f. Liña recta horizon-tal trazada sobre o fondo do barcoen dirección da popa á proa.Esp. línea de basePort. linha de baseIng. base line

liña de contorno de cuberta f.

137 L leva - liña de contorno de cuberta

Intersección do plano da cubertaco costado do barco.Esp. línea de contorno de cubiertaPort. linha de contorno de cobertaIng. deck edge

liña de >otación f. Liña quemarca a super[cie da auga nocasco do buque que depende dovalor e da situación da carga queleve o buque.Esp. línea de GotaciónPort. linha de águaIng. waterline

liña de man f. Arte de pesca queconsiste nun fío cunha chumbadae varias bicas ou brazolas no ex-tremo, ás cales van unidos os an-zois. Utilízase para a pesca nas ríasou nas proximidades das costas.Esp. línea de manoPort. linha de mãoIng. handline

liña de vida f. Cabo suxeito á cu-berta ao que se [xa o mosquetóndo arnés, permitindo os move-mentos dos tripulantes por cu-berta.Esp. línea de vidaPort. linha de vidaIng. lifeline

liquidador de avarías m. Persoaque se encarga da peritaxe das ava-rías sufridas polo buque. Sin. pe-rito de avarías.Esp. liquidador de averías, peritode averíasPort. liquidador de avariasIng. average adjuster

liteira f. Nome que se dá a cadaunha das camas sobrepostas abordo dos navíos; compartimentode camarote dun navío. Sin. anga-

rellas.Esp. literaPort. belicheIng. berth

litoralm. 1. Costa ou beira do mar.Esp. litoralPort. litoralIng. coastline

2. adx. Relativo á beira do mar, ouá costa dun país ou territorio. Sin.costeiro.Esp. litoralPort. litoralIng. coastal

local do servomotor m. Lugardo buque á popa onde vai insta-lada a maquinaria do servomotorque move o temón.Esp. local del servomotorPort. câmara do servomotorIng. steering-gear room

longo m. Cabo de amarre que saede proa e traballa cara a proa, ouben cando sae de popa e traballacara a popa.Esp. largoPort. longoIng. loosened

lorcha f. Embarcación lixeira quenavega a vela e a remo na China, eque se emprega principalmentepara alixar barcos na baía.Esp. lorchaPort. lorchaIng. sailing boat

lúa f.Cara de sotavento dunha vela.Esp. lúaPort. lado de sotaventoIng. lee

lubricante m. 1. Substancia queserve para reducir o rozamentoentre as super[cies das pezas en

liña de >otación - lubricante L 138

contacto. Sin. lubri=cante.Esp. lubricantePort. lubricanteIng. lubricant

2. adx. Dise do que ten a propie-dade de lubricar.Esp. lubricantePort. lubricanteIng. lubricating

lubricar v. tr.Reducir o rozamentoentre super[cies en contacto. Sin.lubri=car.Esp. lubricarPort. lubricarIng. lubricate

luces de navegación f. pl. Aque-las luces regulamentarias para anavegación, cuxa descrición [gurano regulamento internacional paraprevir as abordaxes no mar.Esp. luces de navegaciónPort. luzes de navegaçãoIng. navigation lights

luces de situación f. pl. Lucesque, conforme aos regulamentosinternacionais, deben de levartodos os barcos que navegan, osque están remolcados ou fondea-dos, etc.Esp. luces de situaciónPort. luzes de situaçãoIng. position lights

lugrem. Navío de vela, xeralmentecon tres mastros, que normal-mente é empregado na pesca debacallau.Esp. lugrePort. lugreIng. lugger

lumieira f. Ventá ou bufarda si-tuada na cuberta con cristais a dúasaugas, que serve para dar luz á cá-

mara de máquinas ou outras cáma-ras e aomesmo tempo impide a en-trada de auga. Sin. claraboia.Esp. lumbreraPort. lumieiraIng. skylight

luz de alcance f. Luz branca colo-cada o máis preto posible da popa,que mostra a súa luz sen interrup-ción nun arco de horizonte de 135graos e é visible nun arco de 67,5graos a partir da popa cara as dúascaras do buque.Esp. luz de alcancePort. luz de alcanceIng. rear light

luz de costado f. Conxunto dedúas luces: unha verde na banda deestribor e outra vermella na bandade babor, as cales mostran cadaunha a súa luz sen interrupción entodo un arco de horizonte de112,5 graos, e son visibles desde aproa ata 22,5 graos á popa do tra-vés da súa respectiva banda.Esp. luz de costadoPort. luz de costadoIng. side light

luz de remolque f. Luz amareladas mesmas características que aluz de alcance, é dicir, colocadapreto da popa; mostra a súa luzsen interrupción nun arco de ho-rizonte de 135 graos, e é visiblenun arco de 67,5 graos contados apartir da popa e cara as dúas ban-das do buque.Esp. luz de remolquePort. luz de reboqueIng. towing light

luz de tope f. Luz branca colocadasobre o eixe lonxitudinal do

139 L lubricar - luz de tope

buque, que mostra a súa luz seninterrupción en todo un arco dehorizonte de 225 graos, e que está[xada de forma que sexa visibledesde a proa ata 22,5 graos á popae por cada costado do buque.Esp. luz de topePort. luz de topeIng. masthead light

luz escintilante f. Luz que pro-duce escintileos a intervalos regu-

lares cunha frecuencia de 120 es-cintileos ou máis por minuto.Esp. luz escintilantePort. luz cintilanteIng. scintillating light

luz todo horizonte f. Luz visiblesen interrupción nun arco de ho-rizonte de 360 graos.Esp. luz de horizontePort. luz de horizonteIng. all-round light

luz escintilante - luz todo... L 140

maceta f. Martelo grande de ferro.Sin.mallo.Esp. macetaPort. macetaIng. mallet

machembra f. Ferramenta similaraos cepillos que serve para facerlleo macho á femia nos cantos de ma-deira dos mamparos.Esp. machembraPort. cepilhoIng. tongue-and-groove brush

macho m. Peza que entra dentrodoutra.Esp. machoPort. machoIng. pintle

macho do temón m. Pinzote oueixe vertical do temón que vaiunido á pa e xira dentro da femia.Esp. macho del timón, pinzotePort. macho do leme

Ing. rudder pintlemacizo de popam.Cuñas dos bu-

ques de madeira que se colocanentre as cadernas da popa para su-xeitalas. Termo empregado nasRías Baixas e na Costa da Morte.Sin. cuña de popa.Esp. macizo de popaPort. maciço de popaIng. stern chock

macizo de proa m. Peza de ma-deira que serve para encher osocos que quedan entre as cadernasna proa dos buques de madeira.Recibe este nome nalgunhas zonasda ría de Arousa e da Costa daMorte. Sin. cuña de proa.Esp. macizo de proaPort. maciço de proaIng. bow chock

ma= f. Máquina autopropulsadacon rodas, que se mete por de-

MM

baixo dos formeros e os trans-porta. Pode xirar 360 graos e so-portar 250 toneladas.Esp. maFPort. maFIng. maF

maior adx. Dise do pau máisgrande de todos os que ten unhaembarcación. Dise tamén da velaque se pon no mastro maior.Esp. mayorPort. maiorIng. main

maiordomo m. Persoa do buqueresponsable dos aprovisionamen-tos e das operacións de fonda paraacomodar aos pasaxeiros e á tripu-lación.Esp. mayordomoPort. mordomoIng. chief steward

malla f. Rede ou tecido formadopor elos metálicos ou doutro ma-terial; cada un dos buratos da rede.Sin. rede.Esp. mallaPort. malhaIng. mesh

mallete m. 1. Cuña de madeira si-tuada transversalmente entre osvaos, que serve para dar seguri-dade á arboradura dunha embar-cación ou á artillería.Esp. malletePort. malheteIng. wedge

2. Martelo de madeira que se em-prega en determinados o[cios.Esp. malletePort. malheteIng. mallet

mamparom. Super[cie estrutural,

xeralmente vertical, que separadous compartimentos. Pode serestanco ou non; neste caso, adoitalevar alixeiramentos. Sin. tabique.Esp. mamparoPort. anteparaIng. bulkhead

mamparo de colisiónm. Tabiquetransversal colocado na proa dobuque que soe estar á popa dopique ou rasel de proa. Non sepode dispoñer ningún camarote datripulación á proa deste tabique.Sin. tabique de colisión.Esp. mamparo de colisiónPort. antepara de colisãoIng. collision bulkhead

manco adx. m. Dise do buque quenon ten remos.Esp. mancoPort. mancoIng. oarless

manga f. Anchura do buque me-dido horizontalmente en sentidotransversal. O valor da mangavaría ao longo da eslora xa que osbarcos se a[nan cara a popa e caraa proa.Esp. mangaPort. boca, larguraIng. breadth

manga de arqueo f.Manga que seutiliza para arquear ou calcular ovolume de arqueo dos barcos.Esp. manga de arqueoPort. boca de arqueioIng. tonnage breadth

manga de construción f.Mangaque inclúe o espesor dos forros.Sin.manga de fóra a fóra, mangafóra de forros.Esp. manga de construcción

maior - manga de construción M 142

Port. boca de construçãoIng. building breadth

manga de trazado f.Anchura dobuque medida de dentro a dentrodo forro nos buques de metal epor fóra do forro nos de madeiraou outros materiais.Esp. manga de trazadoPort. boca na ossadaIng. molded breadth

manga máxima f. A maior an-chura medida do buque en sentidotransversal.Esp. manga máximaPort. boca máximaIng. extreme breadth

manga na >otación f. Anchurado buque medida no plano de \o-tación e na caderna mestra. É va-riable co calado, xa que cambia oplano de \otación ao cambiar ocalado.Esp. manga de GotaciónPort. boca na GutuaçãoIng. waterline breadth

mangueira f. Tubo \exible delona, de caucho ou substanciaplástica, empregado para a condu-ción de líquidos ou de ar, parasacar auga das embarcacións, paraventilar partes dun barco, etc.Esp. mangueraPort. mangueiraIng. hose

manguito m. Peza en forma decano circular que se emprega paraunir dous tubos polo extremo.Esp. manguitoPort. enlaceIng. joint sleeve

manilla f. Cabo ou amarra enforma de U que serve para unir

partes da cadea ou dos elementosda enxarcia.Esp. grilletePort. manilhaIng. shackle

manobra f. 1. Acción que servepara gobernar un navío variando orumbo ou o sentido da velocidade,atracando, desatracando, etc.Esp. maniobraPort. manobraIng. maneuver

2.Accións que se realizan para izarpesos, redes e artes de pesca.Esp. maniobraPort. manobraIng. rigging

manobrabilidade f.Característicapropia dun buque que pode ma-nobrar nun mínimo de tempo e deespazo, e con pouco esforzo.Esp. maniobrabilidadPort. manobrávelIng. maneuverability

manómetro m. Aparello paramedir a presión dos líquidos e dosgases.Esp. manómetroPort. manômetroIng. manometer

mapam.Cada unha das super[ciesensanchadas das unllas das áncorasde cepo.Esp. mapaPort. mapaIng. anchor palm

maqueta f. Reprodución dunbarco, ou da metade del, a tamañoreducido.Esp. maquetaPort. maqueteIng. scale model

143 M manga de trazado - maqueta

maquinilla f. Aparello mecánicoxiratorio que serve para soster ocable que aguanta dun barco.Esp. maquinillaPort. maquininhaIng. winch

maquinillas dos puntais f. pl.Máquinas que moven os aparellosdos puntais. Sin. guinches.Esp. maquinillasPort. máquinas de pontalIng. steam winches

maquinillo m. Cabrestante queserve para halar o aparello, e queestá situado na parte de proa dacuberta.Esp. cabrestantePort. cabrestanteIng. capstan

maquinista m. O[cial encargadoda operación e o mantemento dasmáquinas e caldeiras do buque.Esp. maquinistaPort. maquinistaIng. engineer ofFcer

mar arboradom.Grao 7 da escalade Douglas, cuxo equivalente nade Beaufort é as forzas 8 e 9. Nestasituación, hai ondas de 6 a 9 me-tros, e o mar rompe e pulveriza aauga, di[cultando a visión.Esp. mar arboladaPort. mar tempestuosoIng. high sea

mar calmom. Mar sen ondas, quese corresponde co grao 0 na escalade Douglas e coa forza 0 da escalade Beaufort.Esp. mar en calmaPort. mar estanhadoIng. calm sea

mar enorme m. Noveno e derra-

deiro grao da escala de Douglas,equivalente á forza 12 da escala deBeaufort; o mar preséntase extre-madamente axitado, e a súa super-[cie está totalmente branca. O aireénchese de escuma e de auga pul-verizada, e a visibilidade é nula. Asondas poden sobrepasar os 14 me-tros, e as condicións de navegaciónson moi difíciles.Esp. mar enormePort. mar desencontradoIng. phenomenal sea

mar groso m. Grao 5 da escala deDouglas, equivalente á forza 6 daescala de Beaufort. Nesta situa-ción, fórmanse ondas grandes, de2,5 a 4 metros, e con cristas de es-cuma por todas partes.Esp. mar gruesaPort. mar grossoIng. rough sea

mar moi groso m. Grao 6 da es-cala de Douglas, equivalente áforza 7 da escala de Beaufort; omar amontóase, e a escuma brancadas cristas rómpese e é impulsadapolo vento. Fórmanse ondas de 4 a6 metros.Esp. mar muy gruesaPort. mar alterosoIng. very rough sea

marmontañosom.Grao 8 da es-cala de Douglas, equivalente ásforzas 10 e 11 da escala Beaufort.Prodúcense ondas moi altas, deentre 9 e 14 metros, e créanse cris-tas e moita escuma que van na di-rección do vento. Hai poucavisibilidade e a super[cie do marestá moi branca.Esp. mar montañosa

maquinilla - mar montañoso M 144

Port. mar encapeladoIng. very high sea

mar rizadom.Grao 1 da escala deDouglas, que se corresponde coasforzas 1 e 3 da escala de Beaufort.Neste estado, comezan a aparecerpequenos rizos, e as ondas midenata 0,25 m como máximo.Esp. mar rizadaPort. mar chãoIng. rippled sea

mar territorial m. Franxa adxa-cente á costa da ribeira do Estadoque se estende ata unha distanciade doce millas mariñas contadas apartir das liñas de base.Esp. mar territorialPort. mar territorialIng. territorial sea

maraxe f. Brisa suave do mar;vento apracible.Esp. auraPort. brisaIng. breeze

marca f. Lugar da costa que se em-prega como punto de referencia.Esp. marcaPort. marcaIng. landmark

marca cardinal f. Baliza que in-dica que as augas máis profundasda zona onde se atopa son as docuadrante que lle dá nome ámarca, é dicir, que a zona segura enavegable estará ao norte, sur, lesteou oeste da boia. Tamén poden si-nalar o lugar por onde teñen quepasar as embarcacións para esqui-var un perigo, ou para chamar aatención sobre algunha situación.Esp. marca cardinalPort. marca cardinal

Ing. cardinal markmarca cardinal leste f. Sinal que

indica o leste. É de cor negracunha banda horizontal amarela, eposúe unha baliza de castelete oude espeque, e un tope de dousconos negros superpostos opostospola base. Emite unha luz brancacun ritmo escintilante rápido engrupos de tres escintileos.Esp. marca cardinal estePort. marca cardinal lesteIng. east cardinal mark

marca cardinal norte f. Sinal quemarca o norte; consiste nunha ba-liza de castelete ou de espeque, decor negra sobre amarela, e cuntope de dous conos negros super-postos co vértice cara arriba. A súaluz é branca, e emite un ritmo es-cintilante rápido continuo.Esp. marca cardinal nortePort. marca cardinal norteIng. north cardinal mark

marca cardinal oeste f. Sinal in-dicativo do oeste, que constadunha baliza amarela cunha bandahorizontal negra, de forma de cas-telete ou espeque, e cun tope dedous conos negros superpostospolos vértices. Emite unha luzbranca cun ritmo escintilante rá-pido a intervalos de nove escinti-leos.Esp. marca cardinal oestePort. marca cardinal oesteIng. west cardinal mark

marca cardinal sur f. Baliza desinalización do sur de cor amarelasobre negra e de forma de casteleteou espeque. Consta dun tope condous conos negros superpostos co

145 M mar rizado - marca cardinal sur

vértice cara abaixo, e a súa fase deluz branca amosa un ritmo escinti-lante rápido de grupos de seis es-cintileos, máis un escintileo longocada 15 segundos.Esp. marca cardinal surPort. marca cardinal sulIng. south cardinal mark

marca de augas navegables f.Indica a existencia de augas pro-fundas aptas para a navegación,que non amosan perigo arredorseu. Pode sinalar o centro dunhacanle de navegación. Consistenunha baliza esférica, de casteleteou de espeque, con franxas verti-cais vermellas e brancas, e cun topeesférico vermello. Emite luzbranca, en fases de 10 segundos, enisofase, en modo de ocultación, oumarcando a letra A do códigomorse.Esp. marca de aguas navegablesPort. marca de água navegávelIng. safe water mark

marca de babor f. Sinal da situa-ción de babor, situada á esquerdado sentido da marcha, de cor ver-mella, cun tope cilíndrico verme-llo, unha baliza cilíndrica, decastelete ou de espeque, e cunhafase de luz rítmica.Esp. marca de baborPort. marca de bombordoIng. port hand lateral mark

marca de canal principal ababor f. Sinal que indica a prefe-rencia de ir polo estribor nunhabifurcación; consiste nunha balizacilíndrica, de castelete ou espeque,de cor vermella cunha banda hori-zontal verde. O seu tope é un ci-

lindro vermello, e fase de luz é degrupos de dous escintileos máisun, de cor vermella.Esp. marca de canal principal ababorPort. marca de canal principal abombordoIng. preferred channel to portmark

marca de canal principal a es-tribor f. Marca que indica a pre-ferencia de ir cara estribor;consiste nunha baliza cilíndrica, decastelete ou espeque, de cor ver-mella cunha banda horizontalverde, e cun tope cilíndrico verme-llo. A súa luz é vermella, en gruposde dous escintileos máis un.Esp. marca de canal principal a es-triborPort. marca de canal principal a es-tibordoIng. preferred channel to starboardmark

marca de estribor f. Sinal da si-tuación de estribor de cor verde,situada á dereita seguindo o sen-tido da marcha; consta dunha ba-liza cónica, de castelete ou deespeque, e ten un cono verde notope. A súa luz é rítmica.Esp. marca de estriborPort. marca de estibordoIng. starboard lateral mark

marca de perigo illado f. A quese levanta sobre un perigo illadorodeado de augas navegables.Consiste nunha baliza de forma decastelete ou de espeque, preferible-mente, para evitar a confusióncoas marcas laterais. A súa cor énegra e ten unha ou máis bandas

marca de aguas... - marca de... M 146

horizontais vermellas, e no topeposúe dúas esferas negras super-postas. A fase de luz produce ungrupo de dous escintileos de luzbranca.Esp. marca de peligro aisladoPort. marca de perigo isoladoIng. isolated danger mark

marca de tope f. Elemento deforma e cor características, que secoloca na parte superior da boiapara facilitar a súa identi[cación.Esp. marca de topePort. marca de topeIng. top mark

marca especial f. Sinal indicativodunha situación especial, comopor exemplo, un depósito de ma-teriais, a presenza de cables ou ole-odutos, unha zona militar, etc. Abaliza é de cor amarela, e pode serde calquera forma, sempre quenon se preste a confusión coas ou-tras marcas. O tope é unha aspaamarela, e a luz é da mesma cor, epode emitir calquera fase, exceptoas correspondentes ás marcas car-dinais, de perigo illado ou de augasnavegables.Esp. marca especialPort. marca especialIng. special mark

marca lateral f. Baliza que sinalaas situacións de babor e de estribordun canal, con respecto á posicióndo barco e do seu rumbo.Esp. marca lateralPort. marca lateralIng. lateral mark

marcación f. Ángulo horizontalformado pola liña proa-popa dunbuque e a visual dirixida a un ob-

xecto ou á vertical dun astro.Esp. marcaciónPort. marcaçãoIng. bearing

marea f. 1. Movemento periódicodas augas do mar, que alternan osentido ascendente e descendente.A marea alta é o abalo ou preamar.A baixa é o devalo ou baixamar.Esp. mareaPort. maréIng. tide

2. Actividade de pesca xunto coasúa duración. Cantidade de pescaque capturan as embarcacións.Esp. mareaPort. campanha de pescaIng. Fshing

marea negra f. Contaminacióndas augas que se produce polo ver-tido de produtos petrolíferos pro-cedentes dun naufraxio ouaccidente, dun barco ou dunhaplataforma petrolífera. Os efectosda marea negra son moi negativospara os seres vivos, e poden pro-ducir catástrofes ecolóxicas.Esp. marea negraPort. maré negraIng. black tide

mareas mortas f. pl. Mareas quese producen cada 14 días, cando alúa está en cuarto crecente ou min-guante, é dicir, cando o sol e a lúase achegan ou se separan. A in-\uencia da lúa é menor neste caso,e o mar enche e baleira menos quecoas mareas vivas.Esp. mareas muertasPort. marés mortasIng. neap tides

mareas vivas f. pl. Mareas que se

147 M marca de tope - mareas vivas

producen cada 14 días, cando hailúa chea e lúa nova, é dicir, candoas posicións do sol e da lúa no ceoestán aliñadas ou opostas. A in-\uencia da lúa nestes períodos émaior e o mar tira máis pola auga.Sin.mareiras.Esp. mareas vivasPort. marés vivasIng. spring tides

mareira f. Grao 3 da escala deDouglas, equivalente á forza 4 daescala de Beaufort. Aparecen pe-quenas ondas que rompen, cunhaaltura de entre 0,50 e 1,25 m.Esp. marejadaPort. pequena vagaIng. slight sea

mareiriña f. Grao 2 da escala deDouglas, equivalente á forza 3 daescala de Beaufort. Prodúcense pe-quenas ondas de entre 0,25 e 0,50metros, sen formaren escuma.Esp. marejadillaPort. mar encrespadoIng. smooth sea

mareógrafo m. Instrumento querexistra gra[camente o nivel quealcanzan as augas do mar en dis-tintos momentos.Esp. mareógrafoPort. marégrafoIng. tide gauge

mariña f. 1. Conxunto de navíos emariñeiros dun país. Sin. >ota.Esp. marinaPort. marinhaIng. navy, marine

2. Litoral ou beira do mar. Sin.costa, beiramar.Esp. marinaPort. marinha

Ing. shoremariña de guerra f. Armada.

Conxunto de barcos e de homesque se dedican ás actividades dedefensa. Sin. Armada.Esp. Marina de guerra, ArmadaPort. Marinha de guerraIng. Navy

mariñamercante f.Conxunto debarcos e de homes que se dedicanao comercio e ao transporte marí-timo.Esp. marina mercantePort. marinha mercanteIng. merchant shipping

mariñeiría f. 1.Conxunto de mari-ñeiros dun buque. Sin. dotación.Esp. marineríaPort. marinhariaIng. seamen

2.O[cio, profesión ou arte de ma-riñeiro.Esp. marineríaPort. marinhariaIng. seamanship

mariñeiro m. Persoa que prestaservizo nunha embarcación. Sin.mariño.Esp. marineroPort. marinheiroIng. sailor

mariscar v. i. Acción de pescar omarisco. Sin. pescar.Esp. mariscarPort. mariscarIng. shrimp

marisma f. Terreo baixo e panta-noso inundado polo mar. Sin. la-mazal, braña.Esp. marismaPort. marismaIng. marsh

mareira - marisma M 148

marisqueom. v.i. acepción intran-sitiva do verboAcción de mariscar.Coller mariscos preto da praia ouda costa.Esp. marisqueoPort. mariscarIng. shrimping

marola f.Axitación natural do maren tempo de calma, que destaca alíonde hai algunha corrente.Esp. marolaPort. marolaIng. rough sea

martelo m. Ferramenta formadapor unha peza xeralmente metálicaque serve para golpear, colocadano extremo dun mango.Esp. martilloPort. marteloIng. hammer

martelo de unlla m. Martelo queconsta dunha peza de aceiro, axeito de cabeza de mango de ma-deira. A cabeza ten un extremocon [nal plano e outro cunhafenda para sacar cravos.Esp. martillo de uñaPort. martelo de unhaIng. hammer

martelo perforador m. Instru-mento mecánico de perforaciónaccionado por aire comprimidoxeralmente, que se emprega pararomper rochas ou super[ciesduras, como por exemplo, o fondomariño.Esp. martillo perforadorPort. martelo perfuradorIng. hammer drill

marusía f. Grave movemento domar con grandes ondas, mais sentempestade. Sin.mareira.

Esp. marejadaPort. maresiaIng. rough sea

marxe continental f. Com-prende a prolongación somerxidada masa continental da ribeira doEstado e está constituído pololeito e o subsolo da plataforma, otalude e a emersión continental.Non comprende o fondo oceánicoprofundo.Esp. margen continentalPort. margem continentalIng. continental margin

mascarón de proa m. Figura si-tuada na parte alta da proa dalgúnsbarcos por motivos ornamentais.Esp. mascarón de proaPort. mascarão de proaIng. Fgurehead

mastareu m. Véxase: masteleiro.masteleiriñom.Cada un dos paus

de menor tamaño que van en posi-ción vertical por riba dos mastelei-ros.Esp. mastelerilloPort. mastaréuIng. topgallant mast

masteleiro m. Nome dado a cadaun dos paus de madeira postos deforma vertical con que se rematan,no alto, os mastros principais dosnavíos veleiros. Pequeno mastro.Esp. masteleroPort. mastaréuIng. top mast

mastro m. Poste vertical de ma-deira ou metálico e aparellado, queserve nos veleiros para sustentar asvelas e nos navíos de propulsiónmecánica para soportar paus decarga, farois e aparellos que esixan

149 M marisqueo - mastro

posición elevada. Sin. hasta, pau.Esp. mástilPort. mastroIng. mast

mata=ónm. 1. Cada unha das cor-das pequenas dun aparello depesca.Esp. mataFónPort. mataFomIng. furling line

2. Cabos curtos que realizan asfuncións de envergar e tomar asvelas, que se empregan para aga-rrar o pano e reducir a super[cievélica.Esp. mataFolPort. mataFomIng. sail tier

maxistral f. Agulla magnética co-locada na ponte de goberno paradirixir o rumbo do barco.Esp. magistralPort. agulha magistralIng. master compass

mazom. Peza formada por un tacode madeira cun mango. Utilízasepara axustar as unións de ma-deira.Esp. mazoPort. maçoIng. mallet

mecha f. 1. Eixe do temón.Esp. mechaPort. madre do lemeIng. rudder headstock

2. Parte do mastro que serve debase ao resto da árbore.Esp. mechaPort. mechaIng. spindle, heart

mediomundo m. Aparello depesca que consiste nunha rede con

forma de media esfera e coa bocaaberta enriba; emprégase de formamanual ou mecanicamente. Sin.saranda, veo.Esp. mediomundoPort. mediomundo, sarandaIng. lift net

mena f. 1.Grosor dun cabo medidopola lonxitude da circunferenciado mesmo.Esp. menaPort. diâmetro de caboIng. rope diameter

2. Almacén que contén o materialco que se van construír os barcos.Esp. almacénPort. armazémIng. store

mergulladorm. Persoa que se de-dica á exploración do fondo ma-riño e que se axuda de equiposadecuados para permanecer baixoas augas. Sin. submarinista.Esp. buceadorPort. mergulhadorIng. diver

merlínm.Cabo delgado de cánaboalcatranado, que se emprega paracoser entre outras cousas.Esp. merlínPort. merlimIng. marline

mesana f. Pau que está máis pretoda popa nun buque de tres paus.Esp. mesanaPort. mezenaIng. mizzenmast

mestranza f. 1. Conxunto dosoperarios que traballan na cons-trución e reparación dos buques;grupo de persoas que exerce uno[cio sen posuír ningún título

mata=ón - mestranza M 150

académico. Sin.mestría.Esp. maestranzaPort. mestrançaIng. dockyard workers

2. Instalacións onde se levan acabo as devanditas tarefas de repa-ración e construción.Esp. maestranzaPort. mestrançaIng. naval dockyard

mestre m. Persoa que mandanunha embarcación despois do ca-pitán; obreiro cuali[cado cun altograo no seu o[cio. Sin. patrón.Esp. maestrePort. mestreIng. master

metacentro m. Certo punto con-siderado nun corpo \otante e decuxa posición depende a estabili-dade da \otación dese corpo. Tec-nicamente defínese como o centrode curvatura da super[cie de cen-tros de carena en cada ponto desta.Para a análise da estabilidade dunbuque consideranse o metacentrotransversal e o metacentro lonxi-tudinal.Esp. metacentroPort. metacentroIng. metacenter

milla mariña f. Medida de lonxi-tude especialmente usada en nave-gación, que ten a lonxitudeequivalente a un minuto de meri-diano, ou 1852 metros. Sin. millanáutica.Esp. milla náuticaPort. milha marinhaIng. sea mile

miniom. Óxido de chumbo de corvermella, usado como capa antio-

xidante para protexer os metais dacorrosión.Esp. minioPort. mínioIng. minium

miño m. Rede de pesca similar aotramallo, que ten maior altura eque se fai cun fío de cáñamo máisdelgado.Esp. redPort. redeIng. Fshnet

mística f.Vela triangular semellanteá latina, con caída cara a proa.Esp. místicaPort. místicaIng. mystic

moco m. Pau suxeito ao bauprésque o reforza para manter a ten-sión dos estais.Esp. mocoPort. pau de pica peixeIng. martingale boom

moderado adx. m. Vento de forza4 na escala de Beaufort, compara-ble ao grao 3 na de Douglas. Nestasituación, as ondas alónganse eaparecen trazas de escuma espalla-das. O vento sopra cunha forza deentre 11 e 16 nós.Esp. bonanciblePort. vento moderadoIng. moderate breeze

módulo de armamento antici-pado m. Conxunto de aparatos,tubos e accesorios, sobre un so-porte común, que se arman todosxuntos para montarse como unconxunto no barco.Esp. módulo de armamento antici-padoPort. módulo de armação anteci-

151 M mestre - módulo de armamento...

padaIng. pre-outFtting

molinetem. Cabrestante colocadohorizontalmente na proa dos na-víos pequenos, para suspender asáncoras.Esp. molinetePort. molineteIng. windlass

molinete de driza m. Aparelloque consta dun torno e que se em-prega para recoller a driza.Esp. molinete de drizaPort. molinete de adriçaIng. halyard winch

molinete de escota m. Meca-nismo xiratorio que serve para re-coller a escota.Esp. molinete de escotaPort. molinete de escotaIng. sheet winch

molinete de remolque m. Apa-rello potente de tiro, cun ou va-rios tambores, destinado aalmacenar, largar e virar cabos deremolque.Esp. chigre de remolquePort. molinete de reboqueIng. towing winch

momento >exorm. Esforzo máiscaracterístico nos buques. Consti-túe a \exión que ten que soportaro buque cando se somerxe co seupropio peso e o da carga que trans-porta, e é empurrado cara arribapolo empuxe que produce a partesomerxida, de acordo co teoremade Arquímedes. Se o barco vai malcargado, por exemplo, se a carga seconcentra na zona central, a popae a proa se levantan e producenarrufe. En caso contrario, a popa e

a proa baixan e se produce que-branto.Esp. momento GexorPort. momento GexorIng. bending moment

mordaza f. Máquina sinxela deferro que permite facer [rme uncabo de xeito similar a unha cor-namusa e que detén e impide asaída da cadea da áncora.Esp. mordazaPort. mordaçaIng. stopper

morro m. Parte redondeada quesobresae dun espigón, e que servede orientación aos mariñeiros.Esp. morroPort. bicoIng. pier head

morrónm. Bita metálica que se co-loca nun peirao para soster oscabos dos buques cando se ama-rran. Sin. bita.Esp. bolardoPort. argola de amarraçãoIng. bollard

morsem. Sistema de sinais que uti-liza un código no que a cada carác-ter correspóndelle unhacombinación de raias e puntos.Esp. MorsePort. MorseIng. Morse code

morto m. Forma de ancoraxe queconsiste en dispor un peso de for-migón ou doutro material que estáno fondo do mar e levar un caboou cable ata unha boia onde seamarran as embarcacións.Esp. muertoPort. mortoIng. mooring buoy

molinete - morto M 152

motón m. Caixa oval de madeiraou de metal que leva unha ou va-rias aberturas para as roldanas oupoleas por onde pasan as drizascoas que se izan as velas das em-barcacións.Esp. motónPort. poliaIng. block

motores auxiliaresm. pl.Os em-

pregados normalmente para a pro-dución de enerxía eléctrica.Esp. motores auxiliaresPort. motores auxiliaresIng. auxiliary engines

motores principaism. pl.Os em-pregados para a propulsión.Esp. motores principalesPort. motores principaisIng. main engines

153 M motón - motores principais

nasa f. Instrumento de pesca quedispón de cesto cunha abertura enforma de funil, e unha tapadeirapara o cesto. Emprégase para acaptura de peixe e marisco. Sin.cesto.Esp. nasaPort. nassaIng. creel

naufragar v. i. Afundirse unhaembarcación, ir a pique. Sin. afun-dirse.Esp. naufragarPort. naufragarIng. capsize

naufraxio m. Perda dun navío nofondo do mar, dun río ou dun lagonavegable. Navío naufragado quese atopa nunha situación queofrece perigo para os navegantes.Sin. afundimento.Esp. naufragio

Port. naufrágioIng. shipwreck

náutica f.Ciencia e arte da navega-ción.Esp. náuticaPort. náuticaIng. navigation

nave f. Barco, navío. Construcióncapaz de \otar e apta para a nave-gación. Sin. barco, buque, navío.Esp. navePort. naveIng. ship

nave de armamento f. Taller des-tinado á montaxe de estruturas na-vais, e ao equipamento dasmesmas.Esp. nave de armamentoPort. nave de armamentoIng. Ftting-out shop

nave de ferreiros de ribeira f.Taller destinado ao elaborado do

NN

aceiro que compón o casco dobuque.Esp. nave de herreros de riberaPort. nave de ferreiros de ribeiraIng. steel fabrication shop

nave de prefabricación f. Lugardo estaleiro destinado a construíros bloques estruturais do buque,para posteriormente ser levadospara a súa montaxe formando obuque completo na grada oudique. Acostuma estar situada nacabeceira da grada respectiva e enliña con estes.Esp. nave de prefabricaciónPort. nave de prefabricaçãoIng. prefabrication shop

navegabilidade f. Condición demanter o buque un rumbo e unhavelocidade a pesar das condiciónsadversas. Neste factor in\úen asformas do barco e a altura da obramorta, entre outros factores.Esp. navegabilidadPort. navegabilidadeIng. seaworthiness

navegación f. 1.Acción de navegarou de viaxar, xeralmente polo mar.Esp. navegaciónPort. navegaçãoIng. navigation

2. Conxunto de técnicas que per-miten determinar o punto onde seatopa unha nave e establecer o ca-miño ou o rumbo que ten que se-guir en cada momento paratrasladarse a outro punto determi-nado da super[cie do mar.Esp. navegaciónPort. navegaçãoIng. navigation

navegación astronómica f. Tipo

de navegación que se efectúa par-tindo dos datos que subministranos astros, o sol e as estrelas polasúa posición relativa respecto áTerra, tal como se observa no [r-mamento.Esp. navegación astronómicaPort. navegação astronômicaIng. celestial navigation

navegación costeira f. Navega-ción que se efectúa non perdendode vista a costa e usando as refe-rencias que esta lle proporciona áembarcación.Esp. navegación costeraPort. navegação, navegação, nave-gação costeiraIng. coastal navigation

navegación de cabotaxe f. Na-vegación que se fai de porto aporto polas inmediacións da costae tomando como referencia ospuntos coñecidos desta.Esp. navegación de cabotajePort. navegação de cabotagemIng. coastal navigation

navegación electrónica f.Aquela que se guía polas referen-cias obtidas vía satélite, polas refe-rencias con relación a estaciónsemisoras de radio que emiten si-nais dirixidas exclusivamente aeste [n, e a navegación por radarque se fai polas referencias obtidasde estacións que emiten ondas deradar en frecuencias determinadastamén dirixidas a este [n.Esp. navegación electrónicaPort. navegação eletrônicaIng. electronic navigation

navegación loxodrómica f. Aque se realiza co mesmo rumbo

nave de... - navegación... N 156

continuamente, é dicir, cortandoos meridianos co mesmo ángulo.Esp. navegación loxodrómicaPort. navegação loxodrômicaIng. plane sailing

navegación ortodrómica f. Aque se realiza segundo a liña orto-drómica, que é a que marca a dis-tancia máis curta entre douspuntos.Esp. navegación ortodrómicaPort. navegação ortodrômicaIng. great circle sailing

navegación por estima f. A quese efectúa partindo dos rumbos se-guidos polo barco e das distanciasnavegadas en cada un deles. Tómasecomo orixe un punto coñecido(punto de partida) para poder de-ducir en todo momento coa maioraproximación posible a situacióndo barco (punto de estima).Esp. navegación por estimaPort. navegação por estimaIng. dead reckoning

navegador por satélite m. Ob-xecto que permite determinar paraun punto da super[cie terrestre alatitude, a lonxitude e altura, a tra-vés do sistema xeodésico terrestreasí como a hora GPS, mediante re-ferencias á posición e sinais recibi-dos vía satélite.Esp. navegador satelitalPort. navegador por satéliteIng. satellite navigator

navegante m. Persoa que navega.Esp. navegantePort. naveganteIng. navigator

navegar v. i.Viaxar por mar ou porrío en calquera tipo de navío. Cir-

cular o barco polo mar. Sin. sin-grar, vogar.Esp. navegarPort. navegarIng. sail

navegar a remolque loc. Andarremolcado pola auga, sendo le-vado deste xeito.Esp. navegar a remolquePort. navegar com reboqueIng. tugged sailing

navegar aberto loc. Navegaciónlonxe da costa ou de calquera pe-rigo.Esp. navegar abiertoPort. navegar abertoIng. sail clear of land

navegar aventado loc. Navegarcoas escotas largas ou aventadas.Esp. navegar aventadoPort. navegar aventadoIng. winnow sailing

navegar de bolina loc. Navegarcinguindo o vento.Esp. navegar de bolinaPort. navegar à bolinaIng. to sail close hauled

navieira f. Empresa ou compañíapropietaria de buques mercantes.Sin. compañía naval.Esp. navieraPort. companhia navalIng. shipping company

navieirom. 1. Persoa ou sociedadepropietaria dun barco ou dunha\ota.Esp. navieroPort. armadorIng. shipowner

2. Representante desa \ota. Podetratarse dunha persoa física ou xu-rídica.

157 N navegación... - navieiro

Esp. navieroPort. armadorIng. shipowner

navío m. 1. Embarcación de grantonelaxe e de grandes dimensións.Sin. barco, buque, embarcación.Esp. navío, buquePort. navio, nauIng. ship, vessel

2. Dicíase do barco a vela, xeral-mente con tres paus e de estruturaforti[cada, que se empregaba paraa guerra e que tiña dúas bateríaspor banda e máis de 60 canóns.Tamén usábase para o transportede mercadorías.Esp. navíoPort. navioIng. ship

nervio m. 1. Cabos metálicos quevan dun penol a outro dunhaverga e que serven para asegurar aenvergadura das velas. Sin. corda,ligamento.Esp. nervioPort. ligamentoIng. jackstay

2. Estais para envergar as velas decoitelo.Esp. nervioPort. estaiIng. staysail

niño de corvom. Expresión usadapara referirse a unha especie de ga-rita da parte alta do pau de proaonde se coloca o vixía en caso denéboa.Esp. nido de cuervoPort. ninho de corvoIng. crow's nest

nivel m. 1. Instrumento que servepara comprobar a horizontalidade

dunha super[cie ou a súa dife-renza de altura con respecto aoutro obxecto.Esp. nivelPort. nívelIng. level meter

2. Dispositivos de medida e con-trol dos niveis dos tanques decarga líquida.Esp. nivelPort. nívelIng. level

nivel domarm.Nivel que se tomacomo referencia para medir a al-tura dos continentes. Non é unhaliña [xa nin constante. Sobe comoconsecuencia, entre outras cousas,do cambio climático.Esp. nivel del marPort. nível do marIng. sea level

nó m. Unidade marítima de veloci-dade que equivale a unha millanáutica por hora.Esp. nudoPort. nóIng. knot

norai m. Columna robusta de fun-dición ou pedra colocada no cantildos peiraos, onde amarran os bar-cos. Sin. bita.Esp. noray, bolardoPort. bitaIng. bollard, mooring post

numeral de equipo m. Número,obtido en función das dimensiónsprincipais do buque, que deter-mina, segundo establezan os regu-lamentos das sociedades declasi[cación, o número e o pesodas áncoras das que debe dispor obuque, o número e tamaño das ca-

navío - numeral de equipo N 158

deas das áncoras, dos elementos deamarre, etc.Esp. numeral de equipoPort. número do equipamentoIng. equipment numeral

número de identi=cación docascom.Numeración que constade 15 caracteres [xados de forma

permanente no casco. Cada em-barcación ten un número de iden-ti[cación diferente.Esp. número de identiFcación delcascoPort. número de identiFcação docascoIng. hull identiFcation number

159 N número de identi=cación do casco

obediente adx. Dise do buque queresponde ben ao temón.Esp. obedientePort. manejávelIng. responsive

obenque m. Cada un dos cablescon que se suxeitan os paus mas-tros e os masteleiros desde a súacabeza ata a cuberta, cara a estri-bor. Sin. amantillo.Esp. obenquePort. ovémIng. shroud

obenquillo m. Nome que se lle dáaos obenques dos masteleiriños.Esp. obenquilloPort. ovém baixoIng. topgallant shroud

obra morta f. Parte do casco quevai desde a liña de \otación a má-xima carga ata a parte máis alta dobuque.

Esp. obra muertaPort. obra mortaIng. upper works, topsides

obra viva f. Parte do casco somer-xida que vai desde a quilla ata aliña de \otación a máxima carga.Sin. carena.Esp. obra viva, carenaPort. obra vivaIng. underwater hull

obturador m. Dispositivo que seemprega coa función de evitar afuga de vapor e doutros \uídosnas máquinas.Esp. obturadorPort. obturadorIng. obturator, seal

offshorem. Fóra de costa. Refíresenormalmente a un lugar do maronde se realizan traballos de ex-ploración e explotación de recur-sos oceánicos, como pode ser

OO

petróleo, minerais, acuiculturaoceánica, etc.Esp. offshorePort. offshoreIng. offshore

oleoducto m. Sistema de tubospara a condución do petróleo ede produtos derivados a longadistancia. Hainos terrestres esubmarinos.Esp. oleoductoPort. oleodutoIng. oil pipeline

ollado m. Cada un dos ollais dasvelas que serven para pasar oscabos por eles.Esp. ollaoPort. olhaiIng. eyelet

ollo da áncora m. Ori[cio daparte superior da cana a través daque se pasa o pasador do grillón dearganeo.Esp. ojo del anclaPort. olho da âncoraIng. anchor eye

ollo de boi m. Ventá pechada, cir-cular ou ovalada, típica dos barcos.Esp. ojo de bueyPort. olho de boi, óculoIng. side scuttle

onda f. Cada unha das elevaciónsproducidas na auga por causa dovento. Sin. vaga.Esp. olaPort. ondaIng. wave

orella f. Véxase: aleta.orelleta f.Denominación que se dá

ás pequenas pezas saíntes con tra-des ou buratos para aloxar pasado-res ou parafusos.

Esp. orejetaPort. linguetaIng. tab

orinque m. Cabo groso que uneunha boia de sinalización coa án-cora que a [xa ao fondo das augas,para que a boia poida balizar per-fectamente o lugar onde está si-tuada.Esp. orinquePort. arinqueIng. buoy rope

orza f. Prancha metálica ou de ou-tros materiais de diversas formasque se coloca baixo a quilla ou asveces nos laterais das embarca-cións de vela para aumentar oplano de deriva e así a capacidadede manter o rumbo.Esp. orzaPort. orçaIng. centerboard, sideboard

orza de sable f. Orza profunda eestreita como as que empregan al-gúns catamaráns.Esp. orza de sablePort. orça tiranteIng. sword-shape centerboardplate

orza móbil f. Prancha de aceiro oudoutros materiais, moitas veces a-loxada nunha caixa chamada caixade orza, que chega máis arriba da\otación ao [n de impedir a en-trada de auga, e a cal vai arredordunha abertura existente nos fon-dos da embarcación. É susceptiblede desprazarse verticalmente, cha-mada orza levadiza, ou ben xirararredor dun eixo, chamada orzaxiratoria.Esp. orza móvil

oleoducto - orza móbil O 162

Port. orça móbilIng. mobile keel

ostaga f. Nome dado a un cabogroso utilizado para izar ou arriarhorizontalmente as vergas das ga-bias altas, ao longo do respectivomastro.Esp. ostagaPort. ostagaIng. tackle runner

ostas f. pl. 1. Cabos que serven paratensar os cangrexos cando as velasestán orientadas; tamén podenguialos.Esp. ostas

Port. osta, caboIng. vangs, guys

2. Cada un dos cabos que servenpara orientar e manter en posiciónas plumas de carga.Esp. ostasPort. cabosIng. guys, vang pendants

outriggerm. Embarcación depor-tiva a remo na que os apios dosremos se extenden por fóra docasco da embarcación.Esp. outriggerPort. outriggerIng. outrigger

163 O ostaga - outrigger

P.R.F.V.m. Poliéster reforzado con[bra de vidro.Esp. PRFVPort. PRFVIng. Glass Reinforced Polyester(GRP)

pa f. 1. Parte plana e ancha do remo.Esp. palaPort. pá dum remoIng. oar blade

2. Parte plana que constitúe a su-per[cie do temón.Esp. palaPort. pá do lemeIng. rudder blade

pada f.Movemento que se fai cunhapa.Esp. paladaPort. pazada, remadaIng. oar stroke

pailebotem.Goleta pequena e rasade dous ou máis paus, sen gabias,

que navega con velas de coitelo.Esp. pailebotePort. palhaboteIng. fore-and-aft schooner

palangrem.Aparello de pesca queconsiste nunha corda longa queleva moitos anzois atados a cordascurtas que, á súa vez, va atadasnela. Sin. liña de man.Esp. palangrePort. linha de fundoIng. longline

palanque m. Cabo dobre ou apa-rello que serve para cargar ospuños das dúas velas maiores. Sin.cabo.Esp. palanquínPort. acaboIng. clew line

paleta f. Cada un dos elementospropulsores dunha hélice ou dunrotor que, [xada ao seu núcleo,

PP

constitúe o seu elemento propul-sor. Sin. pa.Esp. aspa, paletaPort. páIng. blade

pallete m. Tecido que se fai conanacos de cabos, que se pode em-pregar para protexer algunhas par-tes do barco.Esp. palletePort. tecidoIng. mat

pallete de colisión m. Anaco delona embreada que se pasa polaparte exterior do casco dun barco,por fóra dun burato debido a unhacolisión ou avaría, e é tensada con-tra o burato por medio de cabos,co obxecto de impedir a entrada deauga.Esp. pallete de colisiónPort. defensa de colisãoIng. collision mat

palmexarm. Elemento de reforza-mento lonxitudinal do casco dosbuques, disposto coa súa super[-cie plena en posición horizontal.Normalmente son os elementos dereforzamento lonxitudinal doscostados; tamén dos mamparoslonxitudinais e por extensión dostransversais.Esp. palmejarPort. longarina lateralIng. side stringer

palomar m. Fío groso para coservelas. Sin. fío.Esp. palomarPort. palomarIng. bolt rope

pana f.Cada unha das pezas de ma-deira que forman os pisos das em-

barcacións menores e que seapoian nas varengas. Lugar dobarco onde se coloca o aparello depesca cando se sae ao mar, e opeixe, e desde onde se pode vogar.Sin. panel.Esp. panaPort. painelIng. bottom board

panca f. 1. Pau groso empregadopara mover embarcacións enzonas pouco profundas. Varalonga que serve para accionar unmecanismo. Corpo sólido que semove sobre un punto de apoio eserve para erguer pesos. Sin. alza-prema.Esp. palancaPort. pancaIng. lever

2. Embarcación pequena que levanos buques de pesca ao casco comoauxiliar.Esp. pangaPort. enviadaIng. skiff

pandeom. Fenómeno de inestabili-dade elástica que se produce candounha estrutura longa e estreita sesomete á compresión desde os ex-tremos, e provoca a súa \exión la-teral. Sin. abaneo.Esp. pandeoPort. pandeioIng. bulging

panelm.Conxunto de táboas situa-das de babor a estribor que formano chan dalgunhas embarcacións eque, nas de remos, serven parasentarse os que reman. Sin. ban-cada.Esp. panel

pallete - panel P 166

Port. painelIng. panel

panel de balsa m. Panel formadopor dúas láminas [nas de aceiro,aluminio, plástico, etc., entre asque se coloca madeira de balsa for-mando unha placa de certo espe-sor e consistencia pero moi lixeirae illante.Esp. panel sándwichPort. sanduíche de balsaIng. sandwich panel insulation

panel de popa m. Parte chata dapopa do navío que [ca por enribada curvatura do codaste de popa.Esp. panel de popaPort. painel de popaIng. stern board

pano m. Trapo ou velame que des-prega unha embarcación.Esp. pañoPort. panoIng. cloth

pantalán m. Peirao ou embarca-doiro pequeno, para embarcaciónsde pouca tonelaxe, que \utúa noauga.Esp. pantalánPort. portoIng. pier

pantoque m. Parte curva ou re-dondeada do forro ou carena, queune o costado vertical co fondohorizontal do barco.Esp. pantoquePort. escôaIng. bilge radius

pañol m. Cada un dos espazos oudivisións que se fan no interior dosbarcos para gardar diversas cousas,como aparellos, ferramentas, ali-mentos ou municións.

Esp. pañolPort. paiolIng. storeroom

pañol de máquinas m. Localonde se almacenan elementos paraa reparación e mantemento dasmáquinas.Esp. pañol de máquinasPort. paiol de máquinasIng. engine store

pañol de pinturasm. Local ondese almacena a pintura que ten queempregarse a bordo para opera-cións de mantemento.Esp. pañol de pinturasPort. paiol de pinturasIng. paint room

pañol do contramestrem. Localonde se almacenan cabos, elemen-tos de manobra, etc., baixo a su-pervisión e responsabilidade docontramestre.Esp. pañol del contramaestrePort. paiol do contramestreIng. boatswain's store

paquebotem. 1. Buque correo e depasaxeiros. Xeralmente aplícase aotransatlántico que fai viaxes regu-lares.Esp. paquebotePort. paqueboteIng. packet boat

2. Embarcación semellante ao ber-gantín, con vela redonda como asfragatas, que servía tamén paratransportar pasaxeiros e levar co-rreo.Esp. paquebotePort. paqueboteIng. packet boat

parada de descompresión f.De-tención da emersión dun mergu-

167 P panel de balsa - parada de ...

llador a unha ou varias distanciasconcretas, para que o corpo poidaexpulsar o nitróxeno disolvido nosangue, e para levar a cabo a des-compresión progresiva. Sin. pa-rada de seguridade.Esp. parada de descompresiónPort. parada de descompressãoIng. decompression stop

parafusom. Peza cilíndrica ou có-nica, roscada, destinada especial-mente a asegurar ou [xar dúaspezas facéndoas xirar sobre si mes-mas co desaparafusador.Esp. tornilloPort. parafusoIng. screw

paraván m. Aparello utilizadopolos barcos dragaminas para re-coller ou dragas as minas espalla-das nunha zona de mar.Esp. paravánPort. paravanaIng. paravan

parella f. Método de pesca de dousbarcos que realizan a pesca aoarrastre coordinados entre si paraarrastrar a rede.Esp. parejaPort. pesca de arrastoIng. pair trawling

parrilla f. Enreixado metálico si-tuado aos costados, que serve paraprotexer ao barco das nasas. Sin.grella.Esp. parrillaPort. grelhaIng. grate

pasamán m. Barra de madeira, deaceiro ou outro material que servede apoio nunha varanda. Sin. va-randa.

Esp. pasamanoPort. corrimãoIng. handrail

pasar v. tr. Correr un cabo por uncadernal.Esp. pasarPort. passarIng. lead

pasarela de embarque e desem-barque f. Ponte pequena e portá-til que se coloca nos buques parafacilitar o embarque e o desembar-que aos pasaxeiros. Tamén dise dapasarela que hai entre os botes nospequenos peiraos ou pantaláns.Esp. pasarela de embarquePort. passarela de embarqueIng. gang board

pasaxe f. Totalidade de viaxeirosdun buque, ou doutro medio detransporte. Sin. pasaxeiros.Esp. pasajePort. passagemIng. passage

pasteca f. Especie de polea cunhaabertura na súa caixa, por ondepasa o cabo por seo; emprégase enaparellos da enxarcia de labor.Esp. pastecaPort. moitão de convésIng. snatch block

patache m. Embarcación que anti-gamente era de guerra, e que seutilizaba para levar avisos, laboresaduaneiras, etc. Embarcación li-xeira de dous mastros.Esp. patachePort. patachoIng. tender

patente f. Pintura que se lle dá aunha embarcación na obra viva,que se aplica por riba da pintura

parafuso - patente P 168

contra a corrosión e que serve paraprotexela das incrustacións de or-ganismos mariños.Esp. patentePort. pintura de patenteIng. boot-topping paint

patín a vela m. Catamarán orixi-nario de Barcelona, de máis decinco metros de eslora e case dousde manga, que consta de dous \o-tadores unidos por cinco banca-das; non ten temón, orza ninbotavara e ten un mastro de alumi-nio. Emprégase nas regatas e parapasear, e a súa simplicidade con-vérteo nunha embarcación moifácil de manexar.Esp. patín a velaPort. catamarãIng. patin catamaran

patrón m. 1. Persoa que gobernaun pequeno buque.Esp. patrónPort. patrãoIng. shipmaster

2. Patrón de bote: persoa que go-berna unha embarcación pequena.Sin. patrón de lancha.Esp. patrón de botePort. patrão de boteIng. coxswain

3. Patrón de cabotaxe: capitán du-nha embarcación de cabotaxe.Esp. patrón de cabotajePort. patrão de cabotagemIng. coaster master

4. Patrón de pesca: persoa encar-gada do goberno dun pesqueirocando este se atopa nas labouras depesca.Esp. patrón de pescaPort. patrão de pesca

Ing. master Fshermanpau m. Madeiro vertical perpendi-

cular á quilla do barco, que se em-prega para soster as velas e paraoutras funcións. Sin.mastro.Esp. paloPort. pauIng. mast

pau bípede m. O que dispón osbarcos de pesca para as manobrasda rede de pesca, ou en algúns bar-cos de carga.Esp. palo bípodePort. pau bípedeIng. bipode mast

pau de proa m. Aquel que nosgrandes petroleiros e outros bu-ques está preto da cuberta do cas-telo e leva unha caseta na súa partealta para axudar ás manobras oupara situarse un vixía, colaborandocos o[ciais da ponte.Esp. palo de proaPort. pau de proaIng. bow mast

pau do radarm. Pau disposto parasoportar a antena do radar.Esp. palo del radarPort. pau do radarIng. radar mast

pavillón m. Bandeira do país. Sin.bandeira.Esp. pabellónPort. pavilhomIng. ensign, national Gag

pavillón de conveniencia m.Bandeira doutro país distinto aodo propietario armador do buquea [n de poder gozar dunha lexis-lación [scal máis vantaxosa. Sin.bandeira de conveniencia.Esp. pabellón de conveniencia

169 P patín a vela - pavillón de...

Port. pavilhão de conveniênciaIng. Gag of convenience

pé de galo m. Peza de ferro bifur-cada que se emprega como panca,ademais doutros usos.Esp. pie de galloPort. pé de galoIng. forked bar

pé de roda m. Peza curva de ma-deira que une a roda de proa coaquilla en barcos de madeira.Esp. pie de rodaPort. pé da rodaIng. forefoot

pé do puntal m. Parte inferior dapluma. Sin. couce do puntal.Esp. pie del puntalPort. pé do pontalIng. heel

pedral m. Pedra que se ata a uncabo ou rede para que se mante-ñan verticais.Esp. pedralPort. pedralIng. anchor

peirao m. Lugar construído nunporto para o embarque ou o des-embarque das mercadorías e daspersoas. Sin. desembarcadoiro.Esp. muellePort. caisIng. quay

peirao de armamento m. Nosestaleiros, é o peirao onde se ama-rran os buques despois da bota-dura para completar o armamentoe [nalizar así a súa construción.Esp. muelle de armamentoPort. cais de armamentoIng. Ftting-out pier

pendura f. Estar as áncoras á pen-dura: estar as áncoras colgadas da

proa, sacadas as trincas.Esp. penduraPort. penduraIng. cockbill

pendurar v. i. Colgar. Pender.Esp. penderPort. pendurarIng. hang

penol m. 1. Extremo da verga.Esp. penolPort. penolIng. yard arm

2. Parte máis delgada dun botaló.Esp. penolPort. penolIng. yard arm

percha f. Cada unha das moldurasque ornan a proa do navío. Todopau que forma parte do aparellodun barco.Esp. perchaPort. perchaIng. spar

perda f. Fuga ou saída dun líquidoou gas por un ori[cio. Sin. fuga.Esp. pérdida, fuga, escapePort. fugaIng. leak

per=l m. Barra metálica de aceiro,aluminio ou outro material de sec-ción de forma especial e constanteque se emprega normalmente parareforzamento estrutural. Pode serper[l en L, en U, lamia con bulbo,etc.Esp. perFlPort. barraIng. section, bar

perico m. Vela do pau de mesanaque se cruza sobre o pau de sobre-mesana, de onde toma tamén onome de perico a súa respectiva

pé de galo - perico P 170

verga.Esp. pericoPort. vela da mezenaIng. mizzen topgallant sail

períodom. Intervalo de tempo quetranscorre entre a repetición dedúas fases idénticas consecutivascomo as mareas.Esp. periodoPort. períodoIng. period

periscopio m. Instrumento ópticoformado por lentes e prismas, quepermite a observación desde unhazona que está fóra do campo vi-sual. O máis característico é o dossubmarinos.Esp. periscopioPort. periscópioIng. periscope

permeabilidade f. Calidade atri-buída ao que é permeable, é dicir, aaquilo que deixa pasar os \uídos através seu.Esp. permeabilidadPort. permeabilidadeIng. permeability

perpendicular de popa f. Liñavertical cuxa posición coincide coeixe de mecha do temón.Esp. perpendicular de popaPort. perpendicular de popaIng. after perpendicular

perpendicular de proa f. Liñavertical trazada pola intersecciónde \otación de proxecto do buqueen máxima carga co canto de proada roda.Esp. perpendicular de proaPort. perpendicular de proaIng. forward perpendicular

perpendicular media f. A equi-

distante entre as perpendicularesde proa e popa. Utilízase comoliña de referencia para as coorde-nadas lonxitudinais.Esp. perpendicular mediaPort. perpendicular médiaIng. center line

perpendiculares f. pl. Cando sere[ren a buques, son as liñas per-pendiculares á \otación.Esp. perpendicularesPort. perpendicularesIng. perpendiculars

pesca f.Acción de coller peixes nunrío, mar, lago, etc. empregandoembarcacións e aparellos.Esp. pescaPort. pescaIng. Fshing

pesca de altura f. Pesca que se re-aliza en alta mar.Esp. pesca de alturaPort. pesca de largoIng. deep sea Fshing

pesca de auga doce f. Pesca quese realiza noutros medios non ma-riños, como os ríos, os lagos, etc.Esp. pesca de agua dulcePort. pesca de água doceIng. freshwater Fshing

pesca de baixura f. Pesca que serealiza preto da costa, en augas xu-risdicionais.Esp. pesca de bajuraPort. pesca de baixa-marIng. inshore Fshing

pesca deportiva f. Actividade depesca que se fai por ocio e entrete-mento, e que se practica por pra-cer, sen constituír unha actividadeeconómica.Esp. pesca deportiva

171 P período - pesca deportiva

Port. pesca esportivaIng. sport Fshing

pesca >uvial f. Captura de peixesque se leva a cabo nos ríos.Esp. pesca GuvialPort. pesca GuvialIng. river Fshery

pesca industrial f. Pesca que se faipara obter produtos do mar paraconsumo non das persoas directa-mente, senón para outros usos,como por exemplo, para facer fari-ñas e aceite de pescado. As espe-cies que se capturan posúennormalmente pouco valor comer-cial para a alimentación humana.Esp. pesca industrialPort. pesca industrialIng. industrial Fshing

pesca marítima f. Pesca que se re-aliza exclusivamente no mar.Esp. pesca marítimaPort. pesca marítimaIng. sea Fshing

pesca tradicional f. Actividadepesqueira que se fai empregandoos métodos tradicionais e autócto-nos.Esp. pesca tradicionalPort. pesca tradicionalIng. traditional Fshing

pescante m. Vara ou pau que secrava ou se articula para o seu xironunha parede ou nunha columnaríxida, que serve para elevar ousoster calquera cousa, normal-mente por medio dunha polea.Esp. pescantePort. turcoIng. davit

peso mortom.Carga máxima quepode transportar o buque; com-

prende o peso máximo da carga eos pesos da tripulación, aparellos,combustibles, auga e abastecemen-tos. Diferenza entre o despraza-mento en rosca e o desprazamentoa plena carga. Exprésase en tone-ladas métricas.Esp. peso muertoPort. peso mortoIng. dead weight

pesqueira f. 1. Lugar onde frecuen-temente se pesca ou hai armazónsde pesca. Sin. pesco.Esp. pesqueraPort. pesqueiraIng. Fshing

2. Tempo que dura a pesca dunhaespecie.Esp. pescaPort. tempada de pescaIng. Fshing period

pesqueiro m. Dise do barco desti-nado á pesca.Esp. pesqueroPort. pesqueiroIng. Fshing vessel

petifoquem. Pequena vela triangu-lar con lona máis delgada que ofoque principal, e que se iza naproa.Esp. petifoquePort. gibaIng. Gying jib

petroleiro m. Buque destinado aotransporte de petróleo e de todotipo de hidrocarburos.Esp. petroleroPort. petroleiroIng. oil tanker

pianom. Piano de válvulas; agrupa-mento de válvulas que saen duntubo que fai de tronco colector

pesca >uvial - piano P 172

común, cara a cada un dos ramaisdo tubo alimentados desde omesmo colector.Esp. piano de válvulasPort. piano de válvulasIng. valve nest

picadeirom.Cada un dos soportesfeitos de tacos macizos de ma-deira, nos que se apoian os barcosnos diques durante as reparaciónse a construción, así como nas gra-das durante a construción dos bu-ques.Esp. picaderoPort. picadeiroIng. keel block

picas f. pl.Nome que reciben as ca-dernas dos macizos de proa nazona da ría de Arousa.Esp. cuadernas de proaPort. cavernas de proaIng. bow frames

piloto m. Persoa que goberna obuque seguindo as ordes do capi-tán. O[cial encargado de seguir asderrotas da nave.Esp. pilotoPort. pilotoIng. helmsman

piloto automático m. Meca-nismo instalado na ponte de go-berno do buque, que permite levaro barco a un rumbo predetermi-nado, sen que se desvíe da súa ruta.Esp. piloto automáticoPort. piloto automáticoIng. autopilot

pinaza f. Embarcación de pesca aremo e a vela. Sin. embarcación.Esp. pinazaPort. barcaIng. pinnace

pincho m. Palangre, arte de pescacon espiñas e cabos curtos, aoscales van unidos os anzois.Esp. palangrePort. pinchoIng. longline

pinchón m. Extremo da quilla dasembarcacións na popa que suxeitaa agulla ou pinzote onde encaixa oleme.Esp. pie del pinzotePort. pinchãoIng. rudder pintle

pintura antioxidante f. Pinturaque inclúe compoñentes destina-dos a evitar a formación de óxidonas super[cies metálicas que setraten con este tipo de pintura. Sin.pintura anticorrosiva.Esp. pintura antioxidantePort. pintura antioxidanteIng. rust preventive paint

pinzote m. Barra arredor da quexira a cana do leme.Esp. pinzotePort. pinçoteIng. pintle

piña f.Nó mariñeiro tecido cos fíosdun cabo desfeito para aseguralopor esa parte a un burato, argola,cáncamo, etc.Esp. piñaPort. nóIng. wall knot

piola f. Fío de moito grosor ou cabomoi delgado, que ten múltiplesservizos a bordo.Esp. piolaPort. piolaIng. lanyard

piquem. 1. Orixinalmente, varengaen forma de Y que se colocaba na

173 P picadeiro - pique

zona de proa.Esp. piquePort. piqueIng. Goor in peak

2.Compartimento estanco na proaseparado do resto do buque porun mamparo transversal. Acos-tuma usarse como tanque de las-tre.Esp. piquePort. piqueIng. peak

piragua f. Embarcación feita dunhasoa peza normalmente, pequena epropulsada a remo e a vela. Sin.canoa.Esp. piraguaPort. pirogaIng. pirogue, dugout

pirulom.Coloquialismo que se re-[re á fresa pequena que se em-prega para chegar aos recantosmáis difíciles.Esp. fresaPort. fresaIng. drill

placa do construtor f. Placa [-xada na embarcación na queconsta o nome do construtor, oano de construción, o tipo debuque, a carga máxima e o númeromáximo de persoas que a embar-cación pode transportar.Esp. placa del constructorPort. placa sinaléticaIng. name rating plate

plano m. 1. Cada un dos debuxosque representan, normalmente se-gundo unha escala xeométrica, aobuque no seu conxunto e ás diver-sas partes, detalles e dimensiónsnecesarios para a súa construción.

Dise tamén cando se trata doplano ou planos dun aparello, dunedi[cio, etc. Sin. proxecto, mapa.Esp. planoPort. planoIng. plan

2. Toda a parte do barco baixo aliña de \otación.Esp. obra vivaPort. obra vivaIng. underwater hull

3. Fondo do navío.Esp. fondoPort. fundoIng. bottom

plano de disposición xeral dobuquem. Plano que de[ne a dis-posición do buque e a súa habili-tación de forma precisa pero senmoito detalle.Esp. plano de disposición generaldel buquePort. plano de disposição geral donavioIng. ship's general arrangementplan

plano de estiba m. Plano dunbuque de carga onde se dan instru-cións e datos de como dispoñer acarga nos lugares adecuados.Esp. plano de estibaPort. plano de estivaIng. stowage plan

plano de >otaciónm. Sección docasco dunha embarcación deter-minada polas liñas de \otación deambos costados do buque. Planode intersección da super[cie hori-zontal da auga co casco do buquenas condicións de calado nas queeste se atopa.Esp. plano de Gotación

piragua - plano de >otación P 174

Port. plano de GutuaçãoIng. waterplane

plano de formasm. Plano que de-[ne as formas do buque medianteliñas. Componse de tres vistas: unplano de vistas horizontais que re-presenta as proxeccións das liñasda auga; un plano de seccións ver-ticais lonxitudinais a diferentes di-stancias do plano de cruxía e ondese de[ne tamén o contorno exte-rior do buque; e un plano de sec-cións transversais coas pro-xeccións das cadernas de trazadoque constitúe o que se chama acaixa de cadernas.Esp. plano de formasPort. plano de formasIng. lines drawing

plasma m. Técnica de corte que serealiza baixo a auga, nunha piscinade plasma. Deste xeito, acádaseunha gran precisión no materialcortado.Esp. plasmaPort. plasmaIng. plasma

plataforma f. Cuberta parcial dunbuque.Esp. plataformaPort. plataformaIng. platform

plataforma autoelevable f. Pla-taforma petrolífera móbil que seeleva e baixa sobre as súas propiaspatas, que apoian no fondo.Esp. plataforma autoelevablePort. plataforma auto-elevadoraIng. jack up

plataforma de perforación f.Estrutura [xa ou \otante que seutiliza para perforar o fondo do

mar e co [n de atopar e explorar aexistencia de petróleo e gas comocombustibles necesarios para oabastecemento.Esp. plataforma de perforaciónPort. plataforma de perfuraçãoIng. drilling platform

plataforma de produción f. Es-trutura [xa que se constrúe pararealizar actividades de extracciónde petróleo e gas no mar.Esp. plataforma de producciónPort. plataforma de produçãoIng. production platform

plataforma semisomerxible f.Artefacto \otante que serve paraperforar o fondo do mar e taménpara extraer petróleo cru ou gas,formado por unha estrutura planaque se apoia en columnas cilíndri-cas verticais, e estas sobre ponto-nas horizontais. Tanto ascolumnas como as pontonas levantanques de lastre que se enchen deauga para aumentar o calado e co-locar a plataforma en posición detraballo, e que se baleiran paratrasladarse dun sitio para outro.Axúdanse de áncoras e de cables ecadeas para amarrarse ao fondo ouvan provistas de potentes propul-sores acimutais (empurradores ou"thrusters") que lle aseguran unhaposición case [xa sobre o buracoque están perforando, mediante unsistema chamado de posiciona-mento dinámico.Esp. plataforma semisumergiblePort. plataforma semi-submergívelIng. semi-submersible platform

plataforma somerxible f. Insta-lación de perforación e de extrac-

175 P plano de formas - plataforma...

ción de cru ou gas no fondo domar que consiste nunha estruturacon forma de barcaza, aínda quetamén as hai con forma parecida ádas plataformas semisomerxibles,que para traballar enchen de augaos tanques de lastre para aumentaro seu calado ata que se apoian to-talmente no fondo do mar para re-alizar o traballo de perforación ede extracción. Ao remataren, ba-leiran os tanques de lastre e son re-\otadas para o seu traslado a outrositio por remolque. Este tipo deplataformas poden traballar enaugas cun máximo de profundi-dade de 15 a 20 metros.Esp. plataforma sumergiblePort. plataforma submergívelIng. submersible platform

pluma de carga f. Estrutura me-tálica utilizada para a carga e a des-carga, cun pé e unha cabeza, que sepode desprazar ata sobresaír docostado do buque e suspende unpeso mediante un aparello que levadisposto.Esp. pluma de cargaPort. antena de pau de cargaIng. cargo boom

poas f.Cabos que van asegurados ásrelingas dunha vela para amarraras bolinas, e que serven para cinxirmellor o vento.Esp. poasPort. cabosIng. bowline bridles

poia f. Anel de cáñamo que se uti-liza para reducir o tamaño da vela.Sin. anel.Esp. argollaPort. poia

Ing. ringpolacra f. Barco de vela con dous

ou tres paus, sen gabias, con ver-gas, e co mesmo velame que obuque bergantín.Esp. polacraPort. polacaIng. polacre

polbeirom. Barco dedicado á pescado polbo.Esp. bote pulperoPort. bote pesca polvoIng. octopus boat

polín m. Armazón ou peza de so-porte que se utiliza baixo os equi-pos que levan os buques paratransmitir as cargas á estrutura.Esp. polínPort. pregadorIng. roller

polivalente adx. Buque adaptadopara o transporte de varios tiposde carga.Esp. polivalentePort. polivalenteIng. all-freight

ponte f. Plataforma estreita e convaranda colocada a certa alturasobre a cuberta máis alta desdeonde se goberna o barco. Normal-mente está protexida nunha caseta.Esp. puentePort. ponteIng. bridge, wheel house

ponte grúa f.Nas Rías Baixas, de-nominación común do guindastreponte. Sin. guindastre ponte.Esp. grúa puentePort. guindaste ponteIng. crane bridge

pontón m. Embarcación confondo, popa e proa planos. Em-

pluma de carga - pontón P 176

barcación sen propulsión queserve nos portos para traballos au-xiliares.Esp. pontónPort. batelãoIng. pontoon

popa f. Parte posterior do navíooposta á proa. As máis habituaisson a popa de espello e a de cru-ceiro.Esp. popaPort. popaIng. stern

popel adx. Posición máis á popadalgunha cousa ou persoa que re-aliza unha función dentro da em-barcación.Esp. popelPort. réIng. aft

porta f. 1. Abertura rectangular, enxeral, con medios de peche.Esp. puertaPort. portaIng. door

2. Cada unha das grandes abertu-ras rectangulares que algúns bar-cos levan nos costados, na popa ena proa, inclusive, para o embar-que de carga e de pasaxeiros.Esp. puertaPort. portaIng. door

porta contraincendios f. Portametálica estanca cuberta con ma-terial illante que garante que des-pois dunha hora a temperaturamedia do lado non exposto aolume non sobe máis de 139 graoscentígrados da temperatura inicialnin sobe en ningún punto máis de180 graos sobre a temperatura ini-

cial.Esp. puerta contraincendiosPort. porta corta-fogoIng. Fre door

porta estanca f. Abertura rectan-gular con medios de peche queaseguran a estanquidade.Esp. puerta estancaPort. porta estanqueIng. watertight door

portaavións m. Buque de guerradotado das instalacións necesariaspara o transporte, despegue e ate-rraxe de avións.Esp. portaavionesPort. porta-aviõesIng. aircraft carrier

portaespía m. Ferraxe suxeita áproa que serve para guiar a espía eevitar o roce da amarra co casco.Esp. portaespíaPort. guia de amarraIng. warp leading

portalón m. Abertura na amuradaque serve para o embarque da tri-pulación, dos pasaxeiros e dosefectos portátiles dentro dunnavío.Esp. portalónPort. portalóIng. gangway door

portar v. i. Encherse as velas, reci-bir ben o vento.Esp. portarPort. inGarIng. draw

portas de arrastre f. pl. Tabolei-ros de madeira ou de aceiro queactúan como complemento darede de arrastre, axudando a queesta se abra ao avanzar o buque efacilitando a captura do peixe.

177 P popa - portas de arrastre

Poden ter formas variadas: rectan-gulares, ovaladas, circulares, enforma de V, etc.Esp. puertas de arrastrePort. portas de arrasteIng. trawling boards

porte m. Tamaño e capacidade dunnavío.Esp. portePort. porteIng. size

portela f. Cada unha das aberturasdos costados dos buques. Sin. por-telo.Esp. portillaPort. portilhaIng. side scuttle

portelo m. Cada unha das ventáscirculares e pequenas con tapa decristal e medio de peche estancoque teñen os barcos, normalmentenos costados e a popa. Pode ser[xo ou permitir a súa apertura,cun medio de peche adecuado. Sin.porteliña.Esp. portillo, portillaPort. portelinhaIng. porthole

pórtico elevador m. Guindastreelevador.Esp. pórtico elevadorPort. pórtico elevadorIng. portal crane

porto m. Abrigo natural ou cons-truído arti[cialmente na beira domar ou dun río para refuxio dunhaembarcación. Sin. ancoradoiro,embarcadoiro.Esp. puertoPort. portoIng. port

porto de matrícula m. Distrito

marítimo onde está rexistrado obarco. Sin.matrícula.Esp. puerto de matrículaPort. porto de matrículaIng. registration port

porto deportivo m. Instalaciónsonde atracan os barcos de ocio erecreo, é dicir, os que non realizanactividades mercantís, como iatese pequenos botes.Esp. puerto deportivoPort. porto esportivoIng. marina

potencia f. Capacidade de xerarenerxía, por unidade de tempo, ne-cesaria para propulsar o barco.Pódea proporcionar unha má-quina de vapor, un motor, unhaturbina, etc. Sin. forza.Esp. potenciaPort. potênciaIng. power

potencia ao freo f.Medida da po-tencia no axuste do eixe por mediodun freo mecánico, hidráulico oueléctrico.Esp. potencia al frenoPort. potência ao freioIng. brake horsepower

potencia de servizo f. Potenciaque produce a máquina de propul-sión durante a navegación dobuque en condicións normais denavegación.Esp. potencia de servicioPort. potência de serviçoIng. service power

potencia indicada f. Potencia me-dida nos cilindros da máquina al-ternativa ou do motor por mediodun indicador que rexistre conti-nuamente a presión de vapor ou

porte - potencia indicada P 178

do gas durante o percorrido dopistón.Esp. potencia indicadaPort. potência indicadaIng. indicated horsepower

potencia máxima continua f.Potencia máxima que pode dar omotor de forma continuada du-rante unha hora polo menos.Esp. potencia máxima continuaPort. potência máxima contínuaIng. maximum continuous power

practicaxe f. 1. Servizo prestadonos portos ás embarcacións queconsiste nas indicacións que opráctico lles dá aos barcos paraque entren no porto, dique ou pei-rao, e tamén para que poidan saír.Esp. practicajePort. praticagemIng. pilotage

2. Taxa cobrada polo porto por eseservizo.Esp. practicajePort. taxa de practicagemIng. pilotage

prácticom. Persoa disposta ou au-torizada pola autoridade portuariade cada porto que se encarga dogoberno dos navíos preto da costapolo seu coñecemento dela e dazona na que ten que moverse aembarcación.Esp. prácticoPort. práticoIng. pilot

prancha f.Anaco plano e de poucoespesor de aceiro, aluminio ououtro metal, así como de madeiraou outros materiais. As pranchasde aceiro son o compoñente fun-damental para a construción dos

cascos dos buques de aceiro. Sin.chapa.Esp. planchaPort. chapaIng. plate

prancha de desembarco f. Táboalonga, conxunto de táboas, ouprancha de aceiro que, apoiadas enterra, serven de ponte para o em-barque e o desembarque nobuque. Sin. pranchada.Esp. plancha de desembarquePort. prancha de desembarcoIng. gangboard

prao m. Embarcación de dobrecasco, parecida ao catamarán, peromáis sinxela; os seus cascos teñenformas e esloras diferentes, e estánunidos por traveseiros.Esp. praoPort. praoIng. proa

preamar f. Nivel máis alto que al-canzan as augas durante a marea.Pode haber dúas preamares pordía. Sin. marea chea.Esp. pleamarPort. preamarIng. high tide

precinta f. 1. Tira de lona embreadaque se utiliza para forrar os cabosdo navío.Esp. precintaPort. precintaIng. parceling

2. Tira de prancha de chumbo em-pregada como frisa.Esp. precintaPort. precintaIng. plate

prefabricado m. Conxunto estru-tural formado por pezas de aceiro

179 P potencia máxima... - prefabricado

que se ensamblan e soldan dentrodo taller ou nunha zona destinadaao prefabricado, e que se montacomo un conxunto no buque.Esp. prefabricadoPort. pré-fabricadoIng. preassembling set

pregadura f.Dobrado dunha peza.Esp. plegadoPort. dobraIng. folding

prensa f. Aparello que se empregapara axustar ou suxeitar pezas, oupara dar forma ás pranchas e ou-tros elementos da estrutura com-primíndoas contra un molde.Esp. prensaPort. prensaIng. press

presión absoluta f. Presión me-dida a partir do cero, é dicir, a pre-sión efectiva ou manométrica máisa atmosférica.Esp. presión absolutaPort. pressão absolutaIng. absolute pressure

presión atmosférica f. Paso dacolumna do aire sobre a super[cieda terra; en condicións normais,tómase o seu valor como 1,033 kgpor centímetro cadrado, ao niveldo mar.Esp. presión atmosféricaPort. pressão atmosféricaIng. atmospheric pressure

presión efectiva f. Presión medidapor enriba da presión atmosférica.A presión efectiva é medida polosmanómetros, polo que se chamapresión manométrica.Esp. presión efectivaPort. pressão efetiva

Ing. gauge pressurepresión hidrostática f. Presión

exercida polo peso dunha columnade auga a unha profundidade dada,sendo o peso do \uído por uni-dade de área.Esp. presión hidrostáticaPort. pressão hidrostáticaIng. hydrostatic pressure

presión manométrica f. Véxase:presión efectiva.

previa f. Conxunto sinxelo for-mado por dúas ou máis pezas deaceiro con tamaño e con[guracióniguais ou semellantes, que se repiteen cantidades signi[cativas nun oumáis buques e que se prefabricacon antelación nun taller dispostopara aproveitar as vantaxes da fa-bricación en serie. Almacénansenunha especie de stock e cóllensesegundo se precisen para a cons-trución dos bloques do barco.Esp. previaPort. unidade pré-fabricadaIng. prefabricated unit

principio de Arquímedesm. Leifísica que a[rma que os corpos so-merxidos son empurrados cara asuper[cie cunha forza equivalenteao peso da cantidade de \uido quedesprazan. Este principio xusti[caa \otabilidade das embarcacións.Esp. principio de ArquímedesPort. princípio de ArquimedesIng. Archimedes' principle

proa f. Parte dianteira do navío. Tenforma de cuña para poder cortar aauga.Esp. proaPort. proaIng. bow

pregadura - proa P 180

proa de culler f. Clase de proa enforma de V moi aberta; presentaboas características mariñeiras,aínda que diminúe a capacidade decarga no terzo da proa.Esp. proa de cucharaPort. proa de colherIng. V-shaped bow

proa lanzada f. Proa aberta queavanza considerablemente a obramorta do buque.Esp. proa lanzadaPort. proa lançadaIng. raking stem

proeirom. 1. Mariñeiro que traba-lla ou fai de vixía na parte de proadun navío.Esp. proelPort. proeiroIng. bowman

2. adx. m. Parte que está máispreto da proa en relación con cal-quera das cousas dunha embarca-ción.Esp. proelPort. proeiroIng. fore

proel adx. 1. Parte que está máispreto da proa.Esp. proelPort. proeiroIng. foreside

2.m.Mariñeiro destinado aos tra-ballos de proa.Esp. proelPort. proeiroIng. bowman

profundidade f.Distancia desde ofondo ata a liña de \otación dobuque. Sin. fondura.Esp. profundidadPort. profundidade

Ing. depthprofundímetro m. 1. Aparello

que serve para medir a profundi-dade á cal se atopa o mergullador.Esp. profundímetroPort. medidor de profundidadeIng. depth gauge

2. Aparello que serve para medir aprofundidade da auga nun lugar.Esp. profundímetroPort. profundímetroIng. depth gauge

prolongador m. Cabo co que seconduce un efecto arrastrándoodun lugar a outro.Esp. prolongadorPort. prolongadorIng. lashing rope

propietariom. Persoa que posúe atitularidade do buque.Esp. propietario, armadorPort. proprietário, armadorIng. owner

propulsión f.Acción de propulsarunha embarcación mediante variosmétodos como son a hélice, ovento, a roda de paletas, etc. Apropulsión mecánica faise pormedio dunha máquina. A propul-sión nuclear prodúcese cando oelemento xerador de enerxía é unreactor nuclear, e transforma esaenerxía en vapor que actúa nunhaturbina; soe empregarse en gran-des buques de guerra e submari-nos de largo alcance.Esp. propulsiónPort. propulsãoIng. propulsion

propulsor m. 1. Mecanismo que,xeralmente por medio dun eixe ro-tativo, transmite o movemento xe-

181 P proa de culler - propulsor

rado nas máquinas, a [n de impul-sar propiamente o buque. Exem-plos de propulsores son a hélice ea roda de paletas. Sin. impulsor.Esp. propulsorPort. propulsorIng. booster

2. Obxecto que fai avanzar ouprogresar.Esp. propulsorPort. impulsorIng. booster

protección catódica f. A que sedispón en sitios do buque onde haivarios metais, por exemplo, pretoda hélice e nas tomas de mar, paraevitar a corrosión galvánica doaceiro. Para iso colócanse ánodosde sacri[cio, normalmente de zinc,aínda que tamén de aluminio, nazona a protexer.Esp. protección catódicaPort. proteção catódicaIng. cathodic protection

provincia marítima f. Extensiónque abrangue a xurisdición das ca-pitais de portos comprendidas nunsector naval, a efectos da adminis-tración de asuntos marítimos.Esp. provincia marítimaPort. província marítimaIng. maritime district

provisión f. Efectos necesariospara o funcionamento do buque,como son o combustible, os ali-mentos e a auga para abastecer átripulación, os diferentes pertre-chos, etc.Esp. provisiónPort. provisãoIng. provision

proxectista m. Enxeñeiro proxec-

tista, persoa que fai proxectos.Maquinador. Sin.maquinador.Esp. proyectistaPort. projetistaIng. draughtsman

proxectorm. Luz normalmente le-vada á proa que serve para detectaro peixe e para distinguir as rochasdas areas.Esp. proyectorPort. projetorIng. projector

puntal m. Pezas verticais sobre asque se apoian os vaos. Altura dobuque.Esp. puntalPort. pontalIng. stanchion

puntal de adegam.Distancia ver-tical medida desde a cara alta dodobre fondo ata a cara alta do vaoda cuberta máis baixa.Esp. puntal de bodegaPort. pontal de bodegaIng. registered depth

puntal de arqueo m. Distanciavertical medida na liña central daeslora do buque, tomada desde acara alta da cuberta do dobrefondo, ata a terceira parte do vaoda cuberta de francobordo.Esp. puntal de arqueoPort. pontal de arqueioIng. tonnage depth

puntal de construciónm.Alturada embarcación desde a quilla ata acuberta superior; mídese no puntomedio da eslora, especialmente ataa cuberta principal.Esp. puntal de construcciónPort. pontal de construçãoIng. molded depth

protección catódica - puntal de... P 182

puntal de trazado m. Distanciavertical medida no centro da eslorado buque ou caderna mestra, desdea cara superior da prancha dofondo nos buques de aceiro, e naliña de quilla nos de madeira ata acara alta do vao da cuberta princi-pal, na súa intersección co costado.Esp. puntal de trazadoPort. pontal na ossadaIng. molded depth

puntear v. tr. Fixar unha peza aoutra mediante puntos de solda-dura antes de realizar a soldadurade[nitiva.Esp. puntearPort. Fxar, soldarIng. sprag

punzón m. Instrumento de aceiromoi duro, delgado e con punta queserve para gravar metais, para mar-car obxectos, para facer ori[cios,etc. Sin. cicel.Esp. punzónPort. punçãoIng. punch

puño de amura m. Extremodunha vela que queda a proa.Esp. puño de amuraPort. punho de amuraIng. tack of sail

puño de driza m. Punto superiorda vela e pola que se iza a mesma.Esp. puño de drizaPort. punho de adriçaIng. head

puño de escotam.A esquina infe-rior dunha vela onde se a[rma aescota. Extremo dunha vela quequeda situado a popa e onde vaiatada a escota.Esp. puño de escotaPort. punho de escotaIng. outhaul

puñosm. pl. Vértices dos extremosdas velas. Segundo a posición eforma das velas, hai puños altos ebaixos, puños de amura, puños dedriza, ou puños de escota.Esp. puñosPort. punhosIng. peak

183 P puntal de trazado - puños

quebrantamentom.Véxase: que-branto.

quebranto m. Deformación daquilla e do casco, que se producecando os extremos de popa e proabaixan con respecto á zona centraldo barco, debido a que o peso sedistribúe de tal xeito que se con-centra máis na proa e na popa,mentres que a parte central dobuque vai relativamente baldeira.É o contrario do arrufe.Esp. quebrantoPort. zangaIng. hog

queimadorm.Aparello que se usapara mesturar o combustible coaire para que se produza a com-bustión no fogar da caldeira.Esp. quemadorPort. queimadorIng. burner

quilla f. Peza robusta que vai lonxi-tudinalmente de popa ata proa,centralmente e por baixo do navío,á que se [xa toda a estrutura dobuque por medio das cadernas evarengas que saen dela como cos-telas. É como a base da embarca-ción ou a columna vertebral dobarco.Esp. quillaPort. quilhaIng. keel

quilla de balance f. Peza lonxitu-dinal saínte da obra viva na zonado pantoque que amortece os ba-lances. Sin. pantoque.Esp. quilla de balancePort. quilha de balançoIng. bilge keel

quilla de barra f. Quilla formadapor unha peza maciza de aceirofundido e sección normalmente

QQ

rectangular que sobresae da carenae protexe ao casco en caso de va-rada.Esp. quilla de barra, quilla macizaPort. quilha de barra, quilha ma-ciçaIng. bar keel

quilla de caixón f.Quilla constru-ída en forma de caixón, xeralmentede sección rectangular.Esp. quilla de cajónPort. quilha de caixoteIng. plate keel

quilla horizontal f. Quilla for-

mada por unha chapa ou tira dechapa de aceiro colocada en posi-ción horizontal.Esp. quilla horizontalPort. quilha horizontalIng. Gat keel

quilla maciza f. Véxase: quilla debarra.

quilla vertical f. Vagra central co-locada sobre a quilla horizontal.Esp. quilla verticalPort. quilha verticalIng. vertical keel

quillotem.Véxase: quilla de barra.

quilla de caixón - quillote Q 186

rabiza f. 1.Cabo delgado unido porun chicote, que serve para unir ob-xectos.Esp. rabizaPort. rabichoIng. line

2.Cabo que suxeita un aro salvavi-das.Esp. rabizaPort. rabichoIng. burton

3. Véxase: sirga.rabo m. Rabiza que se forma

a[ando progresivamente as pezasdun cabo, para o cal son es[adas epeiteadas cunha navalla a[ada, re-torcéndoas e [ándoas de novo.Esp. raboPort. raboIng. rope's end

rabo de galom. Véxase: gambota.raca f. 1. Aro de corda ou de ferro

que se coloca na caída de proadunha vela, e que facilita a súa en-vergadura ao longo do estai ou dopau. Pode escorregarse polo pauao que vai suxeita. Sin. abraza-deira.Esp. racaPort. braçadeira de pauIng. mast traveler

2.Anel de ferro que serve para quealgunha cousa poida desprazarsefacilmente ao longo dun pau comoé o caso da verga dun bote con velaao terzo.Esp. racaPort. braçadeiraIng. parrel

rachadela f. Rotura ou rachaduranunha vela. Sin. rachadura.Esp. rifaduraPort. rachadelaIng. tear

RR

racúm. Embarcación pesqueira tra-dicional de Galicia, de cinco me-tros de eslora, moi semellante ástraiñeiras, e que incorporou má-quina de vapor antes da súa des-aparición nas Rías Baixas.Esp. racúPort. racuIng. Fshing boat

rada f. Enseada pequena e abrigadaonde poden fondear as embarca-cións fóra do porto. Sin. baía, en-seada.Esp. radaPort. radaIng. roadstead

radar m. Equipamento utilizadopara sinalar e localizar obxectosdistantes en movemento ou esta-cionados; serve para determinar asúa natureza, a dirección e a dis-tancia á que se atopan a través deondas electromagnéticas que aoseren re\ectidas por estes obxec-tos volven ao punto de emisión.Esp. radarPort. radarIng. radar

radarfaro m. Aparato baseado natécnica de radar que emite impul-sos breves de enerxía de radiofre-cuencia ao captar un sinal exterior.Emprégase como localizador xeo-grá[co, e baséase no emprego desatélites.Esp. radarfaroPort. radarfarolIng. radar beacon

radio de acción m. Máxima dis-tancia que pode percorrer unbuque indo a unha determinadavelocidade.

Esp. radio de acciónPort. rádio de açãoIng. cruising radius

radio metacéntricom.Distanciaentre o centro de carena e o meta-centro do buque para cada ángulode escora.Esp. radio metacéntricoPort. raio metacêntricoIng. metacentric radius

radiobaliza f. Emisor de ondas deradio que serve para orientar aosavións e aos barcos mediante de-terminados sinais.Esp. radiobalizaPort. balizaIng. radio beacon

radiofaro m. Estación [xa deradio, de emisión temporal ou per-manente, que emite sinais electro-magnéticas de radio que os navíosreciben e que lles permiten deter-minar a súa demora.Esp. radiofaroPort. radiofarolIng. radio beacon

radiofrecuencia f.Aplícase á por-ción do espectro electromagnéticono que se emiten ondas electro-magnéticas.Esp. radiofrecuenciaPort. radiofreqüênciaIng. radio frequency

radiogoniómetrom.Aparello dealta sensibilidade empregado nosbuques que permite determinar adirección na que se recibe un sinalelectromagnético, e poder coñecera demora da nave con respecto aela.Esp. radiogoniómetroPort. radiogoniômetro

racú - radiogoniómetro R 188

Ing. radio direction-Fnderraeira f. Rede de pesca dun pano

usada en Galicia para a raia, cen-tola, lagosta, etc.Esp. rascoPort. rascaIng. entangling net

raios X m. pl. Radiación electro-magnética de alto poder de pene-tración que se emprega, entreoutras cousas, para poder compro-bar a calidade das soldaduras.Esp. rayos XPort. raios XIng. X-ray

rampla f. Super[cie inclinada de te-rreo, construída arti[cialmentepara levar a cabo, entre outrosusos, a botadura dos barcos.Esp. rampa, gradaPort. rampaIng. ramp

rancho m. Cámara ou habitáculoque se destina á tripulación dobarco. Esta denominación é máisusada na mariña mercante. Na ma-riña de guerra acostuma empre-garse sollado.Esp. ranchoPort. camaroteIng. cabin

rancho de proa m. Comparti-mento destinado aos mariñeiros,situado na proa.Esp. rancho de proaPort. cabina de proaIng. bow chamber

raña f. Arte de pesca que se em-prega para capturar o polbo e queconsiste nun pau longo con garfosque se bota na auga cunha pedra.Esp. raña

Port. rã de marIng. octopus trawl

rapeta f. Arte de pesca de arrastreempregada nas costas atlánticas ecántabras de España.Esp. rapetaPort. rapetaIng. Fshnet

rasca f. 1. Rede dun pano que seemprega para pescar raia, rape erodaballo. Sin. raeira.Esp. rascoPort. rascaIng. entangling net

2. Pequena embarcación de dousmastros e velas latinas.Esp. embarcaciónPort. rascaIng. boat

raseis m. pl. 1. Finos de popa e deproa, é dicir, cada unha das partesextremas do barco, na popa e naproa da obra viva, onde o panto-que se estreita.Esp. raselesPort. piquesIng. peaks

2. Piques de popa e de proa.Esp. raselesPort. piquesIng. peaks

3. Tanques de lastre dos piques depopa e de proa.Esp. raselesPort. piquesIng. peak tanks

rasqueta f. 1. Ferramenta que servepara raspar e limpar super[cies de-terioradas antes de pintar.Esp. rasquetaPort. raspadeiraIng. scraper

189 R raeira - rasqueta

2. Ferramenta empregada polossoldadores para arrancar a escouradas soldaduras.Esp. rasquetaPort. rascadorIng. scraper

3. Instrumento de ferro a[ado quese emprega nas costas para a ex-tracción de marisco.Esp. rasquetaPort. raspadeiraIng. scraper

rastra f. 1. Rede que se arrastrapolo fondo para atopar obxectossomerxidos.Esp. rastraPort. dragaIng. dredge

2. Peso formado por un conxuntode cadeas ou un bloque de formi-gón, que se emprega, ao ser arras-trado pola grada, para frear osbarcos na súa botadura.Esp. rastraPort. dragaIng. launching drag

rastro m. Instrumento de cabolongo que ten un traveseiro conpúas cunha rede que se utiliza paraa pesca do marisco.Esp. rastraPort. caboIng. dredge

ratita f.Coloquialismo que se re[reá máquina per[ladora que de[neos bordes das pranchas que se tra-ballan durante o proceso de prepa-ración dos materiais do barco.Esp. perFladoraPort. perFladoraIng. proFler device

reaseguro m. Procedemento polo

cal unha entidade distribúe entrevarias aseguradoras algún dos ris-cos asegurados cando estes sonmoi elevados, como por exemplo,os dun buque.Esp. reaseguroPort. resseguroIng. reinsurance

reata f. Serie de voltas dadas cuncabo delgado arredor dun pau oudoutro soporte.Esp. reataPort. reataIng. woolding

reatar v. tr. Facer ou formar reatesaos paus.Esp. reatarPort. reatarIng. woold

rebaixador m. Instrumento em-pregado para facer rebaixes na ma-deira. É moi parecido ao rebatepero de menor tamaño.Esp. junteraPort. junteiraIng. jointer

rebaixom.Rebaixe dunha madeira.Sin. rebaixamento.Esp. rebajoPort. rebaixoIng. rabbet

rebate m. Tipo de cepillo que tenunha regra situada lateralmente nasúa base, que pode regular a súaposición, co que se modi[ca oancho do corte. Sin. rebaixador.Esp. junteraPort. cepilhoIng. jointer

rebenque m. Chicote ou calqueraanaco dun cabo, de medio metro aun metro de largo.

rastra - rabenque R 190

Esp. rebenquePort. estropoIng. codline

recalar v. i. Chegar as embarca-cións ao porto, ou facer paraxenunha localización concreta. Sin.arribar.Esp. recalarPort. ancorarIng. sight land

recambio m. Peza que se leva abordo dun barco para repor aspezas danadas ou desgastadas. Sin.respecto.Esp. recambio, respetoPort. peça sobressalenteIng. spare parts

recocido m. Quecemento por ribado punto de transformacióndunha aliaxe como o aceiro.Esp. recocidoPort. recozimentoIng. annealing

recti=car v. tr. Operación que sefai para terminar con precisiónunha peza.Esp. rectiFcarPort. retiFcarIng. grind

rede f. Aparello ou arte de pesca.Esp. redPort. redeIng. Fshnet

redonda f.Vela con puños que for-man ángulos rectos. Pode ir notrinquete das goletas, entre outros.Esp. redondaPort. redondaIng. square

refacho m. Golpe de vento bruscoque se produce debido ao cam-bio de dirección ou intesidade do

vento. Sin. axada, refoleo.Esp. rachaPort. pé-de-ventoIng. gust

re>ector m. Aparello que concen-tra e re\icte multiplicada a luzemitida polo seu foco. Sin. foco.Esp. reGectorPort. reGetorIng. reGector

re>otar v. tr. Poñer a \ote unhaembarcación somerxida.Esp. reGotarPort. reGutuarIng. reGoat

refuxiom. Lugar onde se abriga ouse resgarda a embarcación paraevitar algún perigo, como determi-nadas condicións meteorolóxicas.Sin. abeiro, abrigadoiro.Esp. refugioPort. refúgioIng. refuge

regala f. Madeiro ou pasamán queremata a parte alta da amurada oubordo da embarcación. Sin. taparegala.Esp. regalaPort. tábuaIng. gunwale

regata f.Competición deportiva develocidade entre embarcacións,onde un grupo de barcos damesma clase (vela ou remo xeral-mente) deben facer un percorrido.Esp. regataPort. regataIng. race

regatón m. Peza de aceiro oubronce en forma de áncora ou degancho que ten os bicheiros no seuextremo.

191 R recalar - regatón

Esp. regatónPort. ganchoIng. hook

regra f. 1. Instrumento de madeiraque serve para realizar marcas ex-traídas do trazado dos planos deformas dos buques.Esp. reglaPort. réguaIng. ruler

2. Prescrición do Regulamentodunha sociedade de Clasi[caciónde buques ou organismo o[cialque de[ne a medida ou escanti-llón, ou as características técnicasdeterminadas dun elemento dobuque.Esp. reglaPort. regraIng. rule

regrónm. Vara longa onde se mar-can os valores das semimangas dascadernas nas diferentes caladas dobuque.Esp. reglónPort. réguaIng. frame ruler

regrosada f. Chapa de espesormaior que as que están ao seucarón cuxo obxectivo é conseguirun reforzamento ou compensa-ción de material, por exemplo, porcausa dun burato que se lle fai paraalgún [n.Esp. regruesadaPort. engrossadoIng. thickened sheet

regrueso m. Na Costa da Morte,recibe este nome a máquina que seutiliza para calibrar as táboas epara darlles o mesmo grosor. Sin.cepilladora de grosos.

Esp. regruesadoraPort. cepilho de grossosIng. thicknesser

regulador da orza m. Aquel quepermite desprazar a orza cara aproa ou a popa co [n de regular aposición da orza.Esp. regulador de la orzaPort. regulador da orçaIng. centerboard regulator

regulador do pau m. Reguladorxeralmente situado na cuberta, quepermite regular ou in\uír na \exi-bilidade ou caída do pau.Esp. regulador del paloPort. regulador do pauIng. mast regulator

relanzo m. Rechán, porción hori-zontal na que remata cada tramode escaleira.Esp. rellanoPort. relançoIng. landing

relaxación de tensións f.Opera-ción á que se somete unha pezametálica afectada por outra opera-ción, como a soldadura, que podeorixinar tensións locais.Esp. relajación de tensionesPort. relaxação de tensõesIng. stress relieving

relinga f.Corda coa que se [xan asvelas das embarcacións. Cabo quevai cosido á beira dunha vela parareforzala. Sin. tralla.Esp. relingaPort. relingaIng. bolt rope

relinga alta f. Cabo onde son co-locadas as boias dunha rede ouaparello de pesca en número varia-ble.

regra - relinga alta R 192

Esp. relinga altaPort. cabo de GutuaçãoIng. Goat line

relinga baixa f. Cabo onde sepoñen os chumbos dun aparello.Esp. relinga bajaPort. relinga baixaIng. foot rope

relingar v. tr. 1. Poñer relingas ásvelas.Esp. relingarPort. relingarIng. rope

2. Izar unha vela ata tensar as re-lingas.Esp. relingarPort. relingarIng. rope

remachem.Cravo de cabeza anchaque, remachado, serve para unirdúas chapas superpostas.Esp. remachePort. rebiteIng. rivet

remadoira f. Peza lonxitudinal demadeira en forma trapezoidal, naque vai cravado o tolete e queserve tamén para apoiar o remo.Sin. chumaceira.Esp. chumaceraPort. chumaceiraIng. rowlock

remom.Vara de madeira cunha ex-tremidade plana a modo de pa queserve para impulsar as embarca-cións ao actuar a modo de pancaaccionada manualmente cando seintroduce na auga. Sin. espadeiro.Esp. remoPort. remoIng. oar

remolcadorm. Navío de gran po-

tencia que está destinado a remol-car outros navíos para a súa en-trada ou saída do porto, ou candoentran ou saen do dique para repa-rar, ou ben en situacións de avaríaou manobra.Esp. remolcadorPort. rebocadorIng. tug

remolcador de alturam. Tipo deremolcador de gran potencia e au-tonomía que é capaz de acudir noauxilio de embarcacións de granporte que requiran de asistencia enalta mar.Esp. remolcador de alturaPort. rebocador de alto-marIng. deep sea tug

remolcador de empurre m. Re-molcador que realiza a súa tarefaempurrando o buque, ou artefactoque debe navegar coa axuda do re-molcador de empurre.Esp. remolcador de empujePort. rebocador de empurraçãoIng. push boat

remolque mixto m. Remolqueintegrado pola cadea de remolquee polo cable de aceiro do remolca-dor. Destaca pola súa facilidade deinstalación da cadea sobre o moli-nete e a relativa facilidade de ma-nobra polo cabo do remolcador.Esp. remolque mixtoPort. reboque mistoIng. composite tow

remolque transporte m. Situa-ción na que o remolcador trasladaa outro buque que polo xeral nonfará uso das súas máquinas.Esp. remolque-transportePort. reboque transporte

193 R relinga baixa - remolque...

Ing. towingrempuxom. Semiluva de coiro que

ten un disco metálico na parte co-rrespondente á palma da man, eque se emprega para empuxar asagullas de coser das velas ou cabos.Sin. palma de mariñeiro.Esp. rempujoPort. palma de marinheiroIng. sailmaker's palm

remuíño m. Movemento xiratorioe rápido da auga, do po ou do aire,e que pode poñer en perigo a esta-bilidade das embarcacións.Esp. remolinoPort. remoinhoIng. whirlpool

reparación f. Corrección dosdanos dunha embarcación.Esp. reparaciónPort. reparaçãoIng. repair

repartidorm. Conduto subminis-trador de \uídos para varios ra-mais.Esp. repartidorPort. repartidorIng. distribution frame

repunta f. Momento en que amarea está detida en preamar oubaixamar a punto de comezar abaixar ou subir.Esp. repuntePort. repunteIng. turn of tide

resaca f. Movemento de retrocesoda auga despois de desfacerse aonda ao chegar a terra. Sin. re->uxo.Esp. resacaPort. ressacaIng. undertow

resgar v. i. e tr. Romper, partir, [-cando as partes separadas ou pre-sas do que rachou. Sin. romper,partir.Esp. rasgarPort. rasgarIng. tear

resistencia f. Forza oposta ao mo-vemento dunha embarcación, eque determina a cantidade de em-puxe que vai necesitar a embarca-ción para navegar. Di[cultade queatopa o barco para navegar.Esp. resistenciaPort. resistênciaIng. resistance

resorte de émbolo m. Resorteformado por láminas delgadas cir-culares ou cun nervio que rozancontra as paredes dos cilindros.Esp. resorte de émbolo, aros delpistónPort. mola de êmboloIng. piston spring

resorte de indicador m. Resorteque leva un nervio, e que está [xopor unha parte á barra do émboloe apoiado noutra contra o cilindrodo indicador.Esp. resorte de indicadorPort. mola de indicadorIng. indicator spring

respecto m. Nome empregado enconstrución naval ás pezas para re-posto e mantemento do navío quese levan a bordo. Sin. recambio.Esp. respetoPort. peça sobressalenteIng. spare parts

retén m. Peza que evita fugas deaceite ou dun \uído.Esp. retén

remuíño - retorno R 194

Port. selo de óleoIng. oil seal

retorno m. Polea que se [xa nundeterminado punto para cambiar adirección de traballo dun cabo.Esp. retornoPort. retornoIng. lead block

retranca f.Unha das varas do mas-tro de mesana. Sin. xostra.Esp. botavaraPort. retrancaIng. boom

retroescavadora submarina f.Máquina adaptada para escavar nofondo do mar.Esp. retroexcavadora submarinaPort. retroescavadora submarinaIng. submarine backhoe

revestimentom. Capa ou cubertaque cobre unha super[cie pararesgardala ou adornala. Sin. recu-brimento.Esp. revestimientoPort. revestimentoIng. covering

revirado adx. m. Dise dunha pezaretorcida.Esp. retorcidoPort. reviradoIng. twisted

rexistro m. 1. Acción e efecto deinscribir un buque nun porto epaís determinado. Abandeirar.Esp. registro, abanderamientoPort. registoIng. register

2. Tapa de acceso, aparafusada oucon bisagras, frecuentemente es-tanca, para acceso, inspección,mantemento e reparación de cal-deiras, recipientes a presión, tan-

ques, etc.Esp. registroPort. tampa de registoIng. manhole cover

rexistro de buques m. Lista o[-cial de buques rexistrados nunpaís.Esp. registro de buquesPort. registo de naviosIng. register of ships

riosta f. Peza transversal que servepara manter a posición doutrosdous obxectos ao impedir a súaaproximación ou o seu afasta-mento; tamén evita a deformacióndalgunhas pezas ou compoñentes.Esp. riostraPort. riostaIng. cross-bar

risco m. 1. Rañura, marca.Esp. risco, hendiduraPort. riscoIng. crack, Fssure

2. Perigo.Esp. riesgo, peligroPort. riscoIng. risk

rizom.Cordel ou conxunto de cor-deis que van desde a metade davela para abaixo e que serve paraas recortar cando hai situación demoito vento, reducindo a súa su-per[cie.Esp. rizoPort. rizIng. reef

rizón m. Áncora de pequeno ta-maño con tres ou catro brazos esen cepo que se emprega para fon-dear pequenas embarcacións. Sin.arpeo.Esp. anclote

195 R retranca - roda

Port. ancoretaIng. kedge anchor

roda f. Peza que forma o extremodo buque na proa; pode constru-írse de madeira, aceiro forxado,fundido ou de chapa soldada.Únese á quilla co pé de roda.Esp. rodaPort. roda de proaIng. stem

roda de barra f.Roda que se cons-trúe xeralmente de sección rectan-gular e curvada, segundo o per[ldo plano diametral do buque enproa; únese á quilla mediante oalefriz da roda nos barcos de ma-deira.Esp. roda de barraPort. roda de barraIng. bar stem

roda de bulbo f. Tipo de roda quese forma con pranchas curvadasformando un bulbo na proa dobuque.Esp. roda de bulboPort. roda de bulboIng. bulbous bow

roda de paletas f. Tipo de propul-sor que consiste nunha roda de pa-letas de eixe horizontal, e que seempregou en certas embarcaciónsa mediados do século XIX enlugar da hélice.Esp. rueda de paletasPort. roda de paletasIng. paddle wheel

roda de prancha f. Tipo de rodaque está constituída por pranchascurvadas soldadas ás pranchas decostado que lle seguen. A uniónpor soldadura da roda coa quillaverifícase polo pé da quilla.

Esp. roda de planchaPort. roda de pranchaIng. plated stem

rodamento de proa m. Nomeque recibe a roda nalgúns lugaresda ría de Arousa. Véxase: roda.Sin. roda.Esp. rodaPort. rodaIng. stem

rodinchom. Peza cilíndrica asida aun mango, que dá voltas e queserve para pintar; posúe unha su-per[cie que absorbe a pintura. Sin.rolete, rolo.Esp. rodilloPort. roloIng. paint roll

rol m. Libro onde consta a lista datripulación do buque, o seu o[cio,nacionalidade, salario, etc. Sin.lista da tripulación.Esp. rolPort. rolIng. crew list

rolar v. i. Xirar, cambiar. Mudar dedirección. Sin. xirar.Esp. rolarPort. rolarIng. turn

roldana f. Disco móbil sobre uneixo normal ao seu plano, cunsuco ou canle chamado gola noseu contorno periférico pola quecorre unha corda ou unha cadea, ea cuxo eixo se liga unha peza cha-mada alza; está destinada a elevarobxectos pesados, illada ou aso-ciada a outras. Sin. polea.Esp. roldanaPort. roldanaIng. sheave

roda - roldana R 196

roleira f. Mar axitado con grandesondas.Esp. mar encrespadoPort. rolheiroIng. raging

rolete m. Peza cilíndrica xiratoriapola que pasan os cabos.Esp. rodillo, cilindroPort. roleteIng. roller

roquetem.Roda dentada que entranunha engrenaxe. Sin. torno.Esp. cabrestantePort. roqueteIng. winch

rosa dos ventos f. Círculo con 32divisións que corresponden aos 32rumbos en que se divide o hori-zonte: catro puntos cardinais evinte e oito intermedios.Esp. rosa de los vientosPort. rosa dos ventosIng. compass rose

rotación f. Acción de rotar ourodar; dar voltas arredor de algocunha orde establecida.Esp. rotaciónPort. rotaçãoIng. rotation

rótula f. Articulación do brazo dedragaxe que serve para que estepoida dobrarse e manobrar nofondo das augas, e recolla mellor osedimento. Sin. articulación.Esp. rótulaPort. articulação

Ing. dredging jointroving m. Fibra na que os fíos de

[bra de vidro se agrupan para for-mar un cordón continuo.Esp. rovingPort. rovingIng. roving

rozadeiro m. Listón que sobresaedo forro, e que está situado entre ovaradoiro e o cintón. Serve paraprotexer o casco das cordas e dosaparellos de pesca. Sin. cintón.Esp. rozaderoPort. barraIng. fender

rumbo m. Ruta ou dirección esta-blecida que segue un barco du-rante a navegación. Ángulo que faio sentido de ruta do navío cunhadirección de referencia ou tipo demarcha. Sin. dirección.Esp. rumboPort. rumoIng. course

rumbo de agullam.Rumbo mar-cado polo compás.Esp. rumbo de agujaPort. rumo de agulhaIng. compass course

rumbo verdadeiro m. Rumboque segue o buque. Rumbo que secorrixiu da variación da agulla e doabatemento do buque.Esp. rumbo verdaderoPort. rumo verdadeiroIng. true course

197 R roleira - rumbo verdadeiro

sacada f. Rede empregada na pescada sardiña. Sin. rapeta.Esp. traínaPort. sacadaIng. trawl

saco dobre m. Rede de saco divi-dida en dous compartimentosiguais, que se emprega coa [nali-dade de reducir a perda das captu-ras nun fondo accidentado ou dedifícil acceso.Esp. red de copo doblePort. saco duploIng. double codend

safar v. tr. Salvar, sacar para fóra.Sin. soltar, extraer.Esp. zafarPort. safarIng. free

safrán m. Pa do temón.Esp. azafránPort. zafrán

Ing. rudder bladesala f. Cuarto destinado a un [n.

Nos buques dise, por exemplo,"sala de máquinas", mentres quenos estaleiros emprégase "sala téc-nica".Esp. salaPort. salaIng. room

sala de derrota f. Lugar da pontede goberno onde se levan as cartasnáuticas e se fan as operacións denavegación.Esp. sala de derrotaPort. casa de pilotagemIng. chartroom

sala de gálibos f. Gran sala do es-taleiro con piso de madeira ondese debuxaban as formas do barco atamaño natural ou a escala co ob-xecto de corrixir as formas e faceros gálibos ou moldes para fabricar

SS

as pezas con forma do buque.Esp. sala de gálibosPort. sala de moldesIng. mould-loft

salabardo m. Rede pequena postanun arco forte de madeira ou bende ferro. Emprégase para sacar apesca das redes grandes.Esp. salabardoPort. chalavarIng. dip net

salmoira f. Líquido formado conauga moi salgada e con outrassubstancias, aparte do sal común,que se emprega como vehículoconservante e de transmisión dofrío nas instalacións frigorí[cas.Esp. salmueraPort. salmoira, salmouraIng. brine

sapatillo m. Reforzo de ferro quese [rma nos puños das velas paraque os cabos non as corten.Esp. guardacaboPort. sapatilhoIng. thimble

saúdo m. 1. Movemento verticalcara abaixo da proa dos buquesque ocorre ás veces durante a súabotadura.Esp. saludoPort. saúdo, cabeçadaIng. dipping

2. Disparos de canón dun buquede guerra ao chegar ao portocomo sinal de saúdo ou nunha fes-tividade.Esp. saludoPort. saúdo, canhonaçoIng. cannon shot

sebeiro m. Pedra empregada parasondar o fondo do mar, e para

saber se hai obstáculos que poñenen perigo a navegación. Peza doextremo do escandallo que conténsebo no interior para tomar mos-tra das partículas do fondo quequedan adheridas a ela, e así poderanalizalas. Sin. sonda.Esp. sebo de escandalloPort. sebeiroIng. tallow arming

sección f. Debuxo do corte por unplano dun navío, que de[ne asliñas interiores do mesmo.Esp. secciónPort. secçãoIng. section

sector m. Peza que ten a forma xe-ométrica dun arco de circunferen-cia limitado por dous radios.Esp. sectorPort. sectorIng. sector

sector do temónm. Peza forte deaceiro, ou ferro dun arco de 96graos sobre a cabeza do temónque serve para levar a cana ao seulugar.Esp. sector del timónPort. sector do timãoIng. quadrant tiller

sector movible m. Peza metálicada forma dun sector circular quese escorrega sobre dúas columnasverticais facendo parte do move-mento da distribuidora dunhamáquina oscilante.Esp. sector moviblePort. sector móvelIng. slide sweep

sector naval m. Concepto queabarca o relativo ás actividadesmarítimas tanto de construción

salabardo - sector naval S 200

como de transporte e defensa.Esp. sector navalPort. sector navalIng. shipbuilding sector

sector Stephenson m. Meca-nismo de acción da distribucióndas máquinas alternativas devapor formado por dúas excéntri-cas enchavetadas no eixe, co cal seinverte a marcha e se regula a ex-pansión do vapor.Esp. sector StephensonPort. sector StephensonIng. Stephenson link motion

sedela f. Fío moi resistente, xeral-mente de nailon, que colga dacana xunto cunha corda, e que seemprega para pescar. Sin. tanza.Esp. sedalPort. Fo de pescarIng. Fshing line

sedimentom.Depósito natural demateriais orgánicos, minerais ourochosos, xeralmente lento, e pro-ducido polos mares ou cursos deauga. Sin. depósito, pouso.Esp. sedimentoPort. sedimentoIng. sediment

selar v. tr. Pechar por estar repleto.Sin. pechar.Esp. sellarPort. selarIng. seal

sensor m. Dispositivo sensible adeterminados fenómenos ou valo-res de magnitudes que producenun estímulo físico, e que dá unsinal de alarma ou ben activa unmecanismo de forma preconci-bida.Esp. sensor

Port. sensorIng. sensor

sentina f. Parte inferior do buqueonde pode acumular unha mes-tura de auga contaminada con de-rrames de aceite, lubricante, com-bustible, lodos oleosos e outrassubstancias.Esp. sentinaPort. sentinaIng. bilge

seo m. Parte cóncava dun cabofrouxo, que está comprendidaentre o [rme e o chicote. Curva-tura que fai calquera vela ou caboque non está tirante.Esp. senoPort. seioIng. rope slack

separador m. Dispositivo empre-gado para separar as impurezasque contaminan un \uído ou paraseparar \uídos de diferente natu-reza.Esp. separadorPort. separadorIng. separator

separador de sentinas m. Dis-positivo empregado para separar aauga das substancias oleosas con-taminantes antes de botala ao mar.Esp. separador de sentinasPort. separador de sentinasIng. bilge separator

serra de cinta f. Serra mecánicaque dispón dunha cinta adentadaque vira a través dunha correa detransmisión, e que está suxeita adúas roldanas. Posúe unha mesaou super[cie horizontal onde serealiza o traballo.Esp. sierra de cinta

201 S sector Stephenson - serra de cinta

Port. serra de cintaIng. bandsaw

serra de virar f. Serra de grandesproporcións que polas súas carac-terísticas permite cortar en curva.Úsase para desdobrar as pezas dascadernas.Esp. sierra giratoriaPort. serra de virarIng. rotary saw

serra de volta f. Serra que tenunha folla delgada montada sobreun bastidor, que permite o ten-sado mediante unha peza de ma-deira que xira arredor dun caboretorcido.Esp. sierra de vueltaPort. serra de voltaIng. sawing machine

serretas f. pl. Listóns dos costadosinteriores das bodegas de cargaque serven para protexelas docanto das cadernas.Esp. serretasPort. ripaIng. battens

serrón m. Serra formada por unhafolla de aceiro, ancha e robusta,dentada por un dos cantos e cunmango de madeira.Esp. serruchoPort. serroteIng. hand saw

serrón pequeno m. Serra coamesma forma que o serrón, aíndaque este é de menor tamaño.Esp. pequeña sierraPort. serrão pequenoIng. saw

serrote de costela m. Utilízasepara serrar madeiras que teñanpouca espesura.

Esp. serrucho de costillaPort. serroteIng. back saw

serviola f. Vixiante nocturno quese sitúa arredor da serviola. Sin.vixía.Esp. serviolaPort. turco de ferroIng. watchman

serviola f. Pescante groso queserve para protexer o aparello queeleva e recolle a áncora; está insta-lado nas proximidades da amura,e posúe varias roldanas. Sin. pes-cante.Esp. serviolaPort. serviolaIng. cathead

servomotor m. Órgano motordestinado a dirixir e regular o mo-vemento dunha máquina.Esp. servomotorPort. servomotorIng. steerer, servomotor

servomotor de vapor m. Aque-les que van colocados xunto ámecha do temón e unidos directa-mente ao sector; contrólansedesde a ponte por un telemotor.Esp. servomotor de vaporPort. servomotor de vaporIng. steam servomotor

servomotor do temón m. Aplí-case ao mecanismo motor que faixirar o temón segundo as ordesrecibidas da ponte de goberno.Esp. servomotor del timónPort. servomotor do lemeIng. steering gear

servomotor eléctrico m. Apa-rato de goberno eléctrico proxec-tado especialmente para barcos

serra de virar - servomotor... S 202

costeiros, remolcadores, pesquei-ros, barcos para servizos especiais,barcos de pasaxe e iates.Esp. servomotor eléctricoPort. servomotor elétricoIng. electric servomotor

sextante m. Aparello que permitemedir as alturas dos astros sobreo horizonte.Esp. sextantePort. sextanteIng. sextant

sinal luminoso m. Medio conluces que permite aos barcos co-municarse entre si ou coa terra adistancia.Esp. señal luminosaPort. sinal luminosoIng. light signal

sincronismo m. Coincidencia nafrecuencia de dous movementosou variación de magnitudes.Esp. sincronismoPort. sincronismoIng. synchronism

singradura f. Distancia que per-corre unha embarcación en vintee catro horas; en xeral, o tempocomeza a contar desde as 12 domediodía. Sin. percorrido, tra-xectoria.Esp. singladuraPort. singraduraIng. day's run

singrar v. i. Navegar a vela. Sin.navegar.Esp. singlarPort. singrarIng. navigate

sirena f. Aparello acústico usadonos navíos e empregado para facersinais. Sin. bucina.

Esp. sirenaPort. sereiaIng. whistle

sirga f. Corda que serve para tirardas embarcacións desde a costa oudesde outro barco, principalmentena navegación \uvial; tamén seutiliza para tirar as redes á auga.Sin. maroma.Esp. sirgaPort. sirgaIng. tracking rope

sirgar v. tr. Empurrar ou tirardunha embarcación.Esp. sirgarPort. sirgarIng. track

sistema cardinal de baliza-mento m. Sistema de sinaliza-ción onde as marcas transmiten oseu sinal segundo os puntos cardi-nais, con independencia da posi-ción do navegante e do seurumbo.Esp. sistema cardinal de baliza-mientoPort. sistema cardinal de baliza-gemIng. cardinal system of buoyage

sistema de balizamento marí-timo m. Denominación estándarda sinalización empregada na co-municación marítima, realizadapola Asociación Internacional deSinalización Marítima (AISM/IALA), e adoptada internacional-mente. Actualmente, hai dúas re-xións, A e B, que teñen as marcaslaterais diferentes. En xeral, Eu-ropa, África e Asia pertencen á re-xión A, e América, Xapón e partede Oceanía á B.

203 S sextante - sistema de...

Esp. sistema de balizamiento ma-rítimoPort. sistema de balizagem marí-timaIng. IALA system

sistema lateral de balizamentom. Sistema de sinalización onde aboia transmite o seu sinal tendocomo referencia o costado dobuque e o rumbo que segue.Esp. sistema lateral de baliza-mientoPort. sistema lateral de balizagemIng. lateral system of buoyage

snorkelm. Tubo que permite o in-tercambio de gases entre un ob-xecto somerxido e o exterior.Pódese empregar para respirarbaixo a auga, ou para que os mo-tores diésel dun submarino poi-dan funcionar cando navegamergullado a pouca profundi-dade, ou tamén para que poida re-novar o aire e recargar as baterías.Sin. esnórquel.Esp. snorkelPort. snorkelIng. snorkel

sobrecargo m. O[cial a quen llecorresponde controlar o carga-mento exercendo as funcións ad-ministrativas que lle con[ran oarmador ou os cargadores.Esp. sobrecargoPort. oFcial de cargaIng. cargo ofFcer

sobrecuberta f. Nos barcos, cu-berta que se pon sobre outra paradarlle máis protección.Esp. sobrecubiertaPort. sobrecobertaIng. upper deck

sobrecuberta principal f. Cu-berta situada por enriba da princi-pal.Esp. sobrecubierta principalPort. sobrecoberta principalIng. main upper deck

sobremesana f. Vela que segue ámesana.Esp. sobremesanaPort. sobre-mezenaIng. mizzen topsail

sobreperico m. Vela superior aoperico.Esp. sobrepericoPort. vela superiorIng. mizzen royal sail

sobretrancanil m. Conxunto depezas que serven para reforzar otrancanil.Esp. sobretrancanil, cosederaPort. sobrealcatrateIng. spirketting

sobrexoanetem. Vela que está si-tuada por enriba do xoanete.Esp. sobrejuanetePort. sobrejoaneteIng. royal sail

socairo m. Zona que permite pro-tección e abrigo fronte o vento.Cabo que vai sobrando e se vai re-collendo en determinadas mano-bras náuticas. Sin. abrigo.Esp. socairePort. socairoIng. leeward

solapamento m. Superposiciónparcial de dúas chapas.Esp. solapamientoPort. solapamentoIng. overlap

soldado adx. m. Elemento ou con-xunto formado pola unión, me-

sistema lateral... - soldado S 204

diante soldadura, de varias pezasnormalmente metálicas.Esp. soldadoPort. soldadoIng. welded

soldadura f. Unión de elementos,normalmente de metal, mediantea fusión e posterior solidi[cacióndo material a ambos lados da liñade contacto entre eles. En certoscasos, engádese un metal que sefunde xunto co material base. Asoldadura pode lograrse taménpor difusión dos átomos ou molé-culas dun metal entre os átomosdo outro en contacto con el baixoa acción da presión entre ambos.O tipo de soldadura normalmenteempregado en construción navalpode ser eléctrica por electrodomanual, automática somerxidabaixo \ux e semiautomática.Esp. soldaduraPort. soldaduraIng. welding

soldadura a presión f. Aquelaque se fai sen o aporte doutro ma-terial aplicando simplemente pre-sión entre os dous materiais quedeben unirse.Esp. soldadura a presiónPort. solda a pressãoIng. pressure welding

soldadura con forxa f. A que sefai na forxa golpeando unha pezade metal sobre a outra despois dequentala.Esp. soldadura con forjaPort. solda com forjaIng. forge welding

soldadura continua f. Tipo desoldadura que se fai sen interrup-

ción, por toda a lonxitude da liñade unión entre as pezas.Esp. soldadura continuaPort. solda contínuaIng. continuous welding

soldadura descontinua f. Tipode soldadura que se fai de formaintermitente ao longo da liña deunión entre as pezas.Esp. soldadura discontinuaPort. solda descontínuaIng. intermittent welding

soldadura por fusión f.A que serealiza por medio da calor, quefunde as super[cies dos metaisque se van unir, podéndose enga-dir outro material.Esp. soldadura por fusiónPort. solda por fusãoIng. fusion welding

soldar v. tr. Unir partes dun con-xunto por fusión do material dassuper[cies en contacto. Sin. unir.Esp. soldarPort. soldarIng. weld

solladom.Unha das cubertas infe-riores do buque onde se atopan oscamarotes, os pañois e outros alo-xamentos.Esp. solladoPort. coberta inferiorIng. orlop deck

somerxer v. i. e pr. Acción deafundir na auga ou de introduciralgo nun medio líquido ata quedartotalmente cuberto. Sin. afundir,mergullar.Esp. sumergirPort. submergirIng. submerge

somerxible m. Aparato destinado

205 S soldadura - somerxible

á submersión.Esp. sumergiblePort. submergívelIng. submersible

sonar m. Aparello de detecciónsubmarina que, por medio deondas sónicas, localiza, sitúa eidenti[ca os obxectos somerxidos.O equipo xeral de funcionamentoé análogo ao dun equipo de radar.Esp. sonarPort. sonarIng. sonar

sonda f. 1. Corda cunha peza dechumbo nun extremo que servepara medir a profundidade do mare para explorar o fondo.Esp. sondaPort. sondaIng. plumb line

2. Aparello mecánico e radioeléc-trico que se emprega para medir aprofundidade do mar.Esp. sondaPort. sondaIng. sounding machine

sondar v. tr.Medir a profundidadedo mar e investigar as característi-cas do fondo cunha sonda.Esp. sondarPort. sondarIng. sound

sopas da dorna f. pl. Cuñas quese prenden ao tolete por medio doestrobo.Esp. cuña del toletePort. cunha do toleteIng. oarlock wedge

soporte m. O que sostén ou servepara soster algo. Sin. alicerce,apoio, base.Esp. soporte

Port. suporteIng. support

sotavento m. Lado contrario aonde ven o vento. Antónimo debarlovento.Esp. sotaventoPort. sotaventoIng. leeward

spinnakerm. Vela triangular esfé-rica, xeralmente de tea de nailon econ cores moi vivas, que se izapara aumentar a velocidade nave-gando en rumbos abertos. Sin. es-pináquer.Esp. spinnakerPort. spinnakerIng. spinnaker

stock m. Conxunto de elementosou pezas iguais das cales se man-tén un número pre[xado e cons-tante, ou nivel de stock, noalmacén, xa que son precisas deforma repetida e continuada nasconstrucións, na reparación depezas desgastadas, etc.Esp. stockPort. stockIng. stock

submarino m. Embarcación quepode navegar baixo a superficiedo mar para facer recoñecemen-tos e ataques aos barcos inimigos,ou para explorar o fondo dasaugas. Emprégase tamén para oturismo.Esp. submarinoPort. submarinoIng. submarine

superestrutura f. Conxunto decasetas sobre a cuberta principaldun buque.Esp. superestructura

sonar - superestrutura S 206

Port. superestruturaIng. superstructure

super=cie vélica f.Área ou super-[cie das velas ou velame dunbuque.Esp. superFcie vélicaPort. superfície vélica

Ing. sail areasurto m. Situación dun barco na

que se atopa fondeado ou anco-rado. Sin. ancorado, fondeado.Esp. surtoPort. surtoIng. grounded

207 S super=cie vélica - surto

táboa de aparadura f. Tracas detáboas do forro do barco que estánsituadas a un e a outro lado da qui-lla, e cuxo canto encaixa nesta úl-tima no alefriz.Esp. tablón de aparaduraPort. tábua de resbordoIng. garboard strake

táboas de mareas f. pl. Táboasque proporcionan as preamares ebaixamares dúas veces cada unhaao día, en cada data do ano e encada porto.Esp. tablas de mareasPort. tábuas de marésIng. tide table

táboas náuticas f. pl. Publicaciónscon datos de accidentes xeográ[-cos das costas e do mar, así comoastronómicos e métodos de cál-culo, que permiten a solución deproblemas náuticos.

Esp. tablas náuticasPort. tábuas náuticasIng. nautical tables

talameira f. Táboa colocada sobreo bordo da embarcación en que seapoia o remo, en cuxo centro en-caixa o tolete. Sin. chumaceira.Esp. chumaceraPort. chumaceiraIng. oarlock block

talla f. 1. Aparello composto dedous motóns cunha ou máis po-leas para levantar pesos nos bar-cos.Esp. roldanaPort. talhaIng. pulley

2. Cabo situado na testa de cal-quera gabia para facilitar a mano-bra de meter nos rices.Esp. tallaPort. talha

TT

Ing. rope3. f. Recipiente que se empregapara recoller os cabos. Sin. sella.Esp. tinaPort. selhaIng. vat

tallamarm. Peza de madeira que se[xa na roda dunha embarcación, eque serve para cortar a auga e faci-litar a navegación. Sin. quebra-mar.Esp. tajamarPort. talha-marIng. cutwater

taller m. Lugares do estaleiro ondese realiza a fabricación dos com-poñentes do buque. Cada taller ougrupo de talleres soen ter unhasfuncións especí[cas. Pódese falarde aceiros de forma xeral para de-[nir o conxunto de talleres ondese fabrican as estruturas do buque.Tamén se chaman talleres de arma-dores. En concreto, hai talleres deelaborado onde se preparan osmateriais do barco, como chapas,aceiros, etc.; taller de perfís; tallerde previas; taller de soldadura; ta-ller de prefabricado, que pode serde bloques planos e curvos; tallerde chapa [na; taller de tubos ouchumbeiros; taller de monturas emaquinaria; módulos para arma-mento anticipado; taller de arma-mento en xeral; taller de pintores;cabinas de chorreado e pintado,onde os bloques completos sechorrean con area ou granalla e sepintan; taller de modelos de fundi-ción; taller de fundición, no casode que se fagan fundicións no esta-leiro; taller de carpinteiros de ri-

beira, para os barcos de madeira.Para os buques de [bra de vidro,hai talleres para fabricar os mode-los dos buques e os moldes; e haitalleres tamén para as diferentesseccións completas do buque,como as cubertas, e o taller de en-samblaxe das diferentes partes.Esp. tallerPort. talher, oFcinaIng. shop

taller de aceiros m. Edi[cio ounave no que se fabrican as pezas eos bloques de aceiro para a cons-trución e reparación dos buques.Esp. taller de acerosPort. nave de aceirosIng. steel shop

taller de elaboradom.Nave ondese preparan os materiais do barco,como chapas, aceiros, etc. Talleronde se miden e se cortan as pezasde aceiro que compoñen o buque.Esp. taller de elaboradoPort. oFcina de elaboraçãoIng. preparation workshop

taller de ferramentas mecáni-cas m. Nave e taller do estaleiroonde hai ferramentas mecánicas eonde se realizan distintos traba-llos.Esp. taller de herramientas mecá-nicasPort. nave de ferramentas mecâni-casIng. mechanically operated toolsshop

taller de forxa e fornosm.Navena que están os fornos para pran-chas e ángulos, e na que se traballaeste tipo de material.Esp. taller de fragua y hornos

tallamar - taller de forxa e fornos T 210

Port. nave de forja e fornoIng. forge mill

taller de máquinas hidráulicasm. Zona na que están situadas asmáquinas hidráulicas.Esp. taller de máquinas hidráulicasPort. nave de máquinas hidráuli-casIng. hydraulic engine shop

taller de serras mecánicas ecarpinteríam. Zona do estaleirona que se traballa a madeira e seelabora este material. Nela traba-llan carpinteiros e calafates.Esp. taller de sierras mecánicas ycarpinteríaPort. nave de serras mecânicas ecarpintariaIng. carpenter and power saw shop

taller de velas m. Zona do esta-leiro onde se preparan as velaspara envergalas correctamente nobuque.Esp. taller de velasPort. oFcina de velasIng. sail lift

talón de codastem. Parte da qui-lla que sobresae na parte baixa docodaste, cara a popa e que sirve desoporte ao timón.Esp. talón del codastePort. talom do cadasteIng. sole piece, heel piece

tamborm.Cilindro de metal ou demadeira sobre o que se enrola uncabo. Cilindro de ferro usado encertas maquinarias. Sin. cilindro.Esp. tamborPort. tamborIng. cylinder

tamboretem. Peza coa que se for-ti[ca e se mantén a verticalidade

dos mastros impedindo que a augaentre polas aberturas nas que asen-tan.Esp. tamboretePort. tamboreteIng. mast cap

tambuche m. Caseta que protexeun zapón ou outras partes das em-barcacións. Sin. tambucho.Esp. tambuchoPort. capuchanaIng. companion hatch

tambucho m. Pequena aberturacadrada na proa das embarcaciónsque dá paso á camariña do navío.Esp. tambuchoPort. escotilhaIng. hatch

tampa f. Taco de madeira de formacircular que encaixa sobre a cabezadun perno nas cubertas de ma-deira, tapando así o oco.Esp. tapínPort. tampaIng. plug, dowel

tanque m. En xeral, recinto dobarco que serve para transportarou almacenar líquidos que se levancomo carga ou se empregan paraservizos do buque, como tanquesde combustible de fuel oil ou dié-sel oil, aceite de lubricación, augadoce para servizos do buque, augasalgada empregada normalmentecomo lastre, auga potable, augasde sentinas, lodos de aceite, tanqueséptico para a descarga sanitaria,etc.Esp. tanquePort. tanqueIng. tank

tanque de aceite de lubricación

211 T taller de... - tanque de...

por gravidadem.Aquel onde seenvía o aceite para ser distribuídopor gravidade, por exemplo paraos coxinetes da bucina do eixe depropulsión.Esp. tanque de lubricación por gra-vedadPort. tanque para óleo de lubriF-cação por gravidadeIng. gravity oil tank

tanque de ar m. Aquel que se co-loca nos botes para dar estabili-dade e \otabilidade. Cando o ar semantén a altas presións denomí-nase botella de ar, sendo utilizadoese ar para o arranque de motoresou con algún outro [n.Esp. tanque de airePort. tanque de arIng. air case

tanque de auga de alimenta-ción m. Tanque no que se alma-cena a auga que se utiliza nocircuíto de vapor nos barcos quelevan caldeiras.Esp. tanque de agua de alimenta-ciónPort. tanque de água de alimenta-çãoIng. feed water tank

tanque de auga de lastre m. Oque contén lastre de auga salgadapara dar estabilidade ao buque epoñelo en condicións adecuadasde calado para a navegación candovai sen carga. Tamén se empreganpara corrixir o trimado cando épreciso.Esp. tanque de agua de lastrePort. tanque de água de lastroIng. ballast water tank

tanque de carga m. Tanque que

leva cru, produtos petroleiros ououtros líquidos que constitúen acarga transportada do buque.Esp. tanque de cargaPort. tanque de cargaIng. cargo tank

tanque de combustible m. Enxeral, aquel que se utiliza para al-macenar gasóleo ou fuel oil.Esp. tanque de combustiblePort. tanque de combustívelIng. fuel tank

tanque de inmersión m. Tanqueque empregan os submarinos paraascender da auga ou para descen-der. Na super[cie, o tanque estábaleiro, e inúndase para facer a in-mersión. Este tipo de tanque co-munícase coa auga exterior e, polotanto, non forma parte do cascoestanco do submarino. Cando osubmarino está somerxido, o tan-que ou tanques están cheos, e paraemerxer baléiranse por medio deaire comprimido. Sin. tanque delastre.Esp. tanque de inmersiónPort. tanque de imersãoIng. immersion tank

tanque de presión m. En xeral,tanque onde o \uído recibido, xe-ralmente auga doce, se impulsa apresión.Esp. tanque de presiónPort. tanque de pressãoIng. pressure tank

tanque de recollida de aceitepor gravidadem. Tanque de re-collida de aceite que vai baixo ocárter dos motores ou baixo asmáquinas, onde o aceite, despoisde lubricar os coxinetes do cegoñal

tanque de ar - tanque de... T 212

e outras partes, cae e se recollepara ser enviado de novo ao circu-íto de lubricación.Esp. tanque de recogida de aceitepor gravedadPort. tanque de recolhida de óleopor gravidadeIng. gravity oil tank

tanque de salmoiram. Tanque tí-pico nos atuneiros de cerco e nou-tros buques de pesca onde seconxelan as capturas por inmer-sión en salmoira refrixerada.Esp. tanque de salmueraPort. tanque de salmouraIng. brine tank

tanque sépticom. Tanque que re-colle as augas fecais.Esp. tanque sépticoPort. tanque sépticoIng. sewage tank

tapa de regala f. Elemento, xeral-mente de madeira, que remata ho-rizontalmente por riba das amuradas.Esp. tapa de regalaPort. tampaIng. bulwark rail

tapanco m. Teito ou coberturaprovisional que se fai nun estaleiropara protexer unha zona de traba-llo temporal das inclemencias dotempo.Esp. tapancoPort. teitoIng. ceiling, tank top

tarquina f. Vela trapezoidal em-pregada en embarcacións peque-nas.Esp. tarquinaPort. vela de espichaIng. spritsail

tarrafa f.Rede de pesca circular, demalla [na e con pesos nos arredo-res, que se emprega tradicional-mente para a pesca da sardiña. Sin.malla.Esp. cercotePort. tarrafaIng. fence

tarrafa de man f. Tarrafa que selanza e cobra a man.Esp. esparavel de manoPort. tarrafa de mãoIng. hand cast net

tarrafa =xa f. Especie de tarrafamanobrada a partir dun soporte,instalado normalmente nunha em-barcación.Esp. esparavel FjoPort. tarrafa FxaIng. supported cast net

tarrafeiro m. Barco de pesca amotor que emprega a arte da ta-rrafa.Esp. cerqueroPort. cercadorIng. seiner

tecido mat m. Pano formado polaagrupación de anacos de fíos de[bra de vidro, cunha lonxitudemedia de 40 a 50 mm, sen trama,unidos por un produto ligante so-luble na resina de impregnación.Esp. tejido matPort. tecido matIng. mat fabric

tecido roving m. Tecido formadopolo entrecruzamento dos fíos ro-ving para formar unha rede orto-gonal de [bra, con trama eurdimbre.Esp. tejido rovingPort. tecido roving

213 T tanque de... - tecido roving

Ing. roving fabricteiroa f. Traveseiro de madeira ou

de aceiro que ten buratos por ondepasan os cabos que xorden domesmo punto, e que serve paraque non se xunten entre si.Esp. teleraPort. traveIng. cheek block

temoeirom. Persoa que goberna otemón.Esp. timonelPort. timoneiroIng. helmsman

temón m. Peza plana orientableque, colocada na popa do navío,suxeita ao codaste, e cun eixe ensentido vertical, permite virar egobernar o buque. Sin. leme.Esp. timónPort. leme, timãoIng. rudder, wheel

temón á vía loc. Posición dotemón e da cana segundo o eixe dobuque sen formar ningún ánguloco plano diametral do buque.Esp. timón a la víaPort. timão à viaIng. rudder midships

temón compensado m. Temónno que arredor dun terzo da su-per[cie da pa está á proa do eixe.Reduce o esforzo necesario paramovela.Esp. timón compensadoPort. leme compensadoIng. balanced rudder

temón con pinzotesm. Plano oupa de madeira, ou ben unha chapade aceiro con reforzos horizontais.Esp. timón con pinzotesPort. timão

Ing. pintle ruddertemón de proam. Temón empre-

gado por algúns buques que teñenun temón a proa e outro a popa eque se empregan para navegar caraadiante ou cara atrás.Esp. timón de proaPort. timão de proaIng. bow rudder

temón ordinario m. Aquel noque toda a pa do temón está á popado eixe.Esp. timón ordinarioPort. leme ordinárioIng. unbalanced rudder

tempada de pesca f. Período nocal se pode pescar unha especie de-terminada, ou estación na que apesca é máis propicia. Sin. períodode pesca.Esp. temporada de pescaPort. temporada de pescaIng. Fshing season

temporal m. Vento de forza 8 naescala de Beaufort, equivalente aograo 7 da de Douglas. Provocaondas de altura media; a escuma éarrastrada en nubes brancas na di-rección do vento, que sopra cunhaintensidade de entre 34 e 40 nós.Esp. temporalPort. temporalIng. gale

temporal durom. Vento de forza10 na escala de Beaufort, equiva-lente ao grao 8 da escala de Dou-glas. Nesta situación, prodúcenseondas moi altas con cristas querompen, e a visibilidade segue em-peorando. A forza do vento oscilaentre os 48 e os 55 nós. Sin. ciclón.Esp. temporal duro

teiroa - temporal duro T 214

Port. temporal duroIng. storm

temporal furacanado m. Ventode forza 12 na escala de Beaufort,a derradeira e máis violenta detodas, cuxo equivalente na escalade Douglas é o grao 9. Todo apa-rece branco de escuma, non hai vi-sibilidade e a navegación nestascondicións é moi perigosa. A forzado vento é superior a 64 nós. Sin.furacán.Esp. temporal huracanadoPort. temporal violentoIng. hurricane

temporal moi duro m. Vento deforza 11 na escala de Beaufort,equivalente ao grao 8 da escala deDouglas. Provoca montañas deondas de altura excepcional, e omar aparece cuberto de escuma,cunha visibilidade moi reducida.O vento sopra cunha forza deentre 56 e 63 nós.Esp. temporal muy duroPort. temporal muito duroIng. violent storm

tenaces f. pl. Peza de carpinteríaque consta de dúas pezas de aceiroque xiran arredor dun punto inter-medio; ten forma de boca nun ex-tremo.Esp. tenazasPort. pinçasIng. pliers

tensar v. tr. Tirar dun cabo ata po-ñelo máis ou menos ríxido se-gundo as circunstancias. Sin. tirar.Esp. tesarPort. tesarIng. tighten

tensorm. Elemento que serve para

tensar os cables estáticos, e non seusa nos de labor. É de aceiro for-xado, aceiro galvanizado ou deaceiro inoxidable.Esp. tensorPort. tensorIng. turnbuckle

teoría do buque f. Teoría que es-tuda o comportamento do buqueno mar tanto desde o punto devista da \otabilidade e a estabili-dade como das súas característicaspropulsoras; trata de de[nir asformas do buque das que se con-siga a menor resistencia posible aoavance para a velocidade de pro-xecto que se considere. Véxase: ar-quitectura naval.Esp. teoría del buquePort. teoria do navioIng. ship theory

testa f. Cada un dos lados verticaisdunha vela redonda por onde seune e suxeita ao pau ou verga co-rrespondente. Parte lateral dunharede onde se ligan os cabos ouamarras. Sin. estrema, bordo.Esp. grátilPort. testaIng. head

tilla f. Parte resgardada da proa epopa nas embarcacións pequenas enas embarcacións grandes empre-gada para comer e durmir. Tabo-ado que cobre unha parte dasembarcacións menores.Esp. tillaPort. tilhaIng. sheets

tinteirom. Peza da dorna que con-siste nunha armazón de madeiraonde se mete o pau da vela. Na ga-

215 T temporal furacanado - tinteiro

mela, son dúas pezas que se colo-caban na zona de proa.Esp. tinteroPort. tinteiroIng. groove

tiple m. Pau ou mastro dunha soapeza.Esp. tiplePort. pauIng. single-tree mast

tirante m. Peza que traballa portracción e impide así a separacióndoutras.Esp. tirantePort. tiranteIng. stay, tie rod

tiro m. 1. Fenómeno que dá lugarao movemento do ar e gases decombustión a través dos fogares edun conduto do fume das caldei-ras. Pode ser natural ou arti[cial,se a impulsión do ar se fai me-diante ventiladores.Esp. tiroPort. tiroIng. draft, draught

2. Guindastre pequeno que se levana proa e na popa para tirar doaparello da ardora e levalo abordo.Esp. guindastePort. guindasteIng. gallow

tobeira f. 1. Conduto converxenteou converxente-diverxente onde ovapor ou un gas se expanden dimi-nuíndo a súa presión e aumen-tando a velocidade para incidirsobre as pas dunha turbina e facelaasí xirar.Esp. toberaPort. bocal, tubeira

Ing. nozzle2. Conduto converxente, feito deaceiro ou doutro material, postoarredor da hélice propulsora ou noconduto de saída dun \uído, comoocorre no tipo de propulsión ma-riña por chorro de auga, coa [na-lidade de dirixir o chorro paraaumentar a acción propulsora e,no caso de ser unha tobeira xirato-ria, empregala como medio de ma-nobra para gobernar a naveactuando como temón-tobeira.Esp. toberaPort. bocal, tubeiraIng. propeller nozzle

tocar v. tr. Dar coa quilla no fondosuavemente.Esp. tocarPort. tocarIng. touch

toldilla f. Superestrutura situadapor encima da cuberta alta napopa.Esp. toldillaPort. tombadilhoIng. poop

tolerancia f. Marxes que se esta-blecen para regular a aceptación davariación das medidas que se indi-can nos planos, xa que estas, aíndaque se indiquen como precisas,non poden ser exactas. Nos ele-mentos móbiles das máquinas, asmarxes son moi pequenas. Sen em-bargo, na construción estruturalpoden aceptarse marxes maiores,de varias décimas de milímetro, demilímetros e incluso de centíme-tros.Esp. toleranciaPort. tolerância

tiple - tolerancia T 216

Ing. tolerancetolete m. Pau de madeira ou de

ferro [xado ao bordo dunha em-barcación para apoiar o remo e su-xeitalo por medio dun estrobo.Esp. toletePort. toleteIng. oarlock

toma de mar f. Abertura practi-cada na parte somerxida do cascodo barco co obxecto de poder as-pirar auga de mar para refrixera-ción e para encher os tanques delastre. Vai pechada interiormentepor unha especie de caixón deonde saen os tubos de aspiración.Exteriormente, levan unha reixadesmontable para evitar a entradade sólidos e de organismos.Esp. toma de marPort. tomada de marIng. sea connection

tonelada f. 1. Tonelada métrica:medida de peso para calcular a ca-pacidade e a carga dos navíos. Me-dida de peso e de desprazamentoequivalente a 1000 kg.Esp. tonelada métricaPort. tonelada métricaIng. metric ton

2. Tonelada inglesa: medida depeso equivalente a 1016 kg.Esp. tonelada inglesaPort. tonelada inglesaIng. long ton

3. Tonelada curta: medida de pesoequivalente a 907,18 kg.Esp. tonelada cortaPort. tonelada curtaIng. short ton

toneladas por centímetro f. pl.Número de toneladas a cargar no

buque para que o seu caladomedio aumente nun centímetro.Esp. toneladas por centímetroPort. toneladas por centímetroIng. tonnes per centimeter

toneladas por polgada de in-mersión f.Número de toneladasa cargar no buque para que o seucalado medio aumente nunha pol-gada.Esp. toneladas por pulgada de in-mersiónPort. toneladas por polegadaIng. tonnes per inch

tonelaxe f. Capacidade dun navíoavaliada en toneladas.Esp. tonelajePort. tonelagemIng. tonnage

tonelaxe bruta f. Contido totaldo espazo interior dun buque.Esp. tonelaje brutoPort. tonelagem brutaIng. gross tonnage

tonelaxe de arqueo f. Medida dacapacidade dun barco en tonela-das.Esp. tonelaje de arqueoPort. tonelagem de arqueioIng. tonnage

tope m. 1. Extremo ou parte supe-rior do mastro na arboradura dunbuque, e doutros paus. Sin. ex-tremo.Esp. topePort. topeIng. masthead

2. Parte onde unha peza toca conoutra.Esp. topePort. junturaIng. top

217 T tolete - tope

3. Peza a modo de resalte que sepon nun lugar para limitar o mo-vemento doutras. Por exemplo, ostopes que se dispoñen para limitaro movemento do temón.Esp. topePort. batenteIng. stop block

tornel m. Argola presa a un pau eque xira en todas as direccións.Esp. giratorioPort. tornelIng. swivel

torniqueta f. Ferramenta utilizadapara dobrar a madeira, ou para su-xeitala nunha posición determi-nada.Esp. prensa de doblarPort. prensa para dobrarIng. bending press

torno m. 1. Máquina xiratoria deeixe horizontal que se empregapara fabricar, mecanizar, pulir e re-parar pezas de sección circular.Esp. tornoPort. tornoIng. turning lathe

2. Ori[cio no fondo da embarca-ción que permite a saída da augaao chegar á terra. Sin. desauga-doiro.Esp. desaguaderoPort. desaguadouroIng. drainage hole

3. Corpo cilíndrico que xira sobreun eixe no que se enrola un caboou cable.Esp. tornoPort. tornoIng. winch

torpedeiro m. Buque de guerradestinado ao lanzamento de torpe-

dos contra o inimigo ou contraobxectivos militares.Esp. torpederoPort. torpedeiroIng. torpedo ship

torpedom. Proxectil con motor depropulsión que se lanza contra osbarcos por debaixo da auga, se sefai desde un submarino, e a niveldo mar se se fai desde un buque desuper[cie.Esp. torpedoPort. torpedoIng. torpedo

torre f.Reduto acoirazado que pro-texe elementos vulnerables dobuque de guerra situados sobre acuberta. Se non se indica outracousa, refírese aos redutos acoira-zados que protexen os canóns.Torre de artillería.Esp. torrePort. torreIng. tower

torreta f.Cilindro vertical robustoconstruído en aceiro, situado naparte central dun buque de perfo-ración ou de produción petrolí-fera, que vai suxeito ao fondo domar mediante áncoras e cadeas, earredor do cal o buque pode xirarnun plano horizontalEsp. torretaPort. torretaIng. conning tower

torsiómetro m. Aparato para de-terminar a potencia efectiva dunhamáquina mediante a medición datorsión experimentada polo eixoque a transmite.Esp. torsiómetroPort. torciômetro

tornel - torsiómetro T 218

Ing. torsiometertraballadeirom. Zona que se esta-

blece temporalmente para realizartraballos especí[cos cando é nece-sario, no caso de aumento da cargade traballo. Termo empregado nazona de Ferrol. Sin. traballadoiro.Esp. zona de trabajoPort. zona de trabalhoIng. working zone

trabe f. Peza de madeira sobre a quese asentan outras pezas de menortamaño nun pavimento ou nunhaarmazón. Sin. viga.Esp. vigaPort. traveIng. beam

trabuquete m. No cantábrico ga-lego, recibe este nome un tipo deboliche empregado para a pesca daagulla.Esp. trabuquetePort. trabuqueteIng. trawl

traca f.Cada unha das ringleiras detáboas ou de chapas de aceiro que,postas lonxitudinalmente de popaa proa, van formando o fondo, oscostados e a cuberta do buque.Chámanse de diversas formas se-gundo a súa situación no buque:traca de aparadura, a que vai a con-tinuación da quilla; tracas defondo, as que lle seguen; traca depantoque, a que vai no pantoque;tracas de forro, as que seguen polocostado cara arriba; traca de cinta,a última traca do forro e que chegaá cuberta pegada ao trancanil, eque sería a primeira traca da cu-berta. O resto das tracas son tracasde cuberta ata a cruxía.

Esp. tracaPort. traqueteIng. strake

traíña f. Rede rectangular de ta-maño variable, normalmente deentre 200 e 400 m de largo, que seemprega para a pesca da sardiña.Esp. traíñaPort. trainhaIng. trawl

traiñeira f. Embarcación empre-gada para a pesca con traíña.Esp. traineraPort. traineiraIng. trolling boat

tralla f. Corda onde se colocan oschumbos e cortizas das redes depescar. Sin. relinga.Esp. relingaPort. tralhaIng. rope

tramallom.Arte de pesca formadapor tres mallos ou panos: un conmalla mediana, o que vai no mediocon malla pequena e, polo outrolado, o terceiro pano coa mallamáis grande. Rede de malla [na.Esp. trasmalloPort. tresmalhoIng. trammel net

trancanil m. Traca formada pormadeiros fortes ou chapas deaceiro que van desde a popa a proado buque, horizontalmente aolongo da cuberta, e pegadas aocostado, por riba da unión dosvaos coas cadernas.Esp. trancanilPort. alcatrateIng. stringer plate

transatlánticom. Buque de gran-des dimensións destinado a facer

219 T traballadeiro - trasatlántico

viaxes xeralmente de longo reco-rrido, con pasaxeiros.Esp. transatlánticoPort. transatlânticoIng. transatlantic liner

transbordador m. Embarcaciónde transporte que enlaza douspuntos regularmente e transportavehículos e pasaxeiros.Esp. transbordadorPort. transbordanteIng. ferry

transbordom. Pasaxe de viaxeirosou mercadorías dun barco paraoutro. Transferencia de capturasdun barco de pesca para un navíode maior tonelaxe para procesa-mento ou transporte.Esp. transbordoPort. transbordoIng. transshipment

transmisión do axiómetro f.Cabo que se conecta á roda dotemón e deste xeito move o indi-cador do axiómetro e sinala o án-gulo que forma a pa do temón coplano diametral do buqueEsp. transmisión del axiómetroPort. transmissão do axiómetroIng. axiometer transmission

trapela f. Zapón pequeno. Sin.zapón.Esp. escotillónPort. alçapãoIng. scuttle hatch

trasfega f. Operación de trasfegara bordo o peixe capturado na rede;o traspaso faise por medio duntruel ou salabardo. Sin. trafega.Esp. trasiegoPort. trafegoIng. transfer

trasmallo m. Arte de pesca for-mado por tres redes, das cales acentral ten a malla máis estreitaque as dúas exteriores. Sin. trama-llo.Esp. trasmalloPort. tresmalhoIng. trammel net

través m. Dentro dos cabos deamarre, é o que traballa en sentidoperpendicular ao plano lonxitudi-nal do barco.Esp. travésPort. cabo do travésIng. breast line

travesa f. Peza de madeira ou dou-tro material, estreita e longa, quese coloca atravesada para unir dúaspartes opostas dunha cousa. Sin.traveseiro.Esp. travesaño, traversaPort. travessaIng. stay

traxe ignífugo m. Traxe especialpara combater os incendios, xaque non deixa pasar o calor, e per-mite permanecer un certo tempono lugar onde hai lume.Esp. traje ignífugoPort. traje ignífugoIng. Fre-proof suit

traxe isotérmico m. Roupa queserve para protexer ao mergulla-dor, ou á persoa que cae á auga ouse tira ao mar cunha misión deter-minada, contra a perda de calordurante as inmersións, ademais dedefendelo dos golpes ou rozadurasdas rochas e dos animais.Esp. traje isotérmicoPort. fato isotérmicoIng. exposure suit

transbordador - traxe isotérmico T 220

tren de dragado m. Equipo em-pregado nas dragas para realizar asúa operación de dragado.Esp. tren de dragadoPort. equipamento de dragagemIng. hopper barges

trencha f. Lamia recta de aceirocon cantos rebaixados e conmango de madeira. Sin. trincha.Esp. escoplo, trenzaPort. escoproIng. chisel

treom.Vela cadrada que substitúe ávela latina en situacións de tempo-ral, e coa que as embarcacións na-vegaban de popa. Sin. vela.Esp. treoPort. vela quadradaIng. square sail

trimado m. 1. Diferencia de cala-dos entre popa e proa.Esp. trimadoPort. trimadoIng. trim

2. Correcto axuste das velas paraunha condición de vento determi-nada.Esp. trimadoPort. trimadoIng. trim

trimar v. tr. Actuar sobre determi-nados tanques de lastre enchén-doos ou baleirándoos, ou moven-do outros pesos, para modi[car otrimado do barco.Esp. trimarPort. trimar, ajustarIng. trim

trimarán m. Catamarán de trescascos. Véxase: buque trimarán.Esp. trimaránPort. trimarã

Ing. trimarantrinca f. Ligadura con que se ama-

rra ou suxeita algo.Esp. trincaPort. trincaIng. lashing, seizing

trinquete m. 1. Pau arborado naproa, naquelas embarcacións queteñen máis dun pau.Esp. trinquetePort. traqueteIng. foremast

2.Vela que corresponde a este pau.Esp. trinquetePort. traqueteIng. main staysail

tripulación f. Conxunto de per-soas que viaxan nun barco reali-zando servizos nel. Persoal quetraballa nunha embarcación. Sin.mariñeiría.Esp. tripulaciónPort. tripulaçãoIng. crew

tripulante m. Persoa que formaparte dunha tripulación. Sin. na-vegante.Esp. tripulantePort. tripulanteIng. crew member

tripular v. tr. Manexar unha em-barcación realizando as operaciónspropias da navegación e outras es-pecí[cas do buque. Sin. pilotar.Esp. tripularPort. tripularIng. pilot

trompada f. Choque do barcocontra algo; acometida do buque.Esp. trompadaPort. encontrãoIng. crash

221 T tren de dragado - trompada

troneira f. 1. Abertura no costadodun barco, por onde se disparabanos canóns.Esp. troneraPort. troneiraIng. gunport

2. Aberturas longas e estreitas quese practicaban nos parapetos e ou-tros lugares a bordo.Esp. troneraPort. troneiraIng. porthole

tronzador m. Serra grande conasas en cada un dos seus extremospara serrar entre dúas persoas. Sin.tronzón.Esp. tronzadorPort. tronçador, serrãoIng. saw

tronzador de arm. Tipo de tron-zador que ten unha folla máisancha que o tronzador, cos man-guitos perpendiculares á folla. Uti-lízase para o corte de madeiros.Sin. serra de ar.Esp. tronzador de airePort. serrão de arIng. cross-cut saw

truelm.Aparello de pesca que con-siste nun aro cunha rede atada a unpau longo; emprégase para a pescana auga directamente ou para ex-traer o peixe dunha rede máisgrande. Sin. trueiro, salabardo.Esp. salabardoPort. chalrãoIng. brail

tubaxe f. Feito e resultado de enca-nar, conducir a auga ou outro lí-quido por canos ou tubos.Esp. entubarPort. encanar

Ing. tubetubo de aspiración m. Conduto

por onde se aspira un \uído, sexagas, líquido ou vapor.Esp. tubo de aspiraciónPort. tubo de aspiraçãoIng. suction pipe

tubo de descarga m. Tubo queconduce a auga ou outro \uído acalquera máquina, a un tanque ouao exterior.Esp. tubo de descargaPort. tubo de descargaIng. discharge pipe

tubo de escape m. Conduto poronde se expulsan os gases de com-bustión dunha máquina.Esp. tubo de escapePort. tubo de escapeIng. exhaust pipe

tubo de escobén m. Tubo deaceiro reforzado que forma partedo escobén e por onde sae a cadeada áncora.Esp. tubo del escobénPort. elo do escovemIng. hawse pipe

tubo de Pitot m. Aparello que,por diferenza dos niveis de líquidoen dous tubos verticais, por causada presión estática da auga e dapresión dinámica debida ao move-mento do buque, dá unha medidade velocidade de este.Esp. tubo de PitotPort. tubo de PitotIng. Pitot tube

tubo de vapor m. Calquera tubopor onde pasa o vapor.Esp. tubo de vaporPort. tubo de vaporIng. steam pipe

troneira - tubo de vapor T 222

tubo lanzatorpedos m. Cada undos condutos por onde os subma-rinos lanzan os seus torpedos.Poden estar situados na proa ou napopa do submarino.Esp. tubo lanzatorpedosPort. tubo lança-torpedosIng. submarine torpedo-tube

turbina de cear f. Parte da turbinados buques de vapor que se em-prega para cear o buque. Soe serunha turbina de media presión queconsegue o cambio de sentido dexiro do eixe por medio dun em-brague.Esp. turbina de ciarPort. turbina de cearIng. astern turbine

turbina de gas f.Máquina rotativaaccionada por gas de combustión

procedente dun fogar de combus-tión incorporado a ela. Emprégasecomo elemento xerador de enerxíapara a propulsión do buque.Esp. turbina de gasPort. turbina a gásIng. gas turbine

turbina de vapor f. Máquina ro-tativa accionada por vapor proce-dente das caldeiras. Emprégasecomo xerador de enerxía principalpara a propulsión do buque.Esp. turbina de vaporPort. turbina a vaporIng. steam turbine

turbulencia f.Movemento dun \u-ído no que se producen remuíños.Esp. turbulenciaPort. turbulênciaIng. turbulence

223 T tubo lanzatorpedos - turbulencia

unlla da áncora f. Terminaciónstriangulares dos brazos da áncora,que serven para agarrar ben ofondo e cravarse nel.Esp. uña del anclaPort. unha de âncoraIng. Guke

urca f. Embarcación de dimensiónsamplas, moi ancha polo centro ecoa popa redondeada, que serve pa-ra transportar gran ououtras cousas.Esp. urcaPort. urcaIng. hooker

UU

vaca f. 1. Arte de pesca que consisteen arrastrar as redes; é parecida aobou pero só cunha embarcación.Esp. vacaPort. vacaIng. trawling

2. Embarcación que se dedica ápesca de arrastre en solitario; a di-ferenza do bou, non traballa enparella. Sin. baca.Esp. vacaPort. bacaIng. trawler

vaga f. Onda de gran amplitude nasuper[cie do mar.Esp. ola gigantePort. vagaIng. roller, billow

vagras f. pl. Pezas lonxitudinais pa-ralelas á quilla, colocadas de popaa proa polo interior. As vagras crú-zanse coas varengas e estas unen as

cadernas.Esp. vagrasPort. vigasIng. girders

vaíña f. Designa unha costura do-brada nunha extremidade da vela epor onde pasa un cabo ou [ta paraque desa forma non se esfíe o te-cido.Esp. costuraPort. bainhaIng. seam

válvula f.Dispositivo ou accesorioque abre ou pecha o paso de \uí-dos por un conduto.Esp. válvulaPort. válvulaIng. valve

válvula de control f. Válvula queregula o paso dun \uído baixo aacción dun control que reaccionaante o valor dun sinal determi-

VV

nado, como o da temperatura, apresión, etc.Esp. válvula de controlPort. válvula de controloIng. control valve

válvula de retención f. Válvulaque só permite o paso do \uídonun sentido.Esp. válvula de retenciónPort. válvula de retençãoIng. check valve, non-return valve

válvula redutora f. Válvula quereduce a presión de paso dun \u-ído.Esp. válvula reductoraPort. válvula de reduçãoIng. reducing valve

vao m. Viga transversal curva demadeira ou aceiro, colocada baixoa cuberta, e [xada á parte superiordas cadernas; serve de soporte áscubertas.Esp. baoPort. vigaIng. beam

vao composto m. Vao formadopor dúas ou máis pezas.Esp. bao compuestoPort. viga compostaIng. compound beam

vao de caixón m. Vao formadopor catro pranchas de ferro dis-postas a modo de caixón, e quepresenta unha sección rectangularou cadrada.Esp. bao de cajaPort. viga de caixaIng. box beam

vao de cuberta m. Vaos sobre osque vai a[rmada toda a estruturade cuberta.Esp. bao de cubierta

Port. viga de cobertaIng. deck beam

vao maior m. Vao máis longo dobuque formado por dúas ou trespezas, e que é o correspondente ácaderna mestra. Sin. caverna mes-tra.Esp. bao mayorPort. viga maiorIng. main beam

vaos reforzados m. pl. Tipo devao de maior altura que, xuntocoas esloras e puntais, forma a es-trutura principal do soporte dascubertas.Esp. baos reforzadosPort. vigas reforçadasIng. strong beams

vapor m. 1. Vapor de auga.Esp. vaporPort. vaporIng. steam

2. Recibían este nome os buques avapor de dimensións reducidas.Esp. vaporPort. vaporIng. steamer, steamship

varada f. 1. Acción de varar ou pórunha embarcación en dique seco.Esp. varadaPort. varamentoIng. grounding

2. Varar un barco intencionada-mente sobre unha praia para evitaralgunha circunstancia que poña enperigo ao buque.Esp. varadaPort. varamentoIng. grounding

3.Accidente que se produce candose toca co fondo do buque nofondo do mar, e o buque queda así

válvula de retención - varada V 228

inmobilizado.Esp. varadaPort. encalheIng. stranding

varado adx. m. Situación do barcona que está posto fóra da auga. Sin.estático.Esp. varadoPort. varadoIng. aground

varadoiro m. 1. Lugar en secoonde se fan encallar os navíos pararesgardalos. Sin. ancoradoiro.Esp. varaderoPort. varadouroIng. slipway

2. Reforzo que leva o casco dunhaembarcación nos laterais ou nofondo, e no que descansa candoestá en seco. Está situado por ribado calime.Esp. varaderaPort. varadouroIng. skid

3. Lugar onde se varan os barcospara reparalos ou gardalos.Esp. varaderoPort. varadouroIng. slip dock

varandilla f. Varanda que protexeaos mariñeiros cando pescan, eque impide que caian ao mar. Sin.varanda.Esp. barandillaPort. corrimãoIng. railing

varar v. tr. 1. Levar unha embarca-ción á praia, ou metela nun diqueen seco.Esp. vararPort. vararIng. beach

2. v. i. Chocar co fondo do buqueno fondo do mar.Esp. vararPort. vararIng. strand, go aground

varenga f. Parte de chapa de ma-deira ou de per[l de aceiro queune as cadernas de babor e de es-tribor pola parte baixa.Esp. varengaPort. reforço do pé da cadernaIng. Goor, bottom frame

varengaxe f.Conxunto das varen-gas dun buque.Esp. varengasPort. fundos interioresIng. Goors

vau m. Na Costa da Morte, deno-minación do vao, ou trabe en queasenta a cuberta dos navíos. Sin.trabe, vao.Esp. baoPort. vauIng. beam

vela f. Lona ou pano forte que estácortado de distintas formas e máistarde cosido de forma adecuadapara que, unha vez amarrada ásvergas e aos mastros, faga navegarun barco pola acción do vento queaquela recibe. Sin. trapo, velame.Esp. velaPort. velaIng. sail, rag

vela ao terzo f. Vela trapezoidal,envergada a unha entena que sesuspende por medio dunha driza,que se forma nun terzo da lonxi-tude da entena desde proa.Esp. vela al tercioPort. vela ao terçoIng. lugsail

229 V varado - vela ao terzo

vela cangrexa f. Vela trapezoidalsuxeita por dúas relingas no paucorrespondente.Esp. vela cangrejaPort. vela caranguejaIng. gaff sail

vela de coitelo f. Vela triangularou trapezoidal que vai envergadasobre os nervios ou perchas, e quese coloca sensiblemente no planolonxitudinal do buque, seguindo osentido proa-popa.Esp. vela de cuchilloPort. vela latinaIng. fore-and-aft sail

vela latina f.Vela triangular que seenverga na entena, e que utilizanas embarcacións de pouco porte.Esp. vela latinaPort. vela latinaIng. lateen sail

velaMarconi f.Vela triangular. Osseus lados chámanse: grátil deproa, balume ou caída de popa, epuxame na parte baixa. Leva o grá-til de proa envergado ao mastro.Sin. vela bermudiana.Esp. vela MarconiPort. vela MarconiIng. Marconi sail, jib-headed sail

vela mística f. Vela intermediaentre a latina e a vela ao terzo, tra-pezoidal e con caída á proa.Esp. vela místicaPort. vela místicaIng. mystic sail

vela redonda f. Vela cadrada conpuños que forman ángulos rectos,que se utiliza no trinquete das go-letas, e no único pau das balandras.Sin. vela cadra.Esp. vela redonda

Port. vela redondaIng. square sail

velame m. Conxunto de velasdunha embarcación, ou ben, con-xunto de velas para esta aplicación.Esp. velamenPort. velameIng. canvas

veleirom. Embarcación lixeira queemprega unicamente as súas velaspara navegar.Esp. veleroPort. veleiroIng. sailing ship

veleta f. Catavento. Bandeira queos pescadores poñen sobre o bou-rel para que se vexa desde lonxe.Sin. catavento.Esp. veletaPort. veletaIng. wind vane

vélico adx. m.Centro vélico: centroonde actúa a resultante das forzasdo vento que actúan sobre o ve-lame.Esp. vélicoPort. centro vélicoIng. center of effort

velocidade f. En navegación, é oespazo recorrido nunha unidadede tempo. A velocidade nos bu-ques mídese en millas por hora (1milla equivale a un minuto de án-gulo do meridiano terrestre equi-valente a 1852 metros) ou en nós(1 nó equivale a unha milla porhora).Esp. velocidadPort. velocidadeIng. speed

velocidade de goberno f.Veloci-dade mínima que pode manter un

vela cangrexa - velocidade de... V 230

buque de xeito que, sen necesidadeda máquina, se manteña o gobernodo mesmo.Esp. velocidad de gobiernoPort. velocidade de governoIng. steerage way

velocidade en servizo f. Veloci-dade media á que o buque naveganormalmente en condicións demar normais. É distinta se o buquevai en plena carga, cunha carga in-termedia ou en lastre.Esp. velocidad en servicioPort. velocidade em serviçoIng. service speed

ventilador m. Aparello destinadoá ventilación do buque ou á reno-vación do ar dun recinto pechado.Esp. ventiladorPort. ventiladorIng. air fan

ventoliña f.Vento de forza 1 da es-cala de Beaufort, que se corres-ponde co grao 1 da escala de Dou-glas. Comezan a aparecer sobre omar pequenos rizos como esca-mas de peixe, pero sen facer es-cuma. A velocidade do vento os-cila entre 1 e 3 nós. Sin. brisafrouxa.Esp. ventolinaPort. bafagemIng. light air

verduguillom. Táboa ou moldurade madeira do costado da embar-cación.Esp. verduguilloPort. moldaçãoIng. molding

verga f. Pau longo colocado dexeito horizontal respecto ao mas-tro, que serve para suxeitar a vela.

Ten forma de percha e pode xirararredor de si mesma, para recollera vela no pau ao que serve. Recibeo nome da vela que enverga. Sin.xostra.Esp. vergaPort. vergaIng. yard

verga núa f. Verga que corres-ponde ao pau de mesana, e quenon leva vela. Tamén recibe onome de gata. Sin. gata.Esp. verga secaPort. vega nuaIng. crossjack yard

veta f.Aparello de pesca semellanteao trasmallo, e que só ten unhamalla pequena.Esp. embaloPort. tresmalhoIng. trammel net

vía de auga f. Burato ou fenda poronde entra a auga na embarcación.Esp. vía de aguaPort. via de águaIng. leak

vías navegables f. pl. Espazosacuáticos aptos para o tránsito debuques e artefactos navais.Esp. vías navegablesPort. vias navegáveisIng. waterways

vigueta f. Traveseiro que une osdous cascos dun catamarán.Esp. viguetaPort. vigotaIng. cross beam

viñateira f.Cabo curto cunha gazanun extremo e unha muleta nooutro, que serve para atar douscabos, dúas perchas, ou un cabo eunha percha entre si.

231 V velocidade en servizo - viñateira

Esp. vinateraPort. caboIng. rope

virador m. 1. Aparello que se em-prega para facer xirar lentamente oeixo do barco para facer traballosde inspección e mantemento, com-probar as medidas do cegoñal, etc.Esp. viradorPort. guiadorIng. turning gear

2. Cabo que serve para levantarpesos e que se enrola no cabres-tante.Esp. viradorPort. viradorIng. ast rope

viraxe f. Acción de virar un barco;cambio brusco de rumbo. Dar vol-tas ao cabrestante para izar as án-coras. Sin. guinada, xiro.Esp. viradaPort. viragemIng. tack

virola f. 1.Anel de metal arredor docabo dun utensilio que serve parareforzar e evitar que rache ou quese desgaste. Sin. argola.Esp. virolaPort. virolaIng. clinch ring

2. Cilindro feito de chapa.Esp. virolaPort. virolaIng. shell

visera f.Nome que recibe a toldillanalgunhas zonas da ría de Arousa.Véxase: toldilla.Esp. toldillaPort. tombadilhoIng. poop

viveirom.Cuba grande que contén

auga do mar e que se leva a bordo;serve para manter o cebo vivo paraa pesca.Esp. viveroPort. viveiroIng. live tank

vogar v. i. Mover os remos parapropulsar a embarcación e obterimpulso na auga. Sin. remar.Esp. bogarPort. vogarIng. row

voitirónm.Arte de pesca utilizadaen zonas de moita corrente, queconsta dunha parte central de redecon tres funís concéntricos derede, que desembocan nun conoonde quedan atrapados os peixes.Sin. viturón.Esp. buitrónPort. butirãoIng. stow net

volante m. 1. Roda movida a manque permite regular o movementodunha máquina.Esp. volantePort. volanteIng. Gywheel

2. Cilindro ou coroa de gran masaque se pon arredor dos eixes dosmotores e das máquinas alternati-vas e que lle con[ren así unha ve-locidade de xiro máis uniforme.Esp. volantePort. volanteIng. Gywheel

volanteira f. Embarcación de al-tura, de gran tamaño, de amuradaalta e de manga ancha. Levabadous paus con dúas velas cadradasque mareaban cando facía vento.Esp. volantera

virador - volanteira V 232

Port. lancha volanteiraIng. barge

volta de seguridade f. Aquelaque se dá a un cabo nun dos tam-bores do extremo do eixe do moli-nete.Esp. vuelta de seguridadPort. volta de seguridadeIng. security hitch

volta de vao f. Considérase comoa lixeira curvatura dun vao. Indica

a diferenza de peralte entre os ex-tremos e o centro dun vao.Esp. vuelta de baoPort. volta de vigaIng. beam round

volteo m. Acción de darlle a voltaao bloque dun barco, para poñeloao dereito.Esp. volteoPort. voltaIng. turning

233 V volta de seguridade - volteo

xabeque m. Embarcación costeirade tres paus e velas latinas, típicado Mediterráneo, que pode nave-gar a remo e que se emprega na ca-botaxe.Esp. jabequePort. embarcaçãoIng. xebec

xangada f. Balsa feita de troncosde árbores, movida a remos ou avela.Esp. jangadaPort. jangadaIng. raft

xareta f. 1. Arte de pesca de cerco.Esp. jaretaPort. xaretaIng. purse seining

2. Cabo que pecha a rede polaparte baixa.Esp. jaretaPort. retenida

Ing. pursing wirexávega f. Rede longa con cope e

dúas bandas, que se tira desdeterra.Esp. jábegaPort. xávegaIng. shore seine

xeito m. 1. Lancha de pesca para asardiñaEsp. lanchaPort. lanchaIng. Fshing boat

2. Arte para a pesca da sardiña queemprega o aparello do xeito; tenuns 100 m de longo e sete boureis,un a cada sete brazas.Esp. aparejoPort. aparelhoIng. line

xestor naval m. Persoa que cola-bora co navieiro, e que leva a cabounha función de xerente do trá[co

XX

mercantil terrestre. Representantedo navieiro.Esp. gestor navalPort. gestor navalIng. ship manager

xiba f. Última vela de proa.Esp. trinquetillaPort. gibaIng. fore staysail

xingrar v. tr. Facer mover unhaembarcación utilizando só unremo, situado xeralmente no cen-tro da popa.Esp. cinglarPort. singrarIng. wiggle

xirocompás m. Aparello que si-nala o norte xeográ[co e que estábaseado no principio do xiróstato.Esp. girocompásPort. giróstatoIng. gyrocompass

xiróstato m. Aparello que constadun disco que vai xirando a moitavelocidade e tende a conservar oplano de rotación reaccionandocontra calquera forza que tenteapartalo dese plano. Deste xeito, oeixe perpendicular a este planomantense nunha dirección practi-camente [xa que se orienta desdeo principio cara o norte xeográ-[co, e ao manter esa situaciónserve para orientar o rumbo.Esp. giróstatoPort. giróstatoIng. gyrostat

xisga f.Corda delgada que serve deguía para lanzar un cabo. Sin.corda.Esp. cuerdaPort. xisga

Ing. ropexoanete m. Vela que vai sobre a

verga do mesmo nome, que secruza sobre as gabias. Cada undos masteleiros da gabia.Esp. juanetePort. joaneteIng. topgallant sail

xugo m. 1. Cada unha das táboashorizontais e curvas que se iden-tan no codastre e dan forma apopa da embarcación. Sin. xuga.Esp. yugoPort. armaduraIng. transom

2. Elemento robusto transversalde aceiro disposto na proa dos bu-ques para o amarre ás monoboias.Esp. yugoPort. jugoIng. mooring yoke

xugo de cubertam. Cada un dosmadeiros que, transversalmentecolocados, se apoian no codaste ena última caderna dando forma ábovedilla nos buques de madeira.Esp. yugo de cubiertaPort. jugo de cobertaIng. deck transom

xugo principal m. Aquel que vaicolocado inmediatamente debaixoda cuberta principal.Esp. yugo principalPort. jugo principalIng. main deck transom

xugo secundariom. Peza que vaicolocada debaixo do xugo princi-pal.Esp. yugo secundarioPort. jugo secundárioIng. secondary transom

xuncom. Embarcación oriental de

xiba - xunco X 236

vela empregada para a pesca oupara transportar mercadorías.Esp. juncoPort. juncoIng. junk

xunteira f. Especie de plana que

serve para abrir encaixes ou xun-tas nas beiras das táboas. Sin. xun-tura.Esp. cepilloPort. junteiraIng. jointer

237 X xunteira

zafar un cabo loc. Aclarar, desfa-cer as voltas que presenta un cabode xeito que sexa posible mane-xalo sen problema.Esp. zafar un caboPort. safar um caboIng. free the rope

zafra f. 1. Peza de madeira que levao temón da embarcación para serutilizada como defensa.Esp. azafránPort. safraIng. rudder back piece

2. Chicote de cabo dunhas tresbrazas de lonxitude usado paraaferrar unha parte da vela, inclu-índo os puños.Esp. zafraPort. correiaIng. rope

zanco m. 1. Hasta de maior lonxi-tude que o masteleiro do xoanete

e que sobresae por riba del paralargar o sobrexoanete.Esp. zancoPort. astaIng. long arm

2. Pau que se pon na cabeza dosmasteleiros.Esp. zancoPort. pauIng. mast

zapata f. 1. Peza de madeira [xadana parte inferior da quilla, e queserve de reforzo nas varadas. Sin.zócolo.Esp. zapataPort. sapataIng. false keel

2. Parte baixa do codaste cerrado esemicerrado.Esp. zapataPort. sapataIng. heel

ZZ

zapónm.Abertura situada nas cu-bertas dos barcos que serve paraacceder ás instalacións inferioresou para intercambiar mercadoríase obxectos. Vai rodeado dunhabrazola e leva tapa ou sistema depeche por riba dela. O zapón deacceso é o que serve para a en-trada de persoal nos locais infe-riores por medio dunha escada. Ozapón de carga serve para meteras mercadorías nas bodegas. Sin.trapela.Esp. escotillaPort. escotilhaIng. hatch

zarpar v. i. Levantar áncora. Fa-cerse ao mar. Partir. Sin. partir.Esp. zarparPort. zarparIng. sail

zona de entremareas f. Zona dapraia comprendida entre a liña damarea máis baixa e a liña da mareamáis alta.Esp. zona de entremareasPort. zona entre marés

Ing. intertidal zonezuncho m. Abrazadeira de ferro

ou calquera material resistenteque serve para cinxir ou fortalecerdeterminada cousa. Pode empre-garse nas pas dos remos para quenon se partan, ou na bancada dobote que fai ás veces de enfogona-dura do barco. Sin. abrazadeira.Esp. zunchoPort. abraçadeiraIng. ring

zuncho da troza m. Zuncho querodea un pau macho e no que vaia[rmado o cáncamo da trozadunha verga maior.Esp. zuncho de la trozaPort. abraçadeira da verga maiorIng. truss hoop

zuncho do bauprés m. Cadaunha das abrazadeiras de ferroque se colocan no bauprés, candoé de madeira, para evitar que seabra.Esp. zuncho del bauprésPort. abraçadeira do gurupêsIng. bowsprit hoop

zapón - zuncho do bauprés Z 240

9 788493 319847