DIALOOG JRG 14-15ED1 - NOV

VU: ALEXIS LEENDERS - HULSTSTR

AAT

21 8

700

TIEL

T

Voorstelling praesidium

Personalisme: qué?

Internering à la Belge

De hoopvolle student

INHO

UDSO

PGAV

EPraeses dixit

Kalender 1e semester

Voorstelling Praesidium

BacK to the roots: Personalisme, qué? een Poging tot een Korte uiteenzetting.

internering à la Belge: ProefstuK Voor een Kritisch denKen oVer rechtsstaat en democratie? de hooPVolle student: een Pleidooi Voor constructief oVerleg en toeKomstdenKen

1

2

4

8

12

16

PRAESES DIXITDag christendemocratische vrienden!

Een nieuw academiejaar, een nieuwe ploeg, een hele schare aan nieuwe leden, nieuwe ideeën en nieuwe activiteiten. Wie onze aangename semesteropwarmer, ons openingsdebat of een andere activiteit moest missen, hoeft niet te vrezen. Wij werken immers de klok rond om jullie een welgevuld, sterk inhoudelijk en verrijkend academiejaar te bieden.

Het schrijven van een voorwoord gebiedt mij toch even te reflecteren over de gebeurtenissen van de laatste maanden, zowel deze die plaatsvonden binnen als buiten CDS Gent.

In mei mochten we met trots een nieuw praesidium aankondigen vol gemotiveerde CDS’ers. In deze editie van onze Dialoog stellen we jullie het hele nieuwe team graag voor. Bij CDS Sur+ werd de fakkel doorgedragen door Lieven Demolder aan Stijn Maey-aert. Een welgemeende merci en een hartelijke proficiat!

Uiteraard bleef ook de wereld buiten CDS Gent doordraaien. Verkiezingen, Oekraïne, ISIS, toenemende vluchtelingenstromen en humanitaire noodsituaties... Een mens zou er bijna moe van worden.

En toch mag dat ons niet van ons broodnodig engagement afhouden. Het is immers onze verantwoordelijkheid het hoofd niet te laten zakken en op kritische doch construc-tieve wijze te blijven werken aan een betere toekomst. CDS Gent stelt zichzelf tot doel een wieg te zijn waar dergelijke ideeën, maar ook concrete acties, tot volgroeiing kun-nen komen. Wij trachten zowel intern als extern een vruchtbare grond te zijn, waarin mensen en hun gedachten zich kunnen enten om gestaag maar zeker tot bloei te komen. Laat ons die missie dan ook niet vergeten, maar kordaat de handen in elkaar slaan om dat mogelijk te maken.

Ut Vivat Crescat Floreat CDS Gent.

Alexis LeendersPraeses 2014 - 2015

1

KALENDER SEM1 WAT U NOG KUNT VERWACHTEN...

2

...EN WAT REEDS VOORBIJ IS!

SEMESTEROPWARMER (15 OKT)

Ach, die schone avonden op café. Menig oudstudent heeft er ongetwijfeld heimwee naar. Het ideale moment om tussen pot en pint te debatteren over dat nieuwe regeer-akkoord, over de aard van intermenselijke relaties, de dramatiek van Laurette Onkelinx en het zachte getik van Siegfrieds hamer. Of om CDSelfies te trekken uiteraard!

DE KERK IN VERANDERING: IN GESPREK MET BISSCHOP LUC VAN LOOY (23 OKT)

De kerk in een veranderende wereld, wat betekent dat voor het instituut en de gelovi-gen? Welke rol heeft de kerk nog te spelen? Dat waren vragen die wij samen met mon-seigneur Bonny trachtten te beantwoorden. Het was alleszins voer voor een interessant

gesprek, dat ook verder ging dan enkel de kerk. Naar het einde toe gingen we even de filosofische toer op. En ook Levinas werd - uiteraard - een aantal keren vermeld. Want zoals monseigneur Bonny zelf vermeldde in zijn discours, is onze conceptie van de relatie tussen mensen van uiterst groot belang.

OPENINGSDEBAT (28 OKT)

In de boksring van ons openingsdebat 2.0 over het federaal regeerakkoord: Servais Verherstraeten, Dirk Van der Maelen, Peter Dedecker en Carina Van Cauter, onder het toeziend oog van Johny Vansevenant. Het werd uiteindelijk een zeer interactief debat, waar zelfs het publiek zich in mocht men-gen. Een intieme parel van een activiteit, met als hoofdpunten de aangekondigde besparingen en de gevolgen daarvan. Voor her-haling vatbaar!

3

UW PRAESIDIUMWIE ZIJN ZE, WAT DOEN ZE, WAT DRIJFT HEN?

NVDR: NO PRAESIDIUMLID WAS HARMED IN THE PROCESS OF MAKING THEM WRITE THIS.

Christendemocraat omdat … ik geloof in het personalistische mens- en wereldbeeld (de absolute grondslag van de christendemo-cratie) dat de persoon in een gemeenschap verheft tot het hoogste goed, die enkel tot bloei kan komen in interactie en communica-tie met de Ander in de context van verschillende gemeenschappen waartoe een persoon behoren kan.

Waarden als naastenliefde, solidariteit, subsidiariteit en rent-meesterschap zijn bovendien conditiones sine quibus non om in die gemeenschap(pen) een voedingsbodem te creëren en te garanderen waarin elke persoon zich ten volste kan ontplooien. We mogen onze aandacht voor die waarden in de samenleving dus niet laten verzw-akken, op straffe van doorgedreven individualisme, het instrumen-

taliseren van de persoon in een losgeslagen economische logica of nog het absoluut onderschikken van de persoon, in al zijn uniciteit, door de gemeenschap. We mogen niet bang zijn om op zoek te gaan naar en de nadruk te leggen op het transcendente in de mens: namelijk een onmiskenbare verbondenheid met de Ander die inherent is aan ons mens-zijn, ookal zijn we ons daar niet steeds van bewust.

Of, in het kort, om het in de schone en poëtische woorden van Mounier te zeggen: « Je n’existe que dans la mesure où j’existe pour autrui, à la limite : être, c’est aimer. »

Favoriete politicus + waarom: elke politicus die bovenstaande verdedigt in discours en prak-tijk.

Favoriete beleidsdomeinen: internationale betrekkingen, duurzaam ontwikkelingsbeleid, so-ciaal beleid. Alles met een vleugje van een ethisch vraagstuk.

Persoonlijke ambitie: zorgen voor een ledenbestand van 500 man voor CDS Gent en die van een prachtig academiejaar voorzien. En anders mag secretaris-generaal van de VN ook wel.

Favoriete reisbestemming + waarom: Parijs en Zuid-Frankrijk. Maar met toffe mensen is het overal leuk.

Typerende anekdote: wie mij uren wilt horen doorgaan (lees: zagen) over de problemen van de wereld, hoeft gewoon te wachten tot ik een redelijk aantal pintjes heb gedronken. Wel op eigen risico: ik stop niet.

Beschrijf jezelf als een dier: een steenbok, toevallig ook mijn sterrenbeeld. Koppig, ambitieus, kalm, gereserveerd, voorzichtig en rationeel. Maar vooral koppig. Meer vind je ongetwijfeld info in de horoscoop in Flair en consorten.

Op zoek naar … christendemocraten (aller landen, verenigt u in de Amber!)

ALEXIS LEENDERS - PRAESES

4

PAG

INA

13

Christendemocraat omdat … mensen verbinden iets is wat ik graag doe. De christendemocratie brengt het verhaal van binden en verbinden, van rechten en plichten, maar ook van zorgen voor elkaar en voor de toekomstige generaties. De huidige maatschappelijke uit-dagingen waar we voor staan, kunnen dan ook het best op een chris-tendemocratische wijze worden aangepakt.

Favoriete politicus + waarom: Herman Van Rompuy omdat hij op een standvastige manier kan bemiddelen zoals geen ander dat kan, met oog voor ieders wil en met gepaste rechtlijnigheid komen tot resultaten.

Favoriete beleidsdomeinen: Innovatie – Ondernemen – Werk – Landbouw en Visserij – Justitie en Veiligheid – Buitenlands Beleid

en Defensie

Persoonlijke ambitie: Niet per se een politieke ambitie, maar wel graag een positie in de maatschappij waarin je effectief iets kan doen en kan veranderen.

Favoriete reisbestemming + waarom: Scandinavië omwille van de prachtige natuur en het kli-maat.

Typerende anekdote: Op chirokamp had ik mij verstopt in onze kamer en mijn leden (10 jaar) waren hun leiders aan het evalueren. Nietsvermoedend dat ik alles kon horen, kwamen ze ook bij mij terecht en ik was wel één van de strengere leiders, maar meestal was dat dan wel terecht. Waar-heid komt uit de kindermond?

Beschrijf jezelf als een dier: Moeilijke vraag… Het knuffelgehalte en het postuur van een beer (lacht), het irritante praten van een papegaai, en het op afstand afwachten en op het juiste moment toeslaan van een roofvogel. Wie heeft deze vraag verzonnen?

Op zoek naar … koffie!

MICHIEL VERMEIREN - VICE PRAESES

Christendemocraat omdat ... ik geloof in de gulden middenweg. Omdat ik geloof in goed doen voor anderen. Omdat ik geloof in con-structief samenwerken. Omdat ik geloof in compromissen zoeken en vinden. Omdat ik geloof in de eigenheid van ieder mens en omdat ik geloof dat we allemaal kunnen leren van elkaars eigenheid.

Favoriete politicus + waarom: ‘Wilde’ Hilde Crevits. Omdat het een vrouw met ballen is die haar mannetje weet te staan. Ze heeft de positieve discriminatie POSITIEF gebruikt. Ze is de juiste vrouw op de juiste plaats is. En vooral omdat ze steeds haar eigen zelve blijft.

Favoriete beleidsdomeinen: Armoede, Sociale zaken, Migratie

SIEN VANDEVELDE - POLITIEK SECRETARIS

5

PAG

INA

13

Persoonlijke ambitie: Eerste vrouwelijke premier of tovenaar

Favoriete reisbestemming + waarom: Praag, omdat ik verliefd ben op Praag

Typerende anekdote (niet echt een anekdote, maar he, het is ook leuk he? :p): Wie me nog niet kent binnen CDS, ik ben gemakkelijk herkenbaar: Ik ben dat meisje dat altijd een Kriek zit te drinken of die zit door te ratelen over vrouwenquota (de jongens (binnen CDS) zijn nog niet zo ontwikkeld waardoor ze de noodzaak er nog niet van inzien ;) )

Beschrijf jezelf als een dier: Kookaburra: Deze neef van de ijsvogel leeft zowel alleen, in paren als in groep. Met zijn luid gezang lijkt het alsof hij anderen bespottend uitlacht. De Kooka-burra verdedigt het nest en de jongen fel. Hij kan zich erg goed oriënteren en gebruikt hierbij zijn goed geheugen en zijn oplettendheid.

Op zoek naar ... mensen die inzien waarom vrouwenquota niet belachelijk zijn! :D

Christendemocraat omdat … ik geloof dat mensen elkaar kun-nen versterken. Niets mooier dan samen , ieder met zijn eigen ver-antwoordelijkheden, te werken aan hetzelfde doel, een aangename maatschappij!

Favoriete politicus + waarom: Koen Geens, omdat hij technis-che expertise koppelt aan verantwoordelijkheidsgevoel en nooit zijn glimlach verliest!

Favoriete beleidsdomeinen: Werk, Pensioenen, Onderwijs, Wel-zijn …

Persoonlijke ambitie: Een wereldreis maken

Favoriete reisbestemming + waarom: Oostenrijk, eventjes ontsnappen uit onze drukke maatschappij en je ‘on top of the world’ voelen bovenop de bergen!

Typerende anekdote: Al in het lager onderwijs organiseerde ik een tennistoernooi voor het goede doel. Wanneer ik even later zelf de finale speelde en verloor , dan verloor ik ook mijn kalmte waardoor de goede bedoeling van de dag eventjes vergeten werden. Proberen goed te doen dus maar toch is niets menselijks mij vreemde ;)

Beschrijf jezelf als een dier: Een hond : ik blaf indien nodig, maar bijten doe ik niet! En ik hoop dat mijn omgeving ook plezier aan mij beleeft.

Op zoek naar … Pokémonkaarten

SIMON AMEZ - PENNINGMEESTER

6

Christendemocraat omdat ... de waarden en normen van de Christendemocratie mij het best ‘fitten’.

Favoriete politicus + waarom: Zonder twijfel Angela Merkel, wat een vrouw! Wat zij bereikt heeft in haar leven en hoe zij met dingen omgaat, daar kijk ik naar op.

Favoriete beleidsdomeinen: Alles wat met jongeren te maken heeft.

Persoonlijke ambitie: Op nationaal niveau kunnen meedraaien in de politieke wereld.

Favoriete reisbestemming + waarom: Alles met mooi weer en eindeloze stranden. Voor mij is op reis gaan een beetje genieten en tot rust komen. En waar kan je dit beter dan lekker te luieren in de zon.

Typerende anekdote: Zou ik niet echt direct weten, ik kijk vooral uit naar een mooi CDS-jaar en waarschijnlijk zullen hier wel enkele anekdotes uit voort komen!

Beschrijf jezelf als een dier: Een haas, want ik loop super graag en een haas kan goed lopen.

Op zoek naar ... een leuk praesidium jaar dat mij te wachten staat. En ik zie het volledig zitten.

LOUISE STUBBE - SECRETARIS

Christendemocraat omdat ... ik het ben! Je kiest het niet: je bent het of je bent het niet.

Favoriete politicus + waarom: Steven Vanackere, want een zeer aangename vlotte persoon.

Favoriete beleidsdomeinen: Justitie, Economie & Onderwijs

Persoonlijke ambitie: Een goeie jurist worden.

Favoriete reisbestemming + waarom: Corsica, want echt een prachtig eiland.

Beschrijf jezelf als een dier: Een olifant, want ik heb blijkbaar een “olifantengeheugen”.

Op zoek naar ... goeie politiek.

LOUIS DAUW - PUBLIC RELATIONS

PAG

INA

13

7

BACK TO THE ROOTS:PERSONALISME, QUÉ? EEN POGING TOT EEN KORTE

UITEENZETTING

Wat is christendemocratie precies ? Het is een vraag die ‘buitenstaanders’ maar ook ingewijden zich wellicht vaak stel-len. De verwijten dat het ‘van alles wat’ is, ‘grijs’ en ‘incoherent’ horen we niet onvaak vallen. Maar is dat wel zo? Het ongetrainde oog mag het dan wel zo percipiëren, bij CDS Gent – wat had u dan verwacht – weerleggen we die stel-lingen graag. In de komende Dialoogjes gaan we dieper in op de aard van chris-tendemocratie: hoe men vanuit deze ideologie naar mens en wereld kijkt en wat de implicaties daarvan zijn voor de politieke praxis. En we beginnen dan ook bij het begin…

Personalisme, qué?

Na al die hartige gesprekken op café over christendemocratie en haar bou-wstenen is het niet slecht om eens een aantal gedachten neer te pennen. Wie de voorstellingen van de praesidiumleden aandachtig las, merkte het ongetwijfeld al: het personalisme is mijn dada. Maar wat is dat nu net? Ik beschrijf het graag als het pinakel, de sokkel van de chris-tendemocratie, het fundament van de principes die de christendemocraat han-teert in de (politieke) praxis, het mens- en wereldbeeld dat een christendemo-craat tot een christendemocraat maakt.

Want principes als rentmeesterschap, subsidiariteit, solidariteit en dergelijke (principes voor de politieke praxis) val-len niet lukraak uit de lucht. Daarachter zit een gemeenschappelijk mens- en wereldbeeld dat de christendemocraat stuurt in zijn politiek en maatschappeli-jk handelen.

De grote personalistische schrijvers en denkers zoals Maritain, Mounier en Levinas hadden wellicht niet noodzake-lijk expliciet die bedoeling, toch moe-ten we vaststellen dat hun filosofische ideeën een vruchtbare voedingsbodem waren waarin zich een coherente set waarden en principes kon ontwikkelen voor het politieke doen en laten.

In ’t kort: de persoon

Het eerste wat uitgelegd moet worden, zit ook meteen vervat in het woord zelf. Het personalisme beschouwt de persoon als hoogste goed. Dat impliceert dat een persoon nooit gereduceerd kan worden tot een louter middel. Hij is vrij en kan niet geïnstrumentaliseerd worden ter vervulling van andermans doeleinden. De persoon, als filosofische entiteit, is immers altijd een doel op zich.

We schrijven persoon en niet individu. Dat is niet ge-woon een seman-tische keuze, maar een keuze die op zich een veelheid

“ We schrijven persoon en niet individu. Dat is niet gewoon een semantische keuze, maar

een keuze die op zich een veelheid aan infor-matie blootlegt. 8

aan informatie bloot-legt. Het personal-isme wil zich immers radicaal verzetten tegen een individualistische logica. Een mens is geen eiland en kan dat nooit zijn. Evenmin kan een persoon onder-geschikt worden aan een collectief, op gevaar van de onderdrukking van de uniciteit in elke persoon. Het personal-isme verzet zich dus evenzeer tegen een collectivistische logica. Eén van boven-staande fouten maken, betreft een fun-damentele ontkenning van dat wat mens zijn betekent.

De persoon in de gemeenschap

Zoals gezegd is de persoon geen eiland. Dat heeft een tweeledige betekenis. Een eerste gaat over hoe de persoon zich ver-houdt tot de gemeenschap, een tweede over hoe een persoon zich verhoudt tot de ander.

Elke persoon moet zich vrij kunnen ontplooien en ontwikkelen. De gemeen-schap maakt net dat mogelijk en treedt op als een vrijwaarder voor die ontwik-keling. De gemeenschap mag je evenwel niet zien als een statisch of singulier ge-geven. Voorbeelden zijn het gezin, de stad waarin je woont, een vereniging, de universiteit, een staat of zelfs de gemeen-schap van de mensheid. Ze overlappen en omcirkelen elkaar en we kunnen tot gemeenschappen behoren zonder dat we ons het er daar steeds expliciet van bewust zijn.

Tussen gemeenschap en persoon is er bovendien een wederkerige relatie. De gemeenschap hoort zich in te span-nen opdat die persoonlijke ontplooiing

mogelijk kan zijn, maar tegelijkertijd mag die gemeenschap de persoon niet aan zich onderschikken. Een continue zoektocht naar een evenwicht daartus-sen dringt zich op. Daarnaast doet de noodzaak tot instandhouding en verbe-tering van die gemeenschap zich voor in de vorm van een oproep aan haar leden om daartoe verantwoordelijkheid op te nemen.

Opdat die ontplooiing binnen een ge-meenschap mogelijk zou zijn, zijn er een aantal zaken die erkend moeten worden. Mensen zijn fundamenteel gelijkwaardig, uniek en dus niet zom-aar inwisselbaar. Net die uniciteit van elke persoon maakt de samenleving zo verscheiden. Die verscheidenheid mag echter geen probleem vormen, integ-endeel: dat is een goede zaak en werkt verrijkend. De onderdrukking van die uniciteit betekent een persoon schaden in zijn mens-zijn en bovendien deze ko-rtwieken in zijn ontplooiing.

De gemeenschap is een concept dat niet gebonden is aan tijd. Het strekt zich niet alleen uit over het hier en nu, maar vin-dt zijn wortels in het verleden en groeit richting de toekomst. Dat impliceert dat we als mens de nodige verantwoordeli-jkheidszin moeten hanteren om die toekomst te vrijwaren voor toekom-stige generaties en zowel de individuele als de collectieve morele plicht hebben daarmee rekening te houden in ons he-dendaags handelen.

PAG

INA

13

“ Mensen zijn fundamenteel gelijkwaardig, uniek en dus niet zomaar inwisselbaar.

9

‘Ik’ en de Ander

Het deel uitmaken van een gemeen-schap is evenwel niet het enigste dat mensen met elkaar verbindt. In het personalisme gaat men ervan uit dat mensen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Again, de mens is geen eiland. Als Kristof en An naast elkaar staan, is er niet alleen sprake van Kristof en An als individuele mensen. Ertussen hangt als het ware een draad tussen die de twee verbindt.

Dat de Ander hier met een hoofdletter wordt geschreven, is weer geen toeval-ligheid. De wijze waarop die relatie tus-sen mensen wordt aangeduid is (bijna) spiritueel of transcendent en inherent en onlosmakelijk verbonden aan het mens-zijn. De ontkenning van die relatie en dus de verbondenheid tussen mensen, komt neer op het ontkennen van de ei-gen menselijkheid.

Deze hoogethische relatie en de impli-caties die deze heeft op interactie en communicatie tussen mensen, wordt door Levinas beschreven als het appel

van het gelaat van de Ander op mijn ve-rantwoordelijkheid. Deze kan mij ertoe brengen om de zorg voor die Ander als belangrijker op te vatten dan mijn eigen verzuchtingen. Die relatie heeft op zich iets goddelijks, iets transcendents. Het is niet meteen zichtbaar, maar wel inher-ent en onmiskenbaar aanwezig in inter-menselijke relaties.

Het idee dat de Ander belangrijker kan zijn dan het ‘eigen ik’ of dat er een relatie tussen mensen bestaat die ons vraagt verantwoordelijk te handelen, mag dan vaak niet zo populair meer lijken in een maatschappij die ingesloten zit in ver-dere individualistische ontwikkelingen en continue vereenzaming, het maakt het er niet minder belangrijk op om deze positie blijvend te verdedigen. En daar mogen we best wel een beetje radi-caal in zijn.

“ Het appel van de Ander kan mij ertoe breng-en om de zorg voor die Ander als belangrijker

op te vatten dan mijn eigen verzuchtingen. Deze relatie heeft op zich iets goddelijks,

iets transcendents.

Alexis LeendersPraeses CDS Gent

10

MET DANK AAN ONZE ERELEDEN EN SPONSOREN!

Maarten Marechal – Kevin Defauw – Julie Vermoortel Patrick Rosenhoj – Kristof Audenaert – Jasper Vandenbossche Bercy Slegers – Jef Van Pee – Kristof Janssens – Veli Yuksel Joseph Verschoore – Mieke Van Hecke – Marc De Clercq Jenne De Potter – Leen Dierick – Wino Debruyne Isabelle Heyndrickx - Samuli Kauranne – Jenz Cools Joren Verschaeve – Stijn Maeyaert – Tom Vanhoutte Alexander Vercamer – Luc Vanparys – Lieven Demolder Joke Schauvliege – Els Kindt – Ivo Van Vaerenbergh Vincent Van Peteghem – Hein Samyn – Gaëlle De Smet Frederik Meulewaeter – Tom Vandekendelaere – Jacques Defraigne

11

INTERNERING À LA BELGE: PROEFSTUK VOOR EEN KRITISCH DENKEN OVER

RECHTSSTAAT EN DEMOCRATIE?

We schrijven het jaar 1998. Zomer. Eu-ropa’s opperste gerechtshof houdt open-bare zitting: België wordt veroordeeld wegens schending van de mensenrech-ten omdat het een geïnterneerde onge-past heeft behandeld. Geïnterneerden horen thuis in een ziekenhuis, of min-stens in een gelijkaardige instelling die aan de noden van de betrokkene is aangepast en waar hem een passende behandeling kan worden gegeven, zo lu-idt het arrest.

We schrijven het jaar 2014. Europa’s op-perste gerechtshof houdt openbare zit-ting. Ditmaal wintertijd, maar voor het overige weinig nieuws: België wordt veroordeeld wegens schending van de mensenrechten omdat het geïntern-eerden (acht in totaal) ongepast heeft behandeld. Geïnterneerden horen thuis in een ziekenhuis, of minstens in een gelijkaardige instelling die aan de noden van de betrokkene is aangepast en waar hem een passende behandeling kan worden gegeven.

De problematiek van de internering komt bij tussenpozen naar voren in persartikelen en andere verslaggeving. Zo was er een tijd terug het proces-De Gelder, dat alles bij elkaar niet het moo-iste spektakel was, maar ons wel herinnerde aan het onderscheid dat wordt ge-maakt tussen een

crimineel die ziek is, en een crimineel die dat niet zou zijn, of niet voldoende.

Van die internering zagen we in het proces-De Gelder enkel de eerste fase, namelijk het onderzoek naar de geestes-toestand. We kennen de slotscène: bakzeil haalden zij die de zwakke geestestoestand bepleitten. De tweede fase binnen het interneringsproces, namelijk de internering zelf, kwam er in dit geval niet.

Precies die tweede fase komt hier – be-scheiden – aan bod. Voor een goed be-grip: de geïnterneerde is een persoon die criminele feiten heeft gepleegd, maar die aan een geestesstoornis lijdt. Dergelijke personen zijn met andere woorden niet verantwoordelijk voor hun daden. De wetgeving voorziet in de regel in een tweevoudige aanpak: door hen te inter-neren wordt de maatschappij bescher-md, en tegelijk biedt dit ruimte voor de nodige medisch-psychiatrische behan-deling.

“In de regel” dus, want in de praktijk van-gt het interneringstraject doorgaans aan in de gevangenis. Dat is inderdaad een oud zeer – getuige hiervan onder meer de eerste alinea van dit essay, dat ver-

“ Het structurele probleem in kwestie is een tekort aan gespecialiseerde zorginstellingen, gepaard gaande met een overbevolking van

gevangenissen.

12

wijst naar 1998 (in werkelijkheid zijn de wanprak-tijken overigens nog ouder). Om een en ander het hoofd te bieden werden weliswaar maatregelen genomen, zoals het voor-zien of versterken van zorgteams, maar voor een structureel probleem als het voorliggende bleek dat eigenlijk niets meer dan een plakker op een houten been.

Het structurele probleem in kwes-tie is een tekort aan gespecialiseerde zorginstellingen, gepaard gaande met een overbevolking van gevangenissen (wat door de geïnterneerden die erin plaatsnemen uiteraard nog wordt ver-sterkt). Een gebrekkige behandeling gecombineerd met de omstandigheid dat geïnterneerden hun dagen moeten slijten in het bijzijn van gedetineerden “van het gemene recht”, moet wel tot weinig fraais leiden. En dat blijkt. In zijn verslag 2013 rapporteert de federale ombudsman: “De heer Janssens, tijdens zijn voorlopige hechtenis in observatie geplaatst, verbleef gedurende 17 dagen in de psychiatrische afdeling alvorens op 13 maart 2012 getransfereerd te worden naar een gewone vleugel van de gevan-genis van Namen en er een cel te delen met een gedetineerde van het gemene recht. Op 23 mei 2012 kreeg hij er slagen van zijn celgenoot. Volgens het verslag van het incident gaf het problematische gedrag van de heer Janssens aanleiding tot irritatie bij andere gedetineerden en vormde het een veiligheidsprobleem niet enkel voor hemzelf maar ook voor de strafinrichting”.

Er zijn vandaag nochtans lichtpuntjes te ontwaren. Te denken valt bijvoor-beeld aan het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent, dat eerder dit jaar zijn deuren opende en plaats biedt aan een 270-tal geïnterneerden. Anderzi-jds wordt de bevolkingsdruk binnen de gevangenissen getemperd via een toe-nemend gebruik van enkelbanden. De stemming mag dus voorzichtig positief zijn. Voorzichtig, omdat de internering-sproblematiek niet staat of valt met het enkele gegeven van voldoende huisves-tiging: ook, en misschien vooral, is er nood aan capabel personeel, en dat blijft een heikel punt.

Hoe ook, de problematiek van de Bel-gische internering is een interessant praktijkgeval. Vastgesteld wordt dat gedurende de vele jaren waarin België veroordelingen opliep – de veroordelin-gen waren niet beperkt tot de genoemde voorbeelden uit 1998 en 2014 – er ei-genlijk weinig tot geen sprake was van elementaire verandering. Dat doet ter-echt vragen rijzen.

Men zou kunnen beweren dat de re-chtsstaat in dezen alsnog overeind is gebleven, als een soort van ultieme red-dingsboei. In zekere zin klopt dat ook. De gerechtelijke uitspraken zijn er, en daar kan niemand zomaar omheen.

PAG

INA

13

“ De gerechtelijke uitspraken zijn er, en daar kan niemand zomaar omheen. De democra-

tie leek evenmin onbetuigd te blijven.

13

De democratie leek evenmin onbetuigd te blijven. Inderdaad werd in ons land een en ander in gereedheid gebracht om de interneringsproblematiek te verhe-lpen. Op de keper beschouwd was dit echter niet om naar huis te schrijven. Niet enkel startte de totstandkoming van de wet van 2007 op de internering al in het midden van de jaren negentig – en ging er dus kostbare tijd verloren –, ook wordt vastgesteld dat die nieuwe wet nooit werd uitgevoerd bij gebreke aan uitvoeringsmaatregelen van de bev-oegde ministers. Sinds dit jaar is er over-igens een nieuwe wet, die de vroegere wet (van 2007) overneemt, maar dan voorzien van een revisie. Reden hiertoe was onder meer ongenoegen over de wet van 2007.

De opvatting dat m e n s e n r e c h -ten – want daar-over gaat het dus in dezen – van hogere rang zouden zijn dan de democratische beslu-itvorming zelf, blijkt in werkelijkheid plots ietwat genuanceerder. Niet onden-kbaar is inderdaad dat geïnterneerden – hoe paradoxaal misschien ook – het slachtoffer zijn van wat een democratie heden ten dage is, of nog: hoe die werkt. Het waren de public choice econo-misten die ons bijbrachten dat één van de redenen waarom bepaalde behoeften niet steeds tot een voldoende en effec-tief wetgevend optreden leiden, verband kan houden met de structuur van de achterliggende belangengroep (de groep dus die belang heeft bij een wetgevend optreden). Blijkt die groep zich niet ge-makkelijk te organiseren, kan dit finaal effecten hebben op de besluitvorming.

Men legt in dat geval de duimen voor organisaties die wel weten hoe aan lob-bying te doen.

Dit laatste geldt wellicht ook voor de situatie van de geïnterneerden. Wel-iswaar bestaan er verschillende pressie-groepen die ijveren voor een toepassing van mensenrechten in gevangenissen of elders. Zij waren het die, meer dan wie ook, steeds de nodige druk bleven zetten. Maar directe spreekbuizen – een soort van vakbonden – zijn het niet. En wat trouwens nog zo’n karaktertrek is van de moderne (“parlementaire”) democratie: de hegemonie van de uitvo-erende macht. Men mag ergens hopen dat de nieuwe interneringswet wél min-isteriële uitvoering vindt.

Voor de slachtoffers zijn er in elk geval de geijkte paden van de rechtsstaat. Ber-oepen kunnen worden ingesteld voor Belgische rechtscolleges, en slechts sommige ervan zullen dan wellicht leiden tot uitspraken van het Straats-burgse Mensenrechtenhof (en pas dan ruchtbaar worden). Dit pad van de re-chtsstaat biedt wel degelijk enige pub-lieke voldoening: elke veroordeling voor onmenswaardige behandeling van een geïnterneerde brengt mee dat de veroordeelde staat toch een ogen-blik lang aan de internationale schan-dpaal prijkt. Toch blijft er een tekort, want in de dagdagelijkse praktijk is het rechtstreekse voordeel van dergelijke mensenrechtenarresten er in eerste in-

“ De opvatting dat mensenrechten van hogere rang zouden zijn dan de democratische

besluitvorming zelf, blijkt in werkelijkheid plots ietwat genuanceerder.

14

stantie (en eigenlijk zelfs uitsluitend) voor de individuele verzoeker. Hij is het die om andere leefomstandigheden ver-zoekt, en vaak ook schadevergoeding.

Maar daarmee is het verhaal niet ten einde. De idee dat de rechtsstaat voor een falen ontvankelijk is, hoeft op zich niet onoverkomelijk te zijn. Dit kan in-tegendeel zuurstof bieden aan een debat over de kern van de zaak, in dit geval bijvoorbeeld de waardigheid van de geïnterneerde (dat is trouwens wat onze moderne mensenrechten zijn: uitingen van waardigheid, en de “gemene” ideeën hierover).

Overigens is debat allicht niet enkel wenselijk, maar ook nodig. De inter-neringsproblematiek toont aan dat een groot gevaar precies kan schuilen in de evidentie waarmee grondrechten worden aanzien. Alsof een regel gen-oteerd in een edel boek per definitie zou leiden tot waarvoor hij werd voorzien. In

die zin biedt een falen van de rechtsstaat niet enkel zuurstof, maar is het tegelijk een noodzakelijke realiteitsschok.

Reden dus voor dialoog, door het stel-len van vragen, en het proberen beant-woorden ervan. Wat is onze visie op zieke criminelen? Wat omschrijven we als ziek? Wat is de waardigheid van een geïnterneerde? Hoe verregaand moet de rechterlijke toetsing zijn? Hoe on-voorwaardelijk moet de bescherming zijn? Telkens gaat het niet om passieve waarheden, maar wel om inzichten, vat-baar voor verandering en nuancering. Inzichten die pas kunnen ontstaan op voorwaarde dat verantwoordelijkheid wordt opgenomen met betrekking tot de gemeenschap, en dus de ander. Het zijn dié antwoorden die de rechtsstaat en democratie zullen maken tot wat zij morgen zullen zijn.

Stijn MaeyaertVoorzitter CDS Sur+

15

DE HOOPVOLLE STUDENT: EEN PLEIDOOI VOOR CONSTRUCTIEF

OVERLEG EN TOEKOMSTDENKEN

Beste betogers,

Beste vakbonden,

Met veel ontzag lag ik op menige nieu-wssites berichten over de betoging van vandaag. Het bleef duidelijk niet alleen bij een vredevolle protestbetoging, het werden rellen en vandalisme. Ik was verbijsterd en ontgoocheld! Waarom ontgoocheld? Wel precies voor het vol-gende …

Na maanden ‘zweten en zwoegen’ werd eindelijk een regeerakkoord bereikt. Al snel sijpelden verschillende beleids-maatregelen door in de media. Onpop-ulaire maatregelen? Inderdaad. Nodige besparingen? Ongetwijfeld. Kon het anders? Zonder twijfel. Kon het beter? Waarschi-jnlijk wel …

Ik wil toch eventjes op enkele specifieke maatrege-len ingaan. Zo is bijvoorbeeld niet de verhoging van het inschrijvingsgeld an sich het probleem. Wel is het onmogelijk begrip te vragen voor de verhoging van de prijs van een product dat moet in-boeten aan kwaliteit! Inderdaad medes-tudenten, de genomen maatregelen zijn zeker niet optimaal, maar betoog dan tenminste om de juiste redenen …

Ten tweede wou ik toch eventjes iets kwijt over de pensioenleeftijd. Die pen-

sioenleeftijd wordt omhoog gehaald, en volgens mij meer dan terecht. Waarom? Omdat de effectieve pensioenleeftijd in ons land ten opzichte van de leven-sverwachting veel te laag is! Omdat wij jongeren, later ook graag een pensioen zouden hebben en meegenieten van de welvaart waarvoor vorige generaties hebben blijven vechten! Een grote dank u wel daarvoor!

Naast de twee bovengenoemde maatregelen waarover ik toch eventjes mijn hart wou luchten zijn er nog heel wat maatregelen die heel veel mensen persoonlijk hard raken. Dat kan en wil ik zeker niet ontkennen. Maar toch had ik graag het volgende gevraagd:

Vakbonden, zouden jullie met zoveel enthousiasme als je vandaag kon staken aan de onderhandelingstafel willen gaan zitten, alstublieft? Het sociaal overleg dat in het regeerakkoord heel vaak wordt vernoemd moet op een constructieve manier plaatsvinden in plaats van druk te zetten via stakingen en betogingen. Indien er geen gehoor wordt gegeven aan jullie bedenkingen en geen aan-vaardbaar compromis wordt gevonden, zoek dan pas naar andere manieren om druk te zetten.

“ Vakbonden, zouden jullie met zoveel en-thousiasme als je vandaag kon staken aan

de onderhandelingstafel willen gaan zitten, alstublieft?

16

Vakbondsleden, werkmensen en andere betogers, in de eerste plaats wil ik jullie vragen na te denken bij de subjectieve boodschappen die via de vakbonden worden verspreid. Daarnaast roep ik jullie allen op om verder te kijken dan korte, in krantenkoppen samenge-vatte, maatregelen om ons land in rep en roer te zetten. Na grondig evalueren van maatregelen mag er gerust protest komen, liefst zelfs, maar dan op een constructieve manier.

Ik hoop dat ons model van sociaal over-leg tot constructieve oplossingen komt om de onevenwichten in het regeer-akkoord recht te zetten. En daarnaast hoop ik dat de oudere generatie beseft dat hier meer op het spel staat dan en-kel en alleen de huidige crisis, het gaat over de toekomst van de jongeren van-daag! Jongeren die niet alleen willen in-boeten aan welvaart om zo het krediet terug te betalen die de laatste decennia is opgenomen! Amen!

Heel veel constructieve groeten,

Een naïeve student met een enorme hoop op een mooie toekomst in een haalbare welvaarstaat.

PAG

INA

13

“ Ik hoop dat ons model van sociaal overleg tot constructieve oplossingen komt om de oneven-wichten in het regeerakkoord recht te zetten.”

Simon AmezPenningmeester CDS Gent

17

18