diagnoza gospodarczo-społeczna miasta jaworzna · diagnoza gospodarczo-społeczna miasta jaworzna...

Diagnoza gospodarczo-społeczna miasta Jaworzna

Publikacja powstała w ramach projektu

„Partnerstwo – Wiedza – Rozwój - program kompleksow ego przygotowania

gminy Jaworzno do zarz ądzania zmian ą gospodarcz ą”

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Priorytet VIII – Regionalne kadry gospodarki

Działanie – 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie

Poddziałanie 8.1.2 – Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie.

Publikacja jest bezpłatna, współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach

Europejskiego Funduszu Społecznego

„Człowiek- najlepsza inwestycja”

2

Spis tre ści

1.Wstęp ..................................................................................................................................3

2. Metodologia diagnozy .........................................................................................................5

2.2. Cel badania ankietowego .............................................................................................7

3. Stan społeczny miasta Jaworzna........................................................................................9

3.1. Charakterystyka ludności miasta Jaworzna ..................................................................9

3.1.1. Aktywność ekonomiczna mieszkańców .............................................................. 18

3.1.2. Mieszkańcy korzystający z Pomocy Społecznej .................................................. 26

3.2. III Sektor .................................................................................................................... 29

3.2.1.Organizacje NGO działające w mieście Jaworzno ................................................ 29

3.3. Edukacja .................................................................................................................... 31

3.3.1. Placówki oświatowe ............................................................................................. 31

3.3.2. Dopasowanie modelu kształcenia do potrzeb rynku ............................................ 32

3.3.3. Rola kształcenia zawodowego ............................................................................. 35

3.3.4. Kształcenie ustawiczne w mieście ....................................................................... 35

4. Stan gospodarczy miasta Jaworzna ................................................................................. 37

4.1. Obszary inwestycyjne ................................................................................................ 38

4.2. Podmioty gospodarcze............................................................................................... 43

4.3. Bariery gospodarcze miasta ....................................................................................... 46

4.4. Rynek Pracy .............................................................................................................. 47

4.4.1. Osoby zagroŜone wykluczeniem z rynku pracy ................................................... 48

5. Stan ekologiczny miasta Jaworzna ................................................................................... 49

5.1. Roślinność chroniona ................................................................................................. 50

5.2. Stan jakościowy i ilościowy wód podziemnych w mieście ........................................... 52

6. Praca warsztatowa ........................................................................................................... 55

6.1. Analiza statystyczna ankiet ........................................................................................ 56

6.2. Wskaźnikowe porównanie miasta Jaworzna ............................................................ 105

7.Analiza SWOT ................................................................................................................. 132

Spis ilustracji ...................................................................................................................... 143

Spis tabel .......................................................................................................................... 148

3

1.Wstęp

DIAGNOZA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA MIASTA JAWORZNA została opracowana w

ramach projektu „ Partnerstwo – Wiedza – Rozwój - program kompleksowego przygotowania

gminy Jaworzno do zarządzania zmianą gospodarczą” współfinansowanego przez Unię

Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet VIII – Regionalne

kadry gospodarki, Działanie – 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw

w regionie, Poddziałanie 8.1.2 – Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych

w regionie.

Projekt realizowany jest w okresie od maja 2009r. do kwietnia 2010r. na terenie

gminy Jaworzno. Celem projektu jest przygotowanie miasta Jaworzna do zarządzania

zmianą gospodarczą, która jest traktowana jako kategoria ekonomiczna na poziomie

lokalnym determinowana przez czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Pierwsze to przede

wszystkim makrootoczenie w formie otoczenia ekonomicznego, technologicznego,

społecznego, demograficznego. Otoczenie zewnętrzne wpływa na Ŝycie gospodarcze gminy,

jest mało przewidywalne oraz prawie całkowicie nie dające się kształtować

z lokalnego poziomu gminy. Czynniki wewnętrzne, które kreują zmianę gospodarczą

stanowią m.in. takie elementy jak: stan bezrobocia, rozwój przedsiębiorstw, poziom

kształcenia ustawicznego, działalność instytucji publicznych i prywatnych na rzecz rozwoju

gminy. WdroŜenie niniejszego projektu pozwoli z jednej strony zdiagnozować stan Ŝycia

gospodarczego w mieście, z drugiej strony umoŜliwi przygotowanie i wdroŜenie strategii

wczesnego przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą. Dzięki wdroŜeniu projektu

rozwiązane zostaną następujące problemy:

� brak trwałych struktur reprezentujących wszystkie środowiska gospodarcze mające

wpływ na jakość Ŝycia gospodarczego mieście,

� słaby przepływ informacji na drodze pracodawca- urząd- pracownik- sektor edukacji,

� brak gotowych rozwiązań moŜliwych i faktycznych problemów i niedopasowań

gospodarczych,

4

� brak spójnej strategii zarządzania zmianą gospodarczą w gminie Jaworzno,

� brak środków finansowych na przygotowanie i wdroŜenie narzędzi efektywnego

zarządzania zmianą gospodarczą,

� brak spójnej informacji o skali i poziomie planowanych procesów restrukturyzacyjnych

w gminie.

Celem głównym projektu jest zawi ązanie trwałego partnerstwa w gminie Jaworzno

mającego przewidywa ć i zarządzać zmianą gospodarcz ą.

Celami szczegółowymi projektu jest:

- pogłębienie wiedzy o procesach gospodarczych w gminie,

- techniczne przygotowanie do przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą,

- wzrost jakości Ŝycia gospodarczego w mieście.

W celu realizacji projektu zostało utworzone Forum Współpracy i Wymiany Informacji,

którego uczestnikami są następujący Sygnatariusze projektu:

� Miasto Jaworzno,

� Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie,

� Powiatowy Urząd Pracy w Jaworznie,

� Śląski Instytut Rozwoju Turystyki i Ochrony Środowiska Sp. z o.o. w Jaworznie,

� Ośrodek Wspierania Inicjatyw Społecznych w Jaworznie,

� Centrum Integracji Społecznej,

� Jaworznickie Stowarzyszenie Przedsiębiorców,

� NSZZ Solidarność PKE S.A. w Jaworznie,

� Cech Rzemiosł RóŜnych w Jaworznie,

� Powiatowa Rada Zatrudnienia w Jaworznie.

Spotkania Forum prowadzą moderatorzy:

Dr Marka Łabaja – Dziekana Wydziału Nauk Społecznych w WyŜszej Szkole Turystyki

i Ekologii w Suchej Beskidzkiej – rodowitego Jaworznianina,

Dr Artura Ochojskiego – adiunkta w Akademii Ekonomicznej w Katowicach.

5

2. Metodologia diagnozy

W celu prawidłowej i dogłębnej wizualizacji diagnozy społeczno – gospodarczej Jaworzna

zostały scharakteryzowane następujące pola opisujące stan w mieście:

- pole społeczne,

- pole gospodarcze,

- pole ekologiczne.

2.1. Porównanie

Porównano miasto Jaworzno do czterech miast w województwie śląskim

o przybliŜonej powierzchni terenu oraz podobnej strukturze rozwojowej oraz ukazanie

Jaworzna na tle całego województwa śląskiego. Były to miasta Dąbrowa Górnicza, Tychy,

śory, Rybnik.

Dąbrowa Górnicza

Miasto połoŜone w Zagłębiu Dąbrowskim, na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu

Przemysłowego (GOP), nad Czarną Przemszą i Białą Przemszą, w duŜej części w Kotlinie

Dąbrowskiej.

Największe powierzchniowo miasto województwa (9. w kraju) i największy ośrodek

przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego. NaleŜy do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Silesia i znajduje się w liczącej ok. 2,2 mln mieszkańców konurbacji śląsko-dąbrowskiej.

W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta stali: ArcelorMittal Poland

oddział Dąbrowa Górnicza (dawna Huta Katowice) i jedna z największych europejskich

koksowni: Koksownia Przyjaźń.

W 1996 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów, utworzona została Katowicka Specjalna

Strefa Ekonomiczna (KSSE). W jej skład weszły między innymi tereny Dąbrowy Górniczej

3

oraz sąsiadującego z nią Sosnowca tworząc Podstrefę Sosnowiecko-Dąbrowską. Jej cechą

charakterystyczną jest rozproszenie terytorialne obszarów przeznaczonych pod inwestycje

oraz ich połoŜenie w pobliŜu restrukturyzowanych przedsiębiorstw.

Tychy

Miasto przemysłowe połoŜone w południowej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

(GOP) Od 20 września 2007 jest częścią Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (jest

jednym z miast załoŜycielskich). Tychy zajmują 26. pozycję pod względem liczby ludności

w Polsce oraz znajdują się na 46. pod względem powierzchni. Miasto znane jest z browaru –

Tyskie Browary KsiąŜęce, które obecnie wchodzą w skład Kompanii Piwowarskiej S.A.

W mieście znajduje się podstrefa Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz zakłady

motoryzacyjne koncernu FIAT.

śory

Miasto leŜące na Górnym Śląsku na PłaskowyŜu Rybnickim, nad rzeką Rudą. śory naleŜą

do najstarszych miast śląskich, ich historia sięga juŜ ponad 725 lat. Obszar miasta wynosi

64,64 km², co daje mu miejsce w pierwszej sześćdziesiątce na liście polskich miast pod

względem powierzchni. śory graniczą z powiatami mikołowskim, pszczyńskim i rybnickim

oraz miastami Jastrzębie-Zdrój i Rybnik. śory dysponują atrakcyjnymi terenami pod budowę

obiektów handlowych, produkcyjnych, usługowych i sportowo – rekreacyjnych. Ponadto w

mieście prowadzona jest rekultywacja terenów zdegradowanych, na których tworzone są

parki. śory to miasta zaczynające dynamicznie się rozwijać. Na terenie miasta jest

zarejestrowanych 4987 podmiotów gospodarczych.

Rybnik

Miasto połoŜone w południowej Polsce, największe miasto Rybnickiego Okręgu Węglowego.

Rybnik jest siedzibą Subregionu Zachodniego.

Rybnik jest miastem na prawach powiatu, składającym się z 27 dzielnic zamieszkiwanych

przez 141,4 tys. mieszkańców oraz siedzibą powiatu rybnickiego ziemskiego. Zajmuje 14

miejsce na liście największych miast Polski wg powierzchni i 25 miejsce na liście

największych miast polski wg ludności. Jest równieŜ na 9 miejscu pod względem wielkości

w województwie śląskim wg ludności.

4

Na terenie miasta jest około 13 tys. zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Swoje

fabryki posiadają tu m.in. Purmo, Tenneco Automotive. Na terenie miasta działa 24-

hektarowa Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (cała strefa przemysłowa ma 54

hektary) oraz Rybnicka Strefa Aktywności Gospodarczej.

5

Rysunek 1. Mapa województwa śląskiego

Źródło: www.mapy.pl

Diagnoza stanu rozwoju Jaworzna została przeprowadzony na podstawie 62 wskaźników

dotyczących społeczeństwa, środowiska przyrodniczego, gospodarki, rynku pracy, turystyki,

zarządzania finansami poprzez ich porównanie do wartości wskaźników dla w/w miast

województwa śląskiego. Wskaźniki zostały pogrupowane w następujące dziedziny:

POLE SPOŁECZNE 20 wskaźników

LUDNOŚĆ 8 wskaźników

EDUKACJA 9 wskaźników

POMOC SPOŁECZNA 3 wskaźniki

POLE ŚRODOWISKOWE 10 wskaźników

ZIELEŃ 7 wskaźników

GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA 3 wskaźniki

POLE GOSPODARCZE 32 wskaźniki

RYNEK PRACY 16 wskaźników

STRUKTURA PODMIOTÓW 3 wskaźniki

TURYSTYKA 6 wskaźników

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 7 wskaźników

PowyŜsze wskaźniki moŜna podzielić na :

� Progresywne (wskaźniki pozytywne), tzn. takie wskaźniki, których wzrost wartości jest

poŜądany czyli rosnącym wartościom tych wskaźników przyporządkowane są

rosnące oceny, wartością najkorzystniejszą progresora jest wartość maksymalna,

najmniej korzystną – wartość minimalna.

� Regresywne (wskaźniki negatywne), tzn. takie wskaźniki, których wzrost wartości jest

niepoŜądany, czyli rosnącym wartościom tych wskaźników przyporządkowane są

malejące oceny, wartością najkorzystniejszą regresora jest wartość minimalna,

najmniej korzystną – wartość maksymalna.

6

Lista zastosowanych wskaźników oraz ich charakter zostały ujęte w tabeli nr 25. Dla

wyznaczenia wartości wskaźników zastosowano dane statystyczne dostępne w Głównym

Urzędzie Statystycznym w ramach Banku Danych Regionalnych. Przy określeniu

wskaźników niniejszej diagnozy wykorzystano dane statystyczne gromadzone dla kaŜdego

roku (stan aktualności większości danych to 2008 rok) oraz dane uzyskane z Narodowego

Spisu Powszechnego w 2002 roku. Lista wartości wskaźników oraz ich aktualność

prezentuje tabela nr 26.

Na podstawie wartości wskaźników wyznaczone zostały relacje wartości wskaźników

Jaworzna w porównaniu z innymi miastami, a następnie róŜnice zostały przedstawione

graficznie za pomocą wykresów.

W wyniku spotkań Sygnatariuszy przeprowadzono prace diagnostyczne oraz zawiązano

trwałe partnerstwo w gminie Jaworzno na rzecz przewidywania i zarządzania zmianą

gospodarczą. Prace te wymagały jednak głębszej charakterystyki następujących czynników:

� kondycji gospodarczej firm i ich zdolności inwestycyjnych,

� poziomu aktywności środowisk biznesowych i około biznesowych oraz ich

skuteczności w tworzeniu klimatu przedsiębiorczości,

� motoryczności środowisk branŜowych,

� skuteczności polityki podmiotów publicznych w zakresie zagospodarowania

przestrzennego, kształtowania lokalnego rynku pracy, edukacji (w tym edukacji

zawodowej), kształtowania kultury i tradycji lokalnych oraz pomocy społecznej,

� stopnia integracji i sprawności organizacji pozarządowych,

� poziom wykształcenia i kompetencji zawodowych oraz mobilności mieszkańców

(w szczególności młodzieŜy),

� popytu na produkty miejskie i komercyjne dla szeroko rozumianych turystów.

Opis stanu gospodarczego gminy Jaworzno, wymaga jednak poza wskazaniami dotyczącymi

sytuacji w kontekście kluczowych podmiotów skupienia się na specyficznych obszarach

tematycznych. Zdaniem Sygnatariuszy spotkań na sytuację społeczno-gospodarczą

wpływają następujące grupy czynników:

a) czynniki o określonym profilu wartości:

� bogate walory środowiska naturalnego oraz duŜa ilość terenów zielonych,

� dobry poziom bezpieczeństwa oraz warunki mieszkaniowe w gminie,

� wysoki i wciąŜ poprawiający się standard obsługi administracyjnej,

� wysoki poziom kapitału społecznego mieszkańców,

7

� nierozerwalne problemy aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych

ruchowo oraz osób w wieku 40+ i 50+,

� trwające procesy integracji przestrzennej i funkcjonalnej miasta,

� słabe „umiejscowienie” gminy w świadomości mieszkańców regionu na mapie

województwa,

� wizerunek miasta pełniący funkcję rezydencjalną oraz sypialną dla innych środowisk

miejskich,

� poprawiająca się jakość nowoczesnych usług elektronicznych w gminie,

b) czynniki bez określonego profilu wartości:

� poziom inwestycji komunalnych, w szczególności rozbudowa infrastruktury drogowej i

inwestycyjnej,

� poziom oddziaływania na sytuację gospodarczą nowych projektów europejskich,

� stopień zaangaŜowania w partnerstwa podmiotów pozarządowych, stowarzyszeń

oraz podmiotów publicznych i biznesowych,

� poziom integracji przedsiębiorstw,

� stan i tendencje procesów restrukturyzacyjnych tradycyjnych sektorów przemysłu

w gminie,

� struktura i stan kształcenia zawodowego osób młodych,

� ilość podmiotów nowej i starej gospodarki w gminie,

� struktura i aktywność małych i średnich firm.

Celem spotkań było równieŜ rozpoznanie przestrzeni strategicznych miasta Jaworzna to jest

przestrzeni istotnych dla sytuacji gospodarczej w Jaworznie oraz identyfikacja infrastruktury

technicznej niezbędnej w rozwoju gospodarczym miasta. Moderatorzy wspólnie

z uczestnikami spotkań interpretowali uzyskane odpowiedzi na pytania, które dotyczyły:

� charakteru przekształceń przestrzeni,

� charakteru zmian w infrastrukturze,

� zachowań podmiotów określonych jako kluczowe dla sytuacji gospodarczej

w mieście.

Na podstawnie uzyskanych wyników została opracowana ankieta na potrzeby realizacji projektu

„Partnerstwo – Wiedza –Rozwój – program kompleksowego przygotowania gminy Jaworzno do

zarządzania zmianą gospodarczą”.

2.2. Cel badania ankietowego Celem ankiety było rozpoznanie istniejących uwarunkowań dotyczących sytuacji

gospodarczej miasta Jaworzna. W celu pozyskania opinii szerszej grupy społecznej ankieta

została przekazana instytucjom funkcjonującym na terenie Jaworzna, przedsiębiorcom,

organom władzy, mieszkańcom, w celu określenia stopnia wpływu proponowanych

8

czynników na rozwój gospodarczy Jaworzna. Wyniki ankiety wykorzystywano przy

opracowywaniu diagnozy zarządzania zmianą gospodarczą Jaworzna.

9

3. Stan społeczny miasta Jaworzna

Jaworzno od 1999r. jest miastem na prawach powiatu, zlokalizowanym we wschodniej

części woj. śląskiego, na pograniczu regionów Górnego Śląska i Małopolski tj. w odległości

ok. 20 km na wschód od Katowic oraz ok. 57 km na zachód od Krakowa. Jaworzno od 1997r.

naleŜy do Górnośląskiego Związku Metropolitarnego. Pod względem terytorialnym Jaworzno

zaliczane jest do jednych z największych miast w woj. Śląskim oraz w Polsce, zajmuje

obszar 152,7 km².

3.1. Charakterystyka ludno ści miasta Jaworzna W Jaworznie według danych GUS na koniec 2008r. na stałe zameldowanych było 95 685

osób, natomiast rzeczywista liczba mieszkańców według faktycznego miejsca zamieszkania

wynosiła 95 228 osób, czyli o 457 miej. Udział kobiet w grupie osób faktycznie

zamieszkałych w mieście wynosił 49 092, natomiast męŜczyzn 46 136. Porównując lata

2005 – 2009 zauwaŜyć moŜna, Ŝe liczba mieszkańców sukcesywnie spada. Liczebność

populacji mieszkańców Jaworzna oraz dynamikę zmian liczebności obrazuje tabela 1.

Tabela 1. Zmiany liczebno ści mieszka ńców Jaworzna w latach 2005 - 2009

Lata

Mieszkańcy

2005 2006 2007 2008 2009

( tylko I

półrocze)

Według stałego miejsca

zameldowania

Ogółem 96 606 96 220 95 937 95 685 95 124

Kobiety 49 621 49 481 49 399 49 299 49 010

MęŜczyźni 46 985 46 739 46 538 46 386 46 114

Według faktycznego

miejsca zamieszkania

Ogółem 96 217 95 771 95 520 95 228 *

Kobiety 49 398 49 247 49 220 49 092 *

MęŜczyźni 46 819 46 524 46 300 46 136 *

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (*brak danych)

10

Analizując powyŜsze dane dotyczące liczebności mieszkańców ze względu na wiek, naleŜy

zauwaŜyć, Ŝe liczba osób w wieku produkcyjnym czyli budzącym największe

zainteresowanie z punktu widzenia rynku pracy tj. w wieku 15 – 64 lata z roku na rok spada.

JeŜeli ten stan będzie się utrzymywał to proces starzenia się ludności Jaworzna jeszcze

bardziej się uwidaczni - osób w wieku przedprodukcyjnym czyli młodzieŜy jest

zdecydowanie mniej niŜ osób w wieku poprodukcyjnym, którzy przeszli w stan bierności

zawodowej. MoŜna przypuszczać, Ŝe główną przyczyną takiego stanu jest brak przyrostu

naturalnego oraz migracja ludności w poszukiwaniu zatrudnienia. Tabela nr 2 obrazuje

zmianę liczebności poszczególnych grup wiekowych na przełomie lat 2005 – 2008 z

podziałem na płeć.

Rysunek 2. Mieszka ńcy Jaworzna

Źródło: Dane Urzędu Miasta Jaworzna

Tabela 2. Liczebno ść grup wiekowych w latach 2005 – 2008.

Lata

Ludność

2005 2006 2007 2008

O K M O K M O K M O K M

W wieku

przedprodukcyjny13845 6735 7119 13316 6463 6853 13005 6308 6697 12725 6165 6560

11

m (poniŜej 15 lat)

W wieku

produkcyjnym

(15-59 lat Kobiety,

15-64 lata

MęŜczyźni)

67225 32623 34602 67042 32552 34520 66854 32366 34488 66513 32084 34429

W wieku

poprodukcyjnym 15138 10040 5098 15413 10262 5151 15661 10546 5115 15990 10843 5147

Ogółem 96217 49398 46819 95771 49247 46524 95520 49220 46300 95228 49092 46136

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Gdzie :

O - Ogółem K – Kobiety M – MęŜczyźni

NaleŜy zatem ukierunkować politykę na utrzymanie, a nawet przyciągnięcie do Jaworzna

osób młodych oraz na dostosowaniu polityk rynku pracy do potrzeb i moŜliwości osób

w starszych grupach wiekowych.

Rysunek 3. Struktura ludno ści Jaworzna według ekonomicznych grup wieku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

12

Rysunek 4. Struktura grupy w wieku przedprodukcyjn ym z podziałem na płe ć.


Wykres przedstawiony na rys.3 ukazuje, iŜ maleje liczba ludności w wieku

przedprodukcyjnym (dzieci i młodzieŜ w wieku do 15 lat), która w końcu 2008r. wynosiła

12 725 osób. Grupa ta zmniejszyła się w porównaniu z 2005 r. o 1120 osób.

Rysunek 5. Struktura grupy w wieku produkcyjnym z p odziałem na płe ć.


13

Nieznacznie obniŜyła się liczba ludności w wieku produkcyjnym (kobiet w wieku 15 – 59 lat

i męŜczyzn w wieku 15 – 65 lata) stanowiąca dominującą grupę ludności Jaworzna. W końcu

2008r. liczebność tej grupy wynosiła 66513 osób. W porównaniu z rokiem 2005, gdzie

liczebność grupy wynosiła 67225 osób, zmniejszyła się o 712 osób.

Rysunek 6. Struktura grupy w wieku poprodukcyjnym z podziałem na płe ć.


Natomiast zwiększa się liczebność grupy w wieku poprodukcyjnym (kobiety w wieku 60 lat

i więcej oraz męŜczyźni w wieku 65 lat i więcej), która na koniec 2008r. wynosiła 15990

osób, o ile na koniec roku 2005 – 15138 osób.

W grupie ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym przewaŜali męŜczyźni,

podczas gdy wśród ludności w wieku poprodukcyjnym większość stanowiły kobiety.

Podsumowując strukturę populacji Jaworzna według ekonomicznych grup wiekowych

w 2008r. naleŜy zauwaŜyć, iŜ jest ona jeszcze korzystna. AŜ 66,1% populacji stanowią osoby

w wieku produkcyjnym, a udział ludności w wieku przedprodukcyjnym przewyŜsza udział

osób w wieku poprodukcyjnym. Niestety róŜnice te powoli się zacierają, od 2005r.

sukcesywnie zmniejsza się grupa osób w wieku przedprodukcyjnym, a zwiększa się grupa

osób w wieku poprodukcyjnym. Dlatego naleŜy spodziewać się w niedalekiej przyszłości

symptomów starzenia się społeczeństwa. PowyŜsze stwierdzenia obrazują tabela 3 i rys.7.

Tabela 3. Udział ludno ści Jaworzna według ekonomicznych grup wieku w % lud ności ogółem w latach 2005 – 2008

Lata 2005 2006 2007 2008

14

Ludność

( % z ogółem)

W wieku przedprodukcyjnym 18,8 18,2 17,6 17,1

W wieku produkcyjnym 65,5 65,8 66,0 66,1

W wieku poprodukcyjnym 15,7 16,1 16,4 16,8

Ogółem 100 100 100 100


Rysunek 7. Udział procentowy ludno ści Jaworzna z podziałem na grupy ekonomiczne


Równocześnie z powyŜszymi analizami naleŜy określić ruch naturalny mieszkańców tj. liczbę

urodzeń porównać z liczbą zgonów, a co za tym idzie określić przyrost naturalny Jaworzna.

Tabela 4. Ruch naturalny Mieszka ńców Jaworzna

Lata

Wyszczególnienie

2005 2006 2007 2008 I półrocze

2009

15

MałŜeństwa 506 570 598 669 274

Urodzenia Ŝywe 820 781 882 900 458

Zgony 931 931 934 961 483

Przyrost naturalny -111 -150 -52 -61 -25


W Jaworznie jak w większości miast Polski nie obserwuje się przyrostu naturalnego. Stanowi

to powaŜny problem, gdyŜ w sposób sukcesywny następuje starzenie się społeczeństwa

miasta. Ogromny wpływ na rozwój demograficzny populacji ma równieŜ zjawisko migracji.

Najczęściej migracja ma przyczyny ekonomiczne (np. cele zarobkowe). Ruch migracyjny

w Jaworznie przedstawia tabela 5.

Tabela 5. Migracje ludno ści w mie ście Jaworzno w ostatnich latach.

Lata

Migracja 2005 2006 2007 2008

Zameldowanie 464 473 525 446

W tym z zagranicy 15 25 42 40

Wymeldowanie 599 709 756 637

W tym za granicę 65 194 140 70

Saldo migracji

wewnętrznych -85 -67 -133 -161

Saldo migracji

zagranicznych -50 -169 -98 -30


W Jaworznie saldo migracji ma charakter (współczynnik) ujemny, co oznacza, Ŝe większa

liczba Jaworznian opuszcza miasto aniŜeli przybywa nowych mieszkańców. Większość

ludności napływowej meldującej się na pobyt stały stanowiły kobiety (251). Saldo migracji

stałej, na którą składają się migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały

wyniosło w 2008r. minus 191 osób. W 2008r. podobnie jak w roku poprzednim, odnotowano

ujemne saldo migracji zagranicznych na pobyt stały (minus 30 osób wobec minus 98 osób

w raku 2007 czy minus 169 osób w roku 2006).

Tabela nr 6 przedstawia strukturę ludności Jaworzna według miejsca zamieszkania

w poszczególnych jednostkach strukturalnych miasta oraz określa ich gęstość zaludnienia.

Tabela 6. Jednostki strukturalne Jaworzna z podział em na gęstość zaludnienia, powierzchni ę oraz liczb ę ludno ści (dane za 2008r.)

16

Jednostki strukturalne Jaworzna Liczba

mieszkańców

Powierzchnia

dzielnic w km²

Gęstość

zaludnienia na

km²

Byczyna 6413 22,2 288,5

CięŜkowice 4860 36,8 132,0

Dąbrowa Narodowa i Osiedle Stałe 16516 10,2 1624,0

Długoszyn 3206 7,2 445,3

Jeleń 5121 16,1 318,1

Szczakowa i Pieczyska 8642 16,8 515,3

Śródmieście i Bory 50390 24,4 2065,2

Zachodni Zespół Przemysłowy 1129 18,5 61,0

Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Jaworznie

Najgęściej zamieszkiwane i zaludnione są Śródmieście i Bory, gdzie mieszka 50 tys. ludzi, to

ponad 2 tys. osób na km². Drugą pod względem gęstości zaludnienia jest Dąbrowa

Narodowa i Osiedle Stałe, gdzie mieszka ponad 16,5 tys. mieszkańców, a gęstość

zaludnienia na km² wynosi ponad 1,6 tys. reszta jednostek strukturalnych zdecydowanie

odbiegają od dwóch wyŜej wspomnianych pod względem zaludnienia.

Rysunek 8. Odsetek mieszka ńców Jaworzna według jednostek strukturalnych.


17

Rysunek 9. Jednostki strukturalne Jaworzna

Źródło: dane Urzędu Miasta w Jaworznie

Kolejnym istotnym czynnikiem dotyczącym struktury społecznej miasta jest poziom

wykształcenia mieszkańców. Z braku dostępności bieŜących danych odniesiono się do

materiałów zebranych w ramach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2002 roku.

Tabela 7. Zró Ŝnicowanie wykształcenia mieszka ńców Jaworzna w 2002r.

Wykształcenie Ilość osób % danej grupy

względem ogółu

Ogółem 107636 100 %

WyŜsze 6844 6,35 %

Policealne 2167 2,01 %

Średnie razem 25895 24,05 %

Średnie ogólnokształcące 5867 5,45 %

Średnie zawodowe 20028 18,60 %

Zasadnicze zawodowe 20719 19,24 %

18

Podstawowe ukończone 24037 22,33 %

Podstawowe nieukończone i bez

wykształcenia

2079 1,93 %

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NSP 2002

Udział osób z wykształceniem wyŜszym wśród mieszkańców Jaworzna w 2002r. kształtował

się na poziomie 6,35%. Osoby mające wykształcenie średnie stanowiły największą

procentowo grupę mieszkańców Jaworzna, przy czym przewagę tę uzyskali dzięki grupie

osób posiadających wykształcenie średnie zawodowe. AŜ 19,24% ludności miasta miało

wykształcenie zasadnicze zawodowe. Co bardzo niepokojące, aŜ 22,33% jaworznian

posiadało jedynie wykształcenie podstawowe, a prawie 2% grupa mieszkańców nie

posiadała wcale wykształcenia lub miała podstawowe nieukończone.

Rysunek 10. Przekrój wykształcenia mieszka ńców Jaworzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z NSP z 2002r.

3.1.1. Aktywno ść ekonomiczna mieszka ńców Analizując aktywność ekonomiczną mieszkańców Jaworzna trzeba pamiętać o strukturze

wiekowej populacji, jak równieŜ o przemysłowym charakterze miasta. W wyniku

restrukturyzacji w przemyśle nastąpiło obniŜenie poziomu aktywności zawodowej z powodu

bierności części osób, które utraciły pracę. RównieŜ regulacje prawne, pozwoliły przechodzić

niektórym grupom zawodowym na wcześniejszą emeryturę (przede wszystkim górnikom,

słuŜbom mundurowym, tj. policjantom, straŜakom). Doprowadziło to do nadmiernej

19

dezaktywizacji zawodowej osób w wieku przedemerytalnym. Mieszkańców Jaworzna pod

względem ekonomicznym moŜna przyporządkować do trzech podstawowych grup:

- mieszkańcy aktywni zawodowo,

- mieszkańcy bierni zawodowo,

- mieszkańcy bezrobotni.

Mieszkańcy aktywni zawodowo

Ogólna liczba osób pracujących nieznacznie wahała się na przełomie lat 2005 – 2008.

Dodatnim wskaźnikiem jest wzrastająca ilość pracujących kobiet w mieście. W tabeli nr 8

przedstawiono ilościową i procentową strukturę osób pracujących w Jaworznie w latach 2005

– 2008.

Tabela 8. Charakterystyka zmian liczby osób pracuj ących w Jaworznie w latach 2005 – 2008.

Lata

Pracownicy

2005 2006 2007 2008

Kobiety 8377 8567 8601 9071

MęŜczyźni 13195 13778 11495 11633

Ogółem 21572 22345 20096 20704


Rysunek 11. Charakterystyka liczby osób pracuj ących w Jaworznie z podziałem na płeć.


20

Liczba osób pracujących w Jaworznie w 2008r. wynosiła 20 704, z czego 43,8% stanowiły

kobiety, a 56,2% męŜczyźni. Większość z tych osób była zatrudniona w sektorze usługowym

53,7% , z czego 7104 osób stanowiły kobiety (63,9%), a 4023 osoby męŜczyźni tj. 36,1%.

Sektor usługowy podzielony jest na usługi rynkowe i usługi nierynkowe. W sektorze usług

rynkowych według danych GUS pracowało w 2008r. 6533 osób, z czego 3339 kobiety,

a 3194 męŜczyźni. Proporcje w tym sektorze zostały prawie równomiernie zachowane 51,1

% kobiet do 48,9% męŜczyzn. Natomiast w sektorze usług nierynkowych w 2008r. pracowały

4594 osoby, z czego 3765 kobiety, a tylko 829 męŜczyzn. W tym przypadku zdecydowana

większość etatów przypadła w udziale kobietom, bo aŜ 82%, a tylko 18% męŜczyznom.

Drugim co do wielkości sektorem w których pracują Jaworznianie jest sektor przemysłowy.

Tutaj znalazło zatrudnienie 9464 osoby, z czego 7539 męŜczyzn (80%) oraz 1925 kobiet

(20%). Najmniej osób pracujących jest w sektorze rolniczym, tylko 113 osób z czego 71

męŜczyzn i 42 kobiety. PoniŜszy rysunek nr 12 przedstawia wielkości sektorów

ekonomicznych w 2008r.

Rysunek 12. Wykaz sektorów ekonomicznych w Jaworzn ie w 2008r. i liczba pracuj ących w nim osób.


9464

11127

113

sektor przemysłowy

sektor usługowy

sektor rolniczy

21

Odnosząc się do syntetycznego zestawienia danych dotyczących liczby osób zatrudnionych

w Jaworznie naleŜy stwierdzić, iŜ wskaźniki zatrudnienia na jaworznickim rynku są relatywnie

niepokojące. W latach 2005 – 2008 odnotowuje się powolny spadek liczby osób pracujących,

nie licząc roku 2008r. gdzie w porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano wzrost liczby

osób pracujących o 608 osób. Nie napawa to jednak optymizmem, poniewaŜ pomiędzy

rokiem 2006 a 2007 odnotowano spadek osób pracujących o 2249 osoby. Takie zmiany w

liczbie pracujących uznaje się za zjawisko szczególnie niepokojące, wskazujące na

niestabilność sytuacji na rynku pracy w mieście.

Mieszkańcy bierni zawodowo

Mieszkańcy bierni zawodowo charakteryzowani są jako róŜnica w liczbie ogólnej

mieszkańców miasta w wieku produkcyjnym w porównaniu z mieszkańcami pracującymi

i bezrobotnymi. W 2008r. stanowili oni aŜ 64,82%. Jest to wynik zastraszający. Wynika on

najprawdopodobniej z charakterystyki gospodarczej miasta – zatrudnieni wcześniej

w górnictwie masowo przechodzili na wcześniejsze emerytury, korzystając z obniŜonego

wieku emerytalnego dla górników, czy teŜ przeszli na wcześniejsze emerytury górnicze

podczas likwidacji części kopalni. Jak równieŜ z faktu, Ŝe część tych osób jest w młodym

wieku, jeszcze się uczy i nie poszukuje pracy.

Mieszkańcy bezrobotni

Udział procentowy mieszkańców bezrobotnych (11,52%) w porównaniu z mieszkańcami

pracującymi (88,48%) jest niewielki. Trendy obserwowane w zjawisku bezrobocia w latach

2005 – 2008 mają tendencję spadkową. Niestety analiza danych dotyczących roku 2009

ukazuje zwyŜkową liczbę zarejestrowanych w PUP Jaworzno. Wśród osób bezrobotnych

w mieście przewaŜają kobiety. Według danych PUP w Jaworznie w 2008 r. stanowiły one

64,66% populacji bezrobotnych Jaworzna. Przyglądając się osobom bezrobotnym

w Jaworznie nie moŜna jednoznacznie określić grupy wiekowej, która by dominowała wśród

bezrobotnych. Jednak analizując całą populację miasta naleŜy zauwaŜyć wysoki wskaźnik

osób bezrobotnych w młodym wieku (w populacji miasta takich osób jest zaledwie 13,36 %,

natomiast wśród bezrobotnych aŜ 19,74%).

Tabela 9. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworzno w latach 2005 – 2009 z podziałem na płe ć i ich % udziały oraz stopa bezrobocia rejestrowane go w poszczególnych latach.

Lata

2005 % 2006 % 2007 % 2008 % 2009

dane

za III

%

22

Bezrobotni

kwart

ał

Ogółem 5901 100 4770 100 3968 100 2694 100 3043 100

Kobiety 3591 60,9 3149 66 2682 67,6 1742 64,7 1828 60,0

7

MęŜczyźni 2310 39,1 1621 34 1286 32,4 952 35,3 1215 39,9

3

Stopa

bezrobocia

19,1 - 14,5 - 12,0 - 9,1 - 10,2 -

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP Jaworzno

PowyŜszą ogólną liczbę bezrobotnych moŜna przyporządkować do następujących przyczyn

pozostawiania bez pracy:

- osoby, które straciły pracę lub same odeszły z pracy,

- osoby, zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu,

- osoby dotychczas niepracujące,

- osoby z prawem do zasiłku.

PoniŜsza tabela nr 10 przedstawia wielkości poszczególnych grup bezrobotnych.

Tabela 10. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworzno w latach 2005 – 2008

Lata

Typ

2005 2006 2007 2008

Osoby które straciły pracę

lub same odeszły z pracy 4392 3621 3075 2119

Osoby zwolnione z

przyczyn zakładu 514 409 328 216

Osoby dotychczas nigdzie

nie pracujące 1509 1149 893 575

Osoby z prawem do zasiłku 522 362 329 343


Największą grupę bezrobotnych stanowią osoby które, pojedynczo utraciły pracę lub same

z niej zrezygnowały. Pozytywną tendencją jest relatywnie mniejszy udział wśród

bezrobotnych wchodzących na rynek pracy.

23

Rysunek 13. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworz no w 2008r. według typów braku pracy.


W celu dogłębnego scharakteryzowania struktury bezrobocia w mieście naleŜy określić

ilościowe udziały osób bezrobotnych z podziałem na wiek.

Tabela 11. Struktura bezrobotnych w Jaworznie wedłu g wieku

Lata

Wiek bezrobotnych

2005 2006 2007 2008 2009

dane za

III kwartał

18 – 24 lata 1489 1016 781 532 696

25 – 34 lata 1526 1227 1049 717 811

35 – 44 lata 1262 1028 783 496 539

45 – 54 lata 1361 1234 1066 703 560

PowyŜej 55 lat 263 265 289 246 212


Porównując wskaźniki ilościowe osób zarejestrowanych na przełomie lat 2005 – 2009,

dostrzec moŜna, Ŝe najbardziej naraŜeni na utratę pracy oraz jej ponowne znalezienie są

osoby w wieku 25 – 34 lata. Ich udział w ogóle bezrobotnych zarejestrowanych w 2009r.

2119216

575

343 osoby, które straciły pracę lub

same odeszły z pracy

osoby zwolnione z przyczyn

dotyczących zakładu pracy

osoby dotychczas nigdzie nie pracujące

osoby z prawem do zasiłku

24

wynosił ok. 28,8% (26,6% było rok wcześniej), a są to tylko dane za III kwartał 2009r. Inną

istotną kategorią wiekową są bezrobotni poniŜej 25 roku Ŝycia, w roku 2009 stanowili 24,7%

ogółu bezrobotnych. Krzepiące są natomiast wyniki dotyczące grupy wiekowej powyŜej 45

roku Ŝycia. Sukcesywnie z roku na rok ubywa osób w tej grupie. MoŜna wnioskować, Ŝe na

taki obrót sprawy ma wielki wpływ polityka Unii Europejskiej, która nastawiona jest na

wsparcie tejŜe grupy. Są dla nich przewidziane dodatkowe szklenia w celu dostosowania ich

kwalifikacji do aktualnych potrzeb rynku pracy. W 2009r. stanowili oni 19,9% bezrobotnych.

Tabela 12. Podział bezrobotnych ze wzgl ędu na wykształcenie

Lata

Wykształcenie

2005 2006 2007 2008 2009

dane za

III kwartał

WyŜsze 358 333 306 219 323

Policealne, średnie zawodowe 1704 1367 1143 753 819

Średnie ogólnokształcące 406 370 320 282 329

Zasadnicze zawodowe 1877 1435 1146 730 712

Gimnazjalne i poniŜej 1556 1265 1053 710 635

Ogółem 5901 4770 3968 2694 2818


Przyglądając się danym dotyczącym ilości bezrobotnych w poszczególnych grupach

przyporządkowanych według wykształcenia, warto zauwaŜyć, Ŝe posiadanie kwalifikacji jest

istotnym czynnikiem, a zarazem atrakcyjnym atutem na rynku pracy. Jedną z grup

najbardziej naraŜonych na utratę i trudności w jej ponownym znalezieniu są osoby z

wykształceniem gimnazjalnym i poniŜej, a mianowicie osoby nie posiadające kwalifikacji

zawodowych. Stanowią oni przeszło 26,4% wszystkich zarejestrowanych w Jaworznie w

2008r. Dwoma następnymi grupami w których jest najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych

są grupy z osobami z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz policealnym.

MoŜna domniemywać, Ŝe te grupy są tak duŜe z tego względu, iŜ nie dopasowały swoich

kwalifikacji do wymagań i oczekiwań rynku pracy. Uczęszczały na kierunki z których nie ma

popytu na specjalistów w danej chwili albo ich kwalifikacje straciły na aktualności. W 2008r.

udział osób z wykształceniem zasadniczym wynosił 27%, natomiast z policealnym 28% na

wszystkich zarejestrowanych. Najmniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby

z wykształceniem wyŜszym. Są oni najmniej naraŜeni na utratę zatrudnienia. Większość tych

osób posiada konkretne umiejętności, czego potwierdzeniem jest odsetek bezrobotnych,

25

którzy posiadają wyŜsze wykształcenie. Stanowili oni zaledwie 8,2% ogółu bezrobotnych

w 2008r.

Tabela 13. Podział bezrobotnych według sta Ŝu pracy

Lata

StaŜ pracy

2005 2006 2007 2008 2009

dane za III

kwartał

Bez staŜu 1509 1149 893 575 658

Do 1 roku 521 469 432 314 376

1 – 5 lat 921 731 646 451 549

5 – 10 lat 804 610 512 334 340

10 – 20 lat 1269 1057 847 558 510

20 – 30 lat 781 665 527 366 316

30 i więcej 96 89 101 96 69


Tabela 14. Bezrobotni według czasu pozostawiania be z pracy

Lata

Okres bez pracy

2005 2006 2007 2008 2009

dane za III

kwartał

Do 1 m-ca 419 317 261 330 533

1 – 3 m-ce 684 628 614 500 586

3 -6 m-cy 841 601 523 413 461

6 – 12 m-cy 835 670 561 339 519

12 – 24 m-ce 1062 786 569 319 261

PowyŜej 24 m-cy 2060 1768 1440 793 458


26

Rysunek 14. Rozmieszczenie osób bezrobotnych w posz czególnych jednostkach strukturalnych Jaworzna. Źródło: dane Urzędu Miasta w Jaworznie

3.1.2. Mieszkańcy korzystaj ący z Pomocy Społecznej Kluczowym zadaniem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest pomoc osobom

potrzebującym w przezwycięŜaniu trudnych sytuacji Ŝyciowych. Według danych Miejskiego

Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie w 2008r. udzielono wsparcia 4269 rodzinom, które

z róŜnych przyczyn znalazły się w trudnej sytuacji Ŝyciowej. PoniŜsza tabela nr 15

przedstawia powody przyznania pomocy oraz liczbę rodzin, którym została ona udzielona.

Tabela 15. Powody przyznania pomocy

Powód trudnej sytuacji Ŝyciowej Liczba rodzin

Ubóstwo 714

Bezdomność 175

Potrzeba ochrony macierzyństwa 43

w tym wielodzietność 32

Bezrobocie 653

Niepełnosprawność 665

Długotrwała choroba 587

27

Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu

gospodarstwa domowego

698

w tym rodziny niepełne 183

w tym rodziny wielodzietne 203

Pomoc w rodzinie 32

Alkoholizm 242

Narkomania 3

Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu

karnego

31

Brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy

opuszczającej placówki opiekuńczo – wychowawcze

3

Zdarzenia losowe lub sytuacja kryzysowa 5

Ogółem 4269

Źródło: dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie

W 2008r. objęto pomocą dodatkowo 180 rodzin, które dotychczas nie korzystały z pomocy

społecznej. Aby ubiegać się o pomoc z opieki społecznej muszą być spełnione kryteria,

określone w art. 8 p.1. ustawy o pomocy społecznej dotyczące wysokość dochodu

uprawniająca do świadczeń z pomocy społecznej:

- na osobę samotnie gospodarującą – 477,00 zł

- na osobę w rodzinie – 351,00 zł.

Większość z tych rodzin bo aŜ 50% pochodziło ze Śródmieścia. Tak duŜa liczba

podyktowana jest gęstością zaludnienia tej jednostki strukturalnej (53% ogółu mieszkańców

Jaworzna),

a nie jakością Ŝycia ludzi tam zamieszkujących. PoniŜszy rysunek nr 15 obrazuje odsetek

ludzi korzystających z pomocy społecznej według jednostek strukturalnych Jaworzna.

28

Rysunek 15. Rozkład procentowy osób korzystaj ących z pomocy społecznej w poszczególnych jednostkach strukturalnych Jaworzna

Źródło: dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie

Rysunek 16. Odsetek mieszka ńców korzystaj ący z opieki społecznej wg jednostek strukturalnych miasta

29

Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Jaworznie

3.2. III Sektor To organizacje działające społecznie nie dla zysku, czyli organizacje pozarządowe,

określane równieŜ mianem non-profit, woluntarystycznych lub uŜyteczności publicznej.

RównieŜ popularna jest nazwa NGO, będąca skrótem od angielskiego non – govermental

organization.

3.2.1.Organizacje NGO działaj ące w mie ście Jaworzno Według danych Urzędu Miejskiego w Jaworznie do najliczniej reprezentowanych organizacji

pozarządowych działających w mieście naleŜą:

• Sportowe

• Zrzeszające chorych i niepełnosprawnych

• Zajmujące się pomocą społeczną oraz opieką nad dzieckiem i rodziną.

Na stronie www NGO jest zarejestrowanych 206 organizacji pozarządowych z siedzibą

w Jaworznie. Z racji tego, Ŝe strona nie jest na bieŜąco aktualizowana trudno określić, czy

wszystkie nadal funkcjonują. PoniŜej przedstawiony jest wykaz organizacji pozarządowych,

które starają się o środki z budŜetu miasta, są to m.in.:

1. CHRZEŚCIJAŃSKIE STOWARZYSZENIE DOBROCZYNNE,

2. GÓRNICZY KLUB SPORTOWY „VIKTORIA”,

3. HOSPICJUM HOMO - HOMINI IM. ŚW BRATA ALBERTA,

4. JAWORZNICKIE CENTRUM INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ,

5. KLUB ABSTYNENTÓW „RAZEM”,

6. KLUB INTEGRACJI KATOLICKIEJ,

7. KLUB SPORTOWY „ENERGETYK” POŁUDNIOWEGO KONCERNU

ENERGETYCZNEGO S.A.,

8. KLUB SPORTOWY „GARBARNIA SZCZAKOWIANKA”,

9. KLUB SPORTOWY „GÓRNIK”,

10. KLUB SPORTÓW WODNYCH „BOREASZ”,

11. LUDOWY KLUB SPORTOWY „CIĘśKOWIANKA”,

12. LUDOWY KLUB SPORTOWY „ZGODA – BYCZYNA”,

13. MIEJSKI SZKOLNY ZWIĄZEK SPORTOWY,

14. MIEJSKI ZWIĄZEK ROLNIKÓW, KÓŁEK I ORGANIZACJI ROLNICZYCH,

15. OBYWATELSKI RUCH OBRANY BEZROBOTNYCH – STOWARZYSZRNIE

OGÓŁNOPOLSKIE,

16. OŚRODEK WSPIERANIA INICJATYW SPOŁECZNYCH,

30

17. PARAFIALNY ODDZIAŁ AKCJI KTOLOCKIEJ PRZY PARAFII ŚW. WOJCIECHA I

KATARZYNY,

18. POLSKI CZERWONY KRZYś,

19. POLSKI ZWIĄZEK NIEWIDOMYCH KOŁO W JAWORZNIE,

20. POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW KOŁÓ W JAWORZNIE,

21. POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM

UMYSŁOWYM KOŁO W JAWORZNIE,

22. POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO – KRAJOZNAWCZE ODDZIAŁ

W JAWORZNIE,

23. STOWARZYSZENIE RODZIN NA RZECZ DZIECI „SPRAWNYCH INACZEJ”,

24. STOWARZYSZENIE „BETLEJEM”,

25. STOWARZYSZENIE MŁODZIEśOWE „ALTERNATYWA”,

26. STOWARZYSZENIE OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY ODDZIAŁ

W KATOWICACH,

27. STOWARZYSZENIE POMOCY DZIECIOM „PRZYSTAŃ”,

28. STOWARZYSZENIE „RÓśA WIATRÓW”,

29. STOWARZYSZENIE RODZIN WIELODZIETNYCH ODDZIAŁ W SOSNOWCU,

30. STOWARZYSZENIE TWÓRCÓW KULTURY,

31. TOWARZYSTWO OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI W POLSCE KOŁO

W JAWORZNIE,

32. TOWARZYSTWO POMOCY WZAJEMNEJ „JAN KANTY”,

33. TURYSTYCZNY KLUB WODNY „JAWOR”,

34. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „ATLAS”,

35. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „DĄBROVIA 2003”,

36. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „JEDYNKA”,

37. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „K – 2”,

38. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „TARCZA”,

39. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „WOLANT”,

40. YACHT KLUB „TRYTON”,

41. ZRZESZENIE AMAZONEK „SZANSA”,

42. ZWIĄZEK HARCERSTA POLSKIEGO KOMENDA HUFCA IM. S. DWORNICKIEGO,

43. ZWIĄZEK INWALIDÓW WOJENNYCH RP.

Pomimo takiej liczby organizacji NGO w Mieście, mały jest zasięg inicjatyw społecznych

słuŜących rozwojowi i edukacji społeczności lokalnej lub aktywizacji obywateli. Większość

tych organizacji działa na rzecz i w interesie własnych członków, są to organizacje np.

sportowe czy zrzeszające chore osoby. Poprawa sytuacji w tym sektorze byłaby moŜliwa

31

poprzez rozwój form instytucjonalnych wsparcia dla organizacji pozarządowych,

zorganizowanie zaplecza wspomagającego juŜ istniejące organizacje poprzez pomoc

doradczą, szkoleniową czy choćby porady prawne lub pomoc księgową.

3.3. Edukacja

3.3.1. Placówki o światowe W skład bazy edukacyjnej czyli jednostek organizacyjnych działających w zakresie oświaty

w Jaworznie wchodzi: 19 Przedszkoli Miejskich, 12 Szkół Podstawowych, 7 Gimnazjów oraz

14 Szkół Ponadgimnazjalnych. Dodatkowo edukacyjną działalność prowadzą: Państwowa

Szkoła Muzyczna I Stopnia, Ognisko Pracy Pozaszkolnej, Poradnia Psychologiczno –

Pedagogiczna, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Ognisko Wychowawcze,

Powiatowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza, Społeczne Nauczycielskie Kolegium

Języków Obcych, Szkoły społeczne, (Społeczne Liceum, Społeczne Policealne Studium,

Społeczne Gimnazjum, Społeczna Szkoła Podstawowa), Ośrodek Dydaktyczny

Górnośląskiej WyŜszej Szkoły Handlowej w Katowicach, Ośrodek zamiejscowy Akademii

Górniczo – Hutniczej w Krakowie oraz Uniwersytet III wieku.

Dzięki szkolnictwu ponadpodstawowemu tj. ośrodków edukacyjnych od gimnazjów w zwyŜ ,

do Jaworzna dojeŜdŜają uczniowie z pobliskich miejscowości.

W zakresie szkolnictwa wyŜszego potrzeby mieszkańców zaspokajane są zarówno przez

filie uczelni na terenie miasta, jak równieŜ przez ośrodki akademickie w Katowicach,

Sosnowcu, oraz Krakowie.

Wykres przedstawiony na rys. 17 obrazuje zmiany wydatków z budŜetu miasta w latach

2005 – 2008 na oświatę i wychowanie.

Systematycznie wzrasta kwota przypadająca na jednego mieszkańca.

32

Rysunek 17. Wielko ść wydatków na o świat ę i wychowanie w poszczególnych latach.


3.3.2. Dopasowanie modelu kształcenia do potrzeb ry nku Zgodnie z reformą oświaty z 1999r. szkoły ponadgimnazjalne dzielą się na:

- licea ogólnokształcące i profilowane,

- technika

- szkoły zawodowe.

Licea ogólnokształcące przygotowują młodzieŜ do dalszego kształcenia na uczelniach

wyŜszych, natomiast technika i szkoły zawodowe umoŜliwiają absolwentom wejście na rynek

pracy.

W 2008r. licea ogólnokształcące i profilowane ukończyło 658 uczniów. Na koniec grudnia

w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Jaworznie pozostawało 106 osób, tj. 16,1%

wszystkich absolwentów w/w szkół. Wnioski nasuwają się same, iŜ taka struktura kształcenia

nie odpowiada strukturze popytu na pracę. Analizując oferty jakie udostępniane są w PUP

w Jaworznie, naleŜy zauwaŜyć są to oferty pracy w konkretnych zawodach. Aby umoŜliwić

absolwentom liceów wejście na otwarty rynek pracy konieczny jest proces ich aktywizacji

zawodowej, uwzględniający szkolenia (uzyskanie kwalifikacji zawodowych) oraz staŜe

(nabycie praktycznych umiejętności do wykonywania zawodu).

W Jaworznie dominującą grupę stanowią Zespoły Szkół Ponadgimnazjalnych, gdzie

młodzieŜ uczy się m. in. na kierunkach:

33

- Technik budownictwa,

- Technik pojazdów samochodowych,

- Technik handlowiec,

- Technik usług fryzjerskich,

- Kucharz

- Technik informatyk,

- Technik handlowiec/logistyk,

- Technik elektronik/elektryk,

- Technik mechanik,

- Technik ekonomista,

- Technik hotelarstwa,

- Technik obsługi turystycznej,

- Technik organizacji usług gastronomicznych,

- Technik telekomunikacji/Technik teleinformacji,

- Elektromechanik,

- Technik górnictwa podziemnego,

- Technik logistyk.

Wszystkie wymienione kierunki realizowane są w technikach oraz zasadniczych szkołach

zawodowych, których profil dostosowuje się do wymagań rynku pracy. Jest to trudne

przedsięwzięcie, i tak absolwenci takich kierunków jak Sprzedawca i Kucharz mają małą

moŜliwość podjęcia zatrudnienia, poniewaŜ są to zawody aktualnie nadwyŜkowe (dane PUP

w Jaworznie), tzn. jest nadmiar osób poszukujących pracy w stosunku do zgłaszanych ofert.

W 2008r. szkoły ponadgimnazjalne ukończyło w sumie 1 315 absolwentów (o 77 uczniów

więcej niŜ rok wcześniej), 50% stanowili absolwenci liceów ogólnokształcących

i profilowanych, 33,3% absolwenci techników, 9,4% absolwenci zasadniczych szkół

zawodowych oraz 7,3% szkół policealnych.

Tabela 16. Podział absolwentów szkół ponadgimnazjal nych w 2008 r.

Rodzaj placówki szkolnej Absolwenci Udział %

Licea ogólnokształcące i profilowane 658 50

Technika 438 33,3

Zasadnicze Szkoły Zawodowe 123 9,4

Szkoły policealne 96 7,3

Razem 1 315 100

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Jaworznie

34

Z czego w PUP w Jaworznie zarejestrowanych było 10,3% wszystkich absolwentów.

Najliczniejszą grupę stanowiły osoby po liceum ogólnokształcącym (52,5%) oraz liceum

profilowanym (26%), tj osoby nie posiadające wyuczonego zawodu. Absolwenci techników

stanowili 11,1%, absolwenci szkół policealnych zaledwie 3%, natomiast absolwenci

zasadniczych szkół zawodowych 7,4%.

Rysunek 18. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w 2 008r. zarejestrowani w PUP w Jaworznie według wykształcenia

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Jaworznie.

W mieście moŜna równieŜ podnieść wykształcenie w zamiejscowym ośrodku dydaktycznym

Górnośląskiej WyŜszej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach oraz

zamiejscowym ośrodku dydaktycznym Akademii Górniczo – Hutniczej im. Stanisława

Staszica w Krakowie. Pierwszy z w/w ośrodków kształci na kierunkach:

- Zarządzanie (studia I stopnia – licencjackie)

- Administracja (studia I stopnia – licencjackie)

- Socjologia (studia I stopnia – licencjackie)

- Pedagogika (studia I stopnia – licencjackie)

Gospodarka Przestrzenna (studia I stopnia – inŜynierskie).

Natomiast drugi ośrodek uruchomił w Jaworznie zamiejscowy Wydział Górnictwa

i GeoinŜynierii i kształci na kierunkach:

- Górnictwo i Geologia (studia niestacjonarne)

35

- InŜynieria Środowiska (studia niestacjonarne).

3.3.3. Rola kształcenia zawodowego Kształcenie zawodowe ma na celu wprowadzenie na rynek pracy jak największej liczby

specjalistów w swojej dziedzinie. Niestety miejscowe szkoły zawodowe nie mają

dostosowanych ofert edukacyjnych do potrzeb rynku pracy. Analizując ranking zawodów

deficytowych i nadwyŜkowych w 2008r. w Jaworznie, naleŜy dostrzec, iŜ specjalizacje szkół

zawodowych, które w większości kształcą w zawodzie kucharza, sprzedawcy czy teŜ

fryzjerki nie pokrywają się z zapotrzebowaniem na takich specjalistów. Do zawodów

nadwyŜkowych zaliczamy taki zawód, na który występuje mniejsze zapotrzebowanie niŜ jest

liczba osób poszukujących pracy w tymŜe zawodzie. Na pierwszym miejscu w 2008r. znalazł

się zawód – technik usług kosmetycznych, następnie – magazynier, pomoc kuchenna

i fryzjer. Obserwując rynek pracy widać, Ŝe brakuje pracowników z dziedziny budownictwa

oraz specjalistów znających się na obsłudze maszyn technologicznych w przemyśle, jak

równieŜ znających nowoczesne technologie. Daje to pełen obraz kształcenia zawodowego,

który uwidacznia brak nowoczesnych programów nauczania. NaleŜy zauwaŜyć równieŜ, Ŝe

jakość kształcenia zawodowego jest dość niska. Większość absolwentów nie jest

przygotowana do objęcia samodzielnego stanowiska pracy. Aby poprawić sytuację

szkolnictwa zawodowego powinno się wykorzystać środki z Europejskiego Funduszu

Społecznego dla wsparcia szkolnictwa zawodowego. W Programie Operacyjnym Kapitał

Ludzki na lata 2007 – 2013 jednym z celów jest podniesienie poziomu kształcenia

społeczeństwa m.in. w Priorytecie III – Wysoka jakość systemu oświaty oraz Priorytecie IX –

Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach.

3.3.4. Kształcenie ustawiczne w mie ście Podnoszenie, odnawianie, doskonalenie oraz rozwijanie kwalifikacji ogólnych i zawodowych

człowieka zwane jako kształcenie ustawiczne jest kontynuowane przez cały okres jego Ŝycia.

Kształcenie ustawiczne w skali miasta jest jednym z czynników aktywizujących mieszkańców

i przyczyniającym się do wzrostu gospodarczego i postępu społecznego. Kształcenie

ustawiczne pomaga wyrównać szanse edukacyjne osób, które z róŜnych przyczyn nie

ukończyli szkoły średniej. Obejmuje w swoim zakresie działania mające na celu rozwój

osobowości, zdobycie wiedzy, kształtowanie umiejętności oraz rozwój uzdolnień. Gruntowne

i wszechstronne wykształcenie pozwala w pełni korzystać z dóbr technicznych

i cywilizacyjnych, otwiera wszelkie moŜliwości poznawcze oraz prowadzi do zwiększenie

efektywności pracy. Wykształcenie podnosi własną samoocenę, prowadzi do lepszego

samopoczucia, co w konsekwencji prowadzi do większego zadowolenia z Ŝycia. Kształcenie

ustawiczne w Jaworznie opiera się na moŜliwości edukacji w kaŜdym wieku i na wszystkich

36

poziomach, zarówno w szkołach, jaki formach pozaszkolnych placówkach kształcenia dla

dorosłych. Pozaszkolny system ustawicznego kształcenia zawodowego opiera się na

kursach, warsztatach, praktykach zawodowych, seminariach oraz studiach podyplomowych.

Kształcenie ustawiczne w mieście w formie szkolnej realizowane jest w Zespole Szkół nr 2

gdzie znajduje się Gimnazjum dla Dorosłych oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa. Szkoła

oferuje równieŜ 2-letnie uzupełniające liceum ogólnokształcące oraz 3-letnie technikum

uzupełniające kształcące na kierunkach technik mechanik, technik budownictwa, technik

usług fryzjerskich. RównieŜ na podbudowie szkoły policealnej moŜna się kształcić na

kierunkach technik handlowiec, technik obsługi turystycznej, technik prac biurowych, technik

usług fryzjerskich, technik ochrony środowiska. Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1

realizowany jest projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego „Szkoła otwarta dla dorosłych”. Głównym celem projektu jest

modernizacja systemu kształcenia ustawicznego i upowszechnienie edukacji osób dorosłych

w regionie.

Natomiast formy pozaszkolne kształcenia ustawicznego w mieście to m.in.:

- Uniwersytet Trzeciego Wieku, gdzie mieszkańcy seniorzy, którzy w okresie pracy

zawodowej nie dysponowali czasem na naukę mogą teraz uczęszczać. Słuchacze

poszerzają swoją wiedzę m. in. z zakresu psychologii, medycyny, Religi świata oraz języków

obcych.

- Kursy i szkolenia oraz studia podyplomowe realizowane w ramach projektów z Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach

Europejskiego Funduszu Społecznego. Ten rodzaj kształcenia ustawicznego realizowany

jest m.in. przez Agencję Rozwoju Lokalnego S.A. w Jaworznie, która wdraŜa projekty

współfinansowane ze środków Unii Europejskiej.

37

4. Stan gospodarczy miasta Jaworzna Ostatnie lata pod względem przemysłowym były dla Jaworzna bardzo dynamiczne. Wielkie

zakłady przemysłowe ulegały przekształceniom, aby dostosować się do nowego oblicza

gospodarczego.

Problemy finansowe z jakimi borykały się kopalnie spowodowały, Ŝe niektóre z nich

wyprzedały majątek zakładowy, a następnie zostały ostatecznie zlikwidowane. Pozostałe

połączyły się i powstało nowe przedsiębiorstwo działające obecnie, Południowy Koncern

Węglowy S.A.

Sektor energetyczny rozwija się dynamicznie, pierwsza elektrownia powstała

w latach 30–tych przy kopalni Fryderyk – August. Obecnie w Jaworznie funkcjonuje

Elektrownia Jaworzno III PKE S.A.

A oto inne waŜne przedsiębiorstwa, które mają swoje siedziby w Jaworznie:

• BranŜa chemiczna:

� Zakłady Chemiczne „Organika Azot” S.A.

� Best – Pest

• BranŜa transportowa, logistyka oraz spedycja:

� PCC Rail Szczakowa

� PCC Śląskie Linie Kolejowe

� Przedsiębiorstwo WielobranŜowe Transprzęt – Jaworzno III Sp. z o.o.

• BranŜa budowlana:

� Knauf Jaworzno III

� Peri Polska Sp. z o.o.

• Pozostałe branŜe:

� Garbarnia Szczakowa S.A. (przemysł)

� Biuro – Land Sp. z o.o. (artykuły biurowe)

� ART. – COM (informatyka, internet)

38

� Fudmen Zakład Produkcyjny (produkcja okien, ramek, opraw)

� FORNIT (produkcja mebli).

Mimo przekształceniom w górnictwie i przemyśle miasto nadal ma charakter przemysłowy.

Miasto postrzegane z zewnątrz wydaje się mieć charakter przemysłowy, mimo, Ŝe

przekształcenia w górnictwie i przemyśle stopniowo zmieniają to oblicze. Konieczne staje się

wdraŜanie nowych kierunków rozwoju gospodarczego. Władze miasta przystąpiły do udziału

w projekcie „Gospodarcza Brama Śląska”, który ma na celu dostosowanie terenów

poprzemysłowych i niezagospodarowanych to takiego stanu, aby zachęcić nowych

inwestorów do lokowania działalności gospodarczych w mieście. W ramach projektu

Jaworzno przygotowało pod inwestycyjne 206 ha, które wchodzą w skład Zagłębiowskiej

Strefy Gospodarczej. Niestety brak Specjalnej Strefy Ekonomicznej zmniejsza atrakcyjność

miasta.

4.1. Obszary inwestycyjne W wyniku przekształceń przemysłu wydobywczego oraz zmian strukturalnych w mieście

moŜna wyodrębnić m. in. następujące tereny inwestycyjne:

� Tereny przemysłowe,

� Tereny pod handel i usługi.

Tereny przemysłowe zlokalizowane są na południowych obrzeŜach Jaworzna, w osiedlu

Jeleń. Sąsiaduje on bezpośrednio z autostradą A4. Obszar te moŜna podzielić na tereny:

Jaworznickiego Parku Przemysłowego – Kompleks VII Jeleń Dąb w skład którego wchodzą

trzy działki o powierzchni:

1. 90 764 m²

2. 58 971 m²

3. 13 449 m²

39

Rysunek 19. Tereny przemysłowe JPP


oraz Gminnej Strefy Aktywności Gospodarczej „Węzeł Jeleński” – w skład którego wchodzą

trzy pola inwestycyjne:

1. Pole „A” – 3,392 m²

2. Pole „B” – 41,67 m²

3. Pole „C” – 28,413 m².

Rysunek 20. Tereny przemysłowe GSAG.


40

Właścicielem tych terenów jest Gmina Miasta Jaworzna, tereny są uzbrojone i posiadają

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Tereny pod handel i usługi moŜna podzielić na:

1. Teren „Piłsudski” – połoŜony w pobliŜu śródmieścia Jaworzna. Bezpośrednio przylega

do drogi krajowej DK 79, co oznacza, Ŝe ma dogodne połączenie z autostradą A4

oraz drogą ekspresową 51. Teren ten jest własnością Gminy Miasta Jaworzni i ma

powierzchnię 91 294 m².

Rysunek 21. Tereny inwestycyjne „Piłsudski”


2. Teren „Kościuszko” – połoŜony w ścisłym centrum z bardzo dobra obsługą

komunikacyjną. Znajduje się w rejonie ulicy Grunwaldzkiej i Placu Górników,

w odległości kilkuset metrów znajduje się Jaworznicki rynek. Teren uzbrojony, po

przemysłowy po szybie kopalni „Kościuszko” Kopalni Węgla Kamiennego. Teren jest

własnością Gminy Miasta Jaworzno, jego powierzchnia wynosi 61,621 m².

41

Rysunek 22. Tereny inwestycyjne „Ko ściuszko”.


3. Teren „Olszewskiego” – połoŜony w sąsiedztwie skrzyŜowania ul. Olszewskiego

z obwodnicą miasta. RównieŜ jest własnością Gminy Miasta Jaworzna, i ma

powierzchnię 1 804m².

Rysunek 23. Teren inwestycyjny „Olszewskiego”.

Źródło: dane Urzędu Miasta w Jaworznie

42

Jaworzno cechuje dobry klimat inwestycyjny to opinie przedsiębiorców, inwestorów

i ekspertów wyraŜona w badaniach ankietowych przeprowadzonych w ramach

ogólnopolskiego konkursu Gmina Fair Play. Atrakcyjność inwestycyjna miasta Jaworzna

wynika między innymi z konsekwencji w realizacji zamierzeń inwestycyjnych. Dobry klimat

przedsiębiorczości stworzony w mieście podyktowany jest kontynuowanymi lub

zakończonymi inwestycjami – proces scalenia i podziału terenów, przebudowa układu

drogowego uzbrojenie terenów Węzła Jeleńskiego, utworzenie Parku Przemysłowego

i Centrum Obsługi Przedsiębiorstw. Jaworzno jest teŜ aktywnym partnerem w regionie

śląskim. Zostało liderem międzygminnego projektu Gospodarcza Brama Śląska, kluczowego

dla rozwoju województwa śląskiego, zakładającego uzbrojenie, w samym tylko Jaworznie

200 h terenów pod inwestycje. Organizatorzy konkursu Gmina Fair Play docenili działania

zmierzające do budowania atrakcyjności inwestycyjnej miasta, przyznając miastu Jaworzno

status „Złotej Lokalizacji Biznesu”. Dla środowiska inwestorów krajowych i zagranicznych,

lokalnych przedsiębiorców jest to waŜny sygnał i potwierdzenie opinii, Ŝe Jaworzno jest

atrakcyjnym i dobrze przygotowanym miejscem lokalizacji inwestycji. Wyniki konkursu

a zwłaszcza wysokie oceny przyznane przez inwestorów i przedsiębiorców weryfikują

skuteczność działania gmin oraz wystawiają ocenę w zakresie tworzonego klimatu dla

rozwoju przedsiębiorczości, otwartości na nowe inicjatywy gospodarcze oraz szybkości

i skuteczności obsługi inwestorów i procesów inwestycyjnych w mieście. W rankingu

konkurencyjności gmin w ramach konkursu Gmina Fair Play, Jaworzno uplasowało się na

najwyŜszych pozycjach.

Jaworzno to miasto wielkich inwestycji. Tylko w kilku ostatnich latach powstały tutaj:

Oczyszczalnia Ścieków "Dąb", hala widowiskowo-sportowa z widownią na 2,5 tys. miejsc,

Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy. Trwają prace nad kontynuacją budowy kolektora

"Wąwolnica", jako jednego z etapów uporządkowania gospodarki ściekowej w rejonie potoku

Wąwolnica, budową sali gimnastycznej o pow. 1899,7 m kw. Najbardziej priorytetowym

przedsięwzięciem jest budowa obwodnicy południowej o łącznej długości 12,5 km.

43

Rysunek 24. Miejskie Centrum Kultury i Sportu w Jaw orznie

Źródło: www. jaworzno.pl

4.2. Podmioty gospodarcze Liczba podmiotów gospodarki narodowej działających na terenie Jaworzna w 2008r.

wynosiła 7 674, z czego 94,7% naleŜało do sektora prywatnego (7 269 podmiotów).

Analizując lata 2004 – 2008 zauwaŜamy, Ŝe liczba ich liczba stopniowo spada. W celu

stwierdzenia wielkości poszczególnych branŜ gospodarki w mieście, zostały

przeanalizowane udziały podmiotów gospodarki narodowej wg sekcji PKD. Najwięcej

podmiotów miał sektor G - „Handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów mechanicznych,

motocykli oraz artykułów uŜytku osobistego i domowego” (33,64%). Dalej pod względem

liczby podmiotów uplasowała się sekcja K – „Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i

usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej” (18,89%). Następnie

znajdowała się sekcja F – „Budownictwo” (10,69%) oraz sekcja I – „Transport, gospodarka

magazynowa i łączność” (8,02%) i sekcja D – „Przetwórstwo przemysłowe” (7,27%). W

2008r. zaobserwowano istotny wzrost liczby podmiotów w sekcji K i F. Spadła natomiast

liczba podmiotów w z sekcji G, w pozostałych sektorach nie odnotowano istotnych zmian.

44

PoniŜsza tabela nr 17 zawiera dane o przedsiębiorstwach wg sekcji PKD w Jaworznie w

latach 2004 – 2008.

Tabela 17. Podmioty gospodarki narodowej zarejestro wane w rejestrze REGON wg sekcji PKD w latach 2004 – 2008.

Rok

Sekcje PKD

2004 2005 2006 2007 2008

OGÓŁEM 7752 7681 7666 7614 7674

A – rolnictwo, łowiectwo i

leśnictwo

23 26 27 30 32

B – rybołówstwo i rybactwo 1 1 1 1 0

C – górnictwo i kopalnictwo 5 6 5 8 8

D – przetwórstwo przemysłowe 575 567 569 569 557

E – wytwarzanie i zaopatrywanie

w energię elektryczną, gaz i

wodę

3 3 3 4 5

F – budownictwo 737 727 744 788 821

G – handel hurtowy i detaliczny,

naprawy pojazdów

mechanicznych, motocykli oraz

artykułów uŜytku osobistego i

domowego

2869 2790 2692 2620 2581

H – hotele i restauracje 207 207 203 205 217

I – transport, gospodarka

magazynowa i łączność

604 603 592 589 615

J – pośrednictwo finansowe 344 334 321 310 310

K – obsługa nieruchomości,

wynajem, nauka, i usługi

związane z prowadzeniem

działalności gospodarczej

1415 1434 1483 1438 1449

L – administracja publiczna i

obrona narodowa, obowiązkowe

ubezpieczenie społeczne i

powszechne ubezpieczenie

zdrowotne

19 19 19 18 18

M – edukacja 215 212 216 221 236

45

N – ochrona zdrowia i opieka

społeczna

316 320 323 321 318

O – pozostała działalność

usługowa, komunalna, społeczna

i indywidualna

419 432 468 492 507


Rysunek 25. Zestawienie % sekcji PKD w 2008r.


W Tab.18. zestawiono podstawowe wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarczych

w Jaworznie w 2008r. widać tam, Ŝe w mieście dominuje sektor prywatny. Gospodarka jest

na dobrym poziomie, ilość podmiotów powstających jest większa niŜ podmiotów znikających

z rynku.

Tabela 18. Podstawowe wska źniki dotycz ące podmiotów gospodarczych w Mie ście w 2008r.

Wskaźnik Jaworzno

PODMIOTY GOSPODARCZE OGÓŁEM 7674

% SEKTORA PRYWATNEGO 94,7%

%SEKTORA PUBLICZNEGO 5,3%

PODMIOTY GOSPODARCZE NA 1000 MIESZKAŃCÓW 80,6

46

JEDNOSTKI NOWO ZAREJESTROWANE NA 1000

MIESZKAŃCÓW

6,1

JEDNOSTKI WYREJESTROWANE NA 1000 MIESZKAŃCÓW 5,3


Zastanawiający jest niski poziom liczby podmiotów gospodarczych przypadających na 1000

mieszkańców. Ich liczba w 2008r. wynosiła 80,6.

4.3. Bariery gospodarcze miasta Gospodarka nie moŜe dobrze się rozwijać, kiedy na przeszkodzie stają jej róŜnorodne

bariery. W Jaworznie gospodarkę hamują następujące bariery:

• Niepokojący jest niski wskaźnik liczby podmiotów gospodarczych w stosunku do 1000

mieszkańców, który jest jednym z wyznaczników poziomu przedsiębiorczości. Liczba

podmiotów gospodarczych w Jaworznie na 1000 mieszkańców w 2008r. wynosiła

80,6. Jest to niepokojąco niski wskaźnik, porównując go do średniej województwa

śląskiego, gdzie liczba podmiotów na 1000 mieszkańców wynosiła 92,32.

• Lokalna gospodarka uzaleŜniona jest od sektora publicznego, tzn. w tym sektorze

pracuje największy odsetek mieszkańców miasta mimo iŜ, sektor ten stanowi

zaledwie 5,3% ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. DuŜe przedsiębiorstwa

państwowe zatrudniają większość mieszkańców Jaworzna. Niestety w takiej sytuacji

spadek rentowności zakładów sektora publicznego negatywnie wpłynie na rynek

pracy, a jak wiadomo duŜe przedsiębiorstwa państwowe w obecnej sytuacji

wymagają restrukturyzacji.

• Niekorzystne jest równieŜ to, Ŝe większość Jaworznian zatrudniona jest w przemyśle

i budownictwie (w sumie zatrudnionych jest tam 45,7% mieszkańców pracujących). W

porównaniu z liczbą podmiotów zarejestrowanych w REGON w tych branŜach

(17.95%) pozwala domniemać, z racji tego, Ŝe jest ich niewiele, iŜ są to duŜe

przedsiębiorstwa. UzaleŜnia to sytuację na rynku pracy od kondycji tych zakładów

i ich podatność na wahania koniunktury. Niestety kłopoty jednej firmy mogą wpłynąć

na sytuację gospodarczą w mieście.

• Od 2004 roku obserwuje się spadek liczby podmiotów gospodarczych. Rok 2008

wprowadził pozytywny akcent, w postaci zarejestrowanych nowych 60 podmiotów

gospodarczych, aŜ 43 naleŜały do sektora przemysłowego i budowlanego.

• Wahania w liczbie pracujących osób równieŜ wskazują na brak stabilności gospodarki

w mieście.

47

• Brak Specjalnej Strefy Ekonomicznej odstrasza nowych przedsiębiorców do

inwestowania w mieście, mimo starań proinwestycyjnych samorządu miejskiego oraz

rozbudowanej infrastruktury otoczenia biznesu.

• Niedostosowane kwalifikacje mieszkańców do potrzeb rynku pracy. Problemem jest

brak odpowiednich kwalifikacji (przesycenie rynku pracy na danych specjalistów.

• Wysoki odsetek kobiet wśród osób bezrobotnych (%), przy niskim udziale wśród osób

pracujących (%).

• Zdiagnozowane obszary na których istnieją problemy społeczne i dlugotrwałe

bezrobocie. Wśród tych terenów dominują: Szczakowa i Pieczyska.

4.4. Rynek pracy Liczebność pracujących Jaworznian na przełomie lat 2004 – 2008 wykazuje tendencję

rosnącą. We wspomnianym okresie zatrudnienie wzrastało w sektorze usługowym,

najbardziej w sektorze usług rynkowych, mniej w sektorze usług nierynkowych. Obecnie

ludność pracująca stanowi 21,76% ogółu ludności Miasta i 31,12% ludności w wieku

produkcyjnym. Wskaźnik zatrudnialności charakteryzowany jako relacja liczby osób

pracujących do ludności w wieku produkcyjnym, kształtuje się na bardzo niskim poziomie –

31,12%. W celu osiągnięcia europejskiego standardu zatrudnialności, liczba osób

pracujących powinna wzrosnąć przynajmniej dwa razy. Aktywność ekonomiczna na koniec

2008r.

w Jaworznie przedstawiała się następująco:

• Liczba ludności – 95685

• Liczba ludności w wieku produkcyjnym – 66513

• Liczba osób pracujących - 20704

• Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON – 7674

• Zarejestrowani bezrobotni – 2694

• Wskaźnik zarudnialności – 31,12%

• Stopa bezrobocia – 9,1%

Struktura rynku pracy jest niepokojąca, rynek jest niestabilny, uzaleŜniony od jednostkowych

podmiotów, w których pracuje większy odsetek mieszkańców. Przeciętne wynagrodzenie

brutto w Jaworznie wynosiło w 2008r. 3608,26 zł i było wyŜsze o od roku poprzedniego

o 377,90 zł.

48

4.4.1. Osoby zagro Ŝone wykluczeniem z rynku pracy Według oficjalnych statystyk bezrobocie w Jaworznie utrzymuje się na poziomie ok. 10%,

i choć stopa ta w ostatnich latach obniŜyła się, daleko jeszcze w mieście do stanu, który

rodziłby nadzieję i dawał optymizm. Nadal z powodu m.in. postępu technologicznego,

wysokich kosztów pracy, czy teŜ niedopasowania wykształcenia do wymogów rynku pracy

wiele osób znajduje się pod presją wykluczenia z rynku pracy. Osoby te moŜna ująć

w następujące grupy:

-osoby do 25 r.Ŝ.,

- osoby powyŜej 50 r.Ŝ.,

- osoby bez kwalifikacji zawodowych,

- osoby niepełnosprawne,

- kobiety,

- osoby posiadające kwalifikacje zawodowe wchodzące w skład zawodów nadwyŜkowych.

Są to grupy osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy i dla nich powinny być przewidziane

dodatkowe działania, pomagające im zaistnieć lub powrócić na rynek pracy takie jak:

- udział w szkoleniach,

- pomoc doradcy zawodowego,

- nauka pracy podczas staŜu.

Jednak najbardziej naraŜone na wykluczenie z rynku pracy są:

Kobiety , są w szczególnej sytuacji, pomimo posiadania wyŜszego poziomu wykształcenia

stanowią one jedynie 43,8% ogółu pracujących i aŜ 64,7% bezrobotnych. W styczniu 2008r.

aŜ 11,8% ogółu bezrobotnych stanowiły kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu

dziecka. Fakt posiadania dziecka oraz przerwa w aktywności zawodowej związana

z macierzyństwem obniŜa atrakcyjność kobiety u pracodawcy, oraz osoby

niepełnosprawne , są w grupie najwyŜszego ryzyka wykluczenia z rynku pracy.

W 2008 roku wg danych GUS było tylko 5 ofert pracy dla osób niepełnosprawnych. Nie

moŜna jednak nie zauwaŜyć, Ŝe osoby niepełnosprawne z braków infrastrukturalnych mogą

równieŜ być wykluczeni z Ŝycia całego społeczeństwa.

49

5. Stan ekologiczny miasta Jaworzna

W Jaworznie 30% powierzchni stanowią lasy, prawie 30% uŜytki rolne, a pozostałą

powierzchnia stanowi tereny miejsko – przemysłowe.

Inwentaryzacja przyrodnicza wytypowała najcenniejsze przyrodniczo rejony, na których

występuje zróŜnicowana rzeźba terenu oraz szata roślinna z bogatą florą i fauną.

Do terenów tych zaliczamy:

– Rezerwat przyrody Doliny śabnika,

– Powierzchniowy pomnik przyrody Sasanka,

– Obszar chronionego krajobrazu Dobra Wilkoszyn,

– Murawy kserotermiczne na Górze Wielkanoc,

– Remizy leśne i zarośla śródpolne Góra Przygoń,

– Remizy leśne i łąki śródleśne Krupka Mostki,

– Remiza leśna Bucze,

– Biała Przemsza powyŜej Koziego Brodu,

– Murawy ksenotermiczne na Glinnej Górze,

– Zalewiska pogórnicze w kompleksie leśnym PodłęŜe,

– Hałda Sodowa w Szczakowej,

– Zespół torfowisk Kanału Prochownia,

– Remizy Leśne w Dolinie Byczynki i Kanału Matylda,

– Góra Grodzisko,

– Wzgórze Korzeniec,

– Góra Pietruszowa,

– Zalew Sosina,

– Stawy Belnik na terenie ośrodka Tarka,

– Nieczynny kamieniołom Sodowa Góra,

– Wychodnie wapienne i nieczynne kamieniołomy,

– Hałdy pogórnicze w Dąbrowie Narodowej Szczotkach.

50

Rysunek 26. Dolina śabnika

Źródło: www.jaworzno.pl/nasze-miasto/przyroda-i-ekologia

5.1. Roślinno ść chroniona Na terenie Jaworzna występuje czterdzieści jeden gatunków roślin objętych ochroną ścisłą

i jedenaście objętych ochroną częściową. Do częściej spotykanych gatunków naleŜą:

dziewięćsił bezłodygowy, konwalia majowa, kruszyna pospolita, kalina koralowa. Gatunki te

występują najczęściej w siedliskach naturalnych i półnaturalnych w strefie podmiejskiej i na

obrzeŜach miasta. Niekiedy pojawiają się takŜe na nieuŜytkach, hałdach czy terenach

kolejowych. Za regionalnie rzadkie uznaje się trzydzieści jeden gatunków roślin. Są to przede

wszystkim bardzo rzadkie rośliny torfowiskowe i nadwodne, leśne i murawowe. Wśród nich

wyróŜnić moŜna: modrzewica zwyczajna, tojeść bukietowa, tłustosz pospolity.

Na szczególną uwagę zasługuje stanowisko ponikła igłowatego, rośliny uznawanej

dotychczas za wymarłą w regionie. W Jaworznie występuje jedynie w rezerwacie "Dolina

śabnika". Rośliny chronione rezerwatu "Dolina śabnika" to: pomocnik baldaszkowaty, omieg

górski, rosiczka okrągłolistna, kruszczyk rdzawoczerwony, szerokolistny i błotny, goryczka

wąskolistna, kosaciec syberyjski, listera jajowata, wyblin jednolistny, kosatka kielichowa,

konwalia majowa, kruszyna pospolita, bagno zwyczajne, ciemięŜyca zielona, wawrzynek

wilczełyko, centuria pospolita, porzeczka czarna, kalina koralowa. ZróŜnicowana fauna

obejmuje ok. stu gatunków w tym czterdzieści cztery podlega ochronie prawnej.

W wodach potoku obecne są larwy chruścików oraz widelnic, zamieszkuje go równieŜ

strzebla potokowa i śliz, co jest dowodem nie tylko czystości wód ale równieŜ unikalności

51

doliny w skali regionu. Obok rezerwatowej formy ochrony przyrody występuje na terenie

miasta obszar chronionego krajobrazu w kompleksie leśnym "Dobra Wilkoszyn", a takŜe

wiele pomników przyrody. Wśród roślin chronionych obszaru "Dobra Wilkoszyn" wymienić

naleŜy: bluszcz pospolity, centuria pospolita, ciemięŜyca zielona, goryczka wąskolistna,

gółka długoostrogowa, kalina koralowa, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kosaciec

syberyjski, kruszczyk pospolity i rdzawoczerwony, kruszyna pospolita, lilia złotogłów, listera

jajowata, mieczyk dachówkowaty, pierwiosnek lekarski, storczyk krwisty i szerokolistny, tojad

dzióbaty, wawrzynek wilczełyko, wyblin jednolistny, Ŝłobik koralowy.

Rysunek 27. Tereny chronione

Źródło: www.jaworzno.pl/nasze-miasto/przyroda-i-ekologia

Charakterystyczne dla tego terenu są bogate florystyczne łąki wilgotne z masowo

występującymi mieczykami dachówkowatymi, goryczką wąskolistną, storczykami

szerokolistnymi i kosaćcem syberyjskim. Fauna obszaru to dwieście sześćdziesiąt gatunków

zwierząt, z których czterdzieści sześć objętych jest ochroną prawną. Walory przyrodnicze

obszaru wraz z opisem ścieŜki dydaktycznej przedstawiono w wydawnictwie p.t. "ŚcieŜka

dydaktyczna Obszaru Chronionego Dobra Wilkoszyn w Jaworznie"

Okazałe drzewa, charakteryzujące się dobrym stanem zdrowotnym, objęte są ochroną

w formie pomników przyrody. W chwili obecnej jest ich na terenie miasta trzydzieści osiem.

52

Wszystkie wymienione formy ochrony przyrody mają określone znaczenie w systemie

przestrzennym i ekologicznym miasta.

5.2. Stan jako ściowy i ilo ściowy wód podziemnych w mie ście Wody podziemne są to wody występujące pod powierzchnią ziemi w wolnych przestrzeniach

skał skorupy ziemskiej, tworzące, w zaleŜności od głębokości występowania wody

przypowierzchniowe oraz głębsze uŜytkowe poziomy wodonośne (źródło definicji: ustawa

Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001r.). Poziomy wodonośne mające znaczenie w gospodarce

nazywane są Głównymi Zbiornikami Wód Podziemnych (GZWP). Na terenie Jaworzna

funkcjonują dwa GZWP:

- zbiornik Boru – Biskupiego,

- zbiornik Chrzanów.

GZWP Biskupi Bór

PołoŜony w północno-wschodniej części miasta, w dolinach kopalnych rzek ciągnących się

równoleŜnikowo od Kazimierza Górniczego i Maczek w kierunku wschodnim, aŜ po Bukowno

i Bór Biskupi. Zasilanie zbiornika odbywa się na całej jego powierzchni poprzez infiltracje

opadów atmosferycznych. Jest to zbiornik odkryty, naraŜony na zanieczyszczenia z

powierzchni terenu, dlatego w całości został zakwalifikowany do obszarów najwyŜszej

ochrony wód. Wody z niego pobierane są przez MPWiK sp. z o.o. z ujęcia wód

powierzchniowych „Piaskownia”.

GZWP Chrzanów

Wody tego zbiornika stanowią najwaŜniejsze źródło wody pitnej dla Jaworzna. Wody tego

zbiornika mają dobrą jakość, jednak są naraŜone na zanieczyszczenia. W jego obrębie

zlokalizowane są trzy ujęcia wody pitnej „Dobra”, „Galmany”, „Bielany”. Wody z niego

eksploatowane są przez MPWiK sp. z o.o.

Obecnie ujęcia wód pitnych nie są wystarczające dla potrzeb zaopatrzenia mieszkańców

Jaworzna. Aktualnie około połowę zaopatrzenia w wodę pitną pokrywa pobór z ujęć

miejskich, natomiast deficyt pokrywany jest poprzez zakup wody z GPW Katowice, SUW

Maczki, RPWiK Katowice oraz RPWiK Chrzanów.

53

Rysunek 28. Zmiana ilo ściowa zaopatrzenia w wod ę na przełomie lat 2000 – 2008 w Jaworznie

Źródło: Urząd Miejski w Jaworznie

PoniŜsza tabela nr 19 prezentuje zuŜycie wody na potrzeby gospodarki oraz ludności w

latach 2005 – 2008.

Tabela 19. Poziom zu Ŝycia wody w latach 2005 – 2008 w dm³.

Lata

ZuŜycie wody w

dm³

2005 2006 2007 2008

Przemysł 22664 24550 26109 23864

Eksploatacja

sieci

wodociągowej

4458,3 4602,7 4526,0 4600,2

Gospodarstwa

domowe 2822,9 2971,2 2950,3 2973,4

Ogółem 27122,3 29152,7 30635,0 28464,2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

54

ZuŜycie wody utrzymuje się na mniej więcej stałym poziomie. Oznacza to, Ŝe zarówno

mieszkańcy jak i zakłady przemysłowe oszczędzają zasoby wodne. Głównymi czynnikami

zanieczyszczającymi wody na terenie miasta są wg Programu Ochrony Środowiska dla

miasta Jaworzna:

- ścieki komunalne zawierające związki organiczne i biogenne

- ścieki przemysłowe

- ścieki odprowadzane do gruntu

- przecieki z kanalizacji miejskiej

- wody dołowe z odwodniania kopalń

- odcieki ze składowisk odpadów

- spławy obszarowe z terenów zurbanizowanych, w tym przemysłowych i terenów

zdegradowanych

- źródła liniowe (drogi i kolej)

- stacje i magazyny paliw

- emisje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych przenikające do gruntu z opadami

atmosferycznymi.

Na terenie miasta znajdują się cztery punkty sieci monitoringu regionalnego oraz dwie sieci

monitoringu lokalnego. Jakość wód jest zadawalająca, jednak obserwuje się pogarszanie

niektórych parametrów.

55

6. Praca warsztatowa

W wyniku spotkań Sygnatariuszy projektu zostały zdefiniowane czynniki społeczno-

gospodarcze wpływające na rozwój gospodarczy Miasta Jaworzna. Zostały one zawarte w

ankiecie opracowanej na potrzeby realizacji projektu. W celu pozyskania opinii szerszej

grupy społecznej ankieta została przekazana instytucjom funkcjonującym na terenie Miasta

Jaworzna, przedsiębiorcom, organom władzy, mieszkańcom, w celu określenia stopnia

wpływu proponowanych czynników na rozwój gospodarczy Jaworzna. Wyniki ankiety będą

wykorzystywane przy opracowywaniu diagnozy zarządzania zmianą gospodarczą Miasta

Jaworzna. Spotkania warsztatowe poświęcone diagnozie sytuacji gospodarczej wskazały na

określone grupy podmiotów, które mają potencjalnie największe znaczenie w rozwoju

gospodarczym miasta Jaworzno. Diagnoza sytuacji gospodarczej w mieście Jaworzno

wykonywana w ramach moderowanych warsztatów wskazała na związek między czynnikami

o charakterze edukacyjnym, infrastrukturalnym, informacyjnym oraz organizacyjnym w

mieście z procesami gospodarczymi, w szczególności z warunkami/klimatem prowadzenia

działalności biznesowej w Jaworznie. Identyfikowane podczas spotkań warsztatowych

zjawiska, trendy i procesy wymagają szczególnie ostroŜnej interpretacji. Część z nich ma

charakter stymulujący, zaś niektóre mogą wpływać hamująco na procesy edukacyjne w

kontekście rozwoju gospodarczego. Przestrzenie oraz wydarzenia, zidentyfikowane przez

sygnatariuszy porozumienia są przedmiotem badania ankietowego ze względu na

róŜnorodny charakter oddziaływania. Mogą one wpływać pozytywnie lub negatywnie. Mogą

być dobrze wypromowane lub pozostawać w „ukryciu”. Informacja ta jest waŜna dla oceny

przestrzeni strategicznych i kluczowych inwestycji realizowanych w mieście.

56

6.1. Analiza statystyczna ankiet

Liczba ankietowanych mieszkańców Jaworzna - 328

Rysunek 29. Struktura wiekowa ankietowanych osób

Źródło: Opracowanie własne.

Wśród ankietowanych mieszkańców Jaworzna największą grupą wiekową jest

przedział 16-25 lat co daje ponad 44%, następna grupa wiekowa, która stanowi ponad 21%

to osoby w wieku 36-50 lat, na prawie równym poziomie ok. 20% do poprzedniej grupy

wiekowej stanowi przedział wiekowy 26-35 lat, kolejna grupa osób mieści się w przedziale

wiekowym 51-60 lat co stanowi ponad 10% ankietowanych osób, najmniejszą grupę tworzą

respondenci powyŜej 60 roku Ŝycia (niewiele ponad 4%).

mężczyzna;

50,60%kobieta; 49,40%

mężczyzna

kobieta

Rysunek 30. Struktura ankietowanych osób według płci Źródło: Opracowanie własne

57

W przeprowadzonych badaniach ankietowych osób struktura według płci była bardzo

wyrównana, poniewaŜ męŜczyźni stanowili niewiele powyŜej 50% ankietowanych osób, a

struktura kobiet wynosiła ok. 50%.

21,64%

9,75%

21,03%

40,54%

6,40%

działalność gospodarcza działalność edukacyjno-doradcza

inna działalność publiczna/społeczna uczy się

inna działalność

Rysunek 31. Działalno ść ankietowanych.

Źródło: Opracowanie własne

Wśród ankietowanych mieszkańców Jaworzna największą liczbę stanowią osoby uczące się

– ponad 40%, kolejna grupa osób prowadzi działalność gospodarczą oraz inną działalność

publiczną/społeczną, na które składa się równomiernie ponad 21% ankietowanych osób,

powyŜej 9% to osoby, które związane są z działalnością edukacyjno – doradczą, 6,40% to

najmniejsza liczba ankietowanych osób, która wybrała inną działalność.

Tabela 20. Z jak ą dzielnic ą Jaworzna jest Pani/Pan zwi ązana/y?

Dzielnica Jaworzna

Ankietowani

mieszka ńcy

Jaworzna

Dzielnica Jaworzna

Ankietowani

mieszka ńcy

Jaworzna

Warpie 0,3% Dobra 0,3%

Byczyna 4,26% Komuna 0,6%

Szczakowa 4,87% Długoszyn 3,35%

58

Pszczelnik 1,52% Sobieski 0,3%

PodłęŜe 14,02% Stara Huta 0,6%

CięŜkowice 3,65% Osiedle Górnicze 0,3%

Gigant 6,40% Jeziorki 0,3%

Jeleń 4,57% Niedzieliska 2,74%

Cegielniana 0,3% Pieczyska 12,19%

Bory 2,43% Leopold 2,74%

Dąbrowa Narodowa 2,74% Skałka 0,3%

Osiedle Stałe 10,67% Łubowiec 0,9%

Podwale 9,75% Cezarówka 0,3%

Góra Piasku 0,9% Azot 0,3%

Centrum 12,80% Wilkoszyn 0,6%


W przeprowadzonych badaniach ankietowych pojawiło się pytanie dotyczące „z którą

dzielnicą Jaworzna mieszkańcy są najbardziej związani?”. Odpowiedzi respondentów były

róŜnorodne, jeŜeli chodziło o wybór dzielnicy Jaworzna. Największa liczba respondentów

związana jest z dzielnicą Jaworzna „PodłęŜe”, co stanowi wynik 14,02% ankietowanych

osób, drugą dzielnicą, do której nasi ankietowani mają sentyment to „Śródmieście” czyli

„Centrum” Jaworzna (12,80%), koleją a zarazem waŜną dzielnicą dla naszych mieszkańców

jest dzielnica „Pieczyska” (12,19%). Wszystkie wyniki z badania ankietowego zostały

przedstawione w powyŜszej tabeli nr 1.

Tabela 21. Wpływ poszczególnych podmiotów na sytuac ję gospodarcz ą Jaworzna.

Wpływ poszczególnych podmiotów na sytuacj ę gospodarcz ą Jaworzna.

niskim średnim wysokim

duŜe przedsiębiorstwa tradycyjnych branŜ 7,62% 22,26% 69,51%

59

przemysłu (górnictwo, energetyka…)

organizacje wsparcia rzemiosła 56,70% 32,92% 8,23%

organizacje wsparcia firm w Jaworznie (np.

Agencja Rozwoju Lokalnego) 36,58% 49,69% 12,19%

podmioty rynku pracy (np. Urząd Pracy) 41,15% 46,03% 12,19%

biznes – prywatne firmy usługowe w

Jaworznie 17,07% 53,65% 28,96%

biznes – prywatne firmy produkcyjne w

Jaworznie 18,59% 51,82% 28,96%

biznes – prywatne firmy handlowe w

Jaworznie 15,24% 52,43% 31,40%

banki i firmy ubezpieczeniowe 16,46% 58,23% 24,08%

podmioty edukacji podstawowej 34,14% 50% 15,24%

podmioty edukacji ponadpodstawowej 25,91% 55,79% 17,37%

podmioty edukacji wyŜszej 52,43% 31,40% 14,02%

podmioty społeczne działające na rzecz

zaradności i integracji społecznej 48,78% 38,71% 9,75%

władze samorządowe 30,79% 45,73% 21,64%

urząd miasta 18,90% 53,96% 26,52%

zarządcy infrastruktury publicznej 33,84% 47,25% 17,68%

zarządcy i pośrednicy nieruchomości 46,03% 43,90% 7,92%

PowyŜsza tabela nr 2 przedstawiona jest poniŜej w postaci wykresów.

60

Rysunek 32. Ocena wpływu du Ŝych przedsi ębiorstw tradycyjnych bran Ŝ przemysłu (górnictwo, energetyka…) na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Większość respondentów czyli prawie 70% odpowiedziała, iŜ duŜe przedsiębiorstwa

tradycyjnych branŜ przemysłu wpływają w wysokim stopniu na sytuację gospodarczą

Jaworzna, ponad 22% ankietowanych osób uwaŜa, Ŝe ta sytuacja wpływa w stopniu

średnim, niewiele ponad 7% osób odpowiedziała na pytanie, iŜ duŜe przedsiębiorstwa

wpływają na sytuację gospodarczą w niskim stopniu.

Rysunek 33. Ocena wpływu organizacji wsparcia rzemi osła na sytuacje gospodarcz ą miasta.


61

Organizacje wsparcia rzemiosła wpływają na sytuację gospodarczą miasta Jaworzna w

stopni niskim według największej liczby badanych osób bo aŜ ok.57%, prawie 33%

respondentów odpowiedziała na to pytanie, Ŝe wpływa w stopniu średnim, najmniejsza liczba

(8%) badanych osób wskazała, iŜ największy wpływ na sytuację gospodarczą mają

organizację wsparcia rzemiosła.

Rysunek 34. Wpływ organizacji wsparcia firm w Jawor znie (np. Agencja Rozwoju Lokalnego) na sytuacje gospodarcz ą miasta.

Źródło: Opracowanie własne Organizacje wsparcia firm w Jaworznie według ankietowanych osób wpływają w stopniu

średnim na sytuację gospodarczą miasta co stanowi ok.50% odpowiedzi, 36,58% uwaŜa

jednak Ŝe te podmioty wpływają w stopni niskim, najmniejsza liczba przebadanych osób czyli

12,19% stwierdziła iŜ na sytuację gospodarczą Jaworzna w/w podmioty wpływają w stopniu

wysokim.

Rysunek 35. Wpływ podmiotów rynku pracy (np. Urz ąd Pracy) na sytuacje gospodarcz ą miasta.

62


Zdaniem przebadanych respondentów (46,03%) podmioty rynku pracy np. Urząd Pracy na

sytuację gospodarczą miasta Jaworzna wpływają w stopniu średnim, 41,15% uwaŜa, iŜ w/w

podmioty wpływają w bardzo niskim stopniu na sytuację gospodarczą miasta, do stopnia

wysokiego ustosunkowała się najmniejsza grupa badanych osób czyli 12,19%.

Rysunek 36. Wpływ biznesu – prywatne firmy usługowe na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Biznes – prywatne firmy usługowe w Jaworznie zdaniem ankietowanych respondentów na

sytuację gospodarczą miasta Jaworzno wpływają w stopniu średnim 53,65%, wysokim

28,96%, niskim 17,07%.

Rysunek 37. Wpływ biznesu – prywatne firmy produkcy jne na sytuacje gospodarcz ą miasta.

63


Biznes – prywatne firmy produkcyjne w Jaworznie zdaniem przebadanych respondentów na

sytuację gospodarczą miasta Jaworzno wpływają w stopniu średnim 51,82%, wysokim

28,96%, niskim 18,59%.

Rysunek 38. Wpływ biznesu- prywatne firmy handlowe na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Biznes – prywatne firmy handlowe w Jaworznie zdaniem ankietowanych osób na sytuację

gospodarczą miasta Jaworzno wpływają stosunkowo w stopniu średnim 52,43%, wysokim

31,40%, niskim 15,24%.

Rysunek 39. Wpływ banków i firm ubezpieczeniowych na sytuacje g ospodarcz ą miasta.

64


Banki firmy ubezpieczeniowe to podmioty, które najbardziej wpływają na sytuację

gospodarczą miasta Jaworzna według ankietowanych osób (58,23) w stopniu średnim, w

stopniu wysokim odpowiedzi udzieliło 24,08% badanych osób, według naszych

respondentów (16,46%) w/w podmioty nie mają większego znaczenia na sytuację

gospodarczą Jaworzna.

Rysunek 40. Wpływ podmiotów edukacji podstawowej na sytuacje gospodarcz ą miasta.


W odpowiedzi na pytanie: czy podmioty edukacji podstawowej wpływają w jakimś stopniu na

sytuację gospodarczą miasta? Ankietowani odpowiedzieli w następujący sposób: stopień

średni zaznaczyło 50% badanych osób, 34,14% ustosunkowało się do stopnia niskiego,

wyŜszy stopień wskazało tylko 15,24% ankietowanych osób.

65

Rysunek 41. Wpływ podmiotów edukacji ponadpodstawow ej na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Podmioty edukacji podstawowej według badanych respondentów na sytuację gospodarczą

miasta Jaworzno wpływają w stopniu: średnim – 55,79%, niskim – 25,91%, wysokim –

17,37%.

Rysunek 42. Wpływ podmiotów edukacji wy Ŝszej na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Podmioty edukacji podstawowej według badanych respondentów na sytuację gospodarczą

miasta Jaworzno wpływają w stopniu: niskim – 52,43%, średnim – 31,40%, wysokim –

14,02%.

66

Rysunek 43. Wpływ podmiotów społecznie działaj ących na rzecz zaradno ści i integracji społecznej na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Na sytuację gospodarczą miasta Jaworzna podmioty społeczne działające na rzecz

zaradności i integracji społecznej według ankietowanych osób wpływają w bardzo niskim

stopniu: 48,78%, 38,71% badanych osób wskazało na średni stopień a tylko 9,75%

respondentów odpowiedziała iŜ w/w podmioty wpływają w wysokim stopniu na sytuację

gospodarczą.

Rysunek 44. Wpływ władz samorz ądowych na sytuacje gospodarcz ą miasta.


45,73% ankietowanych osób odpowiedziało, iŜ władze samorządowe wpływają w stopniu

średnim na sytuację gospodarczą miasta Jaworzna, 30,79% badanych respondentów

przyczyniła się do wyboru stopnia niskiego, zaś najmniejsza liczba respondentów (21,64%)

wybrała stopień wysoki.

67

Rysunek 45. Ocena wpływu Urz ędu Miasta na sytuacje gospodarcz ą Jaworzna.


W odpowiedzi na powyŜsze pytanie największa liczba ankietowanych mieszkańców

Jaworzna wybrała wariant – w stopniu średnim (53,96%), 26,52% badanych osób wybrała

stopień wysoki, a 18,90% ankietowanych przyczyniła się do wyboru wariantu w stopniu

niskim.

Rysunek 46. Wpływ zarz ądców infrastruktury publicznej na sytuacje gospodar czą miasta.


68

Zarządcy infrastruktury publicznej wpływają w średnim stopniu na sytuację gospodarczą

Jaworzna według 47,25% ankietowanych osób, w stopniu niskim według 33,84% badanych

mieszkańców oraz w stopniu wysokim według 17,68% respondentów.

Rysunek 47. Wpływ zarz ądców i po średników nieruchomo ści na sytuacje gospodarcz ą miasta.


Na sytuację gospodarczą Jaworzna zarządcy i pośrednicy nieruchomości według 46,03%

ankietowanych osób wpływają w stopniu niskim, 43,90% odpowiedziało w stopniu średnim, a

tylko 7,92% badanych osób przyczyniło się do wybrania wariantu: w stopniu wysokim.

Reasumując wszystkie wypowiedzi z tabeli nr 2 na sytuację gospodarczą Jaworzna w

szczególnie wysokim stopniu wpływają duŜe przedsiębiorstwa tradycyjnych branŜ przemysłu

(górnictwa, energetyki) według 70% badanych osób, w stopniu średnim według

ankietowanych wpływają banki i firmy ubezpieczeniowe – 58,23%, w najniŜszym stopniu na

sytuację gospodarczą miasta Jaworzna wpływają organizacje wsparcia rzemiosła co stanowi

56,70% odpowiedzi badanych respondentów.

Tabela 22. Rodzaj wpływu wybranych czynników na dz iałalno ść gospodarcz ą Jaworzna.

69

Rodzaj wpływu wybranych czynników na działalno ść gospodarcz ą Jaworzna

stymulujący hamujący brak

znaczenia

rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej i inwestycyjnej w mieście

93,59% 3,04% 3,04%

poziom integracji przedsiębiorców w mieście 50% 16,76% 30,79%

struktura i stan kształcenia zawodowego osób młodych

63,10% 22,56% 13,10%

dostępność i jakość informacji o zawodach przyszłościowych

44,51% 31,09% 22,86%

poziom usług sportowych i rekreacyjnych 50,91% 15,54% 33,23%

poziom usług kulturalnych 35,36% 27,43% 36,28%

procesy restrukturyzacyjne tradycyjnych sektorów przemysłu w mieście

44,81% 21,34% 31,09%

poziom aktywności zawodowej w mieście (poziom bezrobocia)

32,92% 50,30% 15,85%

dostępność i jakość informacji o mieście 60,06% 13,41% 24,69%

model rodziny 28,35% 13,71% 55,18%

poziom współpracy podmiotów pozarządowych, stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i biznesowych w mieście

45,42% 18,29% 34,14%

poziom aktywizacji społecznej osób niepełnosprawnych ruchowo

26,82% 28,65% 42,68%

poziom aktywności osób w wielu 40+ i 50+ w mieście

42,98% 26,21% 28,65%

aktywność gospodarcza małych i średnich firm 68,90% 13,71% 15,85%

aktywność młodzieŜy 49,69% 24,69% 22,56%

„umiejscowienie” miasta w świadomości mieszkańców regionu na mapie województwa

44,51% 13,71% 40,24%

wizerunek miasta pełniącego funkcję sypialnianą wobec innych ośrodków miejskich

26,52% 34,45% 37,50%

poziom oddziaływania na sytuację gospodarczą miasta projektów europejskich

66,46% 15,24% 15,24%

ilość terenów zielonych 51,21% 18,29% 28,35%

70

warunki mieszkaniowe w mieście 47,56% 28,04% 21,95%

Rysunek 48. Wpływ infrastruktury drogowej, usługowej i inwestyc yjnej na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej, i inwestycyjnej w mieście według większości

przebadanych respondentów czyli prawie 94% wpływa stymulująco na prowadzenie

działalności gospodarczej w Jaworznie, równomiernie czyli po 3,04% ankietowanych osób

odpowiedzieli, iŜ rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej i inwestycyjnej w Jaworznie

jednocześnie działa hamująco jak i równieŜ nie ma znaczenia na prowadzenie działalności

gospodarczej.

71

Rysunek 49. Wpływ integracji przedsi ębiorców na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Równa połowa czyli 50% przebadanych osób uznała, iŜ poziom integracji przedsiębiorców w

Jaworznie wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej w mieście,

jednocześnie 16,76% ankietowanych osób wskazało przedstawiony w pytaniu czynnik, który

wpływa hamująco na prowadzenie działalności gospodarczej, 30,79% respondentów uwaŜa,

iŜ poziom integracji przedsiębiorców w Jaworznie nie ma znaczenia na prowadzenie

działalności gospodarczej.

Rysunek 50. Wpływ struktury i stanu kształcenia zaw odowego osób młodych na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.

72


63,10% ankietowanych osób odpowiedziała, iŜ struktura i stan kształcenia zawodowego

osób młodych wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej w mieście,

22,56% badanych osób uwaŜa, Ŝe w/w czynnik hamuje działalność gospodarczą, a według

13,10% respondentów uznało, Ŝe nie ma Ŝadnego znaczenia.

Rysunek 51. Wpływ dost ępności i jako ści informacji o zawodach przyszło ściowych na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


W przeprowadzonych badaniach ankietowych 44,51% respondentów stwierdziło, Ŝe

dostępność i jakość informacji o zawodach przyszłościowych wpływa stymulująco na

prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie, a według 31,09% badanych osób w/w

czynnik hamuje prowadzenie działalności gospodarczej, a nie ma Ŝadnego znaczenia to

wybór tylko 22,86% ankietowanych osób.

73

Rysunek 52. Wpływ usług sportowych i rekreacyjnych na prowadzen ie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Poziom usług sportowych i rekreacyjnych oferowanych w Jaworznie według 50,91%

ankietowanych osób wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej, według

33,23% respondentów ten czynnik na prowadzenie działalności nie ma większego

znaczenia, a hamuje go według 15,54% przebadanych respondentów.

Rysunek 53. Wpływ usług kulturalnych na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


74

Większość badanych osób czyli 36,28% uznało, iŜ poziom usług kulturalnych nie ma

znaczenia na prowadzenie działalności gospodarczej, jednocześnie niewiele mniej

ankietowanych osób – 35,36% stwierdziła Ŝe w/w czynnik stymuluje prowadzenie

działalności gospodarczej, a hamuje według 27,43% przebadanych respondentów.

Rysunek 54. Wpływ procesów restrukturyzacyjnych tradycyjnych se ktorów przemysłu na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Według 44,81% ankietowanych osób procesy restrukturyzacyjne tradycyjnych sektorów

przemysłu w mieście wpływają stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej,

31,09% respondentów uwaŜa, Ŝe nie ma najmniejszego znaczenia, a według 21,34%

ankietowanych osób w/w czynnik hamuje prowadzenie działalności gospodarczej w

Jaworznie.

75

Rysunek 55. Wpływ aktywno ści zawodowej (poziom bezrobocia) na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


50,30% ankietowanych osób, uwaŜa Ŝe poziom aktywności zawodowej w mieście wpływa

hamująco na prowadzenie działalności, stymuluje według 32,92% badanych osób, a tylko

15,85% respondentów twierdzi, Ŝe nie ma najmniejszego znaczenia w/w czynnik na

prowadzenie działalności gospodarczej.

Rysunek 56. Wpływ dost ępności informacji o mie ście na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


76

Dostępność i jakość informacji o mieście Jaworzno na prowadzenie działalności

gospodarczej według ponad 60% ankietowanych wpływa stymulująco, a tylko 13,41%

twierdzi, Ŝe ma wpływ hamujący, 24,69% respondentów odpowiedziało, Ŝe czynnik

wymieniony w pytaniu nie ma znaczenia na prowadzenie działalności gospodarczej w

Jaworznie.

Rysunek 57. Wpływ modelu rodziny na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Większość przebadanych osób czyli 55,18% stwierdziło, iŜ model rodziny nie ma znaczenia

na prowadzenie działalności gospodarczej w mieście, 28,35% respondentów uwaŜa, Ŝe

model rodziny stymuluje prowadzenie działalności w Jaworznie, najmniej (13,71%)

ankietowanych osób odpowiedziało, iŜ ten czynnik hamuje działalność w mieście.

77

Rysunek 58. Wpływ poziomu współpracy podmiotów pozarz ądowych, stowarzysze ń oraz podmiotów publicznych i biznesowych na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Poziom współpracy podmiotów pozarządowych, stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i

biznesowych w Jaworznie według 45,42% ankietowanych osób wpływa stymulująco na

prowadzenie działalności gospodarczej w mieście, a tylko 18,29% twierdzi, iŜ ten czynnik ma

wpływ hamujący a 34,14% respondentów uwaŜa, Ŝe nie ma znaczenia.

Rysunek 59. Wpływ poziomu aktywizacji społecznej osób niepełnosprawny ch ruchowo na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.

78


Według 42,68% ankietowanych osób uwaŜa, iŜ poziom aktywacji społecznej osób

niepełnosprawnych ruchowo nie ma znaczenia na prowadzenie działalności gospodarczej

w mieście, jednocześnie 28,65% badanych osób, twierdzi Ŝe ten czynnik hamuje

prowadzenie działalności, 26,82% respondentów uwarunkowało się do wskazania

odpowiedzi stymulującej.

Rysunek 60. Wpływ poziomu aktywno ści osób w wielu 40+ i 50+ na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Poziom aktywności osób w wieku 40+ i 50+ w mieście według 42,98% badanych osób

wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej, a 26,21% ankietowanych

osób uwaŜa, Ŝe w/w czynnik działa hamująco na działalność gospodarczą w mieście, brak

znaczenia to odpowiedź wybrana przez 28,65% respondentów.

79

Rysunek 61. Wpływ aktywno ści gospodarczej małych i średnich firm na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Największa liczba przebadanych osób (68,90%) stwierdziła, Ŝe aktywność gospodarcza

małych i średnich firm wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej,

według 15,85% ankietowanych osób wskazała na brak znaczenia, a tylko 13,71%

respondentów stwierdziła jednak, Ŝe w/w czynnik hamuje działalność gospodarczą

prowadzoną w mieście.

Rysunek 62. Wpływ aktywno ści młodzie Ŝy na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


80

W przeprowadzonych badaniach 49,69% osób uwaŜa, Ŝe aktywność młodzieŜy stymuluje

działalność gospodarczą prowadzoną w mieście, 24,69% ankietowanych osób stwierdziło

jednak, Ŝe ten czynnik hamuje prowadzenie działalności w Jaworznie, aktywność młodzieŜy

nie ma większego znaczenia na działalność gospodarczą w mieście według 22,56%

respondentów.

44,51%

13,71%

40,24%

stymulująco hamująco brak znaczenia

Rysunek 63. Wpływ „umiejscowienie” miasta w świadomo ści mieszka ńców regionu na mapie województwa na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


„Umiejscowienie” miasta w świadomości mieszkańców regionu na mapie województwa

wpływa na prowadzenie działalności gospodarczej stymulująo-44,51%, hamująco – 13,71%,

nie ma znaczenia – 40,24%.

81

Rysunek 64. Wpływ wizerunku miasta pełni ącego funkcj ę sypialnian ą wobec innych ośrodków miejskich na mapie województwa na prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Wizerunek miasta pełniącego funkcję sypialną wobec innych ośrodków miejskich według

37,50% ankietowanych osób nie ma znaczenia na prowadzenie działalności w mieście,

34,45% przebadanych osób uwaŜa, Ŝe ten czynnik hamuje a stymuluje według 26,52%

respondentów.

Rysunek 65. Wpływ p oziomu oddziaływania na sytuacj ę gospodarcz ą miasta projektów europejskich.


Poziom oddziaływania projektów europejskich na sytuację gospodarczą Jaworzna według

badanych respondentów wpływa stymulująco- 66,46%, hamująco – 15,24%, brak znaczenia

– 15,24%.

82

Rysunek 66. Wpływ terenów zielonych n a prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


W przeprowadzonym badaniu według naszych respondentów czyli 51,21% stwierdziło, iŜ

ilość terenów zielonych wpływa stymulująco na prowadzenie działalności w mieście, jednak

według następnego wskaźnika -18,29% odpowiedziało, iŜ w/w czynnik ma wpływ hamujący

na prowadzenie działalności gospodarczej, według 28,35% ankietowanych twierdzi, Ŝe nie

ma to najmniejszego znaczenia.

83

Rysunek 67. Wpływ warunków mieszkaniowych w mie ście n a prowadzenie działalno ści gospodarczej w Jaworznie.


Warunki mieszkaniowe na prowadzenie działalności gospodarczej według ankietowanych

osób wpływają stymulująco – 47,56%, hamująco – 28,04%, brak znaczenia – 21,95%.

Podsumowując powyŜsze wyniki na pytanie przedstawione w tabeli nr 3, 93,59%

ankietowanych osób odpowiedziało, iŜ rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej i

inwestycyjnej w mieście wpływa stymulująco na prowadzenie działalności gospodarczej w

Jaworznie, 50,30% badanych osób uwaŜa, Ŝe poziom aktywności zawodowej w mieście

(poziom bezrobocia) działa hamująco na rozwój działalności gospodarczej w Jaworznie,

55,18% respondentów jest zdania, iŜ model rodziny nie ma wpływu na prowadzenie

działalności gospodarczej w Jaworznie.

Tabela 23. Wpływ wybranych czynników na wyniki eduk acji w Jaworznie.

Wpływ wybranych czynników na wyniki edukacji w Jaworznie.

stymulują

co hamująco

brak

znaczeni

a

struktura i stan kształcenia zawodowego osób

młodych 60,97% 25% 12,50%

rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej i

inwestycyjnej w mieście 61,89% 8,23% 28,35%

poziom usług kulturalnych 50,91% 29,57% 18,59%

model rodziny 38,10% 17,07% 41,15%

aktywność młodzieŜy 62,50% 19,51% 16,46%

poziom integracji przedsiębiorców w mieście 31,09% 21,34% 45,42%

dostępność i jakość informacji o zawodach

przyszłościowych 46,64% 34,75% 16,46%

poziom usług sportowych i rekreacyjnych 48,17% 25,30% 26,52%

84

procesy restrukturyzacyjne tradycyjnych sektorów

przemysłu w mieście 32,92% 20,73% 43,90%

poziom aktywności zawodowej w mieście (poziom

bezrobocia) 33,84% 41,76% 24,08%

dostępność i jakość informacji o mieście 52,13% 14,32% 32,01%

poziom współpracy podmiotów pozarządowych,

stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i

biznesowych w mieście

41,46% 16,76% 39,63%

poziom aktywizacji społecznej osób

niepełnosprawnych ruchowo 34,75% 26,52% 35,36%

poziom aktywności osób w wielu 40+ i 50+ w

mieście 31,70% 27,13% 39,02%

aktywność gospodarcza małych i średnich firm 42,98% 17,07% 38,41%

„umiejscowienie” miasta w świadomości

mieszkańców regionu na mapie województwa 37,19% 14,93% 46,03%

wizerunek miasta pełniącego funkcję sypialnianą

wobec innych ośrodków miejskich 22,25% 26,52% 49,69%

poziom oddziaływania na sytuację gospodarczą

miasta projektów europejskich 59,45% 15,85% 22,56%

ilość terenów zielonych 44,81% 14,02% 39,63%

warunki mieszkaniowe w mieście 42,37% 27,74% 27,74%

inne (proszę wpisać) ….

85

Rysunek 68. Wpływ struktury i stanu kształcenia zawodowego osób młody ch na wyniki edukacji w Jaworznie.


Struktura i stan kształcenia zawodowego osób młodych na wyniki edukacji w Jaworznie

wpływa stymulująco – 60,97%, hamująco – 25%, brak znaczenia - 12,50%.

Rysunek 69. Wpływ rozbudowy infrastruktury drogowej, usługowej i inwe stycyjnej w mieście na wyniki edukacji w Jaworznie.


86

W przeprowadzonych badaniach ankietowych rozbudowa infrastruktury drogowej, usługowej

i inwestycyjnej w Jaworznie na wyniki edukacji wpływa stymulująco – 61,89%, hamująco –

8,23%, brak znaczenia 28,35%.

Rysunek 70. Wpływ poziomu usług kulturalnych na wyniki edukacji w Jaw orznie.


Poziom usług kulturalnych według większości (50,91%) naszych respondentów wpływa

stymulująco, 29,57% ankietowanych twierdzi jednak, Ŝe w/w czynnik hamuje wyniki edukacji

w Jaworznie a tylko 18,59% uwaŜa, Ŝe nie ma znaczenia.

Rysunek 71. Wpływ modelu rodziny na wyniki edukacji w Jaworznie.


87

Większość przebadanych respondentów (41,15%) uwaŜa, Ŝe model rodziny nie ma

największego znaczenia na wyniki edukacji w Jaworznie, a niewiele mniej ankietowanych

(38,10%) przyczyniło się do wybrania odpowiedzi stymulującej, tylko według wskaźnika

17,07% badanych osób stwierdziło, Ŝe model rodziny hamuje wyniki edukacji w Jaworznie.

Rysunek 72. Wpływ aktywno ści młodzie Ŝy na wyniki edukacji w Jaworznie.


Aktywność młodzieŜy w Jaworznie na wyniki edukacji według wskaźnika ankietowanych

osób wpływa stymulująco – 62,50%, hamująco – 19,51%, brak znaczenia – 16,46%.

Rysunek 73. Wpływ poziomu integracji przedsi ębiorców w mie ście na wyniki edukacji w Jaworznie.

88


W przeprowadzonych badaniach ankietowych wskaźnik 45,42% pokazuje, iŜ poziom

integracji przedsiębiorców w mieście nie ma znaczenia na wyniki edukacji w Jaworznie,

według wskaźnika 31,09% respondentów, uwaŜa iŜ w/w czynnik wpływa stymulująco na

wyniki edukacji w Jaworznie a 21,34% to wskaźnik ankietowanych osób, którzy twierdzą, iŜ

na wyniki edukacji w mieście poziom integracji przedsiębiorców wpływa hamująco.

Rysunek 74. Wpływ dost ępności i jako ści informacji o zawodach przyszło ściowych na wyniki edukacji w Jaworznie.


Dostępność i jakość informacji o zawodach przyszłościowych według przebadanych osób

wpływa na wyniki edukacji w Jaworznie według następujących wskaźników: stymulująco –

46,64%, hamująco – 34,75%, brak znaczenia – 16,46%.

89

Rysunek 75. Wpływ poziomu usług sportowych i rekrea cyjnych na wyniki edukacji w Jaworznie.


Według ankietowanych osób poziom usług sportowych i rekreacyjnych na wyniki edukacji

w Jaworznie wpływa stymulująco, co wskazuje wskaźnik 48,17% badanych osób, według

wskaźnika 25,30% ankietowanych osób w/w czynnik ma wpływ hamujący na wyniki edukacji

w mieście, nie ma znaczenia to odpowiedź naszych respondentów według wskaźnika –

26,52%.

Rysunek 76. Wpływ procesów restrukturyzacyjnych tradycyjnych sektorów przemysłu w mieście na wyniki edukacji w Jaworznie.


90

Procesy restrukturyzacyjne tradycyjnych sektorów przemysłu w mieście według badanych

osób na wyniki edukacji wpływają według poszczególnych wskaźników: stymulująco –

32,92%, hamująco – 20,73%, brak znaczenia – 43,90%.

Rysunek 77 Wpływ poziomu aktywno ści zawodowej w mie ście (poziom bezrobocia) na wyniki edukacji w Jaworznie.


Według wskaźnika 41,76% badanych respondentów poziom aktywności zawodowej w

mieście (poziom bezrobocia) wpływa hamująco na wyniki edukacji w Jaworznie, według

wskaźnika 33,84% ankietowanych osób w/w czynnik stymuluje wyniki edukacji w mieście,

najmniejsza liczba (wskaźnik 24,08%) respondentów odpowiedziała, Ŝe poziom aktywności

zawodowej w Jaworznie nie ma najmniejszego znaczenia na wyniki edukacji w mieście.

91

Rysunek 78. Wpływ dost ępności i jako ści informacji o mie ście na wyniki edukacji w Jaworznie.


Według ankietowanych osób dostępność i jakość informacji o mieście na wyniki edukacji w

Jaworznie wpływa według następujących wskaźników: stymulująco – 52,13%, hamująco –

14,32%, brak znaczenia – 32,01%.

Rysunek 79. Wpływ poziomu współpracy podmiotów pozarz ądowych, stowarzysze ń oraz podmiotów publicznych i biznesowych na wyniki edukacji w Jaworznie.


W przeprowadzonych badaniach ankietowych poziom współpracy podmiotów

pozarządowych, stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i biznesowych w mieście na

wyniki edukacji w Jaworznie wpływa stymulująco według wskaźnika 41,46% ankietowanych

osób, a według wskaźnika 16,76% badanych osób działa hamująco, nie ma znaczenia

według wskaźnika 39,63% naszych badanych respondentów.

92

Rysunek 80. Wpływ poziomu aktywizacji społecznej osób niepełnosprawny ch ruchowo na wyniki edukacji w Jaworznie.


Poziom aktywizacji społecznej osób niepełnosprawnych ruchowo na wyniki edukacji

w Jaworznie według ankietowanych osób wpływa: stymulująco co pokazuje wskaźnik

34,75% badanych osób, hamująco według wskaźnika 26,52% respondentów, brak

znaczenia według wskaźnika 35,36% ankietowanych osób.

Rysunek 81. Wpływ poziomu aktywno ści osób w wieku 40+ i 50+ na wyniki edukacji w Jaworznie.


93

W przeprowadzonych badaniach ankietowych poziom aktywności osób w wieku 40+ i 50+ w

mieście na wyniki edukacji w Jaworznie wpływa stymulująco według wskaźnika 31,70%

ankietowanych osób, według wskaźnika 27,13% badanych osób w/w czynnik hamuje wyniki

edukacji w mieście, największa liczba respondentów (wskaźnik 39,02%) stwierdziło, iŜ

poziom aktywności osób w wieku 40+ i 50+ nie ma najmniejszego znaczenia na wyniki

edukacji w Jaworznie.

Rysunek 82. Wpływ aktywno ści gospodarczej małych i średnich firm na wyniki edukacji w Jaworznie.


Aktywność gospodarcza małych i średnich firm według ankietowanych osób na wyniki

edukacji w Jaworznie wpływa według poszczególnych wskaźników: stymulująco – 42,98%,

hamująco – 17,07%, brak znaczenia – 38,41%.

94

Rysunek 83. Wpływ „umiejscowienia” miasta w świadomo ści mieszka ńców regionu na mapie województwa na wyniki edukacji w Jaworznie .


Na wyniki edukacji w Jaworznie „umiejscowienie” miasta w świadomości mieszkańców

regionu na mapie województwa według ankietowanych osób wpływa według następujących

wskaźników: stymulująco – 37,19%, hamująco – 14,93%, brak znaczenia – 46,03%.

Rysunek 84. Wpływ wizerunku miasta pełni ącego funkcj ę sypialnian ą wobec innych ośrodków miejskich na wyniki edukacji w Jaworznie.


95

W przeprowadzonych badaniach ankietowych na wyniki edukacji w Jaworznie wizerunek

miasta pełniącego funkcję sypialną wobec innych ośrodków miejskich według respondentów

wpływa stymulująco, co wskazuje wskaźnik 22,25%, hamująco co stanowi wskaźnik 26,52%,

większość ankietowanych osób (wskaźnik 49,69%) stwierdziło, iŜ w/w czynnik nie ma

znaczenia na wyniki edukacji w Jaworznie.

Rysunek 85. Wpływ poziomu oddziaływania na sytuacj ę gospodarcz ą miasta projektów europejskich na wyniki edukacji w Jaworzn ie.


Na wyniki edukacji w Jaworznie poziom oddziaływania na sytuację gospodarczą miasta

projektów europejskich według badanych respondentów wpływa według poszczególnych

wskaźników: stymulująco – 59,45%, hamująco – 15,85%, brak znaczenia – 22,56%.

96

Rysunek 86. Wpływ ilości terenów zielonych na wyniki edukacji w Jaworznie .


W przeprowadzonych badaniach ankietowych ilość terenów zielonych na wyniki edukacji w

Jaworznie według większości respondentów wpływa stymulująco, co pokazuje wskaźnik

44,81%, hamująco według wskaźnika 14,02%, w/w czynnik nie ma najmniejszego znaczenia

na wyniki edukacji w Jaworznie według wskaźnika 39,63%.

Rysunek 87. Wpływ warunków mieszkaniowych w mie ście na wyniki edukacji.


Według ankietowanych osób warunki mieszkaniowe w mieście na wyniki edukacji w

Jaworznie wpływają stymulująco co pokazuje wskaźnik 42,37%, według wskaźnika 27,74%

respondenci odpowiedzieli, iŜ w/w czynnik jednocześnie hamuje jak i nie ma znaczenia na

wyniki edukacji w Jaworznie.

Reasumując wyniki z tabeli nr 4, według 62,50% ankietowanych osób odpowiedziało, iŜ

aktywność młodzieŜy wpływa stymulująco na wyniki edukacji w Jaworznie, 29,57%

respondentów stwierdziło, iŜ poziom usług kulturalnych wpływa hamująco na wyniki edukacji

w mieście, grupa zawierająca 49,69% badanych osób uwaŜa, Ŝe wizerunek miasta

pełniącego funkcję sypialną wobec innych ośrodków miejskich nie ma znaczenia na wyniki

edukacji w Jaworznie.

Tabela 24. Oddziaływanie wybranych inwestycji na go spodark ę miasta.

97

Oddziaływanie wybranych inwestycji na gospodarkę miasta.

stymulująco Hamująco

zagospodarowanie terenu po byłym szybie

Kościuszko 81,70% 16,46%

realizacja zaplanowanych obwodnic 90,24% 8,53%

odnowienie centrum miasta (rynek) 92,07% 6,40%

zagospodarowanie terenów przy autostradzie (węzeł

w Jeleniu) 80,79% 12,50%

zagospodarowanie terenów w Pieczyskach 79,87% 15,54%

otwarcie restauracji McDonald’s 78,35% 17,07%

rozbudowa ZSP nr 4 72,56% 20,42%

rewitalizacja terenów poprzemysłowych 85,36% 12,19%

tereny turystyczno-rekreacyjne w północno-

wschodniej części miasta 85,97% 10,36%

inna inwestycja (proszę podać jaka) – kino 8,84% 2,74%

inna inwestycja (proszę podać jaka)- galerie

handlowe

3,04% 2,13%

98

Rysunek 88. Oddziaływanie z agospodarowania terenu po byłym szybie Ko ściuszko na gospodark ę miasta.


W przeprowadzonych badaniach ankietowych zagospodarowanie terenu po byłym szybie

Kościuszko według większości respondentów działa na gospodarkę miasta stymulująco, co

wskazuje wskaźnik- 81,70%, jednocześnie według wskaźnika 16,46% ankietowanych osób

w/w czynnik działa hamująco na gospodarkę w Jaworznie.

Rysunek 89. Oddziaływanie realizacji zaplanowanych obwodnic na gospodark ę miasta.


Realizacja zaplanowanych obwodnic według badanych osób (wskaźnik 90,24%) działa na

gospodarkę w Jaworznie stymulująco, według wskaźnika 8,53% respondentów w/w czynnik

działa na gospodarkę w mieście hamująco.

99

Rysunek 90. Oddziaływanie odnowienia centrum miasta (rynek) na gospodark ę w Jaworznie.


Większość badanych respondentów według wskaźnika 92,07% odpowiedziało, iŜ odnowienie

centrum miasta (rynek) działa na gospodarkę miasta stymulująco, jednak niewielka liczba

ankietowanych osób według wskaźnika 6,40% stwierdziła, iŜ czynnik odnowienie centrum

miasta działa hamująco na gospodarkę w Jaworznie.

Rysunek 91. Oddziaływanie zagospodarowania terenów przy autostradzie (w ęzeł w Jeleniu) na gospodark ę miasta.


Zagospodarowanie terenów przy autostradzie (węzeł w Jeleniu) według ankietowanych osób

działa na gospodarkę miasta: stymulująco – wskaźnik 80,79%, hamująco – wskaźnik

12,50%.

100

Rysunek 92. Oddziaływanie z agospodarowania terenów w Pieczyskach na gospodark ę miasta.


W przeprowadzonych badaniach ankietowych zagospodarowanie terenów w Pieczyskach

według wskaźnika 79,87% badanych respondentów działa stymulująco, jednak według

wskaźnika 15,54% ankietowanych osób w/w czynnik działa na gospodarkę hamująco.

Rysunek 93. Oddziaływanie o twarcia restauracji McDonald ′′′′s działa na gospodark ę miasta.


Badania ankietowe udowodniły, iŜ otwarcie restauracji McDonalds działa na gospodarkę

miasta stymulująco, co pokazuje wskaźnik 78,35%, jednocześnie według wskaźnika 17,07%

badanych respondentów uwaŜa, iŜ ten czynnik działa hamująco na gospodarkę w Jaworznie.

101

Rysunek 94. Oddziaływanie r ozbudowy ZSP nr 4 na gospodark ę miasta.


Rozbudowa ZSP nr 4 działa na gospodarkę w mieście stymulująco według wskaźnika

72,56% ankietowanych osób, a według wskaźnika 20,42% badanych respondentów w/w

czynnik działa hamująco na gospodarkę w Jaworznie.

Rysunek 95. Oddziaływanie r ewitalizacji terenów poprzemysłowych na gospodark ę miasta.


W badaniach ankietowych rewitalizacja terenów poprzemysłowych działa na gospodarkę

miasta według poszczególnych wskaźników: stymulująco – 85,36% badanych respondentów,

hamująco – 12,19% ankietowany osób.

102

Rysunek 96. Oddziaływanie t erenów turystyczno-rekreacyjne w północno-wschodnie j części miasta na gospodark ę w Jaworznie.


Tereny turystyczno – rekreacyjne w północno-wschodniej części miasta działa na

gospodarkę miasta stymulująco według wskaźnika 85,97% badanych respondentów, a

według wskaźnika 10,36% ankietowanych osób w/w czynnik działa hamująco na gospodarkę

w mieście.

Podsumowując uzyskane wyniki w powyŜszej tabeli nr 24, aŜ 92,07% to wskaźnik

ankietowanych respondentów stwierdziło, iŜ inwestycja – odnowienie centrum miasta (rynek)

działa stymulująco na gospodarkę w Jaworznie, jednocześnie ta inwestycja w najmniejszym

stopniu hamuje gospodarkę w mieście- wskaźnik 6,40% odpowiedzi ankietowanych osób;

rozbudowa ZSP nr 4 to inwestycja stymulująca gospodarkę w mieście według wskaźnika

72,56% naszych ankietowanych osób i jest to inwestycja, która zajęła ostatnią pozycję

według naszych respondentów, tylko według wskaźnika 20,42% badanych osób uwaŜa, iŜ

w/w inwestycja działa hamująco na gospodarkę w Jaworznie. Przy wypełnianiu ostatniego

pytania w ankiecie, nasi respondenci wypisali jakie inwestycje działają stymulująco na

gospodarkę miasta Jaworzna, w szczególności:

� kino,

� galerie handlowe,

� KFC,

� rozbudowa elektrowni Jaworzno III,

� więcej imprez kulturalnych,

� empik,

� naprawa chodnika przy ul. Wilczej,

103

� więcej działek budowlanych,

� miejsca parkingowe,

� miejsca – podjazdy dla niepełnosprawnych,

� spalarnia śmieci,

� nowe miejsca pracy,

� więcej imprez kulturalnych,

� droga szybkiego ruchu obok Skałki,

� tereny turystyczno – rekreacyjne w północno wschodniej części miasta,

� budowa nowych mieszkań,

� zagospodarowanie terenów w pobliŜu drogi S1,

� stworzenie terenów pod budownictwo jednorodzinne,

� otwarcie wyŜszych uczelni,

� budowa obwodnic,

� budowa dróg,

� odnawianie chodników i parkingów,

� kręgielnia,

� powiększenie Parku,

� więcej restauracji i kawiarni, kluby, dyskoteki,

� przebudowa magistrali kolejowej E30,

� droga przemysłowa – kontynuacja,

� hala, korty tenisowe,

� stanowiska pracy,

� ośrodki rekreacyjne,

� zagospodarowanie Sosiny,

� teatr,

inwestycje wymienione poniŜej wpływają hamująco na gospodarkę w mieście według

ankietowanych osób:

� bezpolicyjne miejsca spotkań dla młodzieŜy,

� budowa Ŝłobka,

� ośrodek rekreacyjny Tarka,

� wycinka drzew.

Celem przeprowadzonej ankiety było rozpoznanie istniejących uwarunkowań dotyczących

sytuacji gospodarczej w mieście. Na sytuacje gospodarczą miasta bezpośredni wpływ mają

dwie gałęzie przemysłu tj. przemysł wydobywczy i energetyka. Od moŜliwości ich rozwoju lub

formy przetrwania uzaleŜnione są skutki społeczne oraz sytuacja finansowa miasta.

104

Konieczne jest podejmowanie zdecydowanych działań w kierunku przekształceń

strukturalnych istniejącego przemysłu oraz konieczność przywrócenia równowagi na rynku

pracy. Miasto znajduje się we wczesnej fazie procesu restrukturyzacji rozwoju społeczno-

gospodarczego i wchodzi w fazę restrukturyzacji urbanistycznej. W ostatnich latach

obserwowany jest wzrost świadomości społecznej i poczucia wspólnoty interesów. Powoli

rozwija się przedsiębiorczość miasta i następuje stopniowa poprawa w niektórych

dziedzinach i elementach Ŝycia. Gmina Jaworzno wiąŜe duŜe nadzieje z napływem

inwestorów zewnętrznych. Model zrównowaŜonego rozwoju Jaworzna w sferze

gospodarczej zakłada minimalizację kosztów własnych miasta, tworzenie miejsc pracy,

maksymalizację dochodów miasta oraz poszerzenie rynków zbytu.

105

7. Wskaźnikowe porównanie miasta Jaworzna

W celu scharakteryzowania Jaworzna na tle innych miast, jak i całego województwa

śląskiego wyłoniliśmy wskaźniki porównawcze dotyczące m.in. ludności, rynku pracy oraz

finansów. Tabele wartości wskaźników oraz ich nazw zostały zamieszczone poniŜej. W

tabelach zebrano wskaźniki dotyczące stanu społecznego, gospodarczego oraz

ekologicznego Jaworzna , a takŜe 4 miast woj.. śląskiego. Wszystkie te wskaźniki zostały

podzielone na pozytywne lub negatywne a następnie porównane ze sobą oraz przyrównane

do woj. Śląskiego jako całości.

106

Tabela 25 . Wska źniki do diagnozy

Charakterystyka Nr wska źnika Nazwa wska źnika Jednostka

wska źnika Charakter wska źnika

LUDNOŚĆ 1 Ilość mieszkańców osoby REGRESOR LUDNOŚĆ 2 Gęstość zaludnienia osoba/km2 REGRESOR LUDNOŚĆ 3 Urodzenia Ŝywe na 1000 ludności osoby PROGRESOR LUDNOŚĆ 4 Zgony niemowląt na 1000 urodzeń Ŝywych osoby REGRESOR LUDNOŚĆ 5 Zgony ogółem na 1000 ludności osoby REGRESOR

LUDNOŚĆ 6 Przyrost naturalny na 1000 ludności – róŜnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów na 1 000 ludności osoby PROGRESOR

LUDNOŚĆ 7 Liczba kobiet na 100 męŜczyzn % PROGRESOR LUDNOŚĆ 8 MałŜeństwa na 1000 ludności pary PROGRESOR

EDUKACJA 9 Liczba pomieszczeń szkolnych w szkołach podstawowych sztuka PROGRESOR

EDUKACJA 10 Liczba pomieszczeń szkolnych w gimnazjach sztuka PROGRESOR

EDUKACJA 11 Wydatki na oświatę i wychowanie ogółem na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

EDUKACJA 12 Wydatki na dowoŜenie uczniów do szkół na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

EDUKACJA 13 Wydatki na przedszkola na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR EDUKACJA 14 Wydatki na szkoły podstawowe na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR EDUKACJA 15 Wydatki na gimnazja na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR EDUKACJA 16 Wydatki na licea na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR EDUKACJA 17 Wydatki na szkoły zawodowe na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

POMOC SPOŁECZNA 18 Wydatki na domy pomocy społecznej na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

POMOC SPOŁECZNA 19 Wydatki na placówki opiekuńczo - wychowawcze na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

POMOC SPOŁECZNA 20 Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia społeczne na 1 mieszkańca PLN/osoba PROGRESOR

RYNEK PRACY 21

Wskaźnik obciąŜenia demograficznego – liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym do liczby ludności w wieku produkcyjnym % REGRESOR

107

RYNEK PRACY 22 Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w stosunku do liczby ludności ogółem % PROGRESOR

RYNEK PRACY 23 Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczby ludności ogółem % REGRESOR

Charakterystyka Nr

wska źnika Nazwa wska źnika Jednostka wska źnika Charakter wska źnika

RYNEK PRACY

24

Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym

osoby

REGRESOR

RYNEK PRACY 25 Udział bezrobotnych kobiet w liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych % REGRESOR

RYNEK PRACY 26 Liczba osób aktywnych zawodowo pracujących na 1000 osób w wieku 15 lat i więcej osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 27 Liczba kobiet aktywnych zawodowo pracujących na 1000 kobiet w wieku 15 lat i więcej osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 28 Liczba osób aktywnych ekonomicznie z wyŜszym wykształceniem osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 29 Liczba osób aktywnych ekonomicznie z policealnym i średnim wykształceniem osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 30 Liczba osób aktywnych ekonomicznie z zasadniczym zawodowym wykształceniem osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 31

Liczba osób aktywnych ekonomicznie z podstawowym ukończonym, nieukończonym i bez wykształcenia szkolnego osoby REGRESOR

RYNEK PRACY 32 Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 33 Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z pracy poza rolnictwem, z pracy najemnej osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 34

Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z pracy poza rolnictwem, na rachunek własny lub z najmu osoby PROGRESOR

RYNEK PRACY 35 Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z pracy w rolnictwie osoby PROGRESOR

108

RYNEK PRACY 36 Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z niezarobkowych źródeł na 1000 mieszkańców osoby PROGRESOR

STRUKTURA PODMIOTÓW 37

Liczba podmiotów gospodarczych jedn. gospod. PROGRESOR


Liczba podmiotów gospodarczych sektora prywatnego jedn. gospod. PROGRESOR

Charakterystyka Nr wska źnika Nazwa wska źnika Jednostka

wska źnika Charakter wska źnika


Udział jednostek gospodarczych sektora prywatnego w stosunku do ogółu % PROGRESOR

TURYSTYKA 40 Miejsca noclegowe całoroczne ogółem na 1000 mieszkańców sztuka PROGRESOR

TURYSTYKA 41 Korzystający z noclegów ogółem na 1000 mieszkańców osoby PROGRESOR

TURYSTYKA 42 Korzystający z noclegów turyści zagraniczni na 1000 mieszkańców osoby PROGRESOR

TURYSTYKA 43 Udzielone noclegi ogółem na 1000 mieszkańców osoby PROGRESOR

TURYSTYKA 44 Udzielone noclegi ogółem turystom zagranicznym na 1000 mieszkańców osoby PROGRESOR

TURYSTYKA 45 Udział jednostek z sekcji H - Hotele i restauracje w liczbie jednostek gospodarczych ogółem (%) % PROGRESOR

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 46 Dochody własne budŜetu gminy na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 47

Dotacje celowe z budŜetu państwa ogółem na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR


Dotacje otrzymane z funduszy celowych na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR


Dotacje celowe otrzymane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR


Środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR

ZARZĄDZANIE 51 Wydatki z budŜetu ogółem na 1 mieszkańca PLN/osobę PROGRESOR

109

FINANSAMI ZARZĄDZANIE

FINANSAMI 52 Wydatki inwestycyjne w stosunku do wydatków ogółem (%) % PROGRESOR

ZIELEŃ 53 Powierzchnia gruntów leśnych ogółem ha PROGRESOR

ZIELEŃ 54 Pozyskiwanie drewna (grubizny) na 100 ha powierzchni lasów m³ REGRESOR

ZIELEŃ 55 Powierzchnia gruntów publicznych ha PROGRESOR ZIELEŃ 56 Powierzchnia gruntów prywatnych ha PROGRESOR ZIELEŃ 57 Ilość parków spacerowa – wypoczynkowych ilość obiektów PROGRESOR ZIELEŃ 58 Powierzchnia obiektów spacerowo - wypoczynkowych ha PROGRESOR ZIELEŃ 59 Powierzchnia zieleni ulicznej ha PROGRESOR

GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA 60

ZuŜycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności ogółem dam/rok/osoba REGRESOR


ZuŜycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca m³/osoba REGRESOR


Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności % PROGRESOR

Tabela 26. Warto ści wska źników

Charakterystyka

Nr

wsk

aźn

ika

Jedn

ostk

a w

skaźn

ika

Cha

rakt

er

wsk

aźn

ika

Jaw

orzn

o

Dąbr

owa

Gór

nicz

a

Tyc

hy

śor

y

Ryb

nik

Woj

ewód

ztw

o ślą

skie

Rok

wsk

aźn

ika

LUDNOŚĆ 1 osoba R 95685 128315 130114 62464 141477 4645665 2008 – GUS LUDNOŚĆ 2 osoba/km2 R 624 680 1586 961 952 377 2008 – GUS LUDNOŚĆ 3 osoby P 9,4 9,9 11,2 12 10,8 10,1 2008 – GUS LUDNOŚĆ 4 osoby R 10 6,3 11 3 16 6,8 2008 – GUS LUDNOŚĆ 5 osoby R 10 11,1 8,5 6 8,4 10,3 2008 – GUS LUDNOŚĆ 6 osoby P -0,6 -1,2 2,7 6 2,4 -0,2 2008 – GUS LUDNOŚĆ 7 % P 106 108 107 102 104 107 2008 – GUS LUDNOŚĆ 8 pary P 7 6,9 7,3 9,4 7,5 6,7 2008 – GUS EDUKACJA 9 sztuka P 291 30 39 187 474 16841 2008 – GUS

110

EDUKACJA 10 sztuka P 189 260 189 104 258 9205 2008 – GUS EDUKACJA 11 PLN/osobę P 1017,04 1217,44 1130,97 972,04 1124,97 19,56 2008 – GUS EDUKACJA 12 PLN/osobę P 4,33 8,88 1,52 6,61 5,48 7,71 2008 – GUS EDUKACJA 13 PLN/osobę P 157,38 162,11 175,49 140,69 126,96 154,36 2008 – GUS EDUKACJA 14 PLN/osobę P 314,66 312,13 334,75 302,47 310,22 338,52 2008 – GUS EDUKACJA 15 PLN/osobę P 203,32 193,56 180,22 175,28 193,23 193,31 2008 – GUS EDUKACJA 16 PLN/osobę P 75,28 130,4 112,02 95,51 110,75 63,68 2008 – GUS EDUKACJA 17 PLN/osobę P 138,2 176,85 197,13 125,69 119,73 87,43 2008 – GUS

POMOC SPOŁECZNA 18 PLN/osobę P 44,31 40,3 14,47 14,48 29,59 30,89 2008 – GUS



RYNEK PRACY 21 % R 51,3 44,8 44,8 40,8 50,5 52,6 2008 – GUS RYNEK PRACY 22 % P 17,1 15,1 69 19 18,5 17,6 2008 – GUS RYNEK PRACY 23 % R 16,8 15,8 14,5 10 15,1 16,9 2008 – GUS RYNEK PRACY 24 osoby R 2694 4195 2214 1361 2585 122748 2008 – GUS RYNEK PRACY 25 % R 64,66 56,25 60,65 76,12 70,09 59,52 2008 – GUS

Charakterystyka Nr wska źnika

Jednostka wska źnika

Charakter wska źnika Jaworzno Dąbrowa

Górnicza Tychy śory Rybnik Województwo śląskie

Rok wska źnika

RYNEK PRACY 26 osoby P 30505 46269 49727 21945 46373 1950 2002 – NSP RYNEK PRACY 27 osoby P 13778 20997 22686 9223 19419 867 2002 – NSP RYNEK PRACY 28 osoby P 6844 11376 12278 3474 9454 364703 2002 – NSP RYNEK PRACY 29 osoby P 28062 44610 41613 15684 34371 1295430 2002 – NSP RYNEK PRACY 30 osoby P 20719 26575 30781 19564 37946 1096410 2002 – NSP RYNEK PRACY 31 osoby R 23099 28006 24695 13084 30469 1175094 2002 – NSP RYNEK PRACY 32 osoby P 58641 47634 50509 34817 78966 2816062 2002 – NSP RYNEK PRACY 33 osoby P 26789 13443 33057 18205 39355 1288242 2002 – NSP RYNEK PRACY 34 osoby P 2327 1466 4636 1933 3901 145950 2002 – NSP RYNEK PRACY 35 osoby P 44 94 258 304 173 43380 2002 – NSP

111

RYNEK PRACY 36 osoby P 29408 32631 1255 14367 35493 1336431 2002 – NSP STRUKTURA PODMIOTÓW 37 jedn. gospod. P 7674 11877 13311 4987 13014 428920 2008 – GUS STRUKTURA PODMIOTÓW 38 jedn. gospod. P 7269 11574 12889 4884 12715 411546 2008 – GUS STRUKTURA PODMIOTÓW 39 % P 94,72 97,44 96,82 97,93 97,7 95,94 2008 – GUS TURYSTYKA 40 sztuka P 453 61 706 108 550 32449 2008 – GUS TURYSTYKA 41 osoby P 22401 2822 40308 5361 26969 1647814 2008 – GUS TURYSTYKA 42 osoby P 3131 28 16998 583 4058 259506 2008 – GUS TURYSTYKA 43 osoby P 44661 8606 85189 10504 81185 4333866 2008 – GUS TURYSTYKA 44 osoby P 5608 72 50894 1449 12085 665492 2008 – GUS TURYSTYKA 45 % P 2,82 3,21 2,82 4,11 3,68 3,29 2008 – GUS

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 46 PLN/osobę P 2293,18 2713,15 2815,61 2556,49 2690,38 1462,98 2008 – GUS

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 47 PLN/osobę P 397,84 2718,79 260,45 361,54 285,19 309 2008 – GUS


Charakterystyka Nr wska źnika

Jednostka wska źnika

Charakter wska źnika Jaworzno Dąbrowa

Górnicza Tychy śory Rybnik Województwo śląskie

Rok wska źnika



ZARZĄDZANIE FINANSAMI 51 PLN/osobę P 3788,85 3272,7 4,25 3896,91 3774,58 2942 2008 – GUS

ZARZĄDZANIE FINANSAMI 52 % P 26,06 12,14 39,81 44,2 33,24 20,92 2008 – GUS

ZIELEŃ 53 ha P 5349,4 4181,3 2417,3 1556 4709,6 401075,6 2008 – GUS ZIELEŃ 54 m³ R 350 394 80 66 181 576,6 2008 – GUS

112

ZIELEŃ 55 ha P 4829,4 3208,3 2309 1344,4 4401,7 322537,8 2008 – GUS ZIELEŃ 56 ha P 520 973 108,3 211,6 307,9 78537,8 2008 – GUS ZIELEŃ 57 ilość obiektów P 7 4 15 1 15 261 2008 – GUS ZIELEŃ 58 ha P 120,2 180 234 215 92,2 3859,1 2008 – GUS ZIELEŃ 59 ha P 21 69,6 168 78,7 48 1926,6 2008 – GUS

GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA 60 dam/rok/osoba R 28464,2 17684,1 11327,7 4290,4 14575,0 410410,3 2008 – GUS

GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA 61 m³ R 31,2 30,5 37,8 34,4 27,6 30,7 2008 – GUS

GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA 62 % P 94,51 90,79 83,80 81,02 69,91 69,95 2008 – GUS

113

Rysunek 97. Wydatki na edukacj ę.

0

50

100

150

200

250

300

350

JAWORZNO

DĄBROWA GÓRNICZA

TYCHY

ŻORY

RYBNIK

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE

Wydatki na przedszkola na 1 mieszkańcaWydatki na szkoły podstawowe na 1 mieszkańcaWydatki na gimnazja na 1 mieszkańcaWydatki na l icea na 1 mieszkańcaWydatki na szkoły zawodowe na 1 mieszkańca

114

Źródło: opracowanie własne

PowyŜszy wykres przedstawia wydatki w poszczególnych miastach oraz w woj. Śląskim w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Jaworzno

w większości statystyk plasuje się w pierwszej trójce jeŜeli chodzi o wydatki na oświatę. Jest to wynik zadawalający.

Rysunek 98. Liczba mieszka ńców.


115

Jaworzno jest miastem o stosunkowo małej liczbie mieszkańców w porównaniu z obszarem jakim dysponuje. Mniej mieszkańców zamieszkuje

jedynie śory, jednak naleŜy zauwaŜyć, iŜ zajmuje on mniejszy obszar terytorialny. W porównaniu do ilości osób na 1 km² w Jaworznie jest ich

mniej niŜ w śorach. Największą liczbą mieszkańców analizowanych miast dysponuje miasto Rybnik – 141477, zaraz za Rybnikiem jest miasto

Tychy, które posiada 130114 mieszkańców. Trzecie miejsce badanych miast zajmuje Dąbrowa Górnicza, która liczy 128315 mieszkańców.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

JAWORZNO

DĄBROWA GÓRNICZA

TYCHY

ŻORY

RYBNIK


Urodzenia żywe na 1000 ludności Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych

Zgony ogółęm na 1000 urodzeń żywych Małżeństwa na 1000 ludnośći

116

Rysunek 99. Ludno ść – urodzenia, zgony, mał Ŝeństwa


Jaworzno pod względem urodzeń, zgonów oraz ilości zawartych małŜeństw jest na podobnym poziomie w stosunku do miasta Dąbrowa Górnicza, Tychy oraz śory. Niepokojąco wysoki wskaźnik zgonów niemowląt moŜna odnotować w Rybniku.

117

Rysunek100. Ludno ść – gęstość zaludnienia


Rysunek nr 100 reprezentuje gęstość zaludnienia w poszczególnych miastach. Jaworzno zajmuje pokaźny obszar, dlatego stosunkowo

mała jest gęstość zaludnienia na 1 km².

118

Rysunek 101 . Pomoc społeczna


Wydatki na domy pomocy społecznej w przeliczeniu na 1 mieszkańca są największe w Jaworznie oraz Dąbrowie Górniczej. Rybnik

przoduje w wydatkach na placówki opiekuńczo – wychowawcze.

119

Rysunek 102. Rynek pracy


Rynek pracy jest bardzo zmienny. Jaworzno jest zaraz po Dąbrowie Górniczej z największym odsetkiem bezrobotnych przypadających na 1000

mieszkańców w wieku produkcyjnym. RównieŜ nisko plasuje się Jaworzno pod względem ilości aktywnych zawodowo osób w wieku

produkcyjnym oraz ilości pracujących kobiet. W Tychach jest najwięcej osób pracujących z wykształceniem wyŜszym, natomiast

z wykształceniem policealnym i średnim w Dąbrowie Górniczej.

0

2000000

Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym

Liczba osób aktywnych zawodowo na 1000 osób w wieku 15 lat i więcej

Liczba osób aktywnych zawodowo pracujących na 1000 kobiet w wieku 15 lat i więcej

Liczba osób aktywnych ekonomicznie z wyższym wykształceniem

Liczba osób aktywnych ekonomicznie z policealnym i średnim wykształceniem

Liczba osób aktywnych ekonomicznie z zasadniczym zawodowym wykształceniem

Liczba osób aktywnych ekonomicznie z podstawowym ukończonym, nieukończonym i bez wykształcenia szkolnego

120

Rysunek 103. Rynek Pracy


W Jaworznie jest najmniej osób posiadających własne źródła utrzymania w rolnictwie. Natomiast jest na drugim miejscu zaraz po

Rybniku pod względem liczby osób posiadających własne źródła utrzymania.

0

1000000

2000000

3000000

Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania na 1000 mieszkańców

Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z pracy poza rolnictwem, z pracy najemnej na 100 mieszkańców

Liczba osób posiadających własne żródła utrzymania z pracy poza rolnictwem, na rachunek własny lub z najmu na 1000 mieszkańców

Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z pracy w rolnictwie na 1000 mieszkańców

Liczba osób posiadających własne źródła utrzymania z niezarobkowych źródeł na 1000 mieszkańców

121

Rysunek 104. Rynek Pracy


Udział bezrobotnych kobiet wśród ogółu bezrobotnych, jak równieŜ udział ludności w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczby

ludności ogółem oraz wskaźnik obciąŜenia demograficznego jest porównywalny dla wszystkich miast. Stosunkowo duŜy jest udział

ludności w wieku przedprodukcyjnym w stosunku do liczby ludności ogółem w Tychach w porównaniu z resztą miast.

0

10

20

30

40

50

60

70

80JAWORZNO

DĄBROWA GÓRNICZA

TYCHY

ŻORY

RYBNIK

WOJEWDZTWO ŚLĄSKIEWskaźnik obciążenia demograficznego

Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w

stosunku do liczby ludności ogółem

Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w

stosunku do liczby ludności ogółem

Udział bezrobotnych kobiet w liczbie osób

bezrobotnych zarejestrowanych

122

Rysunek 105. Struktura podmiotów


We wszystkich miastach, a co za tym idzie równieŜ w całym województwie śląskim rynek zdominowany jest przez podmioty

gospodarcze sektora prywatnego.

0

100000

200000

300000

400000

500000

7674

11877

13311

498713014

428920

7269

11574

12889

4884

12715

411546

Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Liczba podmiotów gospodarczych sektora prywatnego na 1000 mieszkańców

123

Rysunek 106. Zarz ądzanie finansami - dochody


Jaworzno w porównaniu z resztą miast ma najmniejsze dochody własne w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Największe dochody własne w

przeliczeniu na 1 mieszkańca posiadają Tychy, zaraz po nich jest Dąbrowa Górnicza, Rybnik oraz śory pozostają na następnych miejscach.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

JAWORZNODĄBROWA

GÓRNICZA TYCHYŻORY

RYBNIK


2293,182713,15 2815,61

2556,49 2690,38

1462,98

Dochody własne budżetu gminy na 1 mieszkańca

124

Rysunek 107. Zarz ądzanie finansami - dotacje


Dąbrowa Górnicza przoduje w otrzymanych dotacjach z budŜetu państwa w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Jaworzno charakteryzuje się najmniejszą wskaźnikiem dotacji otrzymanej na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego w przeliczeniu na 1 mieszkańca.

125

Rysunek 108. Zarz ądzanie finansami - wydatki


W Jaworznie w 2008 roku odnotowano jedne z największych wydatków z budŜetu na 1 mieszkańca. Wydatki inwestycyjne w stosunku do wydatków ogółem uplasowały Jaworzno na czwartej pozycji wśród w/w miast.

126

Rysunek 109. Ziele ń


127

Jaworzno charakteryzuje się wśród porównywanych miast posiadaniem największej ilości powierzchni gruntów leśnych. Większość tych gruntów naleŜy do miasta, tzn. są to grunty publiczne.

Rysunek 110. Parki


Najwięcej parków spacerowo – wypoczynkowych znajduje się w Rybniku i Tychach. Jaworzno moŜe się poszczycić 7 takimi obiektami. Najgorzej sytuacja wygląda w śorach, gdzie występuje tylko jeden taki obiekt.

128

Rysunek 111. Gospodarka wodno - ściekowa


129

Poziom zuŜycia wody uzaleŜniony jest od ilości mieszkańców oraz ilości podmiotów gospodarczych działających w danym mieście. Najmniejsze zuŜycie wody odnotowano w śorach.

Rysunek 112. Gospodarka wodno – ściekowa – zu Ŝycie wody


130

Najwięcej wody w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca zuŜywa się w Tychach oraz śorach. Jaworzno i Dąbrowa Górnicza zuŜycie mają podobne jak w całym województwie śląskim.

Rysunek 113. Gospodarka wodno – ściekowa


131

Jaworzno przoduje w liczbie ludności jaka korzysta z oczyszczalni ścieków. To dobre wiadomości dotyczące środowiska, poniewaŜ mniej zanieczyszczeń przedostaje się do gruntów oraz wody. Najgorzej w tej klasyfikacji uplasował się Rybnik, gdzie zaledwie 69,91% mieszkańców korzysta z oczyszczalni ścieków.

132

8. Dobre praktyki

Ulepszanie bazy rekreacyjnej (dla dzieci). Nigdy ni e są za młodzi, Ŝeby w tym

uczestniczy ć

Państwo: Wielka Brytania

Region, okr ęg: Oxfordshire

Projekt rekreacyjny dla dzieci Standlake (zachodnie hrabstwo Oxfordshire, Wielka Brytania)

został zrealizowany dzięki pomocy komitetu rekreacyjnego przy miejskiej parafii, a polegał on

na zbudowaniu placu zabaw dla dzieci, poniewaŜ najbliŜsze centrum rozrywki znajdowało się

w odległości sześciu mil. Zapotrzebowanie na ten projekt było stosunkowo duŜe gdyŜ 16%

populacji to mieszkańcy poniŜej szesnastego roku Ŝycia. Miejski Komitet Parafialny włączył w

realizację tego projektu dzieci z pobliskich szkół, które miały olbrzymi wpływ na końcowy

rezultat akcji, a przy tym praca przy projekcie stanowiła dla nich okazję do spotkań i

współpracy. Dzieci między siódmym a dziewiątym rokiem Ŝycia zostały poproszone o

stworzenie projektu placu zabaw (miały zadecydować o kolorze, wielkości placu i dostępnych

na nim zabawkach czy obiektach, które mogły zostać wykorzystane do zabawy). W

konsekwencji, projekt uwzględniał zbudowanie tunelu z wierzb, kilku drewnianych obiektów,

„krzeseł grzybków” i wielokolorowego tunelu. Projekt był tak olśniewający, Ŝe został

przedstawiony całej społeczności, a po okresie budowy (dofinansowanie ze strony Leader +,

całkowite poparcie WON) plac zabaw został oficjalnie otwarty w 2004 roku i od tamtego

czasu jest takŜe miejscem, gdzie organizowane są przyjęcia (np. urodziny), stanowi miejsce

spotkań dla skautów i korzystają z niego takŜe dzieci specjalnej troski.

Zapewniaj ąc przyszło ść młodzie Ŝy

Państwo: Portugalia

Region, okr ęg: Alentejo

Zapewniając przyszłość młodzieŜy w południowo- zachodnim Alentejo. Esdime to agencja

lokalnego rozwoju w południowo- zachodnim Alentejo, który jest regionem w południowej

Portugalii mającym powierzchnię 3500 km2 i posiadającym w przybliŜeniu 45 000

mieszkańców. Alentejo boryka się z problemem bezrobocia, a duŜa liczba mieszkańców

decyduje się na przesiedlenie w inne rejony Portugalii w poszukiwaniu pracy. Esdime

natomiast oferuje szkolenia ludziom i organizacjom pracującym w tzw. „nieformalnym”

sektorze edukacyjnym i próbuje dotrzeć w szczególności do ludzi młodych, gdyŜ to oni

odpowiedzialni są za rozwój regionu, a przyszłość tych obszarów leŜy w ich rękach.

133

Cele projektu to:

- zagwarantowanie, Ŝe młodzi ludzie mają dostęp do wiarygodnych źródeł informacji, aby

w ten sposób mogli wyznaczyć sobie realistyczne cele co do moŜliwości, które oferuje im

region,

- stworzenie młodym ludziom korzystnych warunków, które byłyby dobrym

wprowadzeniem do Ŝycia zawodowego,

- rozwój projektów w wiejskich szkołach średnich i podstawowych, postrzeganie

środowiska szkolnego jako źródło lokalnego rozwoju i wprowadzenie działań, które

uwzględniłyby dzieci, nauczycieli, rodziny, instytucje i miejscowych radnych,

- nagłaśnianie wszelkich inicjatyw młodych ludzi aby zdobyć dofinansowanie, promowanie

kontaktów między grupami młodzieŜowymi a odpowiednimi organizacjami politycznymi,

- czynne uczestnictwo w działaniach/projektach stworzonych i zorganizowanych przez

samą młodzieŜ,

- nawiązywanie kontaktów młodzieŜy z regionalnymi instytucjami i prowadzenie polityki

dialogu, aby uwzględnić i korzystać z lokalnych źródeł, które oferuje dany region.

Projekt o nazwie „Szkoła i rozwój lokalny” jest promowany przez szkołę średnią Aljustrel, a

polega na utrzymaniu silnych więzi między środowiskiem szkolnym, a resztą społeczności

(np. między lokalnymi władzami i przedsiębiorcami). Z tego względu wprowadzono dla

uczniów tej szkoły nowy przedmiot: „obywatelstwo i rozwój,” a chętni nauczyciele biorą udział

w społecznym programie tworząc forum, gdzie mogą dyskutować o sprawach związanych z

edukacją.

Kolejny projekt nosi nazwę „Promuj inicjatywy młodych” i polega na uświadamianiu

młodzieŜy jakie narodowe czy międzynarodowe programy mogą dofinansowywać ich

działalność. Projekt ten uwzględnia wymianę młodzieŜy, ale równieŜ międzynarodowe

projekty zainicjowane przez program „MłodzieŜ dla Europy.”

Europejska „sztuka na ziemi”

Państwo: Francja, Niemcy

Region, okr ęg:

134

Europejska „sztuka na ziemi” (dosłownie i w przenośni): międzynarodowa współpraca pod

jednym niebem. Dwie grupy: niemiecka i francuska wpadły na wspólny pomysł, aby stworzyć

własnym regionom bardziej nowoczesny i twórczy wizerunek a następnie przedstawić go

szerszej publiczności. Oba regiony miały wspólną cechę: w większości były to tereny rolnicze

z wielkimi połaciami ziemi. Projekt polegał na wypromowaniu „sztuki na ziemi”, czyli

stworzeniu dzieł sztuki połączonych z naturalnym środowiskiem i dziedzictwem kulturowym.

Sztuka na ziemi to takŜe sztuka środowiskowa, w ramach, której moŜna znaleźć róŜne

rodzaje sztuki i uwzględnia ona zbudowanie nawet olbrzymich rzeźb. ZałoŜeniem projektu

było zorganizowanie festiwalu w dwóch regionach i dwóch krajach: w sierpniu 2004 roku

organizatorzy ogłosili konkurs na najlepsze projekty artystyczne i artyści zainteresowani

festiwalem mogli nadsyłać swoje propozycje.

Etapy projektu:

- festiwal rozpoczął się w 2005 roku we Francji, ale druga jego część będzie miała miejsce

w Niemczech, w 2006 roku. Motywem przewodnim będzie „Europa na horyzoncie.”

Dzieła sztuki środowiskowej będą wyeksponowane na obszarach dwóch regionów, a

turyści będą mogli je podziwiać i dodatkowo odkryć wcześniej pominięte atrakcje danych

regionów,

- w kaŜdym z tych regionów zaplanowana jest takŜe wystawa o nazwie GALAG,

- niemieccy artyści będą mogli uczestniczyć w festiwalu francuskim i vice versa,

- aby uatrakcyjnić festiwal i nadać mu wymiar festiwalu „pod jednym niebem” uczestnicy

będą mogli wziąć udział w locie balonami,

- ulotki o festiwalu będą rozpowszechnione przez centra informacji turystycznej,

- inne atrakcje uwzględniają spotkania z miejscowymi pisarzami, naturalistami, będzie

moŜna takŜe skosztować tradycyjne, lokalne wyroby regionalnych kucharzy.

Leader + będzie finansował wszystkie aspekty tego projektu czyli: wynajem ziemi od rolników

i materiały do marketingu (plus pokryje dodatkowe koszty związane z drukowaniem i

nagłaśnianiem projektu).

Praca dostosowana do potrzeb niepełnosprawnych

Państwo: Hiszpania

Region, okr ęg: Katalonia

135

Region Ripollés składa się z 19 gmin połoŜonych na wysokim brzegu rzeki Ter. W stolicy

regionu, Ripoll, koncentruje się większa część produkcji przemysłowej. Fundacja MAP jest

prywatną organizacją nie nastawioną na zysk, zajmującą się działalnością społeczną. Jej

członkami są fachowcy, rodzice i krewni osób niepełnosprawnych, a takŜe osoby

zainteresowane działalnością społeczną Fundacji. Została ona załoŜona w 1994 r. i ma

siedzibę w Ripoll. Jest to jedyna instytucja w tym regionie, która troszczy się o zaspokajanie

specjalnych potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednym z priorytetowych celów Fundacji MAP

jest osiągnięcie, na ile jest to moŜliwe, społecznej i zawodowej integracji osób

niepełnosprawnych. Mając to na uwadze, utworzono „Specjalne Centrum Zatrudnienia” MAP.

Centrum to ma dwojaki cel. Po pierwsze – informowanie i szkolenie osób

niepełnosprawnych, tak by mogły one znaleźć miejsce na rynku pracy. Po drugie –

znalezienia zajęcia dla ludzi, którzy z powodu niepełnosprawności nie mogą podjąć pracy w

(normalnych) zakładach pracy. Centrum koncentruje swoją działalność na dwóch

dziedzinach: ogrodnictwo i wyroby przemysłowe. Korzysta ono równieŜ z pomocy

technicznej specjalistów, takich jak psycholodzy, opiekunowie społeczni i przewodnicy.

Ogrodnictwo jest jedną z form działalności najlepiej przystosowanych do potrzeb ludzi

przychodzących do centrum, poniewaŜ wzmacnia ono ich kontakt z przyrodą, rozwijając

jednocześnie ich zdolności poruszania się. Projektem zarządza LGD „Consorci Ripollés

Desenvolupament”. Polega on na fizycznym oddzieleniu usług ogrodniczych od innych form

działalności, co w rezultacie zwiększa liczbę zamówień wpływających od rad gminnych, firm i

- w mniejszym stopniu - od osób prywatnych. Usługi świadczone gminom obejmują prace

ogrodnicze w parkach i na skwerach, a takŜe prace specjalistyczne w lasach i rzekach.

Praca dla firm prywatnych polega głównie na pielęgnacji zieleni na terenach otaczających

siedziby firm, a takŜe na wykonywaniu podstawowych prac porządkowych dla osób

prywatnych. W wyniku wzrastającego zapotrzebowania na usługi ogrodnicze wyposaŜenie

znajdujące się w centrum okazało się niewystarczające i konieczne stało się zaplanowanie

nowego magazynu z odpowiednimi narzędziami, tak by w ofercie centrum mogła się znaleźć

praca o wyŜszym stopniu mechanizacji i specjalizacji. Społeczne zainteresowanie projektem

było decydującym czynnikiem, który pomógł uzyskać pomoc od rady miejskiej Ripoll (która

przyznała centrum ziemię, na której buduje się obecnie magazyn), a takŜe od rządu

Katalonii. Fundusze przyznane na ukończenie tego projektu wynoszą do 304 870 EUR i

obejmują budowę nowego magazynu, zakup specjalnych narzędzi ogrodniczych, takich jak

kosiarki i piły mechaniczne, a takŜe zakup ubrań roboczych i urządzeń ochronnych. Nowe

pomieszczenia zostały oddane do uŜytku pod koniec 2003 r. i moŜe z nich korzystać 10

niepełnosprawnych. Poza oczywistą korzyścią społeczną osiągniętą dzięki projektowi,

inwestycja pozwoliła rozszerzyć gamę usług ogrodniczych, zmniejszając jednocześnie ich

136

pracochłonność. Jednocześnie poprawiła się jakość szkolenia ludzi niepełnosprawnych i

zwiększyło się bezpieczeństwo pracy. To z kolei stworzyło nowe moŜliwości ewentualnej

integracji na rynku pracy.

Rada Młodzie Ŝy przemawia w imieniu młodych ludzi

Państwo: Finlandia

Region, okr ęg: Järviseutu i Härmänmaa, Ostrobothnia Południowa

W okręgu Järviseutu (rejon Ostrobothnia Południowa na zachodzie Finlandii) poglądy

młodych ludzi nie zawsze były reprezentowane. W wyniku badania wstępnego, została

utworzona Okręgowa Rada MłodzieŜy jako organ reprezentujący młodych ludzi miesz-

kających na tym obszarze. Podstawową ideą projektu było przyczynienie się do tego, by

młodzi ludzie poczuli, Ŝe są częścią regionu, a ich poglądy są znane. W wyniku badania

wstępnego kierownik projektu, Taru Volotinen, załoŜyła grupę aktywnej młodzieŜy (w wieku

od 16 do 18 lat) w kaŜdej z pięciu gmin. Następnie grupy te połączyły się, tworząc Okręgową

Radę MłodzieŜy. Okręg Järviseutu składa się z pięciu gmin, a przynajmniej jeden członek z

kaŜdej z nich wchodzi w skład Rady MłodzieŜy. Taru Volotinen rozmawiała z młodzieŜą i

odkryła, czego brakowało we wsiach, w których ona Ŝyje. Wyniki pokazały, Ŝe młodzieŜ

pragnie dostępu do informacji i wydarzeń. Grupy omówiły równieŜ, jaki byłby idealny zestaw

witryn internetowych dla młodzieŜy z Järviseutu i ich wygląd. Młodzi ludzie zaplanowali teŜ

sposób funkcjonowania Rady MłodzieŜy i doszli do wniosku, Ŝe młodzieŜowe punkty informa-

cyjne są potrzebne w pięciu gminach w regionie. Witryna internetowa www.nuotio.fi została

stworzona zgodnie z projektem własnym młodzieŜy. Okręgowa grupa młodzieŜowa prowadzi

udaną działalność jako Rada MłodzieŜy i organizuje imprezy dla młodzieŜy. Obecnie celem

jest informowanie młodzieŜy o Radzie MłodzieŜy oraz o istnieniu jej witryny internetowej i

jednocześnie włączanie moŜliwie największej liczby młodych ludzi w proces decyzyjny na

szczeblu lokalnym. Kładąc nacisk na wydatki, Rada MłodzieŜy dba, by ograniczone środki

pienięŜne, jakimi dysponuje, były przeznaczane na działania młodzieŜowe interesujące

moŜliwie największą liczbę osób.

Rozwój urz ądzeń do naprawy okien

Państwo: Finlandia

Region, okr ęg: Ostrobotnia

137

Właściciele domów z bali mogą juŜ teraz mieć porządne okiennice. W przeszłości problem

polegał na tym, Ŝe bale wyginały się pod wpływem osiadania okiennic. Problem ten nie

dotyczył jedynie Finlandii, poniewaŜ kompletne pakiety z okiennicami nadającymi się do

zainstalowania w domach z bali rzadko moŜna nabyć gdzie indziej. Kiedy zrozumiano

potrzebę przygotowania odpowiednich pakietów okien. W fińskim regionie Południowej

Ostrobotni został opracowany projekt Fasadi (Fasada). Pomysłodawcą projektu byli

miejscowi przedsiębiorcy oraz grupa Aisapari z Okręgu Jezior i rejonu Härmänmaa, która

zajęła się równieŜ finansowaniem projektu. W końcu porządny pakiet z gotowymi do

zainstalowania okiennicami pojawił się na rynku! Pakiet ten nadaje się zarówno do nowych

domów budowanych z bali, jak i do celów remontowych. Dzięki nowym rozwiązaniom

zastosowanym w montaŜu okiennic, instalacja otworów okiennych zajmuje jedynie pięć

minut. Aktualna kolekcja okiennic jest oparta na stylach tradycyjnych i moŜe być równieŜ

stosowana w domach budowanych z cegły.

Magna Mater – wzornictwo dla rzemiosła

Państwo: Portugalia

Region: Azory

Magna Mater to projekt na Azorach, zorganizowany przez partnerstwo czterech instytucji:

ADELIAÇOR (stowarzyszenie rozwoju lokalnego), ASDEPR (stowarzyszenie rozwoju

lokalnego), Centro Regional de Apoio ao Artesanato (regionalne centrum promocji

rzemiosła) i PPART (program promocji rzemiosła). Projekt rozszerza w innowacyjny sposób

udział wzornictwa w tradycyjnym rzemiośle na wyspach, a mianowicie koronki szydełkowej,

haftu (tiul na słomie, markiz, w którym stosowane są nici w róŜnych odcieniach niebieskiego),

tkactwa i ceramiki. We wrześniu 2002 r. dwie grupy, w których skład wchodzili studenci

ostatniego roku wydziału wzornictwa na Uniwersytecie Aveiro oraz azorscy producenci ręko-

dzieła, pracowali wspólnie podczas warsztatów na wyspach São Miguel i Faial, a wyniki ich

prac zostały pokazane na wystawie na wyspie Faial. Warsztaty zademonstrowały znaczenie

współpracy projektantów i rzemieślników, poniewaŜ jego wynikiem było innowacyjne

wykorzystanie tradycyjnych wzorów, nowe techniki i zróŜnicowanie produktów. Była to

równieŜ doskonała moŜliwość do dzielenia się wiedzą i umiejętnościami pomiędzy

rzemieślnikami z róŜnych branŜy. Projekt moŜe być zastosowany jako wzorcowy w innych

rzemiosłach i regionach. Projekt został rozpoczęty w 2002 r., kiedy gospodarka regionu

ucierpiała wskutek kryzysu w sektorze drobiu. Otwarto nowy mobilny ośrodek oceny siły

roboczej dzięki uzyskaniu pozwoleń i funduszy, które umoŜliwiły zakup uŜywanego pojazdu

(o wartości 7600 euro). Jedyna pozycja, jaka pozostała do uregulowania, to zapłata za

138

transport i wyposaŜenie biura. Zdaniem koordynatora Anne-Cécile Bella-zreg, ten projekt

„doskonale dostosowany jest do potrzeb grupy docelowej programu – kobiet i młodzieŜy”. W

rzeczywistości większość osób, które skorzystały z tej placówki miała poniŜej 26 lat.

Dotychczasowym osiągnięciem projektu jest przyczynienie się do ponownego znalezienia

pracy przez ponad 20 osób, jakkolwiek na róŜnych warunkach (umowy na czas określony

i/lub nieokreślony, umowy o dzieło, umowy agencyjne itp.). Powodzenie programu nie prze-

słania jednak napotkanych trudności, takich jak brak praktycznych informacji dla

przyjezdnych, którzy zamierzają się osiedlić na tym obszarze oraz informacji dotyczących

narkomanii, alkoholizmu i przemocy w rodzinie. Bez dotacji musielibyśmy prowadzić działal-

ność w innym miejscu – wyjaśniła Anne-Cécile Bellazreg – To równieŜ paszport, który

otworzył wiele drzwi. Instytucje na obszarach wiejskich nie zawsze są przygotowane do

zmiany starych przyzwyczajeń. Jednak okręg Pays de Vannes zrealizował do 2006 r. dalsze

inicjatywy, typu przyuczanie bezrobotnej młodzieŜy przez emerytów, publiczne

zgromadzenia, wypoŜyczanie gier lub opieka nad dziećmi w nietypowych godzinach.

Nowe spojrzenie na stare rynki

Państwo: Włochy

Miasto: Fabbriche di Vallico

WdraŜanie zintegrowanej metody: nowe spojrzenie na stare rynki. Projekt zakładał

renowację pięciu starych rynków znajdujących się w pobliŜu budynków historycznych w

małym mieście Fabbriche di Vallico. W latach 70-tych tereny, które wchodziły w skład starych

rynków, zostały zamienione na miejsca parkingowe dla okolicznych mieszkańców. JednakŜe

w przeciągu ostatnich dekad miasto borykało się z problemem wyludnienia i z

pogarszającymi się warunkami mieszkaniowymi. Dlatego celem projektu stało się, obok

renowacji, takŜe poprawienie jakości Ŝycia mieszkańców, a przy tym wyeksponowanie i

promowanie dziedzictwa kulturowego tego regionu. PoniewaŜ Fabbriche di Vallico znajduje

się takŜe w pobliŜu tras turystycznych ciągnących się przez Apuan Alps Park, miasto stało

się jednocześnie dogodnym miejscem dla rozwoju turystyki.

Odnowienie starych rynków polegało na przebudowie niektórych elementów, które miały

wartość historyczną i odtworzenie dawnych, typowych cech architektonicznych budynków. W

konsekwencji, odrestaurowane budynki stały się niejako odpowiednim tłem dla

139

przeprowadzenia wszelkiego rodzaju wystaw, jarmarków, kiermaszów i innych wydarzeń

kulturalnych.

Szwedzka młodzie Ŝ „współgraj ąca” z natur ą i kultur ą

Państwo: Szwecja

Głównym celem projektu Halsinge Latverkstad było zaoferowanie młodym ludziom

zainteresowanych muzyką lub grających na jakichś instrumentach, moŜliwości

wyspecjalizowania się w określonej muzyce ludowej, ściśle związanej z danym regionem.

Projekt zakładał nawiązanie kontaktów z innymi słynnymi muzykami, występy publiczne i

moŜliwość zdobycia wiedzy praktycznej (np. tworzenie nagrań „demo”). Dodatkowo, cała

inicjatywa polegała takŜe na wskrzeszeniu idei muzyki ludowej i dawnych tradycji, które

niejako zanikły w tym regionie latach 60tych, a w ostatnich dekadach znowu powróciły do

łask. W 2002 roku w projekcie uczestniczyło 15 młodych muzyków, którzy spotykali się w

soboty i niedziele, a następnie na przestrzeni pięciu lat, grupa ta powiększała się rok rocznie

o kolejnych piętnaście osób, jeśli pozwalały na to fundusze. W późniejszym okresie, widząc

szerokie zainteresowanie projektem, grupy zostały zwiększone z piętnastu do maksymalnie

dwudziestu czterech osób. W rezultacie projekt Latverkstan i młodzi muzycy zdobyli rozgłos

nie tylko w środowiskach lokalnych, ale takŜe w całym kraju. Z powodzeniem organizują oni

występy dla szerokiego grona publiczności, w czasie których moŜna nauczyć się starych

piosenek, tradycyjnych technik śpiewania, podszkolić swoje umiejętności muzyczne, a nawet

nauczyć się gry na skrzypcach.

Projekt Latverkstadt zapoczątkował takŜe współpracę między North Pennies (grupy z

Wielkiej Brytanii) i GAL Pays de Ploermel – Coeur de Bretagne (grupy z Francji), a owocem

tej współpracy i wymiany doświadczeń jest płyta, która zostaje wydana co roku. Muzycy

zakładają takŜe zorganizowanie tras koncertowych w danych regionach promując muzykę

ludową, jak i dziedzictwo kulturowe swojego kraju i stając się w ten sposób pewnego rodzaju

atrakcją turystyczną.

Diderot’s Pole

Państwo: Francja

140

Region, okr ęg: Pays de Langres, Department Haute-Marne

Pôle Diderot jest ambitnym projektem ekonomicznym łączącym w sobie dwa tematy: „Jak

najlepsze wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturalnych” oraz „Wykorzystanie know-how

i nowych technologii”. Projekt ten jest sterowany przez miasto Langres. Stanowi część prac

nad encyklopedią Pays de Langres. Proszę sobie wyobrazić małe miasteczko, usytuowane

w typowo wiejskim regionie, gdzie gęstość zaludnienia nie przekracza 15 osób na kilometr

kwadratowy i ciągle się zmniejsza. Proszę sobie równieŜ wyobrazić małą grupkę wybranych

przedstawicieli społeczności lokalnej i innych zainteresowanych osób, które nie poddają się

przeciwnościom losu i decydują się stworzyć centrum technologii XXI wieku dla swojego

rejonu. To podsumowuje ambicje projektu Pôle Diderot, którego celem jest rozsławienie

imienia Pays de Langres w świecie ekonomii opartej na wiedzy. Jak moŜna się tego

spodziewać, powiązanie nazwy projektu z nazwiskiem niezwykle płodnego pisarza, jakim był

Diderot, sugeruje produkcję wysoce wydajną, jednakŜe w tym wypadku produkcja ta będzie

zawierać treść cyfrową. Historia projektu sięga 2001 r., kiedy to przedstawiono analizę

wizerunku Pays de Langres przygotowaną w związku z programem. Propozycja zawierała

szkic projektu z zakresu kultury i dziedzictwa, koncentrującego się wokół słynnego

mieszkańca tego regionu, Denisa Diderota. Była mowa o stworzeniu portalu internetowego

wokół pisarza, o opracowaniu kursów szkoleniowych w dziedzinie projektowania

multimedialnego itd. Przyjmując to za punkt wyjścia, nowe władze miejskie, które objęły

urzędowanie w Langres, przejęły Pôle Diderot i zrewidowały projekt, zmieniając go w projekt

rozwoju gospodarczego opartego na stworzeniu treści kulturalnych w oparciu o technikę

cyfrową. W kwietniu 2003 r., organizując międzynarodowe sympozjum mapowania wiedzy,

miasto Langres połoŜyło kamień węgielny pod projekt i jednocześnie uzyskało jego

akceptację. Projekt jest opracowany wokół czterech uzupełniających się dziedzin: rozwój

przemysłów cyfrowych, przyciągnięcie do regionu działalności R&D, szkolenia i szkolnictwo

wyŜsze i wreszcie miejscowa toŜsamość. Jako część tej ostatniej dziedziny, wokół której

opracowany jest projekt, LGD Pays de Langres powierzyła Pôle Diderot misję zajęcia się

technicznym opracowaniem portalu internetowego. Dzięki temu Ŝywa encyklopedia regionu,

która stanowi trzon programu, zostanie wyeksponowana. Celem projektu jest umoŜliwienie

wszystkim zainteresowanym przekształcenia w postać cyfrową i publikowania informacji na

temat lokalnych zasobów naturalnych i kulturalnych. Będzie więc moŜliwe odkrycie

dziedzictwa lokalnego, związanego z hodowlą i przetwarzaniem chmielu, umiejętnościami

plecienia koszy, a takŜe interesujących, pięknie połoŜonych miejsc, dzięki informacjom

zamieszczanym przez osoby, które juŜ skorzystały z projektu. Jednocześnie mieszkańcy

Pays de Langres zainteresowani dziedzictwem lokalnym będą mogli sami przyczynić się do

141

tworzenia encyklopedii. Podobnie amator śpiewu chóralnego będzie mógł bezpośrednio on-

line przekazać graficzny i głosowy zapis śpiewu, tak by inni mogli się zapoznać z jeszcze

jednym przykładem lokalnej kultury. W ten sposób Pays de Langres chce połączyć nową,

czystą i cichą ekonomię ze swoimi szerokimi, otwartymi przestrzeniami i swoją tradycją.

Narzędzia współpracy dla przemyślenia świata. Tu urodził się Denis Diderot. Nie chcemy

odtworzyć jego myśli, jednak uwaŜamy, Ŝe nasze pomysły są do nich w pewien sposób

zbliŜone, jeśli chodzi o swobodę wyraŜania opinii, powszechny dostęp do wiedzy i otwarcie

wobec narodów świata. Pays de Langres jest i zawsze będzie mały. Ale jesteśmy

zdeterminowani i nie chcemy się poddać. Pôle Diderot jest projektem łączącym, wokół

którego grawitują inne, uzupełniające działania. Mamy nadzieję rozwinąć narzędzia

współpracy, stosować w praktyce demokrację bezpośrednią, która jest czymś więcej niŜ tylko

słowami, a takŜe dać ludności lokalnej moŜliwość tworzenia treści cyfrowej… Chcemy

równieŜ, by było moŜliwe zidentyfikowanie ludzkiego bogactwa naszego regionu dzięki

nowemu systemowi informacji geograficznej – podkreśla Richard PIERRE, zastępca

burmistrza Langres.

143

Spis ilustracji Rysunek 1. Mapa województwa śląskiego ....................................................................................... 5 Rysunek 2. Mieszkańcy Jaworzna ................................................................................................... 10 Rysunek 3. Struktura ludności Jaworzna według ekonomicznych grup wieku. ....................... 11 Rysunek 4. Struktura grupy w wieku przedprodukcyjnym z podziałem na płeć. ..................... 12 Rysunek 5. Struktura grupy w wieku produkcyjnym z podziałem na płeć. ................................ 12 Rysunek 6. Struktura grupy w wieku poprodukcyjnym z podziałem na płeć. ............................ 13 Rysunek 7. Udział procentowy ludności Jaworzna z podziałem na grupy ekonomiczne ....... 14 Rysunek 8. Odsetek mieszkańców Jaworzna według jednostek strukturalnych. ..................... 16 Rysunek 9. Jednostki strukturalne Jaworzna ................................................................................. 17 Rysunek 10. Przekrój wykształcenia mieszkańców Jaworzna .................................................... 18 Rysunek 11. Charakterystyka liczby osób pracujących w Jaworznie z podziałem na płeć. .. 19 Rysunek 12. Wykaz sektorów ekonomicznych w Jaworznie w 2008r. i liczba pracujących w nim osób. .............................................................................................................................................. 20 Rysunek 13. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworzno w 2008r. według typów braku pracy. .................................................................................................................................................... 23 Rysunek 14. Rozmieszczenie osób bezrobotnych w poszczególnych jednostkach strukturalnych Jaworzna. ................................................................................................................... 26 Rysunek 15. Rozkład procentowy osób korzystających z pomocy społecznej w poszczególnych jednostkach strukturalnych Jaworzna ................................................................ 28 Rysunek 16. Odsetek mieszkańców korzystający z opieki społecznej wg jednostek strukturalnych miasta ......................................................................................................................... 28 Rysunek 17. Wielkość wydatków na oświatę i wychowanie w poszczególnych latach. .......... 32 Rysunek 18. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w 2008r. zarejestrowani w PUP w Jaworznie według wykształcenia ..................................................................................................... 34 Rysunek 19. Tereny przemysłowe JPP .......................................................................................... 39 Rysunek 20. Tereny przemysłowe GSAG. ..................................................................................... 39 Rysunek 21. Tereny inwestycyjne „Piłsudski” ................................................................................ 40 Rysunek 22. Tereny inwestycyjne „Kościuszko”. .......................................................................... 41 Rysunek 23. Teren inwestycyjny „Olszewskiego”. ........................................................................ 41

144

Rysunek 24. Miejskie Centrum Kultury i Sportu w Jaworznie ..................................................... 43 Rysunek 25. Zestawienie % sekcji PKD w 2008r. ......................................................................... 45 Rysunek 26. Dolina śabnika ............................................................................................................. 50 Rysunek 27. Tereny chronione ......................................................................................................... 51 Rysunek 28. Zmiana ilościowa zaopatrzenia w wodę na przełomie lat 2000 – 2008 w Jaworznie ............................................................................................................................................. 53 Rysunek 29. Struktura wiekowa ankietowanych osób .................................................................. 56 Rysunek 30. Struktura ankietowanych osób według płci ............................................................. 56 Rysunek 31. Czym zajmują się na co dzień ankietowani respondenci? ................................... 57 Rysunek 32. Wpływ duŜych przedsiębiorstw tradycyjnych branŜ przemysłu (górnictwo, energetyka…) na sytuacje gospodarczą miasta. ........................................................................... 60 Rysunek 33. Wpływ organizacji wsparcia rzemiosła na sytuacje gospodarczą miasta. ......... 60 Rysunek 34. Wpływ organizacji wsparcia firm w Jaworznie (np. Agencja Rozwoju Lokalnego) na sytuacje gospodarczą miasta. ..................................................................................................... 61 Rysunek 35. Wpływ podmiotów rynku pracy (np. Urząd Pracy) na sytuacje gospodarczą miasta. .................................................................................................................................................. 61 Rysunek 36. Wpływ biznesu – prywatne firmy usługowe na sytuacje gospodarczą miasta... 62 Rysunek 37. Wpływ biznesu – prywatne firmy produkcyjne na sytuacje gospodarczą miasta. ............................................................................................................................................................... 62 Rysunek 38. Wpływ biznesu- prywatne firmy handlowe na sytuacje gospodarczą miasta. ... 63 Rysunek 39. Wpływ banków i firm ubezpieczeniowych na sytuacje gospodarczą miasta. .... 63 Rysunek 40. Wpływ podmiotów edukacji podstawowej na sytuacje gospodarczą miasta. .... 64 Rysunek 41. Wpływ podmiotów edukacji ponadpodstawowej na sytuacje gospodarczą miasta. .................................................................................................................................................. 65 Rysunek 42. Wpływ podmiotów edukacji wyŜszej na sytuacje gospodarczą miasta. ............. 65 Rysunek 43. Wpływ podmiotów społecznie działających na rzecz zaradności i integracji społecznej na sytuacje gospodarczą miasta. ................................................................................. 66 Rysunek 44. Wpływ władz samorządowych na sytuacje gospodarczą miasta. ....................... 66 Rysunek 45. Wpływ urzędu miasta na sytuacje gospodarczą miasta........................................ 67 Rysunek 46. Wpływ zarządców infrastruktury publicznej na sytuacje gospodarczą miasta... 67 Rysunek 47. Wpływ zarządców i pośredników nieruchomości na sytuacje gospodarczą miasta. .................................................................................................................................................. 68 Rysunek 48. Wpływ infrastruktury drogowej, usługowej i inwestycyjnej na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ......................................................................................... 70 Rysunek 49. Wpływ integracji przedsiębiorców na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 71 Rysunek 50. Wpływ struktury i stanu kształcenia zawodowego osób młodych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. .................................................................. 71 Rysunek 51. Wpływ dostępności i jakości informacji o zawodach przyszłościowych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. .................................................................. 72 Rysunek 52. Wpływ usług sportowych i rekreacyjnych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................... 73 Rysunek 53. Wpływ usług kulturalnych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 73 Rysunek 54. Wpływ procesów restrukturyzacyjnych tradycyjnych sektorów przemysłu na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. .................................................................. 74

145

Rysunek 55. Wpływ aktywności zawodowej (poziom bezrobocia) na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ......................................................................................... 75 Rysunek 56. Wpływ dostępności informacji o mieście na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................... 75 Rysunek 57. Wpływ modelu rodziny na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................................... 76 Rysunek 58. Wpływ poziomu współpracy podmiotów pozarządowych, stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i biznesowych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 77 Rysunek 59. Wpływ poziomu aktywizacji społecznej osób niepełnosprawnych ruchowo na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. .................................................................. 77 Rysunek 60. Wpływ poziomu aktywności osób w wielu 40+ i 50+ na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ......................................................................................... 78 Rysunek 61. Wpływ aktywności gospodarczej małych i średnich firm na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ......................................................................................... 79 Rysunek 62. Wpływ aktywności młodzieŜy na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 79 Rysunek 63. Wpływ „umiejscowienie” miasta w świadomości mieszkańców regionu na mapie województwa na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ................................... 80 Rysunek 64. Wpływ wizerunku miasta pełniącego funkcję sypialnianą wobec innych ośrodków miejskich na mapie województwa na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 81 Rysunek 65. Wpływ poziomu oddziaływania na sytuację gospodarczą miasta projektów europejskich. ....................................................................................................................................... 81 Rysunek 66. Wpływ terenów zielonych na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 82 Rysunek 67. Wpływ warunków mieszkaniowych w mieście na prowadzenie działalności gospodarczej w Jaworznie. ............................................................................................................... 83 Rysunek 68. Wpływ struktury i stanu kształcenia zawodowego osób młodych na wyniki edukacji w Jaworznie. ........................................................................................................................ 85 Rysunek 69. Wpływ rozbudowy infrastruktury drogowej, usługowej i inwestycyjnej w mieście na wyniki edukacji w Jaworznie. ....................................................................................................... 85 Rysunek 70. Wpływ poziomu usług kulturalnych na wyniki edukacji w Jaworznie. ................ 86 Rysunek 71. Wpływ modelu rodziny na wyniki edukacji w Jaworznie. ...................................... 86 Rysunek 72. Wpływ aktywności młodzieŜy na wyniki edukacji w Jaworznie. ........................... 87 Rysunek 73. Wpływ poziomu integracji przedsiębiorców w mieście na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 87 Rysunek 74. Wpływ dostępności i jakości informacji o zawodach przyszłościowych na wyniki edukacji w Jaworznie. ........................................................................................................................ 88 Rysunek 75. Wpływ poziomu usług sportowych i rekreacyjnych na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 89 Rysunek 76. Wpływ procesów restrukturyzacyjnych tradycyjnych sektorów przemysłu w mieście na wyniki edukacji w Jaworznie. ........................................................................................ 89 Rysunek 77 Wpływ poziomu aktywności zawodowej w mieście (poziom bezrobocia) na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................ 90

146

Rysunek 78. Wpływ dostępności i jakości informacji o mieście na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 91 Rysunek 79. Wpływ poziomu współpracy podmiotów pozarządowych, stowarzyszeń oraz podmiotów publicznych i biznesowych na wyniki edukacji w Jaworznie. .................................. 91 Rysunek 80. Wpływ poziomu aktywizacji społecznej osób niepełnosprawnych ruchowo na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................ 92 Rysunek 81. Wpływ poziomu aktywności osób w wieku 40+ i 50+ na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 92 Rysunek 82. Wpływ aktywności gospodarczej małych i średnich firm na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 93 Rysunek 83. Wpływ „umiejscowienia” miasta w świadomości mieszkańców regionu na mapie województwa na wyniki edukacji w Jaworznie. .................................................................. 94 Rysunek 84. Wpływ wizeruneku miasta pełniącego funkcję sypialnianą wobec innych ośrodków miejskich na wyniki edukacji w Jaworznie. ................................................................... 94 Rysunek 85. Wpływ poziomu oddziaływania na sytuację gospodarczą miasta projektów europejskich na wyniki edukacji w Jaworznie. ............................................................................... 95 Rysunek 86. Wpływ ilości terenów zielonych na wyniki edukacji w Jaworznie. ...................... 96 Rysunek 87. Wpływ warunków mieszkaniowych w mieście na wyniki edukacji. ..................... 96 Rysunek 88. Oddziaływanie zagospodarowania terenu po byłym szybie Kościuszko na gospodarkę miasta. ............................................................................................................................ 98 Rysunek 89. Oddziaływanie realizacji zaplanowanych obwodnic na gospodarkę miasta. .... 98 Rysunek 90. Oddziaływanie odnowienia centrum miasta (rynek) na gospodarkę w Jaworznie. ............................................................................................................................................ 99 Rysunek 91. Oddziaływanie zagospodarowania terenów przy autostradzie (węzeł w Jeleniu) na gospodarkę miasta........................................................................................................................ 99 Rysunek 92. Oddziaływanie zagospodarowania terenów w Pieczyskach na gospodarkę miasta. ................................................................................................................................................ 100 Rysunek 93. Oddziaływanie otwarcia restauracji McDonald′s działa na gospodarkę miasta. ............................................................................................................................................................. 100 Rysunek 94. Oddziaływanie rozbudowy ZSP nr 4 na gospodarkę miasta. ............................ 101 Rysunek 95. Oddziaływanie rewitalizacji terenów poprzemysłowych na gospodarkę miasta. ............................................................................................................................................................. 101 Rysunek 96. Oddziaływanie terenów turystyczno-rekreacyjne w północno-wschodniej części miasta na gospodarkę w Jaworznie. ............................................................................................. 102 Rysunek 97. Wydatki na edukację. ................................................................................................ 113 Rysunek 98. Liczba mieszkańców. ............................................................................................... 114 Rysunek 99. Ludność – urodzenia, zgony, małŜeństwa ........................................................... 115

147

Rysunek100. Ludność – gęstość zaludnienia ............................................................................. 117 Rysunek 101. Pomoc społeczna .................................................................................................... 118 Rysunek 102. Rynek pracy ............................................................................................................ 119 Rysunek 103. Rynek Pracy ............................................................................................................ 120 Rysunek 104. Rynek Pracy ............................................................................................................. 121 Rysunek 105. Struktura Podmiotów ............................................................................................. 122 Rysunek 106. Zarządzanie Finansami - dochody ....................................................................... 123 Rysunek 107. Zarządzanie Finansami - dotacje.......................................................................... 124 Rysunek 108. Zarządzanie Finansami - wydatki ......................................................................... 125 Rysunek 109. Zieleń ........................................................................................................................ 126 Rysunek 110. Parki .......................................................................................................................... 127 Rysunek 111. Gospodarka wodno - ściekowa ............................................................................. 128 Rysunek 112. Gospodarka wodno – ściekowa – zuŜycie wody ............................................... 129 Rysunek 113. Gospodarka wodno – ściekowa ............................................................................ 130

148

Spis tabel Tabela 1. Zmiany liczebności mieszkańców Jaworzna w latach 2005 - 2009 ............................ 9 Tabela 2. Liczebność grup wiekowych w latach 2005 – 2008. .................................................... 10 Tabela 3. Udział ludności Jaworzna według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w latach 2005 – 2008 ......................................................................................................................... 13 Tabela 4. Ruch naturalny Mieszkańców Jaworzna ....................................................................... 14 Tabela 5. Migracje ludności w mieście Jaworzno w ostatnich latach. ........................................ 15 Tabela 6. Jednostki strukturalne Jaworzna z podziałem na gęstość zaludnienia, powierzchnię oraz liczbę ludności (dane za 2008r.) .............................................................................................. 15 Tabela 7. ZróŜnicowanie wykształcenia mieszkańców Jaworzna w 2002r. .............................. 17 Tabela 8. Charakterystyka zmian liczby osób pracujących w Jaworznie w latach 2005 – 2008. ..................................................................................................................................................... 19 Tabela 9. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworzno w latach 2005 – 2009 z podziałem na płeć i ich % udziały oraz stopa bezrobocia rejestrowanego w poszczególnych latach. .......... 21 Tabela 10. Bezrobotni zarejestrowani w PUP Jaworzno w latach 2005 – 2008 ....................... 22 Tabela 11. Struktura bezrobotnych w Jaworznie według wieku .................................................. 23 Tabela 12. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie ................................................ 24

149

Tabela 13. Podział bezrobotnych według staŜu pracy.................................................................. 25 Tabela 14. Bezrobotni według czasu pozostawiania bez pracy .................................................. 25 Tabela 15. Powody przyznania pomocy ......................................................................................... 26 Tabela 16. Podział absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w 2008 r...................................... 33 Tabela 17. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD w latach 2004 – 2008................................................................................................................ 44 Tabela 18. Podstawowe wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarczych w Mieście w 2008r. ............................................................................................................................................................... 45 Tabela 19. Poziom zuŜycia wody w latach 2005 – 2008 w dm³. ................................................. 53 Tabela 20. Z jaką dzielnicą Jaworzna jest Pani/Pan związana/y? .............................................. 57 Tabela 21. Wpływ poszczególnych podmiotów na sytuację gospodarczą Jaworzna. ............. 58 Tabela 22. Rodzaj wpływu wybranych czynników na działalność gospodarczą Jaworzna. .. 68 Tabela 23. Wpływ wybranych czynników na wyniki edukacji w Jaworznie. .............................. 83 Tabela 24. Oddziaływanie wybranych inwestycji na gospodarkę miasta. ................................. 96 Tabela 25 . Wskaźniki do diagnozy ............................................................................................... 106 Tabela 26. Wartości wskaźników ................................................................................................... 109

150

Instytucja realizująca:

Agencja Rozwoju Lokalnego S.A.

Ul. Grunwaldzka 275

43-600 Jaworzno

diagnoza gospodarczo-społeczna miasta jaworzna · diagnoza gospodarczo-społeczna miasta jaworzna...

Documents