dia 1 module 3: begrijpen van de effecten van een trauma 1
TRANSCRIPT
1
Dia 1
Module 3: begrijpen van de effecten van een trauma
2
Dia 2
•Herken de impact die het trauma op jouw kind heeft.
Essentieel element 1
3
Dia 3
We leren door ervaring
4
Dia 4
We leren door ervaring
5
Dia 5
We leren door ervaring
6
Dia 6
Intern alarmsysteem
7
Dia 7
Intern alarmsysteem
8
Dia 8
• De ontwikkeling van de hersenen gaat van beneden naar boven:uitputting van mededogen;
• van primitief (primair voor overleving);
• naar meer complex (rationeel denken, plannen en abstract denken).
Ervaring ontwikkelt de hersenen
9
Dia 9
• De hersenen ontwikkelen zich door het maken van verbindingen.
• Interacties met verzorgers zijn van cruciaal belang in de ontwikkeling van de hersenen.
• Hoe vaker een ervaring wordt herhaald, des te sterker worden de verbindingen.
Ervaring ontwikkelt de hersenen
10
Dia 10
• het kind is constant alert op gevaar;
• het kind reageert snel op bedreigingen (door te vechten, vluchten of verstijven).
De stresshormonen die tijdens een trauma worden geproduceerd, kunnen de ontwikkeling van de hogere hersenfuncties verstoren.
Door een trauma ontspoort de ontwikkeling
Blootstelling aan een trauma zorgt ervoor dat de hersenen zich zodanig ontwikkelen dat het kind kan overleven in een gevaarlijke wereld:
11
Dia 11
Jonge kinderen (0-5 jaar)
Belangrijke ontwikkelingstaken Impact van het trauma
Ontwikkeling van visuele en auditieve waarneming
Gevoeligheid voor lawaai
Herkenning van en reageren op emotionele aanwijzingen
Vermijden van contact
Hechting aan primaire verzorger Verhoogde schrikreactie
Verwarring over wat gevaarlijk is en naar wie je toe kunt gaan voor bescherming
Angst om gescheiden te worden van bekende personen of plaatsen
12
Dia 12
Schoolgaande kinderen (6-12 jaar)
Belangrijke ontwikkelingstaken Impact van het trauma
In de hand houden van angsten en agressie
Emotionele wisselingen
Vasthouden van de aandacht voor het leren en oplossen van problemen
Leerproblemen
Controleren van impulsen en in de hand houden van fysieke reacties op gevaar
Verhoogde schrikreactie
Specifieke angsten
Aandacht opeisen
Terugval in jonger gedrag
13
Dia 13
Adolescenten (13-21 jaar)
Belangrijke ontwikkelingstaken Impact van het trauma
Abstract denken Problemen bij het verbeelden of plannen van de toekomst
Anticiperen op en nadenken over consequenties van gedrag
Over- of onderschatten van gevaar
Accuraat beoordelen van gevaar en veiligheid
Ongepaste agressie
Veranderen en controleren van gedrag, om te voldoen aan doelen op de lange termijn
Roekeloos of destructief gedrag
14
Dia 14
• Getraumatiseerde kinderen en adolescenten kunnen nieuwe manieren van denken, relateren en reageren aanleren, al is daar veel herhaling voor nodig.
• Rationeel denken en zelfbewustzijn kunnen kinderen helpen primitieve reacties van de hersenen onder de duim te houden.
• Afleren en opnieuw opbouwen kost tijd en veel herhaling.
Ontwikkeling weer op het goede spoor krijgen
15
Dia 15
• Een veilige basis bieden met liefde en bescherming.
• Emotioneel en fysiek beschikbaar zijn.
• De behoeften van het kind herkennen en daarop reageren.
• Leiding geven en een voorbeeld zijn.
•Mogelijkheden bieden om de wereld veilig te ontdekken.
Wat opvoeders met kennis van het trauma kunnen doen
16
Dia 16
Pauze
17
Dia 17
• over zichzelf;
• over de volwassenen die voor hen zorgen;
• over de wereld in het algemeen.
Onzichtbare koffer
Trauma vormt de overtuigingen en verwachtingen van kinderen:
18
Dia 18
Onzichtbare koffer
19
Dia 19
•Blootstelling aan huiselijk geweld.•Fysieke mishandeling (gebroken botten en blauwe plekken).•Scheiding van haar moeder.•Medisch trauma (inclusief ziekenhuisopname).
Marja’s geschiedenis
20
Dia 20
•Marja huilt en schreeuwt, en wijst troosten af.
• Ze schrikt snel en raakt overstuur van harde geluiden.
• Ze schreeuwt wanneer ze naar de dokter moet, zelfs voordat de dokter of zuster haar heeft aangeraakt.
• Ze vindt troost bij haar fles, wanneer ze die zelf kan vasthouden.
• Ze wordt rustig van bepaalde muziek.
Marja’s gedrag
21
Dia 21
Wat zit er in Marja’s koffer?
22
Dia 22
Wat zit er in de koffer van mijn kind?
(groepsactiviteit)•Neem een plastic boterhamzakje van de tafel.
•Neem aparte stukken papier en schrijf daarop wat je denkt dat er in de onzichtbare koffer van je kind zit. Denk daarbij aan:
• overtuigingen en verwachtingen over het kind zelf;
• overtuigingen en verwachtingen over jou en andere verzorgers;
• overtuigingen en verwachtingen over de wereld.
23
Dia 23
De koffer ‘opnieuw inpakken’ (groepsactiviteit)
•Hoe kunnen we de koffer ‘opnieuw inpakken’ met positieve ervaringen en overtuigingen?•Kunnen we veerkracht vergroten door het kind zich veilig, capabel en geliefd te laten voelen?
24
Dia 24
Waar opvoeden met kennis van het trauma toe
kan leiden•Wanneer wij kinderen beschermen tegen het kwaad, leren zij dat de wereld veilig is.•Wanneer wij kinderen steunen en verzorgen en op ze reageren, leren zij dat ze capabel zijn.•Wanneer wij kinderen affectie en liefde geven, leren zij dat ze geliefd zijn.
25
Dia 25
Afronding