DETYRIMORE Prof Nerxhivane Dauti

1. TESTI – I –1.Llojet e detyrimeve sipas saktësimit të detyrimit (kuptimi - rëndësia e kësaj ndarjeje)? 2. Trego rastet kur kushti penal nuk mund të kontraktohet ? 3. Kushtet për zbatimin e “clausula rebus sic stantibus” ? 4. Përgjegjësia për dëmin e shkaktuar në trafik ? 5. Formularë i kontratës për kredi ?

1. Llojet e detyrimeve sipas saktësimit të detyrimit (kuptimi - rëndësia e kësaj ndarjeje)? Detyrimet individuale jane ato ne te cilat debitori ka borxh ta permbush prestimin e caktuar ,dorezimin e sendit te caktuar ose kryerjen e veprimit te caktuar Lende e detyrimit individual eshte sendi indivudalisht I caktuar I cili eshte I pazakonshem ne qofte se sendi humb per shkak te fuqise ,ose qarkullimit te tij do te ndalohej me norma imperative ligjore ku debitori do te lirhet nga detyra . 2. Trego rastet kur kushti penal nuk mund të kontraktohet ?Kushti penal nuk mund te kontraktohet per detyrimet me para per arsye se ne keto detyrime mosekzekutimi ose vanesa ne ekzekutim si rregull krijon obligimin e pagimit te kamates - per detyrimet qe rrjedhin nga akreditivi, ne rast se kontrata eshte e ndaluar dhe jo morale. 3. Kushtet për zbatimin e “clausula rebus sic stantibus” ?Kushtet për zbatimin e clausula rebus sic stantibus Për zbatimin e clausula rebus siq stantibus duhet të plotësohen këto kushte: Rrethanat e ndryshuara haptazi të rëndojë

përmbushjen e detyrimit të njërës palë kontraktuese,përkatësisht të shkaktojnë të parealizueshëm qëllimin e kontratës. Rrethanat e ndryshuara duhet të jen të parashikuara dhe të jashtëzakonshme. Rrethanat e ndryshuara duhet të paraqiten pas momentit të lidhjes së kontratës. Rrethanat e ndryshuara duhet të paraqiten në kontrata e dyanshme detyruese dhe pa fajin e palëve kontraktuese. Të drejtat e palës së dëmtuar te clausula rebus sic stantibus Pala e dëmtuar për shkak të paraqitjes së rrethanave të ndryshuara mund të kërkojë me anë të padisë ose të kundërshtimit zgjidhjen e kontratës. 4. Përgjegjësia për dëmin e shkaktuar në trafik ?Në trafikun automobilistik përgjegjsia është pa faj.Ndërmarrja që merret me shërbime publike përgjigjet për dëmin që u shkaktohet udhëtarve të vet dhe personave të tretë.Në trafikun hekurudhor,dëmi mund tu shkaktohet udhëtarve,personave të tretë në aksidente të ndryshme.Për dëmin që u shkaktohet udhëtarve në transport përgjigjen ndërmarrjet që japin shërbime në trafikun hekurudhor.Për dëmin e shkaktuar në trafikun ajror,si punëtorve ashtu edhe personave të tretë,përgjigje ndërmarrja për trafikun ajror sipas bazës së përgjegjsisë për sendet e rrezikshme.Ku detari i anijes për dëmin e shkaktuar për vdekje ose lëndim trupor udhëtarve, për shkak të përmbytjes së anijes,eksplodimit,do të përgjigjet sipas parimit të fajit të supozuar.2. 5. Formularë i kontratës për kredi ?

TESTI II 1. Efektet juridike të ofertës?

2. Exceptio non rihte adimpleti contractus (kushtet e kundërshtimit) ? 3. Përgjegjësia deliktore dhe përgjegjësia penale (trego dallimet) ? 4. Kushtet e nevojshme për premtimin publik të shpërblimit ? 5. Formularë i padisë lidhur me dorëzaninë ?

1. Efektet juridike të ofertës?Oferta është shprehje e njëanshme e vullnetit të ofertuesit , me anë të së cilës ai propozon lidhjen e kontratës sipas kushteve të cilat i ka parashtruar në ofertën e vet. Oferta nuk është kontratë. Që të bëhet kontratë , i ofertuari duhet të pranojë ofertën. Këtu duhet dalluar ofertën e drejtuar personit të pranishëm nga ajo që i ofrohet personit jo të pranishëm. Konsiderohet se oferta i ofrohet personit të pranishëm jo vetëm kur palët gjenden në të njëjtin local , po edhe kur gjenden në lidhje të drejtpërdrejtë me anën e mjeteve teknike të informimit , nëpërmjet telefonit ose teleprinterit. 2. Exceptio non rihte adimpleti contractus (kushtet e kundërshtimit) ?Kushtet kryesore qe kerkohet te permbushen per kete mjet juridik jane : te ekzistoj kontrata e dyanshme detyruse me shperblim , qe nga ligji ,kontrata dhe rrethanat e rastit nuk rrjedh se njera pale eshte e detyruar qe me pare te permbush detyrimin e vet , qe njera pale deri ne paraqitjen e kundershtimit nuk e ka permbushur detyrimin e vet , qe ana paditse nuk i ka dhene deklarate te veten te paditurit se eshte e gatshme qe te permbush detyrimin e vet . Kur plotesohen kushtet e permendura per kete kundershtim asnjera pale nuk eshte e detyruar te permbush detyrimin e vete nga kjo rrjedh se

pala qe nuk e ka permbushur ose nuk eshte e gatshme ta permbushe detyrimin e vet nuk ka te drejte te kerkoi nga pala tjeter permbushjen e detyrimit ,prandaj edhe ka te drejte te kerkoi zgjidhjen e kontrates . 3. Përgjegjësia deliktore dhe përgjegjësia penale (trego dallimet) ? Delikt civil është qdo veprim i kundërligjshëm me anë të të cilit është shkaktuar dëmi që krijon detyrën që dëmi i shkaktuar të shpërblehet. Vepra penale është vepër e rrezikshme shoqërore, e cila është e paraparë sipas ligjit si vepër penale dhe për të cilën është paraparë sanksioni penal. Ndërmjet këtyre përgjegjësive ekzistojnë dallime të konsiderueshme: Vepra penale është vepër e rrezikshme shoqërore, kurse rrezikshmëria e përgjegjësisë deliktore civile është më e vogël se ajo e përgjegjësisë penale, prandaj edhe dënimet për këtë përgjegjësi janë më të vogla sesa për vepra penale. - Sanksioni i përgjegjësisë penale është personal, kurse sanksioni i përgjegjësisë deliktore është sanksion pasuror. - Në përgjegjësinë penale, përgjegjësia mund të ekzistojë edhe për tentim, kurse në përgjegjësinë3. deliktore nuk mund të krijohet kjo përgjegjësi. - Lartësia e dënimit me parame përgjegjësinë penale parashihet sipas ligjit, kurse në përgjegjësinëdeliktore gjykata e cakton shpërblimin me para duke pasur parasyshrrethanat e caktuara.4. Kushtet e nevojshme për premtimin publik të shpërblimit ? Premtimipublik i shpërblimit është shprehje e njëanshme e vullnetit që i bëhet njënumri të pacaktuar subjektesh me anë të së cilës premtuesi merr detyrimqë t’ia paguajë shpërblimin e caktuar atij subjekti i cili do të kryente ndonjëveprim ose do të realizonte rezultatin e caktuar. Premtimi publik ishpërblimit p.sh. kur subjekti i caktuar i

premton shpërblim nëpërmjetshtypit atij që e gjen sendin e humbur.Kushtet e nevojshme për premtiminpublik të shpërblimit Që premtimi i shpërblimit të krijojë detyrim, duhet tëplotësohet këto kushte; a) që premtimi të jetë publik; b) premtimi t’i jetëbërë një numri të pacaktuar njerëzish, c) të jetë i caktuar veprimi që duhettë kryhet d) duhet të caktohet afati i kryerjes së veprimit, e) duhet tëcaktohet shpërblimi. a)Premtimi mund të jetë person fizik ose juridik . b)duhet që premtimi ti jetë bërë një numri të pacaktuar njerëzish. Premtimiekziston edhe nëse deklarata është bërë për një rreth të caktuar njerzishp.sh kompozitoreve, arkitektëve,letrarëve etj. c) duhet të caktohetsaktësisht veprimi që duhet të kryhet. Kur me rastin e caktimit të veprimitmund të paraqiten edhe kushtet si do ndahet shpërblimi vetëm për punënmë të mirë, ose për rezultatin më të mirë atëherë premtimi publik ishpërblimit bëhet me anë të konkursit. d)shpërblimi për kryersin e veprimitduhet të jetë i caktuar. Ky shpërblim mund të jetë shumë e caktuar në tëholla ose dhënia e ndonjë sendi tjetër,si ndarje e ndonjëdiplome,mirënjohje,medalje etj.5. Formularë i padisë lidhur me dorëzaninë ?

4. TESTI III 1. Kontrata me fajde - kushtet? 2. Të drejtat e palës së dëmtuar në kontratën lesionare (laesio enormis) ? 3. Subjekti përgjegjës, te përgjegjësia për sendin e rrezikshëm dhe/ose veprimtarinë e rrezikshme ? 4. Rastet kur nuk mund të shkaktohet konfondimi ? 5. Formularë i kontratës për shitjen e banesës ?

1. Kontrata me fajde - kushtet? Kontratë me fajde është ajo sipas së cilës njëra palë kontraktuse fiton për vete ose për personin e tretë një dobi të pamasë nga pala tjetër kontraktuese,duke shfrytëzuar nevojën, varësinë, mendjelehtësinë ,papapërvojën e palës tjetër kontraktuese.Për të ekzistuar kontrata me fajde duhet të plotësohen disa kushte:të jetë konrtata më shpërbim, të ekzistojë nevoja e njërës palë kontraktuse,të ekzistojë mendjelehtësia,papërvoja dhe të shkaktohet disproporcioni i prestimeve. Këto kushte të cekura duhet të përmbushen në mënyrën kumulative. 2. Të drejtat e palës së dëmtuar në kontratën lesionare (laesio enormis) ? Kur eshte lidhur kontrata me shperblimin me te cilin njera pale kontraktuese eshte e demtuar pamase ajo ka te drejte te kerkoi anulimin e kontrates ku kjo kerkes mund te realizohet ose me ane te ngritjes se padise ose me ane te paraqitjes se kundershtimit .Ne rastin e anulimit te kontrates konsiderohet sikur se te mos ishte lidhur fare ajo nese kontrata eshte ekzekutuar secila pale kontraktuese eshte e detyruar qe te kthej ate qe e ka marre prej pales tjeter por , ne cofte se eshte e pa mundur te behet kthimi sendi eshte shitur ose veprimi eshte kryer atehere ne vend te kthimit te sendit qe eshte marre paguhet barasvlera me para. E drejta qe te kerkohet anulimi I kontrates shuhet me skadimin e afatit njevjeqar. Ky eshte nje afat objektiv I cili fillon te rrjedh prej dites se pare nga dita kur lidhet kontrata . 3. Subjekti përgjegjës, te përgjegjësia për sendin e rrezikshëm dhe/ose veprimtarinë e rrezikshme ?Ne rast se demi shkaktohet nga sendi I rrezikshum pergjigjet pronari I sendit te rrezikshem kurse per demin e shkaktuar nga

veprimtaria e rrezikshme pergjigjet subjekti qe merret me veprimtari te rrezikshme . Ne qoftse sendi I5. rrezikshem eshte ne bashkepronsi ted y ose me shume subjekte ateheresolidarisht pergjigjen te gjith bashkepuntoret .Ne vend te pronarit te senditpergjigjet subjekti te cilit eshte besuar qe me ate send te sherbehet osesubjekti I cili eshte I detyruar te mbykqyr ate send ndersa te ai nuk eshte nepune .4. Rastet kur nuk mund të shkaktohet konfondimi ? Edhe pse behetbashkimi I kerkesave per arsye te caktuara juridike konfidimi nuk mund teshkaktohet ne keto raste : Kur dorezani behet kreditor detyra e dorzanitnuk shuhet , Detyra e rexhistruar ne librin public nuk shuhet me konfidimkur behet rexhistrimi I fshirjes , Konfidimi nuk mund te sjell shurjen edetyrimit nese me te do te cenohen te drejtat e personave te trete e drejta epengut e drejta e gezimit te fruteve .Konfidimi nuk shuhet kur letra e prursitgjendet ne duart e dhensit te saj botusit e drejta per letren nuk mund terealizohet derisa ajo te gjendet ne duart e botusit . Nuk mund te shkaktohetkonfidimi kur kreditoret e trashë gimlensit kerkojn ndarjen e pasurise setrashigimlensit nga pasuria e trashigimtarit m crast kreditoret etrashigimlensit e rezervojn per vete te drejten qe ata se pari te paguhen ngatrashigimia e ne rast se pas tyre ngel dicka te paguhen kreditoret etrashigimtarit. Konfidimi nuk shkaktohet edhe ne rastin kur marrsi I senditte ngarkuar me hipotek paguan kreditorin te hipotekuar ne ate rasthipoteka do te ekzistoi edhe me tutje por tani ne llogari te tij .5. Formularë i kontratës për shitjen e banesës ?

6. TESTI IV

1. Kushtet për zgjidhjen e kontratës për shkak të mosekzekutimit ? 2. Teoritë juridike mbi lidhjen kauzale ? 3. Trashëgimi i së drejtës për shpërblimin e dëmit jomaterial ? 4. Gjerimi i palejueshëm i punëve të huaja pa porosi (negotiorum gestio utilis) ? 5. Padi për vërtetimin e të drejtës së pengut ?

1. Kushtet për zgjidhjen e kontratës për shkak të mosekzekutimit ?Kushtet per zgjedhjen e kontrates per shkak te mos ekzekutimit jane : qe te ekzistoi kontrata me shperblim ,qe kontrata te mos jete ekzekutuar pjesrisht as tersisht qe debitori te jete fajtor per mos ekzekutimin e kontrates dhe qe kreditori ta caktoi afatin plotesues .Qe kontrata e dyanshme dhe me shperblim te jete detyruese eshte kusht themelor per kete menyre te shurjes se kontratave Ne kontratat e dyanshme ,kur njera pale nuk e permbush detyrimin e vet pala tjeter ka te drejte te kerkoi zgjidhjen e kontrates . Duhet te kete mos ekzekutimin nga njera pale kontraktuese msekzekutimi ekziston kur detyrimi nuk permbushet tersisht nga ana e debitorit . Mosekzekutimi mund te jete I plote dhe i pjeserishem Mos ekzekutimi eshte I plote kur debitori nuk nderrmerr asgje qe te permbushe detyrimin e vete kontraktor

2. Teoritë juridike mbi lidhjen kauzale ? Se kur ekziston lidhja kauzale midis veprimit te kunderligjshem dhe

demit te shkaktuar lidhur me kete qeshtje ekzistojn keto teori : teoria e kushtit teoria e kauzalitetit te drejteperdrejt dhe teoria e kauzalitetit adekuat. Sipas teuris se kushtit veprimi I demshum paraqet njerin prej shkaqeve te demit pa te cilin nuk do te shkaktohshin pasojat demtuese , sipas kesaj teurie ne7. qoft se nje subject e pengon subjektin tjeter te udhetoj me airoplan dhe aj udheton me airoplanin tjeter dhe ne te peson fatekeqsi sipas kesaj teorie ka per tu pergjigjur subjekti I cili ka penguar te demtuarin te udhetoi. Sipas teorise se kauzalitetit te drejteperdrejt cdo kusht nuk eshte shkak I demit por vetem ai I cili eshte I drejteperdrejt ,sipas kesaj teorie per lendimin trupor qe peson udhetari ne fatekeqsin e trafikut do te pergjigjen organizatat hekurudhore e jo subjekti qe ka penguar udhetarin. Sipas teorise se kauzalitetit adekuat merret si shkak demi I vetem ajo ngjarje ai veprim qe eshte adekuat per demin .Kjo teori kerkon nga gjykata qe te vlersoi qe a eshte lidhja kauzale tipike adekuate . 3. Trashëgimi i së drejtës për shpërblimin e dëmit jomaterial ? Kerkesa per shperblimin e demit jomatrial u kalon trashigimtarve nese eshte pranuar me vendim te forms se prere ose me marrveshje me shkrim .Ne kete rast ligji eshte nisur nga funksioni I shperblimit te demit jomatrial i cili manifestohet ne sakrificionin qe realizohet ne personalitetin e te demtuarit . Gjate vlersimit te ekzistimit te ketij demi gjykata mban llogari mbi kohezgjatjen dhe intenzitetin e e dhembjeve fizike vujtjeve psikike mbaron llogari mbi rendsin e te mirave te cenuara dhe qellimin te cilin duhet realizuar. Nga kjo mund te perfundohet se kjo e drejte nuk mund te

trashegohet e as te bartet perjashtimisht nese ajo eshte pranuar me vendim te forms se pre rose me marrveshje me shkrim. 4. Gjerimi i palejueshëm i punëve të huaja pa porosi (negotiorum gestio utilis) ? Ky rast eshte kur gjeruesi ndermerr ndonje veprim per te zotin e punes dhe pse ekziston ndalimi nga I zoti punes qe te mos kryhet ajo pune Ne kete rast faktin qensor e paraqet ekzistimi I ndalimit per perzierjen ne pune te huaja Gjerimi I punve te huaja pa porosi ,kur dikush I ofron mbajtje edhe pse nuk eshte I detyruar sipas ligjit per te mbajtur ne qoft se ekziston ky rast per te zotin e punes nuk krijohen kurrfar detyrash .5. Padi për vërtetimin e të drejtës së pengut ?

8. TESTI V

1. Përmbajtja e parimit të lirisë së kontraktimit ? 2. Kushtet për lidhjen e kontratës në dobi të personit të tretë ? 3. Përgjegjësia për dëmin e shkaktuar nga kafshët ? 4. Pagimi sipas bazës që ka dështuar më vonë (conditio ob causam finitam) ? 5. Formularë i kontratës për autorizim ?

1. Përmbajtja e parimit të lirisë së kontraktimit ? Liria e kontraktimit eshte njeri nder parimet themelore te se drejtes kontraktore parimi I lirise se kontraktimit paraqet mundsi per pjesemarrsit ne marrdhenjet e detyrimit qe me vullnetin e tyre te lire te rregullojn marrdheniet

reciproke juridike te detyrimeve me hoolsisht parimi I lirise se kontraktimit do te thote . Qe cdo subject I se drejtes te vendos lirisht te lid hose te mos lidhe kontraten e caktuar. Qe cdo subject I se drejtes te zgjedh lirisht personin me te cilin do te lidhe kontrate . Qe subjektet e se drejtes te caktojn lirisht permbajtjen e kontrates formen dhe menyren e lidhjes se saj .Qe subjektet e se drejtes te vendosin lirisht mbi nderrimin dhe menyrat e shuarjes se kontrates . 2. Kushtet për lidhjen e kontratës në dobi të personit të tretë ? Te jene te plotefuqishme duhet te permbushen kushtet e caktuara keto kushte vlejn si per stipulentin promitentin ashtu edhe per benificiarin.Stipulenti dhe promitenti duhet ti permbushin kushtet qe vlejn per te gjitha kontratat e detyrimeve keto kushte te pergjithshme jane :aftesia punuese e palve kontraktuese ,pajtimi I vullnetit ,lenda dhe baza e kontrates .Nese perpermbushjen e kontrates qe lidhet kerkohet permbushja e formes se caktuar atehere klauzola ,dobia e te tretit duhet gjithsesi te shprehet neforme perkatse kjo dobi a inters eshte matrial por mund te jete edhe interes moral. 3. Përgjegjësia për dëmin e shkaktuar nga kafshët ? Ne praktike shpeshher qe demin ta shkaktoi kafsha duke cenuar integritetin fizik trupor te njeriut ose pasuris se tij .pergjegjsia qe paraqitet me demin e shkaktuar nga kafsha eshte nje rast I veqant per sendet e rrezikshme .Baza e pergjegjesise ne kete rast nuk eshte unike disa kode civile si baze te pergjegjesise e parashohin fajin e supozuar.Per demin e shkaktuar nga kafshet pergjigjet pronari ose poseduesi I kafshes ,per demin e shkaktuar nga kafshet ne kopshtin zoolegjik

pergjigjet organizata qe e organizon ate ose komuna ku ndodhet kopshti zoologjik.Ndersa nese kafsha I jepet dikujt tjeter per ta rujtur ,mbajtur de te ai shkaktohet demi pergjigjet shfrytzuesi i kafshes. 4. Pagimi sipas bazës që ka dështuar më vonë (conditio ob causam finitam) ? Rasti i trete I pasurimit te pabaze eshte pagimi sipas bazes qe ka deshtuar me vone ky rast I pasurimit te pa baze ekziston kur dikush paguan per te cilen ne castin e pagimit ka ekzistuar baza mirepo kjo baze me vone ka deshtuar .Me se shpeshti ky rast ndodh kur kontrata e lidhur nga palet kontraktuese anulohet me vone ose kur dhuratdhensi e revukon dhuraten ose kur qiramarrsi e paguan perpara qiran prej shfrytzimit te banese prej nje viti ,ndersa jepet doreheqja prej tete muajve pala tjeter ka per tia kthyer shperblimin prej kater muajve sepse ka deshtuar baza per ndaljen e kesaj shume te parave,me ane te padise qe I takon paguesit kur baza ka deshtuar me vone. 5. Formularë i kontratës për autorizim

?TESTI VI

1. Rregullat plotësuese të interpretimit të kontratës ?2. Pendimi (multa poenitentialis) ?3. Aftësia deliktore ?4. Mënyrat e kompensimit ?5. Formularë i padisë për revokimin e dhuratës ?

1.Rregullat plotësuese të interpretimit të kontratës ?Perveq rregullave te pergjithshme te interpretimit te kontrates ekzistojn edhe rregullaplotesuese keto jane : -

Gjate interpretimit te kontrates nuk duhet tue permbahemi10. domethenjeve bukfale te shprehjeve te perdorura por duhet te vertetohen qellimi Iperbashket I palve kontraktuese . Nese ndonje kontrate ose ndonje dispozite e saj eshte epa kuptimt duhet bere perpjekje qe kontrata te ngel ne fuqi dhe qe kur interpretohet te ketendonje kuptim . Interpretimi duhet te jete i till qe ti pergjigjet permbajtjes natyres ,lendesdhe karakteristikave te kontrates . Nese dispozitat e kontrates perbehen nga fjalet te cilatmund te kene kuptimin e ngushte ose te gjere dhe nuk dihet me siguri se cilin kuptim palete kane pasur parasysh ,kontrata duhet te interpretohet ne kuptimin e ngusht .- Ne qofte seinterpretohet kontrata me shperblim ajo duhet te interpretohet me synimin qe terregullohen rregullat e drejteshmerise ne dhenjet reciproke te palve ne interpretimin ekontratave pa shperblim kontratat duhet te interpretohen ne ate aspect qe detyrimi te jeteme pak i rend per debitorin .- Ne rast se kontrata eshte lidhur sipas permbajtjes qe meperpara te shtypur ose ,kur kontrata ka qene e pregaditur ne ndonje menyre tjeter dhe epropuzuar nga ndonje pale tjeter kontraktuese dispozitat e paqarta do te interpretohen nellogari te pales tjeter.2. Pendimi (multa poenitentialis) ?Pendimi eshte mjet I sigurimit personal perekzekutimin e kontrates si dhe eshte kontrate akcesore sepse lidhet prane dhe ndane fatine kontrates kryesore me marrveshje e paleve kontraktuese mund te autorizohet njera osete dy palet qe te terhiqen nga kontrata duke dhene pendimin .Pendimi kontraktohet meklauzole te veqante ne kontrata ose si

kontrate e veqant pran kontrates kryesore. Pendimieshte premtim I shumes se caktuar ne te holla ose ndonje vlere pasurore te cilen do tapaguaj njera ose ted y palet ne rast se heq dore nga kontrata e lidhur efektet e pendimitshprehen ne faktin se pala qe ka premtuar pendimin ka te drejten e opcionit qe tepermbushe kontraten ose ta paguaj pendimin.3. Aftësia deliktore ? Afesia deliktore eshte kusht I pergjithshum I pergjegjesise deliktorecivile aftesia deliktore ose pergjegjesise eshte aftesi e nje subjekti qe I kuptojn veprimet eveta .Per personat fizik aftesia e pergjegjesise per demin e shkaktuar mvaret prej moshesdhe zhvillimit mendor te tij ku ekziston kategorizimi i personave sipas moshen : gjer nemoshen 7 vjeqare jane femije, prej moshes 7 deri ne 14 vjeqar eshte kategoria e temiturve te rinje ,prej 14 deri ne 18 jane te mitur te vjeter kurse prej moshes 18 vjeqar janemadhor.Sipas ligjit I mituri deri ne moshen 7 vjeqare nuk pergjigjet per demin e shkaktuar,deri ne moshen 14 vjeqar nuk pergjigjet per demin perveq neqoft se vertetohet se gjateshkaktimit ka qene I afte per gjykim dhe I mituri mbi moshen 14 vjeqar pergjigjet sipasrregullave te pergjithshme te pergjegjesise per demin e shkaktuar.4. Mënyrat e kompensimit ? Kompenzimi I kerkesave mund te behet ne tri menyra :menyra vullnetare te palve ,ne baze te ligjit dhe ne baze te vendimit gjyqsore .Varsisht ngamenyra e krijimit ekziston kompenzimi kontraktor ,ligjor dhe gjyqsor .Kompenzimikontraktor eshte kur debitori dhe kreditori lidhin kontrate me te cilen merren vesh

perkompenzimin e kerkesave te tyre reciproke . Kompenzimi Ligjor eshte ai kompenzim nesituata kur kompenzimi behet automatikisht ne ate menyre kur dy kerkesa qe gjendennjera ndaj tjetres I plotesojn kushtet e parapara ligjore. Kompenzimi ligjor konsiderohet simjet dhune per inkasimin e borqit ky kompenzim behet pa njoherit e kreditorit dhe tedebitorit. Kompenzimi gjyqesor eshte kur ne kontest para gjykates I padituri nuk e mohonborqin ndaj kreditorit thekson se edhe aj ka kerkese te caktuar ndaj paditesit dukeparaqitur kundershtimin per kompenzim I cili eshte me karakter procedural juridik.5. Formularë i padisë për revokimin e dhuratës ?

11. TESTI VII1. Kushtet e ofertës ?2. Numëro rastet e kontratave të ndaluara ?3. Kriteret për caktimin e lartësisë së shpërblimit me para të dëmit material ?4. Efektet e asignacionit ?5. Formularë i kontratës për depozitin ?

1. Kushtet e ofertës ?Qe te jete dhene nga personi I cili ka per qellim te lidhe kontraten ( ofertuesi ) ose ngapersoni i autorizuar I tij autorizuesi I ofertuesit . –Ti permbaje elementet thelbsore per12. lidhjen e kontrates te cilen deshironj ta lidhin .- Te permbaj qarte dhe seriozisht vullnetin eshprehur te propuzuesit qe deshiron te lidhe kontrate ne baze te kushteve tepropuzuara .Nese personi qe bene propozimin

deklaron se ofron dicka pa obligim kjo nukparaqet ofert por thirrje e anes tjeter qe te beje ofert. – Oferta duhet te behet ne forme meshkrim nese lidhet kontrata formale .2. Numëro rastet e kontratave të ndaluara ?Rastet më të shpeshta të kontratave të ndaluara që paraqiten në praktikë janë:është endaluar kontrata që lidhet midis avokatit dhe klientit me të cilën avokati,për shërbimet qëofron merr më tepër shpërblim,se që parashihet me tarifën e paraparë që nxirret nga odae avokatëve. Sipas një rregulle të vjetër dhe tradicionale,merret se kontrata është endaluar kur lidhet midis avokatëve dhe klientit,në të cilën avokatit i premtohet ti paguhetnjëra pjesë e shumës të cilën pala e realizon nga ky kontest(pactum de quata litis).Endaluar është kontrata me anë të së cilës një subjekt i premton tjetrit ndonjë dobi pasuroreqë pala tjetër të lidhë kurorë. Është e ndaluar kontrata e lidhur midis personave fizikë dhepersonave juridikë civilë,e cila ka për lëndë të kontratës sendet në përdorim tëpërgjithshëm p.sh rrugët,liqejt,sheshet,mineralet etj. Është e ndaluar kontrata midis palëvekontraktuese kur njëra palë merr detyrim nga pala tjetër që të kryejë vepër penale.3. Kriteret për caktimin e lartësisë së shpërblimit me para të dëmit material ?Nder kriteret me te rendesishme qe I merr parasyesh gjykata me rastin e caktimit telartesise se shperblimit te demit matrial jane : lartesia e demit shkalla e fajit ,gjendjamatriale e demtuesit dhe e te demtuarit . Vellimi I demit eshte kriter dhe rrethanavendimtare qe merren parasysh gjykatat me rastin e caktimit te shperblimit me par atedemit matrial .Lartesia e demit caktohet duke pasur parasysh

kriterin objektiv dhe subjektiv.Per kriterin objektiv merret parasysh vlera objective e sendit te demtuar te asgjesuar,kurse per per kriterin subjektiv vlersimi I demit behet sipas vleres se posaqme individuale.4. Efektet e asignacionit ?a) Marrëdhënia e asignantit dhe asignatit – Prej kësaj marrëdhënje kuptohet arsyeja pseasignanti duhet t’i kryejë ndonjë veprim asignatarit.b) Marrëdhënia e asignantit dhe asignatarit – Nga kjo marrëdhënie kuptohet pseasignatarit i kryhet pagesa nga ana e asignantit nëpërmjet asignatit. Asignanti ështëdebitor i asignatarit dhe me dhënien e dërgimit i lirohet prej borxhit ndaj tij.Marrëdhënia midis asignantit dhe asignatarit quhet marrëdhënie e valutës, sepse mendihmën e marrëdhënies së mbulimit shuhet kjo marrëdhënie.c) Marrëdhënia e asignatit dhe asignatarit – Në këtë marrëdhënie me rëndësi është ajo sea është asignati debitor asignantit ose nuk është.5. Formularë i kontratës për depozitin ?

13. TESTI VII

1. Kushtet e ofertës ?2. Numëro rastet e kontratave të ndaluara ?3. Kriteret për caktimin e lartësisë së shpërblimit me para të dëmit material ?4. Efektet e asignacionit ?5. Formularë i kontratës për depozitin ?

1. Kushtet e ofertës ?Qe te jete dhene nga personi I cili ka per qellim te lidhe kontraten ( ofertuesi ) ose

ngapersoni i autorizuar I tij autorizuesi I ofertuesit . –Ti permbaje elementet thelbsore perlidhjen e kontrates te cilen deshironj ta lidhin .- Te permbaj qarte dhe seriozisht vullnetin eshprehur te propuzuesit qe deshiron te lidhe kontrate ne baze te kushteve tepropuzuara .Nese personi qe bene propozimin deklaron se ofron dicka pa obligim kjo nukparaqet ofert por thirrje e anes tjeter qe te beje ofert. – Oferta duhet te behet ne forme meshkrim nese lidhet kontrata formale . 2. Numëro rastet e kontratave të ndaluara ?Rastet më të shpeshta të kontratave të ndaluara që paraqiten në praktikë janë:është endaluar kontrata që lidhet midis avokatit dhe klientit me të cilën avokati,për shërbimet qëofron merr më tepër shpërblim,se që parashihet me tarifën e paraparë që nxirret nga odae avokatëve. Sipas një rregulle të vjetër dhe tradicionale,merret se kontrata është endaluar kur lidhet midis avokatëve dhe klientit,në të cilën avokatit i premtohet ti paguhetnjëra pjesë e shumës të cilën pala e realizon nga ky kontest(pactum de quata litis).Endaluar është kontrata me anë të së cilës një subjekt i premton tjetrit ndonjë dobi pasuroreqë pala tjetër të lidhë kurorë. Është e ndaluar kontrata e lidhur midis personave fizikë dhepersonave juridikë civilë,e cila ka për lëndë të kontratës sendet në përdorim tëpërgjithshëm p.sh rrugët,liqejt,sheshet,mineralet etj. Është e ndaluar kontrata midis palëvekontraktuese kur njëra palë merr detyrim nga pala tjetër që të kryejë vepër penale.3. Kriteret për caktimin e lartësisë së shpërblimit me para të dëmit material ?Nder kriteret me te rendesishme qe I merr parasyesh gjykata me rastin e caktimit telartesise se

shperblimit te demit matrial jane : lartesia e demit shkalla e fajit ,gjendjamatriale e demtuesit dhe e te demtuarit . Vellimi I demit eshte kriter dhe rrethanavendimtare qe merren parasysh gjykatat me rastin e caktimit te shperblimit me par atedemit matrial .Lartesia e demit caktohet duke pasur parasysh kriterin objektiv dhe subjektiv.Per kriterin objektiv merret parasysh vlera objective e sendit te demtuar te asgjesuar,kurse per per kriterin subjektiv vlersimi I demit behet sipas vleres se posaqme individuale.4. Efektet e asignacionit ?a) Marrëdhënia e asignantit dhe asignatit – Prej kësaj marrëdhënje kuptohet arsyeja pseasignanti duhet t’i kryejë ndonjë veprim asignatarit. b) Marrëdhënia e asignantit dheasignatarit – Nga kjo marrëdhënie kuptohet pse asignatarit i kryhet pagesa nga ana easignantit nëpërmjet asignatit. Asignanti është debitor i asignatarit dhe me dhënien edërgimit i lirohet prej borxhit ndaj tij. Marrëdhënia midis asignantit dhe asignatarit quhetmarrëdhënie e valutës, sepse me ndihmën e marrëdhënies së mbulimit shuhet kjomarrëdhënie. c) Marrëdhënia e asignatit dhe asignatarit – Në këtë marrëdhënie merëndësi është ajo se a është asignati debitor asignantit ose nuk është.5. Formularë i kontratës për depozitin ?

TESTI VIII

1 .Exeptio non Rihte adimpleti contraktus ( nocioni dhe kushtet )

2.Kushtet per lidhjen e kontrates ne dobi te personit te trete ?3.Konvalidimi I kontratave relativisht te pavleshme ?4. Trashigimi I se drejtes per shperblimin e demit

1 .Exeptio non Rihte adimpleti contraktus ( nocioni dhe kushtet )? Kundershtimi per permbushjen te pasigurte te kontrates eshte nje mjet juridik ne marrdhenjet kontraktore me ane te ketij kundershtimi i pales se ndergjegjshme I ofrohet mundesia qe te shtyhet permbushja e kontrates ,derisa pala tjeter te mos permbushe detyrimin e vet ose kur nuk ofron sigurim te mjaftueshem se do ta permbush kontraten . Qe tem und te paraqitet kundershtimi per permbushje te pasigurt te kontrates duhet te plotesohen keto kushte : -Duhet te jete e lidhur kontrata e dyanshem detyruse me shperblim . –Te rrjedh nga kontrata se njera pale kontraktuese duhet e para ta permbushe kontraten. – Se pas lidhjes se kontrates gjendja16. matriale e pales tjeter kontraktuese qe duhet te permbush kontraten eshte keqsuar ne ate mase sa qe eshte e pasigurt se a mund ta permbushe detyrimin e vet . – Kjo gjendje matriale e pales tjeter duhet te jete e veshtire serioze dhe e rende . –Ana tjeter mund te mos I kete keto rrethana e as qe ka qene e detyruar qe ta dije ,kur te permbushen keto kushte pala e ndergjegjshme ka te drejte te prolongoi permbushjen e detyrimit te vet. 2. Stipulatio poene (kushti penal) Kushti penal është mjet personal i sigurimit të ekzekutimit të kontratës. Ai ekziston kur debitor dhe kreditori merren vesh që

debitori të paguajë shumën e parave ose dhënien e ndonjë vlere pasurore,në rast se nuk e ekzekuton detyrimin e vet në tërësi ose atë e përmbush në mënyrë të parregullt. Kushti penal caktohet në shumë të caktuar të të hollave në përqindje të caktuar ose për qdo ditë vonesë.3.Konvalidimi I kontratave relativisht te pavleshme ? Konvalidimi eshte fuqizimi I kontrates qe gjen shprehje te vetme per kontratat relativisht te pavleshme efektet kryesore te konvalidimit shprehet ne ate qe kontrata relativisht te pavleshme behet e vleshme .Efektet e konvalidimit jane retroactive dhe rrjedhin prej fillimit te krijimit te kontrates se fuqizuar . Kontrata relativisht te pavleshme jane ato me ane te cilave cenohen interest individuale te pales kontraktuese kontrata eshet relativisht e pa vleshme kur lidhet nga personi I mitur me aftesi te kufizuar punuese pa lejen e prindit ose te kujdestarit ,kur kontrata lidhet me kercenim me ,lajthim ,me mashtrim ,kur lidhet kontrata fictive .Vendimi gjyqsor per keto kontrata ka karakter konstituiv anulimin e ketyre kontratave ka te drejte ta beje pala e demtuar trashigimtaret e saj si dhe personi I trete qe ka interest e kjo kontrat te shpallet e pavleshme. 4. Trashigimi I se drejtes per shperblimin e demit jomatrial ? Trashëgimi i së drejtës për shpërblimin e dëmit jomaterial Kërkesa për shpëblimin e dëmit jomaterial u kalon trashëgimtarëve vetëm nëse është pranuar me vendim të formës së prerë, ose me marrëveshje me shkrim. Kjo e drejtë nuk mund të trashëgohet as të bartet, përjashtimisht nëse ajo është

pranuar me vendim të formës së prer pse me marrëveshje me shkrim. 5.PADIA PER ZVOGLIMIN E QMIMIT NE MUNGES TE SENDIT MATERIAL

TESTI IX

1.Nocioni i asignacionit ? Me ane te delegimit ( asignacionit ) ne marredheniet e detyrimeve behet ndrrimi i debitorit ,asignacioni paraqet deklaraten e nje subjekti qe quhet asignati me te cilen dergon dhe autorizon personin tjeter qe quhet asignati qe ne llogari te asignatit t’ia përmbush prestimet e caktuar personit te trete qe quhet asignatori .Lende e asignacionit mund te jene parate ,letrat me vlere kambiali qeku ,letra e kredise. Asignacioni eshte mjet kredie sepse me ane te tij asignati mund ti siguroi hua asignatorit ose per vete ne barre te asignatit .Asignati eshte mjet i pagimit te terthort sepse nje pagese17. mund te shuhen dy marrdhenie detyrimi. 2.cedimi-nocioni –kushtet Me anë të cedimit bëhet ndërrimi i kreditorit,me q’rast në vend të tij paraqitet kreditori i ri në bazë të marrëveshjes mbi cedimin” të lidhur midis kreditorit të vjetër dhe personit të tretë, me anë të së cilit kërkesa ekzistuese i bartet atij subjekti” dhe ai subjekt bëhet kreditor në marrdhënien e njëjtë të detyrimit. Bartësi i kërkesës quhet kreditori i vjetër- cedenti, kurse marrësi i kërkesës quhet kreditori i ri-cesionari. Debitori në këtë marrëdhënie quhet cesus, të cilit i mbetet detyrimi pa u ndryshuar. Kontratën mbi bartjen e kërkesës e lidh cedenti dhe cesionari. 3.Dhenia per

përmbushje 4.Kushtet e prëtërirjes ? Që te behet përtrirja duhet te plotësohen keto kushte qe te ekzistoj detyrimi i vjeter i vlershëm qe te krijohet detyrimi i ri i vlershem qe te ekzistoj dallimi midis detyrimit te vjeter dhe te ri dhe te ekzistoj qellimi i palve per ta kryer përteritjen . –Qe te ekzistoje detyrimi i vjeter i vlershem nuk mund te pertrihet nje detyrim i pavlershem ne qofte se detyrimi i pare eshte i pavleshem atehere edhe detyrimi i ri qe lind me pertrirje eshte i pa vlershem . – Krijimi i detyrimit te ri te plotefuqishem ky eshte kushti i dyte me rendsi per pertrirje i cili e shuan detyrimin e vjeter. Ne qoftse detyrimi i ri eshte i pavleshem ,atehere pertrija nuk eshte e vleshme dhe detyrimi i vjeter nuk eshte shuar ai vazhdon te ekzistoi.Shurja e detyrimit te vjeter dhe krijimi i detyrimit te ri eshte proces i lidhur reciprokisht. 5.Padia pauliana ?Testi X 1.Humbja e te drejtave te pergjegjsis per mungesat e sendeve ? Humbja e te drejtave marrsi i sendit me mungesa materiale duhet ti realizoje te drejtat e veta ne afat te caktuar te drejtat e blersit i cili me kohe e ka njoftuar shitsin per mungesat e sendeve ,shuhen pas skadimit te nje viti te drejtat e18. marrsit sipas bazes se pergjegjesise per mungesat materiale te sendeve parashkruhen prej 3 vjeteve.2. Shurja e Dorezanise ? Dorezania shuhet : - Kur shuhet kontrata kryesore - Kur kreditori ia fal borxhin e dorëzanit - me ndrrimin e e debitorit ( me marrjen e borxhit ) – me konfidim .3. Parashkrimi ? Me parashkrimin e e detyrimit te debitorit kryesor parashkruhet edhe detyrimi i dorëzanit ,kjo rregull ka karakter te pergjithshem dhe eshte parapare me ligj . Nje rregull tjeter specifike per kontraten mbi dorëzanin eshte

kur afati i parashkrimit te detyrimit kryesor eshte me i gjate se dy vjet ,detyrimi i dorëzanit parashkruhet pas skadimit te dy vjeteve prej arritshmerise se detyrimit te debitorit kryesor . 4. E drejt e ndoresis -nocioni-kushtet ? Me te drejten e ndaljes nënkuptohet e drejta e kreditorit qe ndonje send te lujteshem te debitorit qe ka ne posedim te vet e qe i perket debitorit tia ndale derisa te mos realizohet kërkesa e arritur e debitorit pa marre parasysh se nga cila marredhenie juridike buron kërkesa e tij ,nga delikti ,kontrata ,sinalagmatikeose marrdheniet e tjera te detyrimeve. E drejta e ndaljes eshte e njohur qe nga e drejta romake ne te cilen detenetori i sendit te huaj qe ka bere shpenzime per riparimin e tij eshte bere kreditor i pronarit te atij sendi. Kushtet per te ekzistimin e se drejtes se ndaljes duhet te plotësohen keto kushte : kërkesa e debitorit duhet te jete arritur per ekzistimin e drejta e ndaljes duhet te realizohet ne kërkesat e me para dhe ndaj sendit te caktuar .Kerkesa e debitorit duhet te jete arritur per përmbushje ky eshte kusht kryesor per te drejten e ndaljes. 5.Formulare per revokimin e dhurates ?TESTI 1 – E drejta e detyrimeve SHTATOR 201219. 1.Cedimi nocioni dhe kushtet? 1.Me anë të Cedimit bëhet ndrrimi i kreditorit, me ç’rast në vend të tij paraqitet kreditori i ri në bazë të marrëveshjes mbi cedimin (pactum de cedendo) të lidhur midis kreditorit të vjetër dhe personit të tretë, me anë të së cilit kërkesa ekziztuese I bartet atij subjekti (neni 553 par.1) dhe ai subjekt bëhet kreditor në marrëdhënien e njejtë të detyrimit.Kushtet:- duhet te lidhet kontrata ndermjet kreditorit te vjeter dhe atij te ri (cedentit dhe cesionarit),- per kontraten e lidhur duhet te njoftohet (cesusi),-

kerkesa duhet te jete e bartshme (me para ose me ndonje berje). 2.Edrejta e ndorësis? 2.Me te drejten e ndaljes (ndoresise) nenkuptohet e drejta e kreditorit qe ndonje send te luajtshem te debitorit qe e ka ne posedim te vet, e qe I perket debitorit t’ia ndale derisa te mos realizohet kerkesa e arritur e debitorit, pa marre parasysh se nga cila marredhenie juridike buron kerkesa e tij (nga delikti, kontrata sinalagmatike ose marredheniet e tjera te detyrimeve).Kushtet:- kerkesa e debitorit duhet te jete arritur per permbushje,- e drejta e ndaljes duhet te realizohet ne sendet e caktuara dhe ne kerkesat me para. 3.Humbja e te drejtave per mungesat e sendeve? 3.Ligji i marredhenieve te detyrimeve ka parapare afatin 1 vjecar te humbjes se te drejtes se marresit te sendit per realizimin e ketyreve te drejtave. Afati per realizimin e te drejtave te marresit te sendit eshte prekluziv, sepse ketu nuk ekzizton as nderprerja e as ndalja e rregullave te parashkrimit. Prandaj marresi Brenda afatit 1 vjecar duhet te ushtroj padine dhe te kerkoj te drejten qe pretendon ta realizoje. 4.LLojet e përgjegjësisë për të tjerët?Pergjegjesia e prinderve per femije,