DERS YAZILIMLARININ DERS YAZILIMLARININ TASARIMI, TASARIMI,

DEĞERLENDİRİLME DEĞERLENDİRİLME YAKLAŞIMLARI VE SEÇİMİYAKLAŞIMLARI VE SEÇİMİ

1

DERS YAZILIMLARININ DERS YAZILIMLARININ TASARIMITASARIMIBilgisayar yazılımlarının tasarımı,

geliştirilmesi ve değerlendirilmesi, yazılımı kullanacak hedef öğrenci kitlesi için zengin ve verimli öğretim ortamları oluşturabilme adına titizlikle ele alınması gereken dinamik bir süreçtir.

2

Uygulamada karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi bu tür yazılımların eğitsel yöntem ve süreçler konusunda deneyimsiz kişilerce hazırlanması ve yazılımların eğitsel anlamda eksik bir altyapıya sahip olmasıdır.

3

Ders yazılımlarının geliştirilmesi Ders yazılımlarının geliştirilmesi sürecindeki işlemler;sürecindeki işlemler;

1. Tasarım ekibinin seçilmesi2. İhtiyaç analizinin yapılması3. Hedeflerin belirlenmesi4. Hedef kitlenin analizi5. Tasarım öğelerinin belirlenmesi6. Yazılım araçlarının belirlenmesi7. Tasarımın bilgisayar ortamına aktarılması8. İçeriğin tasarlanması ve şablona

yerleştirilmesi9. Ara değerlendirmelerinin yapılması10. Yardımcı malzemelerin geliştirilmesi11. Pilot denemenin yapılması12. Son kontrollerin yapılması ve çoğaltma

işlemleri yapılmalıdır. 4

Tasarım Ekibinin SeçilmesiTasarım Ekibinin SeçilmesiBir ders yazılımını geliştirilirken;

◦ öğretim tasarımcısı,

◦ programcı,

◦ konu uzmanı,

◦ grafik tasarımcı,

◦ ölçme değerlendirme uzmanı ve

◦ satış destek sorumlusu gibi çeşitli uzmanlık

alanlarına sahip ekip üyeleri birlikte

çalışmak durumundadır.

5

Ders yazılımı tasarımının bir ekip

işi olduğu gerçeğinden hareketle,

ekip üyeleri belirlenirken, çeşitli

uzmanlık alanlarına sahip ekip

üyelerin seçilmesine dikkat

edilmelidir.

6

Ders Yazılımlarını Ders Yazılımlarını Değerlendirme YaklaşımlarıDeğerlendirme YaklaşımlarıDeğerlendirme sürecinde öncelikli olarak

değerlendirilecek olan ürünün açıklığa kavuşturulmasında yarar vardır.

Unutulmaması gereken nokta ise; değerlendirmenin eğitimde bir amaç değil, sağlıklı sonuçlara ulaşabilmek için bir araç olduğudur.

Ders yazılımlarının tasarımında değerlendirmenin durağan bir aşamadan çok, tasarımda belirlenen hedeflere ulaşılıncaya kadar devam eden dinamik bir süreçtir.

7

Ders yazılımlarının değerlendirilmesinde temel olarak iki temel yaklaşım işe koşulmaktadır.

Bunlar;◦biçimlendirmeye yönelik

değerlendirme (Formative Evaluation)◦düzey belirlemeye yönelik

değerlendirmedir (Summative Evaluation).

8

Biçimlendirmeye Yönelik Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme (Formative Değerlendirme (Formative Evaluation)Evaluation)

Tasarımın her aşamasında devam eden bir değerlendirme biçimidir.

Bu tip bir değerlendirmede, tasarım süreci boyunca ortaya çıkması muhtemel olan eksikliklerin araştırılması ve gerekli düzenlemelerin yapılması başlıca hedeftir.

9

Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinde yer alan evreleri her biri kendine ait çeşitli alt basamaklardan oluşan bölümlere ayrılmaktadır.

Söz konusu evreler, uygulamanın tasarımından, son kullanıcıya sunulduğu beta sürümüne kadar çeşitli adımlar içerisinde yer almakta, toplanan veriler konu uzmanları ve kullanıcılar tarafından iç ve dış gözden geçirmelere tabi tutulmaktadır.

10

Düzey Belirlemeye Yönelik Düzey Belirlemeye Yönelik DeğerlendirmeDeğerlendirme

Düzey belirlemeye yönelik

değerlendirme, tasarım sürecinin

sona ermesi ve yazılımın

kullanıcılara sunumu ile başlayan

bir uygulamadır.

11

Gerçek kullanıcılar, tasarlanan sistemin işleyişi ile ilgili birtakım önerilerde bulunurlar.

**** Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme ürün geliştiricilerin ilgilerine hizmet eden, düzey belirlemeye yönelik ise ürünü kullanacak olan hedef kitleye hizmet eden bir yöntemdir.

12

Değerlendirmede Yöntem Değerlendirmede Yöntem ve Yaklaşımlarve Yaklaşımlar

Değerlendirmenin sağlıklı

yapılabilmesi amacıyla yazılım

değerlendirmede kullanılan

yaklaşımlar;

◦ Dolaylı,

◦ Doğrudan,

◦ Tümleşik.

13

1- Dolaylı Değerlendirme1- Dolaylı Değerlendirme

Dolaylı değerlendirme teknikleri çoğunlukla

ders yazılımının özellikleriyle ilgili kontrol

listelerinin kullanımını öngörmektedir.

Dolayısıyla, dolaylı değerlendirme

yaklaşımına göre kullanılan şablona uyan

yazılım “kaliteli”, uymayan yazılım da

“kalitesiz” olarak nitelenmektedir.

14

Dolaylı değerlendirme yaklaşımında kullanılan teknikler;◦Boyuta dayalı değerlendirme, ◦İlkeye dayalı değerlendirme,◦Standarda dayalı değerlendirme

15

2- Doğrudan Değerlendirme2- Doğrudan Değerlendirme

Doğrudan değerlendirme yöntemi, dolaylı değerlendirmeden farklı olarak, yazılımla ilgili kalite göstergelerinin deneysel bir yaklaşımla, gerçek ortamlarda gözlenmesini ya da ölçülmesini öngörmektedir.

16

Doğrudan değerlendirme yaklaşımı temelde kullanıcıların öğrenmeleriyle ilgili hususları kapsadığı için, yazılıma ait etkililik ve verimlilik dışında kalan kalite göstergelerini kapsamamaktadır.

Değerlendirmenin kapsamını belirlemek için ise şu sorulara yanıt aranmaktadır. ◦ Yazılım öğretici özelliği taşımakta mıdır?◦ Yazılımın öğretici özelliğinden ne kadar emin

olunabilir?◦ Yazılımda, içeriğin aktarımı amacıyla hangi öğretim

yöntemi kullanılmaktadır?◦ Yazılım sayesinde öğrenciler ne oranda öğrenme

gerçekleştirmişlerdir? ◦ Yazılımın öğrenme üzerindeki etkisi diğer yazılımlarla

kıyaslandığında yeterli midir?

17

Dolaylı ve doğrudan değerlendirme yöntemleri arasında karşılaştırma yapıldığında doğrudan değerlendirme yöntemindeki güvenirlik yüzdesinin dolaylı değerlendirmeye göre fazla olduğu söylenebilir.

Her ne kadar doğrudan değerlendirme yöntemi dolaylı değerlendirme yöntemine üstünlük sağlıyor olsa da, sağlıklı bir değerlendirme için her iki yöntemin birbirini tamamlayıcı, özelliklerinin bir arada kullanılmasında yarar vardır.

Bu noktada tümleşik değerlendirme yönteminden söz etmek yerinde olacaktır.

18

3- Tümleşik 3- Tümleşik DeğerlendirmeDeğerlendirme

Her iki yaklaşımın karması niteliğinde olan bu yaklaşım;◦ Dolaylı ve doğrudan değerlendirmenin

sınırlılıklarından korunarak mevcut avantajlarından yararlanma ilkesine dayanmaktadır.

◦ Dolaylı ve doğrudan değerlendirme yaklaşımlarının bir arada kulanılmasını öngörmekle birlikte iki yaklaşımın toplamı anlamına gelmemektedir.

◦ Mümkün olduğunca doğrudan değerlendirme, gerektirdiği durumlarda da dolaylı değerlendirme yaklaşımı öngörmektedir.

◦ Tüm kalite göstergelerinin değerlendirme kapsamına alınmasını, böylelikle kalitenin tüm boyutlarıyla ve güvenilir bir şekilde değerlendirilmesini öngörmektedir.

19

Ders Yazılımlarının SeçimiDers Yazılımlarının Seçimi

Bir dersi ya da bir konuyu öğretmeyi amaçlayan herhangi bir öğretim materyalinin seçiminde olduğu gibi, ders yazılımlarının seçimi de oldukça önemli ve özen gösterilmesi gereken bir konudur.

20

Nitelikli ders yazılımlarının en temel özelliği, bu yazılımların öğretme-öğrenme ilkelerine uygun olarak hazırlanmış olmaları ve kullanımlarının kolay olmalarıdır.

Bu özelliklerin karşılanması, ancak işbirliği içinde çalışan bir tasarım ekibi ile olanaklıdır.

21

Ders yazılımlarının seçiminde standart bir seçim kriteri olmamasına karşın genel olarak aşağıdaki değişkenler göz önünde bulundurularak bir tercih yapılabilir.

1. Amaca Uygunluk2. Hedef Kitleye Uygunluk3. Maliyet,4. Güncellik,5. Teknik Destek.

22

Kolay kullanım sağlayan bir ders Kolay kullanım sağlayan bir ders yazılımı:yazılımı:

Kolayca çalıştırılabilir.İstenildiği zaman yazılımdan çıkmak

mümkündür. Kullanıcının daha önce kaldığı yerden

çalışmaya başlamasına olanak sağlar.Ana bölümler arasındaki geçişlere izin verir.Bir iç tutarlılığa sahiptir. Kullanılan araçları

yazılımın kullanımı sırasında hep aynı işlevi görür.

Anlaşılır ve net ifadelerle geribildirim sağlar.Kullanıcıya dilediği kadar tekrar olanağı

sunar.

23