department of community safety and transport management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne,...

12
Pagei MEC’s SPEAKING NOT ES 24TH MARCH 2017 NORTHWEST PROVINCE: DEPARTMENT OF COMMUNITY SAFERY AND TRANSPORT MANAGEMENT P/Bag X 19 Mmabatho 2735 Third Floor, Tirelo Building AlbertLuthuliDrive Mafikeng,2745 P/Bag X 19 Mmabatho 2735 Tel:+27(18)2008003/8020 Department of Community Safety and Transport Management Together Moving Bokone Bophirima Province Forward

Upload: others

Post on 22-Jan-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

ei

MEC ’s SPEAKING NOTES

2 4 T H M A R C H 2 0 1 7

N O R T H W E S T P R O V I N C E :

D E P A R T M E N T O F C O M M U N I T Y S A F E R Y A N D T R A N S P O R T M A N A G E M E N T

P / B a g X 1 9

M m a b a t h o 2 7 3 5

Third Floor, Tirelo Building

AlbertLuthuliDrive

Mafikeng,2745

P/Bag X 19 Mmabatho 2735

Tel:+27(18)2008003/8020

Department of Community Safety and Transport

Management

“Together Moving Bokone Bophirima Province Forward”

Page 2: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e1

Speaking Notes for MEC for Community Safety and

Transport Management, Dr M.N. Motlhabane during the

Anti-Crime Campaign Programme held:

At Moruleng Village, Moses Kotane Municipality:

On the 24th March 2017

OBSERVING PROTOCOL

Motsamaisa Tiro

Majoro le Batsamaise ba Moses Kotane Local Municipality

MMC’s le Makhanselara ba ba teng kwano

Baruti ba rona

NGO’s

Magosi a metse ya rona

Keteledipele ya Mokgatlho wa Thuso Ya Batho Anti-Crime

Baagi ba Moruleng

Bagaetsho ka kakaretso

Dumelang, Sanibonani, Goeie more, Molweni, Thobela

Page 3: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e2

PURPOSE

Re fano ka boidiidi jwa rona gonne mokgatlo wa baagi o o bidiwang Thuso

Ya Batho Anti-Crime Organisation o laleditse Tonakgolo ya Bokone Bophirima,

Motlotlegi, Supra Obakeng Ramoeletsi Mahumapelo go nna karolo ya lenaneo

le bothokwa la BANNA KGATLHANONG LE TSHOTLAKAKO YA BOMME LE

BANA, MEN AGAINST WOMEN AND CHILDREN ABUSE CAMPAIGN.

Mme gonne ditiro ga di latsane, re le puso re tshwere go tletse ka seatla.

Tonakgolo ga a kgona go iponagatsa jaaka a na le mananeo a rulagantsweng

a bosetshaba a tabogetseng ko go ona. Mme gonne Tonakgolo o tlotla

taletso, o nthumile ka kwano jaaka ke le mokhuduthamaga wa lefapha le le

maleba la Tshireletsego ya Baagi le Tsamaiso ya Dipalangwa.

Nka netefatsa gore taletso le pilediwa e tshwanang le eno ne go sena ka

mokgwa o re leng puso re ka ikgatholosang le yona. Ke taletso e maleba ya

mokgatlho o botlhokwa mo setshabeng sa rantsho, taletso e goeletsang

maikaelelo le maiphitlhelelo a baagi mo go lomaganeng le go dirisana le puso

mo twantshong ya tshotlakako e ya bomme le bana ba rona.

INTRODUCTION

Ke rata ke go simolola ka go isa detebogo kwa go yo O re bopileng, Modimo

wa rona go bo a re neetse dipula tse ntse re ditlhoka thata mo nageng le

metse ya rona, bogolo segolo jang rona ba re leng mo metseng, bao re leng

ba rua kgomo.

Page 4: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e3

Bagaetsho, re kopane fano ka ngwe ya mabaka a eleng tlhoba boroko mo

pusong ya rona le setshaba ka kakaretso; e leng tshotlakako, dipetelelo, go

kgerisiwa le go sotlakiwa ga bomme le bana.

Re le puso re na le lenaneo la matsatsi a le some le borataro a kgatlhanong

le tshotlako ya bomme le bana (16 Days of Activism for No Violence Against

Women and Children). Seno ke lenaneo la ngwaga le ngwaga go tloga ka

Diphalane a le some a mabedi le botlhano go fitlha Sedimonthole a le

lesome.

Mme re tlhola le ikuela gore matsatsi a le some le borataro ke matsatsi a

makhutshwane thata fa re lebelela dipalopalo tsa ditiragalo tse tsa tshotlako

ya bomme le bana, go akaretsa le batho ba ba tshelang ka bogole le bagodi

ba tlhekefediwang ka gone, letsatsi le letsatsi.

Mme boammaruri ke go re, ke nna le tshepo fa ke lebelela thologelo ya borre

le bana ba basimane ba ba leng gone fano. Go nneng teng ga basha, bogolo

segolo bagodi ba rona, go re fa tshepo re le puso ya Bokone Bophirima ka

ntlha ya gore molaetsa o re o neelang fa o tla fitlha ka tlhamalalo kwa

bathong ba re tsayang gore ba maleba.

Go botlhokwa thata mo go rona re le puso, go nna le tirisano mmogo le

batsaya-karolo botlhe, mekgatlho ya baagi e maleba, maphata a ikemetseng

a baagi, bo rrakgwebo, dikgosi, baruti le dikereke mme re bontshane

ditselana tse re ka di tsayang mmogo go lwantshana le seso se.

Page 5: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e4

Re tshwanelwa ke go gopola ka metlha yotlhe gore fa fela tshotlako ya

bomme le bana e le teng mo sechabeng sa rona, di kungo tsa kgololesego le

temokerasi tse puso ya rona e di fitlheletseng mo dingwageng di le some a

mabedi le boraro tsa tokologo e tlaabo e le tsa lefela ka ntlha ya go re

bomme ba rona ba latlhegelwa ke tlotla le seriti sa bona.

Ba tlaabo ba kgapetswe le go ikgapetsa ka bo bone thoko mo sechabeng sa

rona ka ntlha ya fa ba tlaabo ba ikutlwa fa ba sena sereti le boleng go ka

ema fa pele ga setshaba. Mme seo se ba tlhokisi go bona ditshono tse di

maleba, maemo a nang le tlhotlholetso mo sechabeng. Ebile le karolo ya

bone ya go tokafatsa maemo a ikonomi ya naga ya rona a tlaabo a ba

amogilwe.

Fa re tla go tsena mo letlhakoring la bana, re tlaabo re le naga e senang

bokamoso, ka ntlha ya go re naga e ngwe le e ngwe e beeletsa mo baneng.

Re tshwanelwa ke go sireletsa bokamoso jwa rona ka go sireletsa bokamoso

jwa bana ba rona, ka ntlha ya gore ke bone baetapele le baeteledipele ba

kamoso.

Bagaetsho, re tshwanelwa ke go ema ka dinao, re nne seopo sengwe re

lwantsheng bolwetsi jo jwa tshotlako ya bomme le bana. Gopolang go re:

“Tau e senang seboka e siiwa ke none e tlhotsa”.

Page 6: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e5

Ka ga jalo re tshwanelwa ke gore re kopaneng re le bana ba mmala we

sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa

rona fa, o na le seabe se a ka se dirang go fedisa bogata-marukgwane bo.

Seabe sa rona mo go fediseng tshotlako e sa farologana mme fa mongwe le

mongwe a emelelala a tsaya karolo, re ka kopanya matsapa a rona, mme ra

bona re dirile go tlala ka seatla gonne; sedikwa ke ntjapedi se thatha.

Re le lefapha, ke maikarabelo a rona go ya ka lenaneo bosetshaba la National

Development Plan (NDP), go netefatsa fa baagi ba rona ba tshela ba

sosologile, ba tshela ntle le letshogo, ba sa tshabe ope, ba sa sotliwe ke ope

le e le kwa sekolong, kwa tirong, mo mebileng kana kwa lapeng.

Bagaetsho, re le puso ga re na re kgona go fedisa tshotlako re le nosi. Re

tlhoka tirisano mmogo ya lona le le mekgatlho le baagi ka kakaretso, ka ntlha

ya gore ditshotlako tse di diragala mo malapeng a rona, mo metseng le

metsana ya rona. Ke ka moo re reng;“Sedikwa ke ntswa pedi ga se

thata”.

Karolo ya lona le le baagi, mo ntweng go fedisa tshotlako ya bomme le bana,

ke e botlhofu ka tebo ya matlho, mme e masisi e bile e botlhokwa thata

bagaetsho. Jaaka ke setse ke tlhalositse go re bosenyi bo diragala mo

metsing e re nnang mo go yone, ntlha e ngwe ke gore re itse le batho ba

bare bogisang ka go sotla le go tshwenya bagodi ba rona, go tsenelela bo

mmarona, go betelela bokgeitsediarona le bana ba rona.

Page 7: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e6

Re a baitse, re nna le bone mo matlong a rona, mme go le gantsi re tsaya

tshwetso ya go re didimale fele, re sa ba ntshe, ka ntlha ya gore bangwe ke

bo rraarona, bangwe ke banna ba rona, bo malome e bile kgotsa ke bone

fela ba tsenyang letseno le dijo mo lapeng. Bagaetsho, letseno la rre yo o

sotlang, a le tsenyang mo lapeng ga le lekane le botshelo jwa mogodi,

mosadi kapa lesea le a tsweletseng go le bogisa.

Re dira boikuelo mo go lona go bega dikgetsi tsa di pogiso le ditshotlakako

tse, mme batho ba ba tsweletseng go dira tiro e maswe e ba isiwe

kgolegelong. Ntle le go re sechaba sa rona se eme ka dinao, ga re kitla le ka

motsi ope re fedisa dipogo tse. A re emeng ka dinao bagodi, bomme, bana,

le rona bo rre, ka ntlha ya gore fa re sa tsaya matsapa a go lwantsha

bolwetsi jo, motswana a re khumo segwagwa ya pharuma. Kamoso go

tsoga go sotlakiwa mme motsadi wa gago, mosadi wa gago kapa ngwana wa

gago. Ka ga jalo a re emeng mmogo bagaetsho re tsweng letsholo re

fediseng bolwetsi jo.

Mo malobeng, ka nako tsa dipuso tsa tlhaolele, tshotlako ya bomme le bana

e ne e le selo se se tlwaelegileng e bile go sa bonwe fa go na le sengwe se

se molato foo. E ne e le setlwaedi go re borre ba ka keteka basadi ba bone,

bangwe ba robalana le bana ba basetsanyana ba ba santseng ba le ka fa

tlase ka dingwaga, bangwe ba ba shubedisawa, ba nyadisiwa ba sa le ba

nnye, mme tse tsotlhe go ne go siame fela, go sa bonwe molato ope foo.

Page 8: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e7

Bomme ba ba neng ba beteletswe, ba ne ba kgobiwa ka mafoko ba be ba

bonwa molato go re ba be ba beteletswe, kgotsa basa dumelwe go re ba

beteletswe. Se no, se tlhole gore bomme ba feleletse ba didimala, batshaba

go tswela kwa ntle le go bua ka mokgwa o ba gatelelwang ka teng. Se, e ne

e le kgatelelo ya ditshwanelo tsa bomme.

Mme, ka lesego, seemo se ile sa fetoga fela morago ga puso e eteletsweng

pele ke Mokgatlho wa African National Congress, e boneng go le maleba go

tla ka melao le melawana e ka sireletsang bagodi, basadi, bomme, basha le

bana ba rona.

Gompieno jaaka re kopane jaana, re dumalana mmogo gore ga go ise go

lekane, ka ntlha ya gore re santse re itemogela dikgetsi tse dintsi thata tsa

ditshotlako, re santse re itemogelo dipolao tsa bosetlhogo tsa bana le

bomme, re santse re itemogela le dikgetsi tse dintsi tsa di petelelo.

Ke tshepa lo tla dumalana le nna gore, ga gona moagi o a senang letshogo fa

re santse re itemogela dipetelelo tse di kanakana tsa bagodi, basadi le bana.

Re santse re itemogela ditlhaselo tsa bagodi kwa malapeng, re santse re

itemogela dikgetsi tse dintsi tsa keteko ya bomme le dikgetsi tsa tshotlako ka

kakaretso.

Page 9: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e8

Ngwana le Mme yo mongwe le yo mongwe o na le tshwanelo ya go nna le

tokologo le go itumelela dikuno tsa kgololesego le temokerasi, mme a tshele

a sosologile a ikutlwa a sireletsegile gongwe le gongwe ko ba leng teng, le

mo sengwe le sengweng se ba se dirang letsatsi le letsatsi.

Gompieno jaaka re kopane jaana, re tshwanelwa ke go tsaya maikano, re le

borre, bana ba basimane, bomme, baagi ba Bokone Bophirima ka kakaretso

gore re tlile go dira mmogo ka thata go feta dingwaga tse di fitileng mo go

lwantsheng tshotlako ya bomme le bana.

Fa re ka dira mmogo re ka kgona go le gontsi, go fedisa dipogo tse. ka go

dira mmogo jalo re nna gaufi le go fitlhelela maikaelelo a Saamtrek-

saamwerk… jaaka Tonakgolo le puso ya Bokone Bophirima e ititeile

sehuba.

Bagaetsho, ke rata go isa boipiletso jo bogolo kwa go borre, le bana ba rona

ba basimane, gore le bone ba tseye karolo mo go fediseng ditshotlako tse. Ba

rotlhe re na le seabe mo ntweng kgatlhanong le bosinyi jo jwa ditshwanelo

tsa botho.

Page 10: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e9

Motsamaisa tiro, jaaka ha re tswela pele, re tshwanelwa ke go gopotsa ba

eleng batswa setlhabelo tsa ditshotlego gore bo tlogele go didimala fela

gonne seo ga se tharabololo, mme batshwanelwa ke gore le bone ba

tshwanelwa ke go buela ko ntle. They must break the silence against

violence and speak out.

Re tshwanelwa gape ke go ba gopotsa gore ga go na ope o tshwanetseng go

ba tshwaya phoso kapa go ba bona molato ka go bua, le fa motho yo o ba

bogisang e le leloko la lelapa, ba tshwanelwa ke go re ba bue.

Bana ba tshwanelwa ke go re ba neelwe tlhokomelo e maleba mme ba

thusiwe gore ba kgone go tswela kwa ntle ba bue fa ba sotlakiwa. Sepodisi le

dikgotla tshekelo di na le diphaposi tse sireletsegileng tsa go ba neela bopaki

mo dintlheng tse. All abusers, murderers, bullies and rapists have no

place in our communities.

Ke dira boitlamo go re sepodisi sa rona le sona se tla tsenya marapo

dinameng go netefatsa fa ba batlisisa dikgetsi tsotlhe tsa ditshotlako tse ka

matsetseleko le bosisi jo bo tlhokegang. And they will leave no stone

unturned to put perpetrators behind bars, which is where these

criminals belong.

Bagaetsho, a re direng mmogo go sireletsa bomme le bana, go akaretsa

bagodi ba rona, mme mmogo re ageng Afrika Borwa e sireletsegileng.

Page 11: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e10

We must build a society where children can play safely outside and where

women can walk freely in the streets, where all live in peace without fear of

attacks, assaults and abuse.

Program director, we can no longer accept to just imagine living in a society

a society where women and children are and feel safe at home, are and feel

safe at school and at work; where children are and feel safe to play outside

and women walk freely in the streets. We must move from imagining that

time and commit to bringing that time forward and living that imagination in

real now.

Each one of us has a duty to play in putting an end to domestic violence and abuse towards women and children. We must be gathering on street corners, in parks and on open fields so that our message is not confined to community halls filled with the converted. The message must reach the ears of the abusers, and be imprinted in the hearts and spirit of the abused, and ring out to those that stand idly by, in silence at the ongoing abuse. We all need to take the action necessary to end the abuse.

The theme and slogan that was adopted for such campaigns is: “Count Me

In”.

And we must all be saying:

Count Me In: I will protect my sister

Count Me In: I care for the safety of women and children

Count Me In: I am cool, I do not bully

Page 12: Department of Community Safety and Transport Management · 2017. 12. 18. · sebilo, gonne, “matlo goshe mabapi”, ka go re o mongwe le o mongwe wa rona fa, o na le seabe se a

Pag

e11

Count Me In: I financially provide for my family

Count Me In: I do not punch others

CONCLUSION

Program director, as I conclude my speech for the day, I must indicate that

this is a caring government and we continue to do our level best to protect

our women and children.

In so doing, working together with the Organisations such as Thuso Ya Batho

Anti-Crime, Moses Kotane Local Municipality, Dikgosi tsa rona tse tlolegang le

bagaetsho ka kakaretso we must respond positively, support the initiative a

jealously protect our women and children against criminals, rapists, abusers,

violence and assualts.

Let me send the Premier's sincere appreciation to all community partnerships,

stakeholders and departments that continue to partner with us in the fight

against domestic violence and abuse. We must continue reaching out to

various communities to raise awareness about abuse, to provide intervention

services where needed, and to encourage all in our communities to take a

stand against abuse.

#Violence and abuse against women and children must fall

I Thank You