denizli İlinde Çevresel asbest maruziyeti ve solunum sistemi etkileri*
DESCRIPTION
Denizli İlinde Çevresel Asbest Maruziyeti ve Solunum Sistemi Etkileri*. Dr.Fatma Evyapan 1 , Dr. Erhan Uğurlu 1 , Dr. Yahya Özpınar 2 , Dr. Mustafa Eğri 2,D Dr. Ahmet Ergin 3 , Dr. Nevzat Karabulut 3 1 PAÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD PAÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Dr.Fatma Evyapan1, Dr. Erhan Uğurlu1, Dr. Yahya Özpınar2 , Dr. Mustafa Eğri2,D Dr. Ahmet Ergin 3, Dr. Nevzat Karabulut3
1 PAÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ADPAÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği
3PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı AD4PAÜ Tıp Fak Radyoloji AD
*Proje TÜBİTAK 107S270 Nolu proje kapsamında desteklenmiştir
Denizli İlinde Çevresel Asbest Maruziyeti ve Solunum Sistemi
Etkileri*
*Araştırma TÜBİTAK tarafından SBAG 107S270 No.lu projesi kapsamında desteklenmiştir
GirişAsbestos (gr) asbestinon yanmaz, ateş
almazAmiantos (Lt) “lekesiz”Fizikokimyasal özellikleri nedeniyle XIX:
yüzyıldan itibaren yaygın kullanımAsbest teması
MeslekiMeslek dışı (paraoccupational)Çevresel
Çevresel Asbest TemasıDoğumdan itibarenDüşük düzeydeSürekliKümülatif maruziyet yüksek
Türkiye’de Çevresel Asbest Temasıİç Anadolu, Güneydoğu Anadolu,İç Batı
Anadolu Denizli İç Batı Anadolu Bölgesinde yer
almaktaTavas bölgesinde asbestli topraklar mevcutBu bölgelerde daha önce çevresel
maruziyetin etkilerini ortaya koyan çalışmalar yapılmamışBarış İ Asbestos and Erionite Related Chest Diseases,
Semih Ofset, Ankara (1987)ATS Am J Respir Crit Care Med 170, 691-715 (2004)Artvinli, Arch Environ Health May-Jun 37 (3): 177-81(1982)Dumorlier Am J Respir Crit Care Med 1998.Şenyiğit Respiration, 67: 610-14 (2000)
Asbeste Bağlı Solunum Sitemi Hastalıkları
ATS Am J Respir Crit Care Med 170, 691-715 (2004)
Neopastik Hastalıklar Mezotelyoma Malign Akciğer kanseriPlevral reaksiyonlar Plevral effüzyon Plevral plaklar Diffüz plevral kalınlaşmaAsbestozisKronik havayolu obstrüksiyonu
Gereç ve Yöntem IDenizli Çal ilçesinin Süller kasabasından
gelen ve bilateral yaygın kalsifik plakları olan 55 yaşındaki indeks bir kadın olgu 10 yıl öncesine kadar bu kasabada oturmaktaymış evinin duvarlarını ayda en az bir kere asbestli toprakla sıvamaktaymış
PAÜ jeoloji mühendistliği ile ortak çalışma başlatılarak bölgedeki jeolojik oluşum özelliklerine göre farklı bölgelerden toprak örnekleri alındı ve bölgenin asbest haritası çıkartıldı
Gereç ve Yöntem IIÖrneklem Seçimi: Asbestli bölgelerden 999
kişilik erişkin grubu (Süller,Ekizbaba Köyü, Poyrazlı ve Gömce köyleri);
Çevresel asbest maruziyeti bulunmayan bölgelerden 506 kişilik erişkin grubu çalışmaya alındı (Bekilli Yenimahalle, Bahçeli ve Üçkuyu).
Tabakalı, basit rastgele örneklem yöntemi ile seçildi
Ekizbaba Poyrazlı
Poyrazlı yakınında kapatılmış asbest ocağı
Ocağın önünde asbestli toprak
18 yaş ve üstü nüfus
Örnekleme alınan
Asbest varSüller-Taş mah. 1207 411Süller-Toprak mah. 1250 340Bekilli-Ekizbaba 159 55Bekilli-Poyrazlı 335 112Bekilli-Bükrüce 248 80 Toplam 999 Asbest yokBekilli-Yenimahalle 889 196Bekilli-Bahçeli mah.
1024 226
Bekilli-Üçkuyu 378 84 Toplam 506
Gereç ve Yöntem IIIOlgulara ATS-DLD-78-A
anket formu modifiye edilerek uygulandı
Solunum Fonksiyon Testleri MIR spirobank ile uygulandı
Standart 35 X35 mm PA akciğer grafileri Siemens marka Plyphos 200-E model tüplü gezici cihazla çekildi.
Standart Akciğer Grafilerinin DeğerlendirilmesiBir adet A okuyucusu göğüs hastalıkları
uzmanıBir adet radyolog tarafından ayrı ayrı
değerlendirildiDeğerlendirmelerde uyumsuzluk olduğunda
her iki okuyucu bir arada tekrar değerlendirme yapıldı ve ortak bir karara varıldı
Lif Ölçümleri ve Maruziyet TayinleriİSGÜM bölge laboratuarı tarafından gönderilen teknik
ekip tarafından hem iç hem de dış ortamda yapıldıÖlçümler sırasında normal günlük aktivitelerde açığa
çıkabilecek toz miktarları (örn duvarlara toprak sıvanırken, süpürge yapılırken tozlu ortamda ve sakin ortamlarda) ölçüldü
Lif ölçümleri için CASELLA LONDON AFC 123 marka ve modeldeki toz ölçüm cihazları kullanıldı
Hava örnekleri 25mm çapındaki sellüloz nitrat membran filtrelere alındı. Filtrelerin delik çapı 1,2 mikrondu
Ayrıca alınan örnekler SEM ve X ray difraksiyon analizine tabi tutuldu
Maruziyet tayini: 12xiç ortam lif konstanrasyonu x maruziyet yılı + 12x dış ortam lif konsantrasyonu x maruziet yılı: lif yılı
Demografik VerilerDeğişkenler N=1504 Sayı (%)
Cinsiyet Erkek 643 42.8
Kadın 861 57.2
Yaş 53,04 (16,2) 89 18
Ev içi Asbest maruziyeti*
Yok 506 33,6
Var 998 66,4
Ev dışı Asbest Maruziyeti*
Yok 269 33,6
Var 728 66,4
Sigara Kullanmamış 1032 68,6
Eskiden içmiş 151 10
Halen içiyor 321 21,3
En yüksek En düşük
Sigara Paket/yıl 30,3 (22,3) 132 1
Asbest maruziyeti lif/yıl**
25,1 (17,1) 33,507 1,5
Bulgular: Solunum Semptomları
Maruziyet + N (%)
Maruziyet- N (%)
OR (%95 GA)
p
Hırıltı 214 (21,5)
46 (9,1) 2,8 (1,9-3,8)
<0,001
Nefes darlığı
447 (44,8)
193 (38,1)
1,3 (1,06-1,68)
< 0,001
Hırıltı + nefes darlığı
138 (13,8)
27 (5,3) 2,77 (1,79-4,43)
0,012
Kronik bronşit
107 (10,7)
11 (2,2) 5,8 (3,008-14,1)
<0,001
Solunum Fonksiyon TestleriAsbest + (986) Ortalama (SS)
Asbest – (502)Ortalama (SS)
p
FVC 87,2 (18,4) 90,4 (16,8) <0,001
FEV1 88,1 (19,1) 89,8 (17,2) 0,1
FEV1/FVC 103,2 (8,2) 90,04 =0,014
FEF25-75 77,8 (27,2) 78,2 (25,3) 0,8
PEFR 66,7 (23,2) 71,6 (21,2) <0,01
Solunum Fonksiyonlarında Cinse Bağlı Etkilenme
Kadın
N=572
Ortalama (SS)
Erkek
N=414
Ortalama (SS)
P değeri
FVC 85,6 (18,7) 88,15 (18,1) 0,039FEV1 89,0 (18,1) 87,0 (20,1) 0,1FEV1/FVC 84,8(7,1) 81,3(9,1) <0,001FEF 25-75 76,5 (23,6) 79,7 (31,3) 0,06PEF 64,6 (19,3) 69,6 (22,2) <0,001
Radyolojik Bulgular(N= 1406)Plöropulmoner anormallikler:Maruziyet + %15,2Maruziyeti -: %3,6OR (%95 GA): 4,17 (2,4-7,1)Erkeklerde %14,1; Kadınlarda %5,1 OR:1,55
(1,14-2,1)Radyolojik değişikliklerin görülmesinde
Maruziyetten itibaren geçen süreKümülatif maruziyet (27,09 lif yılı/15,5 lif yılı)
belirleyici
Radyolojik Anormalliklerin Yaş ve Cinsiyet Gruplarına Göre DağılımıDeğişkenler
N=142 Sayı (%)
Cinsiyet Erkek 79 55,2*Kadın 64 44,8
Yaş 18-40 11 7,040-60 18 14,0>60 35 77,5
*P<0,01
N %Plak 123 85 Kalsifik 103 84 Sağ 48 36 Sol 31 23 Bilateral 54 40,6 Karşı 103 84 Diafragmatik 61 8 Profil 48 35 Diğer 5 4Diffüz plevral kalınlaşma Sağ 7 5 Sol 3 2 Bilateral 2 1,6Asbestozis 22 18
Radyolojik Bulguları Olan ve Olmayanlara Akciğer Fonksiyon Testleri
Radyolojik anormallik -
N=1142
Ortalama (SS)
Radyolojik Anormallik +
N=144
Ortalama (SS)
P
FVC 88,87 (17,7) 83,0 (21,1) 0,002FEV1 89,2 (18,4) 84,5 (20,4) 0,01FEV1/FVC 85,9 (11,4) 82,4 (10,4) <0,001FEF 25-75 78,8 (26,4) 72,4 (29,9) 0,007PEF 69,4 (21,1) 62,2 (22,7) <0,001
SonuçlarÇevresel asbest maruziyeti riskini saptamada
indeks olguların izlenmesi maruziyet kaynağını bulmamızda temel rol oynayabilir
Çevresel asbest maruziyetine bağlı plevral etkiler ve radyolojik sonuçlar erkeklerde daha sık görülmekte
Buna karşın kadınlarda fonksiyonel etkilenmeler söz konusu
Kümülatif maruziyet ve ilk maruziyetten itibaren geçen süre de radyolojik belirtilerin ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır
Radyolojik anormallikler akciğer fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir