BRLEM MLLETLER DENZ HUKUKU SZLEMES*

KISIM 1

GR

Birinci madde

Terimlerin kullanl ve uygulanma alan

1- bu Szlemenin amalar uyarnca:

1) "Blge"den, ulusal yetki snrlar tesindeki deniz yataklar ve bunlarn toprak alt; 2) "Otorite"den, Deniz Yata Uluslararas Otoritesi; 3) "Blgede yrtlen faaliyetler"den Blgenin kaynaklarnn aratrlmasna ve iletilmesine ilikin

btn faaliyetler,

anlalmaktadr;

4) "Deniz evresinin kirlenmesi"nden, canl kaynaklara ve deniz yaamna zarar verme, insan sal iin tehlike oluturma, balklk ve denizlerin dier yasal amalarla kullanm da dahil olmak zere,

denizcilik faaliyetlerini engelleme, deniz suyunun niteliini deitirme ve gzellikleri bozma gibi

zararl etkileri olan veya olabilecek maddelerin veya enerjinin, insan tarafndan dorudan doruya veya

dolayl olarak, haliler de dahil olmak zere, deniz evresine dahil edilmesi,

anlalmaktadr.

5) a) "Suya batrma"dan:

(i) Atk veya dier maddelerin, gemilerden, uaklardan, platformlardan veya denizlerdeki dier yaplardan her trl bilinli boaltlmas;

(ii) Denizlerde gemilerin, uaklarn, platformlarn veya dier yaplarn her tr batrlmas,

anlalmaktadr;

b) "Suya batrma" terimi aadakileri kapsamamaktadr:

(i) Gemilerin, uaklarn, platformlarn veya denizlerdeki dier yaplarn ve bunlarn tehizatnn normal olarak iletilmesi srasnda dorudan doruya veya dolayl olarak ortaya kan artk veya

dier maddelerin boaltlmas; bununla beraber, bu maddelerin yok edilmesi iin kullanlan

gemilerde, uaklarda, platformlarda veya denizlerdeki dier yaplarda tanan veya bunlara

aktarlan artklar veya dier maddeler veya yukarda zikredilen artk ve dier maddelerin bu

gemilerde, uaklarda, platformlarda veya yaplarda ileme tabi tutulmalar sonucu ortaya kan

artk veya dier maddeler bundan haritir;

(ii) bu Szlemenin amalarna aykr dmemek artyla, maddelerin, salt yok edilme amac dnda depo edilmesi;

1.1 - "Taraf Devletler"den ibu Szleme ile bal olma hususunda rzalarn belirten ve haklarnda ibu Szlemenin yrrlkte bulunduu devletler anlalmaktadr.

2- bu Szleme gerekli deiikliklerle, 305. maddenin 1. paragrafnn b), c), d), e) ve f) fkralarnda ngrlen ve her biri kendisi ile ilgili artlara uygun olarak Szlemeye Taraf olan birimlere de

uygulanr; bu l ierisinde "Taraf Devletler" teriminden bu birimler de anlalr.

* Kaynak: Birlemi Milletler Enformasyon Merkezi UNIC Ankara

http://www.msb.gov.tr/asad/AskeriMevzuat/Uluslararasi_Antlasmalar/Silahli_Catisma_Hukuku/SCH26.html#_ftnref1

KISIM II

KARASULARI VE BTK BLGE

BLM 1

GENEL HKMLER

Madde 2

Karasularnn, karasular zerindeki hava sahas ile

karasularnn deniz yata ve toprak altnn hukuki rejimi

1- Sahildar devletin egemenlii kara lkesinin ve i sularnn tesinde ve bir Takmada Devleti sz konusu

olduunda, takmada sularnn tesinde karasular denilen bir bitiik deniz blgesine kadar uzanr.

2- Bu egemenlik karasular zerindeki hava sahasn ve de bu sularn deniz yata ile toprak altn da kapsar.

3- Karasular zerindeki egemenlik ibu Szlemenin hkmlerinde ngrlen artlar ve uluslararas hukukun dier kurallar dahilinde kullanlr.

BLM 2

KARASULARININ SINIRLARI

Madde 3

Karasularnn genilii

Her devlet karasularnn geniliini tespit etme hakkna sahiptir; bu genilik ibu Szlemeye gre tespit edilen

esas hatlardan itibaren 12 deniz milini geemez.

Madde 4

Karasularnn d snr

Karasularnn d snr, her noktas esas hattn en yakn noktasndan karasularnn geniliine eit uzaklkta

bulunan hattan oluur.

Madde 5

Normal esas hat

bu Szlemede aksine hkm bulunmadka, karasularnn geniliinin llmeye baland normal esas hat,

sahildar devlet tarafndan resmen kabul edilmi byk lekli deniz haritalarnda belirtildii ekliyle, sahil

boyunca uzayan en dk cezir hattdr.

Madde 6

Kayalklar

Mercan kmelerinin ada niteliindeki ksmlar veya serpitirilmi kayalklarla evrili adalar sz konusu

olduunda, karasularnn llmeye baland esas hat, sahildar devlet tarafndan resmen kabul edilmi deniz

haritalarnda belirtildii ekliyle, kayalk zerinde, ak deniz tarafndaki, en dk cezir hattdr.

Madde 7

Dz esas hatlar

1- Sahilin derin bir ekilde girintili kntl olduu veya sahil boyunca hemen yaknda bir adalar dizisinin

bulunduu yerlerde, karasularnn geniliinin llmeye baland esas hattn izimi iin, uygun

noktalar birletiren dz esas hatlar yntemi kullanlabilir.

2- Bir deltann mevcudiyeti ve dier doal zellikler sebebiyle sahilin son derece deiken olduu blgelerde, uygun noktalar en dk cezir izgisi boyunca seilebilir; en dk cezir izgisinin daha

sonra ykselmesi halinde dahi, bu dz esas hatlar, ibu Szlemeye uygun olarak sahildar devlet

tarafndan deitirilmedike yrrlkte kalacaktr.

3- Dz esas hatlarn oluturduu izginin sahilin genel ynnden hissedilir bir biimde sapmamas ve bu hatlarn berisinde kalan deniz uzantlarnn i sular rejimine tabi tutulabilmesi iin, bunlarn kara

sahasna yeter derecede bal olmalar gerekir.

4- Dz esas hatlar cezir zaman ortaya kan yksekliklere doru veya bunlardan balamak zere izilmeyecektir; meerki bunlar zerinde devaml olarak suyun stnde kalan deniz fenerleri veya

benzer tesisler ina edilmi olsun veya bu ekilde izilmi dz esas hatlar uluslararas genel bir kabul

grm olsun.

5- 1. paragraf uyarnca dz esas hatlar ynteminin uyguland durumlarda, baz esas hatlarn tespiti iin, sz konusu blgeye zg ve gereklii ve nemi uzun bir teaml ile aka kantlanm ekonomik

karlar gz nnde tutulabilir.

6- Dz esas hatlar yntemi bir devlet tarafndan, dier bir devletinin karasularn ak denizden veya bir mnhasr ekonomik blgeden kesecek ekilde uygulanamaz.

Madde 8

Sular

1- IV. Ksm sakl kalmak artyla, karasular esas hattnn berisinde kalan sular, devletin i sularna

dahildir.

2- 7. maddede belirlenen ynteme uygun olarak tespit edilen bir dz esas hat, daha nce i su olarak kabul edilmeyen sular i sulara dahil ettii takdirde, bu Szlemede ngrlen zararsz gei hakk bu sularda

da uygulanacaktr.

Madde 9

Nehirlerin azlar

Bir nehir hali oluturmakszn denize dklrse, esas hat nehir aznda bir kydan dierine en dk cezir

noktalar arasnda izilen dz hat olacaktr.

Madde 10

Krfezler

1- bu madde yalnzca, sahilleri tek bir devlete ait olan krfezleri ilgilendirir.

2- bu Szlemenin amalar asndan "krfez" belirli bir deniz girintisi olup, karalara doru giriinin az geniliine oran ierde sahille evrili sular ihtiva edecek ekildedir ve sahilin basit bir kvrmndan

ibaret deildir. Bununla beraber, bir girinti ancak, yzlm bu girinti azna izilen bir doruyu ap

olarak alan bir yarm dairenin yzlmne eit veya ondan byk olduu takdirde bir krfez

saylacaktr.

3- Bir girintinin yzlm, girintinin kylar boyunca uzanan en dk cezir hatt ile doal giri noktalarn en dk cezir halinde birletiren doru arasnda kalan ksmn yzlmdr. Adalarn

varl sebebiyle, bir girintinin pek ok girii olduu takdirde, yarm dairenin ap, geitli girileri

birletiren dorularn uzunluklarnn toplamna eit olacaktr. Bir girinti ierisinde bulunan adalarn

yzlm girintinin toplam yzlmne dahil olacaktr.

4- Bir krfezin doal giri noktalar arasnda en dk cezir durumundaki mesafe 24 deniz milini amad takdirde, bu en dk cezir noktalar arasnda bir snrlandrma izgisi izilebilir, bu izgininberisinde

kalan sular i sular olarak kabul edilecektir.

5- Bir krfezin doal giri noktalar arasnda en dk cezir durumundaki mesafe 24 deniz milini at takdirde, krfez ierisinde en fazla su alan brakacak ekilde, 24 deniz millik bir dz esas hat

izilecektir.

6- Yukardaki hkmler "tarihi" krfezlere uygulanmad gibi, 7. maddede ngrlen dz esas hatlar ynteminin izlendii hallerde de uygulanmaz.

Madde 11

Limanlar

Karasularnn snrlandrlmas amac ile bir liman sisteminin ayrlmaz bir parasn oluturan daimi tesislerden

ak denize doru en utakiler sahilin bir paras olarak kabul edilir. Sahillerin andaki tesisler ve suni adalar,

daimi liman tesisleri olarak kabul edilmeyecektir.

Madde 12

Demir yerleri

Normal olarak tamamen veya ksmen karasularnn d snrnn tesinde kalan demir yerleri, mutaden gemilerin

ykleme, boaltma ve demirlenmesinde kullanld takdirde karasularnn paras olarak kabul edilirler.

Madde 13

Cezir zaman ortaya kan ykseklikler

1- "Cezir zaman ortaya kan yksekliklerden, deniz ile evrili olan, cezir zaman akta kalan ve med

zaman rtlen doal kara ykseklikleri anlalr. Cezir zaman ortaya kan ykseklikler, ktadan veya

bir adadan, tamamen veya ksmen karasular geniliini amayan bir uzaklkta bulunduklar takdirde bu

yksekliklerdeki en dk cezir hatt, karasularnn geniliinin llmesinde esas hat olarak alnabilir.

2- Cezir zaman ortaya kan ykseklikler ktadan veya bir adadan karasular geniliini aan bir uzaklkta bulunduklar takdirde, bunlarn kendilerine zg karasular yoktur.

Madde 14

Esas hatlar tespit etmek zere yntemlerin birletirilmesi

Sahildar devlet eitli durumlara bal olarak, yukardaki maddelerde ngrlen yntemlerden birine veya

birouna gre esas hatlar tespit edebilir.

Madde 15

Sahilleri bitiik veya kar karya olan devletler arasnda

Karasularnn snrlandrlmas

ki devletin sahilleri bitiik veya kar karya olduunda, aralarnda aksine anlama olmadka, bu devletlerden

ne birinin ne de dierinin kendi karasularn, btn noktalar bu iki devletin her birinin karasularnn geniliinin

llmeye baland esas hatlarn en yakn noktalarndan eit uzaklkta bulunan orta hattn tesine uzatmaya

hakk yoktur. Bununla beraber bu hkm, tarihi haklarn veya dier zel durumlarn varl nedeniyle, her iki

devletin karasularnn baka ekilde snrlandrlmasn gerekli olduu durumlarda uygulanmaz.

Madde 16

Deniz Haritalar ve corafi koordinatlara ilikin listeler

1- 7.,9. ve 10. maddeler uyarnca tespit edilen karasularnn geniliinin llmeye baland esas hatlar

veya bu izgilerle ortaya kan snrlar ve 12. ve 15. maddeler uyarnca izilen snr izgileri, yerlerinin

tespiti amacyla uygun lekli deniz haritalarnda gsterilecektir. Bu olmad takdirde, bunun yerine,

kullanlan jeodezik sistemi belirten noktalarn corafi koordinatlarna ilikin bir liste ikame edilebilir.

2- Sahildar devlet bu haritalar veya corafi koordinatlara ilikin listeleri gereken ekilde yaynlayacak ve bunlarn bir nshasn Birlemi Milletler Tekilat Genel Sekreteri nezdine tevdi edecektir.

BLM 3

KARASULARINDAN ZARARSIZ GE

ALT BLM A

BTN GEMLERE UYGULANABLECEK KURALLAR

Madde17

Zararsz gei hakk

bu szleme hkmleri sakl kalmak zere, sahili bulunsun veya bulunmasn, btn devletlerin gemileri,

karasularndan zararsz gei hakkndan yararlanrlar.

Madde 18

"Gei" teriminin anlam

1- Gei, sahildar devletin barna, dzenine veya gvenliine zarar

a) Karasularn, i sulara girmeksizin veya i sular dnda bir demirleme yerinde veya bir liman tesisinde durmakszn katetmek;

b) sulara girmek veya bu sular terk etmek veya bu nitelikteki bir demirleme yerinde veya liman tesisinde durmak veya buralar terk etmek.

2- Gei srekli ve abuk olacaktr. Bununla beraber, durma ve demirleme sadece seyrseferin olaan olaylarndan olduu veya mcbir sebep veya yardm ihtiyac nedeniyle zorunlu olduu veya tehlike

veya yardm ihtiyac iinde bulunan kiilere, gemilere veya uaklara yardm gtrlmesi amacyla

olduu takdirde, gei durma ve demirlemeyi de ierir.

Madde 19

"Zararsz gei" deyiminin anlam

1- Gei, sahildar devletin barna, dzenine veya gvenliine zarar vermedike zararszdr. Gei ibu

Szlemenin hkmlerine ve uluslararas hukukun dier kurallarna uygun ekilde gerekletirilecektir.

2- Yabanc bir geminin geii eer bu gemi karasular ierisinde aadaki faaliyetlerden herhangi birinde bulunursa, sahildar devletin barna dzenine veya gvenliine zarar vermi saylacaktr.

a) Sahildar devletin egemenliine, toprak btnlne veya siyasi bamszlna kar tehdide veya kuvvete bavurulmas veya Birlemi Milletler Antlamasnda belirtilen uluslararas hukuk ilkelerine

aykr dier herhangi bir davranta bulunulmas;

b) Herhangi bir tip silahla deneme veya manevralar yaplmas;

c) Sahildar devletin savunmasna veya gvenliine zarar verecek ekilde bilgi toplanmas;

d) Sahildar devletin savunmasna veya gvenliine zarar vermeyi amalayan her trl propagandada bulunulmas;

e) Her trl uan uurulmas, gverteye indirilmesi veya gemiye alnmas;

f) Her trl askeri makinalarn uurulmas, gverteye indirilmesi veya gemiye alnmas;

g) Sahildar devletin gmrk, maliye, salk veya muhaceret konularndaki kanun ve kurallarna aykr bir ekilde mal, para veya kiilerin gemiye alnmas veya gemiden kartlmas;

h) bu Szlemeye aykr olarak, bilerek ve isteyerek ar kirlenmeye sebebiyet veren fiillerde bulunulmas;

i) Balk avlama faaliyetlerinde bulunulmas;

j) Aratrma veya lm faaliyetlerinde bulunulmas;

k) Sahildar devletin herhangi bir haberleme sisteminin veya dier herhangi bir deniz tehizat veya tesisinin ileyiini engelleyecek her trl faaliyette bulunulmas;

l) Geile dorudan ilgisi bulunmayan dier her eit faaliyette bulunulmas.

Madde 20

Denizaltlar ve dier sualt aralar

Karasularnda, denizaltlar ve dier sualt aralar su stnden seyretmek ve bayraklarn ekmek zorundadrlar.

Madde 21

Sahildar devletin zararsz geie ilikin kanun ve kurallar

1- Sahildar devlet ibu hkmlerine ve uluslararas hukukun dier kurallarna uygun olarak, kendi

karasularndan zararsz geie ilikin ve aadaki hususlar kapsayan kanun ve kurallar kabul edebilir:

a) Seyrsefer gvenlii ve deniz trafiinin dzenlenmesi;

b) Deniz seyrsefer yardmclar ve sistemlerinin ve dier tehizat veya tesislerinin korunmas;

c) Denizalt kablolarnn ve petrol borularnn korunmas;

d) Denizin canl kaynaklarnn muhafazas;

e) Sahildar devletin balkla ilikin kanun ve kurallara aykr davranlarn nlenmesi;

f) Sahildar devletin evre alanlarnn muhafazas ve kirliliin nlenmesi, azaltlmas ve kontrol altna alnmas;

g) Denize ilikin bilimsel aratrmalar ve hidrografik lmler yaplmas;

h) Sahildar devletin gmrk, maliye, salk veya muhaceret konularndaki kanun ve kurallarna aykr davranlarn nlenmesi;

2- Bu kanun ve kurallar yabanc gemilerin izimlerine, inasna veya donatm ve denize elverililiine uygulanmayacaktr; meerki bunlar genel kabul grm uluslararas kural ve normlara ilikin olsun.

3- Sahildar devlet bu kanun ve kurallar gereken ekilde duyuracaktr.

4- Karasularndan zararsz gei hakkn kullanan yabanc gemiler, bu kanun ve kurallara olduu gibi, denizde atmay nlemeye ilikin olup genel kabul grm btn uluslararas kurallara uyacaklardr.

Madde 22

Karasularnda gidi geli yollar ve trafik ayrm emalar

1- Seyrsefer gvenlii gerektirdii taktirde sahildar devlet, kendi karasularnda zararsz gei hakkn

kullanan yabanc gemilerden, kendisinin belirlemi olduu ulam yollarn kullanmalarn ve gemilerin

geilerinin dzenlenmesi amacyla kendisi tarafndan ngrlen trafik ayrm emalarna uymalarn

talep edebilir.

2- zellikler, tankerlerden, nkleer gte alan gemilerden ve radyoaktif maddeleri veya z itibariyle tehlikeli veya zararl dier maddeleri tayan gemilerde, sadece bu ulam yollarn kullanmalar talep

edilebilir.

3- Sahildar devlet ibu madde uyarnca ulam yollarn tespit ederken ve trafik ayrm emalarn dzenlerken, aadaki hususlar gz nnde bulunduracaktr:

a) Yetkili uluslararas Kuruluun tavsiyeleri;

b) Uluslararas deniz seyrseferinde geleneksel ekilde kullanlan btn dar suyollar;

c) Baz gemilerin ve dar suyollarnn zel nitelikleri;

d) Trafik younluu.

4- Sahildar devlet, bu ulam yollarn ve bu trafik ayrm emalarn, gerekli ekilde yaynlayp duyuraca deniz haritalarnda aka belirtecektir.

Madde 23

Nkleer gle alan yabanc gemiler ve radyoaktif maddeler veya z itibariyle

tehlikeli veya zararl dier maddeler tayan gemiler

Yabanc gemilerden nkleer gle alanlar ile ayn ekil radyoaktif maddeleri veya z itibariyle tehlikeli veya

zararl dier maddeleri tayanlar karasularndan zararsz gei hakkn kullanrlarken bu gemiler iin uluslararas

anlamalarda ngrlen belgeleri bulundururlar ve zel tedbirleri alrlar.

Madde 24

Sahildar devletin ykmllkleri

1- Sahildar devlet, ibu Szlemede ngrlen haller dnda, karasularndan yabanc gemilerin zararsz

geilerine engel olmayacaktr. zellikle, ibu Szlemeyi veya ibu Szlemeye uygun olarak kabul

edilmi herhangi bir kanun veya herhangi bir kural uygularken, sahildar devlet aadaki

davranlardan kanacaktr.

a) Yabanc gemilere, bunlarn zararsz gei haklarn kullanmalarn engelleyecek veya kstlayacak ykmllkler getirmek;

b) Belirli bir devletin gemilerine veya belirli bir devletten veya devlete veyahut da belirli devlet hesabna yk tayan gemilere kar hukuki veya fiili ayrm yapmak,

2- Sahildar devlet, karasularnda seyrsefere ilikin bilgisi dahilindeki her trl tehlikeyi uygun ekilde duyuracaktr.

Madde 25

Sahildar Devletin koruma haklar

1- Sahildar devlet, karasularnda zararsz olmayan her tr geii engellemek iin gerekli tedbirleri

alabilir.

2- Sahildar devlet, keza i sulara veya bu sular dndaki bir liman tesisine giden gemilere ilikin olarak, bu gemilerin bu sulara veya bu liman tesisine girilerinin tabi olaca artlarn ihlalini nlemek zere

gereken tedbirleri almak hakkna sahiptir.

3- Sahildar devlet, yabanc gemiler arasnda hukuki veya fiili hi bir ayrm yapmakszn, karasularnn belirli blgelerinde, at talimleri yapmak da dahil olmak zere, eer gvenlii iin gerekli ise, zararsz

geii geici olarak durdurabilir. Bu durdurma, ancak gereken ekilde duyurulduktan sonra yrrle

konacaktr.

Madde 26

Yabanc gemilerden alnabilecek rsumlar

1- Yabanc gemilerden sadece karasularndan gemeleri sebebiyle herhangi bir rsum alnamaz.

2- Karasularndan geen bir yabanc gemiden ancak bu gemiye yaplan zel hizmetler karlnda rsum alnabilir. bu resimler herhangi bir ayrm gzetmeksizin tahsil edilir.

ALT BLM B

TCARET GEMLERNE VE TCAR AMALARLA KULLANILAN

DEVLET GEMLERNE UYGULANABLECEK KURALLAR

Madde 27

Yabanc bir gemide cezai yarg yetkisi

1- Karasularndan geen yabanc gemide, gei srasnda ilenmi bir sutan tr bir ahsn tutuklanmas

veya bir soruturmada bulunulmas amacyla sahildar devlet aadaki durumlar dna cezai yarg

yetkisini kullanmamaldr:

a) eer suun sonular sahildar devlete uzanyorsa;

b) eer su lkenin barn veya karasularnda dzeni bozacak nitelikte ise;

c) eer yerel makamlarn yardm gemi kaptan veya geminin bayran tad devletin bir diplomasi ajan veya konsolosluk memuru tarafndan talep edilmi ise; veya

d) eer bu tedbirler uyuturucu maddelerin veya uyuturucu ilalarn gayri meru trafiinin nlenmesi iin gerekli ise;

2- 1. paragraf hkmleri, sahildar devletin, i sulardan gelerek karasularndan geen bir yabanc gemide tutuklamalarda bulunmak veya soruturma yapmak iin kanunlarnda ngrlen btn tedbirleri almak

hakkna halel getirmez.

3- 1. ve 2. paragraflarda ngrlen hallerde sahildar devlet kaptan talep ettii takdirde, herhangi bir tedbir almadan nce geminin bayran tad devletin bir diplomasi ajann veya bir konsolosluk memurunu

bundan haberdar edecek ve bu ajan veya memur ile gemi mrettebat arasndaki temas

kolaylatracaktr. Bununla beraber, acil durumla da bu haber verme, tedbirler uygulanrken yaplabilir.

4- Yerel makamlar tutuklamann uygun olup olmadn veya nasl yaplacan incelerken, seyrsefer gereklerini de gerektii ekilde gz nnde bulundururlar.

5- XII. Ksmn uygulanmas veya V. Ksma uygun olarak kabul edilmi kanun ve kurallarn ihlali halleri hari olmak zere; sahildar devlet, karasularndan geen yabanc bir gemide, eer gemi yabanc bir

limandan gelip i sulara girmeksizin sadece karasularndan gemekte ise, geminin karasularna

girmesinden nce ilenmi bir su dolaysyla tutuklama veya soruturma yapmak iin hi bir tedbir

alamaz.

Madde 28

Yabanc gemilere ilikin hukuki yarg yetkisi

1- Sahildar devlet, karasularndan geen bir yabanc gemiyi, gemide bulunan bir kii hakknda hukuki

yarg yetkisini kullanmak zere ne durdurmal, ne de yolundan evirmelidir.

2- Sahildar devlet, bu gemi hakknda zel hukuk alannda icrai veya ihtiyati tedbirleri, bu tedbirler ancak bizzat geminin sahildar devletin sularndan geii srasnda veya gei sebebiyle yklendii

ykmllklere veya tabi olduu sorumluluklara ilikin ise, alabilir

3- 2. Paragraf hkm, i sular terk ettikten sonra karasularnda duran veya karasularndan geen bir yabanc gemi hakknda sahildar devletin kendi kanunlarnda ngrlen zel hukuka ilikin icrai ve

ihtiyati tedbirler almak hakkna halel getirmez.

ALT BLM C

SAVA GEMLERNE VE TCAR OLMAYAN AMALARLA KULLANILAN

DER DEVLET GEMLERNE UYGULANABLECEK KURALLAR

Madde 29

"Sava Gemisi"nin tanm

bu Szlemenin amalar uyarnca "sava gemisi"nden, bir devletin silahl kuvvetlerine ait olan ve kendi

tabiyetindeki askeri gemilerin ak d iaretlerini tayan, bu devletin hizmetinde ve ad subaylar listesinde veya

eit bir belgede kaytl bulunan bir deniz subaynn kumandas altnda bulunan ve mrettebat askeri disiplin

kurallarna tabi olan gemi anlalr.

Madde 30

Bir sava gemisinin sahildar devletin kanun ve kurallarna uymamas

Bir sava gemisinin sahildar devletin karasularndan geie ilikin kanunlarna ve kurallarna uymamas ve

bunlara uymas konusunda kendisine yaplan talebi dikkate almamas halinde, sahildar devlet bu geminin derhal

karasularn terk etmesini isteyebilir.

Madde 31

Bir sava gemisinin veya ticari bir devlet gemisinin fiilinden dolay

bayrak devletinin sorumluluu

Bayrak devleti, bir sava gemisinin veya ticari amalar dnda kullanlan dier herhangi bir devlet gemisinin,

sahildar devletin karasularndan geie ilikin kanun ve kurallarna veya ibu Szleme hkmlerine veya dier

uluslararas hukuk kurallarna uymamas sonucu sahildar devletin maruz kald her trl kayp ve zarardan

dolay uluslararas sorumluluu yklenecektir.

Madde 32

Sava gemilerinin ve ticari olmayan amalarla kullanlan

dier devlet gemilerinin dokunulmazlklar

Alt-Blm Ada ve 30. ve 31. maddelerde ngrlen istisnalar sakl kalmak artyla, ibu szlemenin hi bir

hkm, sava gemilerinin ve ticari amalar dnda kullanlan dier devlet gemilerinin dokunulmazlklarna halel

getirmez.

BLM 4

BTK BLGE

Madde 33

Bitiik blge

1- Bitiik blge olarak adlandrlan, karasularna bitiik olan bir blgede sahildar devlet aadaki

amalarla gerekli kontrolleri yapabilir:

a) lkesi zerinde veya karasularnda gmrk, maliye, salk veya muhaceret ile ilgili kanun ve kurallarna riayetsizlikleri nlemek;

b) Bu kanun ve kurallara kar lkesi zerinde veya karasularna meydana gelebilecek riayetsizlikleri cezalandrmak.

2- Bitiik blge, karasular geniliinin llmeye baland esas hatlardan itibaren 24 deniz milinin tesine geemez.

KISIM III

ULUSLARARASI SEYRSEFERE AIK BOAZLAR

BLM 1

GENEL HKMLER

Madde 34

Uluslararas seyrsefere ak boaz sularnn hukuki rejimi

1- bu Ksmda dzenlenen, uluslararas seyrseferde kullanlan boazlardan gei rejimi, dier herhangi

bir ynden bu boaz sularnn hukuki rejimini etkilemeyecei gibi, kyda devletlerin bu sular zerinde

bunlara tekabl eden deniz yataklarnda ve bunlarn toprak altnda ve ayn ekilde bunlar zerindeki

hava sahasnda, egemenliklerini veya yetkilerini kullanmalarn etkilemeyecektir.

2- Boazlara kyda olan devletler egemenliklerini veya yetkilerini ibu Ksmda ve dier uluslararas hukuk kurallarnda ngrlen artlara gre kullanrlar.

Madde 35

Bu Ksmn uygulanma alan

bu Ksmn hi bir hkm:

a) 7. maddede belirtilen ynteme uygun olarak izilen bir dz esas hat, daha nce i su saylmayan sular da i sulara dahil etmi olmadka, bir boazdaki i sular;

b) Boaza kyda olan devletlerin karasularnn tesindeki sularn, bunlar ister mnhasr ekonomik blgenin veya isterse ak denizin bir ksm olsun, hukuki rejimini;

c) Geiin tamamen veya ksmen, uzun sreden beri yrrlkte bulunan ve zellikle bu boazlara ilikin olan szlemelerle dzenlendii boazlarn hukuki rejimini,

etkilemez.

Madde 36

Uluslararas seyrsefere ak boazlarda ak deniz yollar ve

bir mnhasr ekonomik blgeden geen yollar

bu Ksm seyrsefer ve hidrografik zellikleri bakmndan geilebilecek eit uygunlukta bir ak deniz yolunun

veya mnhasr ekonomik blgeden geen bir yolun bulunduu hallerde, uluslararas seyrsefer amacyla

kullanlan boazlar hakknda uygulanmaz; bu eit yollarda, seyrsefer ve steki sahadan uma serbestisine

ilikin hkmler de dahil olmak zere, ibu Szlemenin ilgili dier Ksmlar uygulanr.

BLM 2

TRANST GE

Madde 37

Bu blmn uygulanma alan

bu blm, ak denizin veya bir mnhasr ekonomik blgenin bir blm ile ak denizin veya bir mnhasr

ekonomik blgenin dier blm arasnda uluslararas seyrsefer iin kullanlan boazlara uygulanr.

Madde 38

Transit gei hakk

1- 37. maddede ngrlen boazlarda btn gemiler ve uaklar bir engelleme olmakszn transit gei

hakkndan yararlanrlar; ancak, transit gei hakk bir devletin ktas ile bu devlete ait bir ada arasnda

kalan boazlarda, eer adann ak deniz tarafnda veya bir mnhasr ekonomik blgede seyrsefer ve

hidrografik zellikler bakmndan eit uygunlukta baka bir yol mevcutsa uygulanmayacaktr.

2- "Transit gei"den, ibu Ksma uygun olarak yalnzca ak denizin bir parasndan veya mnhasr ekonomik blgeden, ak denizin veya mnhasr ekonomik blgenin dier bir parasna boazdan

devaml ve hzl bir gei amacyla seyrsefer ve bu saha zerinde uu serbestisinin kullanlmas

anlalr. Bununla beraber, devletin lkesine giri artlar sakl kalmak zere, geiin devamllna ve

hzllna ilikin zorunluluk, boaza kyda bir devletin lkesine girmek, lkeyi terk etmek veya

lkeden yeniden hareket etmek amacyla boazdan geii engellemez.

3- Boazlardan transit gei hakknn kullanlmasna ilikin olmayan her faaliyet, ibu Szlemenin uygulanabilir dier hkmlerine tabidir.

Madde 39

Transit gei srasnda gemilerin ve uaklarn ykmllkleri

1- Transit gei hakknn kullanlmasnda, gemiler ve uaklar:

a) Boaz hi gecikmesiz kat edecekler veya zerinden uacaklardr;

b) Boaza kyda olan devletlerin egemenliklerine, toprak btnlklerine veya siyasi bamszlklarna kar tehdit veya kuvvete bavurmaktan veya Birlemi Milletler Antlamasnda belirtilen uluslararas

hukuk ilkelerine aykr davranlardan kanacaklardr;

c) Zaruret hali veya yardm gerektiren durumlar hari olmak zere, normal seyrsefer usulleri uyarnca, srekli ve hzl bir geiin gerektirdii faaliyetlerin dnda her trl faaliyetten kanacaklardr.

2- Transit gei halindeki gemiler:

a) Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar da dahil olmak zere, denizde gvenlikle ilgili olarak genellikle kabul edilmi uluslararas kurallara, usullere ve uygulamalara;

b) Gemilerin sebep olduu kirliliin nlenmesi, azaltlmas ve kontrol altna alnmas ile ilgili olarak genellikle kabul edilmi uluslararas kurallara, usullere ve uygulamalara, uygun davranacaklardr.

3- Transit gei halindeki uaklar:

a) Uluslararas Sivil Havaclk rgt tarafndan kabul edilen ve sivil uaklara uygulanabilen havaclk kurallarna uyacaklardr; devlet uaklar bu kurallarda ngrlen gvenlik tedbirlerine normal olarak

uygun hareket ederler ve seyir gvenliini her zaman gerektii biimde gz nnde bulundururlar.

b) Srekli olarak, hava trafiinin kontrol amacyla uluslararas alanda yetkili klnan makamn kendilerine tahsis ettii radyo frekansn veya uluslararas tehlike radyo frekansn kollayacaklardr.

Madde 40

Aratrma ve Hidrografik

Transit gei srasnda denize ilikin bilimsel aratrmalar yapmaya veya hidrografik lmler almaya tahsis

edilenler de dahil olmak zere, yabanc gemiler, boaza kys olan devletlerin nceden izni olmakszn

aratrmalar veya lmler yapamazlar.

Madde 41

Uluslararas seyrsefere ak boazlarda gidi-geli yollar ve trafik ayrm emalar

1- bu Ksm hkmlerine uygun olarak, boazlara kys olan devletler, boazlarda gemilerin gvenliinin gerektirdii durumlarda, gidi-geli yollar tespit edebilir ve trafik ayrm emalarna

uyulmasn isteyebilirler.

2- Bu devletler, artlar gerektirdii takdirde ve yeterli lde duyuru yaptktan sonra, daha nce tespit ettikleri veya uyulmasn istedikleri herhangi bir gidi-geli yolu veya trafik ayrm emas yerine, yeni

gidi-geli yollar tespit edebilir veya yeni trafik ayrm emalarna uyulmasn isteyebilirler.

3- Gidi-geli yollar ve trafik ayrm emalar, genel olarak kabul grm uluslararas kurallara uygun olacaktr.

4- Gidi-geli yollarn veya bunlarn yerine yenilerini tespit etmeden veya trafik ayrm emalarna veya bunlarn yerine yenilerine uyulmasn istemeden nce, boazlara kys olan devletler, tekliflerini,

onaylamak zere, yetkili uluslararas kurulua sunacaklardr. Bu kurulu, ancak kyda Devletlerle

zerinde uyumaya varlan gidi- geli yollarn ve trafik ayrm emalarn onaylayabilir; bu devletler,

ancak bundan sonra, yollar tespit edebilirler, emalara uyulmasn isteyebilirler veya yerlerine

yenilerini ikame edebilirler.

5- Bir boazda iki veya daha fazla devletin sularn ilgilendiren alanda gidi-geli yollarnn veya trafik ayrm emalarnn tespiti teklif edildiinde, ilgili devletler yetkili uluslararas kurulu ile danmalarda

bulunarak tekliflerini yapmak zere ibirliinde bulunacaklardr.

6- Boazlara kys olan devletler, gereken ekilde ilan edecekleri deniz haritalarnda tespit ettikleri btn gidi-geli yollarn veya uyulmasn istedikleri btn trafik emalarn ak bir ekilde belirteceklerdir.

7- Transit gei srasnda gemiler ibu maddeye uygun olarak tespit edilen gidi-geli yollarna ve trafik ayrm emalarna uyacaklardr.

Madde 42

Boazlara kys olan devletlerin transit geie ilikin kanun ve kurallar

1- bu Blm hkmleri sakl kalmak zere, bir boaza kys olan devletler, boazdan transit geile ilgili olarak, aadaki hususlarn herhangi birine veya btnne ilikin kanun ve kurallar kabul

edebilirler.

a) 41. maddede ngrld ekilde, seyrsefer gvenlii ve deniz trafiinin dzenlenmesi;

b) Boaza petrol ve ya, petrol ve ya atklar ve dier zararl maddelerin atlmasna ilikin uluslararas uygulanabilir kurallara yrrlk kazandrarak, kirlenmenin nlenmesi, azaltlmas ve kontrol altna

alnmas;

c) Balk gemileri ile ilgili olarak, balklk vinlerinin kullanm da dahil olmak zere, balk avlama yasa;

d) Kys olan devletlerin gmrk, maliye, salk ve muhaceret konularndaki kanun ve kurallarna aykr olarak mal ve kiilerin gemiden kartlmas veya gemiye alnmas.

2- Bu eit kanun veya kurallar yabanc gemiler arasnda hukuki veya fiili her- hangi bir ayrm yapmayaca gibi, bunlarn uygulanmalarnn da, ibu blmde tarif edildii ekildeki transit gei

hakknn kullanmn engelleyici, kstlayc veya bozucu sonular olmayacaktr.

3- Kyda devletler bu kanun ve kurallar gerektii ekilde ilan edeceklerdir.

4- Boazdan transit gei hakkn kullanan yabanc gemiler bu kanun ve kurallara uyacaklardr.

5- Egemenlikten doan baklktan yararlanan bir geminin veya bir uan bu kanun ve kurallara veya ibu Ksm hkmlerine aykr davranmas halinde, geminin bayran tad devlet veya uan tescil

edildii devlet, bu ihlal sonucunda kyda devletler iin ortaya kacak her trl kayp ve her trl

zararlardan dolay uluslararas sorumluluu yklenecektir.

Madde 43

Gvenlik tesisleri, seyrsefer yardmclar ve dier gereler ve

kirliliin nlenmesi, azaltlmas ve kontrol altna alnmas

Bir boaz kullanan devletler ile boaza kys olan devletler, anlaarak, aadaki hususlarda ibirlii

yapmaldrlar:

a) Boazda gerekli gvenlik tesisleri ve seyrsefer yardmclar ile uluslararas seyrseferi kolaylatracak dier tesislerin kurulmas ve bakm; ve

b) Gemilerin sebep olduu kirliliin nlenmesi, azaltlmas ve kontrol altna alnmas.

Madde 44

Boazlara kys olan devletlerin ykmllkleri

Boazlara kys olan devletler transit geii engellemeyecekler ve boazdaki seyrsefer veya boaz zerinde

uula ilgili olup bilgileri dahilinde bulunan her tl tehlikeyi uygun ekilde ilan edeceklerdir. Transit gei

hakknn kullanlmas geici bir sre iin durdurulamayacaktr.

BLM 3

ZARARSIZ GE

Madde 45

Zararsz gei

1- II. Ksmn 3. Blmnde ngrlen zararsz gei rejimi uluslararas seyrsefer iin kullanlan

boazlardan:

a) 38. maddenin 1. paragraf dolaysyla transit gei rejiminin uygulanma alan dnda braklan; ve

b) Bir devletin karasularn ak denizin bir ksmna veya dier bir devletin mnhasr ekonomik blgesine balayan boazlara uygulanacaktr.

2- Bu boazlarda zararsz gei hakknn kullanlmas geici bir sre iin durdurulamayacaktr.

KISIM IV

TAKIMADA DEVLETLER

Madde 46

Terimlerin kullanl

bu Szleme amalar uyarnca:

a) "Takmada Devleti"nden, btnyle bir veya birok takmadadan oluan ve baka adalar da ihtiva edebilen bir devlet;

b) "Takmada"dan, birbirleri ile olan balar corafi, ekonomik ve politik ynden bir btn oluturacak derecede sk olan veya tarihi adan bu ekilde kabul edilen ada ksmlar, bunlara bitiik sular ve dier

doal unsurlar da dahil olmak zere, bir adalar grubu anlalr.

Madde 47

Takmada esas hatlar

1- izilen esas hatlar belli bal adalar iermesi ve hatlar ierisinde kalan sularn yzlmnn, su

zerinde kalan kayalklar da dahil olmak zere, karalarn yzlmne oran bire bir ila dokuza bir olan

bir alana eit olmas artyla, takmada devleti en uzak adalarn en u noktalarn ve takmadann su

zerinde kalan kayalklarn birletiren takmada dz esas hatlar izilebilir.

2- Bu esas hatlarn uzunluu 100 deniz milini gemeyecektir; bununla beraber, belirli bir takmaday evreleyin esas hatlarn toplam saysnn en ok %3 , 125 deniz milini amamak art ile 100 milden

daha fazla bir uzunlua sahip olabilir.

3- Esas hatlar, takmadann genel erevesinden hissedilir biimde ayracak ekilde izilmeyecektir.

4- Bu esas hatlar cezir zaman ortaya kan yksekliklere doru veya bunlardan balamak zere izilmeyecektir; meerki bunlar zerinde devaml olarak suyun stnde kalan deniz fenerleri veya

benzer tesisler ina edilmi olsun veya cezir zaman akta kalan ykseklik, tamamyla veya ksmen, en

yakn adaya, karasular geniliini amayan bir mesafede bulunsun.

5- Bu eit esas hatlar yntemi, bir takmada devleti tarafndan, dier bir devletin karasularn ak denizden veya bir mnhasr ekonomik blgeden kesecek ekilde uygulanmayacaktr.

6- Eer bir takmada devletinin takmada sular snrda bir devletin lkesinin iki paras arasnda kalrsa, bu son devletin geleneksel olarak bu sularda sahip olduu haklar ve yasal karlar ile iki devlet

arasnda akdedilen anlamalardan doan haklar varlklarn devam ettirecek ve bunlara riayet

olunacaktr.

7- 1. Paragrafta ngrlen, sularn yzlmnn karalarn yzlmne orannn hesaplanmasnda, adalar evreleyen serpitirilmi mercan kayalarnn ve atollerin berisindeki sular ile kalker yapl adalar

zinciri ve su stnde kalan kayalarla tamamyla veya hemen hemen tamamyla evrilmi olan keskin

yamal okyanus yaylalar da kara paras olarak kabul edilebilir.

8- bu maddeye uygun olarak izilen esas hatlar, yerlerinin belirlenebilmesi iin uygun lekli deniz haritalarnda iaretlenecektir. Kullanlan jeodezik sistemi belirleyen corafi koordinat noktalarnn

listesi bu haritalarn yerine ikame edilebilir.

9- Takmada devleti, haritalar veya corafi koordinatlarn listesini gerektii ekilde ilan edecek ve bunlarn birer nshasn Birlemi Milletler Tekilat Genel Sekreteri nezdine tevdi edecektir.

Madde 48

Karasularnn, bitiik blgenin, mnhasr ekonomik blgenin ve

kta sahanlnn geniliinin llmesi

Karasularnn, bitiik blgenin, mnhasr ekonomik blgenin ve kta sahanlnn genilikleri 47.

Maddeye gre izilen takmada esas hatlarndan itibaren llecektir.

Madde 49

Takmada sularnn, bu sular zerindeki hava sahas ile buna tekabl eden deniz yataklar ve

toprak altnn hukuki rejimi

1- Takmada devletinin egemenlii, derinlii veya kydan uzakl ne olursa olsun 47. Maddeye gre

izilen takmada esas hatlarnn berisinde kalan ve takmada sular olarak adlandrlan sular kapsar.

2- Bu egemenlik, takmada sular zerindeki hava sahas ile bu sularn dip yata ve toprak altn ve buralardaki kaynaklar da kapsar.

3- Bu egemenliin kullanlmas, ibu Ksmn hkmlerine tabidir.

4- Takmada sularndaki yollardan, ibu Ksmda tespit edilen gei rejimi, dier hi bir ynden, gidi geli yollar da dahil olmak zere takmada sularnn ne hukuki rejimi ve ne de takmada devletinin bu sular,

sular zerindeki hava sahas, bu sularn yata ile toprak alt ve buralardaki kaynaklar zerindeki

egemenliini kullanmasn etkileyecektir.

Madde 50

sularn snrlandrlmas

Takmada sularnn ierisinde, Takmada Devleti, i sularn snrlandrmak iin 9., 10., ve 11. maddelere uygun

olarak kapatma hatlar izebilir.

Madde 51

Mevcut szlemeler, geleneksel balklk haklar ve mevcut bulunan denizalt kablolar

1- 49. maddeye halel gelmeksizin, takmada devletleri, dier devletlerle akdedilmi mevcut antlamalara

riayet edecekler ve snrda devletlerin takmada sularnn , baz blgeleri iindeki ksmlarda geleneksel

balklk haklarn ve yasal faaliyetlerini tanyacaklardr. Bu hak ve faaliyetlerin, mahiyet ve

kapsamlar, kullanlacaklar ve icra edilecekleri blgeler de dahil olmak zere, artlar ile kullanl ve

icra biimleri ilgili devletlerden herhangi birinin talebi zerine, bu devletler arasnda akdedilecek ikili

anlamalar yoluyla tespit edilecektir. Bu haklar, nc devletlere veya onlarn vatandalarna

devredilmeyecek veya onlarla paylama konusu yaplmayacaktr.

2- Takmada devletleri, dier devletler tarafndan daha nce yerletirilmi olan ve sahilde son bulmakszn sularn kat eden denizalt kablolarna dokunmayacaklardr. Yerlerinden ve tasarlanan bakm veya

deitirme almalarndan gereken ekilde haberdar edildikten sonra, takmada devletleri, bu kablolarn

bakmna ve deitirilmesine izin vereceklerdir.

Madde 52

Zararsz gei hakk

1- 53. madde hkm sakl kalmak artyla ve 50. madde ihlal edilmeksizin, btn devletlerin gemileri

takmada sularnda II. Ksmn 3. blmnde belirlenen zararsz gei hakkndan yararlanrlar.

2- Takmada devleti, yabanc gemiler arasnda hukuki veya fiili bir ayrm yaplmakszn, takmada sularnn belirli blgelerinde, eer gvenlii iin gerekli ise, yabanc gemilerin zararsz geiini geici

olarak durdurabilir. Byle bir durdurma, ancak gereken ekilde duyurulduktan sonra yrrle

konacaktr.

Madde 53

Takmadalar arasndan gei hakk

1- Takmada devleti, takmada sular ve bunlara bitiik karasular ile bunlar zerindeki hava sahasndan

yabanc gemilerin ve uaklarn hzl ve srekli geilerine imkan verecek deniz gidi-geli yollar ve

hava seyrsefer yollar tespit edebilir.

2- Btn gemiler ve uaklar bu deniz gidi-geli yollar ve hava seyrsefer yollar boyunca takmada arasndan gei hakkndan yararlanrlar.

3- "Takmada arasndan gei"den normal seyrsefer usullerine gre ve ibu Szlemeye uygun olarak, herhangi bir engel olmakszn, yalnzca ak denizin veya mnhasr ekonomik blgenin bir parasndan

ak denizin veya mnhasr ekonomik blgenin dier bir parasna srekli ve hzl transit gei

amacyla seyrsefer ve uu haklarnn kullanlmas anlalr.

4- Takmada sularn ve bunlara bitiik karasularn veya bunlar zerindeki hava sahasn kat eden, bu deniz gidi-geli yollar ve hava seyrsefer yollar, takmada sularnda ve bunlar zerindeki hava

sahasnda normal olarak uluslararas seyrseferde kullanlan btn yollar ihtiva edecektir; gidi-geli

yollar gemiler sz konusu olduunda, belirli bir giri noktas ile belirli bir k noktas arasnda ayr

derecede kullanlla sahip eitli yollarn tespitine gerek olmakszn, normal olarak seyrsefer iin

kullanlan kanallar takip edecektir.

5- Bu deniz gidi-geli yollar ve hava seyrsefer yollar, giri noktalarn k noktalarna birletiren, bir seri kesintisiz eksen izgileri ile belirlenecektir. Geileri srasnda, gemiler ve uaklar bu eksen

izgilerinden 25 deniz milinden fazla sapma yapamayacaklar ve kyya bir gidi-geli yolu kenarndaki

adalarn en yakn noktalar arasndaki mesafenin % 10undan daha yakn bir mesafede

seyredemeyeceklerdir.

6- bu madde uyarnca gidi-geli yollarn tespit eden takmada devleti, bu yollardaki dar geitlerden faydalanan gemilerin gei gvenliini salamak iin trafik ayrm emalar da tespit edebilir.

7- artlar gerektirdiinde, gereken ekilde duyuru yaptktan sonra, takmada devleti kendisi tarafndan daha nce tespit edilmi yollarn veya trafik ayrm emalarnn yerine gemek zere yeni gidigeli

yollar tespit edebilir veya yeni trafik ayrm emalar yrrle koyabilir.

8- Bu gidi-geli yollar ve trafik ayrm emalar, genel olarak kabul edilmi uluslararas kurallara uygun olacaktr.

9- Gidi-geli yollarn veya bunlarn yerine yenilerini tespit ederken veya trafik ayrm emalarn veya bunlarn yerine yenilerini yrrle koyarken, takmada devleti tekliflerini, onaylanmak zere, yetkili

uluslararas kurulua sunacaktr. Bu kurulu, ancak takmada devleti ile zerinde uyumaya varlan

gidigeli yollarn ve trafik ayrm emalarn onaylayabilir; takmada devleti ancak bundan sonra

yollar tespit edebilir, emalara uyulmasn isteyebilir veya yerlerine yenilerini ikame edebilir.

10- Takmada devleti gereken ekilde ilan edecei deniz haritalarnda tespit ettii gidi-geli yollarnn eksen izgilerini ve yrrle koyduu trafik ayrm emalarn ak bir ekilde belirtecektir.

11- Takmada arasndan geite gemiler, ibu maddeye uygun olarak tespit edilen gidi-geli yollarna ve trafik ayrm emalarna uyacaklardr.

12- Eer takmada devleti deniz gidi geli yollar veya hava seyrsefer yollar tespit etmemise, takmada arasndan gei hakk normal olarak uluslararas seyrsefer iin kullanlan deniz gidi-geli yollarnda

ve hava seyrsefer yollarnda kullanlabilir.

Madde 54

Gei srasnda gemilerin ve uaklarn ykmllkleri, aratrmalar ve hidrografik lmler

takmada devletlerinin ykmllkleri ve takmadalar arasndan geie ilikin olarak takmada

devletinin kanun ve kurallar

39., 40.,42., ve 44. Maddeler gerekli deiikliklerle takmada arasndan geilere de uygulanr.

KISIM V

MNHASIR EKONOMK BLGE

Madde 55

Mnhasr ekonomik blgenin zel hukuki rejimi

Mnhasr Ekonomik Blge karasularnn tesinde ve bu sulara bitiik bir blge olup ibu Ksmda belirlenen zel

hukuki rejime tabidir ve rejim gerei sahildar devletin haklar ve yetkileri ile dier devletlerin haklar ve

serbestlikleri ibu Szlemenin ilgili maddeleriyle dzenlenmitir.

Madde 56

Mnhasr ekonomik blgede sahildar devletlerin haklar, yetkisi veya ykmlkleri

1- Mnhasr ekonomik blgede sahildar devletin aadaki hak, yetki ve ykmllkleri vardr:

a) Deniz yata zerindeki sularda, deniz yataklarnda ve bunlarn toprak altnda canl ve cansz doal kaynaklarn aratrlmas, iletilmesi muhafazas ve ynetimi konular ile; ayn ekilde sudan,

akntlardan ve rzgarlardan enerji retimi gibi, blgenin ekonomik amalarla aratrlmasna ve

iletilmesine ynelik dier faaliyetlere ilikin egemen haklar:

b) bu Szlemenin ilgili hkmlerine uygun olarak;

(i) suni adalar, tesisler ve yaplar kurma ve bunlar kullanma; (ii) denize ilikin bilimsel aratrma yapma; (iii) deniz evresinin korunmas ve muhafazas; konularna ilikin yetki;

c) bu szlemede ngrlen dier hak ve ykmllkler.

2- Mnhasr ekonomik blgede sahildar devlet, ibu Szleme uyarnca haklarn kullanrken ve ykmllklerini yerine getirirken, dier devletlerin haklarn ve ykmllklerini gerektii ekilde gz

nnde bulunduracak ve ibu Szleme hkmleriyle badaacak biimde hareket edecektir.

3- bu maddede deniz yatana ve bunlarn toprak altna ilikin olarak belirtilen haklar, VI Ksma uygun olarak kullanlacaktr.

Madde 57

Mnhasr ekonomik blgenin genilii

Mnhasr ekonomik blge, karasularnn llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin tesine

uzanmayacaktr.

Madde 58

Mnhasr ekonomik blgede dier Devletlerin haklar ve ykmllkleri

1- Mnhasr ekonomik blgede, sahili bulunsun veya bulunmasn, btn devletler, ibu szlemenin ilgili

hkmlerinde ngrlen artlar ierisinde, 87. Maddede sz konusu olan seyrsefer serbestlii ile uu

serbestliinden ve denizalt kablolar ve petrol borular deme serbestliinden; keza, bu serbestliklerin

kullanmna ilikin olarak, zellikle gemilerin, uaklarn ve denizalt kablolar ve petrol borularnn

iletilmesinde, denizin uluslararas dier yasal amalarla kullanlmas serbestliinden ibu Szlemenin

dier hkmleri ile badar bir ekilde yararlanrlar.

2- 88, ila 115. Maddeler ve ilgili dier uluslararas hukuk kurallar ibu Ksma aykr olmad lde mnhasr ekonomik blgeye de uygulanr.

3- Mnhasr ekonomik blgede devletler, ibu Szleme uyarnca haklarn kullanrken ve ykmllklerini yerine getirirken, sahildar devletin haklarn ve ykmllklerini gerektii ekilde gz

nnde bulunduracaklar ve sahildar devletin ibu Ksm ve dier uluslararas hukuk kurallar uyarnca

kabul ettii kanun ve kurallar, ibu szleme ile badar olduu lde, riayet edeceklerdir.

Madde 59

Mnhasr ekonomik blge ierisinde Szlemenin ne hak ve

ne de yetki tand durumda uyumazlklarn zmnn esas

bu szlemenin mnhasr ekonomik blge ierisinde ne sahildar devlete ve ne de dier devletlere haklar ve

yetki tanmad ve sahildar devletin menfaatleri ile dier devlet veya devletlerin menfaatleri arasnda

uyumazlk kan durumlarda bu uyumazlk, hakkaniyete dayanarak ve dier btn ilgili artlar nda sz

konusu menfaatlerin taraflar iin ve uluslararas toplumun btn iin olan nemi gz nnde bulundurularak

zmlenmelidir.

Madde 60

Mnhasr ekonomik blge ierisinde suni adalar tesisler ve yaplar

1- Mnhasr ekonomik blgede, sahildar devleti:

a) Suni adalar;

b) 56. Maddede ngrlen amalar veya dier ekonomik amalarla tesis ve yaplar;

c) Blgede sahildar devletin haklarn kullanmasn engelleyebilecek tesis ve yaplar ina etmek ve bunlarn inasna, iletilmesine ve kullanlmasna izin vermek ve inasn, iletilmesini ve kullanlmasn

dzenlemek konularnda mnhasr hakka sahip olacaktr.

2- Sahildar devlet, bu suni adalar, tesisler ve yaplar zerinde gmrk, maliye, salk, gvenlik ve muhaceret konularndaki kanun ve kurallardan doanlar dahil olmak zere, mnhasr yetkiye sahip

olacaktr.

3- Bu suni adalarn tesislerin ve yaplan inaat gereken ekilde duyurulmal ve mevcudiyetlerini srekli olarak belirtecek iaretler idame ettirilmelidir. Terkedilen veya kullanlmayan tesisler ve yaplar, seyir

gvenliini salamak amacyla, bu konuda yetkili uluslararas kurulu tarafndan konulmu ve genel

kabul grm uluslararas kurallar gz nne alnarak, kaldrlacaktr. Bunlarn kaldrlmasnda

balklk deniz evresinin korunmas ve dier devletlerin haklar ve ykmllkleri de gereken ekilde

gz nne alnacaktr. Tamamyla kaldrlamayan bir tesis veya yapdan geride kalan paralarn yeri,

boyutlar ve derinlii uygun ekilde ilan edilecektir.

4- Sahildar devlet gerektii takdirde, bu suni adalar, tesisler veya yaplarn etrafnda, hem seyir gvenliini ve hem de suni adalarn, tesislerin ve yaplarn gvenliini salamak zere ierisinde uygun

tedbirler alabilecei, makul boyutlarda gvenlik blgeleri kurabilir.

5- Sahildar devlet uygulanabilir uluslararas kurallar gz nnde bulundurarak, gvenlik blgelerinin geniliini tespit edecektir. Bu gvenlik blgeleri, suni adalarn, tesislerin veya yaplarn nitelii ve

ilevleri ile makul bir balant ierisinde tespit edilecek ve bunlarn genilii, genel kabul grm

uluslararas kurallarn izin verdii veya yetkili uluslararas kuruluun tavsiye ettii sapmalar dnda,

suni ada, tesis veya yapnn d kenarlarndan itibaren llmek zere 500 metreden fazla

olamayacaktr. Gvenlik blgelerinin genilii, gereken ekilde duyurulacaktr.

6- Btn gemiler, bu gvenlik blgelerine sayg gsterecekler ve suni adalarn, tesislerin, yaplarn ve gvenlik blgelerinin yaknlarnda seyrsefer konusunda genel kabul grm uluslararas kurallara

uyacaklardr.

7- Suni adalar, tesisler veya yaplar ve bunlar etrafndaki gvenlik blgeleri, uluslararas seyrseferde kullanlan belli bal deniz yollarna engel olabilecek yerlerde kurulamaz.

8- Suni i adalar, tesisler ve yaplar ada statsne sahip deildir. Kendilerine zg karasular yoktur ve varlklar, karasularnn, mnhasr ekonomik blgenin veya kta sahanlnn snrlandrlmasn

etkilemez.

Madde 61

Canl kaynaklarn muhafazas

1- Sahildar devlet, kendi mnhasr ekonomik blgesinde avlanacak canl kaynaklarn kabul edilebilir av

hacmini tespit edecektir.

2- Sahildar devlet, kendi ekonomik blgesindeki canl kaynaklarn idamesinin, ar iletme sonucu tehlikeye dmesini nlemek amacyla; sahip olduu en gvenilir bilimsel verileri gz nnde

bulundurarak uygun muhafaza ve ynetim tedbirlerini alacaktr. Sahildar devlet ve yetkili alt-blgesel

veya evrensel uluslararas kurulular bu amala, uygun ekilde, ibirliinde bulunacaklardr.

3- Bu tedbirler ayn zamanda, sahillerde balklkla yaayan topluluklarn ekonomik ihtiyalar ve kalknmakta olan devletlerin zel ihtiyalar da dahil olmak zere, ilgili ekolojik ve ekonomik faktrler

muvacehesinde ve balklk konusundaki usuller, srlerin birbirlerine olan bamll ve alt-blgesel,

blgesel, blgesel veya evrensel dzeyde genellikle tavsiye edilen uluslararas asgari btn ilkeler gz

nne alnarak iletilen srlerin stoklarnn azami sabit randman verecek seviyede tutulmasn veya

yeniden bu seviyeye getirilmesini amalayacaklardr.

4- Bu tedbirleri alrken sahildar devlet, bu ortak veya bal trlerin stoklarn, retimlerinin tehlikeye dmeyecei bir seviyede tutmak veya yeniden bu seviyeye getirmek amacyla, bu tedbirlerin avlanan

trlerle veya onlara bal trler zerindeki etkilerin gz nnde bulunduracaktr.

5- Elde bulunan bilimsel bilgiler, avlara ve balkla ilikin istatistikler ve balk stoklarnn muhafazas ile ilgili dier veriler, gerektii takdirde, ilgili btn devletlerin ve zellikle uyruklarna mnhasr

ekonomik blgede balk avlama izni verilmi olanlarn itiraki ve yetkili alt-blgesel veya evrensel

kurulular aracl ile, muntazaman yaynlanacak ve dei toku edilecektir.

Madde 62

Canl kaynaklarn iletilmesi

1- Sahildar devlet, 6l. maddeyi ihlal etmeksizin, mnhasr ekonomik blgenin canl kaynaklarnn azami

derecede iletilmesini salamay gaye edinecektir.

2- Sahildar devlet, mnhasr ekonomik blgede kendisinin canl kaynaklar avlama gcn tespit edecektir. Bu av gc, kabul edilebilir toplam hacminden az ise, sahildar devlet anlamalar veya dier

dzenlemeler yoluyla ve 4. paragrafta ngrlen usullere, artlara, kanun ve kurallara uygun olarak,

kabul edilebilir av hacminin bakiyesini iletmeleri iin dier devletlere verecektir; bu ekilde

davranrken sahildar devlet, zellikle 69. ve 70. madde hkmlerini, zellikle bu maddelerde ngrlen

kalknmakta olan devletler ynnden, gz nnde bulunduracaktr.

3- bu madde uyarnca, kendi mnhasr ekonomik blgesini dier devletlerin giriine aarken, sahildar devlet ilgili btn faktrleri ve bu meyanda, dierleri yannda, unlar dikkate alacaktr: blgenin canl

kaynaklarnn kendi ekonomisi ve dier ulusal karlar asndan nemi; 69. ve 70. Madde hkmleri;

bakiyenin bir ksmnn avlanmas ynnden blgede veya alt-blgede yer alan kalknmakta olan

devletlerin ihtiyalar; ve uyruklar blgede genellikle balk avlayan veya balk srlerinin

aratrlmasna ve miktarlarnn tespitine byk lde katkda bulunan devletlerdeki ekonomik

dzensizlikleri asgariye indirme zorunluluu.

4- Dier devletlerin mnhasr ekonomik blgede avlanan uyruklar sahildar devletin kanun ve kurallar ile tespit edilen muhafaza tedbirlerine ve dier usul ve artlara riayet edeceklerdir. Bu kanun ve kurallar

ibu Szlemeye uygun olacaktr; bunlar, inter alia, aadaki konulara ilikin olabilir.

a) Rsumlarn denmesi veya kalknmakta olan sahildar devletler sz konusu olduunda balklk endstrisinin mali ynden, ara-gere ynnden ve teknik ynden gelitirilmesi iin uygun katkdan

oluacak dier her trl demeler de dahil olmak zere, balklara veya balk teknelerine ve ara-

gerelerine lisans verilmesi;

b) ster belirli sr veya sr gruplar iin veya gemi ile belirli bir zaman boyunca avlanma iin olsun; ister bir devletin uyruklarna belirli bir sre boyunca avlanma iin olsun, izin verilen trlerin

belirtilmesi ve kotalarnn tespiti;

c) Av kampanyasnn ve blgelerinin ara-gere tipinin, byklnn ve saysnn ve de kullanlabilecek balk gemilerinin tiplerinin byklklerinin ve saylarnn dzenlenmesi;

d) Avlanabilecek balklarn ve dier trlerin yann ve byklklerinin tespiti;

e) Av ve balk ekme gcne ilikin istatistikler ve teknelerin yerlerinin bildirilmesi de dahil olmak zere, balk teknelerinden talep olunan bilgiler;

f) Avlanan rnn rneklenmesi, rneklerin tasnifi, biriktirilmesi, gidecei yer ve bunlara ilikin bilimsel verilerin iletilmesi de dahil olmak zere, sahildar devletin izni ile ve onun kontrol altnda balklk

konusunda aratrma programlar yaplmas ve bunlarn yrtlmesinin dzenlenmesi ykmll;

g) Sahildar devlet tarafndan, bu gemilere gzlemciler veya stajyerler konulmas;

h) Avlanan rnn btnnn veya bir ksmnn bu gemilerden, sahildar devletin limanlarna boaltlmas;

i) ok uluslu ortak yatrmlara veya dier ibirlii ekillerine ilikin usul ve artlar;

j) Sahildar devletin balklk konusundaki aratrma yeteneklerinin glendirilmesi de dahil olmak zere, balklk alannda kiilerin yetitirilmesi ve balklk teknolojisi iin gerekli artlar;

k) Uygulamaya ilikin tedbirler.

5- Sahildar devlet, muhafaza ve iletme ile ilgili olarak kabul ettii kanun ve kurallar gereken ekilde duyuracaktr.

Madde 63

Birok devletin mnhasr ekonomik blgeleri ierisinde veya mnhasr ekonomik blge ile buna

bitiik bir alanda ayn zamanda mevcut bulunan balk stoklar

1- Ayn trden veya ortak trden balk srleri iki veya daha ok devletin mnhasr ekonomik blgeleri

iinde bulunursa, bu devletler, ibu Ksmn dier hkmlerine halel gelmeksizin, dorudan doruya

veya ilgili alt-blgesel veya blgesel kurulular aracl ile, bu srlerin muhafazasn ve

gelitirilmesini dzenlemek ve salamak iin gerekli tedbirler zerinde anlamak iin gayret

gstereceklerdir.

2- Ayn trden veya ortak trden balk srleri, ayn zamanda hem mnhasr ekonomik blgede ve hem de bu blgeye bitiik alanda bulunursa sahildar devlet ve bu srleri bitiik alanda ileten devletler,

dorudan doruya veya ilgili alt-blgesel kurulular aracl ile bitiik alanda bu srlerin muhafazas

iin gerekli tedbirler zerinde anlamak hususunda gayret gstereceklerdir.

Madde 64

Byk sr oluturan gmenler

1- Sahildar devlet ile, uyruklar o blgede Ek Ide zikredilen byk sr oluturan gmen trlerini

avlayan dier devletler, dorudan doruya veya ilgili uluslararas kurulular aracl ile, mnhasr

ekonomik blgede olduu kadar bunun tesindeki btn blgede, sz konusu trlerin muhafazasn ve

bu trlerin azami derecede iletilmesini salamak iin ibirliinde bulunacaklardr. lgili uluslararas

kuruluun bulunmad blgelerde, sahildar devlet ile, uyruklar o blgede bu trleri avlayan devletler,

byle bir kurulu kurmak ve onun almalarna katlmak iin ibirliinde bulunacaklardr.

2- 1. Paragraf hkmleri, ibu Ksmn dier hkmlerine ilaveten uygulanr.

Madde 65

Deniz Memelileri

1) bu Ksmn hibir hkm, deniz memelilerinin iletilmesinin yasaklanmasna, snrlandrlmasna veya

dzenlenmesine ilikin olarak ibu Ksmda ngrlen hkmlerden daha kat hkmler koyma

konusunda sahildar devletin haklarn veya uluslararas bir kuruluun yetkisini snrlandrmaz.

Devletler, deniz memelilerinin korunmasn salamak zere ibirliinde bulunacaklar ve zellikle ilgili

uluslararas kurulular aracl ile, balinagilleri korumak, ynetmek ve incelemek iin gayret

gstereceklerdir.

Madde 66

Anadrom balk stoklar

1- Akarsularnda anadrom balk trleri reyen devletler, bunlar zerinde karlar en bata gelen ve

bunlardan ilk sorumlu olan devletler olacaktr.

2- Anadrom balk srsnn mene devleti, bunlarn muhafazasn, kendi mnhasr ekonomik blgesinin d snrnn berisinde kalan btn sulardaki avlanmann ve 3. Paragrafn b) fkrasnda ngrlen

avlanmann dzenlenmesine ilikin uygun tedbirleri kabul ederek, salayacaktr. Mene devleti 3. ve 4.

paragrafta zikredilen ve bu srleri ileten dier devletlere dantktan sonra, akarsularnda reyen

balklarn kabul edilebilir toplam av hacmini tespit edebilir.

3- a) Avlanmas mene devletinden baka bir devletin ekonomisinde dzensizliklere sebebiyet

vermedike anadrom balk trleri sadece mnhasr ekonomik blgelerin d snrlarnn berisinde

kalansularda avlanacaktlr. Mnhasr ekonomik blgelerin d snrlarnn tesindeki avlanmalara

ilikin olarak, ilgili devletler, bunlarn muhafazasn ve sz konusu stoklar ynnden mene

devletinin ihtiyalarn gerektii ekilde dikkate alarak, bu avlanmann usul ve artlar zerinde

uyumak zere danmalarda bulunacaklardr.

b) Mene devleti, bu stoklar avlayan dier devletlerin normal olarak avladklar miktar ile avlanma ekillerini ve bu stoklarn avland btn alanlar dikkate alarak, bu devletlerin ekonomik

dzensizliklerinin asgariye indirilmesine katkda bulunacaktr.

c) (b) fkrasnda zikredilen ve mene devleti ile anlama yoluyla, anadrom balk trlerinin slahn amalayan tedbirlere, zellikle bunlarla ilgili harcamalara katkda bulunarak katlan devletler,

mene devleti tarafndan akarsularnda reyen trlerin avlanmas asndan, zellikle gz nne

alnacaklardr.

d) Mnhasr ekonomik blgenin tesindeki anadrom balk srlerine ilikin dzenlemelerin uygulanmas, mene devleti ile dier ilgili devletler arasnda anlama ile salanacaktr.

4- Anadrom balk srleri mene devletinden baka bir devletin mnhasr ekonomik blgesinin d snrnn berisindeki sulara doru g eder veya bu sulardan geerse, bu devlet mene devletiyle bu

srlerin muhafazas ve ynetilmesi iin ibirliinde bulunacaktr.

5- Anadrom balk srlerinin mene devleti ile bu balklar avlayan devletler, ibu madde hkmlerinin uygulanmas amacyla gerektiinde blgesel kurulular aracl ile dzenlemelere gideceklerdir.

Madde 67

Katadrom trler

1- Sularnda katadrom balk trlerinin hayatlarnn byk ounluunu geirdii bir sahildar devlet, bu

trlerin ynetiminden sorumlu olacak ve gmen balklarn buralara girip kabilmelerine dikkat

edecektir.

2- Katadrom balk trleri, ancak mnhasr ekonomik blgelerin d snrlarnn berisinde kalan sularda avlanacaktr. Mnhasr ekonomik blgelerde avlanma, ibu madde hkmlerine ve ibu szlemenin bu

blgelerde balk avcl ile ilgili dier hkmlerine tabi olacaktr.

3- Yavru olsun veya byk olsun, katadrom balklarn baka devletin mnhasr ekonomik blgesi boyunca g etmeleri halinde, avlanmas da dahil olmak zere, bu balklarn ynetimi, I. Paragrafta zikredilen

devletle dier ilgili devlet arasnda anlama yoluyla dzenlenecektir. Bu anlama sz konusu trlerin

makul ekilde ynetimini salayacak ve I. paragrafta zikredilen devletin bu trlerin muhafazasna

ilikin sorumluluunu gz nnde bulunduracaktr.

Madde 68

Sedanter trler

bu Ksm 77. maddenin 4. paragrafnda tanmlanan sedanter trlere uygulanmaz.

Madde 69

Sahili bulunmayan devletlerin hakk

1- lgili btn devletlerin zel ekonomik ve corafi durumlar dikkate alnarak, ibu maddeye ve 61. ve 62.

maddelere uygun olarak, sahili bulunmayan bir devletin, hakkaniyet esaslar ierisinde, ayn alt blge

veya ayn blgede bulunan devletlerin, mnhasr ekonomik blgelerinde canl kaynaklar bakiyesinin

uygun bir blmnn avlanmasna katlmaya hakk olacaktr.

2- Bu katlmann artlar ve usulleri, ilgili devletler arasnda iki tarafl-alt blgesel veya blgesel anlamalarla ve inter alia, aadaki hususlar gz nnde bulundurularak tespit edilecektir.

a) Sahildar devletlerin balklar topluluuna veya balklk endstrilerine zarar verici her trl etkilerden kanlmas zorunluluu;

b) Sahili bulunmayan devletin, ibu maddeye uygun olarak, mevcut alt-blgesel veya blgesel anlamalar uyarnca, dier sahildar devletlerin mnhasr ekonomik blgelerinde canl kaynaklarn avlanmasna

katlmasnn veya katlma hakknn boyutlar;

c) Sahili bulunmayan dier devletlerin veya corafi bakmdan elverisiz devletlerin, sahildar devletin mnhasr ekonomik blgesinde canl kaynaklarn avlanmasna imdiki katlmlarnn boyutu ve byle

bir sahildar devlete veya bunun bu eit bir blgesine, zellikle ar bir yk yklemekten kanma

zorunluluu;

d) lgili devletlerin nfuslar iin gerekli besin ihtiyalar.

3- Sahildar devletin gc, kendi mnhasr ekonomik blgesindeki canl kaynaklarn avlanmas hususunda, kabul edilebilir av hacminin hemen hemen btnne erimesine imkan veriyorsa; bu devlet ve dier

ilgili devletler, ayn alt-blge veya ayn blgedeki sahili bulunmayan kalknma yolundaki devletlere,

btn taraflar tatmin edici uygun art ve hkmlerle, sahildar devletlerin mnhasr ekonomik

blgelerinde canl kaynaklarn avlanmasna katlma imkan veren, hakkaniyete uygun iki tarafl alt-

blgesel veya blgesel dzeyde anlamalar akdetmek iin ibirliinde bulunacaklardr. bu hkmn

uygulanmasnda, 2.paragrafta zikredilen unsurlar da, ayn ekilde dikkate alnacaktr.

4- Sahili bulunmayan gelimi devletler, ibu madde uyarnca, canl kaynaklarn avlanmasna katlma hakkna, ancak ayn alt-blgesel veya ayn blgedeki gelimi sahildar devletlerin mnhasr ekonomik

blgelerinde sahip olacaklar, ve bu husus dier devletlere kendi mnhasr ekonomik blgesindeki canl

kaynaklardan yararlanma imkn tanrken sahildar devletin balklar topluluuna zararl etkileri ve

uyruklar blgede genellikle balk avlayan devletlerin ekonomik dzensizliklerini asgari dzeye indirme

zorunluluunu gz nnde bulundurmas lsnde gerekletirilecektir.

5- Yukardaki hkmler, sahildar devletlerin mnhasr ekonomik blgelerindeki canl kaynaklardan yararlanma konusunda ayn alt-blge veya ayn blgedeki sahili bulunmayan devletlere eit veya

tercihli haklar tanyabilecekleri ve alt-blge veya blgede gerektiinde akdedilmi olan dzenlemelere

halel getirmeyecektir.

Madde 70

Corafi bakmdan elverisiz devletlerin hakk

1- lgili btn devletlerin zel ekonomik ve corafi durumlar dikkate alnarak ve ibu maddeye ve 61. ve

62. maddelere uygun olarak, corafi bakmdan elverisiz devletlerin, hakkaniyet esaslar ierisinde, ayn

alt-blge veya ayn blgede bulunan devletlerin mnhasr ekonomik blgelerinde canl kaynaklar

bakiyesinin uygun blmnn avlanmasna katlmaya hakk olacaktr.

2- bu Ksmn amalar uyarnca, "corafi bakmdan elverisiz devletler"den, kapal veya yar kapal bir denize kys bulunan devletler de dahil olmak zere, corafi durumlar nfuslarnn btnnn veya bir

ksmnn besin olarak balk ihtiyacn yeterli ekilde salamalarn alt-blgesel veya blgesel devletlerin

mnhasr ekonomik blgelerindeki canl kaynaklar kullanmalarna bal klan sahildar devletler ile;

kendilerine has bir mnhasr ekonomik blge iddiasnda bulunamayan sahildar devletler anlalr.

3- Bu katlmann artlar ve usulleri, ilgili devletler arasnda iki tarafl alt blgesel veya blgesel anlamalarla ve inter alia, aadaki hususlar gz nnde bulundurularak tespit edilecektir:

a) Sahildar devletlerin balklar topluluuna veya balklk endstrilerine zarar, verici her etkilerden kanlmas zorunluluu;

b) Corafi bakmdan elverisiz devletin, ibu maddeye uygun olarak, mevcut alt-blgesel veya blgesel anlamalar uyarnca, dier sahildar devletlerin mnhasr ekonomik blgelerinde canl kaynaklarn

avlanmasna katlmasnn veya katlma hakknn boyutlar;

c) Corafi bakmdan elverisiz dier devletlerin ve sahili bulunmayan devletlerin, sahildar devletin mnhasr ekonomik blgesinde canl kaynaklarn avlanmasna imdiki katlmalarnn boyutu ve byle

bir sahildar devlete veya bunun bu eit bir blgesine, zellikle ar bir yk yklemekten kanma

zorunluluu;

d) lgili devletlerin nfuslar iin gerekli besin ihtiyalar.

4- Sahildar devletin gc, kendi mnhasr ekonomik blgesindeki canl kaynaklarn avlanmas hususunda, kabul edilebilir av hacminin hemen hemen btnne erimesine imkan veriyorsa; bu devlet ve dier

ilgili devletler, ayn alt-blge veya blgedeki corafi bakmdan elverisiz kalknma yolundaki

devletlere, btn taraflar tatmin edici uygun art ve hkmlerle, sahildar devletlerin mnhasr

ekonomik blgelerinde canl kaynaklarn avlanmasna katlma imkan veren, hakkaniyete uygun iki

tarafl alt-blgesel veya blgesel dzeyde anlamalar akdetmek iin ibirliinde bulacaklardr. bu

hkmn uygulanmasnda 3. paragrafta zikredilen unsurlar da, ayn ekilde dikkate alnacaktr.

5- Corafi bakmdan elverisiz gelimi devletler, ibu madde uyarnca canl kaynaklarn avlanmasna katlma hakkna, ancak ayn alt-blge veya ayn blgedeki gelimi sahildar devletlerin mnhasr

ekonomik blgelerinde sahip olacaklar; ve bu husus dier devletlere kendi mnhasr ekonomik

blgesindeki canl kaynaklardan yararlanma imkan tanrken sahildar devletin, balklar topluluuna

zararl etkileri ve uyruklar blgede genellikle balk avlayan devletlerin ekonomik dzensizliklerini

asgari dzeye indirme zorunluluunu gz nnde bulundurmas lsnde gerekletirilecektir.

6- Yukardaki hkmler, sahildar devletlerin ayn alt-blge veya ayn blgedeki corafi bakmdan elverisiz devletlere, mnhasr ekonomik blgelerindeki canl kaynaklardan yararlanma konusunda eit

veya tercihli haklar tanyabilecekleri ve alt-blge veya blgede gerektiinde yaplm dzenlemelere

halel getirmeyecektir.

Madde 71

69. ve 70. maddelerin uygulanabilir olmamas

69. ve 70. maddeler, ekonomileri ok byk lde, kendi mnhasr ekonomik blgelerindeki canl kaynaklarn

iletilmesine bal olan sahildar devletlere uygulanmaz.

Madde 72

Haklarn devrinde kstlamalar

1- lgili devletler aksini kararlatrmadka, 69. ve 70. maddelerde ngrlen canl kaynaklarn

iletilmesine ilikin haklar ne kira veya lisans yoluyla, ne ok uluslu ortak yatrmlar kurulmas, yoluyla

ve ne de byle bir devirle sonulanacak dier herhangi bir dzleme uyarnca dorudan doruya veya

dolayl olarak nc devletlere veya bunlarn uyruklarna devredilecektir.

2- 1. paragrafta ngrlen sonular dourmamas artyla, yukardaki hkmler, ilgili devletlerin, 69. ve 70. maddelere uygun olarak haklarn kullanmalarn kolaylatrmak amacyla, nc devletlerden ve

uluslararas kurululardan teknik veya mali yardm almalarn engellemez.

Madde 73

Sahildar devletin kanun ve kurallarnn yrrle konulmas

1- Mnhasr ekonomik blgedeki canl kaynaklarn aratrlmas, iletilmesi, muhafazas ve ynetimi

konularndaki egemen haklarnn kullanlmasnda, sahildar, devlet ibu Szlemeye uygun olarak kabul

ettii kanunlara ve kurallara riayeti salamak iin gemiye klmas, geminin denetimi, gemiye el

konulmas ve hakknda dava almas da dahil olmak zere, gerekli btn tedbirleri alabilir.

2- Bir teminat veya dier yeterli bir garanti gsterilirse, el konulan gemi ve tutuklanan mrettebat, gecikmeksizin serbest braklacaktr.

3- Mnhasr ekonomik blgede balklk konusundaki kanunlara ve kurallara riayetsizlikler hakknda sahildar devletin ngrd meyyideler, ilgili devletler baka trl kararlatrmadka, hapis cezasn

veya dier bir bedeni cezay ieremez.

4- Yabanc bir gemiye el konulmas veya geminin seferden alkonulmas halinde, sahildar devlet, gecikmeksizin bayrak devletini, uygun vastalarla, alnan tedbirlerden ve daha sonra verilen cezalardan

haberdar edecektir.

Madde 74

Sahilleri bitiik veya kar karya bulunan devletler arasnda

mnhasr ekonomik blgenin snrlandrlmas

1- Sahilleri bitiik veya kar karya bulunan devletler arasnda mnhasr ekonomik blgenin

snrlandrlmas, hakkaniyete uygun bir zme ulamak amacyla, Uluslararas Adalet Divan

Statsnn 38. maddesinde belirtildii ekilde uluslararas hukuka uygun olarak anlama ile

yaplacaktr.

2- Uygun bir sre ierisinde bir anlamaya varamadklar takdirde ilgili devletler XV. Ksmda ngrlen usullere bavuracaklardr.

3- 1. paragrafta ngrlen anlama akdedilinceye kadar ilgili devletler, anlay ve ibirlii ruhu ierisinde, pratik zm getiren geici dzenlemelere girimek ve bu gei sresi ierisinde nihai anlamann

akdini tehlikeye drmemek veya engellememek iin ellerinden gelen gayreti gstereceklerdir. Geici

dzenlemeler, nihai snrlandrmaya halel getirmeyecektir.

4- lgili devletler arasnda yrrlkte olan bir anlama varsa, mnhasr ekonomik blgenin snrlandrlmasna ilikin sorunlar bu anlamaya uygun olarak zmlenecektir.

Madde 75

Deniz haritalar ve corafi kordinatlara ilikin listeler

1- bu Ksm hkmleri sakl kalmak zere, mnhasr ekonomik blgenin d snr izgileri ve 74.

maddeye gre izilen snrlandrma izgileri, yerlerinin tespiti amacyla uygun lekli deniz

haritalarnda gsterilecektir. Gerektii takdirde bu d snrlarn izgileri veya snr izgileri yerine,

kullanlan jeodezik sistemi belirten noktalarn corafi koordinatlarna ilikin bir liste ikame edilebilir.

2- Sahildar devlet bu haritalar veya corafi koordinatlara ilikin listeleri gereken ekilde yaynlayacak ve bunlarn bir nshasn Birlemi Milletler Tekilat Genel Sekreteri nezdine tevdi edecektir.

KISIM VI

KITA SAHANLII

Madde 76

Kta sahanlnn tanm

1- Sahildar bir devletin kta sahanl, karasularnn tesinde kta kenarnn d eiine kadar veya bu eik

daha az bir mesafede ise, karasularnn llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz mili

mesafeye olan ksmda, bu devletin kara lkesinin doal uzantsnn btnndeki denizalt alanlarnn

deniz yata ve toprak altlarn ierir.

2- Kta sahanl 4. ila 6. paragraflarda ngrlen snrlarn tesine uzamayacaktr.

3- Kta kenar sahildar devletin toprak kitlesinin su altndaki uzantsdr; kta kenar, kta sahanlnn, yamacnn ve yksekliinin deniz yata ve toprak altndan oluur. Kta kenar ne sradalar ile birlikte

derin okyanus tabanlarn ve ne de bunlarn toprak altlarn ierir.

4- a) bu Szlemenin amalar uyarnca sahildar devlet, kta d eiini, eer bu eik, karasularnn

llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin tesine uzanyorsa aadaki esaslardan

birine gre tespit edecektir:

(i) Sedimanter kayalarn yksekliinin, kta yamac aya ile sabit u noktalar arasndaki mesafenin en az yzde birine eit olduu yerdeki sabit u noktalar esas alnarak 7. paragrafa gre izilen bir

izgi ile; veya

(ii) Kta yamac ayandan en ok 60 deniz mili uzaklkta sabit noktalar esas alnarak, 7. paragrafa gre izilen bir izgi ile;

b) Aksi ispatlanmadka, kta yamac aya, yamacn eiminin dipte en belirgin krlmaya urad yer olacaktr.

5- Deniz yatanda kta sahanlnn d snrn belirleyen ve 4. Paragrafn a), i), ii) fkralarna gre izilen izgiyi oluturan sabit noktalar, ya karasularnn geniliinin llmeye baland esas hatlardan

itibaren 350 deniz milini veya 2500 metre su derinlii noktalarn birletiren 2500 metre ederinlik

izgisinden itibaren l00 deniz milini amayacaktr.

6- 5. Paragraf hkmne ramen, bir denizalt sra da zerinde, kta sahanlnn d snr, karasularnn llmeye baland esas hatlardan itibaren 350 deniz milini amayacaktr. bu paragraf, kta

kenarnn doal unsurlarn oluturan, yaylar, eikler, tepeler, ta katmanlar veya kntlar gibi, kta

kenarnn ierdii denizalt yksekliklerine uygulanmaz.

7- Kta sahanl, karasularnn geniliinin llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin tesine uzand durumlarda, sahildar devlet kta sahanlnn d snrn, enlem ve boylam

koordinatlar ile tespit edilmi sabit noktalar, uzunluu 60 deniz milini amayan dz izgilerle

birletirerek belirleyecektir.

8- Kta sahanl, karasularnn geniliinin llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin tesine uzand durumlarda, sahildar devlet kta sahanlnn snrlar hakkndaki bilgileri II. Eke gre

hakkaniyete uygun bir corafi temsil esasna gre kurulmu bulunan Kta Sahanl Snrlar

Komisyonuna bildirecektir. Komisyon sahildar devletlere kta sahanlklarnn d snrlarnn tespitine

ilikin konularda tavsiyelerde bulunacaktr. Sahildar bir devlet tarafndan bu tavsiyeler esas alnarak

tespit edilen snrlar kesin ve balayc olacaktr.

9- Sahildar devlet, kta sahanlnn d snrn kalc bir ekilde belirten haritalar ve jeodezik veriler de dahil olmak zere, ilgili bilgileri, Birlemi Milletler Tekilat Genel Sekreterine tevdi edecektir. Genel

Sekreter bu belgeleri gereken ekilde ilan edecektir.

10- bu madde, sahilleri bitiik veya kar karya olan devletler arasnda kta sahanlnn snrlandrlmas sorununa halel getirmez.

Madde 77

Kta sahanl zerinde sahildar devletin haklar

1- Sahildar devlet, kta sahanl zerinde aratrmada bulunmak ve burann doal kaynaklarn iletmek

amac ile egemen haklar kullanr.

2- 1. paragrafta ngrlen haklar u anlamda mnhasrdr ki, sahildar devlet kta sahanlnda aratrmada bulunmad veya burann doal kaynaklarn iletmedii takdirde hi kimse, sahildar devletin ak

rzas olmadan bu eit faaliyetlere giriemez.

3- Sahildar devletin kta sahanl zerindeki haklar fiili veya nazari igalden bamsz olarak mevcut olduu kadar her trl ak beyandan da bamsz olarak mevcuttur.

4- bu ksmda ngrlen doal kaynaklar, deniz yata ve toprak altnn madensel kaynaklarn ve dier cansz kaynaklarn ve keza sedanter trden canl organizmalar; yani hasata elverili duruma geldikleri

zaman, deniz yatanda veya bu yatan altnda ya hareketsiz bulunan veyahut da hareketleri deniz

yata veya toprak alt ile srekli temasa bal olan organizmalar ierir.

Madde 78

Sularn ve sularn zerindeki hava sahasnn hukuki rejimi ve

dier devletlerin haklar ve serbestlikleri

1- Sahildar devletin kta sahanl zerindeki haklar bu alann stndeki sularn veya bu sular zerindeki

hava sahasnn hukuki rejimine halel getirmez.

2- Sahildar devletin kta sahanl zerindeki haklarn kullanmas, seyrsefere veya ibu Szleme ile dier devletlere tannm olan dier haklara ve serbestilere zarar vermemeli ve de bunlarn

kullanlmasn haksz ekilde engellememelidir.

Madde 79

Kta sahanl zerinde denizalt kablolar ve petrol borular

1- Btn devletlerin kta sahanl zerine ibu maddeye uygun olarak denizalt kablolar ve petrol borular

demeye hakk vardr.

2- Kta sahanl zerinde aratrmalar yapmak, bu alandaki doal kaynaklar iletmek, petrol borular ile kirlenmeyi nlemek, azaltmak ve kontrol etmek amacyla makul tedbirler alma hakk sakl kalmak

zere sahildar devlet, bu kablolarn ve petrol borularnn denmesini veya bakmn engelleyemez.

3- Kta sahanlna denen petrol borularnn takip edecei hat sahildar devlet tarafndan kabul edilmelidir.

4- bu Ksmn hi bir hkm, sahildar devletin, lkesine veya kara sularna giren kablolara veya petrol borularna uygulanacak artlar tespit etme hakkna; ve kendi kta sahanlnn aratrlmasna veya

kaynaklarnn iletilmesine; veyahut da kendi yetkisi altndaki suni adalarn, tesis veya yaplarn

iletilmesine ilikin olarak yerletirilmi bulunan veya bu amalarla kullanlan kablo ve petrol borular

zerindeki yetkisine halel getirmez.

5- Denizalt kablolar veya petrol borular derken, devletler daha nceden mevcut olan kablolar ve petrol borularn gerektii ekilde gz nnde bulunduracaklardr. Devletler zellikle, bunlarn tamir

imknn tehlikeye dtrmemeye dikkat edeceklerdir.

Madde 80

Kta Sahanl zerinde suni adalar, tesisler ve yaplar

60. Madde, kta sahanl zerindeki suni adalara, tesis ve yaplara, gerekli deiikliklerle uygulanr.

Madde 81

Kta sahanl zerinde sondaj faaliyetleri

Sahildar devletin, hangi amala olursa olsun, kta sahanl zerindeki delme faaliyetlerine izin verme ve bu

konuda dzenlemelerde bulunma konusunda mnhasr hakk olacaktr.

Madde 82

200 deniz milinin tesinde kta sahanlnn iletilmesine ilikin akdi veya ayni katklar

1- Kara sularnn geniliinin llmeye baland esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin tesinde kta

sahanlnn cansz kaynaklarnn iletilmesine ilikin olarak, sahildar devlet nakdi veya ayni katkda

bulunacaktr.

2- Nakdi ve ayni katklar, belirli bir iletme sahasnn ilk be yllk retimini takiben, bu sahadaki btn retimler iin yllk olarak yaplacaktr. Altnc yl iin, nakdi veya ayni katk miktar iletme sahasnn

retiminin deerinin veya hacminin %1i orannda olacaktr. Bu oran on ikinci yla kadar, her yl iin

%1 orannda artacak ve on ikinci yldan sonra % 7 olarak kalacaktr. retim, iletme erevesinde

kullanlan kaynaklar iermez.

3- Kendi kta sahanlndan kartlan bir madeni kesin olarak ithal etme durumunda bulunan kalknma yolundaki her devlet, bu madene ilikin olarak, bu nakdi veya ayni katkda bulunmaktan muaftr.

4- Nakdi veya ayni katklar, Otorite aracl ile yaplacak; Otorite; bunlar zellikle en az gelimi veya sahili bulunmayan kalknmakta olan devletlerinkiler bata olmak zere, kalknmakta olan devletlerin

karlarn ve ihtiyalarn gz nne alarak, hakkaniyete uygun datm kriterlerine gre, ibu

Szlemeye taraf devletler arasnda bltrlecektir.

Madde 83

Sahilleri bitiik veya kar karya bulunan devletler arasnda kta sahanlnn snrlandrlmas

1- Sahilleri bitiik veya kar karya bulunan devletler arasnda kta sahanlnn snrlandrlmas,

hakkaniyete uygun bir zme ulamak amacyla, Uluslararas Adalet Divan Statsnn 38.

Maddesinde belirtildii ekilde, uluslararas hukuka uygun olarak anlama ile yaplacaktr.

2- Uygun bir sre ierisinde bir anlamaya varamadklar takdirde, ilgili devletler XV. Ksmda ngrlen usullere bavuracaklardr.

3- 1. paragrafta ngrlen anlama akdedilinceye kadar, ilgili devletler, anlay ve ibirlii ruhu ierisinde, pratik zm getiren geici dzenlemelere girimek ve bu gei sresi ierisinde nihai anlamann

akdini tehlikeye drmemek veya engellememek iin ellerinden gelen gayreti gstereceklerdir. Geici

dzenlemeler nihai snrlandrmaya halel getirmeyecektir.

4- lgili devletler arasnda yrrlkte olan bir anlama varsa, kta sahanlnn snrlandrlmasna ilikin sorunlar bu anlamaya uygun olarak zmlenecektir.

Madde 84

Deniz haritalar ve corafi koordinatlara ilikin listeler

1- bu Ksm hkmleri sakl kalmak zere kta sahanlnn d snr izgileri, ve 83. Maddeye gre

izilen snrlandrma izgileri, yerlerinin tespiti amacyla uygun lekli deniz haritalarnda

gsterilecektir. Gerektii takdirde bu d snrlarn izgileri, veya snrlandrma izgileri yerine,

kullanlan jeodezik sistemi belirten noktalar corafi koordinatlarna ilikin bir liste ikame edilebilir.

2- Sahildar devlet bu haritalar veya corafi koordinatlara ilikin listeleri gereken ekilde yaynlayacak ve bunlarn bir nshasn Birlemi Milletler Tekilat Genel Sekreteri nezdine ve kta sahanlnn d snr

izgilerini belirtenler sz konusu olduunda Otoritenin Genel Sekreteri nezdine tevdi edecektir.

Madde 85

Yer alt geitlerinin kazlmas

bu Ksm, toprak altnn zerindeki sularn derinlii ne olursa olsun, sahildar devletin toprak altn tneller

aarak iletmek hakkna halel getirmez.

KISIM VII

AIK DENZ

BLM 1

GENEL HKMLER

Madde 86

Bu Ksmn uygulanma alan

bu Ksmn hkmleri bir devletin mnhasr ekonomik blgesine, karasularna veya i sularna veya takmada

sularna dahil olmayan tm deniz alanlarna uygulanr. bu madde, 58. madde uyarnca mnhasr ekonomik

blgede btn devletlerin yararlandklar serbestileri, hibir ekilde kstlamaz.

Madde 87

Ak denizlerin serbestlii

1- Ak denizler, sahili bulunsun veya bulunmasn btn devletlere aktr. Ak denizlerin serbestlii,

ibu Szlemede yer alan artlar ve dier uluslararas hukuk kurallar erevesinde kullanlr. Bu

serbesti, sahili bulunsun veya bulunmasn btn devletler iin, inter alia, aadakileri kapsar:

a) Seyrsefer serbestisi;

b) Ak deniz zerinden uma serbestisi;

c) VI. Ksm sakl kalmak artyla, denizalt kablolar ve petrol borular deme serbestisi;

d) VI. Ksm sakl kalmak artyla, suni adalar ve uluslararas hukukun izin verdii dier tesisleri ina etme serbestisi;

e) 2. Blmde zikredilen artlar sakl kalmak artyla, balk avlanma serbestisi;

f) VI. ve XIII. Ksmlar sakl kalmak artyla, bilimsel aratrma serbestisi.

2- Bu serbestiler btn devletler tarafndan, dier devletlerin ak denizlerin serbestliini kullanmalarndaki karlar ve Blgede yrtlen faaliyetlere ilikin olarak ibu Szleme ile tannm

olan haklar, gerektii ekilde gz nnde bulundurularak, kullanacaktr.

Madde 88

Ak denizlerin bar amalara tahsisi

Ak denizler bar amalarla kullanlacaktr.

Madde 89

Ak denizler zerinde egemenlik iddialarnn geersizlii

Hibir devlet, ak denizlerin herhangi bir ksmn kendi egemenliine tabi tutmay yasal olarak ileri sremez.

Madde 90

Seyrsefer hakk

Sahili bulunsun veya bulunmasn her devlet, ak denizlerde kendi bayran tayan gemileri seyrettirme

hakkna sahiptir.

Madde 91

Gemilerin Tabiiyeti

1- Her devlet, gemilere hangi artlar ile tabiiyetini vereceini, gemilerin kendi lkesinde tescil artlarn ve

kendi bayran ekme hakkna sahip olmalar iin gerekli artlar tespit edecektir. Gemiler bayran

ekme iznine sahip olduklar devletin tabiiyetine sahiptir. Devlet ile gemi arasnda gerek bir ba

bulunmaldr.

2- Her devlet, bayrak ekme hakkn verdii gemilere bununla ilgili belgeleri verecektir.

Madde 92

Gemilerin Hukuki Stats

1- Gemiler tek bir devletin bayra altnda seyredecekler ve uluslararas antlamalarda ve ibu szlemede

aka belirtilen istisnalar dnda, ak denizlerde o devletin mnhasr yetkisine tabi olacaklardr.

Mlkiyetin gerekten nakli veya sicilde deiiklik durumlar haricinde bir gemi yolculuk srasnda veya

bir limanda bayran deitiremez.

2- ki veya daha fazla devletin bayra altnda seyreden ve bunlar iine geldii gibi kullanan bir gemi, bu tabiiyetlerden hi birini dier devletlere kar ileri sremez ve tabiiyetsiz bir gemi gibi ilem grr.

Madde 93

Birlemi Milletler Tekilatnn, Birlemi Milletler Uzmanlk Kurumlarnn veya

Uluslararas Atom Enerjisi Ajansnn bayran tayan gemiler

Yukardaki maddeler, Birlemi Milletler Tekilatnn veya Birlemi Milletlerin Uzmanlk Kurumlarnn veya

Uluslararas Atom Enerjisi Ajansnn resmi hizmetlerinde kullanlan ve Tekilatn bayran tayan gemilerin

durumunu etkilemez.

Madde 94

Bayrak devletinin ykmllkleri

1- Her devlet, kendi bayran tayan gemiler zerinde, idari, teknik ve sosyal konulardaki yetki ve

kontroln fiilen kullanacaktr.

2- Her devlet zellikle; a) Kk boyutlu olmalar dolaysyla, genel kabul grm uluslararas kurallarda n grlmeyenler hari olmak

zere, kendi bayran tayan gemilerin isimlerini ve zelliklerini ihtiva eden bir denizcilik sicili tutacaktr;

b) Kendi bayran tayan btn gemiler ile kaptan, gemi zabitleri ve mrettebat hakknda, gemiye ilikin idari,

teknik ve sosyal konularda, kendi i hukukuna gre yetkisini kullanacaktr.

3- Her devlet kendi bayran tayan gemiler hakknda denizde gvenlii salamak amacyla zellikle aadaki hususlarda gerekli tedbirleri alacaktr:

a) Geminin inas ve donatm ile denize elverililii;

b) Uygulanabilir uluslararas metinleri gz nne alarak, mrettebatn oluumu, alma artlar ve yetitirilmesi;

c) aretlerin kullanlmas, haberlemenin iyi bir ekilde ilerlemesi ve atmalarn nlenmesi;

4- Bu tedbirler, aadaki hususlar salamak iin gerekli olanlar ierecektir:

a) Her geminin sicile kaydolmadan ve daha sonra uygun aralklarla yetkili bir gemi srveyini tarafndan denetlenmesi ve gemide seyrsefer gvenlii gerektirdii seyrsefer ara ve gerelerinin bulunmas;

b) Her geminin, zellikle manevra, seyrsefer, haberleme ve makinalarn kullanlmas konularnda, istenen vasflara sahip bir kaptana ve zabitlere tevdi edilmi olmas; ve mrettebat istenen vasflara

sahip olmas ve geminin tipine, byklne makinalarna ve donanma gre yeter sayda bulunmalar;

c) Kaptann, gemi zabitlerinin, gerekli olduu lde mrettebatn, denizde can kurtarmaya, atmalarn nlenmesine, kirliliin nlenmesine, azaltlmasna ve kontrol altna alnmasna ve radyokomnikasyon

hizmetlerinin idamesine ilikin uygulanabilir uluslararas kurallar tam bir ekilde bilmeleri ve bunlara

riayet etmeleri.

5- 3. ve 4. paragraflarda ngrlen tedbirleri alrken, her devlet, genel kabul grm uluslararas kurallara, usullere ve uygulamalara uymak ve bunlara riayeti salamak iin gerekli btn dzenlemeleri yapmak

durumundadr.

6- Bir gemi zerinde uygun yetkilerin kullanlmad ve uygun kontroln yaplmad konusunda ciddi gerekeleri bulunan her devlet, olaylar bayrak devletine rapor edebilir. Byle bir rapor alan bayrak

devleti konuyu soruturacak ve gerekirse durumu dzeltmek iin gerekli tedbirleri alacaktr.

7- Her devlet, ak denizde kendi bayran tayan bir geminin kart ve baka bir devletin vatandalarnn hayatna mal olan veya ar ekilde yaralanmalarna sebep olan veya baka bir devletin

gemilerine veya tesislerine veyahut da deniz evresine nemli zarar veren, her deniz kazas veya

seyrsefer olay hakknda gerei ekilde yetkilendirilmi kii veya kiilerce veya onlar huzurunda

yrtlecek bir soruturma almasn emredecektir. Bayrak devleti ve dier devlet bu eit bir deniz

kazas veya seyrsefer olay hakknda, bu dier devletin her soruturmasnn yrtlmesi konusunda

ibirliinde bulunacaklardr.

Madde 95

Ak denizlerde sava gemilerinin dokunulmazl

Sava gemileri, ak denizlerde, bayran tadklar devlet dnda, dier devletler ynnden mutlak yarg

baklna sahiptirler.

Madde 96

Mnhasran, ticari olmayan bir kamu hizmetinde kullanlan gemilerin dokunulmazl

Bir devlete ait olan veya onun tarafndan iletilen ve mnhasra ticari olmayan bir kamu hizmetinde kullanlan

gemiler, ak denizde bayran tadklar devlet dnda, dier devletler ynnden mutlak yarg baklna

sahiptirler.

Madde 97

atma ve deniz seyrseferine ilikin dier her trl olayda cezai yarg yetkisi

1- Ak denizde, kaptann veya gemi hizmetindeki dier herhangi bir kiinin ceza veya disiplin

sorumluluunu inta ettiren bir atma halinde veya deniz seyrseferine ilikin dier herhangi bir olayda,

bu kiiler hakknda ceza veya disiplin kovuturmas, ancak ya geminin bayran tad devletin veya

bu kiilerin tabiiyetinde bulunduklar devletin adli veya idari makamlar nezdinde alabilir.

2- Disiplin konusunda bir kaptan brvesi veya yeterlilik veya ehliyet belgesi vermi olan devlet, belge sahibi, bu devletin vatanda olmasa dahi, yasal yollara riayet ederek, bu belgelerin geri alnmasna

karar verme hususunda mnhasr yetkili olacaktr.

3- Bayrak devleti yetkilileri dnda hi bir makam tarafndan soruturma amacyla da olsa, gemiye el konulmas veya geminin seferden alkonulmas emredilmeyecektir.

Madde 98

Yardm etme ykmll

1- Her devlet kendi bayran tayan bir geminin, kaptanndan, gemi mrettebat ve yolcular iin ciddi bir

tehlike oluturmadan ifa edilebilecek ise, aadaki hususlar gerekletirmesini talep edecektir.

a) Denizde tehlike ierisinde bulunan her kiiye yardm etmek;

b) Yardm ihtiyalarndan haberdar edildii takdirde, tehlikede bulunan kiileri, kendisinden makul olarak beklenebilen lde ve mmkn olduu kadar abuk kurtarmaya gitmek;

c) Bir atmadan sonra, dier gemiye, mrettebatna ve yolcularna yardmda bulunmak ve mmkn olduu lde kendi gemisinin adn, tescil limann ve urayaca en yakn liman dier gemiye

bildirmek.

2- Sahili bulunan btn devletle, deniz ve hava gvenliini salamak zere uygun ve etkili bir srekli arama ve kurtarma servisinin kurulmasn ve ileyiini kolaylatracaklar ve gerektii takdirde bu

amala komu devletlerle blgesel dzenlemeler erevesinde ibirliinde bulunacaklardr.

Madde 99

Kle tanmasnn yasaklanmas

Her devlet kendi bayran ekmee yetkili gemilerde kle tanmasn nlemek ve cezalandrmak ve bayrann

bu amala kullanlmasn nlemek zere etkili tedbirler alacaktr. Bayra ne olursa olsun, bir gemiye snan her

kle ipso facto hr olacaktr.

Madde 100

Deniz haydutluunun nlenmesi konusunda