denetİm Şİrketlerİ bİlgİlendİrme

DENETİM ŞİRKETLERİ BİLGİLENDİRME PROGRAMI

MUSTAFA SÖZEN UZMAN

02/08/2016 ANKARA

Türkiye Muhasebe Standartları’nın Uygulama Kapsamına İlişkin Kurum Düzenlemeleri

Denetimin Konusu

Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesi

TTK’nın Denetime İlişkin Hükümleri

Denetime İlişkin Kısıtlamalar

Denetim Raporu ve Denetim Görüşünün Oluşturulması

GÜNDEM

I- TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARININ UYGULAMA KAPSAMINA İLİŞKİN KURUM DÜZENLEMELERİ

Türkiye Muhasebe Standartlarının Yayımlanması ve Uygulanmasında Kamu Gözetimi Kurumunun Yetkisi

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (660 Sayılı KHK)

MADDE 9 ‒ (1) Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:

a) ……uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak.

b) Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulamasına yönelik ikincil düzenlemeleri yapmak …

MADDE 26 ‒ (2) Kurul, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için 9 uncu madde uyarınca belirlenen standartlardan farklı düzenlemeler yapmaya, bağımsız denetimin kapsamını ve içeriğini belirlemeye yetkilidir. Bu düzenlemeler, ilgili standartların cüz’ü addolunur.

6102 sayılı TTK’ya göre KGK’nın Yetkisi

MADDE 88– Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun yetkisi

(1) 64 ilâ 88 inci madde hükümlerine tabi gerçek ve tüzel kişiler münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, KGK tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, …..ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymak ve bunları uygulamak zorundadır.

(3) KGK, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için özel ve istisnai standartlar koymaya ve farklı düzenlemeler yapmaya yetkilidir. Bu standart ve düzenlemeler, Türkiye Muhasebe Standartlarının cüz’ü addolunur.

TTK Geçici Madde 1/4 Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar itibarıyla Türkiye Muhasebe Standartlarından muaf olacakları tespit etmeye veya bunlar için ayrı düzenlemeler yapmaya yetkilidir.

. MALİYE BAKANLIĞINA VERİLECEK FİNANSAL TABLOLAR

Vergi Uygulamaları 1 Seri Nolu

M.S.U.G.T. R.G.

26/12/1992

213 Sayılı V.U.K. 6102 TTK

Yetki: VUK 175. Mk.257 Amaç : Bilanço us. göre muh. açıklanması Kapsam : Bilanço es. göre defter tutanlar bu Tebliğe uymak zorundadırlar Değerleme Kısımları : Bazı hesapların nasıl değerleneceği açıklanmamıştır. Uygulamada VUK ile doldurulmuştur. Güncellemeler : 1992 yılında yayımlanan bu tebliğde gerekli güncellemeler yapılmamıştır.

Bilanço Esasına Göre Defter Tutma (Md.182-192) Değerlemeler (Md.258-330) Tek Düzene Uymama Cezası 5000-TL (Md.353)

TTK Md.64/5 Defter tutma yükümlülüğü TTK’ya tabi gerçek ve tüzel kişiler, - VUK’un defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri -1 s.nolu MSUGT ile getirilen düzenlemelere uymak zorundadır TTK’nın -defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, -aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.

Türkiye Muhasebe Standartlarının Uygulama Kapsamına İlişkin Kurum Düzenlemeleri

TMS UYGULAMA KAPSAMINA İLİŞKİN KURUL KARARI (26/8/2014 Tarih ve 29100 sayılı R.G.)

1- Ekli listedeki kurum…ve işletmelerin …. finansal tablolarının hazırlanmasında Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanmasına, (Ekli liste: SPK ve BBDK’ya tabi İşletmeler, Sigorta ve emeklilik şirketleri, Borsa İstanbul Piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen işletmeler)

2- Ekli listede yer almayan kurum, kuruluş ve işletmelerin de münferit veya konsolide finansal tablolarının (1/1/2014 tarihinden önce başlayan hesap dönemlerine ait olup hazırlanmamış veya genel kurula sunulmamış olanlar dâhil) hazırlanmasında isteğe bağlı olarak Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulayabileceğine,

3- Yukarıdaki kapsama dâhil olmayanlar için Kurumca bir belirleme yapılıncaya kadar yürürlükteki mevzuatın uygulanmasının devamına, karar verilmiştir.

Bağımsız Denetime Tabi Olup TMS’leri Uygulamayan Şirketlerin Fin. Tablolarının Hazırlanmasında Uygulanacak İlave Hususlar

İlave Hususlar

1- Hazırlanacak Finansal Tablolar Bilanço, Gelir Tablosu, Nakit Akış Tablosu ve Özkaynak Değişim Tablosu

2- Reeskont İşlemleri İHTİYARİ

3- Konsolidasyon İHTİYARİ

4- Amortisman ZORUNLU

5- Değer Düşüklüğü ZORUNLU (MSUGT’de Öngörülüyorsa)

6-Kıdem Tazminatı Hesaplanması ZORUNLU

Yukarıdaki düzenlemelerle ilgili olarak MSUGT'ta belirleme yapılmayan hususların uygulanmasında (işlem, hesaplama ve tahminlerde) TMS hükümlerinin kullanılması önerilmekle birlikte ilgili diğer mevzuatın kullanılması bu düzenlemeye aykırılık teşkil etmez. Kullanılan mevzuat dipnotlarda açıklanır. (Bağımsız

Denetime Tabi Olup TMS’leri Uygulamayan Şirketlerin Finansal Tablolarının Hazırlanmasında ve Sunulmasında Uygulanacak İlave Hususlar Md.10)

DENETİMİN TANIMI VE KONUSU

BAĞIMSIZ DENETİM : Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, Denetim Standartlarında Öngörülen Gerekli Bağımsız Denetim Tekniklerinin Uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını, ifade eder. (660 sayılı KHK Md.2/b, Bağ.Den.Yönetmeliği Md.4/b.)

Denetimin Konusu : Denetim; 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre denetlenmesi öngörülen finansal tablolar, yıllık faaliyet raporu, riskin erken saptanması ve yönetimine ilişkin sistemler ile …. diğer hususlara ilişkin konuları kapsar. (Bağ.Den.Yön. Md.6)

Finansal Tablolar

Fin. Raporlama Standartlara

Uygun-doğru

Makul Güvence

Denetim kanıtı

Denetim Standartları Denetçi Görüşü

DENETİMİN TANIMI VE KONUSU

BAĞIMSIZ DENETİM : Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, Denetim Standartlarında Öngörülen Gerekli Bağımsız Denetim Tekniklerinin Uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını, ifade eder. (660 sayılı KHK Md.2/b, Bağ.Den.Yönetmeliği Md.4/b.)

6102 Sayılı TTK’da denetim : MADDE 397- … denetime tabi olan şirketlerin …finansal tabloları ……, KGK tarafından yayımlanan …. Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir.

TTK Madde-403 … Denetçi, olumlu görüş verdiği takdirde yazısında, öncelikle …. Türkiye Denetim Standartları uyarınca yapılan denetimde, Türkiye Muhasebe Standartları ve diğer gereklilikler bakımından herhangi bir aykırılığa rastlanmadığını…..belirtir.

DENETİMİN TANIMI

BDS-700- P.30- Denetçi raporu, denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına uygun olarak yürütüldüğünü belirtir.

Bağımsız Denetçi Raporunun İlgili Bölümü Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu finansal tablolar hakkında görüş vermektir. yaptığımız bağımsız denetim, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartlarının Bir Parçası Olan Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmüştür..

DENETİMİN TANIMI

DENETİMİN TANIMI

BDS-200 Bağımsız Denetçilerin Genel Amaçları ve Bağımsız Denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi

P.18. Denetçi, denetimle ilgili tüm BDS’lere uyar. Yürürlükte olan bir BDS’nin ele aldığı şartlar mevcut ise, bu BDS’nin yürütülen denetimle ilgili olduğu kabul edilir. P.19. Denetçinin, bir BDS’nin amaçlarını anlaması ve hükümlerini uygun şekilde yerine getirebilmesi için açıklayıcı hükümler ve uygulama bölümü dâhil BDS’nin tamamına vâkıf olması gerekir. P. 20. Denetçi, bu BDS’nin ve denetimle ilgili diğer tüm BDS’lerin hükümlerine uymadığı sürece, denetçi raporunda denetimin BDS’lere uygun olarak yürütüldüğü şeklinde bir ifadeye yer veremez. Bağımsız Denetim Yönetmeliği Md. 40 – UYARI CEZASI

a) Denetim faaliyetinin, fiilin ağırlığına göre daha ağır bir yaptırım gerektirmeyen şekilde, TDS’ye aykırı olarak yürütülmesi,

DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN BELİRLENMESİ VE

KRİTERLERİN HESAPLANMASI

MADDE 397-

(1) Dördüncü fıkra uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerin …. finansal tabloları denetçi tarafından, …..Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir.

(4) ..denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir. (TTK 635 Ltd.lere de aynı hükümler uygulanır)

(5) Dördüncü fıkra kapsamı dışında kalan anonim şirketler ile 4572 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşları bu fıkra hükümlerine göre denetlenir. Denetime ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN BELİRLENMESİ VE KRİTERLERİN HESAPLANMASI

Denetime Tabi Şirketler

1- BKK ile belirlenen Sermaye Şirketleri

2- BKK dışında kalan A.Ş.’ler. (Diğer sermaye şirketleri bu kapsama girmiyor, sadece A.Ş.’ler)

Bağımsız Denetime Tabi Olma Ölçüleri Kapsama Giren İşletmeler

1 Aktif toplamı, Net Satış Hasılatı ve Çalışan Sayısıyla ilgili Genel Kriterleri Sağlayan Sermaye Şirketleri

Belirlenen hadleri aşan tüm sermaye şirketleri

2

Belirlenen genel kriterlerdeki hadlerden daha düşük hadler dikkate alınarak denetime tabi tutulacak işletmeler (II Sayılı Liste)

- Yurt çapında günlük gazete yayımlayan şirketler - Ortak sayısı itibariyle halka açık sayılan şirketler - EPDK’ya tabi şirketler - BTK’nın denetimine tabi şirketler - KİT’ler sermayesinin %50’si belediyeler ait şirketler - TMSF’ye devredilip faaliyeti devam eden şirketler - Kamu kurumu niteliğindeki mesleki kuruluşlar, sendikalar, dernek ve vakıflar..

3 Herhangi bir kritere tabi olmaksızın bağımsız denetime tabi tutulacak işletmeler (I Sayılı Liste)

- SPK ve BDDK şirketleri - Sigorta ve emeklilik şirketleri - İst. altın borsası üye olan yetkili müesseseler - Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketeri.. - Ulusal karasal, uydu ve kablolu televizyon sahibi medya sağlayıcı

şirketler

DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN BELİRLENMESİNE DAİR BAKANLAR KURULU KARARI

BKK Madde-4 Uygulamaya İlişkin Esaslar

Şirketler, bu Kararda belirtilen üç ölçütten en az ikisinin sınırlarını art arda iki hesap döneminde aşması durumunda müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olur.

Bağımsız denetime tabi şirketler söz konusu ölçütlerden en az ikisine ait sınırların art arda iki hesap döneminde altında kalması ya da bir hesap

döneminde söz konusu ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkarılır.

Bu Kararda belirtilen üç ölçütten ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; şirketin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından

yürürlükteki mevzuat uyarınca hazırladıkları önceki yıllara ait (son iki yıldaki) finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise şirkette önceki yıllardaki (son iki yıldaki) ortalama çalışan sayısı esas alınır.

Bağlı ortaklıkları ve iştirakleri bulunan şirketler açısından bu kararda belirtilen üç ölçütten ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından ana ortaklık ve bağlı ortaklığa ait finansal tablolarda yer alan kalemlerin toplamı (varsa grup içi işlemler yok edilir), çalışan sayısı bakımından ise ana ortaklıkta ve bağlı ortaklıkta önceki yıllardaki (son iki yıldaki) ortalama çalışan sayılarının toplamı dikkate alınır.

İştirakler açısından, söz konusu ölçütler iştirakteki hisseleri oranında dikkate alınır.

Denetime Tabi Olma Kriterleri

(BKK Md .3) 2013 Yılı Finansal

Tabloları için 2014 Yılı Finansal



Tabloları için

AKTİF TOPLAMI 150 milyon 75 milyon 50 milyon 40 milyon

YILLIK NET SATIŞ 200 milyon 150 milyon 100 milyon 80 milyon

ÇALIŞAN SAYISI 500 çalışan 250 çalışan 200 çalışan 200 çalışan

Bakanlar kurulu kararına göre bağımsız denetime tabi olan sermaye şirketleri

2015’te denetime tabi miyim? 2014 2013 2015 hadlerine bak

(50,100,200)

2016’da denetime tabi miyim? 2015 2014 2016 hadlerine bak

(40,80,200)

2015’in denetimi için bakıldığında esas alınacak hadler

50

100 200

2016’in denetimi için bakıldığında esas alınacak hadler

40

80 200

Denetime Tabi Olma İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Soru : İlk kez denetim yaptıracak şirketlerin 3 yılı birden mi denetlenecek ? Örneğin şirketin ilk defa 2016 yılı denetlenecekse 2015 ve 2014 yılları da denetlenecek midir? Cevap: Bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesine dair bakanlar kurulu kararına ilişkin usul ve esaslar MADDE 13- (1) Denetime tabi olunan hesap dönemlerine ilişkin finansal tablolar denetimden geçmiş olarak sunulur. Geçmiş hesap dönemi veya dönemlerine ilişkin finansal tabloların karşılaştırmalı olarak sunulması esastır. Geçmiş hesap dönemlerinde denetime tabi olunmamış ise, denetimden geçmiş finansal tablolarla karşılaştırmalı olarak sunulan geçmiş dönem finansal tablolarının denetimden geçmiş olması zorunlu değildir. NOT: Bu konuda «BDS-510-İlk Bağımsız Denetimler-Açılış Bakiyeleri» standardı rehberlik sağlamaktadır.

Denetime Tabi Olma İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Soru: A Şirketinin kendisi denetime tabi olma şartlarını taşımıyor, ancak A şirketinin tüzel kişi ortağı olan B şirketi denetime tabidir. Bundan dolayı A şirketinin de denetlenmesi gerekir mi?

(6) Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca denetime tabi olma şartlarını taşımayan bir şirket, sadece ana ortaklığının, bağlı ortaklığının veya iştirakinin Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında denetime tabi olması nedeniyle denetime tabi olmaz. Bu durum, topluluk 3 denetçisinin konsolide finansal tabloların denetimine ilişkin TTK ve TDS çerçevesindeki yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.

‘A’ A.Ş. Bilançosu

500.01- Ortak B A.Ş.

‘B’ A.Ş. Bilançosu

242.01- Bağlı Ort. A

DENETİME İLİŞKİN KISITLAMALAR

TTK Madde 400

Bağımsız Denetim Yönetmeliği 22 ve 26’nci maddeler

Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı


TTK Madde 400


Aşağıda sayılanlar Denetlenecek Şirkette Denetçi Olarak Görev Alamaz (TTK Md.400/1)

1- Denetlenecek şirkette pay sahibi olanlar

2- Denetlenecek şirketin yöneticileri (Denetimden önceki 3 yıl dahil)

3- Denetlenecek şirket ile ilişkili taraf ilişkisi bulunanlar (TTK-400/1-c ve d)

4- Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyet ve katkıda bulunanlar

5- Önceki maddeye gereğince denetçi olamayacak gerçek veya tüzel kişinin ….. kanuni temsilcisi, …, çalışanı, yönetim kurulu üyesi, ortağı, sahibi olanlar,

6- Son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin meslekî faaliyetinden kaynaklanan gelirinin tamamının yüzde otuzundan fazlasını denetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık faaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda da elde etmesi bekleniyorsa,

Bağımsız Denetim Yönetmeliği Madde 26- Denetim Faaliyetine İlişkin Kısıtlamalar


Denetim kuruluşları ve denetçiler aşağıda belirtilen denetimleri üstlenemezler:

1- Bağımsızlığı zedeleyecek denetimler.

2- Denetlenen işletmenin özelliğine göre denetim kadrosunun sayı, nitelik veya tecrübe bakımından yetersiz olduğu denetimler.

3- Denetim kuruluşunun veya denetçinin mevcut iş yükü sebebiyle sağlıklı bir şekilde yürütülmesi mümkün olmayan denetimler.

4- Sözleşme kabul süreçlerine ilişkin Kurum tarafından yapılan düzenlemelere aykırı denetimler.

5- Denetçiler, denetçilik görevinden ayrılmalarından itibaren iki yıl geçmedikçe son iki yılda denetiminde bulunduğu işletmelerde ve bağlı ortaklıklarında kilit yönetici olarak görev alamazlar.

Bağ.Den.Yön. Madde 22- Bağımsızlık ve Bağımsızlığın Korunması


Bağımsızlığı zedeleyen veya ortadan kaldıran bazı durumlar;

Denetim kuruluşu ve denetçiler, denetlenen işletmeye, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik, vergi danışmanlığı ve vergi denetimi dışında, danışmanlık veya başka bir hizmet veremez, bunu denetim ağında yer alan kuruluşlar, ilişkili denetim kuruluşu ve diğer işletmeleri aracılığıyla yapamaz. Denetim kuruluşunun gerçek kişi ortakları, denetçileri ve kilit yöneticileri tarafından verilen hizmetler de bu kapsamda değerlendirilir.

Bağ.Den.Yön. Madde 26/ç

ç) Üç yıl geçmedikçe; denetim kuruluşları son on yılda yedi yıl, denetim kuruluşlarında çalışanlar da dahil olmak üzere denetçiler ise son yedi yılda beş yıl denetim çalışması yürüttükleri işletmelere ilişkin denetimleri üstlenemezler.

6102 sayılı TTK; Madde 400/2

(2) On yıl içinde aynı şirket için toplam yedi yıl denetçi olarak seçilen denetçi üç yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemez. KGK …. bu fıkrada belirtilen süreleri kısaltmaya yetkilidir.

ROTASYON UYGULAMASI

DENETİME İLİŞKİN KISITLAMALARA UYULMAMASININ MÜEYYİDELERİ

UYARI CEZASI :

40/b) Bağımsızlığı tehdit eden hususlara ilişkin gerekli önlemlerin alınmaması ve bunlara ilişkin değerlendirmelerin kayda geçirilmemesi, 40/ı) Kuruma yapılacak bildirimlerin zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirilmemesi,

FAALİYET İZNİNİ ASKIYA ALMA CEZASI : Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin, iki yılı geçmemek üzere Kurul kararıyla belirlenen süreyle askıya alınmasıdır.

a) Uyarı yaptırımını gerektiren fiilin, uyarıya rağmen devamı veya yaptırımın kesinleşmesinden itibaren iki yıl içinde tekerrürü ya da bu süre içinde uyarı yaptırımını gerektiren farklı fiillerin üçüncü defa işlenmesi. c) Yapılan denetim çalışmalarında, ….bağımsızlık…..ve diğer etik ilkelere uyulmaması ç) Denetlenen işletmeye 22 nci maddenin beşinci fıkrasına aykırı olarak hizmet verilmiş olması. d) 26 ncı maddede belirtilen denetim kısıtlamalarına riayet edilmemesi.

ETİK KURALLAR

DENETÇİNİN UYMAK ZORUNDA OLDUĞU ETİK İLKELER (Bağ.Den.Standardı Md.21 ve Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı)

Dürüstlük; bütün mesleki ve iş ilişkilerinde dürüst, açık, doğru ve güvenilir olmak,

Tarafsızlık; önyargıların, temayüllerin, çıkar çatışmalarının veya başkalarının nüfuzlarını kötüye kullanarak meslek veya işle ilgili muhakemelerini ve kararlarını etkilemesine izin vermemek,

Mesleki yeterlik ve özen; uygulama, mevzuat ve denetim tekniklerindeki güncel gelişmeler ışığında, mesleki bilgi ve beceriyi, denetlenen işletmelerin yeterli denetim hizmeti almalarını temin edecek bir seviyede tutmak ve TDS’ye uygun bir şekilde ve özen içinde hareket etmek,

Sır saklama; mesleğin icrası sırasında elde edilen bilgilerin gizliliğine riayet etmek; söz konusu bilgilerin açıklanması için yasal veya mesleki bir hak veya görevin bulunması durumu saklı olmak kaydıyla, uygun ve belirli bir yetki olmaksızın bu tür bilgileri üçüncü kişilere açıklamamak ve kendisi veya üçüncü kişilerin çıkarlarına kullanmamak,

Mesleğe uygun davranış; ilgili mevzuata uymak ve denetim mesleğinin itibarını zedeleyici fiil ve davranışlardan kaçınmak,

ETİK KURALLAR

ETİK İLKELERE YÖNELİK TEHDİTLER (Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı)

Kişisel çıkar tehdidi – finansal veya finansal olmayan bir çıkarın, denetçinin yargısını/muhakemesini veya davranışını uygun olmayan şekilde etkilemesi tehdididir. (Örneğin; Denetçinin doğrudan finansal çıkarının bulunması, denetim ücretine bağımlılık, denetlenen şirkette istihdam)

Kendi kendini denetleme tehdidi – denetçinin; kendisi veya çalıştığı denetim şirketindeki bir başka kişi tarafından varılmış bir yargının işletme ile ilgili bir yargıya varırken dayanak olarak kullanması durumunda, söz konusu sonuçları uygun şekilde değerlendiremeyecek olması tehdididir. (Örneğin; Denetimin konusunu teşkil eden kayıtları oluşturmak için kullanılacak orijinal verilerin kullanılması)

Taraf tutma tehdidi – Denetçinin, bir müşterinin pozisyonunu, kendi tarafsızlığından taviz verecek şekilde desteklemesi tehdididir. (Örneğin; Denetçinin üçüncü tarafla yaşanan bir davada denetlenen şirketin avukatı gibi davranması)

Yakınlık tehdidi – Denetçinin, bir müşteri ile uzun süreli veya yakın ilişki içerisinde bulunmasından dolayı, bu kişilerin çıkarları lehine fazlasıyla temayül göstermesi veya bunların çalışmalarına yönelik olarak fazlasıyla kabul eder bir yaklaşım sergilemesi tehdididir.

Yıldırma tehdidi – Denetçi üzerinde başkalarının nüfuzlarını kötüye kullanma çabaları da dâhil olmak üzere, denetçinin mevcut veya hissettiği baskılardan dolayı tarafsız olarak hareket edebilmesinin engellenmesi tehdididir. (Örneğin; müşteri tarafından sözleşmenin sonlandırılmasıyla tehdit edilme, denetçinin dava edilmekle tehdit edilmesi)

ETİK KURALLARA UYMAMANIN MÜEYYİDESİ

Faaliyet iznini askıya alma

MADDE 41 – (1) Aşağıda belirtilen aykırılıklarda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, denetim

kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinleri fiilin ağırlığı dikkate alınarak, iki yılı geçmemek üzere Kurul

kararıyla belirlenen süreyle askıya alınır:

c) Yapılan denetim çalışmalarında, TDS çerçevesinde dürüstlük, tarafsızlık, bağımsızlık, mesleki yeterlilik ve

özen, sır saklama, mesleğe uygun davranış ve diğer etik ilkelere uyulmaması, kaliteli ve güvenilir denetimler

gerçekleştirilmemesi.

Bağımsız Denetim Raporunda Etik Hükümlere Yapılan Atıf (BDS-700 P. 30. ) Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu Sorumluluğumuz, …..finansal tablolar hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim, ……………. Bağımsız Denetim Standartlarına uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını ………. gerektirmektedir.

DENETİM RAPORU VE DENETİM GÖRÜŞÜNÜN

OLUŞTURULMASI

DENETİM RAPORU VE DENETİM GÖRÜŞÜNÜN OLUŞTURULMASI

E) Denetim raporu MADDE 402- (1) Denetçi, yapılan denetimin …. sonuçları hakkında, ….finansal tabloları konu alan bir rapor düzenler (2) Bundan başka ayrı bir rapor hâlinde, yönetim kurulunun, … yıllık faaliyet raporunda yer alan irdelemeleri, finansal tablolar ile tutarlılığı ve gerçeğe uygunluğu açısından değerlendirilir. (6) Denetim çerçevesinde 398/4 uyarınca bir değerlendirme yapılmışsa, bunun sonucu ayrı bir raporda gösterilir.

Bağımsız Denetçinin Hazırlanması Gereken Raporlar Yasal Mevzuat

1- Bağımsız Denetim Raporu TTK Md.402/1,

2- Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporuna ilişkin bağımsız denetçi raporu

TTK Md.402/2, Md-400

3- Riskin Erken Saptanması Sistemi komitesinin uygulamalarına ilişkin rapor

TTK Md.398 (TTK 378.maddeye göre SPK şirketlerinde zorunlu, diğerlerinde denetçinin bu yönde görüş bildirmesi durumunda zorunlu)


E) Denetim raporu MADDE 402- (4) Denetim raporunun esas bölümünde; a) Defter tutma düzeninin, finansal tabloların ve topluluk finansal tablolarının, kanun ile esas sözleşmenin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olup

olmadığı, b) Yönetim kurulunun denetçi tarafından denetim kapsamında istenen açıklamaları yapıp yapmadığı ve belgeleri verip vermediği, açıkça ifade edilir.

Mevzuattan Kaynaklanan Diger Yükümlülüklere İlişkin Rapor 1) TTK 'nın 402 'nci maddesinin 4’üncü fıkrası uyarınca Sirket' in 01 Ocak - 31 Aralık 2015 hesap döneminde defter tutma düzeninin TKK ile Şirket esas sözleşmesinin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olmadığına dair önemli bir hususa rastlanmamıştır . 2) TTK'nın 402'nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Yönetim Kurulu tarafından denetim kapsamında istenen açıklamaları yapmış ve talep edilen belgeleri vermiştir.

riskin erken saptanması sistemi ve komitesinin uygulamalarına ilişkin raporun


Görüş Türü Görüşün İçeriği ( TTK Madde-403, Bağımsız Den.Yön. Madde-30)

Olumlu Görüş Denetçi, finansal tabloların, tüm önemli yönleriyle, geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlandığı sonucuna varırsa olumlu görüş verir.

Sınırlı Olumlu Görüş (Şartlı Görüş)

Denetim konusunda denetim kıstasına göre önemli uyumsuzluklar veya aykırılıklar bulunduğu ya da yeterli ve uygun denetim kanıtı toplanamadığı, ancak bunların denetim konusunun genelini etkilemediği durumlarda sınırlı olumlu görüş verilir.

Görüş Vermekten Kaçınma Denetçi, görüşüne dayanak teşkil edecek yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edemezse ve ……finansal tablolar üzerindeki muhtemel etkilerinin önemli ve yaygın olabileceği sonucuna varırsa, görüş vermekten kaçınır.

Olumsuz Görüş Yeterli ve uygun denetim kanıtı elde etmiş olan denetçi, yanlışlıkların …finansal tablolar için önemli ve (etkisinin) yaygın olduğu sonucuna varırsa olumsuz görüş verir.

NOT: Olumsuz görüş ve görüş vermekten kaçınma durumunda yönetim kurulu….dört iş günü içinde, genel kurulu toplantıya çağırır ve genel kurul yeni bir yönetim kurulu seçer. … Yeni yönetim kurulu altı ay içinde, …. uygun finansal tablolar hazırlatır ve …. genel kurula sunar. (TTK Madde-403/4,5)


Olumlu Görüş Dışında bir Görüş verilmesine neden Olan

Hususun Niteliği

Bu Hususun Finansal Tablolar Üzerindeki Etkilerinin veya Muhtemel Etkilerinin Yaygınlığına İlişkin

Denetçinin Muhakemesi

(BDS-705)

Önemli ancak Yaygın Değil

Önemli ve Yaygın

Finansal tablolar “önemli yanlışlık” içermektedir. Sınırlı olumlu görüş

(Şartlı görüş)

Olumsuz görüş

Yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilememektedir. Sınırlı olumlu görüş

(Şartlı görüş)

Görüş vermekten kaçınma


Görüş Türü Örnek Rapor Formatları

Olumlu Görüş Raporu BDS-700 Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma Ve Raporlama

Sınırlı Olumlu Görüş Raporu BDS-705 Bağımsız denetçi raporunda olumlu görüş dışında bir görüş verilmesi Standardı

Görüş Vermekten Kaçınma R. BDS-705

Olumsuz Görüş Raporu BDS-705

Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor

BDS-700, BDS 705

Yönetim Kurulu Yıllık Faaliyet Raporu BDS-700 Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma Ve Raporlama

Rapora - dikkat çekilen hususlar ve diğer hususlar paragrafları ekleme

706-Bağımsız denetçi raporunda yer alan dikkat çekilen hususlar ve diğer hususlar paragrafları

DENETİM RAPORUNUN YÖNETİM KURLUNA TESLİMİ VE BİLDİRİMİ

TTK Madde-402/7- Denetçi, raporunu imzalar ve yönetim kuruluna sunar.

Madde-407/2 (Genel Kurul) …… en az bir yönetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısında hazır bulunmaları şarttır. ….. Denetçi genel kurulda hazır bulunur. Üyeler ve denetçiler görüş bildirebilirler.

Bağ.Den.Yön. Md.34/b (Bildirimler) …denetim raporları, imza tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde KGK’ya bildirilir.

DENETÇİ RAPORUNUN YÖNETİM KURULUNA TESLİMİ VE KGK’YA BİLDİRİMİ

Yönetim

Kuruluna Genel

Kuruldan Önce TTK-402, 407

KGK 30 gün içinde BDY 34

DENETÇİ RAPORU

TEŞEKKÜRLER…

DENETİM KURULUŞLARI

BİLGİLENDİRME PROGRAMI

Murat ESKİN

02 AĞUSTOS 2016

GÖZETİM DAİRESİ BAŞKANLIĞI

SUNUM İÇERİĞİ

SÖZLEŞME KABUL PROSEDÜRLERİ

DENETİM SÖZLEŞMELERİNİN HAZIRLANMASI

SÖZLEŞMEDE BULUNMASI GEREKEN ASGARİ UNSURLAR

SÖZLEŞMEDE BULUNMAMASI GEREKEN HUSUSLAR

SORUMLU DENETÇİLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ

BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ

SÖZLEŞME BİLDİRİMLERİ

GELİR BİLDİRİMLERİ

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI BİLDİRİMLERİ

ŞEFFAFLIK RAPORU BİLDİRİMLERİ

ŞEFFAFLIK RAPORLARI

ŞEFFAFLIK RAPORUNA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLER

ŞEFFAFLIK RAPORLARINDA ASGARİ OLARAK YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

2



Sözleşme Kabul Prosedürlerinde Dikkate Alınması Gereken Düzenlemeler:

KKS-1: Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin Kabulü ve Devam Ettirilmesi

(P.26-28, A18-A23).

Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı

Türk Ticaret Kanunu m. 400

Bağımsız Denetim Yönetmeliği m. 22 ve m. 26

BDS 210: Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Şartları Üzerinde Anlaşmaya Varılması

3



KKS-1: Müşteri İlişkisinin ve Denetim Sözleşmesinin Kabulü ve Devam

Ettirilmesi (P.26-28, A18-A23):

Denetim şirketi, müşteri ilişkisinin ve denetim sözleşmesinin kabulü ve devam

ettirilmesine yönelik olarak ancak aşağıdaki hususları yerine getirdiği sürece

denetimi üstleneceğine veya ilişkiyi devam ettireceğine ilişkin kendisine

makul güvence sağlayan politika ve prosedürler oluşturur;

Denetimin yürütülmesi konusunda yetkin olmak, zaman ve kaynaklar dâhil

denetimi yürütmek için gerekli beceri ve kapasiteye sahip olmak,

Etik hükümlere uygunluğu sağlayabilmek,

Müşterinin dürüstlüğünü değerlendirmiş olmak ve dürüst olmadığı sonucuna

varılmasına sebep olacak herhangi bir bilgiye sahip olmamak.

4



Denetimin Yürütülmesi Konusunda Yetkin Olmak, Zaman ve Kaynaklar Dâhil

Denetimi Yürütmek İçin Gerekli Beceri ve Kapasiteye Sahip Olmak:

Denetim şirketinin yeni veya mevcut bir müşteriden yeni bir denetim sözleşmesi

kabul edebilmesi için gerekli yeterlik, beceri, kapasite ve kaynaklara sahip olup

olmadığının değerlendirilmesi, söz konusu denetime özgü yükümlülüklerin ve ilgili

tüm kademelerdeki mevcut şirket personelinin niteliklerinin gözden geçirilmesini

gerektirir.

Denetim şirketi personelinin ilgili sektörlere veya denetim konularına ilişkin bilgi sahibi olup

olmadığı,

Denetim şirketi personelinin ilgili düzenleme ve raporlama hükümlerine ilişkindeneyimlerinin veya gerekli bilgi ve becerileri etkin biçimde edinebilme kabiliyetinin olupolmadığı,

Denetim şirketinin gerekli yeterlik, beceri ve kapasiteye sahip yeterli personelinin bulunupbulunmadığı,

İhtiyaç hâlinde uzmanlardan faydalanma imkânının olup olmadığı,

5



Etik Hükümlere Uygunluğu Sağlayabilmek,

Müşterinin Dürüstlüğünü Değerlendirmiş Olmak ve Dürüst Olmadığı

Sonucuna Varılmasına Sebep Olacak Herhangi Bir Bilgiye Sahip Olmamak.

Aşağıdaki hususlar müşterinin dürüstlüğüne ilişkin olarak dikkate alınması gereken

hususlar arasındadır:

6


Müşterinin ana ortaklarının, kilit yöneticilerinin ve üst yönetiminden sorumluolanların kimlikleri ve ticari itibarları.

İş uygulamaları da dâhil müşteri faaliyetlerinin niteliği.

Müşterinin ana ortaklarının, kilit yöneticilerinin ve üst yönetiminden sorumlu

olanların muhasebe standartlarını yorumlama ve iç kontrol çevresi gibi hususlardakitutumlarına ilişkin olumsuz bilgiler.

Müşterinin, denetim ücretlerini olabilecek en düşük seviyede tutmaya yönelik

ısrarlı tutumu.

Çalışma kapsamının uygun olmayan şekilde sınırlandırıldığına dair göstergeler.

Müşterinin kara para aklama veya suç teşkil eden diğer faaliyetlerde

bulunabileceğine ilişkin göstergeler.

Denetim şirketinin seçilmek istenmesinin ve önceki denetim şirketinin yeniden

seçilmemesinin nedenleri.

İlişkili tarafların kimlik ve ticari itibarları.


7 SÖZLEŞME KABUL PROSEDÜRLERİ

Türk Ticaret Kanunu m. 400

Bağımsız Denetim Yönetmeliği m. 22 ve m. 26



Türk Ticaret Kanunu m. 400/1: Aşağıdaki hâllerden birinin varlığında, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavirve/veya sermaye şirketi ve bunların ortaklarından biri ve bunların ortaklarının yanında çalışan veya bu cümlede anılan kişilerin mesleğibirlikte yaptıkları kişi veya kişiler, ilgili şirkette denetçi olamaz. Şöyle ki, önceki cümlede sayılanlardan biri;

a) Denetlenecek şirkette pay sahibiyse,

b) Denetlenecek şirketin yöneticisi veya çalışanıysa veya denetçi olarak atanmasından önceki üç yıl içinde bu sıfatı taşımışsa,

c) Denetlenecek şirketle bağlantısı bulunan bir tüzel kişinin, bir ticaret şirketinin veya bir ticari işletmenin kanuni temsilcisi veyatemsilcisi, yönetim kurulu üyesi, yöneticisi veya sahibiyse ya da bunlarda yüzde yirmiden fazla paya sahipse yahut denetlenecek şirketinyönetim kurulu üyesinin veya bir yöneticisinin alt veya üst soyundan biri, eşi veya üçüncü derece dâhil, üçüncü dereceye kadar kan veyakayın hısmıysa,

d) Denetlenecek şirketle bağlantı hâlinde bulunan veya böyle bir şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip olan bir işletmedeçalışıyorsa veya denetçisi olacağı şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip bir gerçek kişinin yanında herhangi bir şekilde hizmetveriyorsa,

e) Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette veyakatkıda bulunmuşsa,

f) Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının çıkarılmasında denetleme dışında faaliyette veya katkıdabulunduğu için (e) bendine göre denetçi olamayacak gerçek veya tüzel kişinin veya onun ortaklarından birinin kanuni temsilcisi,temsilcisi, çalışanı, yönetim kurulu üyesi, ortağı, sahibi ya da gerçek kişi olarak bizzat kendisi ise,

g) (a) ilâ (f) bentlerinde yer alan şartları taşıdığı için denetçi olamayan bir denetçinin nezdinde çalışıyorsa,

h) Son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin meslekî faaliyetinden kaynaklanan gelirinin tamamının yüzde otuzundan fazlasınıdenetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlıkfaaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda da elde etmesi bekleniyorsa,

O şirkete denetçi olamaz.



Türk Ticaret Kanunu m. 400/2: On yıl içinde aynı şirket için toplam yedi yıl

denetçi olarak seçilen denetçi üç yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden

seçilemez. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu bu

fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve bu fıkrada

belirtilen süreleri kısaltmaya yetkilidir.

Türk Ticaret Kanunu m. 400/3: Denetçi, denetleme yaptığı şirkete, vergi danışmanlığı ve vergi denetimi dışında, danışmanlık veya hizmet veremez,

bunu bir yavru şirketi aracılığıyla yapamaz.



BDY m. 22/5: Denetim kuruluşu ve denetçiler, denetlenen işletmeye, 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik, vergidanışmanlığı ve vergi denetimi dışında, danışmanlık veya başka bir hizmet veremez, bunu denetim ağında yer alankuruluşlar, ilişkili denetim kuruluşu ve diğer işletmeleri aracılığıyla yapamaz. Denetim kuruluşunun gerçek kişi ortakları,denetçileri ve kilit yöneticileri tarafından verilen hizmetler de bu kapsamda değerlendirilir.

BDY m.26: (1) Denetim kuruluşları ve denetçiler aşağıda belirtilen denetimleri üstlenemezler:

a) 6102 sayılı Kanun uyarınca üstlenemeyecekleri denetimler.

b) Bağımsızlığı zedeleyecek denetimler.

c) Denetlenen işletmenin özelliğine göre denetim kadrosunun sayı, nitelik veya tecrübe bakımından yetersiz olduğudenetimler.

ç) Üç yıl geçmedikçe; denetim kuruluşları son on yılda yedi yıl, denetim kuruluşlarında çalışanlar da dahil olmak üzeredenetçiler ise son yedi yılda beş yıl denetim çalışması yürüttükleri işletmelere ilişkin denetimleri.

d) Sözleşme kabul süreçlerine ilişkin Kurum tarafından yapılan düzenlemelere aykırı denetimler.

e) Denetim kuruluşunun veya denetçinin mevcut iş yükü sebebiyle sağlıklı bir şekilde yürütülmesi mümkün olmayandenetimler.

(2) Birinci fıkranın (ç) bendinde geçen sürelerin hesabında aynı denetim ağı içinde bulunan kuruluşlar ile ilişkili denetimkuruluşları tarafından yapılan denetimlerde geçen süreler topluca dikkate alınır. Çalıştığı denetim kuruluşuna bakılmaksızın,denetçinin aynı denetlenen işletmede geçirdiği süreler birlikte dikkate alınır.

(3) Denetçiler, denetçilik görevinden ayrılmalarından itibaren iki yıl geçmedikçe son iki yılda denetiminde bulunduğuişletmelerde ve bağlı ortaklıklarında kilit yönetici olarak görev alamazlar.

(4) Denetçiler sadece bir denetim kuruluşu adına denetim yapabilirler. İstihdam edildikleri denetim kuruluşuyla ilişkileri sonaermedikçe başka bir denetim kuruluşunda ya da tek başına denetim faaliyetinde bulunamazlar.



Denetim Ekiplerinin Değerlendirilmesi (BDY m.27):

Bağımsızlık hükümlerine uygun denetçinin tespiti (TTK m.400, BDY m.22 ve m.26,

Etik Kurallar Standardı)

Denetime yetkili olunan alanların gözden geçirilmesi (BDY m.11, m.18.)

Denetlenen işletmenin büyüklüğü, faaliyetleri ile tabi olduğu düzenlemelerin

özelliğine göre gerekli yetki, bilgi, beceri ve tecrübeye sahip olan denetçilerin

belirlenmesi. (BDY m.27/1)

Sorumlu denetçilerin görevlendirilmesi (BDY m.28).

SÖZLEŞME KABUL PROSEDÜRLERİ12


DENETİM SÖZLEŞMELERİNİN HAZIRLANMASI Sözleşmelerin İçermesi Gereken Asgari Unsurlar (BDY m.29/1):

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca denetime tabi olan sermaye

şirketlerine ilişkin yapılacak denetimlerde sözleşmenin dayanağını teşkil eden genel kurul kararı veya mahkeme

kararının, genel kurul organı bulunmayan işletmelerde ise denetçi seçmeye yetkili organın kararının tarih ve sayısı,

Denetimin amacı, kapsamı ve dönemi ile varsa özel nedenleri,

Denetim konusu ve kıstası,

Tarafların sorumlulukları,

Denetimin TDS’ye ve ilgili mevzuata uygun olarak yürütüleceği ve tamamlanacağı hususuna yer veren hüküm,

Denetimle ilgili olarak istenen her türlü kayıt, doküman ve diğer bilgilere sınırsız bir şekilde erişimin sağlanacağına yer

veren hüküm,

Denetim ekibinde yer alan denetçilerin, yedekleri de dahil olmak üzere isim ve unvanları, öngörülen çalışma süreleri ve

her biri için uygun görülen ücret tutarının ayrıntılı dökümü ile toplam denetim ücreti,

Sorumlu denetçi ve yedeğinin denetim raporunu denetim kuruluşu adına imzalamaya yetkili olduğuna ilişkin hüküm,

Denetimin başlangıç ve bitiş tarihleri ile raporun teslim tarihi,

Mesleki sorumluluk sigortası yapılacağına ilişkin hüküm,

Denetlenen işletmenin, rapor tarihinden sonra ancak finansal tabloların veya yıllık faaliyet raporunun ilan tarihinden

önce gerçekleşen ve bunları etkileyecek olaylardan denetçiyi haberdar etmekle yükümlü olduğu,

Sözleşmenin ancak mevzuat uyarınca feshedilebileceğine ilişkin hüküm.

13


Sözleşmelerde Bulunmaması Gereken Hususlar (BDY m.29/2):

Sözleşmede, denetim hizmeti dışında başka bir hizmet yapılması öngörülemez.

Denetim ücretinin ödenmesi denetim hizmeti dışında başka bir şarta

bağlanamaz.

DENETİM SÖZLEŞMELERİNİN HAZIRLANMASI14


SORUMLU DENETÇİLİK Sorumlu Denetçi: Belirli şartları sağlayan denetçiler arasından, denetim

kuruluşunun yönetim organı kararı ile belirlenen, Kurumun onayı alınmaksuretiyle görevlendirilen, denetim raporunu denetim kuruluşları adınaimzalama yetkisini haiz olan denetçilerdir.

Sorumlu Denetçi Olabilme Şartları (BDY m.28/1):

KAYİK Dahil Sorumlu Denetçi:

15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olması,

bu sürenin en az iki yılında fiilen denetçi, kıdemli denetçi veya başdenetçi unvanı ilemevzuatta denetim öngörülen alanlarda denetimlerde bulunmuş olması.

KAYİK Hariç Sorumlu Denetçi:

10 yıllık mesleki tecrübeye sahip olması,

Bu sürenin en az bir yılında fiilen denetçi, kıdemli denetçi veya başdenetçi unvanı iledenetimlerde bulunmuş olması.

Yönetim organı kararı ve Kurum onayı (BDY m.28/2): Denetçilerin yukarıdabelirtilen şartları haiz olduğunu gösteren bilgi ve belgeler, denetim kuruluşutarafından yönetim organının kararıyla birlikte Kuruma onay için gönderilir.

15


BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ Sicil Bilgilerinde Meydana Gelen Değişikliklerin Bildirimi (BDY m.34/1-a)

Sicil bilgileri dahil olmak üzere, Kuruma daha önce bildirilmiş her türlü bilgide meydana gelen değişiklikleritakip eden günden itibaren en geç 10 gün içinde. (EYBİS ve/veya Denetim Kuruluşu Yetkilendirme ve BilgiGirişi Sistemi üzerinden)

Denetim Sözleşmelerinin Bildirimi (BDY m.34/1-b):

Denetim sözleşmeleri, imza tarihinden itibaren 30 gün içinde. (Sözleşme Bilgi Girişi Sistemi üzerinden)

Görevden Alma ve Fesih Bildirimi (BDY m.34/1-c)

Görevden alma ve sözleşmenin feshine ilişkin işlem tarihini takip eden günden itibaren en geç 10 gün içinde.(Kuruma yazılı olarak)

Mesleki Sorumluluk Sigortası Bildirimi (BDY m.34/1-ç):

Mesleki sorumluluk sigortası poliçesini düzenlenme tarihini ve poliçe ve sigorta şirketindeki değişiklikleri takipeden günden itibaren en geç 10 gün içinde. (Sözleşme Bilgi Girişi Sistemi üzerinden)

Gelir Bildirimi (BDY m.34/1-d):

Son takvim yılına ait gelirler, Mayıs ayının on beşinci gününün sonuna kadar. (Sözleşme Bilgi Girişi Sistemiüzerinden)

Şeffaflık Raporu Bildirimi (BDY m.36/1):

Bir takvim yılında KAYİK denetimi yapmış denetim kuruluşları ilgili takvim yılını müteakip, özel hesap dönemikullanan denetim kuruluşları ise hesap dönemi kapanışını müteakip dördüncü ayın sonuna kadar. (SözleşmeBilgi Girişi Sistemi üzerinden)

16


ŞEFFAFLIK RAPORLARI GENEL YÜKÜMLÜLÜKLER (BDY m.36):

Hazırlama, Yayımlama ve Kuruma Bildirme Yükümlülüğü (BDY m. 36/1): Bir takvim

yılında KAYİK denetimi yapmış denetim kuruluşları ilgili takvim yılını müteakip, özel

hesap dönemi kullanan denetim kuruluşları ise hesap dönemi kapanışını

müteakip dördüncü ayın sonuna kadar yıllık şeffaflık raporunu Kuruma bildirir ve

kendi internet sitelerinde yayımlar.

5 yıl süre ile Kamunun Erişimine Açık Tutma Yükümlülüğü (BDY m.36/5): Şeffaflık

raporu ile raporun güncellenmesi halinde raporun orijinal hali ve güncellenmiş

halleri ayrı ayrı beş yıl süreyle kamunun erişimine açık tutulur.

İlgili Takvim Yılında KAYİK Denetimi Yapmayan Kuruluşların Şeffaflık Raporuna

İlişkin Yükümlülüğü (BDY m.36/4): KAYİK denetimine ilişkin listelerde yer almakla

birlikte bir takvim yılı içerisinde KAYİK denetimi yapmayan denetim kuruluşları budurumu internet sitelerinin şeffaflık raporlarıyla ilgili bölümünde açıklar.

17


ŞEFFAFLIK RAPORLARINDA YER ALACAK ASGARİ BİLGİLER

(BDY m.36/2) a) Hukuki yapısı ve ortakları hakkında açıklama,

b) Kilit yöneticileri ve sorumlu denetçileri hakkında açıklama,

c) İçinde yer aldığı denetim ağının hukuki ve yapısal özelliklerine ilişkin açıklama,

ç) İlişkili denetim kuruluşları ve diğer işletmelere ve bu ilişkilerin mahiyetine ilişkin açıklama,

d) Organizasyon yapısı hakkında açıklama,

e) Kalite güvence sistemi incelemesinin en son ne zaman yapıldığına dair bilgi,

f) Bir önceki yılda denetim hizmeti verdiği KAYİK’lerin listesi, (Kişisel güvenliğe ilişkin önemli ve etkinbir tehdidin var olması ve buna talep olması halinde Kurumun onayıyla buna ilişkin açıklamadailgili denetlenen işletme bilgilerine yer verilmeyebilir.

g) Denetçilerinin sürekli eğitimine yönelik izlenen politikalar hakkında açıklama,

ğ)Bağımsızlıkla ilgili uygulamalarına ilişkin, bağımsızlık ilkesine uyumun gözden geçirilmiş olduğunuda teyit eden açıklama,

h) Toplam gelirlerin finansal tablo denetimi, diğer denetimler ve denetim dışı hizmetler itibarıyladağılımı gibi denetim faaliyetinin ağırlığını gösteren finansal bilgiler,

ı) Sorumlu denetçilerin ücretlendirilme esaslarına ilişkin bilgiler,

i) Kalite kontrol sisteminin tanıtımı ve bu sistemin etkin olarak çalıştığına dair denetim kuruluşuyönetiminin beyanı,

j) Kurum tarafından istenen diğer bilgiler.

18


TEŞEKKÜR EDERİM…


DENETİM KURULUŞU VE DENETÇİLERİN

YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUKLARI

Mehmet Akif TEKEREK

Uzman

1


DENETİM KURULUŞU VE

DENETÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

2


Denetim kuruluşları ve denetçilerin gerek denetledikleri işletmelere, gerekse

bu işletmelerle yatırım vb ilişkileri bulunan 3. kişilere ve kamu kurumlarına karşı

uymak zorunda oldukları yasal yükümlülükleri bulunmaktadır.

Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde denetim kuruluşu ve denetçilerin

uymak zorunda oldukları temel yükümlülükleri şu şekilde gruplandırmak

mümkündür:

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda düzenlenen yükümlülükler,

Bağımsız Denetim Yönetmeliğinde düzenlenen yükümlülükler

3


DENETİM KURULUŞU VE DENETÇİLERİN 6102 SAYILI

TÜRK TİCARET KANUNUNDA DÜZENLENEN

YÜKÜMLÜLÜKLERİ

4


6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 399 uncu maddesinde düzenlenen,

denetçinin seçimi, görevden alınması ve sözleşmenin feshine ilişkin hükümlere

uymak, bu hükümlere aykırı denetim faaliyetlerini üstlenmemek:

I - Seçim, görevden alma ve sözleşmenin feshi

MADDE 399- (1) Denetçi, şirket genel kurulunca; topluluk denetçisi, ana şirketin genel kurulunca seçilir.

Denetçinin, her faaliyet dönemi ve her hâlde görevini yerine getireceği faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi şarttır.

Seçimden sonra, yönetim kurulu, gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil

ettirir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan eder.

(2) Denetçiden denetleme görevi, sadece dördüncü fıkrada öngörüldüğü şekilde ve başka bir denetçi atanmışsa

geri alınabilir.

5


6 (3) Konsolidasyona dâhil olan ana şirketin finansal tablolarını denetlemek için seçilen denetçi, başka bir denetçi seçilmediği takdirde, topluluk finansal tablolarının da denetçisi kabul edilir. (8) Denetçi denetleme sözleşmesini, sadece haklı bir sebep varsa veya kendisine karşı görevden alınma davası açılmışsa feshedebilir. Görüş yazısının içeriğine ilişkin fikir ayrılıkları ile denetlemenin şirketçe sınırlandırılmış olması veya görüş yazısı vermekten kaçınma haklı sebep sayılamaz. Denetçinin sözleşmeyi feshi yazılı ve gerekçeli olmalıdır. Denetçi fesih tarihine kadar elde ettiği sonuçları genel kurula sunmakla yükümlüdür; bu sonuçlar 402 nci maddeye uygun bir rapor hâline getirilerek genel kurula verilir. (9) Denetçi altıncı fıkra hükmüne göre fesih ihbarında bulunduğu takdirde, yönetim kurulu hemen, geçici bir denetçi seçer ve fesih ihbarını genel kurulun bilgisine, seçtiği denetçiyi de aynı kurulun onayına sunar.


6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 400 üncü maddesinde düzenlenen yasaklara uymak,

söz konusu yasakların mevcut olduğu denetimleri üstlenmemek,

TTK Madde 400: Aşağıdaki hâllerden birinin varlığında, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir ve/veya

sermaye şirketi ve bunların ortaklarından biri ve bunların ortaklarının yanında çalışan veya bu cümlede anılan kişilerin mesleği birlikte

yaptıkları kişi veya kişiler, ilgili şirkette denetçi olamaz. Şöyle ki, önceki cümlede sayılanlardan biri;

a) Denetlenecek şirkette pay sahibiyse,

b) Denetlenecek şirketin yöneticisi veya çalışanıysa veya denetçi olarak atanmasından önceki üç yıl içinde bu sıfatı

taşımışsa,

c) Denetlenecek şirketle bağlantısı bulunan bir tüzel kişinin, bir ticaret şirketinin veya bir ticari işletmenin kanuni temsilcisi

veya temsilcisi, yönetim kurulu üyesi, yöneticisi veya sahibiyse ya da bunlarda yüzde yirmiden fazla paya sahipse yahut denetlenecek

şirketin yönetim kurulu üyesinin veya bir yöneticisinin alt veya üst soyundan biri, eşi veya üçüncü derece dâhil, üçüncü dereceye kadar

kan veya kayın hısmıysa,

d) Denetlenecek şirketle bağlantı hâlinde bulunan veya böyle bir şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip olan bir işletmede

çalışıyorsa veya denetçisi olacağı şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip bir gerçek kişinin yanında herhangi bir şekilde hizmet

veriyorsa,

e) Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette

veya katkıda bulunmuşsa,

f) Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının çıkarılmasında denetleme dışında faaliyette

veya katkıda bulunduğu için (e) bendine göre denetçi olamayacak gerçek veya tüzel kişinin veya onun ortaklarından birinin kanuni

temsilcisi, temsilcisi, çalışanı, yönetim kurulu üyesi, ortağı, sahibi ya da gerçek kişi olarak bizzat kendisi ise,

g) (a) ilâ (f) bentlerinde yer alan şartları taşıdığı için denetçi olamayan bir denetçinin nezdinde çalışıyorsa,

h) Son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin meslekî faaliyetinden kaynaklanan gelirinin tamamının yüzde otuzundan fazlasını

denetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık

faaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda da elde etmesi bekleniyorsa,

O şirkete denetçi olamaz.

7


6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 402 nci maddesine göre;

Yapılan denetimin türü, kapsamı, niteliği ve sonuçları hakkında, gereken

açıklıkta, anlaşılır, basit bir dille yazılmış ve geçmiş yılla karşılaştırmalı

olarak hazırlanmış, finansal tabloları konu alan bir rapor düzenlemek,

Bu raporu şirketin yönetim kuruluna teslim etmek ve

Yapılan çalışmanın sonuçları hakkında şirketin genel kurulunu

bilgilendirmek,

8



Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu finansal tablolar ile tutarlılığı

ve gerçeğe uygunluğu açısından değerlendirmek,

Bu değerlendirmeler sonucunda ulaştığı sonuçları ayrı bir rapor haline

getirmek,

Bu raporu bağımsız denetim raporu ile birlikte şirketin yönetim kuruluna

sunmak ve

Bu konuda elde ettiği sonuçlar hakkında şirketin genel kurulunu

bilgilendirmek,

9



6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 378 inci maddesi uyarınca

payları borsada işlem gören şirketlerde kurulan Riskin Erken

Saptanması ve Yönetimi Komitesinin yapısı ve uygulamalarını

değerlendirmek,

Bu değerlendirme sonucu ulaştığı sonuçları ayrı bir rapor haline

getirmek ve

Bu raporu bağımsız denetim raporu ile birlikte şirketin yönetim

kuruluna sunmak,

10


6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 398 inci maddesine göre;

Payları borsada işlem görmeyen şirketlerde, 6102 sayılı Türk Ticaret

Kanununun 378 inci maddesi uyarınca Riskin Erten Saptanması ve

Yönetimi Komitesinin kurulmasının gerekli olup olmadığı

konusunda değerlendirme yapmak,

Bu komitenin kurulmasını gerekli gördüğü durumlarda bunu derhal

şirketin yönetim kuruluna yazılı olarak bildirmek,

11



Denetimini yaptıkları şirketin genel kurul toplantısına katılmak,

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 404 üncü maddesinde düzenlenen

sır saklama yükümlülüklerine uymak;

TTK MADDE 404: (1) Denetçi ve özel denetçi, bunların yardımcıları ile denetleme

yapmasına yardımcı olan temsilcileri, denetimi dürüst ve tarafsız bir şekilde yapmak ve sır saklamakla

yükümlüdür. Faaliyetleri sırasında öğrendikleri, denetleme ile ilgili olan iş ve işletme

sırlarını izinsiz olarak kullanamazlar. Kasten veya ihmal ile yükümlerini ihlal edenler şirkete ve zarar

verdikleri takdirde bağlı şirketlere karşı sorumludurlar. Zarar veren kişi birden fazla ise sorumluluk

müteselsildir.

(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümün yerine getirilmesinde ihmali bulunan kişiler

hakkında, verdikleri zarar sebebiyle, her bir denetim için yüzbin Türk Lirasına, pay senetleri borsada

işlem gören anonim şirketlerde ise üçyüzbin Türk Lirasına kadar tazminata hükmedilebilir. İhmalleriyle

zarara sebebiyet veren kişilere ilişkin bu sınırlama denetime birden çok kişinin katılmış veya birden

çok sorumluluk doğurucu eylemin gerçekleştirilmiş olması hâlinde uygulandığı gibi, katılanlardan

bazılarının kasıtlı hareket etmiş olmaları durumunda da geçerlidir.

(3) Denetçinin bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketi olması

hâlinde sır saklama yükümü bu kurumun yönetim kurulunu ve üyelerini ve çalışanlarını da kapsar.

12


DENETİM KURULUŞU VE DENETÇİLERİN BAĞIMSIZ

DENETİM YÖNETMELİĞİNDE DÜZENLENEN

YÜKÜMLÜLÜKLERİ

13


Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 23 üncü maddesine göre;

Doğrudan veya dolaylı olarak reklam yapmamak,

Reklam sayılabilecek faaliyetlerde bulunmamak,

Ticaret unvanlarında, tabela veya basılı kâğıtlarında mesleki ve

akademik unvanları dışında başka unvan veya sıfat kullanmamak.

14


Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 24 üncü maddesine göre;

Diğer düzenlemelerde yer alan haksız rekabet halleri saklı kalmak

kaydıyla, denetim faaliyetinin niteliğini herhangi bir suretle

olumsuz yönde etkileyebilecek veya meslektaşlarına zarar

verebilecek tarzda ve ölçüde faaliyet göstermemek,

KGK tarafından izin verilen haller hariç olmak üzere, başka bir

denetim kuruluşu ve denetçi ile denetim hizmeti ilişkisi devam

eden bir denetlenen işletmenin aynı döneme ilişkin denetim hizmet

talebini kabul etmemek,

15


Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 35 inci maddesine göre;

Ticari defterlerini, düzenlenen denetim raporlarını, elektronik ve manyetik

ortamlarda tutulanlar da dahil olmak üzere, denetim çalışmalarına ve kalite

kontrol sistemine ilişkin her türlü belgeyi ekleri ile birlikte en az on yıl

süre ile saklamak,

KGK tarafından yapılacak incelemelerde istenilen her türlü bilgi, belge,

defter ve sair vasıtaların örneklerini ibraz etmek, yazılı ve sözlü bilgi

vermek ve tutanakları imzalamak,

16



Denetim sonuçlarını, 6102 sayılı Kanuna ve Bağımsız Denetim

Yönetmeliğine uygun şekilde raporlayıp sunmak, denetim faaliyeti ve

sonuçları konusunda genel kurula açıklamalarda bulunmak.

6102 sayılı Kanunun 378 inci maddesi uyarınca gerekli hallerde riskin

erken saptanması ve yönetimi komitesinin kurulmasını önermek, böyle bir

sistem varsa bunun yapısı ve uygulamalarını açıklayan ayrı bir rapor

düzenleyerek denetim raporuyla birlikte yönetim kuruluna sunmak.

17



6102 sayılı Kanununun 399 uncu maddesinde belirtilen denetçilerin

seçimi, görevden alınması ve sözleşmenin feshine ilişkin hükümlere

uymak.

Denetim sözleşmesinin feshi halinde, fesih tarihine kadar elde ettiği

sonuçları 6102 sayılı Kanunun 402 nci maddesine uygun bir rapor

haline getirerek genel kurulun bilgisine sunmak.

Bağımsız denetime ilişkin olarak 660 sayılı Kanun Hükmünde

Kararname ve ikincil mevzuat düzenlemeleri dışındaki 6102 sayılı

Kanun ve ilgili mevzuatında öngörülen diğer yükümlülükleri yerine

getirmek.

18


19 MADDE 44– Denetimlerde sorumluluk (1) Denetim raporlarının TDS’ye aykırı olması ile bu raporlardaki bilgi ve kanaatlerin yanlış, eksik ve yanıltıcı olması

nedeniyle doğabilecek zararlardan, denetim kuruluşları ve denetçiler ayrı ayrı hukuken sorumludurlar. (2) İdari yaptırımlar, mevzuata aykırılıkları tespit edilen denetim kuruluşları ve denetçiler hakkında uygulanır. Kurumca gerekli görülen hallerde, denetim ekiplerinde görevlendirilen ve işlem ve eylemleriyle mevzuata aykırılığa neden olan denetçiler hakkında da yaptırım uygulanır. (3) Denetim ekiplerinde, denetçi olarak görevlendirilenler dışında, denetime yardımcı olmak üzere yer alan kişilerin sebep olduğu mevzuata aykırılıklardan, idari yaptırımlar bakımından bu kişiler değil, gözetiminde çalıştıkları denetim kuruluşları ve denetçiler sorumlu tutulur. Denetime yardımcı olmak üzere yer alan kişilerin genel hükümler, bağımsızlık, tarafsızlık ve sır saklama yükümlülüklerinden doğan sorumluluk halleri saklıdır.


denetİm Şİrketlerİ bİlgİlendİrme

Documents