DS DENEME SINAVI FEN BLMLER - 7 ZMLER

NDEKLER1. Kullanm klavuzu 2. Gramer sorular iin ortak aklama ve zm teknikleri 3. Kelime sorular iin ortak aklama ve zm teknikleri 4. Cloze test sorularnn zm teknikleri 5. Cmle tamamlama sorularnn zm teknikleri 6. eviri sorularnn zm teknikleri 7. Uymayan At tr sorularda zm teknikleri 8. Karlkl konuma sorularnn zm teknikleri 9. Paragraf tamamlama sorularnn zm teknikleri 10. Metin inceleme sorularnn zm teknikleri 11. Metin inceleme sorularyla ilgili son deerlendirme

1. Kullanm Klavuzu*zmler en az sayda dilbilgisi terimi kullanlarak yaplm ve bu terimlerin bir ou rneklerle anlatlmtr. Ancak, zmler blmnn ncelikli hedefi dilbilgisi terimleri retmek deil, pratik yaklamlar sergileyerek adaylarn yanllar arasndan doru cevab bulabilmelerini salamaktr. Bu nedenle, kullanlan terminolojiden nce zm tekniklerini anlamaya almanz neririz. *zmler, adaylarn orta dzey ngilizce bilgisine sahip olduklar varsaylarak hazrlanmtr. Baz sorularn zmleri, bu dzeyin altnda kalan adaylar iin karmak gelebilir. Bu durumdaki adaylarn, rnek DS snavlar zmeye balamadan nce gramer bilgilerini ve genel kelime hazinelerini gelitirmeleri gerekir. *zmler en az sayda kelimeden yararlanlarak yaplmtr. Bunun iin zel bir gayret sarf edilmemi, sorunun zm iin ne kadar kelimenin bilinmesi gerekiyorsa, zmde de sadece o kadar kelime kullanlmtr. Kelime bilgisini snayanlar hari, zm yaplan dier sorularn neredeyse hibirinde fen bilimlerine ait (fizik, kimya, inaat vs.) zel terminoloji kullanlmamtr. Ancak bu durum, kelime bilmeden de DS snavnn baarlabilecei anlamna gelmez. Adaylarn belli bir sayya ulaana kadar genel (ekirdek) kelime hazinelerini arttrmalar gerekir. Adaylar, bu sayede sorularda ayklama yapabilecek (bilinmesi gerekmeyen zel terminoloji arasndan ihtiya duyduklarn seebilecek), kimi incelikleri ve balantlar yine bu sayede fark edebileceklerdir (e ya da zt anlamllar, azalan ya da oalan deerler vs.). *Baz sorularn zmlerinde krmz ya da yeil renkli ifade ya da cmleler kullanlmtr. Krmz renk o ifade ya da cmlenin hatal, yeil ise doru olduunu gsterir. *zmlerde, paragraf balarnda ilk kez kullanldklar zaman yanl seenekler krmz, doru olanlar ise yeile boyanmtr. *Mavi renkli kelime ya da ifadeler verilen bilgi ya da yaplan uyarnn dikkat ekmesi iin kullanlmtr. *Aklamas yaplan konuyu anlamakta zorlanyorsanz, mor renkle belirtilmi blme geri dnmek yararnza olacaktr. *Baz sorularda (eviri, kelime vs.) kimi seenekler iin aklama verilmemitir (Kimi sorularda yanl seeneklerin ayklanmas ile yetinilirken, kimilerinde ise sadece doru cevap belirtilmitir). Bunun nedeni, bu tr seenekler iin herhangi bir aklamann mmkn ya da gerekli grlmemesidir. *Sorularn tek tek zmne gemeden nce, her bir soru trne ait ayr ntl zm nerileri ve ok sayda rnek verilmitir. Soru trlerine ait nemli uyarlar ve teknikler ieren bu aklamalar okumadan sorularn zmne gemeyiniz. *Sorularn zmnde kapsam geni tutulmu, ancak aklamalar anlalr bir dille yazlmtr. zmler 80 soruyla snrl gibi grnyorsa da, kapsam aslnda bundan ok daha genitir. yle ki;

1.

2.

3.

zmler blmnde yaplan aklamalarn ncelikli hedefi adaya belli bir norm kazandrmaktr (snavn kendisinden ne beklediini bilek, snav tahlil edebilmek ve doru bir zm stratejisi uygulamak). Bu normu kazanamam bir adayn snavdaki baars esen rzgarn insafna kalmtr. Bu durumdaki bir aday, rzgar kendisini nereye srklerse oraya gider ve yanl alma teknikleri izleyerek ve/veya alma tekniklerini srekli deitirerek yava yava hedeften uzaklar, zmler blmnn ikinci hedefi adayn soruya bak asn deitirmektir. Aday, sorunun snamak istedii bilgiyi ortaya kartabilmeli; soru iinde verilen dier gereksiz bilgileri ayklayabilmelidir. Bu sayede aday, yapabilecei sorular abuk fark edecek ve yapamayaca sorularla uramayacaktr, Sistematize edilmemi hibir bilgi tam anlamyla kullanlabilir deildir. Byle bir bilgiyi kontrol altnda tutamaz, yani onunla ba edemezsiniz. te, bu blmn nc ve belki de en nemli hedefi DSnin ileyi mekanizmasn her bir soru tr iin ayr ayr aklamak, yani snav tad zellikler asndan snflandrmaktr.

Yukarda belirttiimiz nedenlerden tr, zmler geni kapsaml tutulmu ve bu sayede, adaylarn bundan sonraki snavlarda daha fazla soruyu daha ksa zamanda cevaplayabilecek bilgi ve beceriyi edinmeleri amalanmtr.

2. Gramer sorular iin ortak aklama ve zm teknikleri (1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 22, 23. sorular)(Not: Kelime sorularna ait zm teknikleri aada 5. sorunun aklamasndan nce verilmitir.) Gramer sorularnn zmlerine gemeden nce, bu tr sorularda adaylarn dikkat etmeleri gereken baz noktalar vurgulamak istiyoruz: *Gramer sorusu, gramer bilgisiyle zlr. Ancak, bir gramer kitabndan kuru kuruya konu alarak snavda sorulan gramer sorularn zebilecek beceriye ulamak adeta bir hayal gibidir. Her yeni soruda, nceden bilinmeyen bir incelikle (tuzakla!) karlaan ama bunu fark edemeyen aday, sorunun Trke'sini bir btn olarak anlamaya alr. Bu aba, verilecek cevabn yanl olmas sonucunu deitirmedii gibi, adayn performansn drr ve her saniyesi byk bir dikkatle harcanmas gereken vaktini alar. Bu nedenle, gramer sorularn tercme etmekten olabildiince uzak durmal, ncelikle sorunun yumuak karnn bulmaya almalsnz, *Sorunun yumuak karnn bulmak iin seeneklerde verilen unsurlarla (zaman ekimleri, balalar, ilgi zamirleri vs.) soru iindeki kimi unsurlarn ilintili ve ilintisiz olan ynlerini tespit ederek ie balaynz: rnein, herhangi bir soruda verilen birleik cmlenin ana cmlesi present perfect tense ise, soruya ait seenekler arasnda bulunan ve yan cmleye balanmas istenen zaman balalar (when, while, after vs.) yanl cevap olacaklardr. nk bir zaman balal (since ierenler hari) cmlenin baland ana cmle present perfect tensee kapaldr. After I have graduated, I have started to work for a well-known multi-national company. Bu rnei hem yan cmle, hem de ana cmle asndan irdeleyelim: 1. Verilen balal yan cmle, ana cmledeki present perfect eylemin zaman zarf grevindedir. 2. Konumac, Mezun olduktan sonra, ... diyerek gemie deil gelecee iaret etmektedir, nk zaman balal bir yan cmlede present perfect tense, simple present tense grevinde kullanlabilir ve simple present tensee benzer ekilde gelecee iaret edebilir. Konumacnn 2005 ylnda mezun olacan varsayalm ve After I have graduated=After (the year) 2005 eitliini kuralm ve aadaki rnei tekrar inceleyelim: After 2005, I have started to work for a well-known multi-national company. imdi de ana cmleyi irdeleyelim: 1. Hatal kullanlan have started eylemi, yerini future tensee (will start) brakmaldr. 2. Ya da cmle gemii anlatyorsa, zamanlarn batan aa deimesi gerekmektedir: After I had graduated, I started to work for a well-known multi-national company. Zira, present perfect tensein zamandan muaf olduunu ve kesin saat ve tarihe iaret eden zaman zarflaryla kullanlmadn biliyoruz, *Tense bilgisinin gerekmedii gramer sorusu hemen hemen yok gibidir. Bu nedenle, genel tense uyumundan ve balalarda tense geiinden (olaylarn birbirini izleyi srasna gre zaman ekimi) mutlaka haberdar olmalsnz. rnein, bir ana cmle + bala + yan cmle formlnde, yan cmle past perfect ekimde olsun ve bizden bu cmlenin balacn bulmamz istensin. Seenekler arasnda bulunan sonu balalarnn (however,

therefore, so, nevertheless vs.) doru cevap kma ihtimalleri son derece zayftr. Zira, past perfect tense iki gemi olaydan ilk gerekleeni (nedeni) anlatmak iin kullanlr. Halbuki, sonu balalar, ad zerinde, iki gemi olaydan ikincisine, yani sonuca iaret ederler. Aada, bu formle uygun bir soru verilmitir: We ate all that we were offered at the dinner, .......... we hadnt had anything to eat the whole day. A) for (=because) B) however C) therefore Yukarda yaplan aklamalarn nda, rnek sorunun doru cevab A seeneidir, *Zaman zarflaryla ilgili bilginiz, Yesterday iin simple past ve now iin present continuous tense gerekir diyebilmekten daha ileri gitmelidir. Baz tenseleri ya da modal fiilleri hatrlatan ipucu zarflarn bilmelisiniz. rnein, before long (=soon) future tensete kullanlr (Well know who the murderer is before long). Bir aktarm cmlesinde ise will yerini woulda brakr (He said they would know who the murderer was before long), *Olumlu cmleye olumsuz anlam veren yet zaman zarfn da unutmamak gerekir. Bildiiniz gibi yet, yaygn olarak present perfect ekimli olumsuz cmlelerde ya da soru cmlelerinde kullanlr: Has he arrived yet? I havent seen him yet. Ancak, aadaki rneklerde yet olumlu bir cmleyi tek bana olumsuz yaparken, eylemin henz gereklemediini, geciktiini vurgular: He is yet to come! (Hala gelecek! Geleceini syledi ama daha ortada yok.) We have yet to hear from the Ministry. (Bakanlktan haber bekliyoruz/ Bakanlktan daha haber gelmedi; elimiz kolumuz bal.), *Fiilleri sadece ismen tanyor ve hangi zel yaplarla ve zaman ekimleriyle birlikte kullanldklarn bilmiyorsanz, DS snavndaki baarnz yok yere geciktirmi ya da tehlikeye atm olursunuz. Kimi fiillerin belirli zamanlarda (zellikle present continuous ya da present perfect) ekimleri ya hi yoktur ya da ok nadirdir. ounluunu duyu/duygu fiillerinin (understand, hope, own, owe=borlu olmak, see, think vs.) oluturduu bu fiilleri tanmalsnz, *Kimi fiiller belirli baz balalarn ilgi alanna girerler. rnein, bir bala sorusunda act, behave, look, treat fiilleri varsa, akla ilk gelen as if=as though seenei olur. Benzer ekilde, ask, wonder ve doubt fiilleri de whether ile yaygn olarak kullanlrlar, She treats her cat as if it were her own child. He wondered whether his wife would recover from her illness,

*Bazen anlamlar birbirine ok benzeyen iki bala yapsal zellikleriyle birbirinden ayrlr. Until (-e kadar) ve by the time (-e kadar) balalar bu duruma verilebilecek gzel bir rnektir. Bu balalarn sadece Trke karlklarn bilerek soruyu cevaplamak mmkn deildir. Aadaki iki cmleyi inceleyelim: 1. The meeting will be over by the time we get there. 2. We will stay here until we find a better hotel. Yukardaki rneklerde, eanlaml olduklarn dnerek by the time yerine until ve until yerine by the time kullanalm. Bu takdirde, anlam deiecek ve cmleler, Trke evirileri doru gibi grnse de ngilizce asndan hata iereceklerdir: 1. 2. Oraya varana kadar toplant (srekli) bitmi olacak. Daha iyi bir otel bulana kadar (bir defaya mahsus/bir an iin) burada kalaca z.

rnek cmlelerin evirisinden de anlalaca zere, by the time bir eylemin belli bir tarihe/saate kadar sadece bir kez gerekleeceine iaret ederken (Ill be back by six oclock), until o eylemin devam edeceini anlatr (Ill wait for you until six oclock). Bu nedenle untilli bir yan cmle, baland ana cmlede wait, study gibi devamllk gsteren fiiller ister. By the time kalbnn ana cmlesinde ise leave, come back, arrive gibi anlk fiillerin bulunmas gerekir, *Gramer sorularnda adaylarn gzden kardklar bir dier nemli konu ise balal cmlelerdeki punctuation marks, yani noktalama iaretleridir (virgl, noktal virgl vs.). rnein therefore, however gibi sonu balalar (co-ordinating conjunctions), balandklar ana cmleden noktal virgl ile ayrlrlar. Bu kurala uyan ve uymayan balalarn iyi tannmas gerekir. Ayrca, bala sorularnda birbirine paralel ya da zt olan sfatlara/zarflara da dikkat edilmelidir. Bu sayede sorunun zm kolaylar ve ayn anda birden fazla seenek elenebilir. Aadaki soruyu inceleyelim: A few of what the tribesmen narrated were soundly based on observation and experience; .........., most were fanciful stories which they seemed to have made up. A) because B) although C) however D) therefore Burada noktal virgl, virgl arasnda yer alabilecek iki bala vardr (1. however, 2. therefore). Bu balalardan ztlk (a few most) anlatan ilki (however) doru cevaptr. Bu kurallardan haberdar olmayan bir aday, A, B ve D seeneklerini gereksiz yere deerlendirmeye alacak (yani bu balalarn tad anlam soru cmlesine ykleyip cmleyi tercme etmeye alacak) ve bilmedii bir sr kelime ve yap arasnda boularak vaktini ve umudunu yitirecektir, *Karlatrma (comparison) cmleleri ve pekitiriciler (intensifiers) gramer sorularnn vazgeilmez konularndandr. Nispeten kolay bir konu olmasna ramen, birka basit kural bilmemek bu tr sorularda gereksiz hatalara ve puan kayplarna neden olur. rnei inceleyelim: The interview went .......... worse than I had expected.

A) more B) far C) many D) much more Worse, badly zarfnn (ya da bad sfatnn) ikinci derecesi (comparative degree) olduundan kendi iinde er eki tar, yani more zarfna ihtiya duymaz. A seenei bu nedenle hataldr. Many, bir karlatrma cmlesinde sadece saylabilen isimlerle birlikte pekitirici olarak kullanlabilir (We have many more problems than you think we do.). Much tek bana pekitirici grev stlenebilir (The interview went much worse than I had expected.), ancak more bizi tekrar A seeneine gtryor ve ii bozuyor. Far, ikinci derece sfat ve zarflarla kullanlan bir pekitirici olup yukarda verilen rnek sorunun doru cevabdr (B seenei), *Far pekitiricisini bilince, by far renmemek olmaz. By far, superlative degree iin uyarc/hatrlatcdr. Bu pekitiricinin kullanld bir karlatrma sorusunda doru cevap, the most, the best gibi en stnlk derecesinde ekilmi sfat/zarf ieren bir seenek olacaktr. Benzer ekilde, nc derece sfat/zarf ieren bir soruda pekitirici bilgisi snanyorsa, by far dier seenekler arasndan hemen ne kacaktr: Your son is by far the most difficult student I have ever had to teach. Yukarda, gramer sorularnda dikkat edilmesi gereken baz incelikleri aktarmaya altk. imdi dilerseniz, Deneme Snavnn zmlerine geelim.

Soru 1. We read continually about global warming .......... to virtually every significant weather event that .......... these days. A) having been linked / is occurring B) being linked / occurs C) to be linked / occurred D) linking / would occur E) to have been linked / had occurred zm 1. Doru cevap: B. ndirgeme (reduction) ve tense bilgisini ayn anda snayan bir soru. A seeneinin ikinci ksmndaki is occurring, sorunun sonunda yer alan these days zaman zarf ile uyuuyor. Ancak, birinci ksmdaki having been linked indirgemesi gemii anlatt iin hem soru giriindeki continually, hem de these days zaman zarflar ile tezat oluturuyor. nk bu indirgemenin k noktas ounlukla past perfect tense'tir. rnei inceleyelim: Having been refused access to her children, the mother had to go to court. (ocuklar n grmesine izin verilmedii iin anne mahkemeye bavurmak zorunda kald.) ndirgenmi ksmn tam anm aadaki gibidir: As she had been refused...

Grld gibi, A seenei, tad past perfect orijinli indirgeme nedeniyle yanl cevaptr. B seeneindeki being linked indirgemesinin continuous bir tense'e ait olduu belli. Buna gre, sorunun anm aadaki gibi dnlebilir: We read continually about global warming which is being linked... Seenein ikinci ksmnda bulunan occurs simple present ekilmitir. Bu, ilk bakta these days zaman zarfyla tezat oluturan bir seim gibi grnyor. Ancak, occur fiili tad anlam gerei (meydana gelmek, olumak, ortaya kmak) genellikle simple present ekim alr. Bu nedenle, doru cevap B seeneidir. C seeneinde to be linked (to be V3) indirgemesi en yaygn olarak aadaki ifadelerden sonra kullanlr: *nc dereceden bir sfat (en stnlk derecesi): He was the youngest officer who was awarded a medal for bravery. He was the youngest officer to be awarded a medal for bravery. *The only ifadesi: She was the only journalist who was allowed access to the bilateral talks (ikili gr meler). She was the only journalist to be allowed access to the bilateral talks. *The first, the second, the last gibi sra say sfatlar: Neil Alden Armstrong was the first human who set foot on the moon. Neil Alden Armstrong was the first human to set foot on the moon. (Hatrlatma: rnekte aktif fiil kullanld iin indirgeme to V1 eklinde gerekleti.) C seeneinde ayrca zaman uyumazl var: these days zaman zarf ve simple past ekimli occurred fiili. D seeneinde indirgeme aktif. Bize pasif lazm. nk aktif bir fiil kendisinden sonra byk ounlukla nesne alr. Soruda ise link fiilini nesne takip etmiyor. rnei inceleyelim: The study links liver cancer (=nesne) with the hepatitis B virus. Liver cancer is linked (Nesne yok!) to the hepatitis B virus. D seeneindeki would occur kipi (modal verb) ise daha ziyade art (if clause) ya da aktarm (reported speech) cmlelerinde karmza kar. Burada kullanlmas doru deil. E seenei iin C'nin aklamasna geri dnmek gerek. Ayrca, buradaki to have been linked indirgemesi (past participle) gemii anlatyor. Bu da cmlenin geliine aykr. Paper is known to have been invented by Egyptians.

Yukardaki rnekte to have been+V3 kullanm yerindedir, nk kadn Msrllar tarafndan bulunuu gemite kalm bir olaydr. Soru 2. If the discovery .........., it .......... speculation that the Galaxy is teeming with life. A) had been confirmed / would fuel B) will be confirmed / will have fuelled C) is confirmed / will fuel D) has been confirmed / has fuelled E) was confirmed / would have fuelled zm 2. Doru cevap: C. Dzenli bir if'li cmle sorusu. nce art cmlelerinin ayr tipinde yan cmle ve ana cmle arasndaki tense ve model fiil (kip) ilikisini hatrlayalm: Tip 1 If (yan cmle) + simple present present continuous present perfect (nadir) can / should / must / have to / am-is-are to + V1 simple future simple present future continuous can / may / should / must simple past past continuous could / had to / was-were to + V1 would / could / might would be + Ving would have to past perfect past perfect continuous could have +V3 (nadir) / had had to / should have + V3 (ok nadir) would/could/might + have + V3 would have been + Ving would have had to

(ana cmle) +

Tip 2 If

(yan cmle) +

(ana cmle) +

Tip 3 If

(yan cmle) +

(ana cmle) +

A seenei 3/2 (e iki eklinde okuyunuz!) bir if'li cmle iin uygun debilecek zel bir durum. Bu tr bir art cmlesinde, ana cmle now, nowadays, today gibi imdiki zamana ait bir zarf ierir. rnein: If you had listened (3. tip) to your doctor, you wouldn't be suffering (2. tip) from ulcer now.

B seeneinde, if'li yan cmle iin simple future tense kullanm hatal. Ayrca, ana cmle iin future perfect kullanlm. Bu zaman, neredeyse hep by the time kalb ierisinde grdmz hatrlayacaksnz. rnein: By the time the ambulance arrives, the casualty (kazazede) will have already died. C: Doru cevap C seenei, 1. tip art cmleleri iin uygun bir tense ikilisi tayor. Sorunun ana cmlesindeki (is teeming) imdiki zaman ekimi, bu seimin doru olduunu gsteriyor. D seeneinin birinci ksmnda bulunan present perfect'in art cmlelerinde kullanm yaygn deildir. a. If you live in an area for ten years, you will know many people. b. If you have lived in this area for ten years, you should have known many people by now. lk rnekte (a), her zaman mmkn olabilecek bir durumdan sz ediliyor: Bir semtte on yl oturursanz, orada bir ok insan tanrsnz. kinci rnekte (b) ise u an sz konusu olan zel bir durum var: Eer bu semtte on yldr oturuyorsanz (gerekten yleyse), imdiye kadar bir ok insan tanm olmalydnz. Bu durumun genel bir gerek olmad ak. te bu nedenle, present perfect ekim (a) rneine deil, (b) rneine uygun der. D seeneinin ikinci yakasnda yine bir present perfect ekim var. Bu ve dier gerek zamanlar (simple past, past perfect, present continuous vs.), varsaymlarn, tahminlerin ya da kurgularn anlatld if'li cmlelerin ana cmle ksmnda yer almazlar. E seenei 2/3 (kiye eklinde okuyunuz!) dzensiz bir if'li cmle. Bu tr bir art cmlesi, present time'da deimeden kalan bir durumun kurgusu iin kullanlr. rnei inceleyelim: If you weren't (2. tip) so lazy, you would have pased (3. tip) the exam easily. (Gerek durum: You are lazy. You failed the exam.) rnekte, tembellik kalc bir durum ya da kiinin deimez karakter zellii olarak grld iin 2. tipe uygun ekim yaplm. Ancak, snavdaki baarszlk artk gemite kalm ve geri dn olmayan (irreversible) bir durum.

Soru 3. Often the need to clean up the atmosphere .......... through major environmental disasters of which the London smog of 1952 still .......... a prime example. A) was realised / remains B) has been realised / remained C) would be realised / would remain D) was being realised / will remain E) had been realised / has remained zm 3. Doru cevap: A. Biraz kark bir tense sorusu. zm dikkat gerektiriyor. A seeneinin ilk ksmndaki simple past, often zarf ile ilk bakta tezat, nk bu zaman zarfn ounluk simple present ekilmi cmlelerde grmzdr. Ancak simple past, often ve benzeri sklk zarflar ile de kullanlabilir. During my university years, I often spent the weekends with my family. Bu tr sorularda, adaylarn dt dier bir yanlg ise simple past tense iin mutlaka bir zaman zarf aramalar (yesterday, two years ago vs.) ve bu tr bir zarfn yokluu halinde simple past tayan seeneklere ans tanmamalar. Bir zaman zarf belli bir tense'e ait ipucu verir ama o tense, herhangi bir zaman zarf olmadan da kullanlabilir: This house belonged to us, but we sold it. The Nato summit (zirve) held in Istanbul caused a lot of turmoil (karga a). A seeneinin ikinci ksmnda geni zaman var. Bu zaman, still zarf ile uyumlu. Ancak, hem 1952 ifadesiyle, hem de cmle giriindeki simple past ekim ile uyumsuz. Bunu ksaca aklamamz gerekiyor: a. Soruda bulunan sfat cmlesinin tense asndan ana cmleye bire bir uyumlu olmas gerekmez: These are the questions of the exam which I failed last year. b. Soruda, 1952 Londra sanayi sisinin (London smog of 1952) hala nemli bir rnek (ibret!) olma zelliini koruduu anlatlm.

nemli not: Often ve sometimes sklk zarflar cmle banda bulunabilir. Ancak, genel olarak zaman zarflar (always, usually, never vs.) ana fiilden nce kullanlr. Never, cmle banda devrik biimiyle de karmza kabilir: Never have I seen such a beautiful scenery (manzara) . Bu aklamalara gre, A seenei doru cevaptr.

B seeneindeki iki tense'in (present perfect - simple past) ounluk since balac ile bir araya geldiini hatrlayalm. We have had plenty of bad news from Iraq since it was invaded by the US troops. Bu kuraln bozulduu durumlar da vardr. Ancak, often zarfn cmle banda grdnzde present perfect tense'e deil, simple present ya da simple past'a ans tanynz. Often we play football at the weekends. We have often played football this summer. C seeneinin iki yakasnda da would kipi var. Bu, Blent Ecevit ile Deniz Baykal'n yan yana gelmesi gibi bir durum, yani mmkn deil. D: Realise fiili farkna varmak anlamnda continuous tense'lerde ekilmez. Bunu takip eden future tense uyumsuzluu da cabas. E: Past perfect tense, simple past gei olmadan kullanlamaz. Bu nedenle, past perfect ve present perfect arasnda sadece isim benzerlii olup akrabalk sz konusu deildir. I felt too tired that morning. Because I hadn't had enough sleep the night before. 4. During the past 40 years, hydroponic farming .......... considerably in a number of areas where temperatures are too extreme for ordinary agriculture. A) B) C) D) E) had progressed has progressed progresses would have progressed is progressing

zm 4. Doru cevap: B. ok kolay bir tense sorusu. Kurtarma sorusu da diyebilirsiniz. Soru giriinde bulunan during the past 40 years zaman zarf, bizi, hibir kukuya yer brakmadan present perfect'e gtryor.

3. Kelime sorular iin ortak aklama ve zm teknikleri (5, 6, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21. sorular)Kelime (isim, sfat, zarf, fiil, edat [in, on, under vs.] ve phrasal verb [turn down, take up vs. ]) sorularn cevaplayabilmek iin nce soru cmlesini iyi anlamak gerekiyor. bununla da bitmiyor: Seeneklerde verilen kelimeleri de (isim, edat, phrasal verb vs.) anlamlar ve grevleri asndan iyi tanmak gerekiyor. Bunlarn hepsini bilmeniz tabii ki mmkn deil ama baz ipularna dikkat ederek bu sorulardan hi deilse bir kan zebilmelisiniz. *Baz fiil, sfat ya da isimler belirli edat (cope with=stesinden gelmek) ya da edat gruplaryla (put up with=katlanmak) birlikte bulunur. Bu ikili ya da l ifadelerden yaygn kullanlanlar bilmek sizi, saniyeler ierisinde doru cevaba gtrr. Bazen, bir paragraf tamamlama ya da metin inceleme sorusundan bir puan alabilmek iin ne kadar u ramak gerektiini hatrlarsanz, aada rneklerini verdiimiz kimi ikili ya da l ifadeleri ezberlemenin nemi daha da iyi anlalr. rnekler, nceki yllarda yaplan DS/KPDS snavlarndan alnmtr. Fiil + (bir ya da birden fazla) edat deal with appoint to (atamak) apply to (uygulamak) find out bring up (yetitirmek) bring about (ortaya karmak) depend on confer on (dl vs. vermek) research into take into (account) stand up against (kar durmak) Sfat + edat crucial/vital/essential to vulnerable/susceptible to (savunmasz) different from sim + edat / Edat + isim impact on on display Baz sk kullanlan ikililer maintenance and repair hardly surprising use increasingly *Baz kelime sorularnda boluktan sonra tarih, toplam sre ya da miktar belirten bir ifade varsa, seenekler arasndaki roughly/exactly gibi yaklak bir deer ya da kesinlik anlatan sfat ve zarflara ans tanynz: It is roughly two decades (on yl) since AIDS caught the publics attention.

*Bazen soruda kullanlan bir bala, boluu dolduracak kelime hakknda nemli bir ipucu verir. Aadaki formlleri ve rnekleri inceleyelim (Bu aklamalar en asgari dzeyde kelime bilgisi esas alnarak hazrlanmtr): Forml 1: olumlu ifade + ztlk (although, however vs.) + olumsuz ifade Soru: A few people enjoyed the exhibition, but the majority were clearly .......... . A) favourable B) admirable C) impartial D) disappointed E) relieved Doru cevap enjoy fiilinin ztt olan D seeneidir. Soru enjoyed (olumlu ifade) ile balam ve but ztlk balac ile devam etmi. D seenei tad olumsuz anlam nedeniyle hemen ne kyor. C ve E seeneklerinde verilen kelimeleri bilmeseniz de, A (favourable=elverili) ve B (admirable=takdire deer) seeneinin doru cevap olmad kesin. Bu nedenle, A ve B seenekleri ile hi vakit kaybetmemelisiniz. Forml 2: olumlu ifade + ekleme (and, besides vs.) + olumlu ifade ya da; olumsuz ifade + ekleme (and, besides vs.) + olumsuz ifade Soru: In rural areas of developing countries, women are often underfed, and they are also .......... . A) overworked B) rewarded C) nourished D) praised E) rehabilitated Doru cevap A seeneidir: underfed (olumsuz) + and + overworked (olumsuz). Soruda krsal blgede ve gelimekte olan/gelimemi lkelerde yaayan kadnlardan sz ediyor. Bu kadnlarn hakknda herhalde olumsuz konuulmu: underfed, tad undernekinden tr bu olumsuzluu teyit eder nitelikte (underdog=ezilen kii, underrate=az deer vermek). A seeneinden ok emin olamasanz da B (rewarded=dllendirilmek) ve Dyi (praised=vlmek) deerlendirme d brakmal ve dikkatinizi A, C, E zerinde younlatrmalsnz. Meraklsna not: Developing ya da underdeveloped sfatlar hem gelimekte olan, hem de gelimemi lkeler iin ortak olarak kullanlr. Yani, ngilizler ve Amerikallar iin iki tr lke vardr: developed=gelimi ve developing ya da underdeveloped= gelimekte olan ya da gelimemi.

Soru 5. Dust and other particles suspended in the atmosphere come in a bewildering range of sizes, .......... minuscule particles of partially burned fuel .......... relatively massive grains of pollen. A) with / from B) of / over C) from / to D) at / by E) into / of zm 5. Doru cevap: C. Bir edat sorusu. Range fiilinin from-to edat ikilisiyle birlikte kullanldn hatrlamak ii kolaylatryor. In this shop computers range in price from $ 100 to $ 3000. (Bu dkkanda bilgisayar fiyatlar 100 dolardan 3000 dolara kadar deiiyor.) Soru 6. Once chemists had developed techniques to peer .......... the heart of chemical reactions, they opened .......... a whole new world for study. A) for / on B) up / in C) at / with D) into / up E) in / for zm 6. Doru cevap: D. Bir phrasal verb sorusu. peer into: to look with effort into (something) peer at: to look closely at something or someone open up: ufuk amak That chance meeting opened up new possibilities for me. open on/onto: -e almak The window opens onto a beautiful view of the Marmara Sea. Soru 7. .......... photographers require short exposures to capture fast moving objects, chemists need short laser pulses to study rapid reactions. A) In contrast B) In spite of C) In case D) Since E) Just as zm 7. Doru cevap: E. Bilenle bilmeyeni ayran bala sorularna gelmi bulunuyoruz.

A: In contrast (zddna, aksine), sentence connector tr bir balatr ve iki cmle ortasnda kullanlr. ki cmlenin banda yer almas isteniyorsa to/with edat + isim/isim cmlesi gerekir. rnekleri inceleyelim: ki cmle ortasnda: Our system seems very old-fashioned. In contrast, theirs is up-todate. Cmle banda 1: In contrast with their system (isim), ours seems very old-fashioned. Cmle banda 2: In contrast to what he promised (isim cmlesi), he gave the job to someone else. B: In spite of kendisinden sonra isim ya da isim cmlesi ister. Soru girii ise bir tam cmledir. In spite of his illness, he didn't miss the class. Eer in spite of balac, the fact that eki ile birlikte verilmi olsayd, o zaman bir tam cmleye balanabilirdi: In spite of the fact that he was ill, he didn't miss the class. C: Tedbir + in case + tehlike. Soru cmlesinde ne tehlike, ne de tedbir grnyor. I always use two alarm clocks in case one of them doesn't go off. I will buy some more bread for dinner in case an unexpected guest should turn up. D: Since'in bildiimiz iki grevi var: 1. Since (-den beri) I got married, I have been working in two jobs. (since + simple pastana cmlede present perfect/present perfect continuous) 2. Since (=Because) I have lost my job, I feel down and upset. Soru cmlesindeki tense ilikisi, since balacnn birinci grevinde kullanlmasna izin vermiyor. Ayrca, soru cmlesinin anlamna kabaca bakarsak bunun, neden-sonu ilikisine deil, bir benzetme ya da karlatrmaya iaret ettiini grebiliriz: photographers-chemists; short exposures-short laser pulses; fast-rapid . E: Since'e benzer ekilde just as'in de iki grevi var: 1. Just as (=While) I was leaving work, some people came to deliver goods (mal, yk). 2. We are scared of mice just as (benzetme) they are of us. (Biz farelerden nas l korkuyorsak, onlar da bizden korkarlar.) Just as people need nourishment (gda) to give them energy, computers rely on (bal olmak) electricity to perform their duties.

Soru cmlesinde yer alan ve D seeneinin sonunda szn ettiimiz benzetme, just as balacnn ilgi alanna giriyor. Bu nedenle doru cevap E seeneidir. Soru 8. According to neo-Darwinism, .......... mutation is recognised as the ultimate source of genetic variation, natural selection is given the dominant role in shaping the genetic make-up of populations. A) however B) although C) whether D) before E) unless zm 8. Doru cevap: B. Snavn ikinci bala sorusu. Birbirine yakn anlam tayan iki seenekten biri doru cevap olarak verilmi. Buradaki balalar nceki soruda karlatklarmzdan farkl. Maazallah, cmlenin anlamndan hareket edip de soruyu zelim dersek, yandk ki ne yandk! A (however:zt-sonu) ve B (although:zt-neden) seeneklerinde, anlamca birbirlerine yakn saylabilecek iki bala var. Ancak, however zt-sonu balac grevinde kullanlyorsa, balad iki cmlenin banda deil, ortasnda bulunur. She was feeling unwell. However, she didn't miss the meeting. (Cmle u ekilde de yazlabilir: She was feeling unwell; however, she didn't miss the meeting.) rnekte although, however ile pekala yer deitirebilirmi gibi grnyor. Ancak, bu durumda anlam bozulacaktr: She was feeling unwell although she didn't miss the meeting. (Toplanty karmamasna ramen kendisini kt hissediyordu.) Doru cmle kuruluu aadaki gibi olmalyd: Although she was feeling unwell, she didn't miss the meeting. (Kendisini kt hissetmesine ramen toplanty karmad.) Although balac iki cmlenin ortasnda da kullanlabilir. Ancak bu durumda, although bal bulunduu cmle ile birlikte yer deitirmelidir: She didn't miss the meeting although she was feeling unwell. Soru cmlesinin banda yer alan According to ... ifadesi bir bamsz cmle deil, sadece bir edattr. Kendisini izleyen bala asndan her hangi bir nem tamad iin yok saylmaldr. Dolaysyla, A seeneindeki however'n kendisinden nceki deil, sonraki iki cmleyi balamas istenmektedir. Bu da, bir istisna hari, mmkn deildir: however + sfat/zarf. rnei inceleyelim: However (No matter how) good his intentions may be, be cautious (temkinli, dikkatli) of him, and do not support him unconditionally (kay tsz artsz). Ne kadar iyi niyetli olsa da, ...

Bu grevde kullanld zaman however, no matter how ile yer deitirebilir. B: Soru cmlesinde iki farkl nesne iin ayn anlama gelebilecek sfatlar kullanlm: mutation iin ultimate (nihai, en son, en stn) ve natural selection iin dominant. Bu durum, although iin uygun bir ortam yaratyor. Although Brazilians have the best footballers in the world, they were unable to win the 2006 Cup. Although balacnn yukarda akladmz zelliini hatrlamak ve bunu soruda fark edip doru cevabn B olduunu anlamak kolay deil. Bu nedenle biz, cmlenin anlamna bal kalmadan, dier seenekleri de yapsal zellikleri asndan irdelemeye devam edeceiz. C: Whether iki tam cmlenin banda yer alyorsa, zt neden balac grevindedir. 1. Whether you leave today or not / or stay till tomorrow morning, you will have to pay the same amount of money for the hotel room. (ster bugn ayrln, ister yarn sabaha kadar kaln, ...) 2. Whether we go by bus or by train, it will take us 6 hours to get to Ankara. Bu grevdeyken, whether balac, 1. rnekte olduu gibi or not ya da or + ikinci srada tercih edilen eylem'le birlikte karmza kar: Whether you like it or not / or hate it, ... (ster been, ister beenme / ister nefret et, ...) Whether balac, ayrca, whether + tam cmle (= zne) + yklem + tmle formlne uygun bir cmle yaps iinde de karmza kabilir. Bu tr bir yapya noun clause, isim cmlesi dendiini hatrlayacaksnz. Whether he is on our side is uncertain at the moment. Whether he is on our side (zne) + is (yklem) + uncertain... (tmle) Bizim tarafmzda olup olmad henz belli deil. Soru cmlesindeki yap yukardaki rneklerin hibirisine benzemiyor. D: Before balac sorudaki iki present cmleyi balamak iin pekala kullanlabilir. Ancak, soruda ok zel iki durumdan sz edilmi. Before ve benzeri zaman balalar hem yan, hem de ana cmlesi geni zaman ekimli bir birleik cmlede kullanlyorlarsa, zel durumlardan ziyade, genel gereklere, alkanlklara vs. iaret ederler. Bu, kesin bir kural olmamakla birlikte, snavn tarz gerei ska karlatmz bir durumdur. We see a lightning (yldrm) before we hear its noise. Before I have breakfast, I always feed my cat.

E seeneinde unless=if not (-medike/-madka) balac var. Bu bala, genellikle ana cmlede olumsuzluk ekleri ister: will not, cannot, may not, should not vs. Soru cmlesi, unless balacn artracak hibir unsur tamyor. Unless you find a better one, you should not quit (ayr lmak, brakmak) your job. Soru 9. Networks without controlled access can .......... ensure the security or privacy of stored data, .......... keep network resources from being exploited by hackers. A) neither / nor B) so / as C) only / but D) rather / than E) also / but zm 9. Doru cevap: A. Neither/nor ikilisi snavda ska sorulan bir bala. A: Soru cmlesinde verilen without edat olumsuz yapya iaret ediyor. Geri cmlenin devamnda kullanlan or balac ilk bakta duraksamamza neden oluyor, ama burada herhangi bir hata yok. nk yokluuna iaret edilen nc bir nesne varsa, or, neither/nor ikilisine yardmc olmak iin greve arlr: Neither the place of the restaurant nor the meals or drinks served were suitable for such an occasion. Ne restorann yeri, ne de sunulan yemek ve ikiler byle bir kutlama/zel gn iin uygundu. The patient can neither see or hear, nor breathe properly. B: So/as ikilisi iki farkl yapy akla getiriyor: 1. I talked to him so as to (=in order to) persuade him to help us. (Ama balac grevinde kullanlm.) She is not so clever as you think. (1. derece sfat karlatrmas. As ... as hem olumlu hem olumsuz cmlelerde kullanlrken so ... as'in kullanm olumsuz cmlelerle snrldr.)

2.

Bu rneklere gre, B seeneindeki so/as ikilisi ne ama anlatmak iin, ne de sfat karlatrmak iin kullanlm olabilir. nk ama anlatrken so/as ikilisinin arasna baka hibir kelime girmiyor. Karlatrma yaplyorsa, cmle olumsuz ek alyor ve ikilinin arasnda bir sfat bulunuyor. C seenei not only/but also (correlative conjunction) balacna benzetilmeye allm. Ancak, only/but eklinde bir bala yok. Not only is she beautiful, but she is also very kind-hearted. (Cmlenin dz hali: She is not only beautiful, but she is also very kind-hearted.)

D seeneinin hatasn rather than'li birka rnekle gsterelim: We stayed home and watched TV rather than go out in the rain. We were discouraged, rather than encouraged, by her words. rneklerden de anlalaca zere, rather than ikilisi ounlukla bir arada kullanlr. Soru cmlesi iki ayr boluk ierdii iin rather than'in ayrlmas gerekiyor. Bu, would rather kalbnda mmkn olabilir: I would rather die than marry him. She would rather keep on telling her same old stories than listen to anything new from others. E: Bu seenekte, not only/but also ikilisine benzetme var ama ortada bala yok. (Bkz. C seenei) Soru 10. The research team was relieved to learn that the results of the experiment were in .......... their expectations. A) competition with B) place of C) favour of D) excess of E) accord with zm 10. Doru cevap: E. Soruda, prepositional phrase olarak adlandrabileceimiz ve ska kullanlan edat + isim trnden seenekler var. Bu phrase'lerin hepsi de kendilerinden nce in edat alrlar. A: in competition with: (birisi) ile rekabet halinde We are in competition with several other companies for the contract. B: in place of: (birisinin/bir eyin) yerine, instead of The chairman was ill, so I spoke in place of him/in his place. C: in favour of: lehine, lehte There were 345 votes in favour of the motion (nerge) and 65 against. D: in excess of: (bir ey)-den fazla, (bir ey)-i aan We were driving at speeds in excess of 100 km. E: in accord with: (bir ey)-e uygun, in agreement with

The decision taken by the subcommittee is not in accord with the policy of the main committee. Soru 11. Any magnet, whether it is in the shape of a bar or a horseshoe, has two ends, called poles, .......... the magnetic effect is strongest. A) which B) what C) how D) where E) that zm 11. Doru cevap: D. Soru, relative clause (sfat cmlesi) bilgisini snyor. A: Sorudaki poles kelimesinden sonra virgl olmasayd which=that deyip iki seenekten ayn anda kurtulmak mmknd. Ancak, virglden sonra that ilgi zamirinin kullanlmamas sadece E seeneini elememizi salyor. Dier ilgi zamiri which'i irdelemek zorundayz. Eer doru cevap A olsayd, bu takdirde poles ismini izleyen cmlede which, poles yerine gemi olurdu. Which ile balayan bu sfat cmlesini aaya tekrar yazp, daha sonra bunu bir bamsz cmle olarak dnelim: ..., which the magnetic effect is strongest. The magnetic effect is strongest poles. (Manyetik etki kutuplar gldr.) Bir hata olduu ak. Dorusu yle olmalyd: The magnetic effect is strongest at the poles. (Manyetik etki kutuplarda gldr.) O halde, sadece which ilgi zamiri yetmiyor; at which ya da where gerekiyor ki bu da doru cevap olan D seeneinde verilmi. ..., where (at the poles) the magnetic effect is strongest. B seeneindeki what, sfat cmlesinde ilgi zamiri olarak kullanlm. Kendisinden nce ne virgl, ne de isim ister. nk what o ismin yerine geer, onu iinde barndrr: 1. He gave me what (=the thing that) I wanted. 2. You have what (=the thing that) I need. Birinci rnek cmledeki adamn bana verdii ey bir kitap olsun. Bu durumda, aadaki birinci cmle kuruluu yanl, ikincisi doru olacaktr: 1. He gave me the book what I wanted. 2. He gave me the book that I wanted.

C: How bir isim cmlesi balant elemandr (subordinating conjunction). Ana cmleden virglle ayrlmas hataldr. Ayrca, bu elemann kullanlabilmesi iin ana cmlede kimi fiil ya da sfatlarn bulunmas gerekir: wonder, ask, teach, learn, know, want to know, see (anlamak) surprised, amazed (hayret etmek), puzzled/confused ( armak, kafas karmak) I don't see how you can expect me to lend you any more money while you still owe me 100. Her father taught her how to drive. D: Bkz. A seeneinin aklamas. E: lgi zamiri that, non-defining relative clause'da (tanmlayc olmayan sfat cmlesi) kullanlmaz. Dnya zerinde iki kutup vardr ve bunlarn da tanma ihtiyac yoktur. That ilgi zamirinin kullanlabilecei ve kullanlamayaca birka rnek verelim: 1. Konumac: - Have you got a grammar book that (ya da which) is easy to study? 2. Konumac: - I can recommend 'English Grammar in Use', which is easy to study? nerisine bavurulan ikinci konumac, 'English Grammar in Use' zel bir kitap ismi olduu ve tanma ihtiya duymad iin bu ismin yerine that ilgi zamiri kullanmamtr. Ayrca, konuma kayda geirilirken kitap ismi yerine kullanlan 'English Grammar in Use' ile which ilgi zamiri arasnda virgl bulunmas kuralna uyulmutur. 1. I have a brother who/that works as an architect. 2. I have a brother, who works as an architect. 1. rnekte, konumacnn birden fazla (en az iki ya da daha fazla) erkek kardei olduu anlalyor. Zira, virgl kullanlmam. Konumac, baka mesleklerde alan kardelerini ayrarak, mimar olan tanmlamak istiyor. 2. rnekte ise, virglden tr konumacnn tek bir erkek kardei olduu ve bu zel durumdan tr onu tanmlamaya ihtiya duymad anlalyor. Meraklsna not: Soruda, strongest, the artikeli olmakszn karmza kmt. Informal bir slup ile konuur ya da yazarken en stnlk derecesine ait the artikeli kullanlmayabilir. - Hey boys, which of you is (the) strongest? Aadaki rneklerde ise the artikelinin kullanm hataldr, nk arap ya da insan yine kendisiyle karlatrlmtr. Yani, yelerinden herhangi birine en stnlk derecesi verebileceimiz herhangi bir grup sz konusu deildir. - This wine is best when served at 16 C. - He's worst when he drinks.

Soru 12. .......... what is generally assumed, the number of animals remaining in a threatened species may actually rise as it approaches the brink of extinction. A) In view of C) Surprisingly enough E) Due to zm 12. Doru cevap: B. Soruda iki adet (C, D) yorum girii ve adet (A, B, E) bala var. Srasyla inceleyelim. A: In view of, (nedeniyle, [bir durum] karsnda, [bir durumu] gz nne alrsak) ve due to eanlamldrlar. Bir soruda ayn anda iki seenek birden doru cevap olamayacandan A ve E seenekleri deerlendirmeye alnmamaldr. In view of/Due to the high cost of living (geim zorluu), it is not surprising that crime (su) is on the increase. B: Contrary to=In contrast to aksine anlamnda bir balatr ve isim cmlesine balanr. (Bkz. 7. sorunun zm) C: Surprisingly enough: It is very surprising that ... Surprisingly enough, the leading (iktidar) party lost the elections. rnekten de anlayabileceiniz gibi, bu yorum giriinden sonra, sorudakine benzer bir isim cmlesine (what is generally assumed) yer yok. Yorum giriini dorudan ana cmle izlemeliydi. sim cmlesini kartarak soruyu yle kurmak mmkn olabilirdi: Surprisingly enough, the number of animals .. may actually rise... D: needless to say: sylemeye gerek yok ki Aadaki rnekten anlalaca zere, C seeneiyle ilgili yaptmz aklama bu ifade iin de geerlidir. Needless to say, AIDS is still a menace (engel) to human beings all over the world. E: Bkz. A seeneinin aklamas. Soru 13. The .......... of bromine in the Dead Sea water is 100 times that in the ocean. A) extraction B) concentration C) composition D) complexity E) sufficiency zm 13. Doru cevap: B. B) Contrary to D) Needless to say

Kelime sorusu. Yaplabilecek fazla bir aklama yok. Gramer bilgisi asndan sorudaki that zamirinin the concentration of bromine isim tamlamasna karlk geldiine dikkat ediniz. A: extraction: (zn) karma, ekstrakte etme olive oil extraction process (zeytinya elde etme, karma ilemi) B: concentration: bir maddenin genellikle bir baka sv madde iindeki miktar, toplanma high mercury concentrations in the water concentration camp: esir/toplama kamp C: composition: bileim, terkip study the exact composition of soil D: complexity: zorluk, karmaklk a problem of great complexity E: sufficiency (of/in): yeterlilik When foods from different plant sources are eaten together, deficiency (eksiklik) in one is compensated for by sufficiency in another. Soru 14. With a gestation period of six months, bats are the slowest reproducing mammal for their size and therefore especially .......... to extinction. A) applicable B) reliable C) variable D) sizeable E) vulnerable zm 14. Doru cevap: E. A: applicable: uygulanabilir This law is not applicable in this case. The World Bank is encouraging projects concerning new water systems and, where applicable, the construction of new dams. B: reliable: gvenilir This piece of information has been obtained from a reliable source. C: variable: (sfat ve isim) deiken The weather in stanbul is variable.

Temperature was a variable in the experiment. (Deneyde, s deiken olarak alnd.) D: sizeable: olduka byk, considerable Akhisar is a sizeable town. E: vulnerable (to): savunmasz, tehlikelere ak A baby is more vulnerable to infections. Elevated (ykseltilmi) bridges and roads are vulnerable to earthquakes. Soru 15. Iodine remains a mysterious substance; and .........., the iodine in the sea is in a constant state of chemical change. A) comprehensively B) comparably C) conditionally D) apparently E) excessively zm 15. Doru cevap: D. A: comprehensively: geni bir ekilde, tamamen, thoroughly a comprehensively illustrated (resimlendirilmi) children's book Our report has been comprehensively rejected. B: comparably: karlatrlabilir (bir ekilde) comparably qualified (vasflar olan) teachers C: conditionally: arta bal/koullu olarak The convict has been conditionally discharged (salverilmek): he will not be punished unless he later commits a further offence (su). D: apparently: yle grnyor/anlalyor ki (Verdiimiz bilgiden emin olmadmz zaman kullanrz.) She didn't say a word to me other than 'yes' or 'no'. Apparently she didn't enjoy my company (arkadalk). E: excessively: ar bir ekilde, haddinden fazla bir ekilde He is drinking excessively. excessively high prices

Soru 16. In the steel industry there has been a progressive increase in capital outlay; but fortunately this has been .......... by a fall in labour costs. A) accompanied C) reinforced E) engaged B) conducted D) rejected

zm 16. Doru cevap: A. A: be accompanied by: (bir ey/birisi) ile birlikte olmak In his concert in London, Elton John was accompanied by George Michael. B: conduct: icra etmek, (resmi anlamda) yapmak The experiment was conducted in a well-known scientific institute. C: reinforce: glendirmek Concrete panels are usually reinforced with steel. D: reject: reddetmek, refuse His offer was rejected. The government rejected the idea of a new high speed railway. E: engage (in): (bir ile) uramak, (bir ie) karmak He is said to have been engaged in the drug trade. (Uyu turucu iine kart syleniyor.) be engaged (to): nianlanmak Soru 17. The fuel used by ships and aircraft to bring food and drink to Britain .......... 4 million tonnes of CO2 emissions. A) bangs out B) deals with C) accounts for D) gets through E) spends up zm 17. Doru cevap: C. Bir phrasal verb sorusu. A: bang out: (dk kaliteli bir mal) byk miktarlarda retmek, yksek sesle (ark sylemek, bir mzik aleti almak) Many Chinese factories bang out the same product year after year. B: deal with: ile ilgilenmek, (bir konu) zerinde almak

The physicist deals with magnetic fields in her article. C: account for: karlk gelmek, (bir eyin nedenini) aklamak At one time (bir ara) Turkey's exports to Iraq accounted for 25% of all its exports. His illness accounts for his absence from class. (Hastal okula gelmeyiini aklyor.) Deyim: There's no accounting for taste. (Zevkler ve renkler tartlmaz.) D: get through: (bir zorluu) amak, (bir snav) baarmak Does anybody know how to get through the DS exam? E: be spent up: parasn harcayp bitirmi olmak I can't afford another book; I am spent up. Soru 18. Ideally, the production of any given commodity will be .......... at the point of minimum costs. A) found out B) brought up C) made over D) carried on E) looked for zm 18. Doru cevap: D. Snavn 3. phrasal verb sorusu (6, 17, 18). A: find out: bulmak, ortaya karmak B: bring up: (bir konuyu) gndeme getirmek, (ocuk) yetitirmek Your suggestion will be brought up at the next meeting. C: make over: (bir eyi) tekrar yapmak, remake, (bir mlk birinin) stne yapmak ya da (bir mlk) devretmek I'll make over this translation. There's something un-English in it. He made over the house to his wife. D: carry on: devam etmek While studying, you should never be distracted (dikkati dalmak) by anything. You should carry on with your work. E: look for: aramak

unlooked-for: beklenmedik, umulmadk unlooked-for developments

4. Cloze test sorularnn zm teknikleri (19-23 aras sorular)Cloze test (19-23 aras sorular) iin zel zm tekniklerimiz yok. Ancak bu aklamadan hareketle, cloze test sorularn zmek iin btn bir metni okumak zorunda olduunuzu dnmeyiniz. Byle bir zorunluluk ok nadir ortaya kar. Kald ki, aralarda 5 adet boluk bulunmas, bir cloze test paragrafn batan sona anlamay zorlatran ve gereksiz klan bir durum. Bo braklan ifadenin iinde getii cmle ounlukla cevabn bulunmas iin yeterli olacaktr. Ksa bir cloze test paragrafnda genellikle iki- adet kelime (isim, edat, phrasal verb vs.) ve iki adet gramer (tense, bala vs.) sorusu bulunur. Hatrlayacanz gibi, bu sorularn zm tekniklerini ana hatlaryla nceki blmlerde vermitik. Computers are now part of our everyday lives and there seems to be nothing out of the ordinary about them. However, the computers of the (19) .......... are a different proposition. They are already beginning to sound (20) .......... science fiction. Supercomputers, many (21) .......... more powerful than todays fastest machines, could be contained in a tiny drop of liquid. (22) .......... would not be built of silicon, (23) .......... DNA, the stuff of life itself. Soru 19. A) future C) present E) next B) current D) recent

Soru 20.

A) according to C) like E) up to A) conditions C) times E) tests A) Theirs C) Any of them E) Which A) but of C) instead of E) except

B) along with D) close by

Soru 21.

B) ways D) degrees

Soru 22.

B) These D) The latter

Soru 23.

B) rather than D) though

zm 19. Doru cevap: A. A: the computers of the future: gelecein bilgisayarlar B (current: bugnk, geerli) ve C (present: bugnk, mevcut, halihazr) birbirleri yerine kullanlabilecek iki sfat. C ve D seenekleri isim olmadklar iin kendilerinden nce the artikeli almazlar. B seeneindeki current kelimesi isim olarak aknt anlamna gelir ama soru cmlesinde sfat grevinde bulunduu ak. Yani, B seenei the artikeli alabilecek bir isim iermedii iin de yanltr.

E: next: bir sonraki Soru cmlesinde nceki var m ki, sonrakini doru kabul edelim? Not: Paragrafn balangc ile 19. soru arasnda kalan ksm anlam asndan kabaca incelendiinde, aadaki balantnn varl dikkat ekiyor: Computers are now ... However, the computers of the ... However' izleyen ksmn computers of the future ya da computers of the past eklinde devam edecei aktr. zm 20. Doru cevap C. A: according to: -e gre Uyar: According to edatn me zamiri ile birlikte kullanmaynz! nk 'According to' edat 'bir kaynaa gre' demektir. nsan kendini kaynak olarak gsteremez. According to me yerine, In my opinion/As far as I am concerned ifadelerini tercih ediniz. B: along with: ek olarak, ile birlikte Along with carbohydrates, the doctor (also) advised him to cut on fatty foods. Also, along with iin belirleyicidir. C: Sound, like ile birlikte sk kullanlan bir fiildir (look like gibi). Sound like, Trke'mize 'kulaa ho gelmek' eklinde evriliyor. He sounds like a nice person. (Ho birine benziyor.) Uyar: Sound like' sadece sesle edindiiniz izlenimler iin kullannz! Karnzda grdnz bir kii iin look like' tercih ediniz.

D: close by: yannda, yaknnda We live close by the sea. close on: neredeyse, almost, nearly E: up to: -e kadar That day the temperature went up to 35 C. Idiomatic expression: He is up to no good. (Niyeti kt/bozmu .)

zm 21. Doru cevap C. Seeneklerde verilen kelimelerin hepsi bilinen trden. Bu nedenle, burada sadece k sa bir aklama yapmakla yetineceiz. C: Times, kere anlamnda kullanlm. Many ve more arasna girebilecek tek kelime bu. Dier seenekler ancak u ekilde kullanlabilirdi: many more (ok daha fazla) conditions, many more tests vs. Paragraftaki 21. soruyla ilgili ksmda, supercomputers iin bugnk makinelerden bir ok kez (many times) daha (more) stn olduklar ifadesi kullanlm. zm 22. Doru cevap: B. Taktik uygulanabilecek bir soru. A: Soru cmlesinden nce my computer, our computer vs. ifadesi kullanlmad. Dolaysyla, byle bir sfat tamlamasnn yerine geebilecek theirs iyelik zamirine kaplar kapanr. Our office is on the right when you enter the corridor, and theirs is on the left. B: These iaret zamiri kullanlarak bir nceki cmledeki supercomputers kastedilmi. C: Bir istisna hari any cmle bana gelmez. Ama bir olumsuz cmle sz konusu ise artk istisnalar da ie yaramaz. - Can you lend me a pen? - Which one do you want? - Any (pen) will do. (Hangisi olsa olur.) Any person in Switzerland can make a watch. (svire'de kim olsa saat yapar.) Soru cmlesindeki boluu would not olumsuzluu takip ediyor. Cmle banda yukardaki greviyle tanttmz any sfat (determiner) ya da zamiri olumsuz cmlede kullanlamaz. D: The latter, iki eyden ikincisi anlamnda bir sfat ya da zamirdir. The latter'n Trke'deki karl iin 'sonuncu' kelimesini kullanmaynz. Zira, sonuncu 'the last' demektir ve en az nesne iin kullanlr. There are the people who speak after they think and those who think after they speak. My wife claims that she belongs to the former (sfat) category and I to the latter (zamir). 21. sorunun getii cmleye okursanz, orada ne the former sfat/zamiri, ne de ikili bir grup greceksiniz. E: Which ancak bir soru kelimesi ise cmle banda yer alabilir. Bir ilgi zamiri (relative pronoun) olarak which cmle bana geemez, nk kendisinden nce aabilecei bir isim gerekir. - Which book are you reading?

- I'm reading the book which I borrowed from the library. zm 23. Doru cevap: A. A: 23 numaral boluktan nceki virglle ayrlm ksmda yle bir ifade var: .. would not be built of silicon, ... Bu ok byk bir ipucu nk hemen arkasndan but of DNA gelmesini hakl karyor. He did not enjoy the company of the poor, but of the rich. (Fakirlerle deil, zenginlerle arkadalk yapmaktan holanrd.) B ve C aa yukar ayn anlam ve yapya sahipler. Bu iki balatan hibiri olumsuz cmlede tercih belirtmezler. Aadaki hatal rnekleri inceleyelim: I didn't stay home rather than go out. (Dar kmaktansa evde kalmamay tercih ettim.) We didn't have fish instead of meat. (Et yerine bal k yemedik.) C: Bkz. B seeneinin aklamas. D: Though + sfat/zarf bazen bir cmlenin arasna girer ve cmleden iki virglle ayrlarak ztlk anlatr. The new system, though a bit complicated, was definitely more effective than the former. Soru cmlesinde, ne boluu takiben bir sfat/zarf kullanlm, ne de rnektekine benzer bir cmle yaps var. Soru cmlesini hatrlayalm: ndirgenmi cmle: ... but of DNA, the stuff of life itself. Anm: ... but of DNA, which is the stuff of life itself. Dikkat edilirse, burada indirgenmi bir sfat cmlesi var. Bu durum yukarda yaptmz aklamaya ters dyor, nk artk tek bir cmleden sz etmek mmkn deil. Dolaysyla, though balacn araya almak da mmkn deil. E: Except burada cmlenin anlamna uymuyor demek ok kolay olurdu. Ancak biz, gramer bilgisine dayanan bir soru sz konusu olduunda, adaylar anlamdan uzak tutmaya alyoruz. nk bir gramer sorusunun zmnde izlenebilecek en zahmetli yol onun evirisini yapmaktr. Except ile ilgili rnei inceleyelim: Except Jane, the other students all passed the exam. (Jane hari, dier rencilerin hepsi snav getiler.) 'Bir ey hari' dediiniz zaman, o eyin ait olduu dier grup yelerini vermelisiniz. Aadaki yanl rnei inceleyelim: Except Hrriyet, I bought Milliyet. (Hrriyet hari, Milliyet gazetesi aldm.) (Ne demekse!)

Soru cmlesinde, aadaki rnekten farkl olarak, DNA ifadesini de kapsayacak herhangi bir grup grnmyor. Except + DNA ifadesinin birlikte yer alaca bir doru cmle aadaki gibi kurulabilirdi: Except its DNA, all the other characteristics of the virus have been found out.

5. Cmle tamamlama sorularnn zm teknikleri (24-35 aras sorular)Ankara, ubuk (DS) barajn gemeden nceki nemli bir engel olan Bolu Dalar'na (cmle tamamlama sorularna) gelmi bulunuyoruz. Bu blmde, adaylarn structure bilgisini snayan ve snavn %15'ine karlk gelen 12 adet soru var. Bu 12 Dev Adamn, snavn baarlabilmesi iin tadklar nemi gz ard etmek, yani Cmle tamamlama sorular olmadan da bu engeli aarm. demek, DS asndan dlebilecek en byk hatalardan biri. Eer varsa, bu blmdeki eksiinizi kapatmak iin aklamalar dikkatle inceleyip zmde yararlandmz yaklam tarzn benimsemeye alnz ve aada verilen genel kurallarn uygunluunu Deneme Snavnn 24.35. sorular zerinde snaynz. *Bir cmle tamamlama sorusunun zmnde en byk yard mcnz gramer bilginizdir!. Bu bilgi denizi iinde ise nceliiniz zamanlar, fiiller ve balalar olmaldr. Bu lnn kendi iinde sahip olduu zellikleri ve birbirleriyle olan ilikilerini ok iyi kavramaya alnz. Aadaki rnek soru ve bunlara ait aklamalarda zaman, fiil ve balalar arasndaki ilikilere yer verilmitir. Cmle tamamlama blmnde uyulmas gereken baz nemli kurallar bu rneklere atfta bulunarak sralamaya alacaz. rnek soru 1: The changes in the medical centres are finally being regarded with approval .......... . A) whenever there is a series of unsolved malpractice cases B) until another wave of epidemic spreads across the country C) because recently there has been a definite decline in the rate of many fatal diseases D) while the medical staff itself feels dubious about it E) as if everyone has accepted them zm: A seeneinde verilen whenever balac ounlukla hem yan cmlede, hem de ana cmlede ezamanl ekim ister: Whenever he looks (simple present) at me, I get (simple present) nervous. Whenever he looked (simple past) at me, I got (simple past) nervous. (Ne zaman bana baksa, gerginleirdim.) B seeneindeki until balac, bir eylem balad/meydana geldii anda dierinin bittiini anlatr (I watched TV until I went to bed./ I studied until my parents got back. ). O halde, until balacnn ezamanl gerekleen iki eylem arasnda kpr kurmas beklenemez; bu grevi ancak when, while ve as balalar stlenebilir. C doru cevaptr. Bu seenekte, approval (onay/rza-olumlu) ve decline in fatal diseases (lmcl hastalklarda azalma-olumlu) ikilisi because ile balanyor. Zamanlarda bir hata yok, nk because zaman balac olmad iin tense seiminde kalender mereptir; gzel irkin aramaz, yeter ki cmlenin her iki yakas da ayn zaman dilimi iinde yer alsn (present-present / past-past). Kelime bilginiz yetersizse, bu seenekle daha fazla uramayp geiniz. Ancak, anlamadnz ve herhangi bir hatasn bulamadnz bir seenee yanl demeyiniz.

D seeneinde verilen while balac, soru cmlesi ile birlikte dnldnde, present continuous + while + present continuous balantsn veriyor. Burada hibir sorun yok ama cmlenin anlamn kavramak bir mesele. Ayrca, eer while=whereas (dorudan ztlk balac) grevinde kullanldysa, dubious (kukulu) ile approval arasnda bir ztlk da gze arpyor. Ancak, D seeneinin sonunda yer alan it zamirini grnce, u ana kadar yaplan deerlendirmenin boa gittii anlalyor, nk bu zamirin soru cmlesinde yerine gemi olabilecei tekil bir isim yok. E seeneindeki as if balac treat, behave, act, look gibi fiillerle kullanlr (He acts as if he were my boss.). Soru girii, as if balacnn kesinlikle tarz deil. *Cmle tamamlama sorularnn doru cevaplanabilmesi iin zaman balalarnn grevlerini ve birlikte kullanldklar tenseleri iyi bilmek gerekir (Bkz: rnek soru 1de A ve B seeneklerinin zm), *Zamanla ilgili olanlar hari, dier balalar (neden-sonu, ztlk vs.) tense uyumu konusunda daha serbest davranrlar. Bu da, tense uyumundan hareketle seenek elemeyi zorlatrr. Hatta bu balalar, bazen iki farkl zaman diliminden eylemi ayn birleik cmle iinde barndrabilirler (I am not feeling well today because I didnt have a good sleep last night.). Bu tr balalar ieren seeneklerle karlatnzda, soru giriindeki cmle ile bu seenek arasnda balacn trne gre deimek zere paralellik ya da ztlk aramalsnz (reasonable + although + refused ya da reasonable + therefore + accepted vs.). (Bkz: rnek soru 1de C seeneinin zm), *Cmle tamamlama sorularnda, size her bakmdan doru gelen bir seenei son kez zamirler ynnden irdeleyiniz. Bazen, soru giriinde kullanlan isim ile doru saydnz seenekte bu ismin karl olan zamir birbiriyle uyumaz. Bu da gereksiz puan kaybna neden olur. (Bkz: rnek soru 1de D seeneinin zm), *Baz fiillerin hangi tensete ekildikleri deil, hangi balalarla birlikte bulunduklar nemlidir. Show fiilinin how, dependin whether ve treatin as if ile olan ilikisi bu birliktelie gzel bir rnektir. Kukusuz, bu zoraki bir birliktelik deil, bir tarz, bir ahenktir. Bu tarza uymad iin 1. rnek sorunun E seenei soru giriine balanamam, akta kalmtr, rnek soru 2: .......... that he has exaggerated the problems of the health-care system, using misleading arguments and deceptive statistics to support his case for reform. A) B) C) D) E) He is being interviewed by a group of journalists Many experts and policy makers believe This is an extremely radical suggestion Most people are encouraged under the present circumstances The report ignores the leading question

zm: Seeneklerin hibirinde tense uyumsuzluu grnmyor. Ancak B hari, dier seeneklerin ortak bir zellii var: A, C, D ve E seenekleri isimle bitmiken Bde believe fiili dikkat ekiyor. imdi thatli soru giriini irdeleyelim:

that + zne (he) + yklem (has exaggerated) + nesne (the problems) Bu, btn gerekli unsurlara/gelere sahip bir cmle, yani bu cmle iinde bir ba ka nesne ya da zneye yer yok. Bunu anlamak iin A seeneini soru giriine balayalm ve thatin journalists isminin yerine getiini dnelim; o takdirde that balantsn izleyen cmlenin orijinal (birleik cmle olmadan nceki) halinde journalists isminin bulunmas gerekir. Aadaki rnei inceleyelim: Birleik cmle: I met the journalists that the Prime Minister talked to. Birleik cmlenin forml: ... nesne (the journalists) + that + zne (the Prime Minister) + yklem (talked to) + nesne (Yok! Buradaki nesnenin yerine that ilgi zamiri kullanld.) Birleik cmlenin orijinal hali: I met the journalists. The Prime Minister talked to the journalists. imdi de A seeneini 2. rnek sorunun giriine balayarak hatay son kez irdeleyelim: Birleik cmle: He is being interviewed by a group of journalists that he has exaggerated the problems... Birleik cmlenin orijinal hali: He is being interviewed by a group of journalists. He has exaggerated the problems the journalists... The journalists nesnesi ikinci cmleye fazla geliyor. Bu aklamalara gre, bir isimle biten A, C, D ve E seenekleri yanl olup doru cevap fiil ieren B seeneidir. *Yukarda yaplan aklama, that balant elemanna ait zellikleri iyi bilmeyen bir adayn ya puan ya da vakit kaybedeceini gsteriyor. Cmle tamamlama sorularnn birou sfat, isim ve zarf cmleleri ierisinde that bilgisini dorudan ya da dolayl bir ekilde snar. Bu nedenle, aadaki formlleri anlamaya ve aklnzda tutmaya alnz: 1. fiil + that + tam cmle (zne + fiil + nesne) (I know that the students borrowed the books.) 2. isim + that + eksik cmle (zne + fiil) (I know the books that the students borrowed.) 3. isim + that + eksik cmle (fiil + nesne) (I know the students that borrowed the books.), *Cmle tamamlama sorularnda art cmleleri de ok nemli bir yer tutar. Bu cmlelerde geerli olan tense ve modal verb uyumuna, devrik yaplara (Should/Had/Were), kark tiplere (if + past perfect + would V1 + now), ife edeer dier balalara (even if, as long as, unless, provided vs.), bunlarn birounun sadece 1. tip art cmlelerinde kullanlabilir olmasna (unless, as long as vs.) ve gizli ifli cmlelere (otherwise, but for, without) kar ok dikkatli olmalsnz, *If hari, dier balalarn would V1 ya da would have V3 ile pek ileri olmaz. zellikle zaman balal yan cmleler, iinde would kipini ve benzerlerini barndran (could have V3 / might have V3) ana cmleleri tercih etmezler. zel birka durum hari (I hoped that he

would forgive me.), would neredeyse artl cmlelerin tapulu mal gibidir. art cmlesi grmediiniz bir soruda bu kipten uzak durunuz, *Devrik yaplar renmeye zen gsteriniz. Devrik yapda kurulmu bir cmle sizi saniyeler iinde doru cevaba gtrr. Devrik cmleleri bilmeyen bir adayn aadaki soruda eleyecei ilk seenek, doru cevap olan A seenei olacaktr. Bu aday B, C, D ve E seeneklerinin anlamlarn yle gzelce Trke'ye evirip ar ar yanl hedefe doru ilerleye dursun, devrik cmlelerin zelliklerinden haberdar bir dier aday o srada en az iki soru ne gemi olacaktr. rnek soru 3: Only when the National Health Act came into force in 1948 in England, .......... . A) B) C) D) E) did the angry debates about its necessity end these people were able to afford medical advice the funding of hospitals was a major issue in home politics everyone realised that such an act was essential many doctors felt that the transition had been extremely painful

*24-35 aras cmle tamamlama sorular yaklak 700-800 kelime ierir. Btn bir snavda ise 6500-8000 aras kelime vardr. 150-200 kelimelik bilimsel bir eviri snavnda 1.5-2 saat sre verildiini hatrlarsak, eviri yaparak soru zmek isteyen bir aday iin DS snavnn 3 saatlik sresinin asla yeterli olmayacan anlayabiliriz. Bu snavn eviri becerinizi lmeyi amalamadn aklnzdan karmaynz. Siz, bu beceriyi sorulara bak anz deitirerek gsteriniz. Bir gramer sorusunun, bir ok aday iin grnmez olan bir incelii vardr. Bunu fark edebilmek btn bir ngiliz gramerini hap gibi yutmay gerektirmez; zm teknii bilen ve bu teknii uygulayabilen bir aday, iinden klmaz gibi grnen bir soruyu basit yaklamlar sergileyerek pekala zebilir. Aadaki rnei inceleyelim: rnek soru 4: Instead of relying on written tests of English to measure language ability, .......... . A) B) C) D) E) there are oral examinations which help understand the level of a student some teachers, though to a certain extent, also make use of compositions various institutions were encouraged to utilise multiple-choice tests each new day gives the teachers a new opportunity for conversational practise our lecturer at university examines us on our speaking and listening skills

zm: A: Instead of (=yerine) hepimizin bildii bir bala. Soru giriinde bir eylem var (rely). Bu eylemi yapan/gerekletiren bir zne olmal. Bu zne A seeneinde yok (There is/are varlk yokluk anlatr, i yapmaz.). B seeneinde her ey gzel balyor ama also ekleme ifadesi ii bozuyor (Ayran yerine kola da itik.).

C: Soru giriindeki aktif eylemin ana cmledeki karl da yine aktif bir eylem olmal. Ayran imek yerine, kola iildi. demek doru olmayacana gre, C seeneindeki pasif yap hataldr. D: Each new day znesi soru giriindeki eylemi gerekletiren zne olamaz. Rely=gvenmek eylemi znenin insan olmasn gerektiriyor. E: zne insan, eylem aktif ve doru cevap (E seenei) ortaya kt. *Son olarak, indirgeme ieren cmle tamamlama sorularna kar da dikkatli olmanz neririz. Aadaki soruyu inceleyelim: rnek soru 5: The issues considered in the previous section .......... . A) B) C) D) E) allow us to speculate on problems that learners might encounter and the results were favourable which the Minister emphasised during his press conference where the problem had been explained in detail although it was too early to do so

zm: Soru giriindeki considered bir pasif fiil olup indirgenmi haldedir. Peki fiilin pasif olduunu nasl anlayabiliriz? ok basit: Eer bir fiil ardndan nesne alyorsa aktif, almyorsa ok byk ihtimalle pasiftir. I considered the issues (nesne) in the previous section. The issues were considered in the previous section. ( Nesne yok, sadece yer zarf var! Nesne, cmle bana zne olarak geti.) Pasif yapda fiillerin hep 3. halde bulunduklarn hatrlayalm. Yani, considered fiilinin ed taks alm olmas onun simple past ekilmi olduunu gstermez. Fiilin hangi zamanda ekilmi olduunu anlamak iin indirgenmi cmleyi amak gerekir. Doru cevap A seenei olmak zere soru giriinde verilen indirgenmi cmlenin tam anm yledir: The issues which have been considered in the previous section... Cmlenin anmn verdikten sonra dier seenekleri (B, C, D, E) irdelemenin anlamszl da ortaya km oluyor.

imdi Deneme Snavnn 24. sorusuna ait aklamaya geelim: Soru 24. Even if it is not the job of scientists to make ethical decisions about their work, .......... . A) they have always treated humans as if they were machines B) the results of the work could be used in other entirely unhealthy ways C) future drugs will be better targeted and more effective D) I can see how far we have moved forward, and the direction we are taking E) it is certainly their job to tell others where it is leading zm 24. Doru cevap: E. A: Soru even if'li bir art cmlesi. Even if, anlamca even though/although'ya edeerdir. Even if/though you read the whole text, you may not be able to understand a single word in it. Genellikle, even if'li bir cmlenin yaps, art cmlelerine benzer (Bkz. 2. sorunun aklamas). Ancak, aadaki rnekte olduu gibi, bunun istisnalar da vardr: Even if (=Even though) I didn't know anybody at the party, I had a nice time. Bu nedenle, A seenei hatal saylmayabilir. stelik, they zamiri scientists yerine kullanlm olabilir. Ancak, bu (if + simple present + present perfect balants) yine de snavn tarzna aykr bir durum deerlendirmeye almamakta fayda var. B: 1. tip if'li bir cmlenin ana cmlesinde could ya da might V1 nadir de olsa bulunabilir. Bunu dikkate almak lazm. Ancak B seeneinde, other determiner' var: ... other entirely unhealthy ways Soru cmlesindeki even if balacn hatrlayalm. Orada, B seeneinin ztt salkl yol ya da yntemlerden sz edilmiyordu. rnei inceleyelim: Although we have solved one big problem, there are other minor problems waiting in the wings (kenarda, yedekte). C: Burada, if iin harika bir ana cmle balants var (if + present tense will be), ama soru girii ile ilinti yok. C seeneini aaya alalm: future drugs will be better targeted and more effective Bu ifadenin doru olabilmesi iin soru girii, rnein future drugs yerine present drugs ve better targeted and more effective yerine worse/not good gibi zt anlaml ifadeler iermeliydi. NOT: Even if'in although'ya edeer olduunu bilmek ve cmleler arasnda ztlk aramak sorunun zm iin hayati nem tayor.

D seeneindeki I can see ifadesi bir ana cmle deil, bir yorum giriidir. Bu nedenle, soru giriindeki art cmlesine uygunluu aratrlmas gereken I can see ifadesi deil, how far we have moved (present perfect tense) cmlesidir. Present perfect tense'in ise arta bal ana cmlelerde (art anlatan bala even if olsa bile) tercih edilmediini biliyoruz. Aadaki gibi bir rnekte I can see ifadesini bir ana cmle olarak deerlendirebilirdik: Even if you are trying to be humble (alakgnll), I can see what you have managed in this small office. (Alakgnll davranmaya alsan da, bu kk ofiste neler baardn grebiliyorum.) Ayn ifadenin yorum girii anlam tad baka bir rnek grelim: If the government increased the taxes on cars, I can see that no one would give up using them. Son olarak unu da belirtmeliyiz ki, soru girii ve D seenei birbirine zt hibir sfat/zarf iermiyor. E: Bu seenekte, gerek 1.tip if'li cmle tense uyumu, gerekse yan cmle-ana cmle z tl ok gzel verilmi. Their iyelik sfat ile bilim insanlar arasndaki balantya dikkat ediniz. Even if it is not the job of scientists, it is their job... lk bakta, E seeneindeki others zamiri bota kalm gibi grnyor. Ancak belli ki, bu zamir, bilim insanlar dnda kalan sade vatandalar kastediyor. Soru 25. .......... that the waste problems are much less severe than with conventional nuclear energy. A) All atoms have a central nucleus B) Fusion could provide a major contribution to the energy mix of the future C) Fusion research drains resources away from renewable energy D) Advocates of fusion power claim E) Nuclear fusion seems the perfect answer zm 25. Doru cevap: D. Soruda that balants ve geni zaman var. Ayrca, that'i takiben bir tam cmle verilmi. Bu ok nemli bir bilgi nk bu durumda that balac kendisinden nce bir isme deil, fiile balanacaktr. rnekleri inceleyelim: 1. 2. a. b. He found out the solution ... He found out ... ... that many scientists had been seeking for a long time. ... that many scientists had been seeking a solution for a long time.

Doru bir yap oluturmak iin 1. cmleyi a'daki sfat cmlesi ile, 2. cmleyi ise b'deki isim cmlesi ile balamak gerekiyor. Zira, a'daki sfat cmlesinin nesnesi yok (solution), yani

eksik bir cmle. Bu takdirde, that, kendisinden nce bu nesneyi isteyecek, yani bir isme balanacaktr. 1+a= He found out the solution that many scientists had been seeking for a long time. Bundan farkl olarak, b cmlesinin znesi ve nesnesi vardr, yani tam bir cmledir. Bu takdirde, that, kendisinden nce bu zne ya da nesneyi istemeyecek ve bir isme de il, bir fiile balanacaktr. 2+b= He found out that many scientists had been seeking a solution for a long time. Snavn ok ska kurduu tuzaklardan biri udur: 1. + a. = He found out the solution that many scientists had been seeking a solution for a long time. 'Bu sorunun neresi tuzak? Hata apak ortada!' dediinizi duyabiliyoruz. Ama snavda, solution ismini hibir zaman aka vermeyip yerine ya it zamirini ya da baka bir isim kullanacaklar. Aadaki hatal rnekleri inceleyelim: He found out the solution that many scientists had been seeking it for a long time. He found out the solution that many scientists had been seeking a new method for a long time. stelik, hazrlanan tuzakta bilmediiniz kelimeler varsa ve cmle alabildiine uzunsa, k iin iinden: The Nazi occupation of the Netherlands is best known to us through a diary that the description of the atrocities commited by the enemy has provided historians with valuable information. En son rnein hatal olduunu yle anlayabiliriz: Yan cmlede the description (zne), has provided (aktif fiil) ve historians (nesne) ls bir tam cmle ile kar karya olduumuzu gsteriyor. Bu durumda, that'li cmlenin iinde a diary ismine yer yok. That diary ismine deil, bir fiile balanmalyd. Artk sorunun seeneklerine geebiliriz. A, B, C ve E seeneklerinin hepsi de bir isimle bitmi ve hepsi de yanl, nk soru giriinde that + tam cmle var. D: Fiille biten tek seenek D. stelik, claim ve that uyumlu bir ikili oluturuyor. Soru 26. Unless we step up our efforts to protect the environment, .......... . A) there would probably have been no future at all to look forward to B) we cannot look forward to a healthy and prosperous future C) which is a vast and unexplored storehouse of biological treasures D) man is undoubtedly the planets most successful predator E) we are under an obligation to do so as soon as possible

zm 26. Doru cevap: B. Bu bir kurtarma sorusu; kymetini bilelim. A: Soru giriinde unless=if not (-medike/-madka) balac var. Bu bala, genellikle ana cmlede olumsuzluk ekleri ister: will not, cannot, may not, should not vs. A seenei ise 3. tip if'li cmleler iin kullandmz bir modal perfect ieriyor: would have been. (Bkz. 2. sorunun aklamas) B: Olumsuz cannot kipine ek olarak we znesi yan cmle-ana cmle ikilisinde ortak kullanlm. Bu iyiye iaret. Doru cevap B. C: Bu bir sfat cmlesi. Soru girii ise art cmlesiydi. Peki, ama ana cmle nerede? C'nin doru cevap olabilmesi iin cmle yle kurulmalyd: We must step up our efforts to protect the environment, which is a vast and unexplored storehouse of biological treasures. Not: 'The environment' (doa, evre), zel bir isim olarak alnm ve bu zel isim ile which ilgi zamiri arasnda virgl kullanlmtr. (Bkz. 11/E'nin zm). D: Bu seenekteki is fiili geni zaman ekimden tr uygun ama verilen cmle successful sfatndan tr olumlu bir anlam tayor. Bize olumsuz bir cmle gerek. Geri undoubtedly zarf ilk bakta olumsuzlatrc bir unsur gibi grnyor. Ancak, bu kelime 'kukusuz/kuku yok ki' anlamndadr ve olumsuzlatrc deil, pekitirici olarak grev yapar. He is undoubtedly the greatest liar (yalanc) I have ever met. E: We znesi ve zaman uygun ama ak bir olumsuzluk yok. stelik, seenekteki to do so ifadesi bir nceki cmlede sylenmi olan eylemin yerine geer. rnei inceleyelim: The policeman went nearer to check the suspicious packet. As he did so (Byle yaparken yani pheli paketin yanna doru giderken), he told everyone around to keep away (uzakta durmak/uzaklamak). Soru giriinde, unless art balacndan tr so zarfnn yerine geebilecei olumlu bir eylem yok. So'nun uygun olarak kullanld aadaki rnei inceleyiniz. If you want me to look after the office when you're away, I'll be pleased to do so. Soru 27. Though the strategic value of submarines was demonstrated in World War I, .......... . A) a submarine cannot stay submerged indefinitely B) the success of the German submarines prompted America to enter the war C) it was only in World War II that they played a really key military role D) the first nuclear-powered submarine was named USS Nautilus E) conditions on a submarine even in peace time are enough to crush most people

zm 27. Doru cevap: C. Bir ztlk balac sorusu. zm iin yararlanabileceimiz baz ipularn sralayalm: *Cevaplarda, strategic value ifadesinin tersi var m? *World War I yerine baka bir zaman zarf kullanlm m? *Soru giriindeki simple past ekime uyumlu hangi seenekler var? *Soru giriindeki submarines yerine hangi seeneklerde they zamiri kullanlm? Bu sorularn hepsine birden ayn anda cevap veren tek bir seenek var: C. Not: Bu sorularn cevabn sabrla aradnz zaman ilk balarda vakit kaybedersiniz. Ancak, zamanla beceri kazanr ve bu kayb kazanca dntrebilirsiniz. stelik, soruyu evirmeye altnzda kaybettiiniz zaman ve ektiiniz sknty hatrlarsanz, bu zm tekniinin salad avantaj daha da nem kazanr. Artk seeneklerin deerlendirmesine geebiliriz. A: Submarine tekrar var ve tense uyumsuz. Soru girii olumlu bir anlam (strategic value) tad iin buradaki olumsuzluk (cannot) iyi, ama bu da soruyu kurtarmaya yetmemi. B: Zaman uygun. Ancak, success olumlu bir kelime. Biz olumsuzluk aryorduk. Ayrca, submarines tekrar var. C: Tense uyumu tamam. Farkl bir zaman dilimi olarak World War II'dan sz edilmi. A key military role olumlu, ancak only, bu ifadenin deerini dryor ve onu bir bakma olumsuzlatryor: It was only at the age of 30 that he completed his thesis. (Tezini ancak 30 yanda tamamlayabildi.) En az yukarda saydklarmz kadar nemli bir dier balant unsuru ise, submarines yerine kullanlm olan they zamiri. D: Zaman uygun ama submarine tekrar var. stelik, bu cmle olumlu mu, yoksa olumsuz mu belli deil. E: Zaman uyumsuzluu ve submarine tekrar dikkat ekiyor. Bu hatalar, seenein elenmesi iin yeterli. Soru 28. .......... if tests in the Australian desert prove successful. A) A new species of marine reptile has been identified from a 70 million-year old fossil B) Japanese researchers have begun testing a scale model of a future supersonic passenger plane C) Salyut I, the worlds first space station, was sent into orbit in 1970 D) Scientists have identified the part of the brain that helps us remember events from sounds and smells E) A new supersonic aircraft could take to the skies

zm 28. Doru cevap E. ki cmle ortasnda bulunan if'lere dikkat ediniz. Bunlar, whether grevinde kullanlm olabilirler. Bu durumda, soru cmlelerini aktarrken (reported speech) ya da kuku, belirsizlik anlatrken kullandmz baz fiil ve sfatlar aramak gerekir. Bu fiil ve sfatlar hatrlayalm: ask wonder want to know don't know doubt be not sure be not certain rnek: I am not sure if/whether he will be able to attend the meeting . Seeneklerin hibirinde bu tr bir fiil ya da sfat yok. O halde, soruda verilen if balacn sadece bir art cmlesi olarak deerlendirebiliriz. A, B ve D seenekleri present perfect, C ise simple past ieriyor. Soru cmlesi 1. tip bir if'li cmle olduuna gre bu seenekler devre d kalr. E seenei could ierdii iin ilk bakta insan duraksatyor. Ancak, 24/B'nin zmnde bu durumdan ksaca sz etmi ve 1. tip bir conditional clause'un ana cmlesinde could ya da might V1 kipinin kullanlabileceini belirtmitik. rnei inceleyelim: If you succeed in your class, your father could buy you a bicycle. rnek cmlede bir annenin oluyla konutuunu varsayalm. Succeed fiilini geni zamanda ekerek anne, olunun snf gemesinin kesin bir art olduunu aka belirtiyor. Ancak, olu snf gese de, babasnn ona bisiklet almas ii could kipinden tr ok kesin deil. Belki de einin adna konumamak iin anne temkinli bir yaklam (tentative approach) sergiliyor. Buna gre, E seeneinde herhangi bir tense hatas yoktur. Soru 29. .......... before the technology has been shown to work in animals. A) Laws governing stem cell research remain uncertain throughout the world B) Australia is home to some of the worlds top stem cell researchers C) In Britain, researchers could already harvest stem cells from surplus embryos created from IVF D) Some scientists believe it would be premature to study human embryonic stem cells E) Embryonic stem cell research didnt lead to cures for diseases like Parkinsons zm 29. Doru cevap D. Before zaman balacnn zelliklerini iyi bilmeyi gerektiren hayli zor bir soru. 8. soruda D seeneinin zmn tekrar inceleyiniz.

Soru cmlesindeki before + present perfect yapy ksaca hatrlatarak aklamalara balayalm. before + present perfect = before + simple present Bu yapyla bir ok zaman balacnda (when, until, by the time vs.) karlaabilirsiniz. Ancak, bamsz (ana) cmle asla present perfect ekim almaz. Bu hataya dmeyiniz. Tense'lerle ilgili olarak sitemizde yaynlayacamz almalarda bu konuya yer vereceiz. imdi, yan cmlesinde present perfect=simple present ieren bir iki rnek inceleyelim ve daha sonra seeneklerin aklamasna geelim: Please, refrain (kanmak) from smoking until after the plane has taken off. When you have finished the test, you may leave the class.

A: Before balac, bu seenekteki geni zamana balanabilir. Ancak soru cmlesinde, zerinde alld anlalan zel bir teknolojiden sz edilmi. A seeneinde ise yine zel bir aratrma var (stem cell research). Before ve benzeri zaman balalar hem yan, hem de ana cmlesi geni zaman ekimli bir birleik cmlede kullanlyorlarsa, zel durumlardan ziyade, genel gereklere, alkanlklara vs. iaret ederler. Aadaki hatal rnei inceleyelim: The manager studies Mr Hopkins' recent proposal before he decides to accept or reject it. Mdr, kabul ya da reddetmeye karar vermeden nce Mr Hopkins'in geenlerde yapt teklifi incelemeyi alkanlk haline mi getirmi; sabah akam bu ile mi urayor; bu adamn baka ii gc yok mu; yoksa hayatn bu teklifi incelemeye mi adam? Bu hatay dzeltmek iin ana cmle tense'i studies, will study olarak deimeli: The manager will study Mr Hopkins' recent proposal before he decides to accept or reject it. ya da studies fiili aynen korunmak isteniyorsa, cmle aadaki ekilde tekrar yazlmal: The manager studies proposals before he decides to accept or reject them. A seeneinin hatasyla ilgili verdiimiz rnek ve yaptmz aklamann, sizi yeterince aydnlatm olduunu mit ederiz. B: Bu seenekteki genel gerek (Avustralya'nn bir ok aratrmacya ev sahiplii yapmas) sorudaki zel durumla yine uyumuyor. C: Buradaki already zarf belli bir iin oktan baarldna iaret ediyor. Dolaysyla, could kipini geni ya da gelecekte dnmek pek mmkn deil. Bu seenekte kullanlan could belli ki gemii anlatyor. Aadaki rnei inceleyelim. Our son could already talk at the age of 2. (Olumuz daha iki yandayken oktan konumaya balamt/konuabiliyordu.)

Not: C seeneindeki created eylemi indirgenmi bir sfat cmlesinin varlna iaret ediyor. Tense'i konusunda fikir yrtmek zor. Simple present da olabilir, simple past da olabilir. Ama bu trden indirgenmi bir eylemin tad -ed taksna bakp cmle gemii anlatyor demek byk bir hatadr. Bu hataya dmeyiniz! ... surplus embryos (which are/have been/were/had been) created from IVF D: Believe fiili simple present ekilmi. A seeneinde yaptmz aklama nedeniyle bu durum sizi duraksatabilir. Ancak, ister genel bir geree, ister zel bir duruma iaret etsin believe, duygu anlatan bir fiil olduundan simple present ekim alabilir. imdi srada would kipinin aklamas var: Some scientists believe it would be... Buradaki would, bilim insanlarnn bir konu hakknda temkinli konumay tercih ettiklerini gsteriyor. Eer bilim insanlar o konu hakknda kesin konuabilseler, cmle yle deiirdi: Some scientists believe it will be... Bu durumda ise, doru cevab hi sorun kmadan bulabilirdik. Would kipiyle ekilerek oluturulmu, before balal aadaki rnei (Snav sorusu olarak sorulmutur!) inceleyiniz: Wouldn't it be advisable to seek a second opinion before we come to a final decision? (Kesin bir karar vermeden nce baka bir kiinin daha fikrini almak akllca olmaz myd?) Not: Sorudaki animals kelimesiyle, bu seenekteki (D) human arasnda bir balant var. Ama bunu fark etmek pek kolay deil. E: Tad simple past ekim nedeniyle bu seenek hataldr. Soru 30. .........., researchers hope to improve the quality and safety of meat and dairy produce. A) Once they have unravelled the genome of the cow B) Even though dogs and cows are next in line to have their genetic codes sequenced C) If European farmers had their livestock vaccinated to prevent any future outbreak of foot and mouth disease D) Since vaccination is ruled out as a prevention strategy for foot and mouth disease E) Unless the projects for genome research are supported by the government zm 30. Doru cevap: A. Researchers oul, hope geni zaman (ancak gelecek zaman yk tayor) ve cmlede olumlu bir anlam var. A: They zamiri researchers iin kullanlm olabilir. Bu iyiye iaret. Tense'te (present perfect) bir sorun yok. Once, when'e edeer bir balatr ve baland yan cmlede

present perfect tense'e izin verir (Bkz. 29. soru zmnn giri aklamas). Once ieren bir rnei birlikte inceleyelim: Once you have recovered from this disease (Hele bir iyile/Bu hastalktan bir kurtul), we shall do whatever you like. nemli not: Elimizde bu seenein doru cevap olmasn hakl kartacak bakaca bir ipucu yok. Bu durumda dier seeneklerin tek tek deerlendirilmesi ve A seeneinin ne kmasn beklemek gerekiyor. B: Eer even though balal bu seenek doru cevap olacaksa, soru cmlesindeki hope to improve olumlu ifadesinin ztt nerede? Bu seenein doru cevap olma ihtimali sfr. C: 2. tip bir if'li cmle. Bu seenek de kolaylkla eleniyor. Dikkat: C seeneindeki had vaccinated eylemini grp if'li cmleyi 3. tip zannetmeyiniz. Bu, have something done causative (ettirgen) yapnn simple past halidir. Mehur rnei hatrlayalm: I had my hair cut. D: Burada olumsuz bir anlam var ve since, because anlamnda kullanlm. O halde, neden cmlesi olumsuz ise sonu (soru) cmlesinde de olumsuzluk aramak gerekir. Hatrlayacanz gibi, soru cmlesi olumsuz deil, olumlu idi. Bunu fark edemezseniz, hatal bir karar alp bu seenee de ans tanyabilirsiniz. E: Unless'in baland ana cmlede olumsuzluk aranmas gerektiini daha nce belirtmitik. Soru 31. A discarded rocket from the Apollo 12 Moon Mission had been orbiting the sun for many years, .......... . A) while several large optical surveys continue to scan the skies for asteroids B) since any asteroid coming our way would either hit us or miss us completely C) so that the scientists at the Planet Centre may work out a plan to capture it D) before it changed course and started to orbit the Earth E) although it is the first man-made object known to have orbited the Sun zm 31. Doru cevap: D. Kolay bir tense sorusu. Karrsak ayp olur! D: Soru giriinde past perfect continuous tense kullanlm. Bu durumda, yan cmle mutlaka simple past tense iermeli. Bu tense ise sadece D seeneinde var. Past perfect ve past perfect continuous tense'ler gemite belirli bir zamandan (past time) nce meydana gelmi eylemleri anlatr ve bunu yaparken simple past tense'i kpr olarak kullanrlar. Aadaki rnei inceleyelim: I had eaten lunch before one o'clock.

Konumac yemek yedii saati aka belirtmek istese, rnein: 'I ate lunch at 12:30' diyerek simple past tense kullanrd. Burada anlalmayacak bir ey yok. Ama konumac, yemek yeme eylemini daha sonraki bir saat dilimiyle (one o'clock) ilinti kurarak anlatmay tercih etmi. Konumac, saat bire ait zaman dilimini kendisine kpr olarak seti i srece, bu saatten nce meydana gelmi btn eylemleri past perfect ya da past perfect continuous tense'te anlatmak zorundadr. 'I had eaten lunch before one o'clock' cmlesini 'I had eaten lunch before it was one o'clock' eklinde grrsek, past perfect + before + simple past kalbn hatrlayarak verilen rnei ve yaplan aklamay daha kolay anlayabiliriz. nemli not: Aadaki kalplar ltfen unutmaynz: 1. 2. 3. past perfect continuous + toplam sre + before + simple past past perfect continuous + toplam sre + when + simple past after + past perfect continuous + toplam sre + simple past

Siz, incelemekte olduumuz 31. sorunun birinci rnee uyup uymadn kontrol ederken biz de yukardaki kalplar iin birer rnek verelim: 1. 2. 3. We had been living in Edirne for more than 10 years before we moved to stanbul. They had been sailing for a week when the storm broke out (patlak vermek, kopmak). After I had been hopelessly waiting for her for two full hours, I decided to leave.

Soru 32. The sudden collapse of the concrete slab roof of a multi-storey car park led to fears .......... . A) even if the event caused no serious injuries B) that the lives of thousands of people were at risk from a similar incident C) why concrete has constantly received a negative press D) though, with the introduction of reinforced concrete, problems of this nature have been overcome E) why a chunk of concrete wall fell in a rail tunnel recently in Japan zm 32. Doru cevap: B. Fear + that balants asndan kolay bir soru gibi grnyor ama aada anlatacamz nedenlerden tr dikkatli olmak gerek. A: Even if balacnn simple past tense tayan iki cmleyi (led + caused) bir araya getirebileceini daha nce grmtk (Bkz. 24. soru). stelik, cmleler birbirlerine zt anlam tayorlar (fears no serious injuries) ve the event kelimesi ile soru cmlesindeki otoparkn atsnn kmesi anlatlm olabilir. Bunlarn hepsi iyiye iaret. Ancak, bu snavn da krmz izgileri var. Even if bunlardan biridir. Bizim snavmz, 1, 2 ve 3. tip if'li cmlelerde iki yakas birden (yan cmle ve ana cmle) simple past ekimli rneklere

kapaldr. Even if de neticede if'li bir cmledir ve art cmlelerinin genel kurallarna gre, iki yakas ayn anda simple past ekim almayacaktr. B: Fear + that ok yaygn kullanlan bir balant. 1. I fear that she might not be able to survive the accident. 2. It was feared that a war coud break out any time. rneklerden anlalaca zere, fear, kesinlik ifade edebilecek bir fiil deil. Fear fiilinin, ncelikle can/could/may/might gibi ihtimal anlatan kiplerle birlikte bulunmasnn nedeni de budur. Ancak, eli