IDEOLOGJITE TOTALITARE PERBALLE DEMOKRACISE

LIBERALE

Objektivat:1. Pershkruaj rrethanat historike ne te cilat u krijuan diktaturat e djathta dhe te majta.

2. Nderto hapat e ardhjes ne pushtet te regjimeve totalitare.

3. Analizo pasojat qe I sollen diktaturat njerezimit.

4. Argumento qendrimin indiferent te demokracise liberale ndaj vendosjes se diktaturave.

5. Mblidhni fakte konkrete mbi perhapjen e diktaturave neper Europe.

6. Argumento lidhjet dhe aleancat e komunizmit ne vendet e demokracise liberale gjate luftes.

RRETHANAT HISTORIKENe nje periudhe ku Europa ishte e rrethuar nga rreziqe te shumta, filluan lindjet e rrymave te reja politike siç ishin komunizmi dhe fashizmi.Shume vende, ne te cilat sundonte pasiguria, ku gjendja politike ishte e trazuar dhe ku papunsia kishte arritur kulmin linden ekstremet e majta dhe te djathta. Komunizmi u shfaq kryesisht ne Europen lindore, ndersa ne Gjermani nazizmi, kurse Itali fashizmi.Komunizmi kryesisht lindi ne rrethanat e nje kryengritjeje popullore, kunder shtreses aristrokrate, krizes se renduar ekonomike dhe pasigurise.Nazizmi(fashizmi) erdhi si pasoje e nacionalizmit te skajshem dhe propagandes .Gjithashtu erdhi dhe si pasoje e Konnferences se Paqes ne Paris e cila beri padrejtesi te shumta.

PASOJAT E DIKTATURAVE1. Prapambetje kulturore e

arsimore.2. Ngjallje e frikes tek populli.3. Ekonomi e brishte dhe e

pazhvilluar, e mbyllur..4. Humbja e te drejtave te njeriut.5. Dhe krijimin e nje lufte te 2

Boterore.

Diktatura e djathte-Nazizmi

Nazizmi ose nacional-socializmi është një ideologji politike e lindur ne Gjermani. Termi vjen nga NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) dhe programi i partisë në 24 shkurt 1920. Nazizmi ishte ideologji shtetërore në Gjermani nga ardhja në pushtet e partisë naziste në vitin 1933 deri në humbjen ushtarake të ushtrisë gjermane në vitin 1945, ku asaj iu ndalua veprimi në vendin e saj të origjinës.Ajo u vendos nepermjet nacionalizmit te skajshem dhe propagandes se Hitlerit , I cili arriti te marre pushtetin ne Gjermani.

Perfaqesues kryesor I diktatures se djathte ne Europe eshte Adolf Hitler. Adolf Hitler (Branau, Austri, 1889-Berlin 1945) ishte një shtetas gjerman. Lindur në Austri dhe ushtar gjatë Luftes se I Boterore, Hitleri bëhet lideri i partisë naziste në 1921. Pas një puçi të dështuar (1923), ai ekspozoi doktrinën nacional-socialiste në Mein Kamf dhe e vuri pak e nga pak në zbatim pas ardhjes së tij në pushtet në 1933. Ai e transformoi Gjermaninë në një shtet totalitar ku ai u shpall udhëheqës (Führer) dhe politika e tij e jashtme çoi në luften e dyte boterore, luftë totale e shquar nga dominimi gjerman në Europe dhe gjenocidi ndaj hebrenjve.

Perfaqesues I diktatures se djathte

 HITLERI GJATE VITEVE…

Thellësisht i ndikuar nga lufta, humbja në 1918 dhe situata para-revolucionare që rezultoi në Gjermani, ai hyri në 1920 në partinë naziste (NSDAP), në të cilën ai mori së shpejti drejtimin. Nga kjo NSDAP, që, në 1919, numëronte 60 anëtarë, Hitleri bëri një parti të vetën, ku gazeta e saj, Voelkischer Beobachter, shpërndante 20 000 kopje; në fillim javore, kjo gazetë u bë ditore duke filluar nga 1923-shi. Në të njëjtin vit, partia naziste dominonte të gjitha grupimet e tjera ekstremiste, duke grumbulluar 55 000 militantë. Që prej atëherë, jeta e Hitlerit lidhet pashmangshmërisht me atë të partisë së tij. Bashkë me gjeneralin Ludendorf, ish-tetari bëhet një nga dy figurat më të mëdha të së djathtës ekstreme të Mynihut dhe reputacioni i tij fillon të zgjerohet përtej Bavarisë.

MASA TE MARRA NGA HITLERI:1.Perqendroi ne duart e tij te gjithe

pushtetin.2.Ndaloi veprimtarite e partive politike

dhe sindikatave.3.Vuri nen kontrollin nazist shkollat,

shtypin, radiot, dhe cdo institucion tjeter.

4.Zhvilloi ekonomine e Gjermanise.5.Hartoi nje plan per militarizmin.6.Filloi luften antisemite.7.Hodhi poshte vendimet e Konferences

se Paqes.

Diktatura e majte-komunizmi

Diktatura e majte ose diktatura e kkuqe quhet ajo diktature e cila u vendos ne Rusi, ne fillim nga Lenini e me pas nga pasardhesit e tij. Ne te gjithe vendet e botes ajo erdhi nepermjet revolucionit I cili permbyste Republiken dhe vendoste Diktaturen e Proletariatit.Nacionalizmi dhe Marksizem-Leninizmi me katër shyllat kryesore : 1.Bashkimi Kombëtar 2. Ekonomia Politike 3. materializmi dialektik dhe historik 4. socializmi shkencor.

Vladimir Ilic Uljanovi qe personi i pare i cili perkrahu idete Marksiste. Sipas Leninit polemika me emrin “Diktature” eshte bere nje justifikim per te abuzuar . “Marksi ka pritur historine ndersa Lenini e beri ate” ,keshtu jane cilesuar keta dy personazhe nga pamja nderkombetare. Marksi mendonte se historia e gjithe shoqerise eshte historia e luftes se klasave.”Klasa punetore duhet te kete perparesi ne shoqeri”-mendonte Marksi. Frymezuar nga keto ide ,Lenini filloi te udheheqe Partine Komuniste ne Rusi. Pasi Revolucioni Bolshevik i udhehequr nga Partia Bolshevike triumfoi, pushteti kaloi ne duart e sovjeteve dhe u shpall vendosja e Diktatures se Proletariatit.

LENINI- PERFAQESUES KRYESOR I KOMUNIZMIT

VENDIMET E MARRA NGA LENINI1.Beri shtetezimin e bankave, minierave,

tokave.2.Goditi pronen private.3.Nenshkroi paqen me gjermanet dhe doli

nga lufta.4.Krijoi Armaten e Kuqe.5.Bashkoi me Rusine 3 republika.6.Krijoi kushtetuten qe e shpalli BS shtet unik

federal.7.Mohoi te drejtat themelore te njeriut.8.Krijoi policine sekrete qe ndiqte armiqte e

pushtetit.

NDRYSHIMET MIDIS DIKTATURAVE

1. Erdhen ne pushtet me revolucion

2. Ndertuan nje sistem te ri socialist sipas parimeve Marksizr-Leniniste.

3. Erdhi ne pushtet nga levizja komuniste.

4. Mbeshtetej tek fshataresia dhe pjesa puntore e popullsise.

5. Perdoren luften klasore si ideologji.

6. Qendruan gjysme shekulli ne pushtet.

EKSTREMI I MAJTE EKSTREMI I DJATHTE

1. Erdhi ne pushtet nepermjet kompromisit

2. E solli ne pushtet nacionalizmi shovenist.

3. Ruajti regjimin kapitalist4. Mbeshtetej ne shtresa te

ndryshme.5. Kryen krime lufte duke

zbatuar politika te ndryshme

6. Qendruan pak vite ne pushtet.

Krime te ndryshmeTortura eshte perdorur qysh ne fillimet e shoqerise njerzore. Ne Evrope ajo arriti kulmin , ne periudhen e inkuizicionit. Tortura u perdor si mjet kryesor I terrorit ne BS, vende te ndryshme komuniste si dhe ne Gjermani.Disa tortura ishin:1. Jeleku I tortures.2. Kamxhiku e druri.3. Lenia pa buke, pa uje, pa gjume ne kembe per dite

te tera.4. Perdorim I tensionit te lart, deri ne humbjen e

ndjenjave.5. Varja ne qafe e zinxhireve me peshe te rende.6. Mbushja e gojes me kripe.7. Hedhja e alkolit ne koke e duar dhe ndezja e tij.8. Thyrje kockash dhe shkulje mishi me dare.

Ekonomi e dobet dhe e pazhvilluar Te dyja diktaturat u bazuan ne ekonomine

bujqesore.Pra bujqesia ishte dega kryesore per te grumbulluar te ardhura te cilat perdoreshim me pas nga diktatoret per te fuqizuar ushtrine kombetare dhe per tu pergatitur per ndryshim. Industria e rende dhe e perpunimit te metaleve ishte nje dege tjeter e ekonomise ku u mbeshteten dhe zhvilluan shtetet diktatoriale.Pra ishte pikerisht ndjekja e ketyre fushave te gabuara te ekonomise qe solli nje krize te rende boterore pas renies se diktaturave.

Punuan:•XI -B