dehb'li Öğrencinin beyni nasıl Çalışır

DEHB'li Öğrencinin BeyniNasıl Çalışıyor?

pinarkobas.com | [email protected]

Beyni bir ev

olarak düşünün.


DEHB’li Öğrencinin BeyniNasıl Çalışır?



Bu evin içinde de bir çok oda ve her oda da hangi amaçla kullanılacaksa ona uygun eşyalar vardır.

Beynimizin de farklı bilgileri depolayabildiği odacıkları vardır. Nasıl evde rahat yaşayabilmek için eşyaların düzenli olması gerekiyorsa, beynimizdeki her

odacığın ve o odacıklardaki bilgilerin yerlerinin belirli ve düzenli olması gerekir.





Beynimiz iki kontrol sisteminden meydana gelir.

Bu kontrol sistemleri de bir araya gelerek “dikkat”i oluştururlar. DEHB'li kişilerin bu kontrol sistemlerinde yaşadıkları bazı sıkıntılar vardır.

I. Süreç Kontrolleri II. Üretim Kontrolleri



I. Süreç Kontrolü nedir?

Beynin dışarıdan uyaran ve bilgi almasını yönetir. Neyin kullanılacağına ve/ya saklanacağına karar verir. Süreç kontrolü iyi çalıştığı zaman bir şeyleri

Öğrenme Anlama Hatırlama çok daha kolay olur.



Süreç Kontrolü 5’e ayrılır:

1. Uyanıklık, İstek ve Heyecan Kontrolü2. Bilgi Süzgeci Kontrolü3. Konsantrasyon Derinliği Kontrolü4. Konsantrasyon Süresi Kontrolü5. Uyku Kontrolü



Uyanık Olmak Beynimizin gerçekten açık

olma durumudur. Böylece etrafımızda olup bitenlerin farkına varırız.

Uyanık olmadığımız zaman görmemiz, duymamız, yapmamız gerekenleri yapmamız mümkün olmaz. Çünkü beynimiz o bilgilerle tam anlamıyla bağlantıda değildir.

1. Uyanıklık, İstek ve Heyecan Kontrolü



Bu aynen market alışverişinden gelip aldığın malzemeleri doğru yerlere yerleştirmeye benzer.

Ama bunu yapabilmemiz için marketten neler aldığımızın farkında olmak ve onların yerlerinin nereleri olduğunu bilmemiz gerekmektedir. Eğer aldığımız malzemeleri doğru yere yerleştirmezsek ihtiyacımız olduğunda bulmakta zorlanırız.

Örnek



Beynimizde de eğer gelen bilgiyi doğru odaya koymamışsak o bilgiyi anlamada ve hatırlama da zorlanırız. Yani bu bizim sınıfta, sınavda ya da ödev yaparken zorlanmamıza sebep olur.



DEHB’li Öğrencinin Uyanıklık, İstek ve Heyecan Kontrolünde yaşadığı sıkıntılar:

• Dersi dikkatle dinleyemez.• Derste sıkılır. • Derste hayal alemine ya da başka

düşüncelere dalar. • Dersi dinlemek yerine, istediğin başka

şeylerle ilgilenir. • Sınıfta, ders esnasında arkadaşlarıyla

konuşabilir.



Kum ve taşlardan oluşan bir avuç karışımı düşünün. Bu karışımı süzgeçten geçirdiğimizde kumlar süzgeçten aşağıya iner ve taşlar süzgecin içinde kalır.

Beynimiz de bir süzgeç gibidir. Bize gerekli olan ve olmayan bilgileri ayırır. Böylece önemsiz bilgiler bizi boşuna meşgul edemez.

Gerekli bilgiler Gereksiz bilgiler

Gerekli bilgiler

2. Bilgi Süzgeci Konrolü



DEHB’li öğrencinin bilgi süzgecinde yaşadığı sıkıntılar:

• Süzgecin delikleri ya çok dar ya da çok geniştir. Yani, ya gerekli bilgi beyindeki odacığa yerleşmeden silinir ya da gereksiz bilgiler de süzgeçten geçerek odacıklara yerleşir ve beyinde gereksiz yer kaplar.

• Derste önemli noktaları çıkartamaz.• Etrafındaki ses, hareket gibi gereksiz uyaranlar süzgecinden geçerek

gereksiz yer kaplar ve kişinin zihnini meşgul eder.



Gün içinde uyanık olup bilgileri beynimizdeki doğru odacıklara yerleştirmek kadar bu bilgilerin yeteri kadar derine inmelerini sağlamak da çok önemlidir. Çünkü yeterli derinliğe inen bilgi hep orada kalır, oysa derinlere kadar inmeyen bilgi zamanla silinip gider. Aynen kıyıya vuran dalganın kum üzerine yazılmış yazıyı silmesi gibi.

3. Konsantrasyon Derinliği Kontrolü



• Öğretmeninin bir gün önce yada hafta başında anlattığı konuyla ilgili soru sorduğunda cevabı hatırlayamaz.

• Arkadaşından duyduğun bir fıkrayı, daha sonra hatırlayıp başkalarına anlatmakta zorluk yaşar.

DEHB’li öğrencinin konsantrasyon derinliği kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



Yaptığımız işin gerektirdiği süre kadar, o işi yaparken bizim dikkatimizi toparlayabilme süremiz de çok önemlidir. Eğer dikkatimiz gerekenden daha kısa sürede dağılırsa ihtiyacımız olan bilgiyi öğrenemeyiz. Ya da önemsiz şeylerin üzerinde çok fazla odaklanırsak gereksiz bilgilerle vakit kaybetmiş oluruz.

4. Konsantrasyon Süresi Kontrolü



Örnek 1:

Bilgisayar oyunları birçok seviyeden oluşur. Ve her seviyede bir üst basamağa geçmek için gereken hedefler vardır. Oyuna başladığımız zaman hangi seviyede olursak olalım, o seviye bitene kadar dikkatimizi oyuna vermek gerekir ki bir üst seviyeye geçebilelim. Eğer oyun esnasında etrafta olup bitenle, dışarıdan gelen seslerle ilgilenirsek hata yapıp yanabiliriz. Bu da tekrar aynı seviyeden başlamamız gerektiği anlamına gelir.



Bir futbol maçını düşünün. Bütün oyuncular, hakem maçı bitirene kadar topa, karşı takımın oyuncularına, kendi takım arkadaşlarına ve maçın kurallarına dikkat etmek zorundadır. Eğer oyuncu maç yerine etraftaki seyircilerin tezahüratlarına dikkatini verecek olursa, o zaman maçtan kopar ve yapmaması gereken hatalar yapar.

Örnek 2:



Gün içinde de yaptığımız işlerde de benzer bir durum söz konusudur. Her ne yapıyorsak, işimiz bitene kadar etrafımızda olan bitene, hareket, ses ya da olaylarla ilgilenmememiz, dikkatimizi işin ihtiyacı olan süre kadar o noktada tutmamız gerekir.



• Öğretmen konuyu anlatıp bitirene kadar dikkatini verip dinleyemez. • Çalıştığın konu üzerinde yeterli olan zamanı harcayamaz.

DEHB’li öğrencinin konsantrasyon süresi kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



Bazı kişiler gece uyumakta sorun yaşarlar. Geç saate kadar uykuya dalamazlar. Ya da gece boyunca sık sık uyanırlar ve sabahları dinlenmemiş olarak kalkarlar. Bu durum onların tüm gün içinde yorgun olmalarına, uykulu dolaşmalarına, bu yüzden de günlerini verimli geçirememelerine neden olabilir.

4. Uyku Kontrolü



Bu durumu arabaların çalışmasına benzetebiliriz. Arabanın yol alması için yakıta yani benzine ihtiyaç vardır. Bu benzin sayesinde araba gideceği yerlere ulaşır. Benzini bittiğinde tekrar deposunu doldurmak gerekir. Yoksa yoluna devam edemez.

Örnek



Uyku, diğer insanların da olduğu gibi DEHBlilerin yakıtıdır. Gece, güzel ve yeterli uyku uyuduğumuzda, gün boyunca yapacağımız işleri tamamlayabilecek enerjiye sahip oluruz.



• Geceleri kolay ve erken uyumak istemez. • Uykuya dalmakta sorun yaşar. • Sabah kalktığında kendini dinlenmiş hissetmez. • Yataktan kolay kalkamaz. • Gün içinde uykusu gelir.

DEHB’li öğrencinin uyku kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



Zihnimiz davranış, iş yapma, ilişki kurma gibi bir çok üretimde bulunur.

I. Üretim Kontrolü nedir?



Üretim Kontrolü 3’e ayrılır:

1. Gözden Geçirme Kontrolü2. Hız Kontrolü3. Tutarlılık Kontrolü



Gözden Geçirmek Bir işi yapmadan önce o konuyla ilgili

düşünebilmektir. Böylece beynin bir şey yaptığında olacakları önceden resmedebilir ve ya tahmin edebilir. Bu da bize yaptıklarımızın sonucunda olacakları önceden düşünme fırsatı verir.

1. Gözden Geçirme Kontrolü



• Bir ödeve ya da sınava çalışmaya başlamadan önce ne yapacağını planlayamaz.

• Sınava yeterli çalışıp çalışmadığından emin olamaz. • Düşünmeden hareket eder. • Bir davranışla başı derde girerse yine aynı davranışı sergileme

eğilimindedir.

DEHB’li öğrencinin gözden geçirme kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



2. Hız Kontrolü

Beynimizin yaptığımız işin hızını kontrol edebilmesi çok önemlidir. Eğer çok hızlı çalışırsak, çok fazla hata yapabiliriz. Çok yavaş çalışırsak da işimizi zamanında bitiremeyiz. Önemli olan yaptığımız işi doğru zamanda bitirebilmektir.



Yolda çok hızlı araba kullanmak kazaya yol açabilir. Çok yavaş gitmek de trafiği aksatır. Bu yüzden sorun çıkmasın diye yollarda gitmemiz gereken hız kuralı önceden belirlenmiştir. Hızını kontrol etmek hayatımızın her alanında önemlidir!..

Örnek



• Sınıf çalışması, ödev/proje, sınav ya çok hızlılardır ya da çok ağırlardır, yetiştiremezler. Her iki durumda da öğrenci gerçek performansını gösteremediği için hak ettiği notu alamaz.

DEHB’li öğrencinin hız kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



Beynimiz biz bir iş yaparken bize o işi ne kadar iyi yaptığımızla ilgili bilgi verir. Ayrıca işi bitirdikten sonrada o işi nasıl yaptığın konusunda da bizi bilgilendirir. Tabii bu bilgilere ulaşmak için oturup düşünmemiz gerekmektedir.

3. Tutarlılık Kontrolü



Kişinin çalışman esnasında;- işin yolunda gidip gitmediğine - doğru yöntemler uygulayıp uygulamadığına- hedefine ulaşmak için nelere ihtiyacın olduğuna dikkat etmelidir.

Böylece hem işler yolunda gider hem de bir hata yapılmışsa onu daha önce fark edip düzelterek zaman kaybetmemiş ve sorun yaşamamış olur. Bu her çalışmada düzenli olarak yapılmalıdır.



DEHB'lilerin sözlüğünde tutarlı olmak kelimesi yoktur. Tutarlı oldukları tek konu tutarsızlıktır!

DEHB’li öğrencinin tutarlılık kontrolü ile ilgili yaşadığı sorunlar:



Unutmayalım:

DEHB zeka ile ilgili bir sorun değildir.Genellikle zeka seviyesi normal ve normalin üzerinde olan

kişilerde görülür.

“Dikkat Pilotu” adlı çalışmadan Pınar Kobaş Sıçrar tarafından uyarlanmıştır.

DEHB'li Öğrencinin BeyniNasıl Çalışıyor?


Teşekkürler.

Sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip etmeyi unutmayın!..

dehb'li Öğrencinin beyni nasıl Çalışır

Education