de stille ronde

1

M A R T H E I N S M I T

e stille rondeThe silent tour

C


C

eFrance

letour

C

M A R T H E I N S M I T


C

Fotografie / Photography Marthein Smit

Uitgever / Publisher Amstel Sport

Inleiding / Introduction Nando Boers

Ontwerp / Design Eric Hesen / Almost Famous

Drukwerk / Printing Wilco Amersfoort

Copyright

© 2010 Fotografie Marthein Smit / © 2010 Inleiding Nando Boers / © 2010 Ontwerp Eric Hesen • Almost Famous

ISBN 978 90 482 0058 0 NUR 480

www.amstel-sport.nl / www.martheinsmit.com / www.almostfamous.nl

ColofonCredits

staan. Het gewone leven neemt zijn loop weer. Het wielervolk is inmiddels bijna allemaal vertrokken. Het lijkt nu ongeloof-lijk stil op de helling, de ochtend na de middag. Zo anders dan gisteren en ook zo anders dan de klaptafeltafereeltjes van een vlakke etappe. Langs de kant van de weg staan deze ochtend slechts een paar mannen in overalls het afval bijeen te rapen dat in de berm is blijven liggen. Bierbekers, kartonnen dozen en ver-geten vlaggen. De met krijt op het wegdek gekalkte namen van renners beginnen al te vervagen. Er zijn te veel wielen van fietsers en auto’s overheen gegaan om stand te kunnen houden. De weg is op sommige plekken nog vochtig van de ochtenddauw. De meeste fans slopen gisteravond in een lange rij naar beneden. De achtergebleven fans kruipen nu uit hun tenten. Er worden me een paar Tsjechische zinnen toegebruld vanaf de plek waar ik een berg bierblikken zie. Verderop worden campers gereedgemaakt voor vertrek. Er is ook de Neder-landse jongen die met geaffecteerde stem iets roept naar zijn vriendin op slippers die voor het tentje het haar in een paar-denstaart bindt. Van haar hoeft die vlag niet mee naar huis, begrijp ik. De achterklep van hun auto is geopend. Koelbox. Het is de Tour de France, de volgende ochtend. Hebben zij gevonden waar ze naar op zoek waren?

Er is geen etappe, geen koers. Het is een rustdag, de vreselijk-ste dag van de Tour. Het moet, maar alleen om te voorkomen dat de renners té uitgeput raken. Je hoort vaak dat ze eigen-lijk liever niet uit hun ritme gehaald willen worden, dat ze willen blijven trappen. Nu zitten ze in een vacuüm, en ik ook. Vandaar dat ik van Team Columbia de ruimte gekregen heb om in Verbier met George Hincapie te praten. In het skidorp is het rustig, de zon is nog fris en verderop staan een paar geopende servicetrucks van Columbia, Milram en Lampre, met in de buurt een paar mecaniciens. Ze staan de fietsen af te spuiten, fietsen op te knappen, ze rommelen rondom de trucks, op een rustig tempo. Er staan wat mensen vanaf de stoep te kijken naar de in korte broek gehulde jongens. Het is hard werken op dat parkeerterrein, maar zonder stress. Er wordt flink wat afgekletst, en ze spuiten elkaar zeik-nat natuurlijk. Ze wijzen me even later de weg naar het hotel. Binnen heerst een serene sfeer. Links voor het raam zit Mark Cavendish aan een tafeltje, hij praat met een journa-list. Dichterbij, aan de lange houten tafel Hincapie, de vete-raan die talloze Tours reed aan de zijde van Lance Armstrong.

Het lijkt wel alsof iedereen fluistert. Je hoort het schuifelen van de obers, die stilletjes vragen of je wat wilt drinken. Ik hoor in de verte een radio. De geluiden van buiten drin-gen niet door in deze tot luxe hotel omgetoverde gigantische blokhut. Hincapie staat op, schudt me de hand en stelt voor verderop in een diepe bank te gaan zitten. We kletsen, over de etappes van gisteren, over zijn verleden en over de dagen die komen gaan. Het is het vacuüm van de Tour. Er is geen fietsen vandaag.

Op de foto’s in dit boek is geen enkele koers in volle galop te zien, renners zijn afwezig en toch is het een wielerboek. Het is het snelste verleden van een wielerwedstrijd. Zolang als je ge-woonlijk een foto de tijd gunt indruk te maken, zolang gunt het voortrazende peloton je een blik, tenzij je natuurlijk op de laat-ste berg staat. Dan is er geen sprake meer van een peloton, maar komen de renners een voor een of in kleine groepjes langs. Zodra het peloton uit het oog is verdwenen drukt de foto-graaf af. Vijftien seconden later. In 2009 deed hij dat, in 2008 reisde hij met een vertraging van 24 uur het peloton achterna en zag de lege tribunes, laatste restjes koers. De fotograaf on-derzoekt of er nog een getuige is. Of er nog iets over is gebleven van dat voortrazende peloton. Of is de Tour echt vervlogen? Het doet mij denken aan slagvelden. Is de oorlog al die jaren later nog aanwezig op de stranden van Normandië? Kun je Napoleon voor de geest halen in Waterloo, voel je de wan-hoop van de loopgraven in Ieper? Hoor je Lincoln als je over de groene weiden van Gettysburg loopt? Natuurlijk hoor je die echo. Het verleden galmt altijd na, hoe-wel niet altijd even oorverdovend. De tijd vang je in verhalen én in foto’s. Loop ook eens over het weiland nabij Woodstock. Er is daar iets gebeurd, maar er is niets meer te zien wat te maken heeft met het muziekfestival. Ogenschijnlijk. Net als in de Tour. De renners zijn weg, je ziet niets meer, maar als je geduldig bent dan kun je het peloton nog horen ritselen. En je gedachten spoken door je hoofd. De fotograaf vangt ze, in beeld.

Nando Boers

De d918. Diep in Frankrijk. Een langgerekte weg ten oosten van Châteauroux. Ik fiets over het parkoers van de zoveelste etappe van de Tour. Er staat een auto langs de kant van de weg, ik passeer hem. Verderop nog een auto, en nog een, en nog een, en langzaam, hoe noordelijker ik kom, beginnen ze een rij te vormen. In de berm ontstaat een parkeerfile, zoals je ze kunt aantreffen in de Hollandse duinen op een mooie zomerdag. Naast elke auto dat klaptafeltje. Overal zie ik klap-tafeltjes staan. In de buurt van dat klaptafeltje twee mensen. Ze klappen de tuinstoelen uit, ze smeren een broodje of ze zijn in de weer een kurk uit een fles te trekken. In de grond staat een parasol gestoken. De lucht is bewolkt. Er wordt verderop flink wat afgescharreld en gespeeld in de buurt van de auto of de camper. Kinderen klimmen in en uit laadbakken van pick-ups. Het is de nationale feestdag van-daag. Af en toe scheurt er een auto over de weg, een auto met een sticker van de Tour de France op de voorruit. De mensen kijken op van hun bezigheden. Komen ze nu al? Daar zal het deze mensen toch om te doen zijn? De renners? Of is het de Tour beleven, en het op een prettige manier doden van de tijd? Of is het juist die verwachting? Nee, het is slechts een motor met daarop een al vooruitsnel-lende persfotograaf. De meegebrachte transistorradio geeft nog geen uitsluitsel over de whereabouts van het peloton, net zo min als het tv’tje met de flikkerende beelden. Op het moment dat de lawaaierige helikopter van achter de horizon opduikt weten ze het pas echt: ze komen!

Ik fiets tijdens deze Tour de France veel over het parkoers. Ik zie de uren voor de koers. Ik zie de onrust op de berg en langs de kant van vlakke wegen zie ik heel veel klaptafeltjes in de berm. Iedereen wacht op de koers en wachten, het is misschien wel de essentie van de Tour, de essentie van het wielrennen zo je wilt. Hij die in de berm wacht moet er vooral zelf wat van maken, hij die in het peloton wacht kan te laat zijn (de vluchters zijn al uit het oog verdwenen), hij die durft te wachten in de kopgroep zal vaker beloond worden met een zege dan de man met een overdosis ongeduld.

Later die Tour beklim ik dezelfde berg nog twee keer. Een keer om de finish in Verbier te zien en de dag erna om op de rustdag George Hincapie te spreken. Op de rustdag ontwijk ik al klimmend vuilniswagens, word ik ingehaald door wagen-tjes die nieuwe ladingen frisdrank omhoog brengen naar het bergdorp, waar gisteren na de finish een grote chaos was ont-

Het snelste verledenN A N D O B O E R S

9

inleiding

wreaked complete havoc. Everyday life has resumed. Most of the cycling people have left by now. It feels unbelievably quiet on the mountain slope, the morning after the afternoon before. Totally different from yesterday and also very different from the scenes of folding tables on the flat stages. On the roadside there are just a few men in overalls col-lecting the rubbish that has been left on the verge. Beer cups, cardboard boxes and forgotten flags. The riders’ names chalked on the road are beginning to fade. They have suc-cumbed to all the passing bicycle and car wheels. There are a few damp patches on the road from the morning dew. Most of the fans crept down the mountain in a long line yesterday evening. Those who have stayed are now crawling out of their tents. A few sentences in Czech are yelled at me from the spot where I see a mountain of beer cans. Further away, people are preparing motor homes for departure. There is also the Dutch boy with the posh accent shouting some-thing to his girlfriend in flip-flops who is gathering her hair in a ponytail in front of their small tent. As far as she is con-cerned that flag can stay where it is. The boot of their car is open. Cool bag. It is the Tour de France, the morning after. Have they found what they were looking for?

There is no stage, no race. It’s a rest day, the most awful day of the Tour. They need one, if only to stop the riders from getting too exhausted. You often hear that they would actually pre-fer not to be put off their stride, that they would rather keep on pedalling. Now they are in a void, and so am I. That is why Team Columbia has given me the opportunity to talk to George Hincapie in Verbier. It’s quiet in the ski resort; the sun has not long risen and down the road there are Columbia, Milram and Lampre service trucks with their doors open and a couple of mechanics nearby. They are spraying the bikes clean, doing maintenance work on them and quietly fiddling about. A few people on the pavement are watching the boys in shorts. It’s hard work in that car park, but it’s not stressful. There is a great deal of chatter, and of course they are spraying each other sopping wet. A short while later they show me the way to the hotel. The atmosphere inside is serene. Mark Cavendish is sitting at a table on the left by the window, talking to a journalist. Closer by, at the long wooden table, is Hincapie, the veteran who rode by Lance Armstrong’s side in numerous Tours. It seems like everyone is whispering. You can hear the waiters

shuffling around, quietly asking if you would like something to drink. I can hear a radio in the distance. Sounds from outside cannot penetrate this gigantic log cabin turned luxury hotel. Hincapie gets up, shakes my hand and suggests that we move to a low sofa down the hall. We chat, about yesterday’s stage, about his past and about the days ahead. It is the void of the Tour. No cycling today.

The photographs in this book do not show any racing at full speed; riders are absent, and yet it’s a cycling book. This is the fastest past of a bicycle race. The amount of time you would normally give a photograph to make an impression on you is the same amount of time the racing peloton gives you to see it, unless, of course, you are on the final climb. Then there is no peloton, just riders passing one by one or in small groups. As soon as the peloton has disappeared from view the photographer takes his pictures. Fifteen seconds later. That is what he did in 2009. In 2008 he followed the peloton with a 24-hour delay and saw the empty stands, the last remnants of the race. The photographer examines whether any witnesses remain. Whether anything has survived of that rushing pelo-ton. Or has the Tour really vanished? It reminds me of battlefields. Is the war still present on the beaches of Normandy, after all those years? Can you con-jure up Napoleon in Waterloo? Do you feel the despair of the trenches in Ypres? Can you hear Lincoln when you cross the green meadows of Gettysburg? Of course you hear that echo. The past always reverberates, albeit not always at the same volume. You capture time in sto-ries and photographs. Try walking on the fields near Wood-stock. Something happened there, but you won’t see anything to do with the music festival. Or so it seems. Just like on the Tour. The riders are gone, there’s nothing left to see, but if you are patient you can still hear the rustle of the peloton. And you are haunted by your thoughts. The photographer captures them, in pictures.

Nando Boers

The d918. The heart of France. A long straight road east of Châteauroux. I’m cycling along the course of the umpteenth stage of the Tour de France. There’s a car by the side of the road, which I pass. Further on there’s another car, and anoth-er, and yet another, and gradually, as I cycle northwards, they start to form a queue. The verge has become a traffic jam of parked cars, similar to what you might find by the seaside on a nice summer’s day. Next to each car is a folding table. I see folding tables everywhere, all with a couple of people near them. They are unfolding their garden chairs, making sand-wiches or hurriedly uncorking bottles. There is a sunshade stuck in the ground. The sky is cloudy. Lots of people are rummaging about and playing games near their cars or motor homes. Children are climbing into and out of the back of pick-up trucks. Today is a national holiday. Every now and then a car races past on the road, with a Tour de France sticker on its windscreen. People look up from what they are doing. Are they coming already? Surely that is what these people are here for? The rid-ers? Or have they come to experience the Tour – a pleasant way to kill time? Or are they here for this feeling of anticipation? No, it’s just a motorcycle with a press photographer, racing ahead. The transistor radio they have brought along is not yet giving any clear indication of the peloton’s whereabouts, nor is the small TV with its flickering screen. Not until the noisy helicopter appears from behind the horizon can they be cer-tain: they’re coming!

During this Tour de France I often cycle along the course. I see the hours before the race. I see the restlessness on the mountain, and along the flat roads I see many, many folding tables. Everyone is waiting for the race and waiting may well be the very essence of the Tour, the essence of bicycle rac-ing if you will. Those waiting by the roadside must entertain themselves; those waiting in the peloton may be too late (with the breakaway already out of sight); those who dare to wait in the lead group will be rewarded with a victory more often than those with an excess of impatience.

Later in that Tour I climb the same mountain twice more. Once to see the finish in Verbier and the day after that to inter-view George Hincapie on the rest day.On that rest day, I have to dodge dustcarts during the climb while being overtaken by vans bringing new loads of soft drinks to the mountain village, where yesterday’s finish

The fastest pastN A N D O B O E R S

11

12

e stille rondeM A R T H E I N S M I T

14 15

22

30

38 39

48 50 5149

42 43

31

46 47

40 41

23

44 45

36 37

32 3428 29 3533

24 25 26 27

16 18 1917

20 21

km 79 Col du Galibier

13

km 109Paris Quai de Malaquais

Km 181Martigny ch

km 0 - km 29,5 Cholet

km 22 d411

km 114Col de Clarté

km 130 d1

km 5Tuzaguet

km 11Côte de Fraisse

km 31,5 d909 vers Annecy

km 169,5Le Grand Bornand

km 106,5Col de la Crouzette

km 192Col d’Aspin

km 107Cereste

km 87St. Pourçain sur Sioule

km 139Colombier

km 194,5Digne les Bains

km 147 d974 Mont Ventoux

km 89Vaulruz ch

km 28,5Camors

km 0Aigurande

km 0 - km 29,5Cholet

km 0Lavelanet

km 120 d15 km 167Preuilly sur

Claise

km 194,5Digne les Bains

km 141Paris Av. des

Champs-Élysées

km 161,5Baume les Dames

km 60Balschwiller

km 50Chenerailles

km 71Mirandol-

Bougnounac

km 99Villeneuve sur Vere

km 70St. Remy en Rollat

km 5 d620

km 182Nîmes

km 165,5Montluçon

C

The silent tourM A R T H E I N S M I T

54 55

62

70 71

78 79

84 85

63

80 82 838176 77

72 74 757368 69

64 66 676560 61

56 58 595752 53km 5La Forét du Temple

km 145Oraison

km 159Aurillac

km 165Trabaye (Brunet)

km 21,5St. Piat

km 185,5Arreau

km 77Casteldelfino

km 39Col du Grand St. Bernard

km 70Col du Lautaret

km 128,5Besle

km 0 - km 29,5Cholet

km 49,5Col de Larrieu

km 198Col d’Aspin

km 156Hautacam

km103La Mongie

86 87km 142Paris Av. des Champs-Élysées /

Av. Marigny

km 37Charenton du Cher

km 0,5Lannemezan

km 86 d73 km 168,5Narbonne

km 100Côte dePuéchabon

km 58Col Agnel it

km 58Col Agnel it

km 133,5Cime de la Bonette-

Restofond

km 81Valuejols

km 2Escala

km 196,5St. Étienne

km 197,5Plumelec

km 106Col du Tourmalet

km 72,5Col de la

Lombarde

km 183Prato Nevoso it

km 210,5Alpe d’Huez

88 89km 143Paris Av. des Champs-Élysées

leTour

eFrance

C

89

1485

82

23

19

225164

7680

32727881

5946

3624

67

524850

16 17

18

20

2126

27

28

29

3057

34

3158

3336

38

39

40

41

42

43

5344

45

47

54

56

60

61

62

63

6668

69

71

7074

75

8483

79

77

87

86

A M S T E R D A M J U N I /J U N E 2 0 1 0

Marthein Smit (1970) is fotograaf en woont in Amsterdam. Hij maakt fotodocumentaires, reportages en portretten op eigen initiatief en in opdracht. Zijn werk is gepubliceerd en tentoongesteld in binnen- en buitenland.

Nando Boers (1970) is sportjournalist en schreef verschillende boe-ken, over voetbal, Formule 1 en wielrennen. In de Tour, zijn embedded avontuur in de Tour de France van 2009, waarin hij met de debuteren-de wielerploeg van Skil Shimano het mooiste wielerevenement van binnenuit beleefde, verscheen in het voorjaar van 2010.

Marthein Smit (born 1970) is a photographer who lives in Amsterdam. He makes documentaries, reports and portraits in a personal capa-city and on assignment. His work has been published and exhibited in Holland and abroad.

Nando Boers (born 1970) is a sports journalist who has written several books on football, Formula One and bicycle racing. In de Tour, his book about his embedded adventure on the 2009 Tour de France, when he ex-perienced the greatest cycling event as an insider with the Skil Shimano cycling team on their Tour début, was published in the spring of 2010.

Mirjam, voor de liefde / Mirjam, for your love • Joep, voor altijd / Joep, for everMaarten, voor het vertrouwen / Maarten, for your trust • Eric, voor de inspanning / Eric, for your effort

ankThank you

C

de stille ronde

Documents