de methode in de groep: hoe doe je dat? - nvgp€¦ · hoe doe je dat? workshop nvgp 5 juni 2019...
TRANSCRIPT
![Page 1: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/1.jpg)
De Methode in de Groep:hoe doe je dat?
Workshop NVGP5 juni 2019
Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga
![Page 2: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/2.jpg)
Methode in Groep?
![Page 3: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/3.jpg)
Doelen workshop
• Begrijpen belang van bevorderen cohesie, ongeacht de methode die je hanteert
• Begrijpen uit welke elementen cohesie bestaat
• Begrijpen belangrijke dillema’s waar je als groepsbehandelaar mee te maken krijgt wanneer je een specifieke methode in een groep toepast
• Demonstreren hoe technieken uit een specifieke methode (SFT en MBT) het groepsproces kunnen ondersteunen
• Uitwisselen ideeën over combineren en integreren groepsdynamiek en methode
![Page 4: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/4.jpg)
Psychotherapeutische methode in groepssetting
• Nederlandse praktijk: SFT, MBT, CGT, AFT, ACT, DGT, RET, IPT, …..
• Kosten-effectiever • Resultaten worden versterkt mits groepsdynamiek
adequaat wordt gehanteerd • Veel therapeuten: goed opgeleid in de methode, maar
nauwelijks in therapeutisch gebruik van de groep• Opgave: hoe groepsprocessen als katalysator van de
methode in te zetten én hoe die methode zo te integreren dat er vruchtbare groepsdynamiek ontstaat?
![Page 5: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/5.jpg)
Cohesie als centrale factor• Cohesie: gevoel emotionele verbondenheid en samen te werken
aan gezamenlijke taak, ook optreden én herstel van conflicten belangrijk
• Onderzoek: cohesie dé centrale werkzame factor in groepsbehandelingen (Burlingame, 2011; Yalom & Leszcz, 2005)
• Cohesie bevordert het optreden van andere werkzame factoren (als zelfinzicht, het herbeleven van vroegere gezinssituatie, bewustzijn van existentiële factoren, en leren door nabootsing of imitatie)
• Analogie behandelrelatie individuele therapie: factor cohesie in groepsbehandeling minstens zo belangrijk als, zo niet aanmerkelijk belangrijker dan de gebruikte psychotherapeutische methode (AGPA, 2007).
![Page 6: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/6.jpg)
Basisvoorwaarden toepassen methode in groep (I)
Beheersen psychotherapeutische methode:
1. kennis van achterliggende theorie
2. kunnen toepassen van technieken (opleiding én supervisie)
Consequent toepassen methode biedt:
1. Patiënten helderheid, houvast en hoop
2. Behandelaar leidraad d.m.v. visie op pathologie en op behandeling bij doelgroep
3. Team gezamenlijke taal
![Page 7: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/7.jpg)
Basisvoorwaarden toepassen methode in groep (II)
Bekendheid met het adequaat leiden van een groep (Richtlijnen!) o.a.:
• Organiseren van een groep
• Kennis van groepsdynamische processen als
groepsontwikkeling, normen en rollen
• Do’s (wat werkt) en do’nts (voorkomen
negatieve effecten)
![Page 8: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/8.jpg)
Effectieve groepstherapeut :
• Bevorderen groepscohesie: geldt bij alle toe te passen methoden!
• Groepscohesie ontstaat doordat therapeuten:
– structuur aanbrengen
– verbale interactie bevorderen
– emotioneel veilig en therapeutisch klimaat creëren
![Page 9: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/9.jpg)
Goed leiderschap van een groep
Hoe groepstherapeut structuur aanbrengt, interacties bevordert en klimaat veilig en therapeutisch houdt afhankelijk van o.a. :
• Doelgroep
• Groepsfasen
• Methode(n)
• Protocollen
Leiderschap daarbij vaak situationeel, meer of minder actief, b.v. afhankelijk van groepsfase, opbouw van de zitting, conflicten
![Page 10: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/10.jpg)
Cohesie I: structuur• 5 tot 9 groepsleden, minimaal 12 keer bijeen
• Goede selectie patiënten op doelgroep
• Bepalen behandelduur, vaste structuur van groepsbijeenkomsten
• Goed voorbereiden patiënt op groep:
-doelen stellen (incl. probleemanalyses
disfunctionele schema’s of disfunctionele interactiepatronen)
-taak en regels van groep helder maken
-voorbereidingsgroep
• Voldoende tijd voor- en nabespreking, rapportage en teamoverleg
![Page 11: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/11.jpg)
Cohesie II: bevorderen interacties
• Veelvuldige verbale interactie tussen groepsleden essentieel voor goed resultaat therapie (meerwaarde van groep)
• groepstherapeut helpt groep negatieve opvattingen van patiënten die zichtbaar worden in disfunctionele interactiepatronen door constructieve feedback met elkaar in hier en nu te verhelderen
• Groepstherapeut is, wanneer de groep dat nog niet aandurft, transparant over eigen tegenovedrachtsgevoelens en neiging te reageren op manier waarop patiënt zich opstelt.
![Page 12: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/12.jpg)
Cohesie III: creëren veilig en therapeutisch klimaat
Groepstherapeuten:
• Houden alle groepsleden in de gaten, maken ook non-verbaal contact, steunen minder actieve leden, remmen dominerende groepsleden af
• Gaan begrenzend en constructief met conflicten om (afhankelijk van fase en cohesie: altijd veiligheid en verminderen angstniveau eerst, dan pas uitwerken)
• Moedigen emotionele betrokkenheid aan en valideren als deze plaatsvindt
![Page 13: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/13.jpg)
Demonstratie en uitwisseling 1
![Page 14: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/14.jpg)
Ondersteunen groepsdynamiek met methode-specifieke technieken
Eerste demonstratie:
bevorderen cohesiemet SFT-technieken
doorHelga Aalders
![Page 15: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/15.jpg)
Groepsdynamica en SFT
![Page 16: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/16.jpg)
Cohesie en SFT
![Page 17: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/17.jpg)
Dilemma’s bij toepassen specifieke methode in de groep
Groepstherapeut maakt vanwege combineren veelal individueel gericht psychotherapeutisch referentiekader én groepsdynamisch kader telkens afwegingen:
• Wanneer richten op afzonderlijk individu en wanneer meer op de groep en de onderlinge interacties?
• Hoe het gedachtengoed en taalgebruik uit het groepsdynamische en het methode specifieke referentiekader te integreren?
• Hoe tijdens op het individu gerichte, methode-specifieke interventies het groepsproces te stimuleren?
• Hoe de taken tussen behandelaren en hoe de beschikbare tijd te verdelen?
• Hoe met technieken uit de methode groepsdynamiek te ondersteunen (cohesie bevorderen, aansluiten bij groepsfasen, conflicten hanteren)?
![Page 18: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/18.jpg)
Dilemma: individu of interacties?• Keuze van groepstherapeut bij interventies:
➢ vanuit theoretische achtergrond, principes en soms voorschriften van het psychotherapeutische referentiekader (protocol), vaak ontwikkeld voor behandelen van individuen
➢ óf vanuit kennis over de groepsdynamiek, groepsprocessen en groepspsychotherapie
• Vanuit kennis over groepsdynamica o.a. :
– hanteren van groepsregels,
– bevorderen van positieve groepsnormen en - waarden
– en vergroten van de groepscohesie door groepsleden uit te nodigen tot interactie
– de ontwikkelingsfase en mate van cohesie van de groep
![Page 19: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/19.jpg)
Dilemma: individu of interacties?
• Afweging:
➢ groep aan moedigen een ingebracht probleem van één van de groepsleden samen te onderzoeken
➢ of de aandacht te verbreden en zich juist meer op de onderlinge interactie te richten
keuze mede afhankelijk van de verbale en non-verbale reacties uit de groep
![Page 20: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/20.jpg)
Dilemma: verklaringsmodel en kaders groep en methode integreren
Groepstherapeut:
• Geeft door jargon betekenis aan problemen, klachten, symptomen of intrapsychische en interpersoonlijke fenomenen (b.v. medisch model en specifieke methode)
• Is zich tegelijkertijd bewust van de invloed van groepsdynamische processen op groep en leden
• De groepsdynamiek en –processen (cohesie, groepsnormen, rollen, groepsontwikkelingsfasen) en het uiting geven aan problemen en klachten grijpen in elkaar en beïnvloeden elkaar
![Page 21: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/21.jpg)
Dilemma: methode-specifieke interventies en het groepsproces
Interventies gericht op individu gaan voorbij aan taak therapeut om groepsdynamiek goed te hanteren Daarom: • dragen groepstherapeuten actief visie uit op taak van
medegroepsleden (meedenken, een rol vervullen, eigen ervaringen delen in nabespreking)
• Verdelen groepstherapeuten onderling de taken: één steunt protagonist en ander betrekt groep
• maken groepstherapeuten keuze dynamiek die in groep speelt gezamenlijk te onderzoeken óf door structurerende, methode-specifieke interventies het groepsproces ‘om te leiden’.
![Page 22: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/22.jpg)
Dilemma: verdelen tijd in de groep en taken tussen behandelaren
➢ Verdelen tijd in de groep:
• gestructureerd deel en open deel
• huiswerk bespreken en oefening doen
• Inventarisatierondje: hoe om te gaan met ‘groepskoek’?
(strak verdelen en groep bij inbreng individu betrekken óf
losser, meer gericht op gezamenlijke thema’s en interactie?)
➢ Verdelen taken tussen therapeuten op basis van:
• Voorkeur, ervaring, functie
Geen goed of fout, belangrijk dat waarom helder is en wat invloed is op groepsdynamiek
![Page 23: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/23.jpg)
Dilemma: hanteren van spanningen en conflicten in groep
Resultaten zijn beter als interactie in groep plaatsvindt. Echter, zéker bij patiënten met ernstige persoonlijkheidsstoornissen of depressie:• Risico op onbeheersbare emoties, terugtrekking , overhand achterdocht,
agressie, grensoverschrijding en uitstoting
• Risico ondermijning van psychisch functioneren van patiënten en op schadelijke effecten van groepsdeelname
• DGT: trainers beperken interactie tot minimum
• MBT, SFT: groepstherapeuten stoppen interacties direct, stellen norm en springen in de bres voor aangevallen groepslid totdat spanning zakt en interacties voorafgaande aan conflict kunnen worden onderzocht.
• Cohesie en groepsfase van belang voor uitwerken conflict: later in proces is beter en effectiever
![Page 24: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/24.jpg)
Demonstratie en uitwisseling 2
![Page 25: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/25.jpg)
Ondersteunen groepsdynamiek met methode-specifieke technieken
Tweede Demonstratie
conflicthantering met MBT-technieken
door
Niels Tinga
![Page 26: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/26.jpg)
MBT techniek: siding
Therapeut merkt dat patiënt kwetsbaar is voor opmerkingen/acties/focus van andere patiënten
– Stopt groepsinteracties door stellig optreden
– Geeft visie op veiligheid in groep
– Neemt actief perspectief van de patiënt
– Co-therapeut steunt de antagonist
– Therapeut steunt de kwetsbare patiënt tot mentaliseren bij groepsgenoten herstelt
– Switcht positie als de kwetsbare patiënt stabieler is
![Page 27: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/27.jpg)
Groepsontwikkelingsfasen MBT-G
Parallelfase Opnemingsfase Wederkerigheidsfase
Arousal
Autoriteitscrisis Intimiteitscrisis
Focus Pt-Th
Siding
Parkeren Triangulatie
Focus Pt-Pt
Interactiecirkel
![Page 28: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/28.jpg)
Demonstratie en uitwisseling 3
![Page 29: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/29.jpg)
Ondersteunen groepsdynamiek met methode-specifieke technieken
Derde Demonstratie Individuele verdieping in de groep
door
Helga Aalders
![Page 30: De Methode in de Groep: hoe doe je dat? - NVGP€¦ · hoe doe je dat? Workshop NVGP 5 juni 2019 Door Helga Aalders, Ingrid Krijnen en Niels Tinga. Methode in Groep? Doelen workshop](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051807/60072f1fad2b3c2ed942a551/html5/thumbnails/30.jpg)
Ondersteunen groepsdynamiek met methode specifieke technieken
Imaginatie met rescripting