de half-geschoorne ouderling, - van baardewijk...een opvallend portret van kaat, dat bij kaat mossel...

Overname van (delen van) de tekst is toegestaan onder de voorwaarde dat duidelijk de herkomst vermeld wordt: “Doctoraalscriptie Charlotte van Genderen, 2002-2003, Universiteit van Amsterdam”

Bijlagen: Afbeeldingen

Stadhouderes van ‘t graauw: één van de bekendste spotprenten van Kaat Mossel. Dit plaatje

heeft mogelijk ook model gestaan voor andere spotprenten. Zie afbeelding 2 (GAR:

Fotoproducties 1784).

Daarnaast: Het plaatje bij de tekst De half-geschoorne ouderling, met Joosting, de duivel en de

boze patriot. De houding en uitdrukking van Kaat Mossel zijn als op afb.l (Atlas van Stolk:

4547).

106


Deze afbeelding was opgenomen in de Echte en ware levensgevallen (Leiden, UB: 1151B21).


Patriotse slacht-tyd. Ook deze Kaat Mossel lijkt precies op de Kaat Mossel van de

voorgaande plaatjes. Zie hoe ze wijst naar het ontbrekende geslachtsdeel van de

opengesneden Hertog (Atlas van Stolk: 4556).

108


Het vorstelijke galge-maal. Spotprent op Kaat Mossel, Trago, Hofstede en De Haas, uitgever

van de Na-Courant. Hotstede, met een zotskap op het hoofd, rijdt op een ezel. Een aap, op de

hals van de ezel gezeten, trekt aan een van de narrebellen (Atlas van Stolk: 4559).

109


‘t Oranjegraeuw schiet hier den prinsevlieger op. Deze prent stelt Kaat Mossel voor, ditmaal met

een grote hoed op. Met Keet Swenk en met ezelsoren versierde en geblinddoekte personen laat ze

de prinsenvlieger op. De klos wordt vastgehouden door 'de verdervende hand' van Willem V, die

uit het gebouw steekt (de Hofpoort). Twee geestelijken, Hofstede en Barueth, blazen met

blaasbalgen wind naar de vlieger, die met een juk, ketenen en een vertreden vrijheidshoed beplakt

is. Kaat Mossel sleept haar mosselwagen achter zich aan, waarop geschreven staat: 'wel ik heb

oranje mosselen'. De vrijheidsmaagd, links op het Statenbolwerk gezeten, houdt de staart van de

vlieger vast, waaraan een juk is vastgemaakt. De Nederlandse Leeuw staat bij de maagd. In de

wolken de Gerechtigheid. Rechts op de voorgrond liggen geweren, waarboven een weegschaal

(het recht) en een hoed (de vrijheid), waardoor de loop van de Oranjeklanten gestuit wordt 360

(Atlas van Stolk: 4577).

360 DeBie(1899)

110


De prent Heuglyk vooruitzigt, ofvaderlandsche droom. Van Goens, Trago en Kaat Mossel hangen

bij donder en bliksem aan de galg. De Hertog wordt de trap opgebracht, Hofetede staat hetzelfde te

wachten. Willem V staat met een koord aan de galg vastgemaakt met freule Van Lynden naast

zich, met wie hij een vermeende verhouding had. Zij biedt hem een drankje aan. Op de voorgrond

wordt zijn kapitein ter zee Van Bylandt onthoofd 361 (Den Haag, NA: Archief Hof van Holland, no.

5527).

361 Muller (1876)

111


De prent Staa, wandelaaren, staa! waarop Kaat Mossel aan een kruis is vastgebonden

(mogelijk de prent die Kaat Mossel zelf te zien kreeg). De beul staat klaar om zijn werk te

verrichten. Trago (herkenbaar aan de bakkershoorn) aan het rad, en de hoofdschout van

Leiden aan de galg. Links onder een boom Willem V met zijn volgelingen. Op Hofetede in het

zwarte gewaad zit een kraai, die zijn oog wil uitpikken. Rechts op de plaat de dikke Hertog bij

een afgrond. De begeleidende tekst spreekt voor zich (GAR: fotoproducties 1784).

112


Het Vermakelik Gedenkblad, met de twee boos kijkende vrouwtjes Kaat en Keet. Verder zijn

onder anderen te herkennen Hofstede, de dikke Hertog en Mourand, een Haagse pruikenmaker die

ter dood werd veroordeeld toen hij met geweld had geprobeerd de Dordtse burgemeester en

pensionaris te beletten het Binnenhof op te rijden. Zijn doodvonnis werd later ingetrokken (GAR,

fotoproducties 1786).

Daaronder de Orange pap-eeters, over het beleg van Hattem en Elburg. Kaat Mossel (no.5) is te

herkennen aan de muts (Atlas van Stolk: 4663).

113


Het plaatje dat voorafging aan het Politicq en staatkundig marionetten spel. Kaat Mossel

tussen Hofstede en Van der Heym in. Voor hen Willem V met zijn gezin en de hofstoet

(Leiden,UB:1097B42).

114


Een amateuristisch gemaakt plaatje tegen de patriotten, met bijbehorende tekst. Links

oranjeklanten, rechts patriotten. Volgens Van Rijn staat er links een galg met bruiloftskronen

en een put. 362 Symbool voor de onoverbrugbare kloof? Kaat Mossel, links vooraan, is te

herkennen aan haar kleding en houding. De andere vrouw moet waarschijnlijk Keet Swenk

voorstellen (Atlas van Stolk: 4537).

162 Atlas van Stolk. (Catalogus der historie-, spot en zinneprenten betrekkelijk de geschiedenis van Nederland

(1902)

115


Een kopergravure van Vinkeles uit 1791, Woeste vreugdebedrijven te Rotterdam, over de

viering van de verjaardag van Willem V op 8 maart 1783. De vrouw op de voorgrond zou

Kaat Mossel kunnen zijn (GAR: fotoproducties 1783).

116


De mosselvrouw uit de Naairwkeurige Hollandsche Almanach van 1776. Wat er met het

rijmpje bedoeld wordt, is onduidelijk. En wat doen die mannen daar precies? In elk geval zien

we hoe een 'gewone' mosselvrouw werd afgebeeld: ze heeft net zo'n jurk en muts aan als

Kaat Mossel. Ook aan haar kar een fles (Atlas van Stolk: 3988).

117


Nog een mosselvrouw (rechts) uit de Naauwkeurige Hollandsche Almanach, ditmaal uit 1777.

Kijkt ze niet treurig? (Atlas van Stolk: no. 5666).

Daaronder: Een Rotterdamse mosselvrouw uit de jaren dertig (van de twintigste eeuw). Een

nazaat van Kaat Mossel? Deze foto was geplaatst bij een artikel over Rotterdamse

'straattypen' uit het verleden. Dit artikel paste in de traditie van de populaire typologie uit de

negentiende eeuw en beschreef onder andere het duivenvrouwtje en het oliebollenvrouwtje,

maar helaas niet het mosselvrouwtje (uit: C. Cocheret en W. Lichtenauer, Bekende

Rotterdammers door hun stadgenoten beschreven, 1951).

118


Het portret van Hulstkamp (1786) dat in 1788 nog te verkrijgen was (Uit: Te Lintum, 1906).

119


Het incident met de burgerwacht. Het zou vergezocht zijn om in de vrouw onderin (met de armen

omhoog) Kaat Mossel te herkennen, maar ze lijkt er wel een beetje op (GAR: fotoproducties 1784).

Daaronder: Kaat Mossel richt een feestje aan in haar cel (GAR: fotoproducties 1784).


Een opvallend portret van Kaat, dat bij Kaat Mossel voor den throon van Belzebub (l 784) was

opgenomen. Evenals op het plaatje waarop ze de vlieger oplaat, is ze getooid met een grote hoed.

Ze lijkt jonger dan ze in die tijd geweest moest zijn. Hier is ze heel duidelijk met de mosselen

bezig, in plaats van alleen naast een mosselkar opgesteld te staan (Leiden, UB: 1210H27:1).

121


Het schilderij van Charles Rochussen. Kaat Mossel staat sereen en rustig in het licht, terwijl

alles om haar heen donker is. Zij is de enige van de groep aan de rechterkant die niet lijkt te

schreeuwen en doet daarmee eigenlijk geen recht aan de echte Kaat. Het schilderij hangt in

het Amsterdams Historisch Museum. Rochussen maakte ook een schilderij van de 'dappere'

Mourand (uit: Wilschut, 2000).

122


De Maagd van Holland aan de Nieuwe Markt in

Rotterdam, die in de volksmond 'Kaat Mossel' heet.

Is de verwarring ontstaan door de houding en

kleding van het beeld (die op het eerste gezicht

overeenkomen met het schilderij van Rochussen)?

Dit is een ansicht uit het begin van de twintigste

eeuw. Het beeld overleefde het bombardement en

staat nu nog op de Nieuwe Markt, die wel een

metamorfose onderging (uit: H. Romer, Rotterdam

rondom een eeuwwisseling, 1986).

123


De Kaat Mossel van Isings (uit: De Liefde, 1922).

124


Het programmaboekje uit 1898 van Van Sprinkhuijsens stuk (TTN: 990735).

125


De Kaat Mossel uit het stuk van 1898 (TIN: 990735). 126


De musical met Joke Bruijs als de fiere Kaat Mossel die een standbeeld verdient CTTN-020ATB).

127


Bibliografie

Archieven en instituten

- Atlas van Stolk Rotterdam, no. 4476, 4533 t/m 4537, 4547, 4557 t/m 4559, 4566, 4567,

4601,4663,3988,5666

- Gemeentearchief Rotterdam, Doop-, Trouw- en Begraafboeken, Gereformeerd 16e-19e eeuw (microfilms 130-131)

- Gemeentearchief Rotterdam, Handschriftenverzameling (33a), no. 1167, 1935

- Gemeentearchief Rotterdam, Herv. Gem, Rt, Lidm. 273, blz. 46-59 (microfilms 133)

- Gemeentearchief Rotterdam, Oud Notarieel Archief no. 623, 3311, 3325, 3425

- Gemeentearchief Rotterdam, Oud Stadsarchief, no. 190, 810, 841a, 1151, 1155, 1158, 1161,

1166-1170, 1178-1181, 1195, 2049, 2087, 2134, 4488

- Gemeentearchief Rotterdam, Oud Rechterlijk Archief, no. 187, 188, 191

- Gemeentearchief Rotterdam, Archief van de Commissie viering eeuwfeest Nederlands onafhankelijkheid, no. 10

- Gemeentearchief Rotterdam, Fotoproducties 1783-1786

- Nationaal Archief Den Haag, archief Hof van Holland, no. 2865, 3300, 5525, 5527, 3151, 5101

- Nationaal Archief Den Haag, archief Dumont Pigalle, no. 40

- Prentenkabinet Leiden, no. 21655

- Theaterinstituut Nederland, no. 37, 761, 735, 0024267 128


Primaire literatuur: pamfletten

Aan Catharina Mulders

z.j. Aan Catharina Mulders, anders Kaat Mossel [1784] (Leiden, UB: 1210H27:3).

Acte van Consulentschap z.j. Acte van Consulentschap tusschen Zyne Hoogheid Willem de Vyfde en

Catharina Mulders [1784] (Leiden, UB: 1192D28).

Adrianus Trago in zyn gevangenis 1784 [J. Ie Francq van Berkhey] Adrianus Trago in zyn gevangenis op den acht-en-

twintigsten van slagtmaand 1784, 1784 (Amsterdam, UB: pfl. port. fol. 1784:11).

Afscheidneming z.j. Afscheidneming van Vader van der Heym, van Catharina Mulder (alias Kaat

Mossel), by wyze van samenspraak (Rotterdam, Rotterdamsch Leeskabinet: KI 567).

Bekendmaaking z.j. Bekendmaaking: Catharina Vermeulen, of[...] Catharina Mulder, heeft by

deeze de eer van het publiek der stad Rotterdam te berichten, dat zy voorneemens is om [...] haare eerste luchtreize te onderneemen [...] [Rotterdam,1784] (Amsterdam, UB: pfLport.gr.fol.l784:4).

Beredeneerde Catalogus z.j. Beredeneerde Catalogus van eenfraaije en capitaale inboel [...] van den

hertog Louis van Bronswijk Wolfenbuttel. Den Haag: J.P. Gosse [1784] (Den Haag, Nationaal Archief: Hof van Holland 5527).

Brief uit Rotterdam 1784 Brief uit Rotterdam, aan een heer tot Utrecht, betreffende het gevangen

neemen van Kaat Mossel en Keet Zwenken, En een dienaar van de justitie, uit last en Ordre van de Ed. Mog. Heeren Commissarissen van Hun. Ed. Gr. Mog., 1784 (Groningen, UB: microfilm 1558).

Copia eener Missive van Prins Willem de Vyfde 1784 Copia eener Missive van Prins Willem de Vyfde aan de Wel Edele Groot

Achtbare die van den Gerechte der Stad Amsterdam geschreven, 1784 (NA, no. 5527).

129


Dag Verhael 1747 C. van Oeveren Dag verhaal van d'Rotterdamsche Historie, wegens de

verkiezing van [ . . .] Prince van Oranje en Nassauw, tot stadhouder [... ] in samenspraak tusschen Pieter en Cornelis, opgesteld, \ 747 (Den Haag, KB: pflt 17598).

Dappere heldendaad 1784 Dappere heldendaad van den grooten heer Jansen, Luitenant ter zee, en

aanlegger van het plaizier-reisje van Kaatje Mulder, bijgenaamt Kaatje Mossel en haar byhebbende gezelschap, naar j Hage. Middelburg: J. Bankarot, 1784 (Amsterdam, UB: pfl.Sd!3a).

Drie puntdichten z.j. Drie puntdichten [...] no. 3. Reden waarom ofWillem met Kaat Mossel in B.

zig heeft begeeven [1784] (Den Haag, KB: pflt. 20800).

Echt berigt wegens de receptie van Kaat Mossel 1784 Echt berigt wegens de receptie van Kaat Mossel, op de militaire parade in

Hage. Op zondag den 13juny 1784, Rotterdam: J. Hofhout, 1784 (Leiden, UB:1210H27:2).

Echte en ware levensgevallen 1784 [Nicolaas Hoefnagel] Echte en ware levensgevallen, van de befaamde Kaatje

Vermeulen, alias Kaat Mossel en haar mede complize Keetje Zwenken, alias Zwarte Keet of Ruige Keet, beneffens eenige verdere befaamde oproermakers en oproermaaksters. Amsterdam: D. Schuurman, 1784 (Leiden, UB:1151B21).

Een ander

1783 Een ander (Den Haag, KB: pflt. 20501).

Egt reelaas van de komst van Catharina Mulders 1784 Egt reelaas van de komst van Catharina Mulders, alias Kaat Mossel, in deeze

stad wellekomst, door en byzonder toeval uitgesteld, nu geschieden zal den 3de september 1783 [1784] (Leeuwarden, PBF: S504G).

Kaat Mossel voor den throon van Belzebub 1784 Kaat Mossel voor den throon van Belzebub. Utrecht, 1784 (Leiden, UB:

1210H27:!).

130


Klagt van Catharina Mulder 1784 Klagt van Catharina Mulder, bygenaamt Kaatje Mossel, in haar gevangenis te

Rotterdam, 1784 (Leiden, UB: 1192D28).Lykstaatsie 1784 Lykstaatsie van den Baron van Capellen tot den Pol [1784] (Den Haag, KB: pflt. 20832).

Onderschepte brief 1784 Onderschepte brief van een Rotterdammer, aan zyn vriend te Amsterdam, over

de op weg zynde reize van Kaat Mossel, naar Amsterdam. Dewelke op Zaturdag den 28sten A ugustus 1784 staat te geschieden, 1784 (Den Haag, KB: 2110B100).

Oranges A/P/E boek 1784 Oranges A/P/E boek. Geschikt voor de zogenaamde patriotten, en beminnaars

van de schoonde Oranje kleur. Al die verraar van V land wil weezen, moest eerst dit A, P, E boek lezen. Gedrukt aan de Oranje moolen, voor mr. Trago en Caat Mossel, in compagnie, 1784 (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4601 en Den Haag, Nationaal Archief: Hof van Holland 5527).

Het poüticq en staatkundig marionetten spel z.j. Hetpoliticq en staatkundig marionetten spel, in de tent de oranje-boom,, voor

dewelke [...] vertoond word, een [...] burgemeester en een hooggeleerde professor dansende met Kaat Mossel [1784](Leiden, UB: 1097B42).

Prince-vlag almanach 1785 Prince-vlag almanach, Oranje Boven! Voor ^tjaar onzes Heeren 1785.

Amsterdam: Averendze [sic], 1785 (Den Haag, KB: 586J53).

Rekest van Kaat Mossel Junior 1848 Rekest van Kaat Mossel Junior aan den burger La Martine, minister van

buitenlandsche zaken, bij het provisionneel bestuur der Fransche republiek, 1848 (Amsterdam, UB: Br.Boot Adl7 en 1339C20).

Samenspraak tusschen Cornelis van Oeveren en Catrina Mulder 1784 Samenspraak tusschen Cornelis van Oeveren en Catrina Mulder, bygenaamd

Kaat Mossel, 1784 (Leeuwarden, PBF: Pbl6713).

Samenspraak tusschen Piet en Klaas 1784 Samenspraak tusschen Piet en Klaas, over het dagelyksche nieuws, in

Rotterdam, Leiden, s Gravenhage, 1784 (Den Haag, KB: pflt 20928).

131


Verheerlijkt en verlicht Rotterdam 1788 Verheerlijkt en verlicht Rotterdam, of beschryving der plechtige illuminatiën en

decoratiën welken binnen voornoemde stad hebben plaats gehad, den Ssten maart 1788. Rotterdam: N. Cornel, 1788 (Rotterdam, Rotterdamsch Leeskabinet: K691).

Voorbeeld der Prinselyke Waarheden 1795 Voorbeeld der Prinselyke Waarheden, voor eenvouwigen, die zig bereiden tot

de belydenisse des Orange Geloofs, Meest voor het Gemeen opgesteld, door Petrus Hofstede. Rotterdam: J. Hofhout, 1795 (Den Haag, KB: pot 22576).

Voornaamste en echte levensbyzonderheden z.j. Voornaamste en echte levensbyzonderheden van dien alomberuchten

broodbakker Adrianus Trago, als meede deszelfs sententie en executie [...] beschreeven in een zamenspraak. Amsterdam: D. Schuurman [1784] (Den Haag, KB: pflt 20923).

De Vrolyke Nederlandsche rarekiek 1795 [Hendrik Liber] De Vrolyke Nederlandsche rarekiek, gemaakt in het eerste

jaar der Betaafsche vryheid, 1795 (Den Haag, KB: pflt 22576).

Primaire literatuur: kranten en tijdschriften

De Batavier 1784 Bernard, F. De Batavier, no. 12, 6 oktober 1784. Leiden: F. de Does

(Amsterdam, UB: Z2604:l).

Courier du Bas-Rhin 1784 Courier du Bas-Rhin, no. 64,11 augustus 1784. Clèves, imprimerie de la veuve

Sitzmann (Amsterdam, UB: 1631D2).

Courier van Europa 1785 Courier van Europa, ofbydragen tot de geschiedenissen der XVII. Eeuw:

betreffende zaaken van staat en oorlog zedert den 5. september 1783, no. 38, 11 januari 1785 en no. 41, 21 januari 1785. Amsterdam. (Amsterdam, UB: 442B10).

De Hartlooper van Staat 1784 Verbruggen, Ph. De Hartlooper van Staat, no. 10, 6 september 1784.

Rotterdam: J. Hendriksen (Den Haag, KB: 591K40).

132


De Leydsche Courant 1784 De Leydsche Courant, no. 84, 14 juli 1784 (Rotterdam, GAR:

Handschriftenverzameling (33a), no. 1935).

De Maandelyksche Nederlansche Mercurius 1784 De Maandelyksche Nederlandsche Mercurius voor de maand october 1784,

eerste stuk, Amsterdam: B. Mourik, Boekverkooper in de Nes, by de Vleesch- Hal (Den Haag, KB: 3072E5-630).

De Naauwkeurige Hollandsche almanach 1776 De Naauwkeurige Hollandsche almanach, voor Y schrikkel-jaar 1776.

Amsterdam: A. Meyer. (Rotterdam, Atlas van Stolk: 3988).

De Naauwkeurige Hollandsche almanach 1777 De Naauwkeurige Hollandsche almanach, voor ^tjaar 1777.

Amsterdam: A. Meyer (Rotterdam, Atlas van Stolk: 5666).

De Nederlandsche Spectator

1890 De Nederlandsche Spectator, 3 mei 1890.

Nieuwe Nederlandsche Jaarboeken 1784 Nieuwe Nederlandsche Jaarboeken, of vervolg der merkwaerdigste

geschiedenissen, die voorgevallen zyn in de vereenigde provinciën, negentiende deel, tweede stuk, juli 1784. Leiden: D. Vijgh (Den Haag, KB: 3075E1:1784).

De Politieke Kruyer 1784 De Politieke Kruyer, no.133, mei 1784. Amsterdam: J. Verlem (Den Haag,

KB: 947F4).

De Politieke Praatmoer 1784 W. de Mikker De Politieke Praatmoer, bestaande uit twee-en veertig

vaderlandsche gesprekken; ter wederlegging der politieke praatvaar, no. 10, 27 september 1784. Rotterdam: J. Bal (Den Haag, KB: 664J15).

De Politieke Praatvaar 1784 De Politieke Praatvaar no. 35, 25 december 1784 en no. 13, 31 juli 1784

Leiden: C. Koenig (Den Haag, KB: 3162G48).

133


De Post van den Neder-Rhijn 1785 P. 't Hoen De Post van den Neder-Rhijn, deel V, no. 251, 1785. Utrecht: G.

van Paddenburg (Amsterdam, UB: Z: 636).

De Post van den Neder-Rhijn 1786 P. 't Hoen De Post van den Neder-Rhijn, deel VI, no. 276,1786. Utrecht: G.

van Paddenburg (Amsterdam, UB: Z: 636).

De Praatzieke Arlequin 1784 De Praatzieke Arlequin, aan de tafel der vrywilligers, handelende over de

daaden van veele laage schepsels in deezen tegenwoordigen tyd, deel l, juni 1784 (Utrecht, UB: Thysius 7251).

Rotterdamsche Courant 1784 Rotterdamsche Courant, no.52, 29 april 1784 (Rotterdam, GAR: microfilms

37,R.C. 1784 no.8)

Rotterdamsche Courant 1785 Rotterdamsche Courant, no. 109,10 september 1785 (Rotterdam, GAR: OSA

no. 1180).

Rotterdamsche Courant 1787 Rotterdamsche Courant, no. 133, 6 november 1787 (Rotterdam, GAR:

microfilms 37, R.C. 1787 no. 22).

Rotterdamsche Courant 1788 Rotterdamsche Courant, no. 100,19 augustus 1788 (Rotterdam, GAR:

microfihns 37, R.C. 1788 no.18).

Rotterdams Dagblad

2003 Rotterdams Dagblad, 13 juli 2003.

Rotterdamsch Nieuwsblad 1913 Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 november 1913 (Rotterdam, GAR: Archief van

de Commissie viering eeuwfeest Nederlands onafhankelijkheid, no. 10).

Het Saturdags Kroegpraetje

1786 Het Saturdags Kroegpraet/e, no.8, 22 april 1786. Rotterdam: De Leeuw (Den

Haag, KB: 483C11).

134


Het Saturdags Kroegpraetje 1787 Het Saturdags Kroegpraetje, no.65, 14 maart 1787, Rotterdam: De Leeuw

(DenHaag,KB:483Cll)

De Utrechtse Courant 1785 De Utrechtsche Courant, 2 mei 1785 (Den Haag, NA: Archief Dumont Pigalle

no.40).

De Vredebazuin

1784 De Vredebazuin, no. 73 en no. 65, 1784. Rotterdam: J. Hofhout (Den Haag,

KB: 674B229-230).

De Zuidhollandsche Courant

1784 De Zuidhollandsche Courant, no. 80, 5 juli 1784 (Den Haag, KB: 1600 C 11).

Prenten

Afbeelding van het gepleegde geweld te Rotterdam

1784 Afbeelding van het gepleegde geweld te Rotterdam aan de Burger Compagnie

no.9 (Rotterdam, Gemeentearchief: fotoproducties 1784).

Catharina Mulder 1786 Catharina Mulder, bekend onder den naam van Kaat Mossel. J, Hulstkamp,

naar A. Boon, 1786 (Leiden, Prentenkabinet: 21655).

Catharina Mulder

z.j. Catharina Mulder, bygenaamdt Kaat Mossel (Leiden, Prentenkabinet: 21655).

De half-geschoorae ouderling

1784 De half-geschoorne ouderling, 1784 (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4547).

De Orange-pap-eeters

1786 De Orange pap-eeters, 1786 (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4663).

De Oranye Luyde zyne goed z.j. De Oranye Luyde zyne goet als men aan de Heeren Staaten voldoet

[1784] (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4537). 135


De Prince Vlag. Oranje Boven z.j. De Prince Vlag. Oranje Boven. Rotterdam: J. Hofhout (Leiden, UB:1210H27:

2).

Heuglyk vooruitzigt, of vaderlandsche droom z.j. Heuglyk vooruitzigt, of 'vaderlansche droom (Den Haag, Nationaal Archief:

Archief Hof van Holland, no.5527).

Illuminatie en vreugdebedryf 1784 Illuminatie en vreugdebedryf gehouden door Kaat Mossel in de Gevangenis

met de meit en naaister van de cipier op Zondag den 28 November 1784, l784 (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4533).

Nederlands Vermakelik Gedenkblad 1786 Nederlands Vermakelik Gedenkblad, om te speelen, 1786 (Rotterdam, GAR:

fotoproducties 1786).

^t Oranjegraeuw schiet hier den Prinsevlieger op 1784 V Oranjegraeuw schiet hier den Prinsevlieger op, 1784 (Leiden, UB:

1210H27).

Patriotse slacht-tyd 1784 Patriotse slacht-tyd, zynde een Sint Nicolaas prent voor de antipatriotten, 6

december 1784 (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4556).

Staa, Wandelaaren, Staa!

z.j. Staa, Wandelaaren! Staa! Beschouw het heilig Regt (Leiden, UB: 1210H27).

Stadhouderes van "t graauw z.j. Stadhouderes van Y graauw, *t vermaak der laffe grooten [1784] (Rotterdam,

GAR: fotoproducties 1784 en Atlas van Stolk: 4535).

Het vorstelijke galge-maal

z.j. Het vorstelijke galge-maal (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4559).

Zie hier het evenbeeld van Kaat het Mosselwyf z.j. Zie hier het Evenbeeld van Kaat het Mosselwyf (Rotterdam, Atlas van Stolk:

4536).

136


Zie Trago hier gereed een bete broods te kneeden z j. Zie Trago hier gereed een bete broods te kneeden (Rotterdam, Atlas van Stolk: 4572)

Secundaire literatuur

Atlas van Stolk

1902 Atlas van Stolk. Katalogus der historie-, spot en zinneprenten betrekkelijk de geschiedenis van Nederland (Verzameld door A. van Stolk cz. Gerangschikt en beschreven door G. van Rijn). Amsterdam: Frederik Muller en Co.

Asmodée, Prof. 1863 De Gouden Bruilofts-Pret van Nederland en Oranje,

Amsterdam: Mulder.

Baardewijk, K. van 1991 Kaat, Keet en de Kezen. Rotterdamse vrouwen in opstand..

Wezep: Bredewold.

Beekman, K., M. Mathijsen-Verkooijen e.a. (red.) 1999 De as van de Romantiek. Opstellen aangeboden bij het afscheid van Willem

van den Berg. Amsterdam: AUP.

Beliën, H.M., D. v/d Horst en G.J. van Setten (red.) 1996 Nederlanders van het eerste uur. Het ontstaan van het moderne Nederland

1780-1830. Amsterdam: Bert Bakker.

Berg, W. van den 1999 'Verbeelding van het vaderland. Het denken over het vaderland in de

letterkunde van de eerste decennia van de negentiende eeuw'. In: Vaderland (red. N. van Sas), p. 309-343. Amsterdam: AUP.

Bie, J.P. de 1899 Het leven en de werken van Petrus Hofstede. Proefschrift Rotterdam.

Rotterdam: Daamen.

137


Blaas, P. 1984 'Tussen twee herdenkingsjaren'. In: Willem van Oranje in de historie (red. E.

Haitsma Muiier), p. 137-161. Utrecht: HES.

Blok, P.J. 1912 Geschiedenis van het Nederlandsche volk, deel 3.

Leiden: Sijthoff.

Blonk, A. 1965 De tijdstroom door de lage landen, deel 2.

Groningen: Wolters.

Boer, D. de 1994 'Joan of Are, the historical actuality of a fascïnation', In: Joan of Are. Reality

andmyth (red. D. Berends en D. de Boer), p. 7-19 Hilversum: Verloren.

Boer, M. de 1907 Ons Vaderland. Geïllustreerde geschiedenis van Nederland.

Amsterdam: Elsevier.

Boer, M. de 1919 Leerboek der geschiedenis van het vaderland.

Leiden: Sijthoff.

Bosch, J. 1955 Mr. W. Bilderdijks briefwisseling 1772-1794. Proefschrift Amsterdam.

Wageningen: H. Veenman.

Breevoort, J. 1933 Kaat Mossel. Tooneelen uit het leven geschetst van eene Rotterdamsche

Oranjeklante. Rotterdam: W. Zwagers.

Buijnsters, P.J. 1980 Levens van beruchte Personen. Over de criminele biografie in Nederland

gedurende de lf? eeuw. Utrecht: HES.

138


Claassen, V. 1937 Handboek bij het onderwijs in geschiedenis., deel 2.

Tilburg: Drukkerij R.K. Jongensweeshuis

Cocheret, C.H.A. en W.F. Lichtenauer 1951 Bekende Rotterdammers door hun stadgenoten beschreven.

Rotterdam: Brusses's Uitgeversmaatschappij.

Colenbrander, H.T. 1899 De patriottentijd. Hoofdzakelijk naar buitenlandsche bescheiden.

Den Haag: Martinus Nijhoff.

Costa, L da 1848 '1648 en 1848', In: Allerlei (Amsterdam, UB: 1339C20).

Haarlem: Kruseman.

Costa, I. da 1859 De mensch en de dichter Willem Bilderdijk. Eene bijdrage tot de kennis van

zijn leven, karakter en schriften. Haarlem: Kruseman.

Dekker, R. 1989 'Revolutionaire en contrarevolutionaire vrouwen in Nederland, 1780-1800'. In:

Tijdschrift voor geschiedenis, no. 102 (1989), p. 545-563.

Drees, M. 1999 "Vechten voor het vaderland' in de literatuur, 1650-1750', In: Vaderland

(Red. N. van Sas), p. 109-143 Amsterdam: AUP.

Eijnatten, J. van 1993 God, Nederlanden Oranje. Dutch Calvinism and the searchfor the social

centre. Kampen: Kok.

Fortescue, W. 1983 Alphonse de Lamartine, apolitical biography.

Londen: Croom Helm.

139


Frijhoff, W. 1996 'Identiteit verteld: beelden uit Rotterdams geschiedenis'. In: Rotterdams

Jaarboek/e, jrg.4, reeks 10, p. 279-301. Rotterdam: Gemeentelijke Archiefdienst.

Frijhoff, W.

1998 'Geschiedenis, feiten en beeldvorming*. In: Kleio, jul/aug (1998), p.2-9.

Frijhoff, W. 1998 Heiligen, idolen, iconen.

Nijmegen: SUN.

Fruin,R. 1922 Geschiedenis der staatsinstellingen in Nederland tot den val der Republiek

(uitg. H.T. Colenbrander). Den Haag: Nijhoff.

Grauls, M. 2001 Mijn naam is Haas: Hoe historische figuren in het woordenboek belandden.

Amsterdam: Balans.

Haan, C.L. de

z.j. Kaat Mossel. Samenspraak tusschen vijfheeren en drie dames, ten dienste van Reciteer-, Jongelings- en Zangvereenigingen. Oostwolde: Koning.

Haitsma Muiier, E.O.G. (red.) 1984 Willem van Oranje in de historie 1584-1984. Vier eeuwen beeldvorming en

geschiedschrijving. Utrecht: HES.

Haitsma Muiier, E.O.G. en W.R.E. Velema (red.) 1999 Vrijheid. Een geschiedenis van de vijftiende tot de twintigste eeuw.

Amsterdam: AUP.

Hanou, AJ. 1973 'Een 18e-eeuws broodschrijver; Nicolaas Fran9ois Hoe&agel (1735-84)*. In:

Spektator 2 ('73/'74), p. 62-81.

Hanou, A.J. 1989 Revolutie in woorden.

Amsterdam: Querido.

140


Hazewinkel, H.C. 1940 Geschiedenis van Rotterdam, deel l.

Amsterdam: Joost van den Vondel

Heestermans, H. 1977 Erotisch Woordenboek.

Baarn: Erven Thomas Rap.

Heestermans, H. 1989 Luilebol! Het Nederlands Scheldwoordenboe k.

Amsterdam: Thomas Rap.

Huisman, C. 1983 Neerlands Israël. Het natiebesef der traditioneel-gereformeerden in de

achttiende eeuw. Proefschrift Utrecht. Dordrecht: J.P. van den Tol.

Hulzen, A. van 1938 Onze vaderlandsche geschiedenis.

Kampen: Kok.

Hulzen, A. van 1972 Vaderlandse geschiedenis.

Groningen: Wolters Noordhoff.

Janssen, G.H. 2001 Het stok/e van Oldenbarnevelt.

Hilversum: Verloren.

Jensen, L. 1999 'Huiselijkheid versus creativiteit: de vrouw als object en subject in de eerste

decennia van de negentiende eeuw'. In: De as van de Romantiek (red. K. Beekman e.a.), p. 100-123 Amsterdam: AUP.

Johannes, G.J. 1996 Isaac da Costa. Dwaasheid, ijdelheid, verdoemenis! Een keuze uit het werk.

Amsterdam: AUP.

141


Klein, S.R.E. 1995 Patriots Republikanisme. Politieke cultuur in Nederland (1766-1787).

Amsterdam: AUP.

Kloek, E. 2001 Kenau. De heldhaftige zakenvrouw uit Haarlem (1526-1588).


Kronenberg, A.J. z.j. Politieke tooneel-libellen uit het laatste gedeelte der 18^e eeuw.

Deventer: Rutering en Vermandel.

Laan, C.A. 2002 Drank- en drinkgerei. Een archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek naar

de alledaagse drinkcultuur van de 18de-eeuwse Hollanders. Proefschrift Rotterdam. Amsterdam: De Bataafsche Leeuw.

Lexicon der Beeldende Kunstenaars 1981 Lexicon der beeldende kunstenaars 1750-1880 (P.A.Scheen).

Den Haag: Uitgeverij Pieter A. Scheen.

Lexicon Historische Figuren

1985 Lexicon historische figuren van de Lage Landen (red. J. Dankers en J. Verheul). Utrecht: Het Spectrum.

Liefde, J. de 1922 Vaderlandsche Geschiedenis.

Den Haag: Daamen.

Lintum, C. te 1906 Rotterdam in de loop der eeuwen. Algemene geschiedenis der stad., deel l,

Rotterdam: W. Neevens.

Marijs, H.M. (red.) 1980 Rotterdam in beeld. Een selectie uit het weekblad Groot Rotterdam 1923-1940.

Den Haag: Omniboek.

142


Muller, F. 1876 De Nederlandsche geschiedenis in platen. Beredeneerde beschrijving van

Nederlandse Historieplaten, zïnneprenten en historische kaarten, deel 2, 1702- 1795. Amsterdam: Frederik Muller en Co.

Naamlyst der getrouwde en overleden personen 1798 Naamlyst der getrouwde en overleden personen binnen de stad Rotterdam

(Rotterdam, GAR: nr. 3a2b 1797-1798).

Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek 1930 Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VIII (P. Molhuysen en P.

Blok). Leiden: Sijthoff.

Okkema, J. 1992 De straatnamen van Rotterdam. Verklaring van alle bestaande en verdwenen

straatnamen. Rotterdam: Gemeentelijke Archiefdienst.

Pleij,H. 1999 'Jonckbloets romantische versie van Anna Bijns'. In: De as van de Romantiek

(red. K. Beekman e.a.), p. 189-199. Amsterdam: AUP.

Rijn, G. van 1890 'Kaat Mossel'. In: Het Rotterdamsch Jaarboekje (1890), p.158-231.

Rotterdam: Gemeentelijke Archiefdienst.

Rijn, G. van. 1892 'Cornelis van Oeveren, wagenmaker op het Haagsche Veer'. In: Het

Rotterdamsch Jaarboekje (1892), p. 230-286. Rotterdam: Gemeentelijke Archiefdienst.

Röckelein, H., C. Schoell-Glas en M. Muller 1996 Jeanne d'Are, oder wie Geschichte eine Figur konstruiert.

Freiburg: Herder.

Romer, H. 1986 Rotterdam rondom een eeuwwisseling, 1890-2910.

Zaltbommel: Europese bibliotheek.

143


Sande, A. van de 1994 'De achttiende eeuw in de ogen van negentiende-eeuwers'. In: De Achttiende

£eww26(1994),p.!53-168.

Sas, N.C.F van 1987 'Opiniepers en politieke cultuur', In: Voor Vaderlanden Vryheid, De revolutie

van de patriotten (red. F. Grijzenhout), p. 97-131. Amsterdam: De Bataafèche Leeuw.

Sas,N.C.F.van(red.) 1999 Vaderland. Een geschiedenis van de vijftiende eeuw tot 1940.

Amsterdam: AUP.

Schoor, A. van der 1999 Stad in aanwas. Geschiedenis van Rotterdam tot 1813.

Zwolle: Waanders.

Schutte, G J. 1984 'Grondvester of belager der vrijheid? Willem van Oranje in de ban der

achttiende-eeuwse tegenstellingen'. In: Willem van Oranje in de historie (red. E. Haitsma Muiier), p. 63-91. Utrecht: HES.

Schutte,G.J. 1987 'Van verguizing naar eerherstel. Het beeld van de patriotten in de negentiende

en twintigste eeuw'. In: Voor Vaderland en Vryheid. De revolutie van de patriotten (red. F. Grijzenhout), p. 177-192. Amsterdam: De Bataafsche Leeuw.

Servatius, T.J. zj. Vrouwen uit onze Historie.

Nijkerk: G.F. Callenbach.

Setten, G.J. van, A. van Voorst en J. van Manen 1998 Eenheid in tweevoud. Nederland 1780-1830.

Amsterdam: Meulenhoff Educatief.

Spies, M. 1999 'De romantische De Ruyter. Vlissinger Michiel in de negentiende-eeuwse

jeugdliteratuur'. In: De as van de Romantiek (red. K. Beekman e.a.), p. 264- 273.

144


Sprinkhuysen, A. van

1902 Kaat Mossel. Historisch blijspel in zes tafereelen.

Zutphen: Schillemans en Van Belkum.

Syllabi Historische Letterkunde

1999 Syllabi Historische Letterkunde l, Leerstoelgroep Historische Nederlandse

Letterkunde.

Amsterdam: UvA.

Vannoppen, H.

1994 Streekdrachten in onze gewesten.

Gent: Stichting Mens en Cultuur.

Wilschut, A.

2000 Goejanverwellesluis. De strijd tussen patriotten en prinsgezinden, 1780-

1787.


Winkler Prins Encyclopedie

1992 Winkler Prins Encyclopedie, deel 16.

Amsterdam: Elsevier.

Winsemius, D.

2000 Kaat Mossel. Het Rotterdamse Oranjewijf.

Kampen: Uitgeverij Voorkeurboek.

WNT

1913 Woordenboek der Nederlandsche Taal, deel 9.

Den Haag: Nijhoff.

Wolff-Bekker, E. 2000 De Onveranderlyke Santhorstsche Geloof sbelydenis. In rym gebracht door

eene zuster der Santhorstsche gemeente (1772) (uitg.AJ. Hanou).

Leiden: Astraea.

Wouters, D.

1917 Historiën onzer lage landen bij de zee, deel 3.

Groningen: Noordhoff.

145


Zwart, W. 1940 'Kaat Mossel. Legende en werkelijkheid'. In: De Fakkel (Batavia), vol. l,

('40/'41), pag. 47-55.

cd:

Het Rotterdams Operette Gezelschap

1996 Kaat Mossel, de Rotterdamste musical.

Internetadres:

[email protected]

146

de half-geschoorne ouderling, - van baardewijk...een opvallend portret van kaat, dat bij kaat mossel...

Documents