de geschiedenis van israËl tot het nieuwe testament · de geschiedenis van israël jeroen van...

DE GESCHIEDENIS VAN ISRAËL TOT HET NIEUWE TESTAMENT

De geschiedenis van Israël Jeroen van Walstijn Pagina 2

Inhoudsopgave 2 3

4 6 912

141516

171821

Inhoudsopgave, doel, dank, bronnen en copyrightTijdkapstokAartsvaderentijd, Egypte en de Richteren.Eerste Koningen Saul-David-SalomoHet Noordrijk IsraëlHet Zuidrijk JudaDe geschiedenis tijdens de ballingschap van Juda en de terugkeer tot de verwoesting van Jeruzalem in AD 70.Assyrië en BabylonMeden en Perzen, Alexander de Grote � > Ptolemeüs en Seleucus en de RomeinenBijlage 1: De stamboom van AbrahamBijlage 2: De stamboom van JosiaBijlage 3: Tabel van de koningenBijlage 4: TijdtafelBijlage 5: Alternatieve tijdkapstok

DoelHet primaire doel is om de politieke ontwikkelingen in de koningentijd wat duidelijk te makenzodat degene die de bijbel leest niet verward raakt als men op bijv. de Syro-Efraïmitische oorlogstuit (Jesaja 7). Om deze tijd van de koningen in perspectief te plaatsen is de geschiedenis vanafAbraham kort opgenomen. De tijd in Egypte en de woestijntijd worden bekend verondersteld endaarom zeer summier behandeld. Een secundair doel is om de tijd van, en na de terugkeer uit, deBabylonische ballingschap te verduidelijken zodat men een beeld heeft van het Israël tijdens hetleven van Jezus.

DankIk wil graag de volgende mensen dank zeggen voor hun waardevolle aanvullingen.Klaas Breemhaar, Floor van der RheeEmile van Velzen

BronnenAls basis heb ik de aantekeningen van de Wittenberg genomen, studie Bijbelkennis IDe bijbel gaat open, Mary Batchelor, Ark boeken.Het Bijbels woordenboek op de Online-Bible.

Daarnaast heb ik op internet heel wat gevonden:http://www.aboutbibleprophecy.comhttp://www.sowvhv.nl/preken/preken2001/preek20011223.html ds. J.J. Splinter, 23 december2001http://www.biblepages.web.surftown.se/ew08b.htmhttp://nl.wikipedia.org

CopyrightOp dit werk berust geen copyright. Het mag gratis verspreid worden. Enige voorwaarden is wel datduidelijk blijft wie de auteur is en dat het werk intact blijft.


TijdkapstokOertijdAartsvaderentijdSlavernij in EgypteUittochtWoestijntijdIntochtRichterenKoningentijdScheuring van het rijkBallingschap Israël (Assyriërs)Ballingschap Juda (Babyloniërs)Terugkeer JudaAlexander de GroteMakkabeeëntijdRomeinse overheersingGeboorte JezusVerwoesting van Jeruzalem

BC 18001600

1200

100093172258753833615065- 4

AD 70

Assyrische rijkBabylonische rijkPerzische rijk Griekse RijkJoodseonafhankelijkheidRomeinse Rijk

N.b. Deze tijdkapstok is slechts een schatting van data. Er bestaan veel verschillende schattingen. Zie ook bijlage 5:

alternatieve tijdkapstok.

Aartsvaderentijd, Egypte en de Richteren.De bijbel begint met Genesis 1. Tot aan Genesis 11 noemen we deze tijd de oertijd, ook wel debronstijd. (3000-1800 BC.). Met de roeping van Abram (Gen 12) begint de aartsvaderentijd. Uit Ur der Chaldeeën wordt hijdoor God opgeroepen om te vertrekken naar het beloofde land. Zijn vader, Terach, is dan netoverleden en Abram is al 75 jaar oud. Na 10 jaar in Kanaän gewoond te hebben geeft Saraï haarEgyptische slaaf Hagar aan haar man. Ismaël wordt geboren. God herhaalt als Abram 24 jaar inKanaän is (hij is dan 99) zijn belofte van een talrijk nageslacht en zegt dat Saraï binnen een jaarzwanger zal zijn. De besnijdenis wordt dan ingesteld. Wanneer Abraham 100 jaar oud is wordt Isaacgeboren. Deze Isaac wordt de enige erfgenaam, aangezien Hagar en Ismaël worden weggestuurd opaandringen van Sarah. Nadat Sarah is gestorven trouwt Abraham met Keturah die hem nog diversekinderen baart. Abraham sterft op 175 jarige leeftijd en word begraven door zijn oudste zonen. (Gen25:9). Zie de bijlage: de stamboom van Abraham.

De zoon van Abraham, Isaac, is 40 jaar wanneer hij trouwt met Rebekka. Ze krijgen een tweeling,Esau en Jakob. Esau is de eerste zoon, maar door een list van Rebekka en Jakob, geeft Esau, heteerstegeboorterecht weg aan Jakob. Esau trouwt met de dochter van Ismaël, Mahalath. Hunnakomelingen heten de Edomieten. Jakob verblijft een tijdlang bij zijn oom Laban, de broer vanAbraham in Mesopotamië, omdat hij moet vluchten voor Esau. De bijbel spreekt over Jakob als"listige bedrieger" (Gen 27:35). Tijdens zijn verblijf bij Laban, heeft Jakob de jongste dochter,Rachel, op het oog. Ze spreken af dat hij zeven jaren zal werken voor Rachel (Gen 29:18). Na diezeven jaar geeft Laban niet Rachel, maar zijn oudste dochter Leah. Jakob werkt nog zeven jaar voorRachel. Leah wordt zwanger en baart een aantal kinderen. Rachel is jaloers en geeft haar slavinBilha aan Jakob. Deze krijgt ook diverse kinderen. Wanneer Leah ziet dat Bilha �s laatste kindgeboren is geeft zij haar slavin Zilpa aan Jakob. Zij krijgt twee kinderen. Leah krijgt daarna nog driekinderen en uiteindelijk krijgt Rachel ook een zoon, Jozef. Jakob heeft nu 12 kinderen. Jakobvertrekt na een verblijf van 21 jaar naar Kanaän en vestigt zich daar. Tijdens die reis vecht Jakobmet de engel en krijgt hij de naam Israël. Als Rachel haar laatste zoon baart, sterft ze. Jozef is het


favoriete kind van Jakob en wordt uit jaloezie door de andere kinderen verkocht aanslavenhandelaren die hem doorverkopen aan het hof in Egypte. Jakob heeft nu 15 kinderen: Ruben, Simeon, Levi, Juda, Dan, Naftali, Gad, Aser, Issakar, Zebulon,een dochter Dina, Jozef, Benjamin, Efraïm en Manasse. De laatste 2 zijn geadopteerde kinderen vanJozef en worden daarom beide als halve stam gerekend. Zie de bijlage de stamboom van Abrahamvoor meer overzicht.

Jozef werkt zich op tot onderkoning in Egypte. In Kanaän is inmiddels een hongersnooduitgebroken en Israël en zijn andere kinderen vertrekken naar Egypte op zoek naar voedsel. Daarworden ze herenigd met Jozef. De familie vestigt zich en groeit daar uit tot een groot volk. 400 jaarlater vormt het volk een bedreiging voor de Farao en deze onderwerpt hen als slaven. Deze Farao iswaarschijnlijk Ramses II (1290-1224 BC). God roept Mozes, uit de stam van Levi, op om zijn volkterug te brengen naar het beloofde land. De Farao wil dat echter niet en God stuurt 10 plagen opEgypte. Uiteindelijk vertrekken de Israëlieten onder aanvoering van Mozes. Na 40 jaar door dewoestijn komt het volk aan in het beloofde land en sterft Mozes. Jozua, uit de stam Efraïm wordt,de nieuwe leider. Hoofdstuk 1 t/m 12 van het boek Jozua gaan over de verovering en 13 t/m 22 overde verdeling van het land. Het Kanaän van die tijd was verdeeld in stadstaatjes, wat het moeilijkmaakte om het land te veroveren.

Na Jozua is er geen centrale leider meer. Het tijdperk van de Richteren treed dan aan. Elke stamheeft een eigen leider. Een terugkerend thema tijdens dit tijdperk is het afdwalen van het volk naarandere goden, waarop de Here de vreemde volken gebruikt om de Israëlieten te straffen. Het volkroept dan tot de Here, waarop deze een richter stuurt. (Richt 3:5-10). De richters hadden vaak geennationale macht. Zo is Jefta alleen richter over Gilead en Manasse. Het is heel goed mogelijk dateen aantal richters tegelijk in een verschillend gebied actief waren. Alleen Eli en Samuel, de laatstetwee, bestuurden heel Israël. Dan vindt er dus weer een verschuiving plaats naar een nationaleregering. Samuel is naast richter ook profeet. Tijdens de regering van Samuel roept het volk om een koningomdat het volk verbitterd was over het wangedrag van Samuel �s zoons en men een sterke centraleregering wilde om weerstand te kunnen bieden tegen de Filistijnen. Overigens zijn de hedendaagsePalestijnen geen nakomelingen van deze Filistijnen. De Filistijnen zijn overwonnen door deBabyloniers, in ballingschap gevoerd en daar opgegaan in de bevolking. Samuel was tegen eenkoning omdat God zelf als koning van de Israëlieten werd beschouwd, maar hij krijgt toch deopdracht om Saul te zalven tot koning. Het boek Ruth speelt ook tijdens de richterentijd.

Eerste koningen: Saul, David en SalomoSaul komt de profeet Samuel tegen wanneer Saul samen met één van de knechten, de ezelinnen vanzijn vader Kis zoekt, wanneer deze zijn verdwaald. Ze konden de dieren nergens vinden en deknecht oppert het idee te vragen aan de profeet, die in de stad is, of hij misschien weet waar zemoeten zoeken. Als ze door de poort lopen zien ze Samuel. De Here spreekt tot Samuel dat dezeman de nieuwe koning moet worden. Saul, uit de stam Benjamin, wordt dus de eerste koning van Israël, na uitdrukkelijke verzoeken vanhet volk aan Samuel. Saul is echter meer een charismatisch leider met koninklijke trekjes. Hij wasin zijn begintijd een goede koning en vaardigde zelfs wetten uit tegen waarzeggerij. Later komt hijin conflict met Samuel over bijv. de afloop van de oorlog tegen de Amalekieten (1 Sam 15). Samuelstelt orde op zaken en krijgt daarna de opdracht om een nieuwe koning te zalven uit het huis vanIsaï. Door zijn ongehoorzaamheid gaat het slecht met Saul zijn gezondheid. Hij heeft last vanangstaanvallen en kan dan alleen weer rustig worden door het snarenspel van David, een soldaat inzijn leger. Saul wordt jaloers op David en bedreigt hem. David moet vluchten. Wanneer Samuelgestorven is, weet Saul zich geen raad in de oorlog met de Filistijnen. Hij bezoekt een waarzegsteren vraagt deze contact te maken met Samuel. Samuel antwoord dat Saul hierom de volgende dag in


De gebieden van Saul, David en Salomon

de strijd met de Filistijnen zal sterven. De volgende dag wordt Israël verslagen. Drie van Saul �szoons sneuvelden en hijzelf pleegt zelfmoord. Na Saul �s dood wordt zijn jongste zoon Isbosethaangesteld als opvolger door Abner, zijn oom. De stam Juda kiest nu David, uit de stam Juda, alskoning. Er volgt een strijd tussen deze twee. Isboseth is een zwakke koning en eigenlijk maaktAbner de dienst uit. Na een geschil loopt Abner over naar David. Isboseth is 2 jaar koning tot hijwordt gedood door een sluipmoord. De daders brengen het hoofd van Isboseth triomfantelijk naarDavid, maar deze is verbolgen over de laffe moord. De twee daders worden door David ter doodveroordeeld.

We gaan even in de tijd terug naar David. Hij isschaapherder over de kudde van zijn vader Isaï.Wanneer hij een keer op bezoek is bij zijn broers, diedienen in het leger van Saul, gaat hij het gevecht aanmet Goliath. Nadat hij de Filistijnse reus heeft gedoodwint hij de gunst van Saul en deze benoemt hem zelfstot bevelhebber van het leger. Saul is echter jaloers opDavid, omdat hij meer succes heeft in het bestrijdenvan de Filistijnen. David is populair bij het volk enSaul vreest voor zijn troon. Hij maakt plannen omDavid uit de weg te ruimen en David moet vluchten enzich verbergen bij de Filistijnen. Daar wordt hijherkend en kan hij ternauwernood ontsnappen doorzich voor te doen als een waanzinnige. Hij vertrektnaar zijn thuisland Juda. Daar verbergt hij zich in degrote spelonk Adullam. Hij verzamelt daar een groepom zich heen om te strijden tegen de Filistijnen enandere vijanden van Israël. Hij strijdt niet tegen hetleger van Saul. Hij zal de gezalfde van de Heer metgeen haar krenken. Wanneer David hoort dat Saulgestorven is in de strijd met de Filistijnen, doet hemdat veel verdriet. Hij keert terug naar Hebron en wordtdaar tot koning van Juda gekroond. Inmiddels isIsboseth koning van de rest van Israël. Als Isboseth inzijn slaap wordt vermoord door twee Benjaminieten,wordt David korte tijd later uitgeroepen tot koning over geheel Israël. Als eerste daad als koningverovert hij Jeruzalem op de Jebusieten, om daar zijn hoofdstad van te maken. Hij brengt de ark vanhet verbond over naar deze nieuwe hoofdstad en wil voor de ark een tempel bouwen, maar deprofeet Nathan verbied dit, omdat David teveel bloed aan zijn handen heeft. David hervormt depriesterlijke taken en het binnenlands bestuur. Onder hem bloeit het culturele en literaire leven op.Hij voert voortdurend oorlog met de hem omringende landen en breidt het gebied van Israël uit. Eenzoon van David, Absalom, komt tegen hem in opstand, waarop David moet vluchten naarMahanaïm, de vroegere hoofdstad van Isboseth. Uiteindelijk wordt Absalom verslagen en keertDavid terug naar Jeruzalem. Wanneer de koning oud en zwak is wordt zijn zoon Salomo koning.David sterft op zeventigjarige leeftijd. De profeet Nathan voorzegt de Messias als nakomeling vanDavid (2 Samuël 7:12-14) en Jesaja doet dat ook.

De regering van Salomo is een gouden eeuw voor Israël. Er is vrede en rust in het rijk en het is nognooit zo groot geweest. Salomo gebruikt deze rust om als eerste de tempel te bouwen. Daarnaastbouwt hij een paleis voor zichzelf, de muren van Jeruzalem, graansilo �s, barakken voor het leger enzelfs een vloot om goud te halen uit Ophir, maar de belastingdruk en het vele zware gedwongenconstructiewerk drukken zwaar op de bevolking. Hij hervormt het nationale bestel naar 12 districtendie niet gelijk lopen met de stamgrenzen. Het stambelang wordt minder onder de nationale


De 2 koninkrijken en omliggende landen

regeringen van David en Salomo. Ook door de bouw van de tempel wordt het volk meer eeneenheid. Hij sluit bondgenootschappen met vele omringende landen en zet de vriendschap van zijnvader met het hof van Tyrus voort. Hij legt contact met de Farao van Egypte, maar wie deze precieswas, weten we niet. De welvaart en bevolking groeit en Israël wordt een zeer rijk land. (1 Kon.10:23). In zijn leven neemt Salomo vele buitenlandse vrouwen en bijvrouwen. Later nam hij hungodsdienst over en bouwde zelfs tempels en altaren voor deze afgoden. De profeten voorzegdentoen dat God het koninkrijk zou wegnemen van Salomo, behalve twee stammen en dat er moeilijketijden zouden komen in de toekomst. Salomo regeert 40 jaar en sterft omstreeks het jaar 927 BC.Zijn zoon, Rechabeam, volgt hem op.

Er was tijdens het bewind van Salomo veel onvrede onder het volk vanwege de hoge belastingen ende dwangarbeid. Wanneer Salomo overleden is, pleit Jerobeam, een opzichter over Mannase enEfraïm, bij de nieuwe koning voor verlichting van de lasten. De koning, Rechabeam, reageert woesten belooft de lasten nog veel zwaarder te maken. Het volk pikt dit niet, roept een eigen natie uit enkiest een nieuwe koning, Jerobeam. Alleen de stammen van Juda en Benjamin blijven bijRechabeam. Er is nu sprake van twee koninkrijken, Israël en Juda, die op voet van oorlog metelkaar staan. Deze worden hieronder na elkaar uitgewerkt.

Israël, het noordrijkDe 10 stammen die zich afscheiden van Rechabeam gaandoor met de naam Israël. Het wordt ook vaak Efraïmgenoemd, het noordrijk of het tien stammenrijk. De eerstekoning was Jerobeam, uit de stam Efraïm. Hij was eenhofambtenaar in de regering van Salomon en zag tijdenszijn werk de onvrede van het volk. De profeet Achia zalfthem tot koning nadat God het koningschap van denakomelingen van Salomo heeft beperkt tot twee stammen.Jerobeam probeert meteen het rijk in handen te krijgenmaar dat mislukt en hij moet vluchten naar Egypte. AlsSalomo gestorven is keert Jerobeam terug en pleit hij bijde nieuwe koning voor verlichting van de belasting en hetwerk. De koning weigert en de tien stammen gaanzelfstandig verder met Jerobeam als nieuwe koning. Zijnhoofdstad wordt Sichem en later Thirza. Er is voortdurendoorlog met het zuidrijk. Jerobeam is geen goede koning.Hij stelt gouden kalveren op in Bethel en Dan, om zo demensen te weerhouden naar de tempel in Jeruzalem tegaan. Ook verjaagt hij de Levieten en stelt een eigenpriesterorde in. De Levieten vluchten naar Juda. Eenprofeet voorzegt aan Jerobeam het oordeel van God (1 kon13). Het noordrijk zal altijd in de zonde van deze koningblijven hangen. Jerobeam regeert 22 jaar en wordt opgevolgd door zijn zoon Nadab. Zie voor meeroverzicht: Bijlage 1 Tabel van de koningen en bijlage 2 Tijdtafel. Nadab volgt zijn vader in de afgoderij. Hij regeert maar twee jaar omdat hij door Basa wordtvermoord als het leger tegen de Filistijnen vecht, die weer opkomen.

Basa is afkomstig uit de stam Issakar en dient in het leger van Nadab. Na een opstand van de leger-officieren roepen ze hem uit tot koning. Basa roeit de hele familie van Nadab uit en stelt zo zijntroon veilig. Hij vestigt zich in Thirza en is een goddeloze koning die het voorbeeld van Jerobeamvolgt. Er is voortdurend oorlog met Asa van Juda. De profeet Jehu voorzegt hem dat zijn huis ook


zo snel ten onder zal gaan als dat van Jerobeam. Hij regeert 24 jaar en wordt opgevolgd door zijnzoon. Ela is de vierde koning van Israël. Hij regeert maar twee jaar en volgt de afgoderij van Jerobeam.Hij wordt in een dronken bui, door een overste uit zijn leger vermoord. Zimri wordt de nieuwe koning wanneer hij Ela en zijn familie doodt en zichzelf tot koning uitroept.Hij is slechts 7 dagen koning want het leger accepteert hem niet en roept Omri uit tot koning. Omribelegt de hoofdstad Thirza waarop Zimri het paleis in brand zet en omkomt in de vlammen.

Omri is overste in het leger van Ela en wordt door het leger tot koning uitgeroepen wanneer zijhoren van de moord op Ela. Nadat Omri heeft afgerekend met Zimri breekt er een burgeroorlog uitwant het volk had Tibni uitgeroepen tot koning. Als na 5 jaar Tibni gedood wordt eindigt de oorlogen wordt Omri door iedereen aanvaard. Omri sticht een echte dynastie. Hij bouwt een nieuwehoofdstad Samaria, volgt de cultus van Jerobeam en breidt deze zelfs uit. Omri regelt een huwelijkvan zijn zoon Achab met Izebel, de prinses van Sidon wegens politieke redenen. Hij regeert 12 jaar. Achab wordt de nieuwe koning wanneer zijn vader gestorven is. Hij is getrouwd met Izebel, eenaanhanger van Baäl en Astarte. Achab neemt deze afgoderij over en stimuleert deze in het land vanIsraël door 450 profeten van Baäl en 400 profeten van Astarte te onderhouden. Hij verfraait Samariaen bouwt, onder invloed van Izebel, tempels voor de afgoden. Hij herbouwt Jericho wat door Godverboden was (Jozua 6:26). Achab is een zwakke koning en eigenlijk maakt Izebel voor een grootdeel de dienst uit. Hij komt door zijn afgoderij in conflict met Elia. Elia is resoluut in zijn oordeelen laat alle profeten van Baäl en Astarte doden. Achab voerde veel oorlog met wisselendebondgenootschappen. Zo zijn er twee oorlogen tegen Aram. Daarna spant Achab samen met Resin,koning van Aram om tegen de wereldmacht Assyrië te vechten. Het lukt om Assyrië buiten de deurte houden. In de laatste oorlog tegen Aram, sterf Achab door een toevallige pijl, hoewel hijgewaarschuwd was door de profeet Micha ben Jimla. Zijn zoon volgt hem op. Achab regeerde 22jaar. De bijbel noemt hem als de slechtste koning sinds tijden (1 kon 16:30).Achazja is de zoon van Achab en onder hem blijft de invloed van zijn moeder, Izebel, erg groot.Het conflict met Elia duurt dan ook voort. Hij regeert maar 2 jaar. Wanneer hij een lelijke val maaktvan zijn balkon raadpleegt hij Baäl of hij weer zal herstellen. Elia bestraft hem hiervoor en kondigtde spoedige dood van de koning aan. Achazja heeft geen zonen. Joram is de broer van Achazja, en een zoon van Achab en Izebel. Hij verwijderd de beelden vanBaäl, maar laat de profeten van Baäl met rust. Wel volgt hij de afgoderij van Jerobeam. Joram vechtsamen met Juda en Edom tegen Moab. Deze 3 legers hebben watergebrek en vragen hulp aan Elisa.Deze zegt dat ze greppels moeten graven, waarop Moab denkt dat er bloed in zit en in de val loopt. Daarna vechten Juda en Israël samen tegen Aram. Joram raakt daarbij gewond. Elisa zalftondertussen Jehu tot koning van Israël en Hazaël tot koning van Aram. Jehu vertrekt naar Israel envermoordt Joram en Izebel. Joram regeert 12 jaar. Hiermee eindigt de dynastie van Omri.

Jehu wordt tijdens de regering van Joram door Elisa gezalfd tot koning. Hij moet niet verwardworden met de profeet Jehu, die tijdens de regering van Basa actief was. Nadat Jehu gezalfd isvertrekt hij naar de koning. Hij moordt de hele familie van Joram uit en ook Achazja, koning vanJuda, die toevallig op bezoek is (2 kon 9:21). Jehu organiseert daarna een feestmaal voor deprofeten van Baal. Als iedereen in de zaal is, laat hij het leger de hele zaal uitroeien. (2 kon 10:18-36) God straft het nageslacht van Jehu voor het bloedbad (Hosea 1:4). Hij laat wel de goudenkalveren staan, is 28 jaar koning en moet Assyrië belasting betalen. Jehu sterft in Samaria. Joachaz, de zoon van Jehu, is zijn opvolger. Deze is minder vroom dan zijn vader en vereert zelfsAstarte in Samaria. Ook houdt hij de kalverendienst in stand. Joachaz regeert 17 jaar en voert oorlogmet Hazaël van Aram, net als zijn vader. Hazaël reduceert het rijk tot alleen Samaria (2 kon 13:7).God had dit aangekondigd in 2 kon 8:7-15.Joas, de zoon van Joachaz, overwint in de strijd met Aram, maar hij kan deze overwinningen nietverzilveren. Ook is hij een goede vriend van Elisa. Hij trekt op tegen Juda, en plundert de tempel inJeruzalem. Joas regeert 16 jaar en wordt opgevolgd door zijn zoon.


Jerobeam II, geen familie van de eerste koning van het noordrijk, is een sterke koning hoewel hijniet de zonde van Jerobeam I aanpakt. Ook bloeit onder hem de Baälcultus weer op. Het is delaatste bloeiperiode van Israël. Hij overwint Aram in het noorden en Moab in het zuiden en vergroothet rijk. Echter niet tot de grootte die het had onder Salomo. Hoewel de welvaart groeit, hebben deprofeten Amos en Hosea geen goed woord over voor zijn regering. Speerpunten zijn de armoede enafgodendienst. Israël luistert niet, ook niet na een aantal rampen. Amos geeft het einde van Jehu �sgeslacht door. Het verval wordt ingezet. Hij regeert 41 jaar en wordt opgevolgd door zijn zoon. Zekarja regeert niet lang, want na 6 maanden wordt hij door Sallum gedood. Met hem eindigt dedynastie van Jehu en wordt de profetie vervuld. Hij regeert net als zijn voorgangers en laat de dienstin Bethel en Dan bestaan. Sallum regeert zelf echter maar 1 maand. Er staat maar weinig over zijn regering. Hij wordtvermoord door Menachem. Menachem verzamelt een leger en trekt op tegen Samaria. Het kost hem veel moeite om de troon tehandhaven wat beschreven wordt door de profeet Hosea. De ondergang komt steeds dichterbij.Inmiddels is Tiglatpileser III (in de bijbel heet hij Pul) koning van Assur en wordt Israël bedreigtdoor deze grootmacht. Door de rijke mensen van Israël een belasting op te leggen kan Menachemdit afkopen. Hij regeert 10 jaar en er is wat rust. Ook hij volgt Jerobeam in de afgodendienst. Hijwordt opgevolgd door zijn zoon. Pekachja regeert maar 2 jaar wanneer hij wordt vermoord door Pekach, een generaal uit zijn leger.Er wordt weinig van hem vermeld, maar wel dat hij een goddeloze koning is.

Pekach is een generaal in het leger van koning Pekachja. Hij vermoordt hem, waarschijnlijk omdathet volk ontevreden is over de grote som geld die aan Assur wordt betaald. De belangrijkstegebeurtenis tijdens zijn regering is de Syro-Efraimitische oorlog. Omdat Assur steeds machtigerwordt, besluit koning Pekach hulp te zoeken bij Aram om te vechten tegen Assur. Ze besluiten Judaook te vragen om hulp. Achaz van Juda weigert en zoekt hulp bij Assur tegen Aram en Israël. Israëllijdt een gevoelige nederlaag. Assur verovert het noordelijke deel en neemt daar al een deel van debevolking in ballingschap. Alleen de armen blijven in dat gebied achter. Pekach is echter nog steedskoning van Israël en nog steeds hoogmoedig. De koning van Assur steunt een opstand, geleid doorHosea tegen Pekach, waarbij deze om het leven komt. Hosea, niet te verwarren met de profeet Hosea, wordt koning na een samenzwering tegen Pekachgesmeed te hebben met hulp van Assur. Hosea wil echter onafhankelijkheid. Als Assur een nieuwekoning krijgt in 727 BC, ziet hij zijn kans en keert hij naar Egypte om een bondgenootschap. Egypteheeft namelijk ook veel te vrezen van Assur. Salmanasser, de opvolger van Tiglatpileser komterachter en belegert Israël voor de 2e maal. Israël heeft geen schijn van kans. Hosea wordt gevangengenomen en in 722 valt Samaria.

722 BC: Val van Samaria. Einde van het koninkrijk Israël.

De bevolking wordt in ballingschap weggevoerd naar Assur en gaat daar op in de bevolking. Alleende lagere klasse blijft achter. Vanuit andere delen van hun rijk deporteren de Assyriërs hier ookandere mensen heen. Deze 2 groepen vermengen zich en hun nakomelingen vormen later deSamaritanen, waarin de tijd van Jezus veel minachting voor is (2 kon 17:24-41). Al met al is Israëlde zonde van Jerobeam nooit te boven gekomen. De profeten waarschuwen vele malen, maar menluistert niet. Het rijk heeft 210 jaar bestaan, had 20 koningen, waarvan de helft door eengeweldadige dood gestorven is en 9 dynastieën. Het is niet zo dat er geen nakomelingen meer zijn uit deze 10 stammen. Al tijdens de regering vanDavid en Salomo werden de stamgrenzen minder belangrijk. Zo gebeurde het dat de bevolking vaneen stam niet gebonden was aan de grenzen van een stam en kon men verhuizen naar een andergebied. Veel mensen stond de gouden kalveren van Jerobeam niet aan en vertrokken naar Juda. Ookde Levieten moesten vluchten naar het zuidrijk. Zo zijn er vandaag nog Israëlieten die uit deze tienstammen afkomstig zijn.


Juda, het zuidrijkJuda heet ook wel het zuidrijk of het twee stammenrijk. Jeruzalem blijft de hoofdstad. De stammenJuda en Benjamin blijven trouw aan Rechabeam, de zoon van Salomo, wanneer het rijk verdeeldraakt. Hij wil nog Israël door militair geweld weer veroveren, maar de profeet Semaja weerhoudthem hiervan. De vijandige verhouding tussen Rechabeam en Jerobeam, koning van Israël, blijftbestaan en er zijn af en toe gewapende conflicten. Rechabeam is geen godvrezende koning enSemaja kondigt het oordeel van God aan. In het 5e regeringsjaar trekt Farao Sisak van Egypte optegen Juda en bereikt de tempel in Jeruzalem. De Egyptenaren plunderen de steden en de tempel,maar zijn niet geïnteresseerd in verovering van Juda. Egypte trekt zich terug en het gaat redelijkvoorspoedig met Juda. Rechabeam regeert 17 jaar. Zie voor meer overzicht: Bijlage 3 Tabel van dekoningen en bijlage 4 Tijdtafel.

Abiam is de zoon van Rechabeam en Maächa, kleindochter van Absalom. Hij probeerde de tweerijken samen te voegen, door overleg maar ook door oorlog. Hij verovert Bethel op koningJerobeam van Israël. Hij regeert maar 3 jaar en is geen goede koning.Asa is de zoon van Abiam en begint met een regeringsperiode van rust. Hij gebruikt dat om zijnsteden en zijn leger te versterken (2 kron. 14:8). Ook verwijdert hij de afgodsbeelden van zijn vaderen zet zijn moeder af vanwege haar afgoderij. Na 10 jaar van rust vallen Ethiopische troepen zijnland aan. De koning richt zich tot God en behaalt een grote overwinning. Na de troonsbestijging vanKoning Basa in Israël valt deze meteen aan en weet door te dringen tot de omgeving van Jeruzalem.Asa zoekt hulp bij koning Benhadad van Aram, Hij bood hem grote sommen geld om zijn verbondmet Basa op te geven. Basa moet terugtrekken. God laat bij monde van de profeet Chanani wetendat Asa op Hem had moeten vertrouwen. Als later Asa een ziekte aan de voeten krijgt vertrouwtAsa weer op de geneesheren, in plaats van op de Here. Hij regeert 41 jaar en is eerst een goedekoning, maar later verliest hij zijn vertrouwen. Josafat, zijn zoon, volgt hem op. Onder hem gaat het goed met Juda. Hij verwijdert de afgoderij enstuurt wijze mannen door het hele land om mensen te onderwijzen in de wet. Het recht wordtbevorderd. Er is geen oorlog meer met Israël, want Josafat en Achab, de koning van Israël, zijnvrienden en voeren zelfs samen oorlog. In een oorlog tegen Aram, sterft Achab door een toevalligepijl. Josafat ontsnapt ternauwernood aan de dood. Hij sluit een huwelijk van zijn zoon met dedochter van Achab, Atalja. De profeet Jehu veroordeelt dat. Josafat regeert 25 jaar en volgt de Here.De koningen en kronieken beschrijven zijn regering uitvoerig.

Jehoram of Joram (niet te verwarren met de koning van Israël) is opvolger van Josafat en getrouwdmet Atalja. Atalja is een dochter van Achab en Izebel en zelf ook een fanatiek Baäl aanhangster.Jehoram is een slechte koning want hij volgt de afgoderij van zijn vrouw. Hij doodt al zijn broersom zijn troon veilig te stellen en hun erfdeel te krijgen. Edom, de Filistijnen en de Arabieren bindende strijd met hem aan. Het paleis van Juda wordt veroverd en alleen zijn vrouw en de jongste zoonkunnen vluchten. Later krijgt hij een darmziekte waaraan hij binnen 2 jaar sterft. Hij regeert 8 jaaren is een slechte koning. Achazja, de jongste zoon, kon vluchten voor de aanval van de Arabieren en wordt de nieuwekoning (er is ook een koning Achazja van Israël). Hij wordt door zijn moeder aangemoedigd Baäl teaanbidden. Als Achazja zijn zwager Joram, de koning van Israël, bezoekt, worden ze allebei gedooddoor Jehu. Hij regeert maar 1 jaar en is een slechte koning.

Atalja, de vrouw van Jehoram, ziet haar kans schoon en grijpt de macht wanneer haar zoon Achazjadoor Jehu wordt gedood. Ze doodt alle broers van Achazja om zo haar troon veilig te stellen.Hiermee bedreigt zij de koninklijke lijn van David. Joseba, een dochter van Jehoram weet echter dejongste zoon in veiligheid te brengen door deze te verbergen in de tempel. Zij voedt hem op samenmet haar man, Jojada, de hogepriester. Als de jongen 7 jaar oud is leidt Jojada een staatsgreep.Atalja wordt gedood door de tempelwachters en de jongen word uitgeroepen als nieuwe koning.


Joas (een ander dan de koning van Israël, die gelijktijdig regeerde) is de jongste zoon van Achazjaen wordt gespaard voor de moord van Atalja op hem doordat zijn tante Joseba hem verbergt.Wanneer hij 7 jaar is wordt hij tot koning uitgeroepen na een staatsgreep geleid door zijn oom enhogepriester Jojada die eigenlijk de macht heeft. Zolang hij leeft gaat het goed met de nieuwekoning. Na de dood van de hogepriester volgt Joas zijn eigen weg en gaat het slechter. Hij voert deBaälcultus weer in en al snel behaalt Aram een militaire overwinning op Juda, waarbij de koninggewond raakt. Als hij terugkeert naar het paleis wordt hij gedood door leden van zijn eigen hof. Hijregeert 40 jaar en wordt niet beschouwd als een goede koning. Amasja is de zoon van Joas. Hij wreekt de moord op zijn vader door de schuldigen te doden. Hijverovert Edom, neemt hun afgodsbeelden over en voert oorlog tegen Joas, koning van Israël. Datkomt hem duur te staan want Joas bereikt Jeruzalem en neemt al het zilver en goud van de tempel.Israël is nu de baas over Juda. Amasja wordt door vijanden van hem in Lachis vermoord. Zijnlichaam wordt overgebracht naar Jeruzalem en daar begraven. Hij regeert 29 jaar.

Azarja, ook wel Uzzia wordt op 16 jarige leeftijd, door het volk uitgeroepen als nieuwe koning nade dood van zijn vader. Hij is een krachtig militair leider en verovert de onafhankelijkheid van Judaop Israël. Ook behaalt hij overwinningen op de Edomieten, Filistijnen, Arabieren en Maonieten.Aan het einde van zijn regering wordt hij hoogmoedig en wil zelf het reukoffer brengen op hetaltaar. Hij wordt melaats en leeft dan in afzondering. Zijn zoon neemt dan zijn regering waar. Hijregeert 52 jaar en volgt de Here. Jotam, de zoon van Uzzia, begint zijn regeringsperiode als zijn vader melaats is geworden. Als zijnvader sterft, neemt hij de volledige regering. Het gaat goed met het land. Jotam verfraait de tempelen versterkt diverse steden. Hij overwon Ammon en legde hun zware belasting op. De profetenJesaja, Hosea en Micha beginnen hun bediening in deze tijd. Onder de bevolking neemt de afgoderijechter weer toe en door de grote welvaart vervlakt het maatschappelijke leven. Hij regeert 16 jaar endoet wat goed is in de ogen van de Heer.

Achaz volgt zijn vader op als koning van Juda. Hij vereert andere goden, offert zelfs zijn eigenzoon en sluit de tempel. Aram en Israël houden strooptochten in Juda. Ook de Edomieten en deFilistijnen behalen overwinningen op Achaz. Juda is nu ernstig verzwakt. Aram en Israël komen inopstand tegen Assyrië en willen dat Juda zich voegt in de opstand. Achaz weigert en dan volgt eengewapend optreden om Juda te dwingen. Achaz zoekt niet de leiding van God, maar zoekt hulp bijAssyrië. Hij neemt het geld van de tempelschat en koopt de hulp van Tiglatpileser. Jesaja zegt datniet Aram of Israël de echte vijand zijn, maar dat Assyrië veel gevaarlijker is. Assyrië overwintIsraël en Aram, maar Achaz is nu een marionet van de Assyrische koning. Israël wordt weggevoerddoor Assyrië. Hij regeert 16 jaar en is een slechte koning.

Hizkia, de zoon van Achaz wordt koning als het rijk in zeer slechte toestand is. Hij verwijdert deafgoden van zijn vader met behulp van Jesaja en Micha uit de tempel en het land. Hij herstelt delandbouw en de veeteelt en moedigt de literaire kunst aan. Hij moedigt zelfs het noordrijk aan dezehervormingen ook door te voeren. Omdat oorlog met Assyrië op de loer lag verstevigde hij demuren van de hoofdstad en legde een ondergrondse watervoorziening aan. In 714 verenigen Egypte,de Filistijnen en Juda zich in een opstand tegen Assyrië. Assyrië belegert daarop Juda en Hizkiakoopt de belegering af. Hizkia wordt getroffen door een dodelijke ziekte en Jesaja zegt dat hij zichmoet voorbereiden op de dood. Hizkia bidt en God voegt nog 15 jaar toe aan zijn leven. Assyriëkomt later weer terug en eist in een brief vol grootspraak de overgave van Juda. De koning gaat metde brief naar de tempel en legt deze aan God voor. De profeet van God voorzegt redding van debedreiging. In één nacht sterven de 185.000 soldaten van koning Sanherib van Assyrië. Sanheribkeert ontmoedigd terug naar Ninevé, waar hij wordt vermoord door 2 van zijn zoons. Hizkiaregeerde 29 jaar en was een goede koning. Hij wordt zelfs de beste koning genoemd in 2 kon 18:5.Zijn zoon volgt hem op.


Manasse wordt al koning op 12 jarige leeftijd. Hij herbouwt de afgoden altaren van Baäl en plaatsteen beeld van Astarte in het Heilige van de tempel. Ook offert hij zijn kinderen aan Moloch enverspilt zeer veel onschuldig bloed. Assur trekt wederom tegen Juda op en neemt Manassegevangen. Daar beseft hij dat het een straf van God was. Hij bidt tot God en kan terugkeren naarJuda om koning te zijn. Hij verwijdert daar de afgoderij en herstelt de tempel. Manasse regeert 25jaar en wordt genoemd als de slechtste koning van Juda. Amon, de zoon van Manasse is de nieuwe koning. Hij volgt zijn vader in de afgoderij en bekeertzich niet. In zijn 2e regeringsjaar wordt hij vermoord in een opstand van het hof tegen hem. Het volkneemt wraak op de hovelingen en maken zijn zoon, Josia koning. Amon regeert 2 jaar en is eenslechte koning. Josia is pas acht als hij koning wordt. Wanneer hij 20 is hervormt hij het land en verwijdert deafgodendienst van zijn vader. Hij nodigt de hogepriester Hilkia uit om de tempel te reinigen. Erwordt een wetboek gevonden wat grote gevolgen heeft. Josia beseft dat God erg boos is op Juda enballingschap dreigt. Josia roept het volk bij elkaar om het verbond te vernieuwen en verwijdert zelfsde afgodsbeelden in Bethel. Een profetie van Hulda voorzegt dat er wel een oordeel komt, maar niettijdens de regering van Josia. Hoewel Josia oprecht was in zijn hervormingen, was het volk dat niet.De afgoderij van Amon had zijn weg gevonden naar de harten van de mensen. De Babyloniërskomen op en bedreigen de macht van de Assyriërs. Farao Necho van Egypte wil Assyrië vernietigenen zelf de macht grijpen en trekt naar het noorden. Josia bindt de strijd met hem aan en wordtgetroffen door een pijl. Hij sterft in Jeruzalem. In 612 wordt Ninevé, de hoofstad van Assyrië,verwoest en ontstaat er een machtsstrijd tussen Egypte en Babylon. Josia regeerde 32 jaar en is eengoede koning. Hij heeft 3 belangrijke zonen te weten Joachaz, Jojakim en Sedekia. Joachaz (niet Joachaz, koning van Israël) is niet de oudste, maar de vierde zoon van Josia maarwordt toch tot koning gemaakt door Farao Necho van Egypte. Hij wordt door Jeremia Sallumgenoemd. De Farao vreest toch de invloed van Joachaz en neemt hem na drie maanden regering algevangen. Hij sterft in Egypte. Jojakim is de oudste zoon van Josia en wordt door de Farao van Egypte als vazalkoninggeïnstalleerd als koning over Juda. Hij heette oorspronkelijk Eljakim. Hij is een tiran. Zo moet hetvolk werken zonder vergoeding te ontvangen. Hij voert de afgoderij weer in. Jeremia, Uria enHabakuk waarschuwen, met gevaar voor eigen leven de koning. Jeremia profeteert het oordeel vanGod. Intussen is Nebukadnessar kroonprins van Babylonië. Hij verslaat de Egyptenaren en zo wordtBabel de nieuwe machthebber. Het woord van Jeremia komt uit en de Assyriërs veroveren Juda.Een klein deel van de bevolking, met onder meer Daniël, wordt in ballingschap gevoerd. Jojakimblijft koning, maar moet schatting betalen aan Babylon. Als in 601 Nebukadnessar een nederlaaglijdt, komt Jojakim in opstand en weigert nog langer te betalen. Jeremia ziet dit als zeeronverstandig. Egypte komt Jojakim, tegen zijn verwachting in, niet te hulp. Nog voordatNebukadnessar in Jeruzalem komt om deze rebellie te straffen, sterft Jojakim. Hij regeerde11 jaaren is een slechte koning. Jojakin, de zoon van Jojakim, is niet lang koning. Na drie maanden is Nebukadnessar terug inJeruzalem en Jojakin en zijn hof geven zich vrijwillig over. De toplaag van de bevolking, samenmet de koning wordt weggevoerd naar Babel. Hier verblijft hij 37 jaar in de gevangenis tot de doodvan Nebukadnessar. Zijn zoon, Evil-Merodach, laat hem vrij en laat hem toe aan het hof te leven.Jojakin regeert maar 3 maanden in Juda.Sedekia is een zoon van Josia en de oom van Jojakin. Hij wordt door Nebukadnessar op de troonvan Juda gezet. De belangrijkste mensen zijn weggevoerd en veel kan de nieuwe koning niet. Er isgrote druk van de omliggende landen om de overheersing van Babylonië te weerstaan. Sedekiazwicht voor deze druk. Het Babylonische leger onder leiding van generaal Nergal-Sarezer verwoestJeruzalem en de tempel. Sedekia wordt meegenomen naar Babylon en sterft in de gevangenis. De rest van de bevolking wordt in ballingschap gevoerd. Alleen de allerarmsten blijven achter. Zie voor meer overzicht van de familie van Josia de bijlage: de nakomelingen van Josia

586 BC: Val van Jeruzalem. Einde van het koninkrijk Juda. Bevolking in ballingschap.


De geschiedenis tijdens de ballingschap en na deterugkeer tot de verwoesting van Jeruzalem Gedalja is aangesteld door Nebukadnezar over de restanten in Juda. Hij is geen zoon van de vorigekoning. In 582 wordt deze Gedalja vermoord door Ismaël. Het restant van het volk, bang voor dewraak van de Babyloniërs vluchtte naar Egypte. Jeremia werd gedwongen mee te gaan en sterft inEgypte.Er is nu geen aparte regering meer in Juda en ook zijn er bijna geen mensen meer. De opvolger vanNebukadnezar, Evil-Merodach laat in Babel Jojakin vrij. De macht laat hij over aan zijn zoonBelsassar. Daarom zegt deze ook tegen Daniel dat hij de 3e in het koninkrijk kan worden. Deontwikkelingen gaan snel. In 558 komt koning Kores van Perzië op. Buiten de bijbel heet hij Cyrus.Naar hem wordt ook verwezen in Jesaja 44:28 en 45:1. Hij verovert het gebied van de Babyloniers.Er is onder hem grote godsdienstvrijheid voor de Joden. De Perzische godsdienst lijkt op die vanJuda. Zo is er één god en mogen er geen beelden van deze gemaakt worden. De ballingen zijnhoopvol over terugkeer. In 538 mogen de Joden terugkeren naar hun land onder leiding vanZerubbabel, een nakomeling van David en waarschijnlijk een kleinzoon van Jojakin. Hij heeft eenhoge positie onder Kores en laat zich benoemen tot landvoogd over Juda. Cyrus geeft hem zelfsalle voorwerpen van de tempel, die Nebukadnessar had meegenomen, terug. De groep onder leidingvan Zerubbabel vestigt zich in en rond Jeruzalem. Niet iedereen gaat terug. Jozua is de hogepriesteren Haggaï en Zacharia profeteren in deze tijd. Zerubbabel herstelt het altaar en de offerdienst. Kortdaarop werd het Loofhuttenfeest gevierd. Inmiddels is Darius de koning van Perzië. Zerubbabel legtin een plechtigheid de eerste steen voor de bouw van de tempel. De Samaritanen wilden graagmeehelpen met de bouw van de tempel. Zerubbabel stond dat niet toe en de Samaritanen lieten dePerzische koning de bouwvergunning intrekken. De bouw van de tempel ligt nu geheel stil. Deprofeet Hagaï moedigt de mensen aan de bouw van de tempel weer op te pakken na toestemmingvan Darius om door te gaan. In 516 is de tempel klaar. In 458 komt er een 2e groep terug onderleiding van Ezra. Hij was een priester uit het geslacht van Aäron, schriftgeleerde en adviseur voorJoodse aangelegenheden bij de Perzische koning Artaxerxes (in de bijbel Arachsaste). In 444 komtde 3e groep terug onder leiding van Nehemia. Er zit dus bijna 100 jaar tussen de eerste en de derdegroep. Nehemia is opperschenker bij Artaxerxes. Dat was een zeer belangrijke post want de koningvertrouwde zijn leven aan hem toe. Nehemia bouwt de muren van Jeruzalem weer op. VoorNehemia telt de zuiverheid van zijn volk. Hij en Ezra staan erop dat de Joodse mannen scheiddenvan hun buitenlandse vrouwen en ook wordt er onderwezen in de wet. Dat leidt tot een wettische eneng nationalistische houding in de eeuwen daarna. Met de wet op zich is niets mis, want de wet isheilig, en ook het gebod is heilig, en rechtvaardig en goed (Rom.7:12), maar deze enge kijk leiddeondermeer tot de Farizeeërs en de minachting van de Samaritanen. Al met al is de Perzische tijd belangrijk voor het Joodse volk. Men mocht terugkeren naar het eigenland en de koning gaf zelfs subsidie om de tempel en stad te herbouwen. Ook mochten de Joden huneigen zaken regelen. Het Sanhedrin wordt ingesteld als hooggerechtshof. Het bestond uit 70 ledenen de hogepriester die de voorzitter was. Het heeft zijn eigen politiemacht en kon rechtspreken. Hetbestaat totdat de Romeinen Jeruzalem vernietigen in A.D. 70.

Alexander de Grote verovert in 333 het land van de Joden. Wanneer hij in 323 sterft, vechten zijngeneraals om zijn rijk. Seleucus verovert Mesopotamië en Syrië. Ptolemeus krijgt Egypte in handen.Deze twee zijn rivalen van elkaar en vechten met elkaar, met Israël ertussenin. Eerst is Israëlveroverd door Ptolemeus en vanaf 198 zijn Seleucus en zijn nakomelingen, de Seleuciden, de baasin Israël. Als in 167 de toenmalige koning Antiochus IV Epiphanes een beeld van Zeus in de tempelplaatst, komen de Joden in opstand. De tijd van de Makkabeeën begint dan. De gelijknamigeapocriefe boeken beschrijven deze opstand. De Makkabese opstand begint met Mattathias. Hij kwam uit de eerste van de 24priesterafdelingen. Overigens noemt Flavius Josefus deze familie de Hasmoneeën, wat een betere


naam is. Mattathias was verhuisd naar Modin, toen in Jeruzalem door Epiphanes de heidensegodsdienst was ingevoerd. Toen een bode van de koning in Modin kwam en daar ookgehoorzaamheid eiste werd deze door Mattathias gedood. Hij leeft zelf niet lang meer en laat deopstand aan zijn zoon Judas met de bijnaam de Makkabeeër. Judas, samen met zijn broers enaanhangers verslaan Antiochus Epiphanes en langzaamaan verovert Israël weer onafhankelijkheid.In 165 herstelt Judas het altaar en de eredienst. Dit wordt nog elk jaar herdacht door de Joden tijdenshet Chanoeka feest. De vrijheidsstrijd wordt voortgezet door de broers van Judas. Onder de laatsteovergebleven broer, Simon, kan men de Syrische troepen geheel uit Israël verdrijven en is deonafhankelijkheid een feit. Simon wordt dan in 140 BC. benoemd tot erfelijk hogepriester en vorst.Dan begint de Hasmonese dynastie. Simon wordt in 135 door zijn schoonzoon vermoord. JohannesI Hyrkanus, een zoon, wordt de nieuwe hogepriester en vorst. Hij onderwerpt de Edomieten endwingt hen het Joodse geloof aan te nemen. Johannes richt zich steeds meer naar de grieksgezindeSadduceeën. Deze beweging zet verder door onder zijn opvolgers. Johannes laat in zijn testament deregering van zijn rijk na aan zijn vrouw en het hogepriesterschap aan zijn zoon Aristobulus. Deze ishet daar niet mee eens en hij sluit zijn moeder op in de gevangenis waar ze sterft. Aristobulus laatzichzelf in een Griekse ceremonie tot koning kronen. Hij regeert niet lang want na een jaar sterf hijaan een pijnlijke ziekte. Zijn broer Alexander Janneus volgt hem in 104 op. Deze is eenvoortreffelijk militair leider die de onafhankelijkheid versterkt. In 78 wordt hij opgevolgd door zijnvrouw Alexandra Salome. Deze heeft meer sympathie voor de Farizeeën. Na haar dood in 69strijden haar zonen om de macht. Aristobulus II krijgt de politieke macht in handen en richt zichweer tot de Sadduceeën en Hyrkanus II wordt de nieuwe hogepriester.

In 63 verovert Pompeus, generaal van de Romeinen, Jeruzalem en wordt Aristobulus afgevoerd naarRome. De hogepriester krijgt nu weer meer macht. Hyrkanus II is echter een zwakke leider enAntipater krijgt steeds meer invloed. Antipater, was een generaal bij Alexander de Grote enafkomstig uit Edom, die het joodse geloof moest aannemen van Johannes I Hyrkanus. Hij isadviseur van de hogepriester. Antigonus is na de dood van zijn vader Hyrkanus II uitgeroepen totnieuwe hogepriester en koning. Dat kon alleen doordat de Parthen Jeruzalem hadden veroverd enhem beschermden, want de Romeinse senaat had Herodus (de Grote), zoon van Antipater, totkoning gemaakt van Palestina. Deze Herodus was getrouwd met de dochter van Hyrkanus II en deeerste Herodus die in de bijbel wordt genoemd. Hij verovert met Romeinse troepen het gebied op deParthen en vestigt definitief de Romeinse overheersing. Hyrkanus II blijft hogepriester. Onder deRomeinen blijft het Sanhedrin zijn functie behouden. Herodus de Grote is verantwoordelijk voor demoord op de kinderen ten tijde van de geboorte van Jezus. Na zijn dood verdeelt hij zijn rijk onderzijn zonen en wordt Herodus Antipas bestuurder van Galilea en Perea.

Rome stelt later Pontius Pilatus aan als stadhouder van Juda. Antipas trouwde met de vrouw vanzijn broer en deze daad wordt veroordeeld door Johannes de Doper. Jezus wordt voor hem geleidom Hem te veroordelen, maar Herodus Antipas stuurt hem terug naar Pontius Pilatus. Na hem wordteen neef, Herodus Agrippa I de nieuwe heerser. Hij is de Herodus ten tijde van Handelingen 12. Inhandelingen 25 wordt een Agrippa genoemd, maar dit is Herodus Agrippa II, zoon van Agrippa I.Na de dood van Agrippa II wordt de Romeinse stadhouder de baas in heel het gebied. Er is steedsmeer opstand van de Joden tegen de overheersing wegens hun wanbeheer en wreedheid. Er breekteen burgeroorlog uit tussen de gematigde en felle Joden. De Romeinse legeraanvoerder CestiusGallus probeert met zijn leger de rust te herstellen, maar hij word verslagen en kan maar net aan dedood ontsnappen. Nero, de Romeinse keizer, stuurt een groot leger onder leiding van Vespasianusom deze opstand te onderdrukken. Als Vespasianus het noorden weer heeft onderworpen sterft Neroen moet Vespasianus naar Rome vertrekken om de nieuwe keizer te worden. De aanvoering van hetleger laat hij aan zijn zoon Titus over. Titus belegert Jeruzalem en in A.D. 70 breken de Romeinendoor de muren heen. De stad en de tempel worden met de grond gelijkgemaakt. Veel inwonersvluchten of worden gedood. Het Joodse land gaat ten onder. Tot de 20e eeuw zullen de Joden nietmeer een eigen staat hebben of een grote bevolkingsgroep in Israël zijn.


Het gebied van Assyrië in zijn hoogtijdagen

Babylon op de top

AssyriëIn de oudheid was Assyrië het gebied rond debelangrijkste stad Assur aan de rivier de Tigris. Het is genoemd naar hun god Assur. De mensen zijnnakomelingen van Sem en leven van landbouw enveeteelt. Het bestond al langer maar onderSalmanasser I (± 1300 BC.) en zijn zoon Tiglat-Adar I vestigt Assyrië zijn hegemonie in deregio. Dan wordt de hoofdstad verplaatst naarNinevé. De bloeiperiode is van 900-650 wanneer wehet rijk aanduiden als het Nieuw-Assyrische Rijk enhet alle omringende landen onderwerpt. Assyriëstond bekend om zijn meedogenloosheid en wreedheid. Juda en Israël moeten beide schattingbetalen aan de koningen en ook Aram, Babylon en de Meden zijn vazalstaten van Assyrië. Vandaardat Jona het verschrikkelijk vond dat God Assyrië niet vernietigde toen het luisterde naar deboodschap van hem. Assyrië verovert Israël in 722. Samaria wordt verwoest en de bevolking inballingschap weggevoerd naar Assyrië. Deze ballingen zullen nooit terugkeren en gaan daar in debevolking op. Doordat het rijk erg groot was, was het moeilijk de eenheid te bewaren. Jesaja 10:5-9,Nahum 3:19 en Zefanja 3:13 voorspellen de ondergang. De onderworpen landen komen in opstanden dat verzwakt Assyrië. Omdat de jonge mannen, die het leger sterk maakte gedood waren, kon hetniet meer de hegemonie behouden. In 612 wordt Ninevé door de Babyloniërs veroverd en houdtAssyrië op te bestaan. In Ezechiël 31 wordt de verwoesting besproken. Het huidige Syrië is alleenmaar vernoemd naar Assyrië en eigenlijk de voortzetting van het koninkrijk Aram.

BabylonBabylon staat ook wel bekend als Chaldea. Abramkomt hier vandaan. Het wordt waarschijnlijk gestichtdoor Hammurabi (1791-1750), in de bijbelwaarschijnlijk Amraphel, wanneer hij de gelijknamigestad veroverd op de Elamieten. Het is een zeervruchtbaar land waardoor het veel rijkdom kanvergaren. De bevolking bestaat uit de oude Akkadiërsen de nieuwe Semieten die uit Arabië kwamen enlangzaam hun stempel op de staat drukken zonderdeze te vernietigen. Als de macht van Assyrië groeitwordt ook Babylon onderworpen. In 627 kan, onderleiding van Nabopolassar, het juk van Assyrië wordenafgeschud. Dat lukt mede door de opstand vanmeerdere aan Assyrië onderhorige staten. Hij stichthet nieuw Babylonische rijk dat de nieuwe wereldmacht wordt. Er is nog strijd tussen Babylon enEgypte, dat Assyrië te hulp komt, maar dat mag niet meer baten en in 612 wordt Ninevé veroverd ende Assyrische koning Sin-Shar-ishkin gedood. Omdat Babylon een vergelijkbare cultuur had alsAssyrië zijn de culturele en godsdienstige veranderingen klein. Nebukadnessar is de zoon vanNabopolassar. In zijn hoogtijdagen is Babylon net zo groot als Assyrië. Nebukadnessar verovertJuda en voert de bevolking weg in drie fasen. In 587 wordt Jeruzalem verwoest en het laatste restjevan de bevolking meegenomen naar Babel. Daniël heeft een belangrijke positie in Babylon.Belsassar is de kleinzoon van Nebukadnessar en de laatste koning van Babylon. In 539 veroveren dePerziërs onder leiding van Kores het Babylonische land.


Het Perzische rijk

Het Griekse rijk onder Alexander de Grote

Het Romeinse Rijk op zijn grootst in AD. 100

Meden en PerzenIn het oude Perzië waren twee bevolkingsgroepen.Een Assyrisch document uit 800 BC. noemt hen deParsi en de Meden. De volgende 2 eeuwen is Perziëeigendom van Assyrië, Babylonië en de Scythen. DeMeden worden de leidende macht als ze de Scythenkunnen verdrijven. Als in 558 Cyrus I de Meden kanoverwinnen, wordt het rijk een eenheid. Hij heet in de bijbel Kores en verovert de omliggende gebiedenen in 539 betekent dat het einde van het toenmaligewereldrijk Babylonië. Het rijk van Perzië is ongeëvenaard door vorige rijken in zijn grootte. Cyrus �regering kan worden gekenmerkt als tolerant. Zo staat hij het de bevolking toe terug te keren naarhun eigen land en moedigt het uitoefenen van de eigen godsdienst aan. Hij neemt zelfsbuitenlanders op in zijn ambtenarenapparaat. De religie van de Perzen, waarschijnlijk gesticht doorZarathustra, is vergelijkbaar met die van de Israëlieten. Zo is hun god een geestelijk wezen enmogen er geen beelden van deze gemaakt worden. Door de tolerante regering en overeenkomsten inhet geloof mogen de Israëlieten in 536 terugkeren naar hun eigen land. Ze krijgen de geroofdetempelschatten mee en Kores geeft zelfs subsidie om de tempel in Jeruzalem te herbouwen. OnderDarius I krijgt het rijk zijn grootste omvang. Zijn opvolger Xerxes heet in de bijbel Ahasveros.Onder hem speelt de geschiedenis van Ester (Hadassa), een wees uit de stam Benjamin. Ook degeschiedenissen uit Daniël, Ezra en Nehemia spelen tijdens de Perzische tijd. De laatste koning vanPerzië heet Darius III die wordt overwonnen door Alexander de Grote.

Alexander de Grote Alexander is de zoon van Philippus, koning vanMacedonië. Onder Philippus kan Macedonië depolitieke en militaire leiding van Griekenlandbemachtigen. Na de moord op Philippus wordtAlexander koning. Hij is zeer goed strateeg enverovert zeer snel het gehele Perzische rijk. Onderhem verspreidt de Griekse cultuur zich over het helerijk. Na de dood van Alexander is er een strijd rond zijn opvolging. Uiteindelijk wordt het rijkverdeeld in 3 stukken. Antigonus krijgt Griekenland en Macedonië in handen, Ptolemeus namEgypte, Israël, Cyprus en stukken van klein-Azië en het Perzische gedeelte gaat naar Seleucus. Laterveroveren de Seleuciden Israël. De wreedheid van de toenmalige koning van de Seleuciden,Antiochus IV Epiphanes leidt tot de opstand van de Makabeeën. Door de opkomst van hetRomeinse rijk bestaat het Griekse rijk niet lang.

De RomeinenVolgens de legende is Rome gesticht in 753 BC. doorRomulus en Remus. Na in de vroege geschiedenis eenstadstaat geweest te zijn groeit het uit tot eenrepubliek. Door de grote militaire macht die het kanopbouwen kunnen de Romeinen hun grondgebiedflink uitbreiden en wordt het een keizerrijk. Hetverovert Griekenland en Israël, wat door hunPalestina genoemd wordt. De Romeinen verwoesten in AD. 70 Jeruzalem en de tempel. In 395 valt het rijk uiteen in een Westelijk en een Oostelijk gedeelte. In 476 gaat het Westelijk deel ten onder en in1453 valt ook het Oostelijk deel met de val van Constantinopel.


Bijlage 1: De stamboom van Abraham

Bijlage 2: De nakomelingen van Josia

Bijlage 2: Stamboom van JosiaDe nakomelingen van Josia met het nummer van hun koningschap.Zie ook bijlage 3: De koningen van Israël en Juda


Bijlage 3: De koningen van Israël en Juda

Israël (Efraïm), 10 stammenrijk, het noordrijk. Hoofdstad Samaria

Koning Relatie voorganger Koningen Profeet

1. Jerobeam 2. Nadab 3. Basa 4. Ela 5. Zimri 6. Omri 7. Achab 8. Achazja 9. Joram 10. Jehu11. Joachaz12. Joas13. Jerobeam II14. Zekarja15. Sallum16. Menachem17. Pekachja18. Pekach19. Hosea

Gezalfd / staatsgreepzoon vanStaatsgreepzoon vanStaatsgreepUitgeroepenzoon vanzoon vanbroer vanGezalfd / staatsgreepzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanStaatsgreepStaatsgreepzoon vanStaatsgreepStaatsgreep hulp Assur

1 kon. 121 kon. 15:251 kon. 15:281 kon. 16:81 kon. 16:101 kon. 16:161 kon. 16:291 kon. 22:522 kon. 1:172 kon. 92 kon. 11:352 kon. 13:12 kon. 13:132 kon. 15:82 kon. 15:102 kon. 15:142 kon. 15:222 kon. 15:252 kon. 15:30

Achia

Jehu

Elia, Micha ben JimlaEliaElisa, ObadjaElisa

Amos, Hosea, Jona

Juda, 2 stammenrijk, het zuidrijk. Hoofdstad Jeruzalem

Koning Relatie Koningen Kronieken Profeet

1. Rechabeam 2. Abia 3. Asa 4. Josafat 5. Jehoram 6. Achazja 7. Atalja 8. Joas 9. Amasja10. Azarja/Uzzia11. Jotam12. Achaz13. (Je)Hizkia14. Manasse15. Amon16. Josia17. Joachaz18. Jojakim19. Jojakin20. Sedekia

zoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanmoeder vanzoon van Achazjazoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon vanzoon van Josiazoon van Jojakimoom van Jojakin

1 kon. 11:431 kon. 14:311 kon. 15:81 kon. 22:412 kon. 8:162 kon. 8:242 kon. 11:12 kon. 11:42 kon. 14:12 kon. 15:12 kon. 15:322 kon. 16:12 kon. 18:12 kon. 21:12 kon. 21:192 kon. 22:12 kon. 23:312 kon. 23:342 kon. 24:62 kon. 24:17

2 kron 11+122 kron 32 kron 142 kron 172 kron 212 kron 222 kron 22:102 kron 232 kron 252 kron 262 kron 272 kron 282 kron 292 kron 332 kron 33:212 kron 342 kron 36:12 kron 33:52 kron 36:92 kron 36:11

Semaja

Azarja, ChananiJehu, Elisa

Jesaja, Hosea, AmosJesaja, Hosea, MichaJesaja, Hosea, MichaJesaja, Hosea, MichaNahum

Jeremia, Zefanja

Jeremia, DanielEzechielJeremia, Ezechiel

1) Bij Israël zijn er geen verwijzing naar de het boek Kronieken, omdat deze daar niet worden genoemd.

2) Er zijn een aantal dezelfde dubbele namen. Laat dat geen verwarring scheppen. Zo is de profeet Jehu niet dezelfde

als koning Jehu en is Achazja, koning van Israël, niet dezelfde als de koning van Juda met dezelfde naam.


Bijlage 4: Tijdtafel 1

Algemene Geschiedenis Jaar Geschiedenis van Israël en het vroege Christendom

Amorieten in Syrië, Mesopotamië en Kanaan

Babylon1791-1750 Hammurabi(Mogelijk Amraphel uitGenesis)

Egypte

Hyksos in Egypte(Nieuwe rijk) ± 1570-1080

± 1490-1440Toetmozes III

± 1370-1352 Echnaton

± 1290-1224 Ramses II

Zeevolken vallen Kanaanbinnen (o.a. Filistijnen)

BC

1800

1600

1400

1200

1000

AartsvadersAbrahamIsaakJakob

Jozef onderkoning in Egypte

Israëlieten als slaven in Egypte

Uittocht uit Egypte MozesWoestijnreisIntocht in Kanaän Jozua

RichterenGideonSamuel

1031-1011 Saul1011- 972 David 972- 932 Salomo

945-914 Farao Sisak --------------

Nieuw Assyrische Rijk

950

-------

900

Juda vanaf ±

931 Rechabeam

------>

914 Abiam911 Asa

870 Josafat

Israël vanaf ±

931 Jerobeam

910 Nadab909 Basa

886 Ela, Zimri885 Omri874 Achab Elia



858-824 Salmanasser III

541 Tribuut van Jehu

810-783 Adad-Nirãri III

745-727 Tiglatpileser III

738 Tribuut van Menachem

727-722 Salmanasser V

722-705 Sargon II ----------

850

800

750

--------

848 Jehoram

841 Achazja841 Altalja

835 Joas

796 Amasja781 Azarja (Uzzia)

739 Jotam735 Achaz Micha Jesaja

------------------------------->

853 Achazja852 Joram

Elisa841 Jehu

814 Joachaz

798 Joas783 Jerobeam II Amos Hosea Jona747 Zekarja, Sallum746 Menachem Hosea738 Pekachja737 Pekach731 Hosea

722 Val van Samaria Ballingschap in AssyriëEinde Israël

704-681 Sanherib ----------Chaldeeërs in BabylonEsarhaddon

663 Val van ThebeMeden en Perzen in Iran

614-612 Meden ChaldeeërsAssur en Ninevé

612 Val van NinevéNieuw Babylonische rijk605-562 Nebukadnessar

Perzische rijk558-530 Kores (Cyrus)

--700--

650

600

716 Hizkia � > Jeruzalem belegerd

687 Manasse

Nahum

642 Amon640 Josia

609 Joachaz609 Jojakim598 Jojakin597 Sedekia587 Jeruzalem verwoest Ballingschap in Babylonië Ezechiël



539 Verovering van Babel

522-486 Darius

486-465 Ahasveros (Xerxes)465-424 Arachsaste (Artaxerxes I)

423-404 Darius II

Griekse rijk336-323 Alexander de Grote

Ptolemeeën SeleucidenIn Egypte In Syrië

Antiochus IV Epiphanes

Romeinse Rijk66-48 Pompeius

48-44 Julius Caesar

27 BC. - A.D.14 Augustus

14-37 Tiberius37-41 Caligula

41-54 Claudius54-68 Nero

69-79 Vespasianus

79-81 Titus81-96 Domitianus

550

500

450

400

300

200

100

BC.AD.

50

100

538 Terugkeer eerste groepen Haggai520 Bouw van de tweede tempel Zacharia Zerubbabel Obadja Esther458 Ezra naar Jeruzalem

445 Nehemia naar Jeruzalem Herbouw van de muur Maleachi

Palestina onder Griekse controle

Palestina onder de Ptolemeeën (323-198)Palestina onder de Seleuciden (198-166) Wijsheid van Jezus Sirach167 Vervolging, tempel ontwijdOpstand o.l.v. Judas 1 Makabeeën164 Herbouw van de tempel Judea onder Daniël (Gr)de Hasmoneeën (141-63)103 Alexander Janneus 2 Makabeeën

Judit

63 Jeruzalem ingenomenJuda onder vazalkoning

37 Herodus de Grote Jezus (± 4)

(Stadhouders:)26 Pontius Pilatus (± 30) Paulus Brieven van Paulus52 Felix Evangeliën 2

60 Festus

70 Jeruzalem verwoest Alg. Brieven Openbaringen

1) Deze tijdtafel is wederom een benadering van de data. Er zijn veel verschillende versies


Bijlage 5: Alternatieve tijdkapstok (met dank aan Floor van der Rhee)

4004 BC2348 BC1998 BC1706 BC1491 BC1450 BC1047 BC1012 BC1004 BC 974 BC 721 BC 588 BC 515 BC 457 BC 165 BC 4 BCAD 70

ScheppingZondvloedNoach sterft / ongeveer dezelfde tijd (1997 BC?) wordt Abraham geborenJacob gaat naar EgypteUittocht uit EgypteIntocht in KanaänVerovering van Jeruzalem door koning DavidGrondlegging tempel door koning Salomo, 480 jaar na uittocht uit Egypte (1 Kon. 6:1).Inwijding van de tempelRechabeam / JerobeamVal van SamariaVal van Jeruzalem en de eerste tempel verwoestInwijding van de tweede tempelEzra naar Jeruzalem : begin van de 69+1 jaarwekenHerinwijding van de tempel (Chanukah feest)Jezus Christus wordt geboren.Jeruzalem en de tweede tempel verwoest.

2) De Evangeliën worden vaak gedateerd op AD 70. Deze aanname is echter gebaseerd op het bestaanvan een bron � Quelle � , die echter nooit gevonden is. Daar is tegenwoordig veel kritiek op. Zie in ditverband ook het boek � Is there a synoptic problem? � van prof. Eta Linnemann. Ook zijn er andere bronnen die uitgaan van AD 30-40 voor het ontstaan van de Evangeliën.

Contact of vragenWanneer u contact wil met de auteur, stuur dan een email naar [email protected]

de geschiedenis van israËl tot het nieuwe testament · de geschiedenis van israël jeroen van...

Documents