de adipis concoctione et absorptionedspace.ut.ee/bitstream/handle/10062/471/lenzed-1.pdf · 2019....
TRANSCRIPT
i m p r i r n a t u r
hare dissertfitio ea conditiiine n t , simitlac tjpis fuerit ercusn, quiiique e,jiis exempla tradnntur collegio ad libros explorandus constiiuto.
Dirrpati Liioo. d. VIII. mens. April. XDCCCL.
Dr. Bidder ord. med. h. t. Decnnus.
@am ex daobus annis viri doctissimi, iilustrissiuii Bidder
e t Bchmidt nonnullas vel omnino iricultas vel non sutis per-
scriitatas doctriuss physiologicas, digcstionem spectantes,aceu-
ratius explorabant et, investigatioiium campo hoc magno viri-
bus e t iotentionibus multis disquirendi locom pracbente, non
solum v i res juniores harum disyuisilionum pertiripes e s s e liberi-
t e r patiebuntur, s e d etiam ad rionniillas, ecrtis limitibus defi-
oi tas , Iiujus campi partes in dissertntionilrss inaugiiralibus
t ractundas cxtlortabantur. Tal i modo recentiore temporc jam
plnres dissertatianes inaugurales or tae san t , qtiarum Stack-
mauiiii 1) e t Jacubowitsi:liii 2) opiiscula comriicworare licet;
eadem ratione e t haec disser t t~t io :,Dc adipis resorptioncu
originem coepit.
J a m dudirm not~im e ra t a:buininata oinnia nut, sccundiim
3lulderum , proteinum coritiuentia alimerita succo gastrico
solvi; nec minus notum e r a t intei. alimenta e x hydrogenio et carboneo composita amylaceis in s a l i r s c t succo pancreatico
pracberi agens : quo apta reddantiir ut in circuitum liuinorum
reciperentur. Solum de ;\dipe ct d e morli~icntionibiiü, yuas, u t
resorbcretur, pati deberet, nil certi cogriovernniiis j omnes enim
1) Quaestiones de bilis eopia necuratiiis deliniendn. Dorp. Liv. 1849
2) De salira. Dorp. Liv. 18M.
hoc d e procissu senteiitiae in medium huciisque prolatae non-
nisi hg}totheticae erant, quae hypothesrs j a m a majore Phy-
siologorum numero repudiabantur. Tum Bernard edidit
scriptum: ::Hc'cherches siir les usages du suc panrrdatique
dans la digestiou!', yuod opusculum maxima animi adtentione
e t gaudio accipiebatur, qiiia notitiam novtram processuum
digestioriis valde aiigere videbatur. iilense Julio anni prne-
teriti confirmatas e s s e investigationes cli Hernardii ab Acade-
mia Parisiensi nostra in literariim universitate nondum nogiio-
veramus, nec tractatum celeberrimi professoris Frerichs ,,de
digestione';, in R. Wngner i i opcre editiim, acceperamus, ita
ut sentcnfiae cli Bernardii vcl eonfirmatione vel refiitatione
egere nubis r i s a e sint, qua d e causa prof. CI. Bidder me ut
experimenta Uernardii relieterem rt suinmam experimentorum
hunc a d finem instituendorum in diasertatione inaiigurdi
coilocnrem exhortatus est. - l'ropositiim hoc viribus inexrr-
citatis aptum videbatui; cum nil novi ex~tlornndum, s e d tantum
hypothesrs .jam propositae coofirmandae vel forsitan qiiodam-
modo moilifirandae essent , qiitim e. g. in Bernardii opusciilo
non cer te deiinitum esset, an dissoliitio adipis ncutralis (iieutraIer
Sctte): qii:ie ext ra Corpus animak suceo pancreatico efficiatur,
etiam intra corlius iiat 8 - Eqriidem theiirn propositum rccepi j
mox vero intellexi e x cxlieiimentis meis colligendas e s s e
eonclusiones üb argument:itione iierriardii valde diversas j
itaque, inveatigationibiis ii!tra iines propositos cxtensis, ouines
d e adipis resorptione sententias tirolatas, niilii notas, per-
scrutationibiis meis imltlieavi. Dissertntio haec efficiet for-
t a s s e ut mihi crimini dctur, quod aedificium Jam exstruetum
quidem destruere, novum vero condere non potuerim. J u r e
hoc fieri agnosco, e t concedo prae terea multu faeilius e s s e
aliorum demonstrare er ra ta , quam ipsam veritalein invenire.
Attamen r redo lit teras c t eo jxm augeri, s i omnes seiitentias
in iis viilgatas, sint vel hypothescs vel axiomntu jain proba-
ta, omnilius auxiliis, indies fortioribus, iterum atrliie iterum
dijudicemus, e t disquiramus, quae porro retinendiie qiiae ver0
rejiciendae sint. S i enim eo pervenerit phyeio!ogin, ut per-
suadere nohis possimus, firmas doetrinas a b e a vulgatas esse,
palorum illorum quamquam paiicorum tameii validortim fuiirida-
menlo molem poterimus exs t ruere firmam, qua? ojiinionum
qiiotidie nascentium farraginem superet.
Etiam meum opusculum auxilio e t adjumento carere non
potuit. Omnes operationes criientae in experimciitia rclatis
a professore ill. Bidder institutae sunt ; operationes chemicas,
e ts i ipse institui, tamen semper curante e t ducente CI. Dr .
Schmidt feci. L a e t o r facultatem mihi praebitain esse qwim
*), maximas gratias agendi viris illis, yiii parato aniino tempus
impendebant u t me quoque e t consilio e t actii adjuvarent. 1 t
CAP. I.
E x p o i i o i i t u r se i i te i i t iae de a<lipis r e s o r p t i o n e hiiciis-
q i ie prola tae .
O m i i e s sententias hucusque prolatas a Physiologis d e
modificatiouihus, quas adeps iii tractu iutestiriali, ut ad rc-
sorptiouem aptus reddatur, pati debeat, in tribus titulis com-
plecti possumus. Adipis resorptio peudet enim aut:
1) Ex niodificatione cliemica, aut
2) Ex statt1 aggregationis mcchanice mutato, aut denique
3) Ex sola adipis solidi liquatioue, dum adeps jam
liquidus sine ulla modificatione resorbetur.
J e m conteinplemur accuratius e t unamquamque harum
sententiariiiu e t modilicationes a singulis defeusoribus illis
illatas.
1.
Miitatio adipis cliemiea et quideni:
a) S o l u t i o a d i p i s b i l c i. e. immutatio adipis in
saponem. Proliteutur tulem opinionem Haller cum multis me-
dicis priscis (quorum senteutias non singulas affero, quia
scripta eorum mihi desunt) , e t inter Physiologos recentes
Leure t e t Lassaigne, partim etiam Valentin.
Haller bilcm magni momenti in solutione alimentorum
habet e t do Ca dfirmat, adipem a hile tam solvi quam mudo
1 ' mechnnieo siibtili~sime dividi. Dicit nempe 3): ,.Bilis primum
/ ,,recens facile rum aqiia miscetur, ciim oleo diffiriliiis; miseetur ,,tarnen intertrita. . . . . . . Cuiii aqua siibacta vires gcrit
,,saponis e t s o l v i t oleum, ut aqiiae inisccirtiir e l maculas
i ;,omnes eluit, quae a b adipe sunt.': E t porro in capite ,,de ;,bilis utilitate:' dicit: „Prima vidrlur i n s r r r i r e dissoliitioni
i „ciborum. Iutertrita ncmpe ciim cibo bilis Iicr altcruas
1 „molus peristaltici vices, accurate et cum muco. e t ciim olco,
I :,et ciim aqiia miscetur, eayue omnia alioquin Iiustiliter s e
I „repulsura in unuiu homogeiieum magma solvit.': - 1 Haller proriuutiüiis sententism rillaiam non suis scd nlio-
ruin enprrimentis niti vidctur, pro iocat saltein loco eitato ad
viros clarissimos Steller, Floyer, Dossie, Baglivi, Visclier,
Hoffmann e t Hamherg.
Leure t e t Lassaigne contendunt d e adipis resorptione'):
„Quant s u x Corps gras qui n'ont pu &tre ekymilids dans
T „l'estomac, ils sont dissous par la bile e t devirniirnt pnr ce
„moyen propres a l a nutrition . . . . . . . . . lorsrlii'on dorine
1 ,,R un aiiimal uii alinient quclconrlue tres-chargt! de graisse,
I ,,on troiive celle-ei siirnageaut toutev Ics m:itieies conteniies
i :,daiis I'estomac; tandis que dans Je duod6iiurii on 1a m i t so
1 ,,miiler a la bile et Farmer une espCce d c savon.:'
Valentin quoqiie non alieniis est a b opiiiione, adipem
hile in saponem converti, uti e lineis sequentibiis olieriö ejus,
3) Elenienia Phgsiulogiae cnrpnris hurnani. Auctore Alb. a Haller. Lugduni Bntau. 1761. T. VI. p. 649 e t 5.50.
4) Kecherches phgniolugiques ct cliirniquer pour scrrir h I'hi- stoire de La digestian par MM. Leuret e t Lassaieoc. Paris 1826.
physiologiam tractantis, elucet 5 ) : ,,B@on b a l fsij<ac Cd obCi
„@it uerbinbct F& ?ieaei@t uiiter bem Cainfliti: bcr 2%irntc iitit
,,bcni, biirc$ bie 3erie$ntt$ Oe@ Uilin fsei ~~erbeitbeit , ?[mrrtoniiif
ir+t eiittr I%Ii@eii obcs niii bcr Crjalle ilnb aiibfreit ~I t i f igYri tc i i ,,iirijc$bill.eit i i n t bn$ci lc i4 t r r seforEtioii$fiifiige G C i e . BiI:
,,bot fi@ f@un iin %ogrn ooer fpates au8 bei11 Set t Burteriiiure,
„obes ciiic flriberc Sei t f in i t , i o faitit eiiic f o l a e %ntiiiigitng rtur „itm fo lei@ter ljtr?'or~cE)eii. %fIeiii iuie f2 f@ciiil 61eibt, rocnn
,,man (3et oncs Zcti ntit Onlle felbit [ailgere 3 e i t Eri ritiifliuer ,,m,irrnc bigeriri, ein .Tipi1 BIrnnioitiaf i m i n a frei.11 Valentin
narrx t , uti statim \~idrtiimiis, e t d e cliemica e t d c meclianica
ratione, riiin a d r i i s bilis v i mutr lur ; nihilovcromiiius iit adeps
calore animali liqiielicri possit , a d c jus resorplioiiem pcr t incre
ccnset. l'ergit cnim: ,,Talg, inrlc$eB bei b t i Ieir$erfliiiu b e l
I , t@i~rif4eti RGrpcrß ~t id) t f@nril$, tnirb nii@ boit ber @af[e ,,nicf~t nufgciionirnett. 9afieflcir gef@iebt biefca bei i@liiierigcn
,,iinb fclbfi lja1bfefint 8citm." S a e p c (C. g. a celrberrimo Frcrielisio) etiain Boueliardat
et S a n d r a s in numrrrini eorum referiintur, qiii adipem a bile solvi conlrnderint , qiiud ralsum mihi videtur. N a m locus 6) :
,,Si elles (les matikres krasses) contiennent d e s ac ides mar-
„garique e t oleiqirc i I'etxt d e libert6, c e s ac ides sont sa tu-
„ r e s p a r l'alcali cont rnu d r n s l e s u c pancr&atiqiie e t siirlont
,,dans 1a bile:' niillo modo salotionem adipis in bile defendit;
5) 9e$rbiid) her bSi)fio[ogie bt8 ?3enfi[)ert non Dr. @. 8 ~ I e n t i n . ~raitiif6)rocig 1888. 8 252. 6. 339 U. fi.
6) lleclierehes sur 1;~ digestion par MI. Boucliardnt et San- dras. Aniinlcs de Chimie o t de Phpsirjue. 111. Serie. T. V, Paris 1842. psg. 489.
e contrnrio in r r p i t c sequenti xidcbinos autores modo me-
I 1 morntos miitntionem rhemieaio non rilinitlere.
b) H i i t a t i o c l i e m i c a a d i p i s s u c c o ~ ~ a n i . r e x t i c o .
Jam Pla tner dixit ,,%iif bic 3ctte ii6t oic Giillo feine B i r : of i~ i ig aiid, ItitD ba flu@ Efi brr %ngtit~rrbaiiiing Cnß %fit fit$ ~,inciii$ t u inbcrti fdieiiti, fo foiiriitt mair itui crcIirii-rrn 'Bege 311
,,her ~~crniiit$itiig, bfll;. Der %aird\ipciif>cl fiir bie Xnffdiitiig uiiC
i i%ci6nb~i .~i tg b f l Wittc8 Fun mi4tiqfcit iP.l' Sei:tentiain, yllHm I'latncr Iioc loco hgliuttielicain p r o l r r t : CI. Bcrnnrd
uovissimo teiiipore veram p r u b i r e stiidcbat. B r r n a r d edidit experirntias de s u r r i pancrenlici actione in adipem iicutralcin
in coinmentntioiie ,,Reclieri:tics s u r ies iisnges du s u c park-
,.rrkatiqiie dans la digesiion" . qiiain var i i s iii eommeutariis l i terrtis proinulgavit. 8equi tur Iiic loeus e comrnentario
,,I'Institut:: dicto ,.Er1 eflct, dsna l e s corii..; g r a s neiitrcs ,,einiilsionn&s par l e s u c panereatique il se r t d v ~ l o ~ p e rapide-
, . i n ~ n t (cinq oii s i x h e u r e s wprL:s ") uni: reaction ac idc t r e s
,.Pnrrgiquc, e t I'odeur d e s ac ides biityrii(u?, schaciqiie iie?iieiit
,.ti.t>s prunt~neL:c, s i l'on a fait iisnge dc b e o r r c oii rlc sriif.
, , . \vrc MV. U a r r e s ~ ~ i l e t Haguer i tc i ~ o u s avonö cxariiine des
„prodiiits rl? ce t te natiirc, e t rious a r o n s rcconnil de 1a f a ~ o n
„la plus elnire q u e , sous i'iniluence du suc pancrCatiqiie le
.,rorys g r a s neiitre ettiit dccompos6 e n a r i d c g r a s e t CI^
,:glycerine." - Factum a clo Uernardio rclatum etiam ultc-
7 ) „lleiträgr zur Lelire r u n drr VerdaiiuiißG< iaii E. ,i. Plnt- ocr. Müllers Arrbir. 1815. 11. 332.
8) L'Jnstitut No. 148. 3 Mai 1845. 9) ,Arc!iiues gr'ninlcs Ii. Serie. T . X11. Jau. iS49. Du sac
pancr6:itiquc e t de sori ritle dnos les pti6nurni.nes do la digestian pnr Ic Dr. CI, Bernnrd.
rioribus cjus communicationibos d e sucr i psncreatici effectu
inest ") ct tandem a b ,lcademiü Parisicnsi ronfirmatum e s t I').
Ceteriim Dernard ipse I. c. pronuntiat succi pancreatici ac-
tionem in adiprm non esse quaerendam in transformatione in
seponem: „L'aciion silr les Corps g r a s ii ' tst p a s Une silpo-
..nification ou une combinaison cbimiqiie."
C) X i i t a t i o a d i p i s s u c c o e n t e r i c o a l c a l i n o .
IIiic rcrero theoriam d e adipis resorplione nonnnllos ante
annos a l a t l e u c c i P i s a e prolatnni. Nam ets i Matteucei
i p s e nullihi d e m~itatione ehemica, s c d taatum d e affinitnte
chemiea iiiler adipem e t siireum cntericim alcalinum loquatur,
experimenta d e endosmosi e x t r a cor1;us animale a b ipso iu-
stituta (ubi s a n e riirsus nonnisi d e emiilsione v e r b a facit)
sat dernonstrant, totum processum in mutatione rhernica; in
transformnlione adiliis in saponem, o p e succi enterici niti
debere. Dicit nempe: ,,<31uir finb a n 4 aie init gei$lefieneii , ,~,itbi~uiiycir rer~e$ciien iinb bot1 U a 9amifd)Icim$aitt umflribr- ,,ttti 9Jiil@gtfL$e, riamtntIi6 i n jiingtn 'Sbirren, r o n r i i ia TU: ,,Iii@cii, bei «\iiitpl)e feljr aiiaIogni SIiiiftgPrif rrfiillt, ioib i$r , ,~itl)nIt o i fa i r t i i t @ brtit Bunit# boit ftttiqett ~a$rurtgßrttittrI11 „nur i n j o icrit ru i i reinrni frir$r~eit Sufiatioe, bii6 er b u r q „ba5 .~ingufoiiinien bon QeIfitgdit ein mil@igtt$ %1121itdfr~en gr: ,,ininrit. (53 ifi fornit nar r @rutib &ur IInita$iire bur$anbrii,
„bn& bie &Inifd)eii brr al~uIiit'$rii iliib feffigen 5fitTfi$feit $ ~ r u =
,,fd)tnbr @entii@e Bcrmniibtf4nft, itr brren $joIge jeite ge&iibt
10) L'liistitut Mai 1848, Archives generulrs Jaur. 18r19, An- nales de CIiimie et de Phpique 111. Serie. T. SXV. Ricliercbes
sur les usages du suc pauoreatique dans La digestion Iiar 11. CI. Bernard. Avril 1849.
11) LInatitut Ko, 791. 28 Fevr. 2.349. 1. Srctißn.
,,iuirb, an@ b u r 4 bir Bni ibe ba D?iIdjgef;i&t f i iabur4 ffitttfinbet. ,,'lla@ plj$fifalifdjm @cfe6uir ift ritte %6forptioii Iiort beii E i l @ : ,,gcfä$en nu$ ui i r i togl i~ , ineiin bie innere 9armiumib n i@t bun ,,eiira griiffigftif briyiilt b i i b , bie einige Brrinmiatf@nft biir ,,Betimntaie $atu '2).
Aliae sententiae d e mutatione adipis eliemica; a d adipis
resorptionem neccssaria, mihi non notae suiit.
RIutatio rnechauica stalus aggrcgationis adipis.
a) A d c p s b i l e s u b t i l i s s i m e d i v i d i t u r . Secun-
dum Hlillcrum adipis resorptio et EX actione bilis cliemiea, ct
e x divisione subtilissima adipis a bile profectrt peudcre vi-
de tur ; dicit saltein 13): , ,Sed etiam fucit (bilis sc.), ut e x aqiia
,,et adipe emiilsio nasci poss i i , quae etiyluv dicitur"; c t a!io
Ioco'*): ,,Non credo adeo absyae experilnento Cl. Viros
oleosa a bilc dixisse cum wqua misceri.':
11) D i v i s i o a d i p i s i n e c l i a n i c a b i l e e t s u c c o e n l a r i c o f i t . Heile senteritiaui Valentin defcndit, cjui, prae- t e r modo opinatam miitationem adipis in saponem, experimrn-
12) Nonendum mihi est , olius originale CI. latteiieci iiiihi non praesto fuisse, ct theoriam illius nie tuturn cognusae e brevi ~pi tome i n eomnieokirio iielleri sub titulo: Vorlesungen über dic pbyricalischeo Phaenurnene der Iehenden Organisnirii, i,»n I'rof. Natteucei in Pisa j „T'crdnuungi', in IIellers Archiv fiir pl i~s io l i>~i- sclie und pcithelogiscle Chemie. 1Y. Jttlirgang. 1847. ll'ien. I i a g 347-349. Epitaine haec excerptzi est e aomineuiario ,,Tlie L;tnert 3 et 24 Juli 1847'', i tn ut ohscurit;itern, qiiü theori;, h ~ e c I,zbur;irs mihi ridetor, ortaiii e r multis interpretütionibus conjicio.
13) 1. C. p a g 550. 14) 1. C. pag. 609.
t is probavit, adipem a bile subtilissime dividi; adipem, e s carne
bubuls aut albumine. modo artificiali digestis, percolatione s e -
paratum cum bile h~imana colata permiscuit 1s) : ,,G8 bilbete
F@ eine fe$r t rübt gelbe lXift$uttg, iueI@e bei ciiier IjaIhFnbi:
geit &.iiu4rntung i m Ganbbabe unb bann a114 na@ beni @fad-
ten unflar blieb, aILeitt iin lebteren 5cEe gtunli@er 6old bor
hierer Dperntion ei(@ieit, mit GalsfJure niabige GaIrnimiaIbiimpfe
entiaidelte, unb unter bcm Smicruf'cope itelitti fe$r fclteiteii flro:
&rrn DeItropfeit, iitf~erii sa$lrti4e fleirit Bettfärper@en aoit ber:
fcbirbencr @~ii$e, San3 Wie inis fit fu $knfig on ber Dbpri[ti@e
bcr Bar1113ottt anljaitrrib uirb i n bent Sarmfi r t i &~rF.eiit flriben, itigtr." - Simili modo s e habuit frustulum sebi vervecini
recentis calefactum in balneo arenae cum bile humana colata.
Quibus e x experimentis Valentin concludit:
, ,Ba8 fiuliige Sct t , iael4ed biir@ bie SjAtigleit btsi Wn:
,,gertfitftel frei gerno@t mirb utib iii $arm a o n Deltropfeit i n
,,ben 9ui tnbarm gelangt, faliit f@olt bitr@ bie imii@ung nrit
:,bIofitr (Sialk, unter Giitltiirfling b a XUrrne in foI@e fltine
,,bleibtitbt 5ctdDrper@cn, mir iuir nit ber Dhel$a@e btu Darin:
:,jottert ljiiirfig aiitrefferi, bertljeirt itnb iinoeiinbert Derben. B a 6 „btr ~ ß q e Barntfcfjlcim biefeil a r fo lg nocfj befärberf, Ia@ $4 ,,mit %e@t aerrnutfje~t.'~
C) D i v i s i o a d i p i s s u b t i l i s s i m a o p e b i l i s e t s u c c i p a n c r e a t i c i p e r f i c i t u r . Talis e s t opinio, quam defendunt Boucliardat e t Sandras , n c c vero adipis solritionem per bilcm
effectam. Dicunt IG) : ,;Lcs esperiences pr6cedentes" (cariem
pcr "es dies adipe suillo aluerant, e t quantitatein adipis in ven-
15) 1. C. 5 252. 16) 1. C. pag. 469.
I
1
z 13 - triculo, intestinis tenuibus e t crassis, n e c minus in cliylo con-
tenti spectaverant) >,d&montrent, qiie In digestion e t I'assi-
,,milation de la gra isse n e s'effectnent en aucunc h g o u daos
„l'estomac, elle n e suhit daiis Ce viscere aucune transforma-
,,tion, aiicune 8laboration: c'est dans le dilodenuin que Ce
,,principe subit l e s moilifications; qiii doivent faciliter son ab-
„sorption. Ces modifications sont 11ieii simples: les inatieres
,,grasSes s e melangent ar rec la bile et le suc paiierentiquc,
„se divisent e t s'4mu!sionuent s a n s c h a i i g e r d e n a t t i r e
„ c l i i m i q t i e . . . . . . . . . Une lois 6mulsionnPes pnr l a bile
„e t le liquide du pancrdas, l e s gra isses sont inimcdiatemeot
, , ibsorbdes par les orifices d e s va isscaur chyliieres e t d e 1 i
„transport&es daiis le ciinnl thoriiciqiie et melees aii ehyle."
d) D i v i s i o a d i p i s s ~ i b t i l i s s i m a s o l o s u c c o
p a n r r e a t i r a Si t. E b r r l e priious cognorit Ircu!tatriu svcci
pancreatici adipein reciiiiri~ili, siibtilissime diviiteiidi, e t emul-
sionem cum eo formandi. qtia e x Causa adipis rcsorptiouem
in chylum ope socei psng reittiri cffectum liabuit. Ebcr le pag.
261 17) narrut experinieiitiiin rum oleo et succo pancrcatico
institutum, e s qua arguinrii1;itur: „8oIgl id~ ifi ber paiicreatii4c
Baff fälfig Ertte iii fe$r frni ptbciirem 3iifiatibe nit~uiieijmcn urib banrit eint %rt IXmitliiuit tu b i l~ei r . :~ Pag. 253 eadem
sententia repetitur, e t ad,l,tiir. e rec tum iisque a d hoc tempus
biii in adipis resor,itioiic nilscrijitiiin, siicco panereatico de- beri. Deniqiie psg. 381. l'acu,tatis siicci paiiciratici cum adipe
em~iisionem loimandi iteriiiii inentio fit c t adililur: ,,8algIiii)
iuirb mit bein paitaeatifcfjcii Gai tc bcrn Qfji$12 geit $ i i $ e j ~ ~ r t . ~ ~
17) 33l)qfiologie ber %erbau11ng niid) %cqu$en nuf iiaiüriid)en~ unb fünflid)ein Bege, D3iliir&biirg 1834.
Y
H a e e igitur ohservalio, quamvis negleeta e t , uti videtur, elo.
Bernardio ignota, jam quatuordeeim annos nntrqiiam Bernerd
experimrnta siia d e suceo pancreatico iristituta vulgavit, faeta
erat. Xihilominiis cli Hernardii sententia novissima, sueci pan-
creatici vim praecipiiam liaiic e s s e , ut adeps in emulsionem
mutetur, ab illo priwum allata habebatur. Dernard Emulsio-
n e u adipis ope succi pancreatici adeo gravem habet, iit sine
illa aditiem rcsorberi non posse coiitendat. Dicit rnim pliiri-
bus in loc is fa) : ,,J'ai t roura rlue le suc pancrkatique e s t
,S3ngrnt iiidis~tensablc a 1a digcstion d e s matihres grasses. - ,,Or jkvwnce quc s a n s le siic pancreatiqiie il n'ya p a s d'kmul-
:,sion, e t [bar cons.4ilueiit Iias d'absorption d e s eorps grns.c' - Porro : „I1 resultera en effet d e s ~ ~ { i e r i e n c e s , qui vont suivre,
qiie :e suc panrr6iitiquc, en 6mulsionnant e t en modifinnt
les mntiPres g r a s s e s dans I'intestiii, les rend absorbables et devient d e cettc manierc t'agent unique e t indispensable d c
Ia forinatiori d e e e liqiiide blanc hoinogL:ne, qui cireule dang
les vnisseaiix Inctes e t auqiiel on donne le nom d e chgle"1Q).
e) d d i p i s d i v i s i o s u b t i l i s s i m a t a r n s u c e o
p a n c r e a t i e o q u a m s i i c c o e n t e r i c o c t b i l e e f f i e i t u r .
I Iaec novissima d e adipis neutralis resorptione sententia a
eliiiissimo Brericlisio prolata est. Dicit20) : @ (bci piln~seatir@e
Gdft) bfimitteft in %n.biiibirnfl init bcr Balle nitb brnt %,ariii:
faft Pie feine ~rr t$r i l i i r i0 b n neiitraTrii gette mdcbe 311 bcen
18) L'Iustitiit, Xo. 7.18 3 alai 1848.
10) Areliirei peuerales Janv. 1189. - Anneileii de Cliimio et de Ph~r ique . Arr i l 1849.
20) @anbmÖrterbud) ber ~3bgpologii non %. Bogner. 5. 111. l p e abiheilung. 6tu Zieieruitg. ,,rßrrbaiiitng" noit ?ruf, %reri$$. 1849. E. 830,
Wufiiabme in bie 6$q[uß;Befafie unerlafiIi@ ifi! Ceteriim con cedit, ad resorptionem adipis non opus esse: ut otuuia t r ia
s r c r e t a modo noniinnta simul in arlipem agant ; dieit mim:
,,E8 erßiebt fidJ find birjen % r r f i i c b ~ r e ~ r u , bap b n lbbertritt
, ,nc i t t rah Seite iri bie Q$glu6ytiii6e @$ne ~~ilirinidiriii~ b n uon
„her Pcbei ~ b c betn !paiicria6 gelieiertrn Ecnete inaiJlidJ iP.
::Beibe beforberit inbrfi, iJernriniant iiiit bcm Torntfaft, bie Wiif:
,,na$nle berfelbcn, iitbrm fie bie feine ~ ~ n t $ r i l i i r i $ b~nititteln,
,,meI@c, mit bic %iIdJ;3njtttioiini brtufifcit, Die aftp Bebin:
, ,gu~tg i$ree @inbringcril iii Die Wnfiirtfle EES 6fp$ir6:Oieflifie
,.barfiel[i." Lrt iunqiie v r r o r e s reeiderit. seciindum opiuionem
cli Frcrichsii, a d r p s miidn inerliilnico si~btilissimc dividatur e t
in einulsionrm mutrtur nPccsse e s t , ut resorberi possit; qaae
divisio plcriiintliie, succis p:*ncreatieo, enterico e t hi!e simul agentihus e!liciti~r, siicco 1)ancreatico vero c t bile exelusis,
sureo e n t ~ i i c o teiiace sol i~ . qii:imvis non tam perfeele, ahsol-
vitur. In cxfteriniento 1V in rjuo, qiiilm intestiniiin ileum fe-
lis in medio seinderetiii; :I< in unain alteraintjiie pnrtem oleuin
olivarum injiceretur, in [i;iitc siiperiore T-asorum cliyliferoruin
injectio inanifestior iiivcrita vriit, illam sententiiiin demonstiari
censet.
III. Solo calore aniinali effecta liqaatio adipis so- lidi, dtxit~ adeps jam liqaidun sirie iilta rnodi-
ficatiune resorbetiir.
Talein sriitentiani, qumtuin scio, usqii- ad Iioc tempiiy
solus H. W a g i i r r proniintiavit. Affirinat W a g n e r , iibi d e
cliyli resorptioiie Verba Eacit 21) : ,,Die i n bei 9lfl$ruiiy rrit:
,,6altcirrti 8 t t t t tuireeii bertitß itit 9lnflfit bitrq Dir Iörpn.r&rrtte
::uer$ii[flßt, ndtur l ih inn ro l e i 4 t e je ~iitbrigrr ißr Gd)iitclj-
,.punft ill. 5etfc, irden Gc@iitlipiinft r)or)rr ift aie bie Scnyf: ,.ruiitr bta mc11~@fi6tit 1n1D tfpesifdyn IörqcrB luerhen Kir
,,i~Uein gar n i 4 t a~i in i l i s r , fo 8. B. ma@e, Cholestrnrin, iuol
:,aber bann iuntn &ilgltic$ io Dicf fii'iffigeß g'tt geii~ffen tuirb,
,,ba@ biejtC fie i ? ~ f ~ i i i ~ [ t r t iitrmns. Die '2lb[nrption bt8 ucr~liif=
, , i i~ ten Ectiio, fein ll~Lit~0<111g iit bie 66piiS-@efa&e rrfi'l$t gans
,,auf DitfeIbe23ciit mir Dir bed mßiiriflrn (5$1>1i1111 bur@ Snibibi:
t o ~ . B a iibtr rirtc tiiit %aiipr flttrdiifte 9?entbrari fein Et t t
,,bitrrhlu~t nrib iniiyefebrt, fo tocili Pd) tunIjri@eiitlid) wdqrenb
,.bcr Dcrbiiiiung Die CLitrP9de Dcd 9amtfaitnle iit bcr SLrt in
„bic Blbiorption bag eiiticInr Gtel~eir nur 8ctt oriiurbiscn , airs
„bert nirr fiiiifigr %tfiaithft>tile. 311 ben, Tenn uon I'orri $etiri
,:mit e inn TuQr iuuifrigcn O.liiifi!$tir, btin %i?gtnii7frc, fittstittftert
, ,Wi~~rnkuU~beii fc$eiirt firn Ftiiir S t t t abioibirt 311 iucrben. - Acciirstiiis iiuiic perscrutemur iicaiurjuamque sriitentiam
pro!stam; audiiimiiü rjuae :iKeraritiir a dei'eusuiibiis earum nec
iniiius qiiae ab aliis aiilorilios iis objiciantiir; qiin e x perscru-
tatiorie prelium ciijusvis opiniouis clueebit.
Ei~talPo aclipis eheitiica.
n ) M u t a t i o b i l c e f f c c t a . IInlier, uti nionui, non
frroi~riis cxperimentis ii2ipem bile so:vi demonstrat, s e d iiili-
iur testimonio i~iroriirn supra memoratorum c t phnenomenis
palholagiiis, a b ipso ohservatis. Pe ig i t neinpe in eapite d e
bi!is utilitatez%): ,,Et bileru peculiariter oleosa solvcre, tum
..ex lwioribus illis (pag. 549 e t 650) adparet, trim e x pe-
>,ciiliari morbo. In aegro ictrrico faeees albae erant; super
..natnnte pinguedine (ciii solreris liqiior deiiicrat): ciim ver0
.,medicamentis exhibitis caieiilus p e r anum dccessisset, porro
;,Taeces oleosae esse drsierunt. - Dinrrhorac chglosae a
..cnle~ilis. - P o r r o in canc , rum ititeslinum diiodeniim lino
. . interc~ptiim f u i s s ~ t , ii:testinum supra i.incliliim grumis griseis
..plrnum fuit, infra v r r o nlnssn bomogeriea. E t cnseosas e s s e
„piierorum hcces , lloilies alhne siint. n non subaeto aleo, no-
,,tissimiim est. E t iri irleriris argillacea sunt te~iaeitate. '~
ductores srntentiarum inado iuemoratarum Waller offert: Geu-
der, Bierling; Aslrn:. - Leiiret e t Lassaigne rxprrimeiil:~ d e digcstione artifieiali
iristituebant cuni liqiililis, quae c x p r ~ s s e r a i r t e spoi~giolis, a exne antc nyrtherncriim deror:.tis, qu:iriim nli:ie in veiitrirulo
a!iae in jzjuno reliertae crniit. His in erperimentis invenie-
b:mt panem, ciim liqiiiilo c rc i i i r icu!~ accelita trnciaturn, pa-
rum tantum iniitari, ilum ~ i a n i s liqiiiilo e r inlesiiiio sumto post diioderim Iiorns pr r lcc tc solutris crat28). Argiirnentantur hoc
e r experimento: , .Les liquides fournis par In membrane in-
„terne du tubc intpstinal sont s a u s doute l e s mi.mes que
„ceux d e I'esloinnc, Vnnalogie de slriicture qiii existe ent re
,,ces Organes ne noiis permet p a s rl'eii doutpr; c'cst donc d
„In liresence d e l a bile que doit Ctre attribuee In dilulion
„comp!dte d e s alimeos dnns le preinier e a s qiie nous venons
22) 1. C. pag. 609. 23) 1. C. pag. 144 et sqq.
2
!,de rapporter." Ut ver0 bilis vim iii solutione alimentorum ac-
cnratius cognoscerent, Leiiret e t 1.assaigne seriem experimen-
lorum cum bile sola e t variis alimentis (pane, carne cruda ~1
cocta, fructibus) institutbant: quae exlierimenta sane docrbant
cibos in usum vocatos adhiic post nycthemerum qiiam maxime
noscendos fuisse e t parum tautum ponderis amisisse, excepta
cnrne rruda, ,;cc qu'il e s t facile d'exliliiliier Iiar Ia proliriete ,,qu7s b bile d e dissoudre la g r a i s ~ e . ' ~ Carriein roctam ni-
hil ponderis perdidissc eo explicant, quod coctione jain omnis
pinguedo e i detracta fticrat. - Suminam e x his experiinentis
iolligunt: ; ;La bile seule iie suffit douc pas pour dissoiidrc
]es aliinens, il f a i ~ d qu'elle soit mPlee aux siics s$crdtk3
dntis I'estomec ou Ies intestins, et alors cllc a uiic action t r&s
marqiiCe."
Velcntiii ipse sententiam suam hypolheiicam piofert, non-
dum probatam, e t eo tantum nititur exl~erimento, qiio oleum
provinciale cum hi!e humana percolata conquassatuin mutari vidit in emnlsionem Slavam; quae x.ero, non calefacta, cito
rursus perfecte sejungiti:r 2'). ,,&lDitrrltt 1tialr bieielbe int ~ I I ~ D :
,,%abe, 70 tritt $bar a u 6 bie erioafiiite, bui.6 bie Gdpuere be: ,,Dingte Eunbaur ig ein. I11Iciri ba@ obtitfi$nrbr Ge1 i p gelb:
,,li@meil;, iclp tri'ib , glei@ einem ge11iIi$en Btifenmafier ifnb
„bleibt au$ io iia@ hetn Crrfnlten. S b bie 9Xirtiir niit G a l p
,,fiiure iaenign Gu11itiaf%bt@ie alg bie &ur Oicgeitgrobe itiiter~ii@te
3 ~ p i i i t @fitte eittiuiddtc, Lititb iinit~t1trd)iiben.:: - Quod adtiuet a d observationes pslliologicas, quibus ill.
Haller nititur, plniie nego e a s nliquid srgiimeritari posse, quum
non demonstretur v ia chemica, r e v e r a adipem fuisse qui adeps
23) 1. C. f 252. png. 339.
esse ereditus est, quiimque so!o adspectu racilliine tali in dis-
q~iisitione falli possit. n'aecuin in ictericis argillacea tenaci-
tas non demoi~st ra t ~iraeaeiitiam adipis; qiii, s i r e v e r a adSiiis-
set, nondum e x abseutia medii solveiitis i. e. bilis derivandus
e s s r t j ietcriis e x \a!de divcrsis pendere potest r a ~ i s i s , dum-
modo impedimento sunt; quominiis bilis in hepate secernatur
aut in intestinum exi:ernalur (quo casu bilis pigmenturn riir-
s ~ i s in sanguiuem recijii~iir). Nonne eadem Causa etiiim im- pedimento csse polest ' qiiominus adeps resorbeatur? Eudem
jure i i ~ g o , effato il!u , ,caseosas esse faeces puerorum, qui-
biis albae sunt, a non subacto oleo:' demonstrnri bilis vim
adipem soivendi. Iinnio , s i ponamiis, excreinentis cascosis
adipem admixtum esse (qiiod ver0 non dcmonstratuin) , hoc
e x phaenomeno niliil aliud coric!iidi liccrec nisi lioc: cuin inul-
t is aliis materiis non concoclis etiaiii pingiiediuem e m c u s t a m e s s e ; qiioil ractum, defiiiente siniu! biiis admistiane, iioudum
demanstrat nexum cniisa!ein iii1r.r utruinque pliaenomcnum, s e d
potius causam utrique commiinem indicat. ii'emo cer te credet s e d e s tales cpmpositas esse e x s o h pingiiediiie e t eicremen-
tis noruialilius. Simonzs) piriguediiiis in laete feminae cupiam ab 8 a d 54 par tes millenas vari:irilem invenit: ccrte igitiir
pinguediiiis quanlitas, qiiam iactt-ns rrcipit , non sufflcit ad
faeces caseusas reddendas. Ifoc ~ih:ieriomenon pendet potius e x coagulato caseino, non concocto, e t eadem caiisa, quae
caseiiium e tubo intestinali rcmovebat citiiis quam sulvi pote-
rat, verisin~iliter etiam pinguedineiu (si r e vcrn excrementis inerat) citius expellcbat quain resorbr i i poterat. Qiiodsi pror-
25) Jjnnbbii$ ber nitgemanbtrit niebirinif@n Bbentic; Doii 3. Br. eimon, %erlitt 1842. 5. 11. B. 284. 2'
Idem esperimentum eodem cuui suecessii cum bile canina re-
centi iostitutiim cst. - Siiie ullo dubio igitiir Iiilis cum acidis
pinguibus conjunctionem iii ayiiä so!~il~ileui inirc i. e. siipunem
formare, ideoqiie ;icidi pinguis L. tiibo intestitia!i resorptionem
r e vcra hci!iorrm reddere potcst.
Leiiret et Lassiiignc bi!i vim concoi(ueridi cibos adtri-
buuilt, uti elucct ex supra allato fxperimeiito ciim sucris
gastrico e t enterico instituto. Pr:iemissis fnlsis quum hoc in
cq~erimento nitercntur, Laiid miriim ad coiiclusioneir~ ljilsnm
eos pcrveriisse. Falso vero pi'semittitur sententia illa : lati-
cem receptuiii c ventriculo et e r iiiteaiino jejuno esse cundem
(quod e s striicliira utriusilue organi ariiuali ratioeinantur) rx- cepta sola bile cum succo eoterico conimixta; qua ex senten-
tia praemissa rolligitur, bilcni va:iiisse ad pilriem concoqeeii-
diim. IIaud opus crit multis verbis demonstrare: 1) stru-
cturam meinbranae iiiucosne vriitrictili et jejrini sat divcrsam
esse, Y) liqiiidum ab utroque orgaiio paratum noii idem sed
potius totu coeio diversiim esse: qiium succiis gastricus
reactionem acidam, succus critericii~ vero alcalinam Iirrie-
beaiit, 3) Leuret e t Lassaigne in liquid0 c jcjiino re-
ccpto succiim panrreaticum plane neglcxisse. At Iiodie jaiii
nemo dubitabit quin siiccus pancrcrticus, ocque vero bi!is,
panem so!verit; quum satis probata sit illius liqiiidi vis; qiia
amylum in saccharum mutetiir. Rae ex caiisa et enpcriinen-
tum a Leuret et Lassaigne rum Iinne c t bilc piira irislilulum
plane contrariuiri demonstrabal; paiiis cnirn non mutabatur,
nec vero, uti ratiociriantiir Leurct et Lassaigae, quia bi!is
una ad concoqirendum non siiffecerat, sei1 quia bilis nullnm
vim iii ainyii mutatioiiem exhibet, ita ut mutatio illa in iute-
stino jejuno vel solo succo pancreatico vel partim quoque
succo enterico ipso effieiatiir. Experimeiitum eiim bile et
cnriie cruda et cocta institiitiim: in rliio carnis crudac pon-
dus manifest0 diminuerat, quod Leuret .e t Lassaigne ex so-
lutione pingiiedinis in carne inclusne deducere ~t i ident - j rm
majoris momenti esso videtur ad coniirmniidnm bilis vim adi-
pem neiitralem so:veridi. Sed et hoc experimentiim haud
ita accurate descriptiim est; iit certi qiiid ex eo deduci pos-
sit. hTam auctorcs illi verba rliiidem faciunt de ponderc car-
nis valde diminuto, sed iieiitiqiiain exfilicarit, Iiane diininutionem
non ex aquas aut saliiim jactura, vel ex aliarum partium car-
nis soiutione peiidere. Ut exl~erimento illi ea , qiiam volunt
auctores, tribui posset Gdes et vis, opus fuisset aut altero
experinieiito cum adipe piiro et bile institnto, quo vin di-
recta experti fuissent iztruiii bilis adipern s0lvei.e valeret nec
ne; aut via ehemica demonstrnri debuisset carneiu, bilc trac-
tätam, pinguedinem amisisse et quidem ropiani ponderis diini-
nutioni aequalem. Quae deinonstrrtio quiim prorsus deside-
rebiir, equidem omnern experimenti vim affirmativam ncgare
debeo.
Tiedema~n qiiorliie ct Gineliii investigarurit bi!is vim
adipcin ~olveiidi; omiiia periciiln ab iis instituta eventuiu
negativum praebebnnt , nerliic 11ilis ullam adipis copiam sol-
vit2". Yventiim IiaiiiI Ce!iriui.e:n Eberle30) et recentissimo
temliurch 'rer ichs~~) iissrcuii siiiit.
Experimentuiii a Leuwt et Lnsaaigiie ciiui carne cruda
iiistitiiltim niodo seqrirnti repetiii :
29) 9 i c bcrbauung riad) brriii4e11. @iErIbag Ir. Peipdig 1826, 2. 1. '5. 78. 11. (5. 263.
30) 1. C. pag. 299. 31) 1. C, pag. 834,
- " - 1) Uilem siiperfudi 10 gramnialibus rarn is crudne e t
p e r nyctliemerum tempernturne 36O C exposui: hoc tein-
pore praeterlapso bilem pereolnvi p r r filtrum acrura te aiitea
Pensum, deiiide exsiccavi iiltriim cum res idu;~ c:iruc tempera-
tura 100° C, donec nulla ponderis dimiiiutio obser~rar i yote-
rat. e t e x residiii sicci poiidcre residuum sieeum 100 grum-
matum computavi.
2) Alia 10 grm. cariiis r rudae loco hiiis aqiin destil-
la ta super lusa p r r nycthemeriiin digestionis calori expone-
bantur.
3) Carnis criidae 10 grm. sine uiln ~i raepara t ione tem-
peraliira 100° C exsiecavi e t e r residiii sicci pondere re-
siduum siceum 100 grammntiim eompotavi.
C a r o a d haec t r ia periculn ridhibita semper e x uno eo-
demque museuli segmeiito sumta, miiiutatim conciss, frustula-
que iritime permixta sunt. Gnuinquodilue experimentuin t e r
institutuni est. I n periculis I) e t 2) residuum siccum semper
circa Ja minus quam in cxperimento 3) inventuin e s t ; io1c.r
s e ver0 residua aicca in prioribiis binis periculis seine1 nul-
k m praebiieriint diitcrcniiam; altern vice residui sicci copia
paullo mqior e r a t in eariie biie s i iperf i in ; tertia denique vice
paullo major in eariie, qiraiu aqiizi desiillata tractnverarn.
Q u a c ver0 differentis yuiiiii tnm exipua e s s e t , ut 0,78 c t
i , B J g iiou exeederet, c e r t e aiit vitio iiiter cxperiundiiin com-
misso (nimirum d e minore qiixritittite carnis agehatur) , aut
non plane aequali carnis iiatiirae adtribueiids videtnr. Elucet
igilnr Iiis e x experimentis, ponderis diminutionem, in cnriie
eum bilc traetata oliservatam, oou a solutione pinguediniü,
qpac c a r ~ i iusit, pendcre : quin eandem ponderis jacturam etiam
pqu@ d e s t i l i ~ t ~ ~ u p e r i i ~ s n ~ qur certe pnils piiiguedp r ~ l v i t u r ,
observavimus. t i t vero aceuratius adliiie invcstigxrem, a n
bilis adipem neiitra!rm s n i r e r e posset, exoerimeiita sequentia
institni:
1) Adipi siiillo abliito, liq~iefacto, ab aqua teuiperaiurd
1000 C liberato, demum pensitato, bilem bovinnin recentem sii-
perfudi, e t per 48 horas temperaturae 350 C exposui; re-
frigeratis bilem filiro separavi, adipem rursiis iri calore 100°
C exsiccavi iterumque lierlieiidi; iiiillani {iondcris diwiniitiouem
observavi.
2) Sebiim ersiccatain, iisqoe a d liquatioiirin raleinrtum,
cum bile canina recenti eonquassatuni es t ; mirta Per riyctheme-
rum ealori 36O C e x p o s i h , atrliie uti in ex~ieriinento p r s e -
cedenti tractatii , nulltim poiideris jacturaui iii scbo designa-
i7erunt.
3) 7 grammata lardi 21 grammntilius lii'is siiillae re-
centis siiperfusa p e r nycthemeriim ra:ori 3 0 ° C ehposita c t
iiti suiirs traciata suiit. Jnvcnla sunE pru 100 grilminslibus
lardi 9I;S graiiimatii res id~i i bicci.
-1) Larduin nqiin destiilata ~ i iper lusum c t modo s n c p i ~ i s
mimurnto tractatiini B2,ü: rcsidui sirci offerebat.
.i) I>enique, lardiim riim :ictliere tractiiiido, pinguedi-
nis, qriaiita lardo iiisit, copia compiitat;~ acrjiiabat YO,AB piii-
guedinis.
Lardum nd experiiiicntri iuemorata ailhiliituin e r itno
eodemyuc Iardi segmcrito sumtuiii, minut:itiin concisilm i2t iii-
time i i~ i r tum ers t . Vix ~! iq l t i s miiiiinaii~ ponileris jar:turnin iii
experiuicrito 3) rcpertain e x selutioiie adipis ope biiis peri-
d e r e cetisebit; riam cum triplex Iiilis ~ioiidiis adliiberetur, ccr te
plus quam cnigua illa copia adipis so!utn esset, s i hili.; omnino
adipem P R I V C ~ Q valerc t ; fieri vero patuit ut bi'is pnrvam
- 26 - quantitatem acidi pinguis in lardo coiitenti in saponem mu-
taverit.
H i s octo esperimeiitis a me institutis nec minus senten-
tiis a viris illustrissimis Tiedemann, Gmelio, E b e r l e e t Fre-
richs prolniis nisus, opinionem quam defendunt L e u r e t , Las-
sa igne e t Haller, bilem scilicpt a d adipem solvendum valere,
refutatam renseo iluoad adipem neutralem, quamrjuam minime
duhito, quin acida pinguia ab illo latice in saponem converti
possint.
Phaenomena a clo Valentioio allata manifest0 tanlum a d
mistionem mcchanicam bilis, aiit potius bili admixt:ie pituitae,
cum oleo referenda sunt, iieutiqiiam v e r o mutationis cheinicae
aut solutionis pinguedinis vestigia praebent. - b) 3 I u t a t i o a d i p i s c i i e m i c a s u c c o p a n c r e a t i c o
e r f e c t a. Sueciim pancreaticum riormalem adipem ueutralem
ext ra .corpus animale in bascs e t acida s r jungere posse CI. Ber-
nard primus ileinoiistravit, quam ohservationem Academia
Par is i rns is conlirina~~it. Frerictis e t Iianc cli Bernardii obser-
vationem, e t .4czidcmiae Parisienbis conserinuin refert32), ne-
yue vero nürrat, art ipse e t quali cum eventu Iiaec experi-
menta repetiverit. Eqriidem expcrimenta a clo Hernardio allata
saepissimc e t eodem cum eventu repctivi. Quaeritiir v e r o an a d e p s neutralis etiam in corpore animaii v iv0 a succo pan- creatico in acida Ct bases sejungatiir? Bernurd ipse hac d e
r e dicit3" : :,De c e q u e le siic pancrkatirlue ddcompose l e s
„corps g r a s neiitres en acides g r a s e t en glgcerine, j e n e
„veiis p a s en iiifirer que ne n'est qii'a c e s deux e t ~ t s que
32) 1. C. pag. 819. 83) L'lnititut So. 748. 3 Mai 1848.
.Jes Corps g r a s sont alisorbes. D a n s les cas ordinai res ,
.,!es corps g r a s surit it1:sorbt.s t l'ctat d e simple durulsion.
..C'est a la gra isse a!isorbt'e soiis ce t dtat, quc le rhylc doit
s o n nppnrence laiteuse." H i s e s vcrbis conseqiii iriihi vide-
tur, ilisiim Bcrriardium vel omriino diibitarc d e tali adipis neutra- lis srjuiirtiane in corporc ariiinaii vivo vpl; s i acciderit , d e
vi uniiis succi pancie:itiei in ejusmodi pliarnomrno, vel 2riii-
qiie d e liujus mutationis ctirmirae ud adipis resorptionei!~ ne-
cessifate. t iane noiinuilos I ersiis antca Beruard dirit : , ,Lors-
..que In bi!e s e t rouve m6iaiigCe au siic pancrdatiiliic: ainsi
..quc c d a a licii dans le duoileniim, eile possede :i 1a fois la
,,doul>le proPriele d e dissoudie les corps gras nrul res e t les
,,aeides gras34)).1: Attnmeu cer tc eluret e vcrbis siipra re-
Intis, cliiium Beriiardiuin r h s i roi~ditioiieni la r t rsm ex ndipe neit-
tra!i drducerc , ideoque succo pancreatico nun eheruiinm s e d
uoiinisi inechanieein aetiooem adseriliere. (luare c<iiisi!iuni
eilBi dijiidirnre, utrum adi ,~ is iieiitraliu in eorpore anim:rli si-
iuiii modo uii ext ra corpiis sucei ~ianerc;itici vi iii acida e t
baserj scjiingatur, ncc rle. - Queoi a d fincm in ielibiis bu-
t ) r o nutritis, ventrieiiii, intesiini tenuis e t cr8ssi: diictiis 1l:d-
34) Hoc l o ro lerbiim ,,dissoudre" reciis;nro delieo; dl' R U 111 - t i n n e , aut Iiile ;tut siicoo pniirrr;itica cfFrct,~, nrc ildipis neiitralia, nicqiie ncidi pin:iiis Irirltii liert. Bdrps nrutr;ilis lir~uidos (crrtis
i$uc iri casibus liqiieijetus ct hnc oprr:ttiiirir, si v i a , solutus) non- niri nlodo meihnnieii siilitilirniinr! diriilitiir, e t ;ieidd pin,oui~i li<luid;i cum ii:ttri, Ihilia s;tlinnem iu aqu;, soluliilem iotilicioiit. .ki nrque
adeps neuiriilis, nrque aeiila yingiii;i, niii j ö o i liqurf:~et:l, Iliic aut sixccn p.~iiere:itico solo, bou6 adjui;iote tempernturn aiirt:i, silivuutur. De ndipis s o l i i t i u n e , mea e r reiitentiu, turn tnntnm verba teocrc lioeret, si, rigidus tintea, liquidua redderetur non tidLibite tcmperü- turne gradu eo, quo solo jam liqucfieret, e. 6. aethere.
rncici, v e n a e portae e t vesiculae felleae contenta investigavi
num acidum bytyriciim contiiierent35). - Hunc a d tinem ma-
teriein investigandnrn, s i in s ta tu refrigerato vel rigido aci- dum butyriciim non olebtrt, calefeei; qua operatione ncidiim
butyricum lil~erum statim odore mnnifestirri debebat. Quod esperiinentum s i efectum negativum praebuerat, materiae per-
scrutandae gut tas nonnullas acidi sulphurici diliiti addidi, e t
colluciem iteium ca:ercci e o consilio, ut sal, s i foi t c adesse t
e s acido butyrico e t basi aliqua co!iflatum, acido sulphurico
i ta sqiiingeretur, iit acidum butyrieum liberaretiir. - I. Ejilsniodi disquisitioae in felibiis snnis t e r instiiuta,
e t orgrinorum supra nomiilatorum contentis investigatis, nulla acidi butyriei vestigia reper ta surit, quamvis oinnia v a s a chy-
lifera et duclus thoracicus cbylo lncteo turgerent. Animnl i d experimentum priiniim adhibitum s e a horis pos t bulyrum siim-
tiim occisum es!; alterum quntuordecim horis pos t , terliuiu
denique qurituordecim boris postquam primo, e t s e s horis post-
quain iterum butyriim coiisumpserat. -
35) Ct in his disijuisitioniliiin et in aliis p~rieulis rum suceo pancrentico extrit corpns auirnnle iostituiis praecipx~e butyro, tenipnm
indipe neulrali, usus ium (uii comnieudat Uernnrd). Kam .~cidi bu- tyrioi et n1iriim;i cnpii odore cogtuiaei pofest, durn cootrn aetio alius acidi pinguii i i i eb;irta~ii explorati>riam - utiieunque aliud neidum ex- perimento imp\ie;itilm est, e. g. siiccus gasliieus - notarn eertnm Iiaud ~iraelieat, ita ut, ad dern#~ostwodurn acidi Iiir~gnis urturn, ape- ratiimibui eliemieis ciipiosii npus rsset. Ct oninrm errixern erit;i- rem, igui cn opinioiic aliilii;~ praecuncepta de neidi hutyriei praescn- tin vel iibsentia nriri putiiisset, nuriquam neque iu experint~ntis ili anirniiii riro, neque iu periculis cum sucro pnricreatieo extra ciirpus aiiimale inslitutis, meo iilfnetui soli confidebilrn, scd semjier abscr- ratioues mens a Jlr. CI. Schmidt cnnlirmaudaa cu~nbam i ts, ut nersirot Ble, giielem exparimeuii ereptum equidrin rsipeolavinn~m,
11, H i s experimeutis pericula sequentiii respondent :
Dual>os in felibiis, e n trigiuta S e s lioris jejutiis, abdomen in-
risione in linen alba Facta apertiim, inteslinrim duodenum cum
pyloro in vu!nus protractum, e t prope pylorum ligatirra appli-
cnta cst: qua ingressus aur r i gastrici in duodciium impedire-
(ur. Nonnullis lineis infra hanc ligaturam duodenom pnrva
incisione apertum, butyrum liquefactiim ope sipliunciili inje-
clum, e t i ~ t c s t i n u m , i ~ e emiieret butyrum, claiisum es t a l te rs
l igdura , supra ductiium cl~oledochi e t pnncrcatiri ostia appli-
catii, itn u t e t bili e t aucco pancrcatico effliisus liberus in in-
testiniim servnre tur . - ln t r s t in is repositis vulniis abdominix
siituris nonriullis claiidebritur. - Fel i s prima novem, secunda
iiiidecim lloris pos t opcratioriem necaiiie sunt.
I n utror[iie casu contenta tr:ictiis intestirioruin, lluiirn ea-
lor aniuialis e u ii.; pvanuiss r t , aliertissimum udorem acidi
biityiiciJ5) spargebant, e t in cliartam exploratoriam eoeru!earn
manifeste acide reagebant. In neiitro autem casii hic odor
aridi butyriei in contentis ductiis thoracici, vennc por tae aiit
cystidis felleae denioiistrari p o t r r a t , qiiamqiiam ill :~ e t fri-
g i d ~ facta e t ealefactii, r t deniquc etiam olie ncidi su!phurici
cxlefacta, esp!oröliantur 39), -
33) Cninmemoraodum mihi hoc loeo est, eontentn trnctus in- tesfinururn, quamdiu adhue calida csseot, iian redi>inisse aciduni b11-
tjricnm, qunnriis acide rc:igerent, reduluisse rero, fjuuin pr~nium oiri-
nino frigida fncf;i esrcnt ; ntquo hunc odorrm , i~lii illa deniio ceilc- facta esscnt, mrsus ernntiissc, et qiiurn itprum frigid;^ factn essrnt, denuo apertissirne oburturn esse. Hnec stililireasio odoris midi lio-
tyrici in eontentis oalefactis mihi iode peod~rc videtiir, qliod etianl alia mnferies oleos minus volatilis in eontrntis inest, qa;ie, in oou- tentis ealehrtis et ipsa volatilis Facta, rignre silo odorem acidi Iiu- tynci snpernt, in frigidis autsm iursus huic locum relinquit.
3G) Code in omoibus experimentis a me institutis hic defectus
111. Ut probarem, in experimentis modo eiiarratis aci-
dum butyrieum in animalibus butyro pastis, cxcluso succo
gastrico , ner~uaqiiam e spoutariea dissoluiione biilyri in tem-
pera tura corporis animnlis intra breve tempiis s u p r a allatum
facta exoriri , sed e x effectu succi pancretiei in butyrum: in
tribus a!iis felibus endem experimcnta repctivi eo tantiim dis-
crimine, quod ligntiiram supcriorem non proxiine n pyloro,
s e d infra ostium ductiis pancreatici e t diictus rlioledochi ap-
plicavi, i ta ut in his experimeiitis tnin succus gnstricus, quam
bilis e t succus panerratieus a b inreriore par le inlestinorum
secfudereritur. Omriibiis tribus ielibus per triginta s r x horns
anie operalioneni niliil cibi ilatiirn era t ; infra ligatiiram ra-
tione supra desrripta butyriim in intestinum injectum: aper-
tura facta ligatura allera clnusa et, uns felis septem horis,
duae r r l i r~uae duodecim Iioris post operationem interfectae
siint. I n nulla earuiu in coriteiiiis tractus iritestinorum (qune
iieyiie scide reagebant), diictus thoraeici, cystidis felleae aut
venae por tae uilum vestigium ncidi butyrici odore manife-
stabalur.
IY. Endem inquisitio rlrnirjiic qiiinquies institiita es t in
felibus; iti qiiibos ductus paurr ra t icus nnte immissionem sunm
in duodeniim sub!igatus erat: itn ut omnes aucci digestioni inser-
iientes, excepto succo pancreatico, in tractuui intcstinoriim per-
acidi butyrici i n liquorihus stil~ra dictis peiide~it, dijiidicare tion au- detr. Mihi quidein Iincc soia conjectnra proliabilis esse ridetiir, illud, aiidum quum sit cideps fluidus, utiyue quidem sirc per wss saogui- h r u , sire per vnsa lyniphaticn, sive per utwque, in statu uel li- bero rel bosiboa adstricio, resorberi, sed statim etiam elia ratione mutari, quo fiat, nt illud acidam butyricum esse per odorcm ssl- tem cu&iiosci nequeat,
veni re posserit, e t semel in fele, in qua ductus pancreaticus e t
ductus choledochus (diim bi:is p e r iistulam cystidis felleae exle-
riora versus derivabntur) ante introitiiin suum in duodeniim subli-
gnti erant. I n qiiatuor e x iis casibus, in quibus i!iictus p:in-
creaticus subligatus crat, in vcntriculo, in toto tractu intesti-
noriim, in bile e t in slingnine venae por tac nu!lum vesti- gium acidi botyriei iiiventum est. Coritenta ductiis tlioracici
tantum in tertio easu disquisita sunt , neque in iis qsidqiiam
rcper tsm est. Feiium cxploratarum prima s e x horis post pri-
mam pastionem, altera quatuordecim horis post primam pes-
tioncm, tertia triginta horis post primnm e t octo horis post
alteram pas!ionein, qiiarta duodequinquagiiitn horis post pri-
m a n e t quinque Iioris post alteram pastionem iiiterfecb erat.
I n quinto casii, in qiio felis rigiiiti septem horis post primam
e t s e x horis post a!teram pastionem intericcta era t : in con-
teotis intestini crassi, puslquam butyrum e x iis auxilio aetlie-
r i s extrartuin et, ae there evapors to , o p e acidi sulphurici ca-
lefactum crat, mauiieslus odor acidi butyrici apparebat. F e -
lis Sexta, in qua diii:tus choledorhus et ductus pancreaticiis
siibligali ernnt, diiodequiniluäginta horis post primam e t no-
vem horis pos t iiltirnam pastionem interfecta est. Neque in
tractus intestinoriiin, neque in ductus thoracici, neque in venac
portae coritentis scidum biityricum odore deinonstrari poterat.
~ s n i e x quatuordeciin experirnentis modo allalis Iiaec
eoncludi inihi posse videntur :
1) Adeps in v a s a cliyliiern receptus intra haee v a s a ,
saltem lange major eopia ejus, nisi quid pracessum normalem
turbet, in forma adipis neulralis37) inveiiiliir, ergo etiam in
37) Hoc primom couclusurn etiarn strictiur auxiliu chemiae et
hoc s ta tu reccptus s i t opor te t . q u n m q u m aetioni succi paii-
Creatiri"rxpositos erat.
2) i \deps , s i diutiiis tnnto cxlori, quantus in tractu
intcstiuorum ma:nmalium reprr i tur , exposiliis es!, etinm s u a
sponte , sueco paiicreatico non anreute: intra corpus aiiimalis
in aeidum e t basin suam dissoivi potdst (quod quar tse ser ie i
ex]~erimentuin quiutum probat).
3). Aciilum succi gastrici iuipedimento e s t , iluominns
adipes neutrales succo panrrealico intra eorpns aniinnlis d i s -
solvantur.
A d probandam veritatern hujus trrtii edicti actionem
siicei panrrcatici etiam ext ra corpus nniinale e x p ~ r i m e n t i s
esploravi. Curavi eiiim, ut hic suceiis coiijuiictiis cum siiceo
gastrico e t bi!e (quibuscum in corpore animali commiscetur)
e t eum acidis in adipes neiitrales, iioininatim biityriiin, e t in
amjlum ageret. Singiila experimeota in !ab. I. huic commen-
tationi a tbccta , eniimerata sunt r t suminatiin haec doeent:
1) F:ti;iniai succus psiicreatiriis in~xi tn t . diiilitur addita
squx dcstillata (ita iit succiis pondere suo tantiim s i x t a m vel
duodeiioiain psr tem totiiis mirtionis eificist YII. 4., VIII. l.,
X. 1 c t 2.); actio tarnen ejus in :idipes neiitrales non im-
peditur.
nliserrntioiiiini rnicrooco~~icaruni demimrtrari iiotest. Adipem libcrurn, noli basibur arlstrictuin, ergo in s:iponem non commut;~tum, iti c l i ~ l o cimtiueri, tarn ilirqaisitioue rnicriiaeitpic:i cbjii prob;itur, yus f;icile na- bis persiiailerc Iiossilmiis, iursse i n ehjIi> liber;ls adipis nioleeul.is, qunm ei>, quod apc netheris, qui salinnem nun siilrerct, e cbjlo rnaximn pars adipis, qoi iri ipso inest, extralii potest. - S i ver" adelii in st:itii litierii iii chyln continet~ir, acidiis esse noo polest, oluum ali~i- quin cnm alcalibiis liherir c h ~ l i , quae efficiunt, ui ille alcnlice rea- gat, iu sapones se coujungcret.
2) Neque tnrigna ropia bilis s ~ c c o pnnereatico addita (ita iit siiccus poiidere suo tantum tertiam deeimam vel sep-
timam deciinnm pnr t rm miationis efiiciat VI. 8 e t experim.
parall. 4, 11. 4 e t esperiin. parall. 2 ) , cjua netionem in
dissolveridos adipes neutrales c t iri commiitanduin amylum in
saccliarum tiirbat.
3) Suceus gnstricus actiortem succi pancreatici in dis-
so l rendos adipes neutrales interpeilat , et quidcm e o magis,
qilo plus aridi e o n t i n ~ t , ita ut interdum haec dissolntio j a m
prdi ibeatur , s i in mixtiiinr iiiiniis pondus succi gastrici quam
siicci pnncreatiri est38) (cenlum [iartes succi pancreatici et
s e p t u a g i n t ~ qiintuor par tes sucri gastrici, VII. 8, IX. 8), plerumque s i dulilex ~ioni lus succi gastrici succo pancrealico
adtnirtum rbt (W. 4 el 5 , VII. 8 9 e t 11 , IX. 8 e t 9) , semlier, ubi qiiadrupiex iiondiis secci gnstrici vel etiam plus
siicco pnnereatico adjecluin r r t ( V I . G , 7, 8. VIII. 1-2 e t
f 6 : X. 18.)
4) Sucei pnnerertici virtus ;~mylum in saecharam
cominulandi siirro gastrico non eodem modo turbatiir (VI. expcrim parali. 1, 2, 3; 4, \-]I. exp. pnr. 1 e t 2).
G) Mic effectiis siicei gnslrici, qiio succi pancreatici actio
iii dissolvendos adipes furbatur , s i acidum ejiis s ive na t ro ,
qiiod in biie inest, sil-e d i rec l r v ia addito kali eaustico neu-
trale redditiir, rursus tolii potest (1-11. 7, VIII. 3-11, IX. 9-17, X. 3-16, V l l I . 14. X. exp. par. 1).
6) Succi pancreatiri actio in adipes neiitrales eliam
aliis aeidis eodem modo turbnlur (\X. exp. par. 2-7, VIII.
38) Succus gastricus pcr fistulam artificialein ventriculi canis eductus et succus paiicreaticus itidem e cane sumtus est.
3
exp. Par. 2- 13): atque etiam horum acidoriiin effectus in-
terpellans, ubi v. C. natro bilis neutralia redcluntiir, rursus eva-
nescit (V111 exp. par. 4 e t 8). S i e a , qiiae e x experimenlis meis deduxi, v e r a sunt,
facile iritelligitur, iirri posse, tit in corpore vivo s u c c i ~ s ga-
stricus rebus Iaventibus iion imprdiat dissoliitionem adipum
neutralium Der succum pancreaiiciiin. Tollittir rniiii fiii: ef-
fectus ejus , s i siiccis alciiliriis ipsi admiutis in tnntum neu-
tralis redditur, ut p a r s siicci paiicreatiri siicco gastrico nori cnm-
mutata r e s t e t , qiiae turn in iieutralibiis cotileiitis inlestinorum
adipes dissolvere polest 39). Utiqiie e a ubservatione, maxi-
mam adipis in cliylo copisiii iidiltcrn libcrurn neiitralem e s s e ,
elucere videtiir, succi panrrrtitici facui t~tem adipes iieutrales
ext ra r ivum corpus aiiiniale iii aciiia e t b a s r s SIIRS dissol-.
rendi, uihil conferre posse nil ~r~i l icandi i in , qua rntiunc adi-
p e s neutrales e traetu irit~stirioruin in vasa cliylifera reci-
piantur.
C) C o m m i i t a t i o a d i p u r n s i i c e o i n t e s t i n o r i i m
a l c a l i i i o e f f e c t a . Yet teurc i seiilentinm siiam Iiis experi-
mentis probare studet: I ) Soltitionem alcalinilm teiiiiiorem ciim
oleo olivarum miscuit, inixtionemrpe ternperaturae 35 - 40"
39) Autequnrn aliqiiid crrti cdiei qieat, oilin sdipps neutrales succn panoreatico in corpore viru dissiilui possiiit, oeccsse est seltcm nliqnnteiius eoguoseamus ropiaiii suesi gistrici, succi pnncrenlici, siicci enterici et hilis, qua* durnote dipesiione secern;itiir, nerjne minus, qnantum ;icidijruni et nlcrlium illa sccreta contineaut. Ciiin- ditiwem cihorurn quuque rim nliqunm exseiere prababile est, quum, si magnani copinrn alcalium continennt, nd succum gaitricum neu- traIia;indum cooferre possiut, sin ver" segnnm copiam acidorum, succi pancr~alici actionern in adi~ies eliam majoribos difficuitatibns implicaturi sint.
C exposuit. Liquor sprc iem lacteam assumpsit e t in duo
s t ra ta seress i t , qiiorum superius magis opacum mnnebat e t
globulos adipis continrbat, irifcrius minus opacum, s e d pror-
s u s lactenin apparebat. - J a m in cnarrando experimento
pergitur 4") : ,,'Jlit biefcr C ~ ? ~ ~ I U ~ ~ O I I n.<iillto Yatteueci ritt Q a n n s
ftii8, tn1ld)tc t l iii bie trhlii$ntr f$iua@ nIfaIii@e %öfltn$ tltib
esi.bitlt cB 6ei 35-40° C.:! Liquor intestino contentus se-
ciiridiiiii ilifiisionis legt% ciitn iiquu.e inlestiniim eingente s e
inisciiit. - Similliiniiiti e s t experimrntum seciinduni. Malteucci endosmoii~etrurn so:iitioiie :ilrniiiia tcuuiore implerit e t iri
„ c m U l s i o n eui': inodo ilictam iriimisit. i).leinbiniia fuit vesica
iirinaria bovis. ,,E mii l s i 0:' in solutionem alcaliriani trarisiit
c t liqiioris columnam trigitita inillimetris elevavit. - I n ter-
tio dri,iqrie experimento, duobus iniuiidihulis aerlualiter a r e n s
implrtis , alteri aqua , aite1.i solutio alcalina superinlusa r s t ,
e t quiim ulruinyue fluidrim p e r arenain permeasse t , aeqiialis
o!ci copia a d utriusqiie infuiiilibiili contenta t a r d e addita est.
Quo racto oleum :li.ena solutione alcalinn imbuta celerrime
imbibcbatur, areriam r e r o ayiis iinbiilam tantum in ~ u p e r f i c i e
tailgebat.
Jiigenue profiteor: nte non intelligere, qiiid ,llatteacci in
describendis his experirnentis vocabalo e m u l s i o n i s signifieari
relit . E:mu!sio eiiiiii! ijearitum eqiiidein sciam, dicitur tantum
subti!is distribiitio inechanica adipis p r r liquorem acliiosum,
<juae cfficitiir materia aliqua viscirla: quae e t cum adipe et com lirliiore aquoso misceri possit. Niim lfatteiicci r e v e r a
non aiiimadvertisse credi pessit , in nuilo experimcntoriim suo-
rnm d e mechanica ejusinodi distributionc olei Per liquorem
40) JjeUere Mr@ia rot. 1847. B i e n G. 347-349. Berbauuii$ Y. ?ßiof. 'mntteurti iit qifa.
3*
aqilosum sermonem e s s e posse, sed iibiqiie oleuin liquore a!cx-
lino, cum quo in temperxtiira aueta miscerrtur: simpliciter in s:i-
poncm commutetilm e s s e ? Contra hanc scntentiam merim, mu-
tationein o!ci in sapoiiPm faetnm e s s e , a f e r r i non potes t , in
primo csper i i i i~nto adliuc adi l~ is globu!os in saponcrn non
coinmutatos in strhto sllpcriorc cogni l~ei [~otliisse; nain sinip!ex
liiijus phaenomeiii Causa ers t . qiii~d so:utio alcalin;i non satis
. Fortis e r a t ad omncci adipem in sapoiizin iniitandeiii, rliinre
residiiuin olei, quassatioue in pnrvos globu!os disjectiiin, in su-
perlieie natiibrit. Itaque iIlatteueci in erperiinentis suis d e adipum
endosmosi semper e s altera par tc liyuorem aqiiosiim alcaii-
num, e s altera solutionem saponIs habuit. Inter hos diios
liquores xffinitatem rhemicam essfnre , iiloti igitur seeuudum
diffusioiiis leges inter s e misceri, nrino mirnbitiir, rieqiie ver0
haec experiinenta quidqiinm conferunt ad eiplicaridiiin Iiroccs-
sum , quo adipes resorbeaiitiir ; iram iiii miuime in saponeoi
commntati, s e d , qiiod saltem d e mu'to majore copia dicen-
diim e s t , in forma adipuin neiitrii!ium iri vasa rliylifera yer-
veniunt. - In tertio espcrimeritu virum doctum rationcs
memliranac mucosae intistinorem riidiore ralioiie imitatiim
c s s c , quam ut inde quidquam certi concludi possit , v ix est,
quod moneam.
Itarlue omnes t res opiiiiones siiprn allatas d e rheinica
mutatione adiqiiin neutralium, u t in vasa rI~y!ifera resorheri
possint, i is, quae ntltiuc exposuirnus, rerutatas e s s e , conce-
dendum er i t , eteriim: 1) Commutatio ejusmodi non fit, quod
chemicn e t microsccpica esploratio ctiyli demonstrat: quum in
eo n d e p s , saltem longe maxima copia e jus , in Forma adipis
liberi reperistiir. 2) Nulium seeretoriim, cui hanc mutationem
tribuerunt, neque bilis, neque siiccus pancreaticus, neque suc-
- 37 - cus eiitericus, Fiicultate adipes so!veridi gxiidet. Suceo Iian-
r rea t i ro quidem faru ' tas c s t adipes in acida e t bases siins
dissolveiidi, s e d iiie intra vivum corlius animaie, dummoilo
omnes fiinctioncs normnlrs s iu t , elfcctu acidi in sueeo gaa-
trieo coutenti impcdiri 1 i d e t i ~ r , quoiniuiis hanc dissolutionem
perficiat.
EP.
Snbtilis distributio meehauica adipiiin (inutatio in enniilsionein).
Lorigum e s s e t c t miilta siiie u!ia utilitate repeteiida es-
s c n t : 6i ciunes opinioi~cs liuc spectalites singulas perlustrare
veilem ; cnque magis hoc labore s i i l i e r s e d ~ r e posaiim, quod
n c exprriineritis qiiidem oinnes iiiteiitrir, quae s u t coniirinanda
aiit refiilandx esscnt , sei1 inultae nihil surit, nisi hgpnthcscs
a priori conccptac. Oinncs tiygotheses ad hanc catcgorinm
pertinrntes in eo roiisrntiiirit, quod siihtilcm distribiitionem
merhsnicnm adipum omnino necrssariam e s s e opinanlur a d
receptioiiein eorum in r a s n chylifera, e t in CO tantiim diffe-
raint, quod nlin :rlii s rcre to iii rcinali digestionis obvio Par tes
hujus subtilis distriuiiti i~ui~ ~di[iiirn tribuit. l tarisc d e omiiiiJiis
opiiiioriihiis, qiiac d c hoc proccshii firoi~ositae siint, judicium
nobis forrnxre potcrim!;~, simii!~tr:iie ciposuerimus: 1) Ciir
siibtilis rjiismodi distribiitio mechanirn neeesstirin Iiabcatur;
2) num singuia sccre tn : iiiiiliiis subtilen1 iiiijusmodi distribu-
liuncin adipiim adscripset.int, re rer r t lias par les s u a i n e r e va-
leant ; et denique 3) rionne adilizs neiiirnles eliam recipiantur
dcfieientibiis singulis secre t i s , qiine tid iierficicndam distribn-
tionein illam omnino necessnria putatn sirit.
I n explorands necessitate subtilis d is t r ib~t ionis meclia-
iiicae adipum s ive commiitntioriis iiloriioi in emulsionem: u t iii
v a s a ehylifera recipi queant, aiite omiii:: e ruere studebiiniis,
iinde h a e c ol~iriio j a m adinoduin viilgata cxstitrrit . - Lit in
universiioi fliiidum ali(juod p r r corpiis solidum perietrsre pos-
sit , Iioc corpus par is iustrucluin e s s e oliortet; ~ i r a e t e r e a sr1.0
iiecesse est, au t Iii pori nullo alio corpore aiilea occiil,ati sint,
au t corpus, quod e o s jam occupaverit, fluido gcrmesturo cx-
pellatur , aut deniqoe ciim fluido p o s t n acceilerite arfiiiitiitem
quandam habeat , i ta u t conjunctionem rum illo inire vcl cnm
e o misceri possit. H i s eonditionibus nituritiir omiies procrs-
s u s in corporc orgaiiico, quos nomine endosmoseos e t e r o s -
moseos s i v e diffiisioi~is signiriramus. Omnes vasoruin parie-
tes, sicut in universum omncs t r l a e orgaiiicae poris gaudent,
etiamsi h i s a e p e minores siiit, yuam ut vel armato oculo di-
gnosci queant. P c r hos poros tain fluiila: qnae in ilisis coii-
tinentur, e rcernere : quam alia, qii:ie e x t r a surit, re r i l ie i .~ , c t
denique iitraque inter Se miscere va!ent. I n stiitii norms!i
omnes te lae animales aqiia imhotae surit , e r g o etism oinnes
substantiae in aqria solubiles permeare ~ ~ o s s u n t ; qunre iieioini
in menteiu veiiit r r q u i r e r e prculiares processus, yuibris su-
lutio salis alicujiis, vel Spiritus vini: vel aqiiosse solutionrs
organicae. V. c. albiimen, e tractu intesliuoriim in v a s a reci-
pinntur. Omncs sciuiit: Iias siibstautias, a fluido differente
quidem (saltem coiicentrationis gradii), s e d affini vel q~iocum
misceri poss i t , tantum p e r mcmbrari;iin animalem sejuiictris , p e r hujus mtinbrannc poros ciiin fluido illo aequilibrium ini-
t u r s s e t s e commixturas esse; idque citius tardiiisve consecu-
torum e s s e p r o majore miiioreve affinitate utriusflue fluidi , p r o var io gradu concentrationis ipsorum, proiit p e r membra-
nam interjectam mngis minusve attrahantur, denique p r o adju-
vantibus vel tardantibus rebus q~iihusdnm fortuitis cxterois ,
o t 11wssione aer is cet. Qiiam! is pori minimi sint, i ta ut com-
putxtioni e t mrnsurae subjiri rieqriesnt; qirin ctiiim s a e p e vel
fortissimi microscopii aulilio iie cognosei quidem possiiit, ne-
mo h a c r e impediri arbitrütur transitum liquoris vel tenacis-
aimi, v. C. albuminis, nam Liebig rcctissime dicit 4') : ,,gur
,,bif nbfvliite @röte cirte8 ~l i i f~gf t i t l t r )c i I@e1t8 giebi r8 fciit
, ,92nat; r3 ifi intntn iii~ciibliif, 9icl fltiitis, al8 her inefibnse
~,9us@ntcflei irgenb firier 91iir)re v b a ber g o s c riire8 poröferi
..$ijrptr8.:. - S i d Iiaec ipsn racii:tas membranac animalis,
secundum q r a m amries üquosac solutiones e t liqiiores facile
permeant , cuivis adilii vel oleo traiisitum dirheilem reddit, e t
quidrm propter miiiiirinm affinitatein, quam uiembrana e t a d e p s
iiiter s e hitbeiit. Seciiridum eslierimentn, qune Licbig 47)
institiiit. per vesicam ivinariam bovis, cujus par ie tes decimam'
pnrtem lineac crass i siint, aqiia jam siili pressione 1'2' liydrar-
gyr i effluit, oleum veru (olciim ossium) deinum sub pres-
sione 34' hydrargyri i per inroliicriiin peritonaealc hepatis
bor is vicesimam lineae Iiartrm r rassum aqun pcrmrat s u b
~i rens ione 8 - 10" Iigdrnrgjri , oleiiin s u b pressioiie 22 - 94" hydrargyr i ce t j 1iori.o 100 Iinrtes ves icae urinariae bovis
exsiccatae, s i a d ~ i o n d u i reslricimus, in t ra viginti quatuor Iio-
r a s 263 p a r t r s aqiiae piirne e t tnntuiii 17 par tcs olei ossium
recipiuut; 100 par les vrsir;ie oriiiariae s u i s exsiccatae intra
viginti quator Iioras 356 pnrti ,s aqiiac piirae e t tantum 12
p a r t r s olei ossium r:riliiiint: a tque etiam fiaiic parvam
41) Lliiterfu@ungeii u6er eiitige llrfnhtn btr brlftebeiuegung tm ihitri[ifien Drgaiii5muß Bon 3. Biebig. Braunf@ioeig 1848. 6. 3.
42) I. C. P. 6-8.
tione adipuin per bileni vel sucrum panrreaticum sermonem
nsuquam esse posse. - Qiiid igitur miitationc adipum in
eiuulsiouein s d explicandam eorrim reeelilionem in v a s a rIi!.-
l ifera profecimus ? Subtilem eorurn distributionem? d t haec
per s e iii liquore nullis diCiicu!tatibus obnoxir est. - A n aC-
fiiiitas eoriiiu cunl membraria aiiimali hac mutntione aiigetur?
Bliniine; membrana quidcm aquam jnm rontinens emuiaione
Iiiiiiicetal~itur, oleo piiro non humectabitur, nequc vero Iior
~iliat.norneiron pendet e x niictn aflinitate olei, qiiod in pmul-
sione inest: rum membrana, s c d e praera lente copia aqiiae
iii emiilsiorie, quae menibrhnwm humectat, e t quacum comps-
ra tae Iiarvne olei partiru!ae, microscopii aiixilio fantuiu con-
spicuae; e t lora membrariae his partieulis tacta iicqiie humec-
tata, iiul!ius mumenti sunt c t prorsus cvariesciint. - A t mu-
tatione in ewu'sioncm elirctiim e s t , ut oleiim rum aqua mi-
sceri possit. I foc quidein concetlenduin e s t , s e d niim iliud
hac r e v e r e nmnitatem eheniicam cum fluidis aqiiosis adipi-
rciliir, i ta ut serunduin leges diffusionis iuin illis miserri pos-
s i t ? Biinplex raliorinatio e t cxperiiiienta d i r ~ c t a contrarium
doeeut.
Ynleritin, niim resorptio adilium neutraliuin in roridi-
tione s u a genuina p e r diffusiuiicm erlilicari p o s s e t , bis ex-
perimentis e ruere s t u < l u i t ~ ~ ) : 1) Einiilsio, eompisita e x oleo
et contentis intestini teiisis Iiominis, per mernlrranam iiiiico-
sain iiitestini tiominis a b arlua destillata separa ta ernt. 2)
Iilem experimeiitiiin institiitum c s t eo tantum discriinioe, quod
loco ailune destillatae solutio tenuior kali riirbmici adhibitn est.
3) Emulsio e qiiiiique partibus albuminis soluli e t una par te olei per membrunam a b aqua destillata separa ta est. 4) Emiil-
43) 1. C. % 261. Z( n ur.
s io e lacte e t oieo composita per ineiubranani n lacte puro
separa ta eat, 5) Emu!sio e r aibiiiniiic e t oleo coinposita
p e r inembrniiain 8 pur* solutione albiiminis sepnra ta est. - I n ouinibus yiiiiiqiie experimcntis liqiiores motlo eirumcrati per
spatiuin qurituor dierum in coiitactu riirn inernbrana restitc-
riint, neqiie tarnen iri u!io eoriim vestigiuin nici pcr membra-
riani t r snsgress i auimadverti polerat.
Equidem liaec erperiinenta r ~ p e l i v i ; immisi enim in duos tii-
bti:os vitreos inter s e conjunetos e t tantum membrana separates (rluam mihi jaru ~ ~ r a e h i i i t rnembrsria mucoss intestini teniiis Criis,
j:!m invo'ucruiu serosum reiriim bovis: jam inesci~tcrlum felis) has
siibstantias: 1) I n a:tcriim tuliulrim oleiiin, iii alterum a q u ~ ~
drstillatam, 2) I n alterum tubiiluin olrum, iii alteriim seruui
sanguiiiis, 4) Iii ;i!terum tribu'iiin oleum, iii aiieruin seruin
snnguinis ar le factuin; i. e. so!iitionem sn!ium scr i silnguinis
in aqun dcsti!lnts, e t quidein in esdcm proportione, yiia iii
s c r o sanguiriis r~ l~cr i i i i r t i i r ; 1) I n altrruin tirbiilum seruui
saiigliinis a r te fiicfiim, in alteriim einii:sionein aniyg<laiariim;
5 ) 111 a:teriim tubulum serum sanguiliis a r te i'uctiim; iii a;te-
rum einri!sionem e x olco: bile e t mticilsgine giirnmi araliici
compositam. P o s t t res dics iii uu'io hoiuni tjuirique expcri-
nieritoriim uliiim olei vcstigi~rm per irieiiibraiiiim üejungentem
in liquorem vicinuin transierat. - E\ Ibis igitiir cxperiiiicn-
tis partim a Valcntinio, partiiu a iiie institutis sn t i s e!iirere
videtur, e lcgibus diffusionis ad!!tie notis transituin olei in
v a s a cligliiera expiicari non possr. - Qiiodsi igitur expiicn-
tioncni resorptionis adipum iieiitra'iiim ex eoruni nitrtatiune
in cmulsionem non omni scnsu carera ve l i s , hic sensus taii-
tum s p e nili potest, fore, ut a i p a parvas olei [iarticti!as me-
clianice p e r mcmbranam in cliyiiiin seciim pertrahat. Quae
- 44 - s p e s s i ra ta e s s e t , mutatio adipiim in einulsionem utiqile CO
conferret, u t a d i ~ c s in r a s a cliyli~era rrcipi posscnt, quate-
rius substantia coiijuiigente emu:sioiiis coliaesio in t r r olei e t
ailiiae particu:as vel 11otiiis iritcr utrasilue e t substantiam
conjiingentein orta est. „ L i q i i o r a q u o s i i s e m u l s i o r i i s
s e c u n d i i n i d i r f u s i o n i s l e g e s i n v a s a c l i y l i f c r a p e r -
v e r i i r e e t s i m i i l p a r t i c u l a s o i e i m e c l i a n i c e s i b i a d -
j u n c t a s s e c i i m t r a d u c e r e potes t : ' . H a e c e s t aoilen-
t ia , rliia qixarvis theoria ~ l e adipiiin miitatioiie in emulsionem
nitdtur necesse e r t ; singii!ae autein theoriae d e hoc processu
eo diferünt, iluoii j sm uni taritum secre to animali, jam pluri-
biis iaciiltas ejusmodi mutationem adipiim in einuisionein per-
iicieiidi adscribitur. J a m acriiratius disquiramus, num siii-
gulae ttieorisu copiosius expositae dcferidi possint.
Qiiam!ihct theoriam d e receptione adipum , quae miita-
tionc adipiiin in emiilsionem nitatur , e t 11 o u m c e r t tim q u C
sccretum ariimale sribslantiam ronjiingeiitcm e s s e statuat, quo
deficiente neyue iniitatio adipum iii cmu!sioneui, ncqiie coruin
receptio ie vasa cliplifera fieri possit , reiutatüm e s s e liqiiet,
simuiatyire euperiiiientis ilcinoiistratum r s t , s e r r e t o illo Cr-
cluso iiihiiouiinus adipriii, e t s i iriiiiima quantitate, iti r a s a
cliylifera rereptiiin esse. Siipra rnr ias opinii~ncs d e muta-
tione in cn~ii!sioncm proiatas eriumeravi, nerliic ver0 omnes
pariter drfiiiitae ab auctoribus propusitae sunt. - Hoiichar-
dat e t üaiidras loqriiiiitur qiiidcm d e mutationc adipum in
cmiilsionciii bi!c e t siicco pailcreatico elierta, i;eqiie r r r o 11s-
quain aper te ediciint, deiicientibiis Iiis ~ luohus secretis recep-
tionein adipiiin fieri non p o s s e , scd tantum sermonem fa-
ciunt d e modiiicatioiiibiis ,,qui doiverit faciliter son absorp-
tion'c. Frer ichs adipum mutationem iii emulsionem peceasa-
riam quidcm e s s c arbiiratiii., sed il!atn qiiovis scerr to lento
in tractiim intestinorum cffiiso perfici posse rredit. - Ilaller
plus momeriii triliiiit cliemirae, qiiam mechaiiirac artioni bilis.
Valentin sententiam suam, bilem conrerre all srlipiim rccep-
tionem: magis, tanqiiam hppot t i~s in , qiinrn tailqiiam dogma
erirtum proponit, e t leiito succo ent r i i ro non multo uiinorcm
T-im mechariicam in illiim processiiiii nilserihit , qiiam hiii,
Uerllnrd S O ~ U S haiid aml)igiie dirit; uiiiiis siicri [inrirrea-
tici niixilio mutatioriem nilipuiil iri einu!aioricm pifiei posse ,
i t ~ i ~ u c h h o succo deficiente i l h s iion recipi in r i i sa Iactea;
nppellat rnim succrim pai1rre:iticum ,:I'* g e n t 11 n iq iie e t i 11-
..d e s l i e n s a IJ l e d e Ir< formation d e ce liquide blsnc Iiomog&ue,
.,qui cirrule rlans les v a i c s ~ a u s lac tes , r t auqiirl on donne
le iiom d e chyle 44). Diliici!e inte:!igitur, ciir Hernard succo
pmweat ico so:i prae c t ter i s hauc iaru'katcm adijres riiin a i p a
iii emii!sioiicm conjuiigeiidi adlcribat, iiriiim iLlc rnanifesfo tan-
tuin leiititia sua hanc conjiinrtioii~m amlioriim lii~iioriiin hete-
rogeiieorum adducere poss i t ; eteriiiu seiuper memoi.ia tenen-
duin est, hic omnino iioii e s s e sprmoiiem tle clicmirn s ibs tac-
tiariim mutatione, sed tantiiin d e subti!i distrlbiitioric mctha-
nica adipum per aqiiam. Etiamsi poneremus siiecum pan-
crratieum inulto Irntiorem c s l e , quam Iii!rm e t succuin ente-
rieuin, tamen inde lanium id sequeretur, propterea su1:rum i!-
lum potissimum agere in ejusmodi inutatiarie ailipiim in cinul-
sioncm, e t duo reliqiia secre ta uiodo dicta iii I.oc processu
minoris momenti e s s e ; Rernard vero contendit auceum paii-
creaticum solum hanc mutationem iil adipuin slatu aggrega-
44) Archives gknkrnles. Janlier 1849. Sonüles de CIiirnic ct de Phyaiqiie. Airil 1849.
- 46 - tionis provorare vnlcre. .4odiamus; qiiae argumeiita Uernard
profrrat. Iiie igijiir ad opinionem siiam sustentandam affert :
1 ) Experiiiienta extra Corpus aiiimalc riim ailipe e t
vxriin s e e r ~ t i s nniuiiilibus, i~omiriatim Iii!e, s e r o saripuinis, s a -
!ira: sueco gastrico, liriiiore eercbro-spinaii e t siicco pancrra-
tico a se iiistitiita, in quibiis adipcin: iibi rum siiiguiiu liqiio-
ribiis modo dirtis qiiassaiidu conjurictus eshet , seinpcr celer-
rime riirsus a b iis s:: st.juiixissc afiirinat, exerpto il!o expe-
rimrnto, i;i qiro si:scus pancrcaticiis adliibitiis esset, ubi emul-
sioiiern adliue post 15- 18 Iioras immatatam fiiissc dirit 45).
2) Experimcii:a iri anima!ibas vivis instiliita, iii yiiihus
se hapc invrnisse refcr t :
a) I n caiiibiis e t crinicii!is, qi i i siihligato diicto patirrca-
tico adilre pa i l i r rant : vasa ctiylifcra s t m p e r Liqiiore petiuci-
d o , limpido r rp l f ta rcprriebantiir, nuriqiiam v e r o adspecium
!acleiiin prae rie ferelitiot, yuae iis in ariima:ibris saiiis adipc
paslis esst. ~101rt. 48).
b) 111 cuiiieiiiis co!or alhidus vnsorum !actruiuui deuium
35 Ceritiin. infra exituiu diiclirs cliolcdoclii in deodcniim appnret,
i. e demum a b ostio duitus pniicr~aliei * T ) .
4) Dt>nique Reriiard iri rcm snem profcrt pharnomenon
pati;ologiciimi coriimemorat eiiiin in hominibns morho paiirrea-
t i s labornolil>iis saepc adi j~em riiis faec ib i i~ cxcrefum esse. 48).
Quod a d primiim argiimrefiim Bern:irdii prrtinct. i. r.
- 45) 1. C.
4(i) IPiustitut Xi. '7% 3 Mai I818 9. - A r c h i ~ e s gin4rn- les Jniivier 1M9 4. Aiionles rle Chimie rt de Ph?siqiie. Avri l 1849.
47) Srcliires piuernles J:iu!ier 1819 4. Annales de Chimie et de Phjsiiliie. Bvri l 18411.
49) Le.jostiliit So. i9i. 28 Fevricr 18-19.
ad experimsnta e s i r a rorpus auimrt!c ciim adipc et variis s e -
eretis animalibus itistitiita, ut eorirm facultas adiprs in einul-
sioiiein mi~ta tos in hoc s ta tu servandi coiistitiiatur, jani F r e -
richs monuit, s e in his eaperimentis cum succo paiicreatico,
sueco criterico, bile, spro sanguinis e t saliva rrpelitis tan-
tummodo diserimen miiiimum in lavorem siicei pascrentici
animadvcrtere p o t n i s ~ e ~ ~ ) , eerlissime r e r o ~tiarii aliis secre-
tis modo dictis, praeciqiie liiii et srlceo cnterico, ctsi miiiore
in gradu iliiam siicen panrreatiro, faciiltaterii iiiessc adipes
in emii'sionrm mutandi. Jiilii ad e x p e r i m ~ n t a comparativa
d e Iiac r e instituenda non sa t i s magnae copiae siicei pnri-
creatici silaul irl promtii erant: attamcn oleiim olivarum nru- trale (10 CC) Cum aeyiiali portione receritis l d i s bovis vet
eanis yuassarido eorijiiiixi, iii itun coir.positione oleiim aequa!i-
t e r cum hiie s e misciiit. Slagna qiriilem p a r s olri r t bilis jaul
intra pauras horas rursus e misiione s e sejiinxit, aitaincn
amplii~s duos dies inter oleuin puriim r t Iiilcm ptrrain s t ra-
turn olei in emu!sionem inutati rrstabat, riiiod paii!atim qiiiderii
minuebatur, sei1 finito illo Leuiporis spatiu adliuc 2 CC efii-
ciehat; bi:is purae enilu volumen 1; CC: olei puri $ CC
minutum erat. Itnquc neque sccundum expcrimrnla, quae
Brerichs instituit, neque serundum mca, oleum a bile tam cc- l r r i te r s e sejongit. ut non bili quoqiie, s i oninirio adipiim re- sorptio e miitatioiie illorum iii eniiilsionam pendeat , partem
aliquam in Iioc processu trihiiere possimus. - Uiide v c r o
ortum e s t discrimen inter experiincnta mea e t ca; qiiae Her-
49) @anbroorterbud) ber 9)$i)toIogie uon ~ n g i i e r 21. Breferiirtg 111. Bonb, 1. SIbtQeilung, 6. Piefe~ung. Btrbiiitung aoii %rof. Brt: ri@B 1649. G. 842-852.
nard iiistiliiit? Equidem credidrrim, illud inde derivari
P o s s e , quod Bwriard s rm[>er tnntriui mitiiinas copias bi is
(e CC) adtiibnit; rliium enim bilis hciillalrm siiam adipes in
emnlsioneni niutanili maiiifesto laiitum muco in ipsa rontentß dcbeat. iirque ver0 babita r;itioiie partium aqoosariim tantiim
muci in bilc rontiiieütor, iit ~i r a i i d ~ m leiititiam triburre pos-
hit) qiia SIICPUS panrrenticiis p r a ~ d i t i i s es t , facile intelligitiir,
eur biiis etiain inu!to ininarem eopinni ailipis in einir!siuuem
mutati ili hoc statu s ~ r v a r c ra l ra t . Quodsi i a m copia bilis
ariliibita tain iiarva est, qiiam iri cxperiincntis, quae Bernard
instituit, ppr SI- liquet, pariram ropiaiii inuci in bile rontenti
eliain iiiininam tautum olri copiain iri eniiilsionem ioiitare I a -
luisse, qiiarn obserra tor aiit omniiio iirgligere) aiit tantiilani
lialirre poasct, iit respcrtii noii esse t digiia. - Experiineiita
vero , qiiar. Stacli!nannb" instituit, atqur ß idder c t Srhmiilt
poatra saepissiinc repetiveriint: probaiit. coiiiam bi,is inlra 24 Iioras secretae iieqiiarji:ain tarn parram esse , u t , s i d e
ailipiim inotaiione iii rmii'sioii~.m styrmo sit; negiigi posslt; n e
IOC~~KII' <lt. Iciito siicco e n t ~ r ; c o , ru,jus efliracia in hoc pro-
ressu st,ruiidi!ni cnpcriinrrila, (411ae Frericlis institiiit, non mi-
iior c..t. - Ecjciid~iii igitiir seninduni ubservatioiies Frerichsii
e t meas primiiin argiimentiiin Ilernarilii reiutatum e s s e arhi-
t ror , e t biniitl ail a ' t ~ r n n i qiiaestioniiin s u p r a propositariim:
Xiini siiyii'a sccre ia , quibiis subtilis r,jiismodi adipum distri-
butio ailscripta sit , r e v e r a has par tes siistiiiere va!eant,
rcspondcre delieo, i!!is haiic facu!tatem esse.
Transeamus jam ad alterum argiinicntum Bcriiardii.
a) Berilard re ler t , in eaiiibus e t cuniculis, ductu paiicreatico
--
50) I. C.
subligato , adipe pastis s e vasa chylifera nuuquam Buido
a I b o , s e d scmper fluido non tincto, limpido repleta, adipem
v e r 0 in tractu intestinorum non in emulsionem mulatum, s e d
immutatum invenisse. Contra in animalibus sanis adeps in tractu inteslinorum in emulaionem miitatus reperiebatiir, et
r a s a l a c t ~ a liquore albido Iioinogenco turgebant. Itaque Bernardii argiimentatio tantum divers0 colore chyli e t diverso
liabitii adipis in trartu inteslinorum nititur, alque, ut miki
quidem videtiir, g r a r i vitio laborat; adhibita enim es t ab eo
coiiclusio prava , qua sarpiiis peecatiir, ,?post hoc, e r g o
propter boc ' l P o s t ductus pancreatici subligationrm nequc
adipes in tractu intestinoriini in emulsionem mutati sunt , neqiie chylus colorem albiim ostendit, quo post receptos adipes
tinctiis esse solet: e r g o , Bernard argumeritatoi; qoum in ani-
oialihas sanis utrumqiie [ib~enonicuon repcriatur, succi pan-
crcatici defeetns cniisn e s t , ciir adeps non mutatus sit in einulsionem e t proptcrea in v a s a chylifera recipi non po-
tuerit; vir doctus autem omnino negligit, operatiorii sangui-
neae, quae ad subligsnduin ductum panereaticum requiretur,
e t inilammationi, q11nC Jianc opcratioriem necessario seqiialur,
lortasse miilto inajus momeiitum tribuendum e s s e , cur ndeps
non resorbeatur, qunm succi paiirreatici defectui. Frer ichs quoque ad illustrandam qiiaestiouem, num succus pancreati-
cus e t bilis ad receptionem adipum in vasa chylifera neces-
sario requirarltiii~, expcrimenla instituit, quae ipsuru alia
doceerunt, qiiam quae Bernard ex siiis eiucere opinatus est.
Experimcnta ejus haec ruerunt: 1) I n relibus, subligato ductu
Wirsungiaoo, vel pancreate ligatiiris miiltipliciter lraductis de-
structo, lacte vel carne adiposa pastis, nisi reactio inflammatoria
nimia erat, major minorve numerus alborum vasorum chylifero-
4
- 50 -
rum repertiis est. B et 3) In jnveneis caiiibus et fclibos,
quibus per loiigius tcinpus cibus non datiis erat , intestiniinl
tenue miiito infra ostia diietus pancreatici et ductus cliole-
doehi siibligatum, iri:ra ligaliiram aperlum, Inc cum oleo oli-
varum, vel oleuin olivaruin nnlrim: vel deuiqiie oleiim oliva-
rum cuui albumine injeetiim, vii!iius iritestini ct integiimento-
riiin externoriim clwusum, et iiiterjectis duxbus tribusse lkuris
animal iiiterircium est. Iii plrrisque exempiis vasa iligliferR
albida reperiebantiir ! pliiriin:~ Ii;iec vasa et maxiine rep!eta
erant in iis aninialibris, in qiioruni intestinum iac iiljeclum t'rat,
sei1 etiam in liis excinpliu bis omiiino deeraiit, iibi Fortis in-
jectio iniiamdtoria in iritestinoriim parielibus ;ippareiixt. - 4) In fciibus, quibus diutius cibus denrgatus erat, iritrsliriiim
tenue in media parte dissectiim, in utruiiique Oiinidiuin o:ruiii
olivaruin injeclum et deinde itiriimque separatiin ligatiira
clausum est f iri oiniiilius esperirnenlis cjiismoili in sliperiore
&midio iojectio msoriiin lacteorum praevnlebal, attamen etiain in ioferiore dimidio Ijxud rarn albida vasa lactca conspicie-
bnntur. Prerirtis e s his experiuieirtis concludit .bnG her
,,lteijstritt ntiitraltr gtttc i ~ i hir Chylus :@eiii&r oqnt a x i t m i ~
,,ftiiig btr ?ion ber 2cbm ober bnit I'nnrreas gclitfcvten Grcrtie
,,nlög[id) ifi. 23iot b t f ö r ~ t ~ i t iiibifi fitilteiniaiit init brin 9arrn-
,,ffift bic W~ifiin$iitc berfclbeit, iiibeni iie bic feilte %trt$tililng
,,iititidn, bcId)c, b i r bic %iIc$iiijectiurieit (2) beivtiien, bie ,,e+ iBtbiitgnit8 i$~e% 6iriDriitgrri% iii Die Chy!us=@efii@e bar:
fie&5l)1t+ 1t;igue experimcnta, qirae Prericlis instiluit, rur-
siis directa via experiuientis Ueinardii contrndicunt, qiruui e s
illis succus pancreaticus adipum reeeptionem in vasa cbyli-
51) 1. C. p. 850.
- 51 - fern tan'um adjuvet (et cxperimeiita adeo in dubio relin-
quunt, iitrum magis succus pancreaticus, an biiis hoc adju-
mvntum praestet), minime aiitem illo solo elfieiatur, ut adipes
omnino resorberi possint. Niriime quidem negligcndom est , ex Prerichsii experimenlis proprie tsntummodo primurn, in
quo quamvis duclu Wirüriugiano subligalo tamen alba vasa
chylifera conspiciebantiir , p l e n a vi probandi gaudere. Etsi enim Frerichs iri rcliqiiis experimentis dubitationi, nonne for-
tasse adhuc succus pancreaticus in traetu intestinorum fuis- set, eo oceurrere xtuduit, quod aniiniilibus per longius tem-
yus cibuiu dencgavit , niliilomiilus tameu fautor npinionis a Uernaidio prolatae contra illa experimenta tiaec Fere afferre
possit: Quiim tota argumentatio, utrum adeps receptus sit,
necne: in his experimcntis tantiiiii ex albo colore iionnullorum
vasorum lactroriim pendzat, ad provocandum vero hunc colorum
n:bum niiiiinia copia adipis reqiiiratiir, etiam minima copia succi
~imcrcaiiei, quae, ~liiamvis iiniiualibus diutius cibiis deriegatus
sit , tamen forlnvvc in trartu iiitestiooruin fuerit, forsitan sußecerii s d Iisnc miriimwm adipis copiam in emulsionem mu-
taiidum atqoe ita prac.pararidam, u t in w s a lactca recipi
possit; ilsque nrgurnentatio non iam stricta est , ut nihil ob-
jici possit. - Postea ostendam , quu modo experimentis
Frerichsii a me repctitis iiihilominus omnino certa vis pro-
bnndi eomparari possit. - Rfaximi momenti esse mihi vide-
tiir iri Prerichsii experimeirtis, qiiod cx iis elucet, vehementi
inflaminatione seinper adipis rcceptioiicrn impeditam esse, in
iis exeniplis vero, in quibus inilammatio minus gravis Cuerit,
conditionibus ceterorjuin aequalibiis, adipem receptum esse.
Haec observatio cum experientia mea, quam cum lectoribus
jam communicabo, omnino consentit. Jam antequam commcn-
4"
tatio Frerichsii mihi innotuisset, exprrimenta mea ad solven-
dam quaeslioncm, num succiis panereaticus a d adipum re-
sorptionem necessario reqiiirerctiir, instilueram, atque pariler,
a c Frer ichs , hoc n e g a n d u m esse iuvcnrram. E n argii-
menta mea 62) :
1) In fele d. 12. mens. Sept . meridiano t e m p r e dtic-
tus pancreaticus subligatus est. Jnflammatio non admodum
gravis e s s e videbatur, felis sattem d. 15. m. Sept . non
coaeta pxuluium carnis edebat. Dd. 16. e t 17. m. Sept. ci
botyrum liquefactum Per os injectum e s t ; sex horis post ul- timdm pastionein animal strangulatioile iiecatiim est. VHsa
c h y l i f e r ~ inde a pyloro usqiie ad inediam partern intrstiili
tenuis erant omnino lactei Coloris, itemqrie cisteriia cliyli; iri
ductii thoracieo color non tam maniiesto lacteiis e r a t , atta-
men bic qiioqiie nlbescens. A p ~ r t o eanali digestioiiis in ven-
triculo e t usque ad mediam gartein intestini tenuis butjrum
liqiiefactiim inventiim cs t , quod inter cffliiendum rigescebat.
A media parte intestini tenuis usque ad coeciim intestiniim
omnino vacuum e r a t , saitem neque butyruin, quod oculis rion
arrßatis cognossi p o s s e t , neque collectum macum enterieum
continebat. Etiam in colo e t recto perpaura contenta repe-
52) Subligütiunem ductus pancreatici in lelibus Prof. Bidder seioper hnc ratinno yerfecit : lnfepumcnta rxternn Jdominis in linea albp iulnere 2-3' lnngn dissecta, perit<itiaeiim in caindrm directio- nem npertam, omcntum prsejncena nd lat~sprutrusum, et duodeoum leni tnctiorie eo usque in vul~ius pri>dtietum est, ~ i t duetiis cbuledochus, ergo proxime ab eo rllictur pincreaticus coospici posset, Deinde
auxilio acns oblusne inter ductum choledochurn ot dvctum pnacrea- ticum circa hunc ligatura circumduiin, firinit~rque constricta et duc- tus panercaticus inter ligaturam et inseitionem in duodeoum dissec- tus est. I n quibus exemplis ductus paoeicaticus nun dissectns, vel, ut i n uno canu, omnino non subligntus, sed tautam diruptus eat, hano operntiunis mutationem indicabu.
riebantur, quae muco e t substaiitia faecali, admixta parva Co-
pia butyri, constabant. Quinqiie horis (:um dimidia ante mor- tem animalis ejectio alvi fiierat, quae maximam Iiartem e x
butyro liquefacto, in a e r e libero rigescente constabat. Liqiiet ergo, in hor exemp'o Sex horis post pasiionem biityrum de-
inum usque ad mediam partem iutestini tenuis pervcnisse, itaqtie etiam tsntiim usque ad haric regionem color Iaetciis
vasorum chyliferorum aiiimadvcrtebatur, et minirs albus era t
color ductus thoracici, quippe qiii dcmiim parvnm copittin adi-
pis recipere potuisset. - Ligatura ductils pancreatici jam
soluta era t , communicalia vero ductus dissecti nondum rcsti-
tula; etenim n e teniiissimuin qiiidem specillum neque extrin-
seciis nerlue e cavo intestini ipsiiis in portionem ductus W i r -
songiani intestino adhaercntem iiiduci poterst, quae exaudato
p'astico elausa e s s e videhatur; in iinem vero a d pancreas
conversnm specillum induci poterat.
2) D. 12. mens. Sept . etiam in alia fele eadem opo- ratio faeta est. Bnimadvertebantiir sgmptomata inflamma- tioiiis vehementis dd. 15. e t 16. m. Sept. Butyrum liquefac-
tiim p e r OS injectiim et quinqrie horis post ultimam pastionem
nnimal strangu!atioiie necatiim est. Vaaa cliyliiera praecipue mediae partis intestini tcnuis aper te aibo colore tincta erant,
etsi inu:to minus tiirgebant, puim in experimcnto primo; om-
nia vasa chylifera adspeetu l i n ~ i s margaritarum fcre similia
erarit. - Ligatura adhuc arc te adl iaerc l~at Gni iliictus \ E r -
sirngiaiii r d pancreas converso, qiii ab intestino sectione se-
paratus erst. - I n CRVo ahdomiriis aoimadrcrtebwntur sym-
ptomata vehementis imlammationis (exsudala plsstica c t fluids) ; d. 1% mens. Sept. etiam intestinum tciiue prolapsum era t ,
quod demum hora una post eonspeetum et repositum est.
e r a t 53); quare Contra horum experimentorum vim prohandi
forsitan afferri possit: fieri ~iotuisse, ut nihilominiis, diimmodo
n e ambo fines dirupti duetus ~~ancree t ic i e situ siio emoti es -
sent, succus pancreaticus e x alter0 in alterum transiret atque
i ta in tractum intestiuorum ~ierveuiret. Quam paruin probabi-
l is conjectura ejusmodi s i t , qiiicunqiie aiigustiam ductiis pan-
creatici novit, facile intelliget.
5) Die 19. mnes. Octohr. ratione supra descrilita iri
ductu paucrealico felis canniila affixa est. D. 20. m. Oct.
meridiano tempore cannula evulsa est. Tesper i ejusdem diei
p e r u s animalis butyrum liquefnctum injectum, e t postero inane,
quatuordecim horis pos t pastionem, e t 48 horis postquain
cannnla inducta erat, e rgo nullus amplius succiis panrreaticus
in intestinum influxerat, auimrl strangulatum est. T a s a chy-
lifera superioris partis intestini teniiis aper te albiila et, ut in
experimento secundo, adspcctu lineia margaritaruln similia
erant. Ductus thoracicus liquorem tantum paululuin albescen-
tem eontinuit, s e d pressione in intestina facta celeriter cliyio
albo repletus est. Ductus paacrerrticiis dirupttis npparuit ;
specillum in utranique apertiiram induci potuit, e t ~irotrusutn
tam in pancreas quam in duodenum pervenit. Iri intestiiio
tenui adeps in emulsionem mutatus repertus est.
6) Die 31. mcns. Oetobr. meridiano tempore ratioris
supra descripta in inferiore majoreqiie ductu panrreatico canis
53) Cannulam et ligaturam in omoibos cxpsrirneotis evellcudu e dnetu pancreatico et abdomine romovi, quoniam Iinc agendi rafioue, quamvis rodis videatur, me minos vehementem inflammationem pro- vooatunim esse speravi, quam ri ad lignturam dootus pancreütici salvendam Cavum abdominis iternm aperuissem et intestina pro- traxissern.
ope ligaturae carinula argentea aftixa est. Superior ininorilue ductus pancreaticus subligatus est. Csque s d meridiem diei 2. mens. Nov. siiecus pancreaticus exceptus, drinile v r r o can-
nula cum ligatlira evulsa cst. Iiiter sutliras vii!neris nbdn-
iniiiis lsrgissirne effluxit secretum tiirbidum a!calinum, quod
amylum fere extemp'o in saccharum commutax-it; iii caiore,
qiio aqua f e r r e r e incipit, admoduni imperlpcte coagii!atum
cst, neque adipes neuti~ales in acida e t tiases siias dissolvit,
e rgo , ut u ta r verbis Bernardii , „suc ~iaiicrentii{ue morbide'<
fuit. Mane d. 3. mens. Xav. c t mane d. 4 mens Nov. ca-
nis carne vescebntur. Eodcm die diiabiis horis cutn diinidia
post ultimam pastionem canis occisus est. Tam vasa cbglifrra tolius tractus inteslinorum, qiiam ductiis thoraricus, liquorem
lartei coloris coiitinelinnt. In disquisitione anatomica superior
ductiis pancreaticus nillii~c tirmiter siihligatus reperiebalur. in-
ferior diruptiis.
7 ) Die 28. mens. Sept . eadcm wtioiie, qua in qua-
tiior prioribus experimentis, diirtus parirrcatiinus felis subliga-
tus iieque vero dissectiis est. Duabus diebus sequentibus
per o s ejus butgrum lirlucfactuin injecti~in: e t die 30. inens.
Sept. s c x horis post ultiinam pastiouem felis strnngulatione
necata est. T a s a cliglifera intestini tenuis, prsecipue dimidii
iiilerioris, atque ~ ~ l i i c t i i s thor~icieiis iolore lacleo tincta erant.
- Ligaturn ductiim pancreatieuin jam disseeiicrat, amboque
iines ejus aperti e raut , itn ut specillum e luco, ubi ductus dissectiis erat. e t in duodenum e t in pancreas pcrduci posset.
I l i s septem experimentis, u t cquidem ürbitror; p!acitiirn
Rernardii , suecum pancreatieum esse ,,l'agent uniqiie e t
„indespenseble d e la formation d e e e liquide blanc homogene
:,auquel on doune l e nom de chyle", refiitstum est.
Esperimenta, qiiae Drodie in felibus neonatis iiistitiiit,
in quibes sublignlo ~lurtii cliol~ilocho iii vasis chy!iieris ,,au-
cuiie trace d e chgle", sed Ruidilm ~~cllocidum repertum e s t s ) , v idr r i Iiossint probare, Bilem omiiiiio neccssariain e s s e nd
adipiiin rrccptioneiu in vasa Iactca; scd ctiam Iianc opiiiioncm
hlsam rsse, his diiobus eaperiin~iitis demonstrntiir.
8) Die 5. meris. Nov. meridi:~no tempore ratione jam
ssepi:is descripta iii fcle intcguinenla esterna abdomiiiis et
peritonaeum itperta, duodenuiu pau:iilum protraitum c t ductiis
choledorhos proxime ante iiisertioirero in cluode~iiiui ita subli-
gatiis est, u t d u c t i i s p s r i c r e a t i c u s l i g a t u r a n o n s i m u l coin p r e l i e n d e r e t iir. neiride , driodeno reposito, eystidis
ielleae iuniliis Iiarvn forcipe correptus e t incisus est, ut bilis
in ipsa coritenta eriieuaretur (in qua opei'atione animal itri
positum arnt, ut cystis Felles iiirimuin lociim orcuparet, qua r e
prohiliitum est: rie bilis in abdoinen s c elTuniierel), atiliie tum in incisura cystidis felleae iannu!a argeritea aiixilio ligatorae,
quae vulnus circa cannulam perfecte clriiidehüt, affixa est,
iit biiis rliiae pos tes secerneretur, semper sine ullo impe- diinenlo exteriora versus cffluere passet. Cannula promiiie-
ba t ppr abdominis vidniis, qiioil , repositis omnibiis inteslinis,
suturis clausum est. - T'esperi diei 6. m. Rov. e t manc
d. 7. m. N. biitgruru liquefactiim per os fclis injertiim, e t
vesperi d. 7. m. K. ilovein Iioris post uitimam pastiol1Pm animal strarlguiatum est. I n intcatino tcniii neqiie vaiiie Du-
mcrosa nec adinodum replctn, nttameii aper te nlba vasa eliy- lirera rcper ta sunt. Doctiis thoracicus coiiti~iiiit liquorem tur-
bidum coforis opalini, qiii e t i p s e , intestinia leniter pressis
54) Magendic Journal de PLpiologie 1823. Snme 111. 1). 93.
coiorem albcsccntem iriduebat. Ductus eholedochus Firmitcr
subligntiis rcperic:batur, ita ut neque e latere egstidis feilrae
netlue e laterc tractiis iiitestiuorum specilium per lorum sub-
ligntum perduei possct. Ductus pancreaticus noii e ra t subli-
ga tus , sed omnino permenbi!is. Cgstis fellea non continuit
bilem, quae s r m p e r lihere effliiserat P e r tolain abdomen
symptoinata gravis iniiaminntioiiis npparebarit.
9) Die 93. mens. Nov. eailem operalio in f i l e fiicfa
es t eo tantum discrimine, rluad siniul cum ductii cliolcdocho
etiam duetus paiicreiiticns in ligaturam comprehensus et sub-
iigatus est, i ta ut tam pancreatis quain hepatis srcretiiin ab in- testinoriiio tractu secliid~i-etur. Bilis ralione in 'esperimento
o c t ~ v o descripta rxtcriora versus derir-nta est. Vesperi ejus- dem diei, meridie d. 23. e t meridie 11. 24. mens. S o v . butgium
li~~uefactiirn per os ariim:r!is injcctum, e t vespcri d. 4t . m. N. no-
vcm Iioris pos ultimam postionem ielis strangulata cst. Y a s a
ctiylifera intestini teiiuii , etsi ~ i u o r e copia quam iii feiibus
s s n i s , aper te lnctei co!oris ernnt duclus lhoraciciis clrylum
lactcuni coiitinuit, iieilue vero admadiitu r rp le lu i erat. Trac- tus intestinoriim sa t i s la rus fuit; e t jam f c r ~ iiullam corilractio-
ncm motumquc peri.taiticiim miinifeslavit.
DIagendie 5 5 ) jam ante viginti quinpuc ünnos idem inve-
nit: quod eqiiidein, i. e. qiramvis bile absolute cxcIu3a tamen
adipein in vasa ctiylifera retilii. Vir illc doctiis enim enar-
r a t duo experimrnts, in rliiibiis subligatua cs t ductiis chale-
dochus animaliuiii a d u l t o r ~ i m ~ quae adbuc 8orinullos dies post operationem vivebant ; quibiis esperimentis sibi persiiasit:
„yue du cliyle hlsnc a v ~ i t 6th form6." -
55) PrCcis elementaire de Physiologie. T. 11. Paris 1825. p. 1i7, 118.
S e d jam redeamus ad succum pancreaticum. Aequa es1
qiiaestio, qiiae causa e s s e possit , eur Bernard subligalo
diictii Wirsungiano nunquam chylum album ohservaverit , Freriehs vero ntque ego eiindem saepius luciilenlissime vidc- rimiis. ßernard non aecuratius describit exempla, in qitibiis
ductum paucreaticiim siibligaverit e t animnlia postea adipe
cibauerit , s e d tantum simples ractiim narrat j itaqiie difficile
es t dijudieare, irr qiia r e causa sita sit, cur diversa invcne-
rimus. Eqiiidcm non possum reperire aliam cnusam, nisi eam,
quam Frericlis jnin attn!it e t ego sncpius probatam ini'cni,
nimirum inflammationein, qiiae operationein sanguineam seciita
Facile tam vcliemens fit ut animal brevi tcinpore pcreat,
aut ut saltem statim, posti[uam ariimal iuterfeetum est, praetcr
magnam copiiim exsudati liquidi e t plastici, intestiniim tain ato-
num c t laxum reper ia tur , ut neque stimulo acris ipsum tan-
gentis neque adeo pressione et vcllicatione a d motus peristal-
ticos incitari possit. Qtiin e tractu intestinoruin, qunm in Iiac
conditione sit: neqiie adeps iieqiie nliud quidqsam resorbeatur,
mirum esse non polest. Itaquc eliiim e t Frericlis e t ego
tantum in iis experimenlis manifestain adipis resorptionem
animadvertiinus, ubi inflammationi~ sgmptomata nari i ta magnum
gradiiin adrpta erant. Arbitror igilur, inflammationi adscri-
hendum esse, quod Bernard ilefectiri sucei pnncreatici tribiiit.
Etiam milli non omnia experimenta prospere successisse e t
certos eveutiis praebuisse, vix es!, qiiod dicam. Tantum novem illa cxperiincnta allata e s r r i e triginta triuru erperi-
meotortim, in qriibus duclus pancreatieus subligatus est, adipes
dcficiciite succo pancreatico in vasa chylifera recipi posse
demonstraverunt; sed mea quidem opinione jam uuum e r p e -
rimentum, quo hoc probatur, dummodo n e rationi, qua expe-
rimentum institutum sit , quidquain jure oQici possit , sufiicit
a d refiitanda omriia exp~r imrnta , e qiiibiis contrarium eliicerc
videtur, qiiamvis multi sint.
Qii~im igitiir etiam secundum argiimentum, 11uo Brrnard
theoriam suam susteritare sliidet, a me rcfutatum e s s e credam,
e t ad tertiam quaestioiiem initio Iiujus cnpitis proplisitam: Nonne etiam adipes neutrales sine anrilio riijosvis singiiloriiin
secretoriim, qiiae ad hiint: processum necessaria esse opinati
siint, recipi possint ? - hoe firri possc rcspoiideriui ; adeo affir-
mare audeo: S u c c u i n ] > a n c r e i i t i c u m n o n s o l i i i n n o n
o m r i i n o n e c e s s a i ~ i i i m e s s e a d c f f i c i e n d a m a d i i i u r n
r e c e p t i o n e m i n v a s a c l i g i i i e r a , s r d n e a d j i i m e n -
t u m q u i d e m m a j o r i s m o m e n t i h u i c p r o c c s s u i p r a e -
b e r e. - S i adipis receptiu in vnsa chglifrra teriium e
mutatione adipis iii emiilöioriem pendet , rnea qiridem oiiiriiune
necesse est, copia adipis, quae resorbcri qura t , Per copinin
substantiae emulsionem conjiingentis e t , rii fallor, ctiam p e r
copiam liquoris aquosi a d emii!sioncm prarbiii dcfiniatur; sal-
lern major eupia sulislnnlioe conjungcntis necessario majorem
copiain adipis in s ta tu ernulsionis s e r v a r e , ergo prnesente
rnajore copia subslantiae conjungeutis etiaui plus adipis rcripi
poteritj e t e x eonlrario deniinutio copiae siii~stantiac conjun-
gentis erficict, ut etiam niiiior copia adipis in emulsionem
miitetur e t in vasa cbylifcrn rrsorbeatar. Contra Iias cori-
clusiones a me fac tas , iit equidern crediderim, a priori nifiil
diei poles t ; videamus jain, num elirm ehperientia probentur.
Erpcr imenta magni momenti, qiiac tloiisringault in aiia-
tibus instituit, demonstrant, in liis animalibus eertum qucndam
finem e s s e , ultra quem jam nihil adipis ~ m p l i u s e traeiu in-
testinorum recipiator, a d qnem vero etiam semper perveninlur
dummodo satis mi ter iae ad recipieiidoin offeratur. Boussin-
spult anal rs colriis triitina enpeirsis vnriai.iim siibstantinriim
adipeni coijtineiitium cibavit, post certiim t r inp~is r a s inter fe-
cit , excremeiita et contenta iutestinoriim callegit, ütque exn-
minarit, iliiaiituin adiiiis in iis inrbset. Deinde e iiis-
criiuine iiitcr. copiam ailipis ilevo~riti atrjue copitim :idi-
pis partim exereti; ~iartiru adhuc i:i tracfu intesiinorum
rrper t i , iompiitiire potuit tjuantciri ndipis rrsorptum
esse t , e t jam totam adipis copiani rrsorptam pri' tenipus,
quud ad cjiis reeiptioncru nccessarium l'urrat, aequaliler diri- deris ia reni t , yiiaiiliim adipis li!iis iniiios iiitra harem iinam
airns certi punderis reciperet. Boussing;iult his utiliir vrrbiaee):
:,('CS ex~Prie i iccs iuoi,trent que Ia r(ii;iritit6 d r graisse ab-
..sorbee daris uir temps ilonne par lii paroi dcs Organes di-
,.gesiifs e s t srnsibierneiit Ia m&me, qucllc qiie soit Ia nature
,.Ainsi le rarao ijui renlermc la moitie de son poids d e
.,iiiatitre butyreuse, le inrd, le beiirre ni&% nu riI, ont fourni,
'iiciire i tris-peii prbs H decigrnmmes de g a i s s e .
:IC't ,~t reite yiinrititi quc p;rrüit s e borner, pour I'animal
,.i{iii a (36 LP slijet de ces rcrhircties, la faculte absorbante
..des org:iiies.': In omiiii~iis csp~r i tne i i t i s , q u ~ e Houssiugault
institiiit, ;~niitibiis rosccssuiii i s t , ut qunniuin aquue i p s i ~ libe-
r c t , potarent, siibstaiitiae r r r o ndijiem conlinentes, quibus
ri'ustar: hiint, diversissiinae ernnt. Quomodo jain in his ex-
periinentis e inutstione ndipum in eiuulsionern explirnri potest
Fere semper nequa coyia adipis, qiiam auimal syatio nnius
Iiorac rccepit ? Theor is d e mntatione ndipum in emulsionem
coi;tra hoc factum tantum u n a rntione stsbiliri potest, irimi-
56) Eap6rieiieeu slntiques sur Ia digestinu par M. Boussin- gault. Annales de Chimie et de l'liysique. Troisikme Serie. Tome XVlll. Paris $&%G. pag. 858.
rum en , ad rertam quxndam copiam olri vel adipis iri cmul-
sionem perfrctc inutandain etiam certrm copiim substnritiac
conjongentis requiri. Suhstantia conjungeiis vero, sive in
succo panrrratico, s ive in siieco eiiterico, siva in p!iiribus
Iiorum succoruln simul eam iaesse putamiis, s viv0 coryore
ipso e t probabiiiter in copiis omnino crrtis srcertiiter ; eu
hac igitiir eonstanle copir substnritiac conjiingeniis cunsbns
cnl~ia adilris rerrpti fuitasse rxplirari pnssit. R a e c exp!icatio
haud iiiepta e s t ; quid rrero, s i in eh~~~ir i ineut is copiü sub-
stnntiac corijiingentis minuitur ? .Ilaniirstiim est; s i lioc faetum
sit, t:intum niiiiorem rnlii~in adiliis in ciiiii'sioiiem iiriitari~ ergo
e t i ~ m tanluin minoreui ropiam in vasa cliyiiTcra resorbcri
posse. Hor aiitern seruiidum ~xyer ient iam meain niiniu~e ita
ne habet, saltem copia recrliti iidipis non eudein gradu ininor
rst: quo sulintanti;i cori.jen~eiis rnirioltiir. Enperiiiienta Iiarir
rein spertaiitia in tabulii 11. hiiic rommentrltioni ailjecia roni-
p i~s i ta sunt , atque hic tüntiimuiodo enpiicaliuries rionnuilas :id
Iisnc, tabulam afferain e t conclusianrs ex Iiac ~hpei.irnentorum
scrie a ine faetss prnpoiiam.
Substarrtiarum, qune nd paslioiicn :idiiibebnntiir, sernper
Pa's a!iqun tri~tiiia peoss aetheris actioui exposita est; doilt-c
aether jam nihil iiditiis anipiiiis e x eii exrilieret, drinde copia
adipis ope iietlieris cxtracta in temlierrturn 10O0 C siccatn
es t , donec pondus jam rinn iaiiiiierrtur; ileiiiqri~ r a Iridiia
adipis poudere couiputaturn e s t , qiiantuni adipis tota c o ~ i a
sirbstsiiliac nd pastionein coiisiimptae rontincret. - Quo,lvis
aniinaliiim, in quibus experimenla iiistitui: proaime antc quani-
libei pastionem e t statim post cnm trutina pcnsuui es t , u t
eopin nutrimenti siimpti ( s ive illiid ndipe eolo, s ive carne
simul constabat) arcurntissime delioiri passet. Facile iiitelli-
0,620 grm. adipis receperuiit. Hanc copiam adipis slralio
unius horae a fOOO grm. poiiileris aniinalis receptain brevi-
tatis causa c o p i a i u r e l a t i v a i i i nominabo, r t ubi posten de
eopia adipis horae iinius spatio rcecl i ln serino erit, semper
intelligenda est Iiaec copiii rclativ;~, i i is i clpresse eominemo-
rntiini ist, mc de copia nbsoliita l o q ~ i 5 ~ ) .
Ji im ad eiperiineritn i; sn trariseninus.
~ ~ b u s saiiis, quibiis Experimenta I -V I I I farts suiit iii fc" usrine ad expcriinenli iriitium ao'ita riuirimenta ~ i r a e l ~ i t a erant.
Primo die vc l ririmis diioliiis dielius hne f eks sua sponte
rnsgnis ropiis adipis veseebaiitiir, postex vero i idrps i is per
os injieieiidus erct. Teinliiis esperimenti (CO!. 111.) i n his octo
riniinalibiis computrituin Cs1 r x prinia pastiune iisyiic nrt tt'ni-
poris momentiiin 2-4 horis post 11!1i!niim pastioriem posituin,
cponiam v i x stattii poiest, aiup'iiis 21 horis post past io i~ im
adhue quidrliiam ailipis e trnclu intestiiiurum rcsorberi. prae-
sertini quiim o!nnes fc!cs adipe iiirnis satiiralae vrhementibiis
diarrliocis Iaboravei.int, ct, iilii aiiiina ia [?er plures dies coti-
tiniios adipe pasta erarit, 3 6 Iioris post u!tiiuan pastionem i n
excrenicntis salteiii ocii;is non nriiiatis j;im ni l i i l adiliis rognosri
potiicrit. Ceteri~m: u t r r r o r qiinm niahime Ilraecavrretur,
58) Hoc loeo mihi rnonenduti~ rat, ntiotiem :t nie initnm nd ciimpar;iiid;is ndipir ropi:w n i l i i ~ r a i a :i~iiiiinlihiir rrsurptas, iiirnirum reductionem tatiiis copiiie uniiis Liorae spstiu resorptne .ad iOOO gr. pendcris ariiinalis, furtitxso itnn ~nin ioo rertam fuisae. Probabiliter ~ ~ o t i e s nitio inter e~te~lsionern rel ~mo ino exeoltionrm tractus in- testinalis et corporis poodos realiicie~idn c t sociindum hanc r.~tioncm resorptae adipir copiae cumliarnndie eraot. Qooniiim vern ratio inter massam eaiialis digertioiiis e t m:issnrn totius cnq~oiis fere een- Staus e s t , etiem metlindn a mo ad cnmpnratiooem adhibita naii ohor- turn easc erroiem a l i i n j u ~ momenti crediderim.
post ultimam adipis injectionem i n omnibus his experimentis
felibus niitrimenta omnino denegavi; omnesque faeces, quae
intra 60 horas post u:tiinam paslioiiem exeretae sunt, eollegi,
quo tempore exrcto nihil adipis amplius i n traetu intestinorum
fuisse, satis certo statui posse rrediderim. Experiments V et 1'1 iii eadein lele facta sutit; inter finem prioris et initium
alteriiis experiinenti felis rursiis per octo dies carne pasta
ernt. Experimeiitiim F IT1 eo tanlum a reliquis differt, quod
snimal jam 15 horic; [ ~ o s i ~ir imaiu pastionem necatiim est,
intestinorum vero content;~ rationi: siipra descripta collecta
et aeiheris actioni exp0s i t ~ sunt.
Experimenta I X - X I 1 1 instiliita sunt i n lelibus, i n quihus
secundum methoduin Frerichsi i ojieratio faeta erat.' Animali-
bus Iier 36 horas ante operationem riutrimeiita denegata erant;
deinde i n ex~ierimeii l is 1X et S l igalura superior ratione j sm
antea descripta, (ubi investigationes de iiiutitione butgri in
acidiim butyricum i n rrivis aniinalibus enarravi), proximc infra
pylorum applicata, infra ligaturam intestinum apertum, copia
pcnsa butjrri liqiiefarti per pi irvi im tuhulum ir i illud injeeta,
et altera quorlue ligatura etiam siipra i i i s~r t ionem ductus
~ianereatici e t diictus elioledoehi spplicata est, i ta u t secreta
~ ianr reat is et hepatis i n traetuui intcstinoruui libere etiundi
possenf. Post exactiiin tempus col. I11 iu<licaliim feles slran-
gulat;ie sunt , contenlisque intestinoruin , i i t descriptum est,
rollectis, aettieris aurilio ailcps r x i is extrsclus est. I n
experimenlis XI, X I 1 et X111 Iigntiira siiperior polliee uno infra
insertionem ductus pancreatici e t ductus rboledoehi applicala - -
est, i t a u t secrela et pancreatis et hepatis a parte tractus
intestinorum infra ligaturam posita secluderentur ; reteroquin
E*
quod jnm pondus earuin haud mu:turn differens iiidieat, om- niiio aequalem r e l a t i v a m r o p i a m adiliis singulis horis
r e c ~ p e r u n t , e t quidem mzijorrm, qiiam ii'luni e s omnibiis a!iis
auimalibiis, in quibus Iiaec c1periment;i nostra f;~ct;r suiitj c o -
p i a vero a b s o l U t a in ulrayiie diiTerchat, e t copiae relali-
v a e , quae in reliqujs animalibus resorpta est, mu:to propior
erat. I n utroqtie autem experimerito m i u i m e n e g l i g e n i i u m
e s t , has duas feles solas omiiiiim aniinaliuin, in quibus expe-
rimenta iustiiuimus, poudiis 1000 grm. rion habuisse, . i ta u t
secuiidum viam a d relativain eo~iiiim ndipis resor l~t i computan-
dam a me initam, adhuc aliquain ropiam adipis adderc debe-
rem; quam plus r e s o r p s i s s e n t , s i ~ ioudus 1000 gr. h a -
i l u i s s e r i t . Utriim igilur Causa: cur Iiaec duo animalia uiulto
majorem eopiam relativam ridipis resorpseriut, iii tiac com-
putandi ratione quarienda s i t ? a n ~iu t ius in appetitii niitri-
mentorum in aniiualihus jiiveiicis relative inajore, qiiiim Iiac
ae ta te noii so!iim e a , iluae .jani e rs ta i i t , eonservaridü, s r d
etiam uova formanda sint, iii dubio reliuquo; hoc vero constat,
in utroque aniinali sub iisdein cunditionibiis eandeiu copiam
relativaiu adipis r rsorptam esse.
Exprrimeiita I\-; 5 V1 r t ' i l l normam milii eonaiituere
videutitr, quaiitam copiam relativem adipis felis sana iiniiis
horae spatio resorbeat ; c t resorptne copiae in iis r e v e r a
i c r e oinnino aeqiiales siint, qiiiim iri omiiibus copia 0,6 gr. re-
sorpta s i t , atqiie Iiacc cupia in singulis tantum O;U7 differat.
I taque milii s ta tuere videor, 0:G grm. cam e s s e adipis eopiam,
quam in fele sana 10OU gr. ponderis animalis sub conditio-
iiibua solitis unius Iiorae syiatio resorbere possint, ad quam
sententiam stabilieiidam etiam hoc imprimis coiiferre videtur,
quod, yunmquam a d e p varii geuer is iis da tus est, jam buty-
rum, jam lardum, jaiu caro: e t qiismyuam aqua aliis praebita,
aliis drnrgala e s t , taiiirii oiriirs aequalcs copias re!alivas
adipia resorpserunl. I11 experimeiito VIlI mirior copiti relativ* adipis r r s o r p t a
est, attamiri Iioe discrimen, u t equidein crediderim, simplicitcr
inde expliealur, qiiod rininiiil uori tam diu, quam priora, adipe
pastam est. Tolum erpcrimeiitiim tnntum 16 Iior;is durwi t .
atque in Iioc parvo temporis spuliu 4-6 Iiorae (intra qiiod
tempus semlier adhuc adipem in veiilriciilo inverii), per yuas
adeps iii veutriciilii moratiir, atque: iit rx(ieriniznia 1S. X, XVI, S\31 et X V l l l doeeiit, iitiqiie tanlummodo iniuiniti copia
adipis resorlieri viiictiir, jarn niaiiifestam dilirrcntiam iii copia
adipis resorpti (,ffieiwnt, iiccesse est. Iii esperiineiitis I-V11
rea aliter Se haUet, nain in iis txiitum 4-6 1i01,ae post pri-
mam pastioricm nihil a d adipein rrsorbcndiiui coi~tiilisse pu-
tandae siiiit; quonirtin, ubi xiiimalia pilstea r a s t e sunt, iieces-
sar io scmper adhuc taiitiiin atlifiis in t rar lu iritestinorum iu-
e r a t , ut eo, quod iiovae adiliis coyiac in veritrieulo mora-
bantur, processus resorptioiiis uiterruinpi iiiiniiue posset.
Experiments 1 X - S \ l l i I'ncla sutit in oriimalibiis, qiiae autea ~[~era t i i i i i i sriiiguincnc siiiijrcta eraiit. Seculiis Sum iii
his experimeiilis nictliodiim olrer:iiidi: q u a n Prerichs adhibuit,
quoniaiiri in iia jaiu nori driiioiistr:iiid!im erst: qiiamvis absoliitc
euclusii stircu pnncreatiro ve! bi!e taineii odipciu in v a s a
chyliiera recipi passe (Iioc etiini jaiii supra den~oi:stlatam est),
sed id taiituni; eliawüi coliin sulistanliae conjiiugcntis a d adipes
in eniulsioii~iu mutauilos ueccssariiir ita miriiiatur, iit minima
res te t , coliiam resorpti adipis tiun so!um noii codeni gradu,
s e d fere omnino non minui. Di(ficile e s t haec experimenta
ita efiicere, ut, subligatis ductu panrrentieo e t duetu clioleducho,
secrcta pancreatis et h e ~ a t i s absoltile cxcludantiir i nnm iit
certo persuasum nobis esse [iossit, jam neutrius sccreti quid-
quam in trarlu intestinoruin inesse: saltcm 24 Iioras inter
subligatioiiem et primam ~aslioiiem animalie pi,arteriisse oportet
(quam legem equidem in experimentis p. 33 et seqq. enitrratis
secutus siim), tum ver0 semprr jam reaetio iuflwmrnatoria orta
est, qiiac teinpore subsequente etiaui augelur; itaque animal jam
non saniim est, sed aegrotat, neqiie scinius, Utrum deminutio
copiae adipis? quae resorbeatur, seqiielis operationis aaogui-
neae, an exclusioiii secretoxüin modo dictorum adscribenda sit.
S i vero operatia ea ratione efficitur. qunm Frerichs adhibuit,
illa celerrime finitur, quivis pro!agsus reliquorum intcslinorum
facile praecaveri p o k s t , iutrstina tnntum pcr breve tempua
aeri exposita sunt: duadeniim nan \,ellicatur, quod in s~ibligando
ductu pancreatico evitari neqiiit, alqiie niiimnlia jam iiiterlici
possunt, anteqiiam major reaetii) inflauimaloria r t licr eam
atonia et laxitas lractus iiitestiiinlis ortn est; diiiique hoc
modo etiam prohibetur vomitus, qiii alioquiri inflammntione
provocatiis experimenta saepissime irrita reddit. Sed etiani,
operatione secundum banr metliodum farta, eopiam bilis, quae
fortasse ndliiic in tractu intestiiioriim esset, e l eiiam mttgis
succi pancreatici fere oruiiino iiiill;im fuisse: inde elucct, qiiod
animalibus scmlier Per 36 horas nutrimenta denegsta siint, et
inter inediam, qiiod de sucro pancreatico etiain Bcr~iard 60)
commemorat, tantummodo perexigua coliia iiorum secretorum
in tractum intestinorum e\,aciiatur.
In experimeiitis IX et X. secreta heyiatis et pancreatis
60) Archives geiierales. Tomc XIX. Jaurirr 1849. 3 Ex- perience.
in tracturn intestinorum cffusa cum butyro, quod et ipsiim
directa via in tractiim intestinorum injectum erat , sine ullo
impedimento s e miscere poterant. In iitroque experimento
major copis relstiva adipis unius liorne spatio rrsorpta est,
quam in experimentis IV - VIII, in quibus butyriim per
a'iquad tempus in ventriculo moratum erat, nimirum 0,84 grm.
et 0:73 grni. Jam si cum liis dilobus cxperimrntis comlia-
ramus experimenta proxime scqiicntia XI, Xl l et X111, in
quibiis omnibus ligatura superior iiifra insertiones ductus cho-
ledoclii et dortus pnnrrealiri nl,plicata, ergo mixtio amborum
secretorum cum biityro iujecto prohiliita erat, resorptis co-
piis adipis fii.missimum argumentirm nobis praebetur: 1) Quam-
vis iitroque serreto fere absolute excluso, tameii non solum
adipem rrsorberi passe. s rd %) etinin iie adjumentum quidem
alicujas inoiueiili ad adipum resorptionrm utroqiie seereto
praestari. .In exprrimruto XI rxiim prorsus eadem wpia re-
lslivn atlipis resorpta ernt, quae in cxperimento IX (in quo
utruinrliie sccretuui ciim biityro s e com~niscere pulueral); iii
esperimento XI1 minor iluidem copia, attnmen msjor, quam
in experiineiilis IV - VIII; denique in expcrimento Xll l sa-
tis ~ ia rva qiiidem copin relatiia adipis resorpta rrnt: copia
abso!uta ver0 uniiis Iiorae spatio resorpta superat eopinm
abso!utnm ndipis in experimentis I - V11 reecpti.
I11 experimento XIV canis; tujus bi!is secreta omnis
pt:r fistulam rystidis felieae e corpore derirabatiir : succus
pancreaticus vero sine uilo im[iediineuto iii tractuin intestino-
rnm effundebatur, 11erexignam eopiam relativam adipis rrsarpsit,
copia absoluta vero iinius horae spatio resorpta non miiltum
diflert ab ea, quam f e k s in experimentis I-V11 receperunt.
Doleodum est, non iaeta esse experiments ad deiiiiiendam
- 74 - copiam adiliis, quam ranis snniis singiilis lioris recippre posbit,
i ta ut hoc experimentum proprie Iantumiuodo udbiberi possit
ad demonslraudum, adipem etiam absolute excliisa bile recipi.
I n experimento S V felis: iii qua tam hepatis quaiu pan-
creatis secretiim a tractii intestinoruin alisolute cxc!risum erat,
miiiiniam ropiniii relativain sdipis omuium animaliuiu adliuc
eiiiiiueratorum resorpsit, atque etiam copia absoluta tanlum ei
acqualis r r a t . qiiae in experimrnto I1 recepta es t , ad quod
felis omnium aniuialiiim, in quibus esi>erimenta fecimus, miniioa
natu adliibita est. Nihilominus lalicremur, s i c x his duobus
u:iimis experimentis coiieludere vellemus, bili in adipuin neu-
tralium resorptioiie peculiarrm quandam lunctioucm expiendani
e s s e , etenim 1) iii iitroquo experimento appare t , q i iamvi~
bile aliso!iite exclusa tarnen adipem recrpturn esse, ergo l ~ a n c
rrcrptionem etiam bi!e non praeseute fieri posse ; 2) obli-
\~isrenduiu non rst, in utroque aniuialia non gavisa esse bona
vaictudine, srcl quufn laugiiis triupus post operationern prae-
teriissrt , jam ortam c s s e reaetionrm inliammatoriam curn se-
qtielis suis. Ceterum bilem in processu uutritionis in uiiiver-
sum magni inomenti e s s e , jaiu elucet ex experimentis, qiiae
Scliivanri~') primus instiluit et novissima tampore Didiier et
Sclimidt rcpctiveriint. quum aiiiinalia~ in quibus Batuia artificialis
cystidis iclleae applieata eat: qiiamvis bono ciborum appe-
tita gaudeant , e t coosuetam copiaw nutrimentorum, quae a d
conserraudam integritwtem uecessaria s i t , consumnut, tarnen
semper emacienlur; tertiam pwrtciii ponderis normslis amittant,
e t tandem ipso marasmo moriantiir. Cujusb;oi!i vero funetio
bilis in digestione s i t ; Utrum transitum nutrimentorum liqua-
Gi) ?MUtrB Ilrdjiv. 1843.
torum in intestinoruin villos ridjuvet, an simiil cum niitrimentis
resorpta demum ad postea scquentes mutationes eorum in
corpore reqoiratur, adl~uc in dubio reiinqiiendiim est.
I o experimentis XVI, XVlI e t XVIlI ventriciilus juxlv
pyioriim subligatus e t butyrum per ocsophagum apertum in-
jectum est, u t comperiretur! oiim jxm iii ventrieuio ipso adeps
re iorber i posset. I.eurct c t Lassaignc62) eliirmant, s e in
equis avena niitritis vasa cbylii'era alba e ventricuio cxeuntia
vidisse: qiiae quideni probare riderentur, adipis rcsorptionew
jnm in ventriculo firri. Equidcm profiteor, me in feiibusj ca-
nibus c t cunieulis ndige niinquam v a s cbylifrrum albuiu
e ventriculo exiens aoimadrertisse, s e d bis in felibus e t
semel in cane v a s cbyliferuni Iactei coloris valdc repletum
prosime infra pyloruin, ergo supra insrrtioues ductus chole-
docbi e t ductus ~iiiiicreatici. Itaque Iianc quaeslionem ex-
perimeritis direetis so lvrre roltii, sed iis milli persussiim est,
o[)cratiouibus uecessariis tarilos impc-tiis in curpus fieri, ut
erperimeiilum ccrta ddcere oinriino non {iossit. Eu quovis
eiiim cxpeiimento oriuntur vcliemrntissiinae vomitiiritiones,
quse documeuto siint, in quam excilnto s ta tu veiitriru!us sit,
quuiu siibligwto trarlu int~~stinoriim iiunqiiam lnotus peristalticus
mire acccleratiis, <lU~tPii~is c dejectione coiitentorum ~ E ~ c ~ u s
intestirialis serius i>rii:s conseijiirnte dijudicari gosset: obser-
r a t u s , s e d etiam post hiitic opcrationein plerumqiic vomituri-
t ionrs o r l i e aiiit. Qiium subligalis ventriculo e t oesophago
ambae l i g a t u r ~ e iinlic<liant, qliomirius quii!qiram rnntriitornru
ventricß'i sursum vel deorsum evacuetur, etiam nihil gasorum,
G!!) Kechereiies physiiilogiques e t cliirniques pour serrir h l'bistoirc de la digestiou par Lenret et Lassaigoe. Paris, 1825.
- 76 - quae in vent r icu!~ insunt, exire poles t ; quare in omnibus ex-
perimeritis sectiunc factii ventricii!um iion solum surco gastrico
effiiso admodiiin rep!etiim; s e d seinper etiam gas is inclusis,
quarum natiiram riori accuralius investigavi, iortiter distentum
e t mado tynipüni intcnsum inveni. Minima iuit haec intpnsio
in experirnento XVIII: in quo solo etiam discrimen inter co-
piam adipis injecti c t rursus inveriti majiis itiit: qiiain ut er-
ror i in ohservando probahiiiter adscribi passe t , attamen hii:
quoqiie tarn esigiiuni, iit s i in animali sano quoqiie non plus
in ventriciilri rcsorbeatur, resorlilioncm adipum in ventrirulo
f e r e nullam fieri: statupre liceat, praesertim qiium in ventric~ilo
anima!is bona valetiidirie iruentis sutriuxenta riuiiquam iier tam
loiigiim tcmpiie commorentur. Ceternin ventriculiim non esse
Organon ail resorbeiidos sd ipes destinaliim, jam iiide elucere
videtur, quoil iie in animalibus quiilrm, quxe Per longiiis tem-
pus magnis copiis adipis pasla sirnt, iinrluain r a s a chgliiera
aliJa e ventriciilu exriiritia videmiin.
Experimeiita XlX e t XX Facta suiit ad solvendi~m qnae-
slionem, iitriim nil resorptio:!cni xiliyis nlirujus requiratur,
ut ille in teuiprraiura cnrporis anim:t!is liqueficri possit , an
sufficint, s i ille iii statii quam rniiiutissime pu.s t~r isa to in lrac-
tum inteslinorum perve~iint. Se i jue tamen Iiaec duo expe..
riinenta, ut equideiu arhitror, :id siiiveiidarn illxm qiiaestionem
adhiberi possuiit, s e d irrita l~abendn sunt. I n priure cnim
experirneiiti, aciduin steariiiiim pulverisatnm cuni b u b r o inixtuui
adliibitiim est, itaqiie nercsse e r a t , aiiqua pars acidi stearini
iri adipe solveretur, e rgo etiam resurberetiii j uihiiominus vero
totn copia acidi stearini adhibiti partim iri atatu lihero (26,O
grm.), partim in cliemica conjunctione cum natro (32,O grm.)
in excrementis c t contentis inteslinorum ruraus i n v e n t ~ est.
Iii hoc experimento primum e contentis intestinorum e t excre-
mentis omnis a d r p s , qui aetheris aiixiiio exfra l~i p o t e ~ a t ,
remolus, in temperatura 100° C sicealus, pensus, atrlue e r
ralore, qui ad liquefaciendum hunc adipem requirebatur, com-
putatiim cst: quantum aridi stearini in e o iiicsset. Deiode
excrements e t coritenta intestinoriim adhilc exposila sunt
aetioni ferventis spiritus vini, iii quo nalrou stearinuiu solve-
batnr, quod conjiinctione o p e acidi sii![ihusici soluta tale esse
cognitiim est, atqile tum e iiotn propurtione, qua acidum stca-
riniim riim Iintro s e conjungit, conipiitslum c s t , quanta copia
acidi stearirii natro adstricta esset. Commemoranduin vero
mihi boc loco est, acidum stearinum non fuiase clirmire puriim,
sed s e v o inqiiinntiim, quzirc definitiii copiac rjiis e cnlore, qui
ad ipsuin liquefacienduin rcqiiirebatur, mi!ii parum cer ta vide-
tiir. - In e x p ~ r i m e n t o XX, in qiio acidiim stetirinum cum
miicilagine gummi mixtiim erat, secundiim iheoriam omnino nul-
lum acidum steariniim recipi debuit. nilii:on:inus e copiu 7 grm.
evanuerant 2 grm. Ncque vero dijudicare a u ~ i m , iium haee copia 2 grm. r e r e r a resorlita s i t , quod qiiideio seeundum
experimenta, quae Oeslerlen63) ile cariioni* pii!rerisati re-
sorptione instiiuii, Reri potuisse vidca(ui., an in rx$ierimerito
ipso e r r o r admix.iis sit, v. C. mistiu e inueiiagine giirnrni et acido
stearino non sa t i s aequslis Cnerit, itu o t for tssse in par ie
lotius mixlionia injecta oinilino rioii tantiim aciili stearini ines-
s e t , quantum secunduin ~ropor t ionem, qua ambae substaiiliae
mixtöe erant. putandiim esset. Utcunilue r e s s e habet, mihi
63) BenIe unb $ieuftr 3titfd)rift für rationene nJirbitiit. @ei: beI6etg 1846. aber btn Eintritt non Poblrn iinb anbern unlüdlid)ea 6 t o f i n noin 9atmcanal aiiB in bie %Iutma@. Bon vrof. Deptrltn, 6. 434.
quidem haec duo erperimenta, u t j am dixi, nihi l probare, sed
s i certos eventus assequi velimus, rrpetenda esse vidcntur.
Conclusioiies maxime generales, quae ex l i is vigint i cx-
perimentis inodo consideratis dedi ir i ~;ossint, hae r r r e mil l i
videiitur esse.
1) E'elibus qiioqiie i n resorptione adipis gradus qiiidam
satintionis (iit i l a dicam). sive fiois copiae sdipis, qiisin certum
corporis pondus in t ra cerliiin tempus resorbere possit (ergo
fiiiis copiae relativae) cxstnre videtur, et quidem liaec copin
inter 0,6 grin. et 0,9 grni. variat.
2) Haec relat iva adipis ropia, qnae unius harne s~ ia t io
recipitur, cadem rnanet, etiamsi copia siibstantiae conjungentis,
qiiae ad ndiprs i u emu!sionem mutandos requir i t i i r , admudum
miuitta sit.
3) E rgo noii iicet statucre, adipum resorptionein pendere
e miitatione eoium i n einu!sioncni. - Di ise substantiae con-
jungentes? biiis et si i rrus pancreatiriis, i n eiperimentis meis
cxclusac Stint.; r i s tertiiie, siicci enterici (quam Valentin e t
Frericl is art mutaliunelii adipis i n emii!sionem coriferre statiiiint)
e i i~cr iment is giiiilrm, n t faci!e inteliigitur, examinari non
potcst , nttameri r r anslogia roncliidi posee crediderim, hunc
sucrum i n resorptiurie adipnm, rjilatenus xd eos i n emiiisionein
rnutii~idos ronferat: n»ii majoris momenti esse; qiiam i l ln alia
diio secrrta , nani l ~ i c qiioque sola lentitia sua subslantiam
conjungciitem ad effieiendam emu'sioiiem roiistitucre potest;
haec in!lolrs v r r o iii SIICCO pancrcatico maximo gradu iriest,
neque bi l i deest, et iiihilominus iitroque excluso, i t a iit sine
dubio multo minor copia adipis i n emulsionem mutari possit,
tamen copia resorpti adipis non minuitiir.
Transeamiis jam ad tert i i im argumrntum, quo Bernard
opinionem suam, snccuin panercaticum ad efficiendam adipum
resorptioneni necessnrio reqriiri, prohare ronafur. I n cuni-
culis ductiis ptiricrcaticus circiter 38 Cim. inrra durtiim rholc-
dochuin in intestinuin rxit, ntque Herni ird aifirmat, i n runiciilis
adipe pabtis i n i i s demiim vasis chglireris, qilae infra duclus
pancreatici insrrt ionrm oriantiir, chyliim lacteuiu ronspici, et
quidem pi'opterea, quoniam demuin in i l r ab hoc loro intestini
adiprs i n contartum succi pancreatici veniant, i l ~ q u e Iiinc
deml~m iaj i is H U S ~ iil i n emnlsionern miitari, ergo ad r~sorpt ione in
aptari possint. Haec siint ejiis verba: ,;et c'est eiissi pre-
;,cisemerit aprCs I'aboucliemcnt di i canal du panrreas, qiie les
.,vaisseauu chyliihres cominencriit a rontenir un chyle h!arie
:.graisseiiw, tandis qiie plus Iiaut i!s i ie reniermrnt qu'un chyle
,,incolorc e l tians[inrent'<"). - Eadr in iiie iere iisdcm verbis
a!io loco 65) rdixit. ci ideir i~j~i i postra Nagendir, l i l n e Edwards
r t Dirmss; tr i i i inlr i r i ab A r a d ~ m i a I'arisiensi ad examinandam
Deinnri l i i observaiionem constiliiti his verbis comprobnverurit:
:;Or, tant qiie les mal ier ts :i!imrntairis ii'ont pas attpint l a
,,rggion oi i elles se me!cnt au siic panrreaiiqiie, r ien n'iridiqiie
:Ja rormalion e t l a sepnration d'un chgle Inctesccnt, r ien ne
,,moritrc dans I'intrstin mCme rlue ics corps gras g soient
,,6mii!sionn6s. A i i rontraire, des que le suc pancreitique se
,,mPle aux alimenls, oii voit Ies graisses ~ '~mi i 's ionner , le ::cliyle laiteux remplir les rhgIii4res rorrespondants: et pour
:,employer ]es termes du rapport, r ien ne saurait donner une
,,idde des rdsullats de res eup6riences, qiii o f rent toute l a
„nettct6 d'une operatioii chgmiqiie cffeclu6e dans le laboratoire
61) Annales de chemie et de Physique. Avri l 1849. TomeHSV. G5) Archives gtnerales de 3fidecine. Tome 8 1 X . Jm~ier 1849.
- 82 - illa usque a d ductus pancreatici insertioiiem minus qoidem
irequentia erant, quam infra hanc insertionem, s e d non minus
repleta albo chylo, ita ut in hoc exemplo, excepto miuore
uumero vasoriiiu chyliferorum, prorsus nullum diserimen esse t
inter vnsa chylifera supra ductus paiicreitici insertionem e t iiifra eüm. V a s a cliylifera, ut soient; juxta vaaa s a n g u i f e r ~
e t his parallela decurrehaut, atque etiam vasa sanguifera
supra ductum pnncreaticum mirum iri modum minus irequentia
ernnt, quam infra enm.
4) Curiicnlus adultus; c ~ i i autea nutrimenta non denegata
fuerant, circitcr 20 grm. oiei olivarum pastus e t hora uns cum diinidie post necatus est. S u p r a ductum pancreaticum
tantum du0 vasa cliylifera eoloris paiilu:um subeoerulei repe-
riebaotur, infra hunc ductum vasa illa frequentiora eraiit, s r d
etiam in bis color e s subcoeruleo aihidus parurn couspicuus apparebat, idgue manifest0 proptcrea, quia nondum quidquam
~ l e i jpsius resorptum, aed haec sasoriim tinctura tantummodo
vestigiis adipis in nutrimento adhuc dato (lor~uo) eoritenti
elfecta erat. Apcrto trnctii iutesti~iorum oleum usque ad
locuni 14 Ctmtr. infra ductus pancreatici iiisertionem sitiim
persequi potuimus. Quolnodo jam hae ohservationcs meae cum Beruardii
observationibiis conciliari passihnt? Equidem nihil eorum, quae in describendis experimeiitis meis modo protuli, revocnre
atque id tantrim Beruardio concedere possum, infra durtus panCreatici iiisertionem vasa chylifera multo frequentiora e t ,
si esperimeutum tertiiim exripis, magis repleta niveique Co-
la& fuisse,, quum supra hanc insertionem r a r a minusque re-
pleta essent, e t cotor eorum magis e snbcoeruleo albidus,
guam laeteus appareret. Hoc discrimine atque diverso tem-
poris spatio, qeod in experimentis nostris inter animslis pastionem e t necem interjectum cst, etiam differentiam obser-
vütionum nostrarum erplicari posse crediderim. Rernard
enim nut vasu chylifera r a r a e t pleriimqoe minus repleta,
quae supra ductus pancreatici insertionem decurruut, non
auimadvertit, quod, qiiiim in spstio primorum 38 Ctmtr. in-
testiiri tenuis mire llauca vasa chylifera reperiantur, in inve-
stigatione non omnino diligenti Cacilc fieri potest, aut, quod
quidem mihi eliam probabilius es t , differrntia observationum
nostraruui e vario temporis spatio inlcr animalium pastionem
e t disquisitionem interjecto pendet. Bernard in Omnibus ex- periinentis suis tantum seniel olcum olivarum injecisse e t
demum 5-6 Iioris post Iianc injectionem cuniculos occidisse
e t exploravisse videtur. I n experimento 2, in quo Rernardii methodum slricte secutiis biini, Iirorsus cadem inveni, quae
ille; in experimento i quogiie, in qua s e x horis cum diniidia
post illatum oleum animal disquislvi, vasa cliyliiera s u p r a
ductus pancreatici insertioiiim mu!to minus, qlinin infra haue
inserlionem, attamen semper adhiic luculenter albido chglo repleta r rger i ; in rxperiniento 3 Contra, in quo quatuor horis
CIIN dimidia, duabus horis cum dimidia e t hora diinidia ante investigationem oleum iiijectum erat, tnntum in numero, minime
v e r o in repletione e t colore vasoruni chyliferoriim s u p r a
diictum pancreaticum e t iiifra cum deciirrentium differentiam
deprehendi. l tnque erluidein arbitror, consensum omuium
experimeiitorum a Bernardio factorum simpliciter inde expii-
cari passe, quod oleuin in vasa chylifera supra ductum pan-
creaticum decurrentia receptum, temporis spatio inter illatum
olenm e t disqoisitionem animalium interjecto, etiam semper
rursus e vas is ehyliferis ulterius progressum esset, eum vero,
6 *
s i breviore tempore post illatum oleiim peracto cuniculos
exploravisset, s iue dubio pariter a c me v a s a illa chylifera
chylo albo repleta iuventuriim fuisse. Quod iu experimentn
1, quamqiirm etiam longius temporis spatiiim post oleum in-
gestuni prae ter iera t , quain in Bernardii experimentis, tarnen
injectio vasorum chyliferoruin supra ductuin pancreatieum de- currentium reper ta e s t , inde explicari possc videtur, quod
ventriculus , e t tractus intestinorum adhuc admodum impleti
erant reliqiiiis natrimentorum ariten sumptoriim, qiiae: quomi- nus oleum celeriter progrederctiir , impediebant. Faci le lieri
potest, ut in superiore par te intestini tenuis motus peristal-
t icus aut omnino celerior fortiorque sit, au t , etiamsi non for-
tior s i t quam in ceteris pnrtibiis intestini tenuis, tarnen inte-
stini contenta p e r hanc regionem releriiis promoverat, quoniam
iila, quuin minus resorptum s i t , quam magis iufrn, hic ndhuc
conditionis magis liqiiidae sunt. E x u t r a t ~ u e Causa mihi tu-
Lisimum videtur experimenta e s ratione instituere, qua equi-
dem in experimento 3 USUS sum; ita enim non solum evitatur
incommodum, quod oleum in v a s a chylifera resorptum jam
ante disquisitionem e x iis rursus ulterius progrcssiim e s s e
potest, quuin e x veutriculo semper denuo oleum succedat,
s e d etiam eo, quod tractus iiilestinorum magna copia olei
impletur, impeditur, quomiuiis illud justo celerius Per superio-
r e m duodeni partem procedat, quum portionibus ejus jam
profundius degressis ee l r r i progressui olei semper deniio e
ventriculo afflueutis manifest0 obstaeulum objici necesse sit.
Itaque non possum, qiiiii secundum investigationes meas
contendam, etiam hoc tertium argumentum, qiio Bernard theo-
riam suam sustentare conatur, i r r i t u m esse. l t e n i m dubium
omuino non e s t , quiu in cuniculis vasa chylifera etiam supra
duclur pancreatici insertiouein decurrentia jam adipem reci-
pinnt. F ier i potest, ut adcps demum, postquam in contactum
succi pancreatici venit, in emu!siutiem mutatus reperiatur, s e d
haec ipsa adipis mutatio in emulsionem, ut jam supra demon-
s t r a r e conatus sum, processus e s t , qui adilium resorptionem
e tractu iiitestinorum tantum comitatur, minime vero a d eum efficieudam necessario requiritur.
Qiiarto denique argumeuto, quo Bernardii theoria nititur:
,,Dans les aiieetious du pancreas ou voit les corps g r a s con-
„teniis dans les aliments passer toiit entiers dans l e s deje-
,,ctions" '7) prorsus nullam vim probandi concedere possum.
J a m supra commemoravi, alios seriptores (Ballerum, Can-
stattium) idem symptoma, i. e. adipem in excrementis conspe-
ctum, ictero e t omnino turbationibus iii bilis effusione in tra-
ctum intestinorum exortis vindicare, atque non possum, quiu
hoc loco contra Bernardii argumentum eadem repetam, qune
ibi contra argumentationem ejusmodi casu pathologico nixam
attuli: 1) Deest demonstratio chemiea, eam substantiam in
excrementis, q s a e pro adipe habita s i t , v e r e adipem fuisse;
8) probatom non est, Iiexum cansnlem fuisse inter pancreatis
affectionem e t adipem in excremeotis repertiim; etsi enim
utrumque eodem tempore occurrebat, hinc nondum sequitur,
alterum e x altero pependisse, s e d utrumque aut e causis
omnino diversis 'aut e caiisa commnni atrumque efficiente
pendere potuit. - Denique 3) commemoratnm non es t , num
omniuo e t quantam copiam adipis aegrotlis comederit. - I n
easu nostro autem argumentationem phaenoineno pathologico
nixam e o minus admittere possum, qnod directa experimenta
67) L'Iuatitnt. Nr. 791. 28 Fwniei 1849.
physiologica, q u m aadiic enarravi, milli evidenter demonstrare
vidcntur, adipum resorptionem non pendere e succo pancrealico. Iiis expositis, Bernardii theoriam d e parlibiis, qiias suc-
cus pancreaticus in ndipiim rrsorptione agat, argiimentis mn-
xime probaiitibus singulatim a me reiiitalam e s s e arbitror. Ex tota e jus tlieoria niliil comprobatum inverii, nisi adipes neu-
trales e x t r a Corpus animale r i siicci pancrentici in acida e t
h a s e s s u a s dissolvi.
E r g o neque rhemicne mutstiorii adipum neutraliiim aliquo
secre to corporis animalis effectae, neque subtili distributioni
mechanicae eorum secreto pjusmodi adductae, secnudum expe-
rimenta nostru adipum resorptionem adscribere possumus.
Itaque jam nihil nohis res ta t , nisi u t hypotbesin tertiam d e
adipum resorptione, quam W a g n e r proposuit, consideremus.
Solidi adipes neutrales tantnimmodo ealore corporis animalis liqiicscunt. adipes rrero jam pei Se liquidi sine iilla mutatione resorbentur.
7Vagner GR) id tantom reqoiri arbitralur, iit adipes calore
corporis animalis liquentur, e t praeterea censet, quiim neqiie
membrnnn aqiia imbiita adipcm neque membraoa adipe imbuta
aquam permcare sinnt, inter digestionem probabiliter resorptio-
nem ver tractiis intestinalis superficiem internam ita distribu-
tam esse, ut alia loca ejus tantum adipem, alia tantiim liquo-
r e s aquosos resorbennt. - Freriebs") dicit: „Die 6qlinbcr:
f,9) @utbmPrterbud] ber '$$qfio[oflie von W. Oagner. ,,aer: bßuung" aoit Qrof. 5jrerid)B. B. 852.
68) Zrhxbafi ber fpetieTlen ?$ljqfioIogie Bon Bagner. 3 t t Uufiage.
;,epitijelitn, beroriber8 biejerti$cii, meI@e bii Gpigeir b a villi
,,befIcibcn, fiillcii fi@ n a d unb i i n 4 mit fiittcn %rbpf@cn, bie
:,ininter tiefer riiibriitgtn, b i l fie tnbl id bn6 gef~$lo~i ic , ntfifictia
,,ainpiiILtnartig rriudteric Grtbe brr !Dli[@jcfQc errei@m. >P ,,aiti b i rp %fhijt P@ tirle B r f ~ d c hinifQcn 9 a r m ; 3 n g a l t unb
„6ljiiIu8grf&fi ijergufieflt, fo gr[)t ijier bie Unfnabrne rar* aoit
,,Gtntteit, bir übrigen feitIi6pn Zvtile bcr got te blcibcn barin
,,tniififnß unDrruribert, bet$eiiigcii fi* i i i 4 t a n brm @roeefe.': - Frerichs igitur putarc videtur, cellulas epitheliales in apice
villorum adipum resorptioni praeesse. E . H. Webcr'o) cre- dit Re epitheiia e t forma et colore niutata reperisse, atque
statuit villis prae ter involucrum epillieliale etiam ulterum cel-
Iiilarnm s t r a t u u e s s e , casque cellulas non conicas, eglindra-
e e a s , s e d globosns e t liac mira indole praeditas e s s e , ut
aliae earum liquore albo, non pelliicido, aline vero liquore olei
simili, pelliicido impleantur, itii iit diversis eellulis facultas
liquores diversi generis reripiendi e s s e videatur.
Wagner i opinio, per traclus intestinalio siiperficiem in-
ternam durante digestione resorptionem i ta distribui: u t alia
loca tanturn adipem, alia tantum liquores aquosos recipiaot.
nihil explical. Nem, etiamsi hoc v e r e ita s e hahere ponamus, denuo quaerendum e s t , rluae cnusa s i t bujus distributionis e t
quo modo illu fieri possit, quum tota superticies interna tractus
intestinalis tarn diirante qiiam cessante digestione liquore
nquoso, succo eoterico, jmbuta sit. P r ~ b s b i l i o r mihi r4.w eest hypotbesis, ab initio ee i tas quasdam cellulas vel ecllulnrum
coogregstiones a d resorbendos adipes destinatav e s s e , atque
h a s cellulas semper adipem neque nnquam liquorem uqitosuiii
- 90 - 1) C e l l i i l a e r l u a e d a m n d r e c i p i e n d o s a d i p e s
d e s t i n a t a e i n t r a c t u i n t e s t i n o r u m a p r i n c i p i o e x -
s t a n t ; de qua Iiypothesi modo disseruimus.
2) B i l e n o b i s p r a e b e t u r c o u j u n c t i o s a p o n i s i -
m i l i s , n c q i i e a p r o b a b i l i t a t c a b h u r r e t , p a r t e m a d i -
p i im i n n i i t r i m e u t i s c o n s u m p t o r o m , e t s i m i n i m a m ,
c u m l i b e r i s a l c a l i b u s v a r i o r u m s e c r e t a r u m i n t r a c t u i n t e s t i n a l i o b v i o r u m i n s a p o n e s c o n j u n g i 7 1 ) . O m -
n e s h i s a p o n e s i n f l n i d i s a q u o s i s s o l u b i l e s s u n t ,
e r g o n o n m i n u s f a c i l e , q u a m l i q i i o r e s a q u o s i ,
e e l l u l i s e p i t h c l i a l i b u s r e s o r b e r i , e o q u e , q u o d e a s
p a u l a t i m s o l u t i o s e s a p o n i s i m b u u n t , e i f i c e r e p o s -
s u n t , u t e t i a m a d i p e s n e u t r a l e s f a c i l i u s p e r m e a r e
q u e a n t . - I t a expticata etiam Iiypothesis, qiiam Mutteucci
proponit, adipum resorptionem addiici affinitate chemica inter
liquorern alcaliniim, qui vas is chylireris contineatur e t internam
tractus intestinalis superficiem alluat, e t adipem, qui in nutri- mentis consumptis insit , haud inepta sit. - Contra hanc
hypothesiu modo propositnm, n e quis mihi objicito, adhuc
cpamlibet adipum neutralium mutationem chemicam negavi.
Semper tantom affirmavi, adipis in chylo obvii louge plurimam
oopiam e s s e liberum adipem neutralem, ergo necessario etiam
in h a c forma neqne ullo modo chemice mutrtiiui resorptum
esse , neque v e r 0 iuiquam negavi, acida adipum cum hasibus
71) In chglo quidem, quantum equidem aeiam, adhuc nenro vcida adipum cum basibos conjuucta demonstrnrit, aed pluresviri dacti in sanguine, V. C. Becqnerel et Rodier (Reiherohea sor la campositiou du sang etc. Paria IM), et utiqoe admndnm probsbile est, obylum ea ad ianguinem adduoere.
quibasciinque con,juiicta in sanguirie inveairi , e t pi.opterea
mihi etiam verisimil- es t , Ca jam in chylo iiiesse. Confiteri- dum milli e s t , m e in felibiis butyro pastis nilnqnam acidum
hutyricum in cliylo vol sanguine venae portae inveiiisse, sed
quo modo hoc faclum explicari possit, reperirc nequeo.
3) F i e r i p o t e s t , i i t j a u l m a j o r m i n o r v e c o p i a
a d i p i s , q u i s u b c u n d i t i o n i b i i s n o r m a l i b u s i n o m n i -
h o s f e r e t a m s o l i d i s q i i a m l i q u i d i s p a r t i h u s c o r -
p o r i s a n i m a l i s i n e s t , e f f i c e r e v a l e a t , u l h a e p a r -
t e s , q u a m v i s l i q u o r i b u s a q i i o s i s a l l u a a t u r , t a r n e n
a d i p e s p e r s e t r a n s i r e s i n a i i t .
H a s t r e s hypolhcses proponi possc dico, iieque ver0 unam alteramve carum prae ceteris prohabilem esse affirmare
a i~s im; etenim ut judirjum pjusmodi fe1.i.i p o s d t , antea erpe-
riuienta facienda sunt, quibus illae specintim examinentur.
Jiim fiuem imponam disqiiisitionibiis meis d e adipum ueu-
traliiim resorptione, r t paucis verbis denuo componam, qiiae
e x i'lis prodierint. Ble certis argumentis demonstrnssc spcro:
I) Adipes ncutra!es in hac iorrna in v a s a cliylifcra
pervenire, ergo ad eorum resorptionem nou requiri miitatio-
nem chemicam, s ive bile, sive succo pancreatico, s ive succo
enterico e a perfieiatrrr.
2) Subtilcm distribulionem meclianicam adipum in trnctu iiitestinorum, s ive miitationem eorum in emiilsionem tribiis
secretis modo diclis effectam, e s s e proressiim, qiii eorum re-
sorptionem tantum comitctor: minime vero ad eam necessario
requiratur.
Admodiim probabile Caetum cs t disquisitionibus iueis:
1) Mutatioriein , quam adipes neutrales ext ra Corpus
animale efeectu succi pancreatici experiantur, i. e. dissolutio-