davranış değiştirme teknikleri
TRANSCRIPT
Univerist® Education CompanyPk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
univerist.com
BİR ANNE BABA ÇOCUĞUNUN OLUMSUZ DAVRANIŞLARINI NASIL DEĞİŞTİRİR?NASIL DÜZELTİR?SORUN DAVRANIŞI MI? KİŞİLİĞİ Mİ?
Can açgözlüdür Kişilik,
Can başkalarının tabağından yiyecek alıyorDavranış.
univerist.com
1-Olumsuz davranışın tanımı yapılmalıdırSorun tanımlanıp davranış basit basamaklaraindirgenmelidir.Böylece amacımız belli olur.Davranıştaki problem Nedir?(Kime göre problem öğretmene göre mi aile ye göremi?)
Can yaramaz bir çocuktur.YARAMAZLIK NEDİR?
univerist.com
2-Her bir basamağın eğitimine geçilmedenönce, çocuktan ne yapması istendiğiaçıkça KISA ve NET ifadelerlesöylenmelidir.EVDE KOŞMANIİSTEMİYORUM.(Neden,Alternatif çözüm)
Çocuğa ne yapması istendiği modelolunarak(bizzat yaparak) gösterilmelidir.
Dişlerimiz bu şekildefırçalanmalı.
univerist.com
3-Olumsuz davranışın öncesinde neolduğuna bakılmalıdır. SEBEBİNEDİR? (Kıskanma, ilgi çekme)4-Olumsuz davranış sırasında neolduğuna bakılmalıdır.
Kim? Nasıl tepki veriyor?5-Olumsuz davranış sonrasında neolduğuna bakılmalıdır.Her zaman aynı tepkiyi mi
veriyorsunuz?6-istenen olumlu davranışgerçekleştiğinde çocuk ödüllendiriliyormu?
univerist.com
Çocuğunuzu başını derde sokmadığı içinödüllendirmeyin ancak doğru davranış sergilediğindeödüllendirin.
BU ÖDÜLLER ; Simgesel ödüller Sözel ödüller Etkinlik ödülleri
univerist.com
Olumlu Pekiştirme• *Birincil pekiştireçler• (yiyecek,içecek,uyku)• *İkincil PekiştireçlerNesnel pekiştireçler• (oyuncak,eşye,araç)Etkinlik pekiştireçleri• (şarkı söyleme, oyun oynama)• Sosyal pekiştireçler• (gülümseme, okşama, övme)Sembol pekiştireçler• (yıldız, kupon, marka)
univerist.com
• Anlaşılıp- anlaşılmadığını?• Duyulup- duyulmadığını?• Davranışsal aşamaya geçme zamanının sınırlandırılmasıdır?
Söylediğimi anladın mı?İsteklerim açık mı?Benim söylediklerimi duydun mu?Benim söylediklerimi kendi sözcüklerinle tekrarlar mısın?Örn: Ayşe, televizyonu kapatma ve elleri yıkama zamanı geldi.
univerist.com
Etkili problem çözümünde kullanılan bir yöntemdir.Sakinleşme, benlik kontrolünün geri kazanılması için, öfkeli ve bezmiştutum- davranışların durdurulmasında kullanılır.Bu durumu mola zamanıolarak da algılayabiliriz.
Örn:” Sanırım her ikimizde biraz sakinleşmek için zamanaihtiyacımız var. Beni odanda bekle, beş dakika sonra konuşalım”
univerist.com
• Basit bir yanlış davranıştan sonra, kesin sınır koyulması ve çocuğun doğrudavranışı ‘tekrar denemesine imkân tanınması gerekir.
• Eğer çocuk direnirse, bu teknikten esnekçe sınırlandırılmış seçimler ya damantıksal sonuçlar aşamasına geçmeliyiz.
• Örneğin;Kapıyı çalıp girmesini isteme. Ellerini yıkayıp gel.
univerist.com
• Ne yazık ki, mola yöntemi oldukçayanlış anlaşılmıştır Mola yönteminincezası bir yaklaşımla sunuluş şeklişöyle olacaktır:
• (Ana-baba bağırarak) “Şimdi odanagit! Sessizce yatağında otur ve bensana söyleyene kadar da dışarıçıkma! En ufak bir ses duymakistemiyorum.” Cezacı molalaroldukça uzun süreli (birkaç saatveya tüm bir akşam) olur ve öfkeli birhava ile sürdürülür.
univerist.com
• Mola aslında “pekiştireçlerden uzaktageçirilen zaman”dır.
• Arkadaşlarla oynama, televizyonseyretme, eğlenceli işler yapma,oyunlar oynama, ailenin diğerüyeleriyle birlikte olma ya da heristediğini özgürce yapabilme gibi zevkveren etkinliklere harcanan zamanlarıntümü.
• Ödevin bitirmediğin sürecebilgisayarda oyun oynayamazsın.
univerist.com
Üç yaşından itibaren ergenlik yılları boyunca bile pek çok değişik durumdauygulanabilir. Molayı kararlılıkla sunar ve mantıksal bir sonuç olarakuygularsanız çok etkili bir yöntem olduğunu göreceksiniz.
univerist.com
1.Kullanmadan önce çocuklarınıza molanın ne olduğunu anlatın.2. Uygun bir mola yeri saptayın.3. Bir saat kullanın.4.Sınırların test edilmesi durumunda, sınırlandırılmış seçenekleri olan bir molauygulayın.5.Kurallar ihlâl edildiğinde, mola yöntemini doğrudan uygulayın.6. Mola yönteminden sonra temiz bir sayfa açın.7.İhtiyacınız olduğu sürece mola yöntemini kullanın.
univerist.com
1. Sınırları test eden davranışlar2. Saygısız davranışlar3. Meydan okuyan davranışlar4. Kin dolu ve inciten davranışlar5. Şiddet dolu ve saldırgan davranışlar6. Öfke nöbetleri
univerist.com
Başlarda, beklediğinize azıcık yakın olan davranışları bile övün. Ufak şeylerlebaşlayın;
Verilen bir işi doğru yapma”Siz telefonda konuşurken sessiz kalabilmeUyarılmadan ödeve başlamak gibi.Davranış doğru olarak her tekrarlanışta övgünüzü belirtmekten çekinmeyin.
Açık ve anlaşılabilir konuşun. Böylece çocuk, hangi davranışının ne sebepleövgü aldığını anlayabilsin ve tekrarlama isteği duysun;
Örneğin: “Bu sabah pek usluydun.” yerine, “Bu sabah gürültü yapmadığın vebiraz uyumama izin verdiğin için teşekkür ederim.”
univerist.com
Nelerin zararsız olduğuna karar verin ve onları görmezden gelin. Rahatsız edicidavranışların aksini yaptığında övün; örneğin: Eğer çocuğunuz kapılarıçarpıyorsa ve siz de bunu görmezden gelmeye karar verdiyseniz, kapıyıçarpmadığında, “Kapıyı yavaşça kapadığın için teşekkür ederim.” demelisiniz.
univerist.com
Son bulmasını istediğiniz davranışı tekrarlamayın. Örneğin: “Ona derhal sıraya geç!” yerine, “Lütfen sırana geç” demelisiniz.
OLUMSUZ KELİMELER ÖĞRETMEMİŞ OLURSUNUZ.
univerist.com
• Cezanın etkili olabilmesi için;• Bir kez cezalandırılan davranış her
zaman cezalandırılmalıdır.• Ceza istenmeyen davranışın hemen
ardından verilmelidir.• Cezalandırılan davranış hiçbir zaman
ödüllendirilmemelidir.• Çok sık ve şiddetli cezalar verilmemelidir.• Fiziksel cezaların, öğrenilebileceği ve
şiddet olarak geri gelebileceğiunutulmamalıdır.Unutmayın bu yöntemtehlikelidir.Şiddetin nasıl yapıldığınıöğretiyor olmayasınız.
univerist.com
Univerist® Education CompanyPk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
univerist.com
• Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoe, G. (2007). Does empathy predictadolescents’ bullying and defending behavior, Aggressive Behavior, 33, 467-476.
• Harachi, T.W., Fleming, C.B., White, H.R., Ensminger, M.E., Abbott, R.D., Catalano, R.F. & Haggerty,
• K.P. (2006). Aggressive behavior among girls and boys during middlechildhood: predictors and sequelae of trajectory group membership, Aggressive Behavior, 32, 279-293.
• Huesmann, L.R., & Guerra, N.G. (1997). Children’s normative beliefs aboutaggression and aggressive
• behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 72(2), 408-419.• lhan-Alper, S. (2008). +lköretimde Zorbal k. Yay)nlanmam)K Yüksek Lisans
Tezi, Uluda Üniversitesi,Bursa.