data.inbo.be filedata.inbo.be

Visbestandopnames in het kader van het Referentiemeetnet 2013-Bemonsteringsverslag.

Gerlinde Van Thuyne, Linde Galle, Yves Maes, Adinda De Bruyn, Isabel Lambeens en Jan Breine

INSTITUUTNATUUR- EN BOSONDERZOEK

Auteurs:Gerlinde Van Thuyne, Linde Galle, Yves Maes, Adinda De Bruyn, Isabel Lambeens en Jan Breine,Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) is het Vlaams onderzoeks- en kenniscentrum voor natuur en het duurzame beheer en gebruik ervan. Het INBO verricht onderzoek en levert kennis aan al wie het beleid voorbereidt, uitvoert of erin geïnteresseerd is.

Vestiging:INBO GroenendaalDuboislaan 14, 1560 Groenendaalwww.inbo.be

e-mail: [email protected]

Wijze van citeren: Van Thuyne G., Galle L., Maes Y., De Bruyn A., Lambeens I en Breine J. (2015). Visbestandopnames in het kader van het Referentiemeetnet 2013-Bemonsteringsverslag. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2015 (rapportnr. 11299278). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

D/2015/3241/363INBO.R.2015.11299278ISSN: 1782-9054

Verantwoordelijke uitgever:Maurice Hoffmann

Druk:Managementondersteunende Diensten van de Vlaamse overheid

Foto cover:Dijle te Huldenberg

© 2016, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

Visbestandopnames in het kader van het Referentiemeetnet 2013‐Bemonsteringsverslag

Gerlinde Van Thuyne, Linde Galle, Yves Maes, Adinda De Bruyn, Isabel Lambeens en Jan Breine

INBO.R.2015.11299278 D/2015/3241/363

4 INBO.R.2015.11299278 www.inbo.be

Dankwoord

Met dank aan Jean‐Pierre Croonen, Marc Dewit, Danny Bombaerts en Franky Dens voor de uitvoering van de

bemonsteringen en Tom De Boeck en Jo Loos voor de bijdrage aan de gegevensverwerking voor dit rapport.

www.inbo.be INBO.R.2015.11299278 5

English abstract

This report presents the results of the fish survey campaigns performed in 2013 in rivers and canals in Flanders.

These surveys were made in the context of the 'Reference Freshwater Monitoring’. In addition the results provide

the biological information (fish) for the category river required by the European Water Framework Directive (WFD).

The results are displayed per basin and concisely discussed in several chapters.

In total, we surveyed 103 locations. We used electric fishing, fyke nets or a combination (multi‐method) of both

methods.

The 103 sites are located on 82 different water bodies.

Only three locations were without fish. We caught a total of 42 fish species. In the top five of the most commonly

caught species we had three‐spined stickleback, present in 68% of sampled sites followed closely by eel (67%),

perch (54%), roach (50%) and stone loach (49%).

In the context of the Water Framework Directive the calculated EQR values (Ecological Quality Ratio) are important

because they are a measure of the ecological condition of the water body.

Only 10% of the sampled water bodies had a “good condition”. Most of the water bodies obtained a "moderate

condition" (40%). 27% of the water bodies was in a ”poor state”. Still 23% of the water bodies had a “bad quality”.

In the River Meuse basin and the River Nete basin, we find the highest number of "good” locations. For the River

Meuse basin this was 33% of the sampled sites, for the River Nete basin, 31%. In the latter basin we found the

smallest number of sites with “poor quality” (8%).


Inhoudstafel

Dankwoord ..................................................................................................................................................... 4

English abstract ..................................................................................................................................................... 5

Lijst van figuren .................................................................................................................................................... 8

Lijst van tabellen ................................................................................................................................................... 8

1 Inleiding ...................................................................................................................................... 12

2 Materiaal en methode ................................................................................................................ 14

3 IJzerbekken ................................................................................................................................. 16

3.1 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 16 3.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 17 3.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving ................................................................. 18 3.4 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 19 3.5 Bespreking .......................................................................................................................................... 21

4 Brugse Polders en Gentse Kanalen .............................................................................................. 23


5 Leiebekken .................................................................................................................................. 27

5.1 Leie ..................................................................................................................................................... 27 5.2 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 27 5.3 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 28 5.4 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving ................................................................. 28 5.5 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 29 5.6 Bespreking .......................................................................................................................................... 31 5.7 Zijlopen van de Leie ............................................................................................................................ 32 5.8 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 32 5.9 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 32 5.10 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving ................................................................. 33 5.11 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 34 5.12 Bespreking .......................................................................................................................................... 35

6 Boven‐en Benedenschelde bekken .............................................................................................. 36


7 Dijlebekken ................................................................................................................................. 43

7.1 De Zenne ............................................................................................................................................ 43 7.1.1 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 43 7.1.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 43 7.1.3 Fysische en chemische metingen ....................................................................................................... 44 7.1.4 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 45 7.1.5 Bespreking .......................................................................................................................................... 51 7.2 De Dijle ............................................................................................................................................... 52 7.2.1 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 53


7.2.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 53 7.2.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving ................................................................. 54 7.2.4 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 55 7.2.5 Bespreking .......................................................................................................................................... 61 7.3 Zijlopen Dijle ...................................................................................................................................... 62 7.3.1 Ligging van de staalnameplaatsen ..................................................................................................... 62 7.3.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ..................................................................................... 63 7.3.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving ................................................................. 63 7.3.4 Visbestandgegevens ........................................................................................................................... 65 7.3.5 Bespreking .......................................................................................................................................... 67

8 Demerbekken.............................................................................................................................. 69


9 Netebekken ................................................................................................................................ 77


10 Maasbekken ................................................................................................................................ 84


11 Kanalen ....................................................................................................................................... 91


12 Overzicht EQR‐gegevens .............................................................................................................. 98

13 Samenvatting ............................................................................................................................ 100

Referenties ................................................................................................................................................. 101


Lijst van figuren

Figuur 1: Overzicht van de in 2013 beviste locaties in het kader van het ‘Referentiemeetnet Zoetwatervis’, categorie

type ‘rivieren’. ............................................................................................................................................ 13

Figuur 2: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Zenne in juli 2013 .......................................................... 47

Figuur 3: Gewichtsverhouding van de gevangen vissoorten op de Zenne in juli 2013 ....................................................... 47

Figuur 4: Lengtehistogrammen van de gemeten riviergrondels (N=164) op de Zenne in juli 2013 .................................... 48

Figuur 5: Lengtehistogrammen van de gemeten bermpjes (N=98) op de Zenne in juli 2013 ............................................. 48

Figuur 6: De gemeten zuurstofconcentratie (in mg/l) op de Zenne voor de periode 2007‐2013. De zuurstof in locatie

70020350 werd in 2007 niet gemeten. Alle metingen gebeurden in de maand juli. ................................. 49

Figuur 7: Lengtehistogram van de gemeten riviergrondel op de Dijle in 2013 (N=211) ..................................................... 58

Figuur 8: Lengtehistogram van de gevangen bermpjes op de Dijle in 2013 (N=120) .......................................................... 58

Figuur 9: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Dijle in 2013 ................................................................... 59

Figuur 10: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Dijle in 2013 ................................................................. 59

Figuur 11: Percentuele verdeling van het aantal meetpunten bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de klasse

van ‘goede, matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=102) ................................................ 98

Figuur 12: Percentuele verdeling van het aantal waterlichamen bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de

klasse van ‘goede, matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=82). ...................................... 98

Figuur 13: Percentuele verdeling van het aantal locaties per bekken bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de

klasse van ‘goede, matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=102) ..................................... 99

Lijst van tabellen

Tabel 1: Gebruikte Methodes in functie van de KRW ......................................................................................................... 14

Tabel 2: Overzicht van de kwaliteitsbeoordeling en overeenkomstige klassering van de EQR‐score, rekening

houdende met de richtlijnen van de Europese Kaderrichtlijn Water (Breine et al., 2001) ........................ 15

Tabel 3: Situering van de staalnameplaatsen in het IJzerbekken ........................................................................................ 16

Tabel 4: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ........................................................................................................ 17

Tabel 5: Fysische en chemische metingen: zuurgraad of pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C),

conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m/s) en de

biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname. .............................................................. 18

Tabel 6: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties

(met*elektrisch, +fuiken, X met beide methodes) ..................................................................................... 19

Tabel 7: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (elektrisch en sleep in G/100

m en N/100 m, fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal ........................... 20

Tabel 8: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) en hun appreciatie ........................................................................... 21

Tabel 9: Situering van de staalnameplaatsen in het bekken van de Gentse kanalen en de Brugse polders bemonsterd

in 2013 ....................................................................................................................................................... 23

Tabel 10: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen ...................................................................................................... 23

Tabel 11: Fysische en chemische metingen: zuurgraad of pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in

°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid v in m/s) en de

biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname ............................................................... 24


Tabel 12: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties in

de verschillende campagnes (GK= Gentse kanalen, BP= Brugse polders) .................................................. 25

Tabel 13: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (sleep in G/100 m en N/100

m met G = gewicht in g en N = aantal) ....................................................................................................... 25

Tabel 14: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) ........................................................................................................ 26

Tabel 15: Situering van de staalnameplaatsen op de Leie .................................................................................................. 27



°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het

moment van de visbestandopname ........................................................................................................... 28


de verschillende campagnes (GK= Gentse kanalen, BP= Brugse polders) .................................................. 29

Tabel 19: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (elektrisch in G/100 m en

N/100 m, fuiken in G/fuikfag en N/fuikdag met G = gewicht in g en N = aantal) ....................................... 30

Tabel 20: Overzicht van vangstaantallen met Ne= vangstaantallen elektrisch, Nf= vangstaantallen fuiken en Ntot =

totale vangsten en de % vangsten (N%). .................................................................................................... 31

Tabel 21: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) en hun appreciatie ......................................................................... 31

Tabel 22: Situering van de staalnameplaatsen bemonsterd in het Leibekken 2013 ........................................................... 32



°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m/s) en de

biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname. .............................................................. 33

Tabel 25: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties .......... 34

Tabel 26: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (elektrisch en sleep in

G/100 m en N/100 m, fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal) ............... 34


Tabel 28: Situering van de staalnameplaatsen gelegen in het Benedenscheldebekken en bemonsterd in 2013 ............... 36

Tabel 29: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (Met SO: stroomopwaarts; SA stroomafwaarts) .......................... 37


°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), stroomsnelheid (v in m/s) turbiditeit (Turb in NTU) en


Tabel 31: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties. ......... 39

Tabel 32: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in CPUE (elektrisch in G/100 m en N/100 m

met G = gewicht in g en N = aantal) ........................................................................................................... 40

Tabel 33: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) en hun appreciatie. ........................................................................ 41

Tabel 34: Ligging van de meetplaatsen op de Zenne .......................................................................................................... 43

Tabel 35: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever) .................................. 43

Tabel 36: Fysische en chemische metingen (pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C),

conductiviteit (Cond in µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het moment

van de visbestandopname. ........................................................................................................................ 44


de periode 2007‐2013. ............................................................................................................................... 45


N/100 m, fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal) ................................... 46


Tabel 39: Overzicht van de ecologische kwaliteit ratio (EQR) van 2007 tot 2012 en hun appreciatie ................................ 50

Tabel 40: Ligging van de meetpunten op de Dijle bemonsterd in deze campagne ............................................................. 53


Tabel 42: Fysische en chemische metingen (pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), conductiviteit (Cond in µS/cm),

turbiditeit (Turb in NTU) temperatuur (T in °C) en biotoopbeschrijving op het moment van de

visbestandopname. .................................................................................................................................... 54

Tabel 43: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties op

de Dijle. De resultaten van vorige campagnes zijn weergegeven in een ander kleur. ............................... 55

Tabel 44: Effectieve vangst in 2013 per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in CPUE (in G/100 m en N/100 m

met G = gewicht in g en N = aantal). .......................................................................................................... 56

Tabel 45: Overzichtstabel (2013) van de totale vangsten op de Dijle met per soort: de geviste aantallen (N), de

aantalpercentages (N%), de geviste biomassa (G in g) en de gewichtspercentages (G%). ........................ 57

Tabel 46: Overzicht van de EQR‐waarden en hun appreciatie voor de vangstjaren 1994, 1999, 2003, 2007, 2010 en

2013 ........................................................................................................................................................... 60

Tabel 47: Ligging van de meetplaatsen in het Dijlebekken ................................................................................................. 62

Tabel 48: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever, SO=

stroomopwaarts, SA= stroomafwaarts) ..................................................................................................... 63


conductiviteit (Cond in µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU), doorzicht, stroomsnelheid v (m/s) en de

biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname. (LO=linkeroever en

RO=rechteroever) ...................................................................................................................................... 63



N/100 m, fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal) ................................... 66

Tabel 52: Overzicht van de ecologische kwaliteit ratio (EQR) ............................................................................................. 67

Tabel 53: Situering van de staalnameplaatsen bemonsterd in 2013 .................................................................................. 69

Tabel 54: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts) ....................... 70

Tabel 55: Fysische en chemische metingen: zuurgraad of pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg‐l), temperatuur (T in

°C), conductiviteit (Cond in µS‐cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m‐s) en de


Tabel 56: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten. ............................................................ 73

Tabel 57: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (in G‐100 m en N‐100 m



Tabel 59: Situering van de staalnameplaatsen in het Netebekken afgevist ........................................................................ 77



°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), stroomsnelheid (v in m/s) turbiditeit (Turb in NTU) en de

biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname. Met LO: linkeroever en RO:

rechteroever .............................................................................................................................................. 79

Tabel 62: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties. ......... 80

Tabel 63: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in CPUE (elektrisch in G/100 m en N/100 m



Tabel 65: Situering van de staalnameplaatsen in het maasbekken bemonsterd in 2013 ................................................... 84


Tabel 66: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (Met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts, LO=

linkeroever, RO = rechteroever) ................................................................................................................. 85


°C), conductiviteit (Cond in µS/cm), stroomsnelheid (v in m/s), turbiditeit (Turb in NTU) en de




N/100 m met G = gewicht in g en N = aantal) ............................................................................................ 88


Tabel 71: Ligging van de meetplaatsen ............................................................................................................................... 91

Tabel 72: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever) .................................. 92


conductiviteit (Cond in µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het moment

van de visbestandopname (met LO=linkeroever en RO=rechteroever) ..................................................... 93


(met X=gevangen met elektrovisserij en fuikvisserij, *= enkel gevangen met elektrovisserij en +=

enkel gevangen met fuik) ........................................................................................................................... 94

Tabel 75: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in CPUE (elektrisch in G/100 m en N/100 m,

fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal) ................................................... 95

Tabel 76: Overzicht van de ecologische kwaliteit ratio (EQR) en hun appreciatie .............................................................. 96


1 Inleiding

Dit rapport geeft de bemonsteringsresultaten weer van viscampagnes op beken, rivieren en kanalen uitgevoerd

door het INBO in 2013. De bemonsteringen gebeurden in het kader van het ‘Referentiemeetnet Zoetwatervis’,

meer bepaald het deel dat de invulling moet geven aan de Toestand en Trend monitoring voor de Kaderrichtlijn

Water (KRW, 2000) voor de categorie type rivier (zie ook verder).

Het ontwerp van het Vlaams referentiemeetnet voor de visfauna kwam er als gevolg van een revisie van het INBO‐

zoetwatervismeetnet op basis van een vraaganalyse van de informatiebehoefte van de Kaderrichtlijn Water met

aandacht voor een betere afstemming tussen de ecologische meetnetten en andere monitoringsverplichtingen.

Uiteindelijk werd een referentiemeetnet voorgesteld die tegelijk de behoefte dekt van de Kaderrichtlijn Water (op

programmaniveau de zogenaamde Toestand en Trendmonitoring (T&T), algemene surveillance van Vlaamse en

eerste orde WL) en van Natura 2000 (verspreidingsgegevens en trends abundantie op vindplaatsen). De keuze viel

op een in eerste instantie ruimtelijk gebalanceerde kanssteekproef met als doel zowel op Vlaamse schaal als voor

de voornaamste deelgebieden of strata, een getrouw en voldoende precies beeld te geven van de algemene

ecologische toestand voor de categorie type ‘rivier’. Deze steekproef wordt dan aangevuld met alle waterlichamen

van het type ‘meer’ en alle waterlichamen van het type ‘overgangswateren’ en ‘laaglandestuaria’. Daarnaast

worden deze locaties nog uitgebreid met locaties bepaald in functie van de opvolging van sommige

habitatrichtlijnsoorten (verdichtingsmeetnet, = vindplaatsen (snuffelplaatsen) voor nieuwe locaties=2de

steekproef). Ook werd er ruimte voorzien om de bemonsteringsinspanning te verhogen als dat voor de

aanwezigheid en/of abundantie van een soort nodig blijkt. Zo komt men tot een geïntegreerd referentiemeetnet

voor Vlaanderen. De meetpunten in het referentiemeetnet zitten in een zesjaarlijkse cyclus, met een opdeling van

twee cycli per drie jaar. Gezien de dynamiek van de overgangswateren en laaglandestuaria worden de meetpunten

van deze categorie in een (twee) jaarlijkse cyclus opgevolgd. Het ontwerp van het Vlaams referentiemeetnet en de

meetnetstrategie voor de visfauna in functie van de Habitatrichtlijn zijn zeer uitvoerig beschreven in Geeraerts en

Quataert, 2012 a en b). De verschillende deelgebieden of strata voor het type ‘rivier’, zijn (i) kleine beek, (ii) grote

beek en kleine rivier, (iii) stroom (grote rivieren en zeer grote rivieren en kanalen) en (iii) polderwaterlopen (zoet en

brak).

Bovenstaand beschreven meetnet dient voornamelijk het algemene waterbeleid. Deze heeft nood aan globale

cijfers (indicatoren) per stroomgebied over de ecologische toestand van de oppervlaktewateren, om strategische

beslissingen mee te helpen oriënteren en om effectiviteit van het beleid als geheel te evalueren. De beleidsmakers

moeten hiertoe de omvang, ruimtelijke spreiding (toestand) en evolutie in de tijd (trend) van de problemen kennen

voor elk oppervlaktewatertype. De gegevens moeten ook tijdig detecteren of er zich geen onverwachte

maatschappelijke ontwikkelingen aftekenen die de lokale inspanningen te niet doen. Voor al deze doelstellingen

heeft de KRW de T&T voorzien waarvoor de lidstaten alle biologische kwaliteitselementen (vis, waterflora, macro‐

invertebraten en fytoplankton) verplicht moeten opvolgen. De gegevens zijn verzameld in functie van bovenstaand

doel en geven dan ook niet altijd een totaalbeeld van de aanwezige visstand op een bepaalde waterloop.

De gegevens voor type ‘meer’ en de ‘overgangswateren’ maken geen deel uit van het rapport

In totaal visten we op 103 meetplaatsen verspreid over elf bekkens. Per bekken bespreken we bondig de resultaten

in verschillende hoofdstukken. Op onderstaande kaart zijn de verschillende meetplaatsen aangegeven. De kanalen

worden in het laatste hoofdstuk besproken.


Figuur 1: Overzicht van de in 2013 beviste locaties in het kader van het ‘Referentiemeetnet Zoetwatervis’, categorie type ‘rivieren’.


2 Materiaal en methode

Het doel is om zoveel mogelijk gegevens te bekomen over de verspreiding van vissoorten op niveau Vlaanderen en

om gegevens te verzamelen voor de bepaling van de Ecologische Kwaliteit Ratio (EQR) in functie van de KRW. De

keuze van afvissingsmethode is afhankelijk van het type waterloop of het te bemonsteren water (volgens richtlijnen

van CEN). De methode is in die zin gestandaardiseerd dat éénzelfde type waterloop (vb. een kanaal) steeds

gelijkaardig zal worden afgevist. Indien een locatie geselecteerd is om een Habitatrichtlijnsoort op te volgen kunnen

bijkomende bemonsteringen noodzakelijk zijn. Een traject wordt dan meerdere keren bemonsterd in functie van de

te bemonsteren soort.

Tabel 1: Gebruikte Methodes in functie van de KRW

Type water Keuze methode Beviste afstand/tijd op

geselecteerde locatie

Lijnvormig tot 1,5 m breed, diepte

<1,30m, zoet

Elektrovisserij wadend 1 elektrode 100 m totale breedte

Lijnvormig tot 6 m breed, diepte

<1,30 m, zoet

Elektrovisserij wadend 2elektrodes 100m totale breedte

Lijnvormig >6 m breed, diepte <1.30

m, zoet

Elektrovisserij wadend 2 elektrodes 1 elektrode, 250 m linkeroever en 1

elektrode 250 m rechteroever (±2 m

oeverzone)

Lijnvormig >6 m breed, diepte >1,30

m, stromend (zoals Demer, Maas,

Dijle), zoet

Elektrovisserij van op de boot met 2

elektrodes

2 elektrodes 250 m linkeroever en 2

elektrodes 250 m rechteroever

Lijnvormig >6 m breed, diepte

>1,30m traagstromend, of stilstaand

(kanalen, Leie, Schelde), zoet

Elektrovisserij van op de boot met 2

elektrodes

Schietfuiken

2 elektrodes 250 m linkeroever en 2

elektrodes 250 m rechteroever

2 schietfuiken gedurende 48 uren

parallel met de oever

Lijnvormige gekanaliseerde

waterlopen die niet te breed en te

diep zijn maar waarvan de

conductiviteit te hoog is om

elektrisch te vissen

zegennetvisserij 100 m, het water wordt langs beide

kanten over de gehele breedte

afgezet met een afzetnet, de sleep

wordt 2X uitgevoerd. (De keuze van

de netten gebeurt in de eerste

plaats in functie van de breedte en

diepte van het te bemonsteren

water. Natuurlijk zal ook de

maaswijdte van groot belang zijn, is

deze te groot dan zal de kleine vis

doorheen de mazen van het net

glippen.)

Voor de elektrovisserij gebruiken we elektrovisserij‐apparaten van het type Deka 7000 gevoed door een 5 kW

generator met een regelbare spanning variërend van 300 tot 500 V of van het type Deka 3000 (draagbaar toestel).

De stroomstoot frequentie is 480 Hz. We gebruiken meestal twee dubbele schietfuiken (diameter grootste hoepel


90 cm; 22 m totale lengte) per locatie. Het sleepnet wordt gekozen in functie van het af te vissen water. Op de

verschillende staalnameplaatsen meten we enkele fysische en chemische variabelen.

We bespreken de resultaten van de afvissingen per bekken. De voornaamste resultaten geven we in tabellen. Deze

zijn:

‐ per locatie de vangstresultaten (vissoorten) van 2013 de elektrische vangsten geven we aan met *, de

fuikvangsten met +, indien een soort gevangen is zowel met fuiken als elektrisch, geven we dit aan met X, tenslotte

geven we de sleepnetvisserij aan met #;

‐ per soort en per locatie de effectieve vangst in ‘Catch Per Unit Effort’ (CPUE), dit kan ook in een figuur zijn

weergegeven;

‐ per locatie de visindex uitgedrukt in Ecologische Kwaliteit Ratio (EQR);

De visindex wordt berekend op basis van metriek scores. De metrieken kunnen we onderbrengen in drie groepen

parameters die verband houden met 1) soortensamenstelling en rijkdom, 2) trofische samenstelling, 3) hoeveelheid

vis en conditie van het visbestand. De metrieken werden geselecteerd op basis van het feit dat hun waarde wijzigt

in functie van toenemende degradatie, lees pollutie en habitatmodificatie, van het milieu. Zo zal bij een verstoring

van het aquatische milieu het aantal soorten in de visgemeenschap afnemen, de gevoelige soorten ontbreken

terwijl het aantal individuen van tolerante soorten toeneemt. Iedere metriek wordt beoordeeld en gescoord ten

opzichte van een referentie. Indien geen referentie aanwezig is dan kan die worden bepaald op basis van historische

gegevens, expert kennis of via modellering. Op basis van de behaalde metriek scores wordt een EQR bepaald. Deze

EQR waarde varieert tussen 0 en 1 en wordt vertaald in vijf integriteitklassen (tabel 2). De EQR integreert

kenmerken van de populatie en de individuele organismen in een visgemeenschap en geeft weer in hoeverre het

aquatische ecosysteem in staat is een gebalanceerde en geïntegreerde gemeenschap van organismen te dragen,

waarvan de samenstelling, soortenrijkdom en functieverdeling vergelijkbaar zijn met een natuurlijk en onverstoord

habitat van dezelfde geografische regio.

Tabel 2: Overzicht van de kwaliteitsbeoordeling en overeenkomstige klassering van de EQR‐score, rekening houdende met de

richtlijnen van de Europese Kaderrichtlijn Water (Breine et al., 2001)

EQR Klasse Kaderrichtlijn indeling Kaderrichtlijn kleurcode

>0,8-1 1 Uitstekend

>0,6-≤0,8 2 Goed

>0,4-≤0,6 3 Matig

>0,2-≤0,4 4 Ontoereikend

≤0,2 5 Slecht

EQR (kanalen)

Klasse Kaderrichtlijn indeling Kaderrichtlijn kleurcode

1 1 MEP (Maximaal Ecologisch Potentieel)

>0,75‐≤1 2 GEP (Goed Ecologisch Potentieel)

>0,50‐≤0,75 3 Matig

>0,25‐≤0,50 4 Ontoereikend

≤0,25 5 Slecht


3 IJzerbekken

In 2013 bemonsterden we locaties gelegen op volgende waterlopen in het IJzerbekken: de Grote Beverdijkvaart (2

locaties), de Kemmelbeek (2), de Martjevaart (2), de Heidebeek (1), de IJzer (1), de Handzamervaart (1), Het Kanaal

van Ieper naar Komen (1).

3.1 Ligging van de staalnameplaatsen

Tabel 3: Situering van de staalnameplaatsen in het IJzerbekken

Nummer X Y Waterloop Gemeente Omschrijving

01222100 35647 187987 GROTE

BEVERDIJKVAART

Lo‐Reninge nabij Slopgatbrug

01422100 40522 197773 GROTE

BEVERDIJKVAART

Diksmuide Karpelbrug

21121150 40719 176212 KEMMELBEEK Ieper Elverdinge

21121400 39198 184526 GROTE KEMMELBEEK Lo‐Reninge ter hoogte van de monding

in de IJzer

22130100 47066 178953 MARTJEVAART Langemark‐

Poelkapelle

achterfabriek aan de

Boezingenstraat

22130150 42887 183370 MARTJEVAART Lo‐Reninge achter kasteel van Merkem

23030100 26021 178440 HEIDEBEEK Poperinge /

23110300 27264 180335 IJZER Poperinge ter hoogte van Dode IJzer

24223050 59151 192276 HANDZAMEVAART Torhout Spanjaard

22000100 45210 17302 KANAAL VAN IEPER

NAAR KOMEN

Ieper Diksmuideweg, 300 m voor

monding kanaal Ieper‐IJzer


3.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen

Tabel 4: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen

Nummer Datum Beviste afstand/tijd Methode Opmerking

01222100 9/10/2013

In: 9/10/2013

Uit: 11/10/2013

100 m LO+100 m RO

2 dagen

Elektrovisserij vanop de boot

met 2 elektroden

2 schietfuiken

01422100 4/04/2013 100 m LO+100 m RO Elektrovisserij vanop de boot

met 2 elektroden

21121150 25/09/2013 50 m SA+34 m SA

brug

Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

21121400 25/06/2013 100 m LO+ 100 m RO Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

Tevens afgevist in functie

van de Habitatrichtlijn voor

bittervoorn. het traject van

100 m werd 3X afgevist.

22130100 25/09/2013 100 m Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

22130150 26/09/2013 100 m LO+100 m RO Elektrovisserij vanop de boot

met 2 elektroden

23030100 30/05/2013 50 m SO + 50 m SA

brug


elektroden



kleine modderkruiper. Het

traject van 100 m werd 3X

afgevist.

23110300 27/06/2013 250 m LO +250 m RO Elektrovisserij vanop de boot

met 2 elektroden

Habitatrichtlijn voor kleine

modderkruiper en

bittervoorn. Het traject van

100 m werd 3X afgevist.

24223050 4/04/2013 100 m SO weg Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

22000100 13/09/2013 100 m+45m Elektrovisserij vanop de boot

met 2 elektroden

Met LO: linkeroever, RO: rechteroever, SO: stroomopwaarts, SA: stroomafwaarts


3.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving

Tabel 5: Fysische en chemische metingen: zuurgraad of pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C), conductiviteit

(Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m/s) en de biotoopbeschrijving op het moment van

de visbestandopname.

Nummer pH O2 T Cond v Turb Biotoopbeschrijving

01222100 7,68 6,11 15,9 935 40,9 Natuurlijke oevers, steile taluds, bodem van slib en

stenen, veel natuurlijke schuilplaatsen, maïsakker langs

1 oever, gem. 1,20 m diep en doorzicht tot 46 cm.

01422100 8,41 14,53 4,9 1839 22,3 Oevers kunstmatig verstevigd, flauwe taluds, zanderige

bodem, weinig schuilplaatsen aanwezig, landbouw langs

beide oevers, rietgordels langs de oevers, doorzicht tot

54 cm diep.

21121150 7,41 4,21 14,7 802 0,06 9,47 Gem. 3, 60 m breed, bodem van modder, slib en stenen,

oevers met hout verstevigd, kleine stuw aanwezig, gem.

60 cm diep en doorzicht tot op de bodem.

21121400 7,95 3,84 19,2 807 23,4 Gem. 7,90 m breed, bodem van zand, natuurlijke

schuilplaatsen matig aanwezig, natuurlijke oevers,

weide op RO, riet aanwezig, doorzicht tot 45 cm.

22130100 7,35 3,28 16 1286 0,04 8,97 Gem. 4,20 m breed, bodem van beton en stenen, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, oevers verstevigd met

schanskorven en beton, landbouw en een fabriek langs

de oevers, gem. 75 cm diep en doorzicht tot op de

bodem.

22130150 7,73 2,6 17,6 1916 20,5 Gem. 5,75 m breed, bodem van klei en modder, veel

natuurlijke schuilplaatsen, weides en landbouw langs de

oevers, bodemwaterplanten aanwezig, gem. 85 cm diep

en doorzicht tot 45 cm.

23030100 8,15 8,27 12,3 1370 0,54 11,6 Oevers verstevigd met schanskorven, doch overgroeid

met vegetatie, bodem van zand en klei, waterplanten en

draadalgen creëren veel natuurlijke schuilplaatsen,

weide en natuurgebied op LO en grasland op RO, gem.

75 cm diep, doorzicht tot op de bodem.

23110300 8,06 6,09 17,6 1081 26 Oevers deels verstevigd met betonplaten, taluds matig

steil, weides en bebouwing langs beide oevers,

vlottende waterplanten en bodemwaterplanten

aanwezig, gem. 2 m diep en doorzicht tot 45 cm.

24223050 7,95 11,87 3,8 846 15,1 Oevers met paaltjes en betonplaten verstevigd, steile

taluds, zanderige bodem met stenen, weinig natuurlijke

schuilplaatsen, akker op RO en grasland op LO, gem. 75

cm diep.

22000100 7,25 2,9 14,3 414 42,8 Natuurlijke oevers, steile taluds, veel natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, heel veel bodemwaterplanten

en draadalgen aanwezig, een stuw vormt knelpunt,

gem. 1 m diep en doorzicht tot op de bodem.

3.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 6: O

verzicht van de aangetroffen

vissoorten

en het totaal aantal soorten

(N) op de verschillende locaties (m

et*elektrisch, +fuiken

, X m

et beide m

ethodes)

Nummer

tiendoornige

stekelbaars

driedoornige

stekelbaars

alver

baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brasem

giebel

karper

kleine modderkruiper

kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

Totaal

01222100

*

+ X

*

X

X

X

X

X

X

X

*

+ +

*

15

01422100

*

*

*

*

*

5

21121150

* *

*

*

*

5

21121400

*

*

* *

* *

* *

*

* *

* *

*

*

*

16

22130100

*

1

22130150

*

*

*

* *

* *

*

* *

* *

*

*

14

23030100

*

*

*

*

*

*

* *

*

9

23110300

*

* *

* *

* *

* *

* *

*

* *

*

*

16

24223050

* *

*

*

*

5

22000100

*

*

*

*

* *

*

*

*

*

10

Tabel 6: Effectieve vangst per soort en per staalnam

eplaats in 2013 uitgedrukt in

CPUE (elektrisch en sleep

in G/100 m

en N/100 m

, fuiken

in G/fuik/dag en N/fuik/dag m

et G = gew

icht in g en N = aantal

Nummer

tiendoorngie stekelbaars

driedoornige stekelbaars

alver

baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brasem

giebel

karper


kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

Totaal

01222100

G/100m

1,8

1208,7

0,4

464,8

819,6

2102,7

563,3

267,1

58,2

10,2

705

191,2

6393

elektrisch

N/100m

3

131

0,5

16,5

4

10,5

22

2,5

4

1

5

0,5

200,5

01222100

G/fuikdag

7,6

260,8

636,3

458,2

1339,8

1196,6

921,3

262,6

254,8

68,6

2,1

5408,7

fuiken

N/fuikdag

0,2

34,2

85,8

88,2

7,2

69

5,5

71

7,8

1,2

0,8

370,9

01422100

G/100m

0,4

85,5

2

0,4

8,5

96,8

elektrisch

N/100m

0,5

9,5

1

0,5

2,5

14

21121150

G/100m

1,3

1216,7

983,3

1158,2

38,6

3398,1

elektrisch

N/100m

2,4

1800

288,1

8,3

6

2104,8

21121400

G/100m*

0,6

96,9

6,6

38,2

1293,4

0,9

4,4

155,2

1,6

415,8

461

7,5

2,2

42,4

0,7

34,6

2562

elektrisch

N/100m*

4

16

2,5

18,5

100,5

0,5

2

0,5

1

10,5

13,5

1

1,5

11,5

1,5

0,5

185,5

22130100

G/100m

4,2

4,2

elektrisch

N/100m

2

2

22130150

G/100m

0,6

39,6

7

1756,9

2,4

0,8

32,1

1,1

72

119,4

7,4

57,6

1,8

337

2435,7

elektrisch

N/100m

1,5

3,5

2,5

106,5

1,5

0,5

2

0,5

7,5

1

0,5

2,5

0,5

0,5

131

23030100

G/100m

4

315

158,9

27,6

NAG**

855,6

10

1,2

260,3

1979

elektrisch

N/100m

2

10

39

1

157*

17

1

1

36

264

23110300

G/100m***

0,5

3

53,9

5

3,4

53,3

1,9

0

0,4

80,8

131,9

5,6

7,8

347,5

elektrisch

N/100m***

1,2

0,2

1,8

1

1,8

4,4

0,8

0,4

0,4

1,2

1,8

0,2

3,6

18,8

24223050

G/100m

198,4

4,9

152,5

1,6

701,9

1059,3

elektrisch

N/100m

117

2

15

2

3

139

22000100

G/100m

0,6

1009,9

11616,7

5,6

471,2

0

88,5

6229,7

9,9

152,4

19584,5

elektrisch

N/100m

1,4

39,3

1576,6

1,4

173,8

0,7

46,9

6,9

11

27,6

1885,6

*dit zijn

de vangsten voor de drie ‘trekken

’.

**NAG, niet alle vissen van

de tw

eede en derde trek werden

gew

ogen

*** dit zijn

de vangsten van

de eerste ‘trek’


Tabel 7: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) en hun appreciatie

Nummer Waterloop Waterlichaamnummer AfvisMethode EQR Appreciatie

01222100 GROTE

BEVERDIJKVAART

VL11_13 Elektrisch 0,58 matig

01422100 VL11_13

VL11_13

Elektrisch 0,47 matig

Fuiken matig

21121150 KEMMELBEEK L107_10 Elektrisch 0,43 matig

21121400 KEMMELBEEK VL05_2 Elektrisch 0,55 matig

22130100 MARTJEVAART L111_1001 Elektrisch 0,2 slecht

22130150 MARTJEVAART VL11_10 Elektrisch 0,58 matig

23030100 HEIDEBEEK VL05_4 Elektrisch 0,6 matig

23110300 IJZER VL08_7 Elektrisch 0,68 goed

24223050 HANDZAMEVAART L111_1044 Elektrisch 0,4 ontoereikend

22000100 Kanaal van Ieper

naar Komen

VL05_5 Elektrisch 0,45 matig

3.5 Bespreking

In het bekken van de IJzer bemonsterden we 9 locaties gelegen op 6 waterlopen. In totaal visten we 18 soorten.

Wanneer het traject er in het kader van de habitatrichtlijn meerdere keren werd gevist worden enkel de gegevens

van de eerste trek meegenomen in de berekening van de index.

Op de Grote Beverdijkvaart (2 locaties) visten we 15 vissoorten, driedoornige stekelbaars, alver, baars, bittervoorn,

blankvoorn, brasem, giebel, kolblei, paling, pos, rietvoorn, snoek, snoekbaars, vetje en winde. Baars gevolgd door

blankvoorn zijn hier de meest gevangen soorten. Qua gewicht is giebel dominant gevolgd door kolblei. De Grote

Beverdijkvaart is een Vlaams waterlichaam met nummer VL11_13. De EQR op het meest stroomopwaartse punt (Lo‐

Reninge) bedraagt 0,58 en die op de locatie te Diksmuide 0,47. Beiden krijgen de waardebeoordeling ‘matige

kwaliteit’.

De Kemmelbeek werd op twee locaties bemonsterd, in totaal vingen we hier 17 vissoorten: tiendoornige

stekelbaars, driedoornige stekelbaars, baars, bermpje, blankvoorn, blauwbandgrondel, brasem, giebel, kolblei,

paling, pos, rietvoorn, riviergrondel, vetje, zeelt en de beschermde vissoorten kleine modderkruiper en bittervoorn.

Op de locatie gelegen te Ieper vingen we 5 soorten. Hier domineerde driedoornige stekelbaars, maar ook bermpje is

er goed aanwezig. Op de locatie te Lo‐Reninge vingen we 16 vissoorten en domineerde blankvoorn. De locatie te

Ieper scoort een EQR waarde van 0,43. De locatie te Lo Renige scoort hoger en haalt een EQR van 0,55. Beiden

halen wel de waardebeoordeling ‘matige kwaliteit’. De Kemmelbeek op de locatie te Ieper behoort tot het

waterlichaam van de eerste orde met nummer L107_10. De locatie gelegen te Reninge behoort tot het Vlaams

waterlichaam met nummer VL05_2.

De Martjevaart werd op 2 locaties bemonsterd, in totaal vingen we volgende 14 soorten: driedoornige stekelbaars,

baars, bermpje, blankvoorn, blauwbandgrondel, brasem, giebel, kolblei, paling, pos, rietvoorn, vetje, zeelt en de

beschermde kleine modderkruiper. Op de meest stroomopwaartse locatie, die gelegen is op een waterlichaam van

de eerste orde nl. L111_1001 vingen we slechts de exoot blauwbandgrondel. Met een bodem van beton en stenen

en weinig natuurlijke schuilplaatsen is het geen ideaal biotoop voor vissen. De EQR krijgt dan ook de score 0,2 wat

overeenkomt met de waardebeoordeling ‘slechte kwaliteit’. De meer stroomafwaarts gelegen locatie, gelegen op

Vlaams waterlichaam VL11_10 biedt een veel beter biotoop en ondanks de vrij lage zuurstofconcentratie op het

moment van de bemonstering (2,6 mg/l) haalden we er toch 14 soorten boven. Blankvoorn is de meest gevangen


soort, de overige soorten worden slechts sporadisch gevangen, opmerkelijk is de vangst van de kleine

modderkruiper. Het is de eerste keer dat deze soort op deze waterloop wordt gevangen. De EQR scoort hier dan

ook 0,58 wat overeenkomt met een ‘matige kwaliteit’.

De Heidebeek werd op één locatie bemonsterd. We vingen er volgende 9 soorten: driedoornige stekelbaars, baars,

bermpje, giebel, paling, pos, rietvoorn, riviergrondel en de beschermde kleine modderkruiper. In het kader van de

bemonstering in functie van de habitatrichtlijn werd deze locatie 3X bemonsterd voor kleine modderkruiper. In

totaal vingen we 157 stuks. Maar zelfs na één bemonstering was kleine modderkruiper op deze locatie al dominant

(121 stuks), gevolgd door bermpje en riviergrondel. De EQR scoort 0,6 en dit valt nog net onder de

waardebeoordeling ‘matige kwaliteit’.

Ook de IJzer werd in deze campagne op één locatie bemonsterd (te Poperinge).De locatie is gelegen op

waterlichaam nummer VL08_7. De IJzer zal in cyclus 2 bijkomend op 6 locaties worden bemonsterd. We vingen

volgende 16 soorten: driedoornige stekelbaars, alver, baars, bermpje, blankvoorn, blauwbandgrondel, karper,

kolblei, paling, pos, riviergrondel, snoek, vetje, winde en de beschermde habitatrichtlijnsoorten bittervoorn en

kleine modderkruiper. Riviergrondel gevolgd door blankvoorn zijn de meest gevangen soorten hier. De EQR scoort

hier 0,68 en krijgt de waardebeoordeling ‘goede kwaliteit’.

De Handzamevaart bevisten we eveneens op één locatie. We noteerden volgende vijf soorten: tiendoornige

stekelbaars, driedoornige stekelbaars, bermpje, blankvoorn en paling. Tiendoornige stekelbaars is de meest

gevangen soort. De bemonsterde locatie is gelegen op een waterlichaam van de eerste orde met nummer

L111_1044. De EQR scoort 0,4 wat overeen komt met een ‘ontoereikende kwaliteit’.

Het kanaal Ieper naar Komen bevisten we op een locatie gelegen te Ieper (VL05_05). We vingen er volgende 10

soorten: tiendoornige stekelbaars, baars, blankvoorn, giebel, kolblei, paling, rietvoorn, snoek, vetje en zeelt.

Blankvoorn domineert maar ook snoek werd goed gevangen. Er zijn heel veel waterplanten aanwezig en de visstand

is er erg hoog (bijna 20 kg/100 m afgevist). De EQR scoort 0,45 wat een ‘matige kwaliteit’ betekent.


4 Brugse Polders en Gentse Kanalen

We bemonsterden in 2013 in het bekken van de Gentse Kanalen twee waterlopen: de Isabellastroom en het

Brakeleike. In de polders van de Brugse polders bemonsterden we het Zuidervaartje, de Rivierbeek en de Ringbeek.

Op elke waterloop werd slechts 1 locatie bemonsterd. Enkel op de Rivierbeek werden 2 locaties bemonsterd.


Tabel 8: Situering van de staalnameplaatsen in het bekken van de Gentse kanalen en de Brugse polders bemonsterd in 2013

Nummer X Y Bekken Waterloop Gemeente Omschrijving

08141100 103018 214234

Gen

tse Kanalen

ISABELLASTROOM Assenede hoek van Nieuwe

Boekhoutestraat en

Heulken, naast

nieuwe

boekhoutstraat

13143100 100663 204230 BRAKELEIKE Evergem Sleidinge,

Schroonhoek

09028150 68950 207890

Brugse Polders

ZUIDERVAARTJE Brugge Sint‐Michiels,

Rijselstraat

15630100 68430 199925 RIVIERBEEK Oostkamp Schaapsbrug

15630150 70676 202364 RIVIERBEEK Oostkamp Schaapsbrug

15673100 73166 19672 RINGBEEK Wingene tussen Beekhoek en

Peerstalk



Nummer Bekken Datum Beviste afstand Methode

08141100 Gentse

Kanalen

30/04/2013 100 m Elektrovisserij wadend met 1 elektrode

13143100 30/04/2013 100 m LO + 100 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektrodes

09028150

Brugse Polders

11/04/2013 80 m SO weg Elektrisch wadend met 2 electroden

15630100 11/04/2013 100 m SO weg Elektrisch wadend met 2 electroden

15630150 11/04/2013 100 m SO brug Elektrisch wadend met 2 electroden

15673100 11/04/2013 100 m SA weg Elektrisch wadend met 1 electrode

Met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts




conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid v in m/s) en de biotoopbeschrijving op

het moment van de visbestandopname


08141100 7,8 13,5 9,4 750 0,3 8,07 Oevers met schanskorven verstevigd,

bodem van zand en modder, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, draadalgen

aanwezig, weide en landbouw langs de

oevers, gem. 18 cm diep en doorzicht tot op

de bodem.

13143100 7,91 11,47 11,8 1018 14,4 Oevers deels met schanskorven verstevigd,

bodem van slib en modder, riet langs de

oevers, weide langs beide oevers, gem. 89

cm diep en doorzicht tot 50 cm

09028150 7,23 6,6 8,4 504 0,62 21,3 De waterloop is gem. 4 m breed, de bodem

is verhard met beton, alsook de oevers,

geen natuurlijke schuilplaatsen, enkele

stroomversnellingen in het traject

aanwezig, 2 bochten, geen landbouw,

paardenweide op RO, bomen langs de

oevers, draadalgen aanwezig, doorzicht tot

op de bodem, gem. 58 cm diep.

15630100 7,28 6,44 8,6 617 28,2 De waterloop is gem. 3,50 m breed,

zanderige bodem, weinig natuurlijke

schuilplaatsen, pool‐riflfe afwezig,

natuurlijke oevers, weide langs 1 oevers,

enkele bomen langs de oevers,

waterplanten afwezig, doorzicht tot 30 cm,

gem. 1,10 m diep.

15630150 7,31 6,57 8,5 610 0,47 30,5 De waterloop is gem. 3,85 m breed, bodem

van zand en klei, natuurlijke schuilplaatsen

matig aanwezig, pool‐riffle afwezig, 3

bochten in het traject, oever met

schanskorven en houten paaltjes verstevigd,

bos, landbouw en weides op de oevers,

waterplanten afwezig, doorzicht tot op de

bodem, gem. 70 cm diep.

15673100 7,78 7,81 9,3 848 0,65 92,4 De waterloop is gem. 2 m breed, zanderige

bodem met stenen, weinig natuurlijke

schuilplaatsen, enkele stroomversnellingen

in het traject, 2 bochten, oevers kunstmatig

verstevigd, lanbouw, weides en enkele

bodem langs de oevers, een verval vormt

knelpunt, doorzicht tot op de bodem, gem.

65 cm diep.


4.4 Visbestandgegevens

Tabel 11: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties in de verschillende

campagnes (GK= Gentse kanalen, BP= Brugse polders)

Nummer

datum

waterloop

Bekken

tiendoornige stekelbaars


baars

blankvoorn

giebel

paling

rietvoorn

zeelt

Totaal

08141100 30/04/2013 ISABELLASTROOM GK * * 2

13143100 30/04/2013 BRAKELEIKE * * * * * * 6

09028150 11/04/2013 Zuidervaartje BP * * 2

15630100 11/04/2013 Rivierbeek * * 2

15630150 11/04/2013 Rivierbeek * * 2

15673100 11/04/2013 Ringbeek * * 2

Tabel 12: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (sleep in G/100 m en N/100 m met G =

gewicht in g en N = aantal)

Nummer

tiendoornige

stekelbaars

driedoornige

stekelbaars

baars

blankvoorn

giebel

paling

rietvoorn

zeelt

Totaal

08141100 G/100m GK 51,9 12,7 64,6

elektrisch N/100m 60 10 70

13143100 G/100m 62 257,5 96 48 37 44,8 545,3

elektrisch N/100m 3 19,5 0,5 0,5 2,5 2 28

09028150 G/100m BP 15 0,6 15,6

elektrisch N/100m 8,8 1,2 10

15630100 G/100m 1,2 5,6 6,8


15630150 G/100m 3,3 9 12,3


15673100 G/100m 42,5 8,4 50,9



Tabel 13: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR)

Nummer Waterloop Bekken AfvisMethode waterlichaam EQR Appreciatie

08141100 ISABELLASTROOM Gentse

Kanalen

Elektrisch

L111_1112 0,2 slecht

13143100 BRAKELEIKE VL05_154 0,35 ontoereikend

09028150 ZUIDERVAARTJE Brugse

Polders

VL05_18 0,2 slecht

15630100 RIVIERBEEK VL05_20 0,2 slecht

15630150 VL05_20 0,2 slecht

15673100 RINGBEEK L111_1068 0,2 slecht

4.5 Bespreking

In het bekken van de Gentse kanalen bemonsterden we 2 locaties gelegen op 2 waterlopen nl. de Isabellastroom en

het Brakeleike. In het bekken van de Brugse polders bemonsterden we 4 locaties gelegen op 3 beken nl. het

Zuidervaartje, de Rivierbeek en de Ringbeek.

Op de Isabellastroom, een lokaal waterlichaam van de eerste orde met nummer L111_1112 vingen we slechts de

twee stekelbaarssoorten, de EQR krijgt de waarde 0,2 en dus een ‘slechte’ beoordeling.

Op het Brakeleike, een Vlaams waterlichaam met nummer VL05_154 vingen we volgende zes soorten: baars,

blankvoorn, giebel, paling, rietvoorn en zeelt. Blankvoorn werd het meest gevangen. De EQR krijgt score 0,35 en de

waardebeoordeling is ‘ontoereikend’.

Op het Zuidervaartje, Vlaams waterlichaam met nummer VL05_18 vingen we slechts de twee stekelbaarssoorten.

De EQR scoort daardoor 0,2 wat overeenkomt met een ‘slechte kwaliteit’.

De Rivierbeek werd op twee locaties bemonsterd. De locaties zijn gelegen op het Vlaams waterlichaam met

nummer VL05_20. Op beide locaties vingen we slechts de twee stekelbaarssoorten. Beide locaties scoren 0,2 dus dit

waterlichaam scoort ‘slecht’.

Op de locatie op de Ringbeek, lokaal waterlichaam van de eerste orde met nummer L111_1068 vingen we eveneens

twee soorten nl. tiendoornige stekelbaars en giebel. Ook hier scoort de EQR 0,2 en dus een ‘slechte kwaliteit’.


5 Leiebekken

We bemonsterden in 2013 volgende waterlopen gelegen in het Leiebekken: de Leie, de Douvebeek, de

Geluwebeek, de Kasselrijbeek en de Mandel. Omdat we het belangrijk achten om voldoende zicht te houden op de

grote natuurlijke waterassen blijven we voldoende meetpunten houden op de grote rivieren. Het aantal locaties

gelegen op de grote waterlopen is vergelijkbaar met het aantal locaties in het vroegere meetnet al worden deze in

het huidige referentiemeetnet om de 6 jaar gemeten i.p.v. de 3 jaar van vroeger.

5.1 Leie

De Leie ontspringt te Lisbourg in Frankrijk, op een hoogte van 100 m. Op Frans grondgebied heeft zij een lengte van

84 km. Van Ploegsteert tot Menen vormt ze de grens tussen België en Frankrijk en loopt vervolgens doorheen

Wevelgem, Bissegem, Kortrijk, Kuurne, Harelbeke, Bavikhove, Ooiegem, Sint‐Baafs‐Vijve, Oeselgem, Deinze en Sint‐

Martens‐Leerne om in Gent uit te monden in de Ringvaart. Vanaf de grens tot Gent heeft ze een lengte van 108 km.

De voornaamste zijbeken zijn: de Douvebeek, de Kortekeerbeek, de Heulebeek, de Mandel en de Gaverbeek.

In deze campagne werd de Leie op 5 locaties bemonsterd. In de volgende cyclus van 3 jaar zullen er opnieuw 8

(andere) meetpunten gelegen op de Leie bemonsterd worden.


Tabel 14: Situering van de staalnameplaatsen op de Leie

Inbo Nummer LambertX LambertY Gemeente Omschrijving

30111100 56061 163570 Wervik /

31111200 65139 165773 Wevelgem /

35111125 91362 186066 Deinze stroomafwaarts brug Guido

Gezellelaan

35111150 92457 186083 Deinze aan de zwaaikom

35111200 93969 187123 Deinze aan Oude Leiearm (Leiehoek)




INBO nummer Datum Beviste afstand Methode

30111100 15‐05‐13 250 m LO + 250 m RO Elektrovisserij met 2 elektroden vanop de boot

in: 14‐05‐13 2 dagen 2 schietfuiken










conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het moment van de

visbestandopname

Nummer pH O2 T Cond Turb Biotoopbeschrijving

30111100 7,66 5,94 13,3 1025 29,8 Oevers verstevigd met stenen en beton, steile taluds,

bomen langs de oevers, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, loop van het traject matig verstoord, riet langs

de oevers, gem. 29m breed, doorzicht tot 43 cm.

31111200 7,76 7,42 14,4 956 19,3 Oevers kunstmatig verstevigd met schanskorven, steile

taluds, weides langs beide oevers, landbouw op LO, weinig

natuurlijke schuilplaatsen aanwezig, gem. 53 m breed,

gem. 3,20 m diep, doorzicht tot 90 cm.

35111125 7,63 6,42 13,6 933 9,85 Oevers kunstmatig verstevigd met beton en ijzeren platen,

industie op RO, bomen langs de oevers, gem. 28 m breed,

doorzicht tot 48 cm.

35111150 7,58 6,44 13,5 942 26,6 Oevers gedeeltelijk verstevigd, steile taluds, bebouwing en

industrie op RO, industrie, landbouw en een

waterzuiveringsstation op LO, bomen langs de oevers, veel

natuurlijke schuilplaatsen, bodemwaterplanten aanwezig,

gem. 120 m breed, doorzicht tot 70 cm.

35111200 7,63 6,9 13,5 947 14,1 Oevers met hout en stenen verstevigd, weinig natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, riet langs de oevers, alsook

enkele bodem, gem. 25 m breed, doorzicht tot 62 cm.

5.5

Visbestan

dgegevens

Tabel 17: O


vissoorten


(N) op de verschillen

de locaties in

de verschillen

de campagnes (GK= Gen

tse kanalen

, BP= Brugse polders)



baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brasem

giebel

karper

kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

zeelt

zonnebaars

Totaal

30111100

X

X

+

+ +

X

X

+ *

X

+ X

X

X

X

15

31111200

X

+

X

* +

X

*

X

X

X

+

11

35111125

*

X

+

+

+

+ +

+

8

35111150

* *

*

*

* *

*

*

*

9

35111200

*

X

+

X

* +

+ X

X

+

*

11



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

, fuiken in

G/fuikfag en

N/fuikdag m

et G = gew

icht in g en N = aantal)

Nummer



baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brasem

giebel

karper

kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

zeelt

zonnebaars

Totaal

30111100

G/100m

3,2

53,6

1,6

153,9

0,3

326,2

5

3,1

133,7

5,9

686,5

elektrisch

N/100m

1,8

0,6

0,4

3

0,2

1,2

0,4

0,8

0,2

0,2

8,8

30111100

G/fuikdag

3,3

8,4

16,6

23,3

6,2

24

883,4

54

1187,3

13,4

508,9

82,7

634,5

5,6

3451,6

fuiken

N/fuikdag

1,5

0,8

2

2,8

1,2

3,2

10

0,5

4

0,8

5,8

8,2

1,5

0,2

42,5

31111200

G/100m

0,4

93,3

1,2

28,4

1401

1521,7

6,9

2

3054,9

elektrisch

N/100m

0,2

3,8

0,4

0,6

0,2

5

0,2

0,4

10,8

31111200

G/fuikdag

0,7

42,6

106,5

8,8

5,2

751,9

26,1

259,4

13

1214,2

fuiken

N/fuikdag

0,2

1,5

3,8

1,2

0,2

1,8

0,8

29

0,5

39

35111125

G/100m

0,2

7,8

8

elektrisch

N/100m

0,2

0,2

0,4

35111125

G/fuikdag

28,1

69,3

1

83

54,2

20,7

1,6

257,9

fuiken

N/fuikdag

1,2

1,5

0,2

0,2

0,5

1,5

0,2

5,3

35111150

G/100m

0,6

0,2

79,3

11,6

1,1

347,4

169,9

227,4

30,8

868,3

elektrisch

N/100m

0,4

0,2

2

0,8

0,8

0,2

0,2

1

0,4

6

35111200

G/100m

0,2

146,2

15,5

0,2

2444,4

11,8

149,4

2767,7

elektrisch

N/100m

0,2

5,4

1,2

0,2

12,4

1

0,2

20,6

35111200

G/fuikdag

25,1

0,5

68,5

53,6

102,6

646,4

48,3

42,7

987,7

fuiken

N/fuikdag

0,8

0,2

1,8

0,5

0,8

1,8

6,2

4

16,1


Tabel 19: Overzicht van vangstaantallen met Ne= vangstaantallen elektrisch, Nf= vangstaantallen fuiken en Ntot = totale vangsten

en de % vangsten (N%)

Vissoort Ne Nf Ntot N% Ge Gf Gtot G%

tiendoornige stekelbaars 2 0 2 0,31 3,2 0 3,2 < 0,01 driedoorngie stekelbaars 13 7 20 3,1 20,6 15,9 36,5 0,06

baars 41 17 58 8,99 1434,3 416,6 1850,9 3,06

bermpje 0 8 8 1,24 0 66,3 66,3 0,11

bittervoorn 0 1 1 0,16 0 2 2 < 0,01

blankvoorn 29 39 68 10,54 602,2 1070,3 1672,5 2,76

blauwbandgrondel 7 5 12 1,86 12,3 24,6 36,9 0,06

brasem 3 21 24 3,72 1744,6 349,7 2094,3 3,46

giebel 19 41 60 9,3 1761 3554,4 5315,4 8,78

karper 1 2 3 0,47 7005 216,2 7221,2 11,92

kolblei 1 4 5 0,78 1,3 742,4 743,7 1,23

paling 98 32 130 20,16 22598,4 10559,7 33158,1 54,74

pos 6 37 43 6,67 93,5 433,7 527,2 0,87

rietvoorn 4 23 27 4,19 179 2035,6 2214,6 3,66

riviergrondel 6 166 172 26,67 25,5 1545,5 1571 2,59

zeelt 2 6 8 1,24 1415,3 2538,1 3953,4 6,53

zonnebaars 1 3 4 0,62 29,6 74,3 103,9 0,17


Nummer Methode Waterlichaam EQR Appreciatie

30111100 Elektrisch VL08_48 0,43 matig

Fuiken VL08_48 0,5 matig

31111200

Elektrisch VL08_48 0,48 matig


35111125

Elektrisch VL05_54 0,2 slecht


35111150 Elektrisch VL05_54 0,37 ontoereikend

35111200

Elektrisch VL05_54 0,53 matig

Fuiken VL05_54 0,68 goed

5.6 Bespreking

In deze campagne bemonsterden we de Leie op 5 plaatsen: de meest stroomopwaartse locatie te Wervik (Franse

grens) dit punt is gelegen op waterlichaam VL08_48, een locatie te Wevelgem, eveneens gelegen op waterlichaam

VL08_48 en drie locaties te Deinze, allen gelegen op Vlaams waterlichaam VL05_54. De afvissingen voerden we uit

door middel van elektrovisserij en/of fuikvisserij. In totaal bevisten we 2500 m oever en plaatsten we, voor een

periode van 2 dagen, 8 fuiken. We vingen in totaal 17 vissoorten. Deze soorten zijn: driedoornige stekelbaars,

tiendoornige stekelbaars, baars, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, brasem, giebel, karper,

kolblei, paling, pos, rietvoorn, riviergrondel, zeelt en zonnebaars. Het is de eerste keer dat bermpje en de exoot

zonnebaars op de Leie werden gevangen.


In totaal vingen we 645 stuks met een totale biomassa van 50,5 kg. Met een aantalpercentage van 27% is

riviergrondel de meest gevangen soort, gevolgd door paling (20%) en blankvoorn (11%). Qua biomassa domineert

paling met 55% gevolgd door karper (12%) en giebel (9%). Van de overige soorten wordt er een gewichtpercentage

van < 5% gevangen (zie tabel 20).

De index op de locaties op de Leie variëren van 0,2 tot 0,68. De 0,2 werd gehaald op de locatie 35111125 gelegen te

Deinze stroomafwaarts gelegen de brug Guido Gezellelaan. Zoals we kunnen zien in de biotoopbeschrijving zijn de

oevers hier verstevigd met beton en ijzeren platen. Deze oevers lenen zich niet voor elektrovisserij en verklaren

wellicht (deels) de lage score. Fuikvisserij is minder afhankelijk van de oeverstructuur, de score berekend voor

fuikvisserij bedraagt op de plaats dan ook 0,55 wat overeenkomt met een ‘matige kwaliteit’. De beste score werd

gehaald op locatie 35111200 te Deinze ter hoogte van de Oude Leiearm Leiehoek. Hier werd met de fuikvisserij een

score van 0,68 gehaald wat overeenkomt met een ‘goede kwaliteit’. Dit was ook de locatie waar we in 1996 voor

het eerst op de ‘dode Leie’ vis vingen.

Tijdens deze campagne lagen de zuurstofconcentraties op alle locaties boven de basiskwaliteitsnorm van 5 mg/l.

Gemiddeld scoort de EQR voor het waterlichaam VL08_48, 0,50 wat overeenkomt met een ‘matige kwaliteit’. Voor

waterlichaam VL05_54 vinden we een gemiddelde score van 0,47 wat dezelfde waardebeoordeling van een ‘matige

kwaliteit’ geeft.

5.7 Zijlopen van de Leie

De Douvebeek, Geluwebeek, Neerbeek, Kasselrijbeek en de Mandel werden elk op één locatie bemonsterd.


Tabel 21: Situering van de staalnameplaatsen bemonsterd in het Leibekken 2013


30043150 47299 161556 DOUVEBEEK Mesen aan de Steenbrug

31030150 61149 166828 GELUWEBEEK Menen Ons Dorp

31149100 68652 168769 NEERBEEK Wevelgem Wevelgem, aan Vliegpleinstraat

32046100 81512 170720 KASSELRIJBEEK Anzegem Knok

34021150 59990 183372 MANDEL Roeselare baan Roeselare‐Staden



Nummer Datum Beviste afstand Methode

30043150 18/04/2013 50 m SO en 50 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

31030150 18/04/2013 100 m Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

31149100 18/04/2013 100 m SA brug Elektrovisserij wadend met 1 elektrode

32046100 19/04/2013 50 m SO brug Elektrovisserij wadend met 1 elektrode

34021150 4/04/2013 100 m SO brug Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

Met SO: stroomopwaarts en SA: stroomafwaarts




conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m/s) en de biotoopbeschrijving op



30043150 7,88 6,79 12,7 1392 0,35 10,4 Oevers deels verstevigd, zanderige bodem

met stenen, landbouw en weides langs de

oevers, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, gem. 75 cm diep, doorzicht tot op

de bodem

31030150 7,69 7,63 13,7 847 0,11 19,5 Oevers verstevigd met beton en

schanskorven, zanderige bodem met

stenen, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, bebouwing op LO en braakliggend

gebied op RO, een verval van 30 cm

aanwezig, gem. 61 cm diep, doorzicht tot op

de bodem

31149100 8,13 19,59 16,9 1056 0,29 36,7 Natuurlijke oevers, steile taluds, bodem van

slib, landbouw en luchthaven op RO,

weides, speeltuin en tuinen op LO, heel veel

draadalgen aanwezig, gem. 13 cm diep en

doorzicht tot op de bodem

32046100 7,97 9,97 9,3 876 0,28 10,6 Oevers met schanskorven en beton

verstevigd, betonnen bodem met stenen,

natuurlijke schuilplaatsen afwezig, steile

taluds, landbouw, grasland en bebouwing

met tuinen langs de oevers, draadalgen

aanwezig, gem. 18 cm diep en doorzicht tot

op de bodem.

34021150 8,39 9,45 6,1 1212 27,4 Natuurlijke oevers, landbouw en weides op

LO, bebouwing met tuinen op RO, zanderige

bodem, doorzicht tot 23 cm.


5.11 Visbestandgegevens


Nummer

Datum



blauwban

dgrondel

paling

riviergrondel

Totaal

30043150 18/04/2013 * * * * 4

31030150 18/04/2013 * * * 3

31149100 18/04/2013 0

32046100 19/04/2013 0

34021150 4/04/2013 * * 2

Tabel 25: Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats in 2013 uitgedrukt in CPUE (elektrisch en sleep in G/100 m en N/100

m, fuiken in G/fuik/dag en N/fuik/dag met G = gewicht in g en N = aantal)

Nummer



blauwban

dgrondel

paling

riviergrondel

Totaal

30043150 G/100m 12,7 3,4 55,4 197,9 269,4

elektrisch N/100m 5 2 1 37 45

31030150 G/100m 2 16,8 1,2 20

elektrisch N/100m 1 9 1 11

31149100 G/100m 0

elektrisch N/100m 0

32046100 G/100m 0

elektrisch N/100m 0

34021150 G/100m 3,3 3,8 7,1




Nummer Waterloop waterlichaam EQR Appreciatie

30043150 DOUVEBEEK L107_113 0,48 matig

31030150 GELUWEBEEK L111_1003 0,3 ontoereikend

31149100 NEERBEEK L107_104 0 slecht

32046100 KASSELRIJBEEK L107_97 0 slecht

34021150 MANDEL L111_1084 0,2 slecht

5.12 Bespreking

Van de zijbeken van de Leie werden 5 locaties gelegen op evenveel waterlopen bevist.

Met de visstand blijft het droevig gesteld.

Op de Douvebeek werd nog het meeste vis en de meeste soorten gevangen. De twee stekelbaarssoorten, paling en

riviergrondel troffen we er aan. Het lokale waterlichaam met nummer L107_113 scoort nog 0,48 wat overeenkomt

met een ‘matige kwaliteit’.

Op de Geluwebeek, lokaal waterlichaam met nummer L111_1003, vingen we de twee stekelbaarssoorten

aangevuld met blauwbandgrondel. De EQR krijgt een score van 0,3 en krijgt de waardebeoordeling ‘ontoereikende

kwaliteit’.

Op de Neerbeek (L107_104) en de Kasselrijbeek ( L107_97) kon geen visleven worden aangetroffen. Beide beken

scoren een ‘slechte kwaliteit’.

Op de Mandel tenslotte werd driedoornige stekelbaars en blauwbandgrondel aangetroffen. De EQR scoort 0,2 met

een waardebeoordeling ‘slechte kwaliteit’.


6 Boven‐en Benedenschelde bekken

Van de waterlopen gelegen in het Boven‐ en Benedenscheldebekken bemonsterden we in 2013 2 waterlopen in het

Bovenscheldebekken, nl. de Molenbeek (1 locatie) en de Peerdestokbeek (1 locatie). In het Benedenscheldebekken

bemonsterden we 5 waterlopen, nl. de Lede (1 locatie), de Molenbeek (3 locaties), de Birrebeek (2 locaties), de

Benedenvliet (1 locatie) en de Zuidelijke watergang (1 locatie).


Tabel 27: Situering van de staalnameplaatsen gelegen in het Benedenscheldebekken en bemonsterd in 2013


45130250 99583 167701 MOLENBEEK Boven

Scheldebekken

Maarkedal /

46159200 102280 174400 PEERDESTOKBEEK Zwalm weg Nederzwalm‐Sint Denijs Boekel

47247200 117648 198314 LEDE

Ben

eden

scheldeb

ekken

Lokeren t.h.v. nieuwe stationstraat

82130125 144369 189685 MOLENBEEK Londerzeel Ursene, 38

82130175 143885 193277 MOLENBEEK Puurs t.h.v. Hof ter Bollendreef

82130200 144290 194058 MOLENBEEK Puurs aan de stuw

82230100 148198 189600 BIRREBEEK Kapelle‐op‐den‐

Bos

Het Broek

82230125 148992 194158 BIRREBEEK Willebroek stroomopwaarts Vinkstraat

84030300 147445 202182 BENEDENVLIET Hemiksem achter de kerk, aan het

basketpleinjte

86268100 135964 214634 ZUIDELIJKE

WATERGANG

Beveren stroomafwaarts verval



Tabel 28: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (Met SO: stroomopwaarts; SA stroomafwaarts)

Nummer Datum Beviste

afstand/duur

Methode

45130250 2/07/2013 MOLENBEEK 100 m SA weg Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

46159200 19/04/2013 PEERDESTOKBEEK 100 m Elektrovisserij met 2 elektroden vanop de boot

47247200 30/04/2013 LEDE 100 m SA weg Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

82130125 2/09/2013 MOLENBEEK 100 m SA weg Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

82130175 3/09/2013 MOLENBEEK 100 m SO weg Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

82130200 3/09/2013

MOLENBEEK

50 m SO stuw en 50

m SA stuw

Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

82230100 4/09/2013

BIRREBEEK

50 m SO weg en 50

m SA weg

Elektrovisserij wadend met 1 elektrode

82230125 4/09/2013 BIRREBEEK 100 m SO weg Elektrovisserij wadend met 1 elektrode

84030300 2/09/2013 BENEDENVLIET 100m Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

86268100 22/07/2013

ZUIDELIJKE WATERGANG

100 m SO stuw Elektrovisserij wadend met 2 elektroden

Tevens afgevist in functie van de Habitatrichtlijn voor Kleine modderkruiper. Het traject van 100 m werd 3X afgevist.



conductiviteit (Cond in µS/cm), stroomsnelheid (v in m/s) turbiditeit (Turb in NTU) en biotoopbeschrijving op het

moment van de visbestandopname


45130250 8,09 9,18 13 862 0,26 17,5 Oevers kunstmatig verstevigd, steile taluds,

bebouwing met tuinen langs de oevers,

zanderige bodem met stenen, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, molen vormt

knelpunt, gem. 58 cm diep, doorzicht tot op

de bodem.

46159200 8,84 10,09 9,7 853 0,26 11 Oevers deels met een stenen muur

verstevigd, zandige bodem met stenen en

slib, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, steile taluds, landbouw en

weides langs de oevers, draadalgen

aanwezig, gem. 58 cm diep, doorzicht tot

op de bodem.

47247200 7,81 13,94 13,5 901 0,2 13,8 Gem. 2,70 m breed, bodem van slib en

stenen, weinig natuurlijke schuilplaatsen,

oevers gedeeltelijk verstevigd met steile


taluds, landbouw en weides langs de

oevers, sterrenkroos aanwezig, gem. 43 cm

diep, doorzicht tot op de bodem.

82130125 8,22 5,86 15,4 1033 0,38 108 Gem. 2,50 m breed, zandige bodem met

slib en stenen, weinig natuurlijke

schuilplaatsen, poelen afwezig in het

traject, wel enkele stroomversnellingen

aanwezig, 2 bochten, oevers verstevigd met

(overgroeide) schanskorven, populieren en

wilgen langs de oevers, gem. 40 cm diep.

82130175 8,06 4,75 17,6 1189 0,27 12,8 Gem. 2,35 m breed, modderige bodem,

weinig natuurlijke schuilplaatsen, 1 poel en

1 stroomversnelling in het traject, 1 bocht,

oevers gedeeltelijk verstevigd, steile taluds,

gem. 43 cm diep en doorzicht tot op de

bodem.

82130200 8,03 6,55 15,9 1194 0,23 15,8 Gem. 3 m breed, 1 flauwe bocht in het

traject, oevers kunstmatig verstevigd met

steile taluds, weides op LO en bos en

bebouwing op RO, een stuw vormt

knelpunt, bodemwaterplanten aanwezig,

gem. 38 cm diep.

82230100 7,67 4,52 16,7 2210 11,3 Gem. 1,80 m breed, bodem van zand en

slib, geen natuurlijke schuilplaatsen, 3

bochten in het traject, bos, maïsakker en

weide langs de oevers, gem. 11 cm diep,

doorzicht tot op de bodem.

82230125 7,6 5,93 20 1471 83,7 Gem. 2 m breed, bodem van slib, geen

natuurlijke schuilplaatsen, natuurlijke

oevers met matig steile taluds, bebouwing

langs de oevers, gem. 10 cm diep, doorzicht

tot op de bodem.

84030300 8,12 6,18 16 1064 0,13 13,9 Gem. 7,60 m breed, zanderige bodem met

stenen, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, pool‐riffle structuur aanwezig,

natuurlijke oevers, bos langs de oevers,

gem. 28 cm diep, doorzicht tot op de

bodem.

86268100 8,03 8,55 23,2 25,1 Gem. 6,90 m breed, pool‐riffle structuur

afwezig, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, akker, bomen en grasland langs

de oevers, stuw van 10 cm hoog aanwezig,

riet en drijvende waterplanten aanwezig,


6.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 30: O


vissoorten



de locaties.

Nummer



baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brakwatergrondel

brasem

giebel

karper

Kleine modderkruiper

kolblei

kopvoorn

paling

pos

rietvoorn

serpeling

snoek

zeelt

Totaal

45130250

MOLENBEEK

*

*

*

*

*

*

*

7

46159200

PEERDESTO

KBEEK

*

*

2

47247200

LEDE

* *

*

3

82130125

MOLENBEEK

* *

*

3

82130175

MOLENBEEK

* *

*

*

4

82130200

MOLENBEEK

* *

*

3

82230100

BIRREB

EEK

*

1

82230125

BIRREB

EEK

* *

2

84030300

BEN

EDEN

VLIET

*

*

*

*

* 5

86268100

ZUIDELIJKE

WATERGANG

*

*

* *

* *

* *

*

*

*

* *

13


eplaats uitgedrukt in

CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

met G = gew


Nummer



bermpje

baars

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

brakwatergrondel

brasem

giebel

karper

Kl. modderkruiper

kolblei

kopvoorn

paling

pos

rietvoorn

serpeling

snoek

zeelt

Totaal

4513025

G/100m

40,3

234,8

2443,

1795,

2435,

918,2

321,6

8189,6

elektrisc

N/100m

59

43

7

5

20

4

10

148

4615920

G/100m

138,5

193,8

332,3

elektrisc

N/100m

66

14

80

4724720

G/100m

59,3

167,7

31,2

258,2

elektrisc

N/100m

48

118

1

167

8213012

G/100m

3

52

1,7

56,7

elektrisc

N/100m

4

72

1

77

8213017

G/100m

3

329

134,3

26,7

493

elektrisc

N/100m

5

653

5

8

671

8213020

G/100m

101,1

213,4

11,5

326

elektrisc

N/100m

234

526

8

768

8223010

G/100m

0,9

0,9

elektrisc

N/100m

2

2

8223012

G/100m

17,7

18,8

36,5

elektrisc

N/100m

26

44

70

8403030

G/100m

16,8

27,3

2,5

38,7

2,9

88,2

elektrisc

N/100m

21

37

16

3

1

78

8626810

G/100m

0,2

1051,

4,4

3945,

447,8

1470

1535

20,4

130,6

222,1

603,4

263,7

1943

11637,

elektrisc

N/100m

2

83

2

149

72

1

1

13

4

18

28

6

7

386

* enkel de gegevens van de ‘eerste trek’


Tabel 32: Overzicht van de visindexwaarden (in EQR) en hun appreciatie.

Nummer Naam Bekken Waterlichaam

nummer

EQR Appreciatie

45130250 MOLENBEEK Bovenschelde‐

bekken

L111_1019 0,43 matig

46159200 PEERDESTOKBEEK L107_266 0,2 slecht

47247200 LEDE

Ben

eden

scheldeb

ekken

VL05_171 0,45 matig

82130125 MOLENBEEK L107_664 0,35 ontoereikend



82230100 BIRREBEEK L111_1059 0,2 slecht

82230125 BIRREBEEK L111_1059 0,2 slecht

84030300 BENEDENVLIET VL05_28 0,37 ontoereikend

86268100 ZUIDELIJKE

WATERGANG

L107_328 0,6 matig

6.5 Bespreking

In het bekken van de Bovenschelde bemonsterden we de Molenbeek en de Peerdestokbeek, elk op één locatie.

Op de locatie op de Molenbeek‐Markebeek, een lokaal waterlichaam van de eerste orde met nummer L111_1019

visten we volgende zeven soorten: driedoornige stekelbaars, bermpje, giebel, karper, kopvoorn, paling en serpeling.

Driedoornige stekelbaars en bermpje zijn er de meest gevangen soorten. De EQR scoort 0,43 en krijgt daarmee de

waardebeoordeling ‘matige kwaliteit’.

Op de locatie gelegen op Peerdestokbeek, lokaal waterlichaam met nummer L107_266 visten we slechts

driedoornige stekelbaars en bermpje. De EQR scoort 0,2 wat staat voor een ‘slechte kwaliteit’.

In het bekken van de Benedenschelde bemonsterden we de Lede op één locatie, de Molenbeek‐Zijp op drie locaties,

de Birrebeek‐Zielbeek op twee locaties en de Benedenvliet en de Zuidelijke watergang, elk op één locatie.

Op de locatie gelegen op de Lede, op Vlaams waterlichaam met nummer VL05_171, visten we de twee

stekelbaarssoorten aangevuld met rietvoorn. Er wordt een EQR van 0,45 gehaald, wat overeenkomt met een

‘matige kwaliteit’.

Op de Molenbeek‐Zijp, lokaal waterlichaam van de eerste orde met nummer L107_664 visten we in totaal vier

soorten, de twee stekelbaarssoorten aangevuld met blankvoorn en blauwbandgrondel. Driedoornige stekelbaars

werd het meest gevangen. De EQR scoort 0,35 op de twee meest stroomopwaarts gelegen locaties en 0,4 op de

locatie te Puurs, aan de stuw. De waardebeoordeling is ‘ontoereikend’ voor de drie locaties. In een vorige campagne

(2010) werden op de locatie te Puurs aan de stuw maar liefst 58 dikkopelritsen gevangen. In deze campagne vingen

we deze exotensoort niet.

De Birrebeek‐Zielbeek, lokaal waterlichaam met nummer L111_1059, scoort op de twee locaties 0,2 dus een

‘slechte kwaliteit’. Enkel de twee stekelbaarssoorten werden gevangen. Het is wel de eerste keer dat hier visleven

werd vastgesteld. In de voorgaande campagnes van 2002, 2006 en 2010 vingen we niets. De zuurstofconcentraties


zijn dan ook omhoog gegaan. In het verleden bedroegen deze 1 tot 2 mg/l, nu halen we op één locatie 4,52 mg/l en

op de andere locatie 5,93 mg/l en dat is boven de basiskwaliteitsnorm van 5mg/l.

Op de locatie gelegen op de Benedenvliet, Vlaams waterlichaam met nummer VL05_28 visten we volgende vijf

soorten: driedoornige stekelbaars, tiendoornige stekelbaars, brakwatergrondel, paling en zeelt. De EQR bedraagt

0,37 wat een ‘ontoereikende kwaliteit’ is.

Op de locatie gelegen op de Zuidelijke watergang, een lokaal waterlichaam van de eerste orde met nummer

L107_328 vingen we volgende 13 vissoorten: tiendoornige stekelbaars, baars, bittervoorn, blankvoorn, brasem,

giebel, karper, kolblei, pos, rietvoorn, snoek, zeelt en de beschermde habitatrichtlijnsoort, kleine modderkruiper.

Blankvoorn was de meest gevangen soort, gevolgd door baars. De EQR scoort 0,6 en valt daarmee nog net in de

klasse van een ‘matige kwaliteitsbeoordeling’. Kleine modderkruiper werd voor het eerst in 2011 gevangen op deze

beek.


7 Dijlebekken

Van de waterlopen gelegen in het Dijlebekken bemonsterden we de Zenne (van 1 tot 4‐07‐2013 op 6 locaties), de

Dijle (van 22 tot 24‐04‐2013 op 9 locaties) en 6 zijlopen van de Dijle (op 29/04/2013, 29 tot 30/07/2013, 29 tot

30/08/2013) nl. de IJse (3 locaties), de Lipsebeek (1 locatie), de Barebeek (1 locatie), het Vrouwvliet (2 locaties) en

de Bruinbeek (1 locatie).

7.1 De Zenne

De Zenne wordt sinds 2007 jaarlijks door ons opgevolgd. De Zenne is immers een interessant studieterrein. Het is

voor Vlaanderen de langst vervuilde waterloop (er zijn indicaties dat ze sinds de 15de eeuw werd vervuild). Tussen

1867 en 1871 werd de Zenne te Brussel overwelfd omdat het een open riool was geworden. Ze is uniek gezien ze

door de drie gewesten vloeit en er dus een optimale samenwerking noodzakelijk is om van de Zenne weer een

‘gezond water’ te maken. Het is een unieke gelegenheid om te kijken hoe een visstand na waterzuivering kan

terugkeren. Gezien de Zenne opnieuw intensief werd bemonsterd wordt hier ook een vergelijking met de vorige

vangstjaren gemaakt.

7.1.1 Ligging van de staalnameplaatsen

Tabel 33: Ligging van de meetplaatsen op de Zenne

Nummer X Y Naam Gemeente Situering

70020100 139827 155708 ZENNE Halle Lembeek aan het voetbalveld

70020200 145708 163219 ZENNE Drogenbos Zennebeemden

70020250 145520 167784 ZENNE Anderlecht

70020300 153631 178624 ZENNE Vilvoorde Stroomafwaarts de viaduct van Vilvoorde, aan Initial Hospital Servives

70020350 158244 185308 ZENNE Zemst Weerde, 250 m stroomopwaarts de E19

70020400 153743 191634 ZENNE Leest Aan taverne het Brughuis

7.1.2 Specificaties van de uitgevoerde afvissingen

Tabel 34: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever)

Nummer Datum Beviste afstand/duur Methode

70020100 1/07/2013 275 m LO en 275 m RO Elektrovisserij van op de boot met 2 elektroden




70020350 In: 3/07/2013 Uit: 4/07/2013

1 dag 2 schietfuiken

70020400 In: 3/07/2013 Uit: 4/07/2013

1 dag 2 schietfuiken


7.1.3 Fysische en chemische metingen

Tabel 35: Fysische en chemische metingen (pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), temperatuur (T in °C), conductiviteit (Cond in

µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname.


70020100 7,71 5,16 15,6 692 31,4 De oevers zijn gedeeltelijk verstevigd met schanskorven

en betonplaten, zeer steile taluds, weinig natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, langs beide oevers bos,

doorzicht tot 42 cm

70020200 7,72 5,41 16 734 22,8 Gedeeltelijk verstevigde oevers, steile taluds, weinig

natuurlijke schuilplaatsen aanwezig, meanderend,

landbouw op RO, bos op LO, doorzicht tot 53 cm

70020250 7,6 5,38 17,4 899 20,3 De oevers zijn overal kunstmatig verstevigd met

schanskorven, zeer steile taluds, geen natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, bodem van zand en stenen,

afval aanwezig op de bodem, ligt in industriegebied

70020300 7,38 3,27 18 586 46,1 De oevers zijn overal kunstmatig verstevigd met ijzeren

damwanden, zeer steile taluds, de loop is

rechtgetrokken, bodem met slib en stenen en afval,

weinig natuurlijke schuilplaatsen aanwezig, ligt in

industriegebied

70020350 7,47 2,81 17,9 893 23,5 Natuurlijke oevers, steile taluds, bodem bestaat uit

zand en stenen, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig

70020400 7,41 1,65 17,3 876 30,5 Oevers verstevigd met beton, steile taluds, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, bodem met stenen, slib en

een weinig modder, waterloop is rechtgetrokken

7.1.4

Visbestandgegevens

Tabel 36: O


vissoorten



de locaties in

de periode 2007‐2013.

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007



baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

brakwatergrondel

brasem

dikkopje

donderpad

Europes meerval

giebel

karper

kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

rivierprik

snoekbaars

spiering

vetje

winde

zeelt

zeebaars

zonnebaars

Totaal

70020100

*

*

*

*

4

*

*

*

*

*

5

*

1

0

0

0

*

1

70020200

* *

*

*

*

*

*

7

*

*

*

*

*

*

*

7

*

*

*

*

4

*

1

*

*

*

*

*

*

6

*

1

*

*

* *

*

5

70020250

0

*

1

0

0

*

1

0

0

70020300

*

1

*

+ X

+ +

+ X

7

+

+

2

+ +

+

X

+

5*

*

1

X

1

0

70020350

+

+

2

+ +

2

+

+ +

+

+

+

6

+

+ +

+

+

+

+

+

+ 9*

+

+

2

0

70020400

+

+

+

+

+

+

6

+ +

+

+

+ +

+

+

+

+

+

+

12*

+ +

+

+ +

+ +

+ +

+

+

+

+

+ +

+

16*

+ +

+

+ +

+ +

+

+ +

+

+ +

+

+

15*

+

1

+

+

2

+

1

* De Zen

ne werd op deze locatie in

2012 zes m

aal bem

onsterd (2 opeenvolgen

de bem

onsteringsdagen

in voorjaar – zomer – najaar)

* De Zen

ne werd op deze locatie in

2011 zes m

aal bem

onsterd (2 opeenvolgen

de bem

onsteringsdagen

in voorjaar – zomer – najaar)

* De Zen

ne werd op deze locaties in 2010 zeven

maal bem

onsterd (in januari, februari, maart, april, mei, juli en november)



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

, fuiken in

G/fuik/dag en N/fuik/dag m

et G = gew


Nummer

tienoorngie stekelbaars


baars

bermpje

blankvoorn

donderpad

giebel

karper

paling

rietvoorn

riviergrondel

rivierprik

spiering

Totaal

70020100

G/100m

36,3

63

97,9

80,2

277,4

elektrisch

N/100m

19,3

11,5

1,8

18,9

51,5

70020200

G/100m

1,5

4,7

6,1

1,4

4,5

1050,4

75,7

1144,3

elektrisch

N/100m

4,2

15

7

0,2

0,2

0,2

12

38,8

70020250

G/100m

0

elektrisch

N/100m

0

70020300

G/100m

11,6

11,6

elektrisch

N/100m

0,2

0,2

70020350

G/fuikdag

118,4

30

148,4

fuiken

N/fuikdag

0,5

0,5

1,0

70020400

G/fuikdag

0,6

0,4

5987,1

0,6

27,2

0,8

6016,7

fuiken

N/fuikdag

0,5

0,5

22

0,5

0,5

1

25


Figuur 2: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Zenne in juli 2013

Figuur 3: Gewichtsverhouding van de gevangen vissoorten op de Zenne in juli 2013

3D stekelbaars34%

riviergrondel31%

bermpje19%

paling8%

10D stekelbaars4%

rest4%

paling61%

karper27%

riviergrondel4%

blankvoorn3%

rest5%


Figuur 4: Lengtehistogrammen van de gemeten riviergrondels (N=164) op de Zenne in juli 2013

Figuur 5: Lengtehistogrammen van de gemeten bermpjes (N=98) op de Zenne in juli 2013

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Aan

talle

n

Lengte (cm)

0

5

10

15

20

25

2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 10,5 11 11,5

Aan

talle

n

Lengte (cm)


Figuur 6: De gemeten zuurstofconcentratie (in mg/l) op de Zenne voor de periode 2007‐2013. De zuurstof in locatie 70020350

werd in 2007 niet gemeten. Alle metingen gebeurden in de maand juli

0

1

2

3

4

5

6

7

8

70020100 70020200 70020250 70020300 70020350 70020400

O2

in m

g/

l

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Tabel 38: O

verzicht van de ecologische kw

aliteit ratio (EQ

R) van 2007 tot 2012 en hun appreciatie

2

01

3

20

12

2

01

1

20

10

2

00

9

20

08

2

00

7

EQR

A

pp

reci

atie

EQ

R

Ap

pre

ciat

ie

EQR

A

pp

reci

atie

EQ

R

Ap

pre

ciat

ie

EQR

A

pp

reci

atie

EQ

R

Ap

pre

ciat

ie

EQR

A

pp

reci

atie

70020100

0.55

matig

0.50

matig

0.20

ontoereikend

0.00

slecht

0.00

slecht

0.00

slecht

0.2

slecht

70020200

0.48

matig

0.53

matig

0.33

ontoereikend

0.20

ontoereikend

0.32

ontoereikend

0.20

slecht

0.35

ontoereikend

70020250

0

slecht

0.20

slecht

0.00

slecht

0.00

slecht

0.20

slecht

0.00

slecht

0.00

slecht

70020300

0.2

slecht

0.40

ontoereikend

0.20

slecht

0.35

ontoereikend

0.20

slecht

0.20

slecht

0.00

slecht

70020350

0.2

slecht

0.20

slecht

0.45

matig

0.48

matig

0.20

slecht

0.00

slecht

/ /

70020400*

0.375

onvoldoen

de

0.58

matig

0.42

onvoldoen

de

0.01

slecht

0.01

slecht

0.01

slecht

* Dit deel van

de Zenne beh

oort tot het getijden

water. V

oor de Zen

ne is er nog geen specifieke index bereken

d. O

m de EQR‐w

aarden

te bepalen gebruikten we de index van

de Zeeschelde (Breine

et al., 2010). De index voor getijden

water wordt op jaarbasis berekend en niet per bem

onstering. Gezien we in 2013 slechts gegevens hebben

van

één staalnam

e wordt de index hier niet

bereken

d.


7.1.5 Bespreking

We bemonsterden de Zenne in 2013 op zes locaties met elektrovisserij en/of fuikvisserij. Vanaf 2007 bemonsterden

we de Zenne jaarlijks. In 2010 werd de rivier intensiever (8 maal) bemonsterd op de locaties stroomafwaarts

Vilvoorde. Dit om de impact op het visbestand van de Zenne na het stilvallen van het waterzuiveringsstation Brussel

Noord (Vilvoorde), eind december 2009 te monitoren.

In het totaal vingen we tijdens de campagne van juli 2013 530 vissen met een totaal gewicht van 19,6 kg. 34% van

de vangstaantallen bestaat uit driedoornige stekelbaars, 31% uit riviergrondel en 19% uit bermpje. Paling

domineert qua biomassa de Zenne met een biomassapercentage van 61%.

Op het eerste meetpunt, in Lembeek bij Halle, vingen we in deze campagne vier soorten nl. driedoornige

stekelbaars, riviergrondel, bermpje en blankvoorn. In 2012 vingen we hier nog donderpad, deze soort werd in deze

campagne niet gevangen. In de periode 2007‐2011 troffen we te Lembeek niets of enkel driedoornige stekelbaars

aan (zie ook tabel 37). De EQR evolueerde van een ‘slechte kwaliteit’ naar een ‘matige kwaliteit’ in 2012 en 2013.

Dichter bij Brussel, in Drogenbos (aan de Zennebeemden waar de Zenne vrij natuurlijk meandert), vingen we in

2013 zeven soorten, nl. tiendoornige‐ en driedoornige stekelbaars, bermpje, giebel, karper, riviergrondel en

donderpad. Donderpad wordt op deze locatie voor het eerst gevangen en is een goed teken. Donderpad stelt toch

strengere habitat‐ en waterkwaliteitseisen. Bermpje wordt sinds 2012 gevangen. Ook hier evolueerde de EQR van

een ‘slechte’ en ‘ontoereikende kwaliteit’ naar een ‘matige kwaliteit’ in 2012 en 2013.

In Anderlecht vingen we geen vis. In 2012 troffen we slechts 1 dode driedoornige stekelbaars aan. Enkel in 2009

troffen we hier leven aan. Toen werd 1 blauwbandgrondel gevangen. Deze locatie blijft ’slecht’ scoren.

In Vilvoorde, net na het waterzuiveringsstation Brussel Noord, vingen we slechts één giebel. In 2012 vingen we hier

nog 7 soorten (zie tabel 37). Het was toen de eerste maal dat we hier zoveel soorten aantroffen. Enkel in 2010 was

de soortendiversiteit vergelijkbaar, maar het meetpunt werd toen intensiever bemonsterd. Tijdens de andere

viscampagnes werden net zoals in de campagne van 2013 slechts 0 tot 2 soorten gevangen. De EQR scoort opnieuw

de ‘slechte kwaliteit’.

In Weerde vingen we slechts één giebel en één karper. Ook in 2012 was de vangst zeer pover. In de periode 2008‐

2011 lagen de vangsten opmerkelijk hoger. Vooral in 2010 en 2011 werden er opmerkelijk meer soorten gevangen,

de waterkwaliteit was destijds ook beduidend beter (figuur 6). De index is na een betere periode in 2010 en 2011,

waarin een ‘matige kwaliteit’ werd gehaald, terug gezakt en krijgt net zoals in 2012 opnieuw een ‘slechte’ kwaliteits

beoordeling in 2013.

In Leest bij Mechelen, daar waar de Zenne onderhevig is aan het tij, vingen we in de campagne van juli 2013 6

soorten, nl. driedoornige stekelbaars, baars, paling, rietvoorn en opmerkelijk ook rivierprik en spiering. Rivierprik en

spiering zagen we vanuit de Zeeschelde al optrekken op de Rupel (Breine en Van Thuyne, 2013). In 2011 en 2012

vingen we al eens spiering in de Zenne maar het is de eerste keer dat we zien dat ook rivierprik de Zenne weten te

bereiken. In 2010, 2011 en 2012 zien we op deze locatie een veel hogere vangstdiversiteit, maar deze locatie werd

in het kader van de opvolging van de estuaria en overgangswateren veel intensiever bemonsterd (zie ook Galle en

Van Thuyne, 2013).

In figuur 6, die de gemeten zuurstofconcentraties voor de periode 2007‐2013 per locatie weergeeft, zien we dat

sinds 2012 stroomopwaarts (van Lembeek tot Anderlecht) de zuurstofconcentraties opmerkelijk verbeterd zijn en

boven de basiskwaliteitsnorm van 5 mg/l liggen. In 2012 lag de zuurstofconcentratie gemeten te Vilvoorde ook

boven deze norm en in 2010 ook, dit zien we vertaald in de EQR die in deze jaren iets beter scoort. Meer

stroomafwaarts zien we een daling.

Het lengtehistogram (figuur 6) van de gemeten riviergrondels (N=164) toont de aanwezigheid van een jaarklasse

met een minimum van 4 cm en een maximum van 10 met een piek op 6 cm en een minder duidelijke jaarklasse

tussen 11 en 15 cm met een piek op 12 cm. De gemiddelde lengte van de gemeten riviergrondels is 7,2 cm.

Voor het eerst vingen we zoveel bermpjes (98 stuks) op de Zenne. We stellen de aanwezigheid van twee jaarklassen

vast. Er is de 0+ generatie tussen 2,5 cm en 4,5 cm met piek op 4 cm en een jaarklasse met bermpjes tussen 7,5 cm

en 11,5 cm met piek op 9 cm. De gemiddelde lengte van de gevangen bermpjes bedraagt 7 cm.


Zoals gesteld in het rapport van 2007 en 2008 was de Zenne jarenlang een open riool die het ongezuiverde

afvalwater van huishoudens, industrie en landbouw afvoerde naar de Rupel. In 2006 en 2007 werden er een aantal

waterzuiveringsinstallaties langs de Zenne vernieuwd en werden er nieuwe installaties in gebruik genomen, zoals de

waterzuiveringsinstallaties van Beersel en Sint‐Pieters‐Leeuw (in 2006 operationeel) en het waterzuiveringsstation

van Brussel Noord (vanaf maart 2007 al gedeeltelijk operationeel). Hierdoor was de kwaliteit al verbeterd wat

resulteerde in de eerste aanwezigheid van vis op de Zenne (Breine et al., 2011). De soortendiversiteit was laag en

het ging ook toen vooral over soorten die goed bestand zijn tegen vervuiling. Toch toonde dit aan dat vissen op zeer

korte termijn konden terug keren eenmaal de kwaliteit van de habitat toeneemt.

Sinds 2012 merken we dat stroomopwaarts het visbestand lichtjes verbeterd is! Bewijs hiervan was de vangst van

donderpad in Lembeek in 2012 en de vrij talrijke vangsten (63 stuks) van bermpjes in 2013. In 2013 vangen we ook

donderpad in Drogenbos en bermpjes. Daarenboven is de soortendiversiteit op deze locaties er hoger in vergelijking

met de periode 2007‐2011.

In Anderlecht blijft de situatie rampzalig, visleven blijft afwezig. In het meer stroomafwaarts gelegen Vilvoorde zien

we na een tijdelijke verbetering in 2012 opnieuw een achteruitgang.

In Leest, daar waar we in de periode 2007‐2011 geleidelijk een verbetering van het visbestand konden waarnemen,

leek de situatie anno 2012 te stagneren en zelf lichtjes achteruit te gaan ten opzichte van 2011. In 2011 scoorde de

EQR hoger dan in 2012. In 2013 kunnen we de index niet bepalen aangezien er meerdere seizoenale gegevens nodig

zijn voor de berekening van een index in getijdewateren (zie eerder). Het aantal gevangen soorten in 2013 ligt lager

maar dat valt ook in de lijn van de verwachtingen aangezien er minder intensief werd bemonsterd. Positief is de

vangst van een rivierprik en opnieuw de vangst van spiering op deze locatie.

Besluit

De zuurstofconcentraties blijven ook in 2013 in het meer stroomopwaartse deel van de Zenne boven de

basiskwaliteitsnorm van 5 mg/l. Opnieuw worden de gevoeligere soorten zoals bermpje en donderpad gevangen.

Toch is er van een stabiel visbestand nog lang geen sprake. Daarvoor moet de kwaliteit van de habitat toenemen

en ook de waterkwaliteit moet nog verder verbeteren en stabiliseren. In de getijdenzone van de Zenne lijkt de

verbetering die we in de periode 2007‐2011 konden waarnemen te stagneren. Blijvende inspanningen voor de

verdere waterkwaliteitsverbetering zijn een absolute noodzaak. De vangsten van spiering en nu ook van rivierprik

in de getijdenzone zijn positief.

7.2 De Dijle

De Dijle ontspringt te Houtain‐Le‐Val (Waals‐Brabant) en stroomt Vlaams‐Brabant binnen te Huldenberg. Ze

stroomt verder in noordoostelijke richting via Oud‐Heverlee, Bertem en Leuven naar Rotselaar waar, meer bepaald

in Werchter, de Demer in de Dijle uitmondt. Vandaar stroomt ze in noordwestelijke richting verder en vormt er

eerst de grens Haacht‐Tremelo, vervolgens Haacht‐Keerbergen en stroomt zo verder via Bonheiden en

Boortmeerbeek naar Mechelen tot aan het "Zennegat" waar de Zenne en het Kanaal van Leuven naar de Dijle, de

Dijle vervoegen. Een kilometer verder geeft de Dijle samen met de Nete ontstaan aan de Rupel. Gezien de Dijle op

voldoende locaties werd bevist om een beeld te geven over de visstand worden de resultaten uitgebreider

besproken en wordt er ook een vergelijking met de vorige vangstjaren gemaakt. Gezien de nieuwe

steekproeftrekking in functie van het referentiemeetnet werden er een aantal locaties bemonsterd die al lang niet

meer werden bevist. Langs de andere kant zijn een aantal meetpunten die in het voorgaande meetnet zoetwatervis

zaten voor de Dijle uit het meetnet verdwenen.



Tabel 39: Ligging van de meetpunten op de Dijle bemonsterd in deze campagne

Nummer LambertX LambertY Waterloop Gemeente Omschrijving

71018100 169645 161047 DIJLE Huldenberg Florival

71318100 169229 168160 DIJLE Huldenberg aan de monding van de IJse

71318300 173061 173913 DIJLE Leuven aan de Dijlemolens

72018100 174057 176275 DIJLE Leuven aan de spoorweg achter

industriegebied

72018150 173809 179531 DIJLE Leuven Wijgmaal, aan de Dijlebrug

(Aquafin)

72118200 169186 186325 DIJLE Haacht Hansbrug

72118300 165259 187664 DIJLE Bonheiden /

72718100 163071 188041 DIJLE Bonheiden aan oude Dijle



Nummer Datum Beviste afstand Methode

71018100 22/04/2013 250 m RO + 250 m LO elektrovisserij van op boot met 2 elektroden




72018150 23/04/2013 250 m RO + 250 m LO elektrovisserij wadend met 2 elektroden





7.2.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving

Tabel 41: Fysische en chemische metingen (pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg/l), conductiviteit (Cond in µS/cm), turbiditeit (Turb

in NTU) temperatuur (T in °C) en biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname.


71018100 8,01 9,89 8,8 782 13,8 Gem. 10,40 m breed, zanderige bodem met stenen,

schuilplaatsen matig aanwezig, 2 bochten, oevers

verstevigd met schanskorven en stenen, bos op LO, steile

taluds, laag waterpeil, gem. 72 cm diep.

71318100 8,11 10,06 10,2 772 21,8 Zanderige bodem met stenen, schuilplaatsen matig

aanwezig, goede pool‐riffle, 3 bochten, natuurlijke

oevers, steile, weide op RO, natuurgebied op LO, laag

waterpeil, draadalgen aanwezig, gem. 75 cm diep en


71318300 7,99 10,26 12,5 776 18,2 Gem. 10 m breed, zanderige bodem met stenen,

natuurlijke schuilplaatsen matig aanwezig, oevers

kunstmatig verstevigd, bebouwing langs beide oevers,

laag waterpeil, een stuw vormt knelpunt, draadalgen

aanwezig.

72018100 7,88 9,32 12,1 817 13,6 Gem. 12,70 m breed, zanderige bodem met stenen,

weinig natuurlijke schuilplaatsen, pool‐riffle afwezig,

oevers verstevigd met schanskorven, steile taluds,

industrie op LO en een bosje op RO, gem. 1m10 diep en


72018150 8,41 9,27 12,3 681 17,1 Gem. 13 m breed, zanderige bodem met stenen, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, goede pool‐riffle structuur, 1

bocht, oevers verstevigd met schanskorven en stenen,

steile taluds, sportcentrum op LO en een bosje op RO,

draadalgen aanwezig, doorzicht tot 57 cm.

72118200 7,59 6,56 12,2 1171 18,1 Gem. 14 cm breed, zanderige bodem met stenen, oevers

verstevigd met stenen, zeer steile taluds, landbouw en

weides langs beide oevers, draadalgen aanwezig, laag

waterpeil, doorzicht tot 45 cm.

72118300 7,58 6,13 14,5 1122 17,4 Gem. 20 cm breed, zanderige bodem met stenen, weinig

natuurlijke schuilplaatsen, pool‐riffle afwezig, oevers

verstevigd met stenen, landbouw langs beide oevers,

laag waterpeil, draadalgen aanwezig, doorzicht tot 53

cm.

72718100 8,71 6,52 14,3 1117 13,3 Gem. 30 m breed, weinig natuurlijke schuilplaatsen,

oevers kunstmatig verstevigd, weides langs beide oevers,

op de RO is er ook bos, gem. 3,15 m diep en doorzicht tot

56 cm.

RO: Rechteroever; LO: Linkeroever

7.2.4

Visbestandgegevens

Tabel 42: O


vissoorten



de locaties op de Dijle. De resultaten

van

vorige cam

pagnes zijn

weergegeven

in een ander kleur.

Nummer

2013 2010

2007 2003

1999 1994

driedoornige

stekelbaars

baars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

brasem

gestippelde alver

donderpad

giebel

karper

kolblei

kopvoorn

paling

regenboogforel

rietvoorn

riviergrondel

serpeling

snoek

vetje

winde

zeelt

zonnebaars

Totaal

71018100

*

*

*

*

*

5

*

*

*

*

*

*

*

*

*

9

*

* *

*

* *

*

* *

* *

* *

13

*

* *

* *

* *

*

* *

*

* *

*

* *

*

17

71318100

*

* *

*

*

* *

* *

*

10

*

* *

* *

*

* *

*

*

10

*

*

* *

*

*

* *

* *

*

*

12

71318300

* *

*

*

*

*

*

*

* *

10

*

*

* *

*

5

72018100

*

*

*

*

*

5

*

*

*

*

4

*

* *

*

4

*

*

*

*

*

5

72018150

*

*

*

* *

*

*

7

*

* *

* *

* *

* *

* *

*

12

*

72118200

*

*

* *

4

*

*

* *

*

*

*

*

* *

* *

*

13

72118300

* *

2

*

* *

*

*

*

6

*

*

*

3

*

*

*

*

*

5

72718100

*

*

*

*

*

5

*

*

* *

*

5

*

1

*

*

2

Tabel 43: Effectieve vangst in 2013 per soort en per staalnam


CPUE (in G/100 m

en N/100 m

met G = gew

icht in g en N = aantal).

nummer


baars

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

donderpad

karper

kopvoorn

paling

rietvoorn

riviergrondel

serpeling

snoek

winde

zeelt

Totaal

71018100

G/100m

15,7

6,3

13,1

239,9

56,3

331,3

elektrisch

N/100m

2,4

0,6

1,4

1

3,6

9

71318100

G/100m

4,2

0,6

1,7

1,1

10,2

101,7

497,2

65,9

4,7

550

1237,3

elektrisch

N/100m

0,8

0,4

0,2

1,4

0,6

0,4

1,8

5

0,2

0,2

11

71318300

G/100m

23,4

113,7

14,8

4,6

1,9

74,8

23,6

148,3

296,5

9,1

710,7

elektrisch

N/100m

3,2

1,8

1,6

0,2

0,2

1,2

1

12

0,2

0,2

21,6

72018100

G/100m

0,3

0,3

785,8

6,8

612,1

1405,3

elektrisch

N/100m

0,2

0,2

0,2

1,2

0,4

2,2

72018150

G/100m

136,7

0,7

2,3

54,7

249,3

0,9

472,7

917,3

elektrisch

N/100m

22,2

0,2

0,8

0,8

1,2

0,2

39,6

65

72118200

G/100m

4,4

0,5

16

78,7

99,6

elektrisch

N/100m

0,4

0,2

0,6

1,4

2,6

72118300

G/100m

4,6

156,3

160,9

elektrisch

N/100m

0,2

1,2

1,4

72718100

G/100m

0,5

0,2

8,1

25,6

6,8

41,2

elektrisch

N/100m

0,4

0,2

0,2

0,4

0,2

1,4


Tabel 44: Overzichtstabel (2013) van de totale vangsten op de Dijle met per soort: de geviste aantallen (N), de aantalpercentages

(N%), de geviste biomassa (G in g) en de gewichtspercentages (G%).

Vissoort Ntot N% Ge G%

driedoornige stekelbaars 31 5,43 198,9 0,81

baars 9 1,58 568,6 2,32

bermpje 128 22,42 832 3,39

bittervoorn 3 0,53 3,6 0,01

blankvoorn 4 0,70 37,9 0,15

blauwbandgrondel 12 2,10 18,6 0,08

bot 1 0,18 40,3 0,16

donderpad 11 1,93 126,2 0,51

karper 1 0,18 3929 16,03

kopvoorn 10 1,75 884,7 3,61

paling 41 7,18 6608,5 26,95

rietvoorn 6 1,05 122,7 0,50

riviergrondel 308 53,94 3783,7 15,43

serpeling 1 0,18 23,6 0,10

snoek 1 0,18 2750 11,22

winde 3 0,53 4543,2 18,53

zeelt 1 0,18 45,4 0,19


Figuur 7: Lengtehistogram van de gemeten riviergrondel op de Dijle in 2013 (N=211)

Figuur 8: Lengtehistogram van de gevangen bermpjes op de Dijle in 2013 (N=120)


Figuur 9: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Dijle in 2013

Figuur 10: Aantalsverhouding van de gevangen vissoorten op de Dijle in 2013

Tabel 45: O

verzicht van de EQ

R‐w

aarden

en hun appreciatie voor de vangstjaren

1994, 1999, 2003, 2007, 2010 en 2013

2003/94

2007/99

2010

2013

Nummer

WL nummer

EQR

Appreciatie

EQR

Appreciatie

EQR

Appreciatie

EQR

Appreciatie

71018100

VL05_77

0,62

goed

0,55

matig

0,6

goed

0,45

matig

71318100

VL09_78

0,45

matig

0,58

matig

/ /

0,58

matig

71318300

VL11_79

/ /

/

0,57

matig

0,7

goed

72018100

VL08_80

0,45

matig

0,45

matig

0,43

matig

0,5

matig

72018150

VL08_80

0,2

slecht

0,45

matig

/ /

0,63

goed

72118200

VL05_81

/ /

0,4

ontoereikend

/ /

0,45

matig

72118300

VL05_81

0,4

ontoereikend

0,5

matig

0,38

ontoereikend

0,2

slecht

72718100

VL08_82

0,2

slecht

0,2

slecht

0,38

ontoereikend

0,4

ontoereikend


7.2.5 Bespreking

Campagne 2013

Tijdens deze campagne bemonsterden we de Dijle van de grens met Wallonië in Florival tot Bonheiden op 8

locaties. In totaal vingen we 17 vissoorten nl driedoornige stekelbaars, baars, bermpje, bittervoorn, blankvoorn,

blauwbandgrondel, bot, karper, kopvoorn, paling, rietvoorn, rivierdonderpad, riviergrondel, serpeling, snoek, winde

en zeelt. Opnieuw wordt de diadrome soort bot gevangen op de Dijle.

In deze campagne vingen we op 4000 m beviste oever 571 vissen, met een totale biomassa van 25 kg.

Riviergrondel was met een aantalpercentage van 54% de frequentst gevangen soort op de Dijle gevolgd door

bermpje (22%) en paling (7%). De overige soorten maakten minder dan 5% van de totaalvangsten uit. Qua biomassa

domineerde paling (27%) gevolgd door winde en karper (19% en 16%) (figuren 9 en 10)

De soortendiversiteit varieerde tussen 2 en 10 met een gemiddelde van 6 soorten/locatie.

De grootste vangstaantallen anno 2013 vingen we op de locatie in Wijgmaal aan de Dijlebrug (72018150). Het

waren vooral riviergrondel en bermpje die hiervoor verantwoordelijk waren. De grootste biomassa vingen we op de

locatie te Leuven achter de spoorweg. De vangst van een grote karper en twee grote windes (allen rond de 50 cm

waren hiervoor verantwoordelijk).

De EQR scoort overwegend ‘matig’ tot ‘goed’ op de locaties gelegen in het traject Florival‐Haacht. De twee locaties

gelegen te Bonheiden scoren een ‘ontoereikende kwaliteit’ en zelfs een ‘slechte kwaliteit’. De locaties op de Dijle

bemonsterd in deze campagne behoren tot 6 verschillende waterlichamen (zie tabel)

De zuurstofconcentraties op de Dijle waren, voor alle locaties tijdens deze campagne, boven de basiskwaliteitsnorm

van 5 mg/l.

Voor vissoorten waarvan we 100 of meer exemplaar vingen, maakten we lengtehistogrammen.

Figuur 7 toont het lengtehistogram van de gemeten riviergrondel (N=211; min. 3,9 cm, max. 15,2 cm met een

gemiddelde van 10 cm.). We zien twee lengteklasses, één tussen 4 en 9 cm met piek op 7 cm en één tussen 10‐16

cm met piek op 12 cm.

De gemiddelde lengte van de gemeten bermpjes bedraagt 8.6 cm met een minimum van 5,5 cm en een maximum

van 11,5 cm. We zien geen duidelijke jaarklassen, de meest gevangen bermpjes behoren tot 8 cm.

Vergelijking met vroegere gegevens

We volgen de Dijle al op sinds 1994. In 1994 en 1999 werd de Dijle uitvoeriger bemonsterd. Een beschrijving van de

vergelijking 1994‐1999‐2003‐2007 is weergegeven in het rapport ‘Het visbestand in de Dijle (2003) (Van Thuyne en

Breine, 2003) en in het rapport Van Thuyne en Breine ,(2008). In Van Thuyne en Breine ( 2011) worden de gegevens

van 2010 weergegeven.

In 1994 vingen we de hoogste aantallen en de hoogste visdensiteiten. In totaal werden toen minstens 18

vissoorten op de Dijle vastgesteld maar het waren vooral giebel, bittervoorn, blankvoorn en karper die gevangen

werden. In 1999 vingen we in totaal 24 vissoorten en zagen we een verschuiving van de visstand waarbij

riviergrondel, bermpje en blankvoorn de Dijle domineerden. In 2003 vingen we 25 soorten waarbij dezelfde soorten

als in 1999 domineerden. De vangstaantallen en vangstdensiteiten waren tot dan afgenomen met de vangstjaren.

In 2007 vingen we 21 soorten en werd qua vangstaantallen terug het niveau van 1999 gehaald. We zagen opnieuw

een verschuiving van de visstand. De enorme toename van de riviergrondelvangsten over de ganse lengte van de

Dijle in 2007 waren opmerkelijk en maakten dat deze soort uitgesproken dominant werd op de Dijle. Sinds 2007 is

riviergrondel dominant gebleven. Het aandeel van giebel en bittervoorn nam af doorheen de jaren. Deze soorten

werden begin jaren ’90 uitgezet in de Dijle. Van bittervoorn werd in 2010 slechts één exemplaar gevangen en drie in

2013. De beschermde beek/rivierdonderpad werd in 2007 voor het eerst gevangen in de Dijle (1 exemplaar). In

2010 vingen we 4 exemplaren en 11 in 2013. In 2010 vingen we 19 soorten, anno 2013, 18 soorten. In 2010 vingen

we voor het eerst de diadrome soort bot op de Dijle, deze soort werd anno 2013 opnieuw gevangen. Giebel werd

voor de eerste keer niet meer gevangen in de Dijle.


Samenvattend

Anno 2013 is de Dijle een rivier die minstens 17 vissoorten herbergt en waarbij de kleinere vissoorten riviergrondel

en bermpje domineren. De index scoort een overwegende ‘matige’ tot ‘goede’ kwaliteit. Daar waar het visbestand

in het begin van de jaren ’90 nogal sterk beïnvloed werd door uitzettingen van soorten zoals giebel, blankvoorn en

bittervoorn is de visstand meer geëvolueerd naar een natuurlijkere visstand. Naast vissen werden er ook

verschillende Chinese wolhandkrabben gevangen.

7.3 Zijlopen Dijle


Tabel 46: Ligging van de meetplaatsen in het Dijlebekken


314 165596 161231 LAAN Overijse /

313 159600 162127 IJSE Hoeilaart stroomafwaarts E411, hoeilaart

71130300 164964 164296 IJSE Huldenberg aan de molen

71130500 168865 167799 IJSE Huldenberg Eigenstraat

72245150 170003 181994 LIPSEBEEK Haacht /

72430200 161031 188356 BAREBEEK Mechelen /

72521100 175920 189601 VROUWVLIET Tremelo Bonte Os

72621150 161155 190141 VROUWVLIET Mechelen /

72636150 161686 190873 BRUINBEEK Bonheiden /



Tabel 47: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever, SO= stroomopwaarts, SA=

stroomafwaarts)

Nummer Datum Beviste afstand Methode Opmerking

314 29/04/2013 100 m SO weg:

100 m LO+ 100 m

RO

Elektrovisserij wadend met

2 elektroden

313 29/04/2013 100 m SA E411 Elektrovisserij wadend met

2 elektroden

71130300 30/08/2013 100 m SA molen Elektrovisserij wadend met

2 elektroden

71130500 29/08/2013 100 m SA brug Elektrovisserij wadend met

2 elektroden



donderpad en bittervoorn,

het traject werd 4 maal

afgevist.

72245150 29/04/2013 50 m SO+50 m SA

brug

Elektrovisserij wadend met

1 elektrode

72430200 30/07/2013 100 m SO weg:

100 m LO+ 100 m

RO

Elektrovisserij vanop de

boot met 2 elektroden

72521100 29/04/2013 100 m SO brug Elektrovisserij wadend met

2 elektroden

72621150 30/07/2013 100 m SO weg: Elektrovisserij vanop de

boot met 2 elektroden

72636150 30/07/2013 50 m SO+50 m SA

brug


elektroden

7.3.3 Fysische en chemische metingen en biotoopbeschrijving


µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU), doorzicht, stroomsnelheid v (m/s) en de biotoopbeschrijving op het moment van

de visbestandopname. (LO=linkeroever en RO=rechteroever)


314 8,04 10,58 11,1 759 0,55 Oevers deels kunstmatig verstevigd,

pool‐riffle structuur aanwezig, steile

taluds, akker en grasland op RO en bos

op LO, draadalgen aanwezig, sterke

stroming, gem. 78 cm diep.

313 7,75 10,3 12,8 778 0,13 Natuurlijke oevers, parking op LO,

zanderige bodem, drassig bos op RO,

pool‐riffle structuur aanwezig, steile

taluds, een verhoogde duiker vormt


knelpunt.

71130300 8,51 9,87 14,3 791 0,43 6,6 Oevers verstevigd met paaltjes,

zanderige bodem, weinig natuurlijke

schuilplaatsen, bodemwaterplanten

aanwezig, watermolen vormt knelpunt,

gem. 50 cm diep, doorzicht tot op de

bodem.

71130500 8,12 9,2 14 873 0,56 66 Oevers deels kunstmatig verstevigd, op

RO ook weides, natuurlijke

schuilplaatsen matig aanwezig,

bodemwaterplanten aanwezig, gem. 43

cm diep, doorzicht tot op de bodem.

72245150 7,61 6,64 9,2 809 Natuurlijke oevers, weides, akkers en

een manage langs de oevers, stenige

bodem, gem. 25 cm diep, doorzicht tot

op de bodem.

72430200 7,55 1,77 20,1 484 0,08 23 Weides en grasland langs de oevers,

weinig natuurlijke schuilplaatsen, gem.

95 cm diep, doorzicht tot 85 cm.

72521100 6,92 4,38 8,8 550 0,06 Oevers deels verstevigd, bodem van slib,

bos, weides, grasland en bebouwing

langs de oevers, gem. 30 cm diep.

72621150 7,37 2,28 20,3 377 0,16 29 Bodem van modder en slib, veel

natuurlijke schuilplaatsen aanwezig,

steile taluds, huizen met tuinen langs de

oevers, vlottende waterplanten,

bodemwaterplanten en draadalgen

aanwezig, gem. 90 cm diep, doorzicht

tot 80 cm.

72636150 6,85 4,62 17,6 644 0,19 22,2 Oevers met schanskorven verstevigd,

steile taluds, modderige bodem,

natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, weides en bebouwing langs

de oevers, gem. 55 cm diep, doorzicht

tot op de bodem.

7.3.4

Visbestandgegevens

Tabel 49: O


vissoorten



de locaties

Nummer



baars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

donderpad

giebel

kopvoorn

kwabaal

paling

regenboogforel

riviergrondel

serpeling

zeelt

zonnebaars

Totaal

314

Laan

*

* *

*

*

5

313

IJse

*

* *

*

* *

6

71130300

IJse

* *

* *

* *

* *

*

*

* *

*

13

71130500

IJse

*

*

*

*

*

*

*

7

72245150

Lipsebeek

* *

2

72430200

Bareb

eek

* *

*

*

4

72521100

Vrouwvliet

*

1

72621150

Vrouwvliet

* *

*

3

72636150

Bareb

eek

* *

2



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

, fuiken in

G/fuik/dag en N/fuik/dag m

et G = gew


Nummer



baars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

donderpad

giebel

kopvoorn

kwabaal

paling

regenboogforel

riviergrondel

serpeling

zeelt

zonnebaars

Totaal

314

G/100m

12,9

25,7

147,6

288

156,8

631

elektrisch

N/100m

5

0,5

18

1,5

9

34

313

G/100m

94,4

73,2

1323,6

7,8

292,4

346,4

2137,8

elektrisch

N/100m

42

2

13

4

5

1

67

71130300

G/100m

1,8

162,9

14,7

2147,2

223,3

5,1

0,5

1,9

601,5

3274

164,8

161,5

40,1

6799,3

elektrisch

N/100m

7

538

2

7

63

2

1

2

3

34

15

8

1

683

71130500*

G/100m

28,5

115,1

490

73,1

1522,7

1603,5

95,2

3928,1

elektrisch

N/100m

47

3

225

16

7

9

6

313

72245150

G/100m

6,6

5,8

12,4

elektrisch

N/100m

4

2

6

72430200

G/100m

2,8

16

2,2

0,8

21,8

elektrisch

N/100m

6,5

43

1

6

56,5

72521100

G/100m

20,4

20,4

elektrisch

N/100m

12

12

72621150

G/100m

39,1

19,9

315

374

elektrisch

N/100m

84

177

2

263

72636150

G/100m

164,6

116,8

281,4

elektrisch

N/100m

326

263

589

* Dit zijn

de vangsten voor de eerste trek


Tabel 51: Overzicht van de ecologische kwaliteit ratio (EQR)

Nummer waterlichaamnummer EQR Appreciatie

314 LAAN VL11_84 0,6 matig

313 IJSE L107_439 0,4 ontoereikend

71130300 IJSE VL11_83 0,5 matig

71130500 IJSE VL11_83 0,68 goed

72245150 LIPSEBEEK L111_1042 0,2 slecht

72430200 BAREBEEK VL11_76 0,33 ontoereikend

72521100 VROUWVLIET L111_1056 0,2 slecht

72621150 VROUWVLIET VL11_88 0,27 ontoereikend

72636150 BRUINBEEK L107_648 0,2 slecht

7.3.5 Bespreking

Voor het overige bemonsterden we in het Dijlebekken nog 9 locaties gelegen op 6 waterlopen. In totaal visten we

18 soorten. Wanneer het traject in het kader van de habitatrichtlijn meerdere keren werd gevist worden enkel de

gegevens van de eerste trek meegenomen in de berekening van de index.

Op de Laan (één locatie, Vlaams waterlichaam met nummer VL11_84 ) visten we 5 vissoorten: driedoornige

stekelbaars, beekforel, bermpje, paling en riviergrondel. Bermpje, gevolgd door riviergrondel werden het meeste

gevangen. De EQR scoort 0,6 en haalt daarbij nog net de ‘matige kwaliteit’.

Op de IJse visten we drie locaties, de meest stroomopwaartse locatie gelegen te Hoeilaart is gelegen op lokaal

waterlichaam met nummer L107_439, de twee andere locaties te Huldenberg liggen op Vlaams waterlichaam

VL11_83. Op de IJse vingen we volgende 16 vissoorten: driedoornige stekelbaars, tiendoornige stekelbaars, baars,

beekforel, bermpje, bittervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, donderpad, kopvoorn, kwabaal, paling,

regenboogforel, riviergrondel, serpeling en zonnebaars. Kopvoorn, kwabaal en serpeling zijn soorten die worden

uitgezet in functie van herintroductie en soortondersteuning. 50% van de gevangen vis op de IJse in deze campagne

is driedoornige stekelbaars. Bermpje maakt 37% uit van de totaalvangsten. Op de locatie te Hoeilaart werden zes

vissoorten gevangen, driedoornige stekelbaars is de meest gevangen soort maar van (de uitgezette) beekforel

werden ook 13 stuks gevangen. De EQR scoort hier 0,4 en krijgt de waardebeoordeling, ‘ontoereikende kwaliteit’.

Op de locatie aan de molen vingen we 13 soorten. Ook hier blijft driedoornige stekelbaars de meest gevangen soort.

Qua biomassa scoort paling en beekforel goed. De EQR scoort er 0,5 wat overeenkomt met een ‘matige

kwaliteitsbeoordeling’.

Op de locatie aan de Eigenstraat vingen we 7 vissoorten. De locatie werd 4 keer bemonsterd in functie van de

habitatrichtlijn voor donderpad. Bermpje is hier de meest gevangen soort. De EQR op deze locatie scoort 0,68 wat

staat voor een ‘goede kwaliteit’.

Op de Lipsebeek (lokaal waterlichaam met nummer L111_1042) vingen we slechts de twee stekelbaarssoorten, de

EQR scoort derhalve 0,2, wat staat voor een ’slechte kwaliteit’.

Op de Barebeek (Vlaams waterlichaam met nummer VL11_76) vingen we de twee stekelbaarssoorten aangevuld

met de exoot blauwbandgrondel. De EQR scoort 0,33 wat staat voor een ‘ontoereikende kwaliteit’. Opmerkelijk is

de erg lage zuurstofconcentratie van 1,77 mg/l dat werd gemeten tijdens de staalname, dit legt ver onder de

basiskwaliteitsnorm van 5 mg/l.


Op het Vrouwvliet werden twee locaties bemonsterd. De locatie te Tremelo ligt op het lokaal waterlichaam met

nummer L111_1056. Hier werd slechts tiendoornige stekelbaars gevangen. De EQR scoort 0,2 dus een ‘slechte

kwaliteit’. De locatie te Mechelen ligt op het Vlaams waterlichaam met nummer VL11_88. We vingen er de twee

stekelbaarssoorten en giebel. De EQR scoort er 0,27 wat overeenkomt met de waardebeoordeling ‘ontoereikende

kwaliteit’. Op beide locaties liggen de zuurstofconcentraties onder de basiskwaliteitsnorm.

Op de locatie op de Bruinbeek (lokaal waterlichaam met nummer L107_648) vingen we de twee

stekelbaarssoorten. De EQR scoort 0,2 en is dus ‘slecht’. Ook hier ligt de gemeten zuurstofconcentratie onder de

basiskwaliteitsnorm.


8 Demerbekken

We bemonsterden in het Demerbekken 11 waterlopen nl. de Kaatsbeek, de Magelbeek, de Mombeek, de Herk, de

Kleine Herk, de Dormaalbeek, de Kleine Gete, de Velpe, de Begijnebeek, de Zwartebeek en het Zwartwater. Elke

waterloop werd op één locatie bemonsterd.


Tabel 52: Situering van de staalnameplaatsen bemonsterd in 2013


60185100 223686 179094 Kaatsbeek Diepenbeek Kempenstraat

60532200 215860 191244 Magelbeek Heusden‐Zolder Sluisbamd

61130150 222891 168743 Mombeek Kortessem Gors‐Opleeuw, vistrappen

61220150 218145 170379 Herk Wellen Wellen, molen

61220275 212055 179003 Kleine Herk Hasselt Stevoort

62030100 201051 158512 Dormaalbeek Landen voor Walsbets

62130250 200658 168001 Kleine Gete Zoutleeuw ‐

64123050 187854 171091 Velpe Tienen Baan Aarschot ‐ Tienen

66130300 197454 184880 Begijnebeek Diest stroomafwaarts Kloosterberg

66325550 203279 186549 Zwartebeek Halen Bakel, stroomopwaarts brug

66440200 200556 184493 Zwartwater Halen baan Zelk‐Zelem



Tabel 53: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts)

Nummer Waterloop beviste afstand datum Methode

60185100 KAATSBEEK 100 m SO fietsbrug 14‐10‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

60532200 MAGELBEEK 100 m SO weg 27‐08‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

61130150 MOMBEEK 100 m SO weg 14‐10‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

61220150 HERK 100 m SA

molenkom

3‐04‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

61220275 KLEINE HERK 72 m SO brug 8‐10‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

62030100 DORMAALBEEK 100m SO weg 8‐10‐2013 Elektrovisserij wadend één elektrode

62130250 KLEINE GETE 50 m SA, 50 m SO

weg


elektroden

64123050 VELPE 50 m SA, 50 m SO

weg


elektroden

66130300 BEGIJNEBEEK 100 m SA weg 6‐03‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

66325550 ZWARTEBEEK 100 m SO brug 6‐03‐2013 Elektrovisserij wadend met twee

elektroden

66440200 ZWARTWATER 50 m SA, 50 m SO

brug


elektroden



Tabel 54: Fysische en chemische metingen: zuurgraad of pH, zuurstofconcentratie (O2 in mg‐l), temperatuur (T in °C),

conductiviteit (Cond in µS‐cm), turbiditeit (Turb in NTU), stroomsnelheid (v in m‐s) en de biotoopbeschrijving op



60185100 7,09 9,05 12,3 398 0,62 22 Natuurlijke oevers met matig steile taluds,

weinig natuurlijke schuilplaatsen aanwezig,

zandbodem, pool‐riffle structuur matig

aanwezig, bodemwaterplanten aanwezig, traject

gemiddeld 2,25 m breed en 0,23 m diep

60532200 7,41 8,56 14,8 213 0,19 47,2 Kunstmatig verstevigde oevers, matig steile

taluds, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, roestbruine zandbodem met stenen,

sterrekroos aanwezig, traject gemiddeld 2,7 m

breed en 0,32 m diep

61130150 7,6 5,66 10,8 919 0,1 19,8 Natuurlijke oevers met steile taluds, natuurlijke

schuilplaatsen matig aanwezig, zandbodem met

stenen en plaatselijk slib, pool‐riffle structuur

afwezig wel enkele stroomversnellingen, traject


61220150 8,04 11,88 4,2 1011 0,53 22,3 Verstevigde oevers met schanskorven en beton,

steile taluds, bodem met stenen, weinig


meanderend met verschillende

stroomversnellingen de Wellenmolen vormt een

knelpunt samen met de bekkentrap SA de

molenkom, het traject is gemiddeld 5 m breed

en 0,58 m diep

61220275 7,62 5,76 13,2 954 0,17 49,1 Gedeeltelijk verstevigde oevers met steile

taluds, natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, zandbodem met plaatselijk zeer veel

slib, pool‐riffle structuur afwezig, traject


62030100 7,7 9,51 14,5 999 0,26 89,2 Natuurlijke oevers met matig steile taluds,

weinig natuurlijke schuilplaatsen aanwezig,

goede meandering zandbodem met plaatselijk

veel slib door blokkering van brug, deze

dichtslibbing vormt een natuurlijk knelpunt,

sterrekroos aanwezig, traject gemiddeld 1,20 m

breed en 0,30 m diep

62130250 7,97 10,59 5,4 950 0,66 40,7 Oevers verstevigd met schanskorven, steile

taluds, weinig natuurlijke schuilplaatsen, bodem

met stenen, meandering en enkele kleine

stroomversnellingen aanwezig, traject


64123050 8,33 16,62 6,1 808 0,38 12,2 Natuurlijke oevers met steile taluds, bodem met

stenen, weinig natuurlijke schuilplaatsen, recent

aangelegde vistrap pool‐riffle structuur


aanwezig, het traject is gemiddeld 2,75 m breed

en 0,45 m diep

66130300 7,44 9,78 8,9 541 0,3 18,9 Gedeeltelijk verstevigde oevers, steile taluds,

zandbodem met stenen waardoor er veel

natuurlijke schuilplaatsen aanwezig zijn, zwakke

pool‐riffle structuur, er is een verval aanwezig

wat een migratieknelpunt kan vormen, het

traject is gemiddeld 2,05 m breed en 0,6 m diep

66325550 5,56 8,51 7,5 307 0,33 De oevers zijn verstevigd met beton en houten

paaltjes, steile taluds, zwak meanderende,

structuur, pool‐riffle structuur zwak aanwezig,

natuurlijke schuilplaatsen matig aanwezig,

bodem met modder en slib, traject gemiddeld

6,50 m breed en 0,67 m diep

66440200 6,97 4,44 12,2 551 0,04 19,8 Natuurlijke oevers met steile taluds, weinig


zandbodem, pool‐riffle structuur afwezig,

bodemwaterplanten aanwezig, traject

gemiddeld 5 m breed en 0,7 m diep

8.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 55: O


vissoorten


.

Nummer



Amerikaanse hondsvis

baars

bermpje

bittervoorn

blauwband‐grondel

donderpad

giebel

karper

kopvoorn

paling

rietvoorn

riviergrondel

snoek

zonnebaars

Totaal

60185100

KAATSBEEK

* *

*

*

*

5

60532200

MAGELBEEK

*

*

*

3

61130150

MOMBEEK

*

1

61220150

HER

K

* *

*

*

*

5

61220275

KLEINE HER

K

*

*

*

*

*

* *

7

62030100

DORMAALBEEK

*

*

2

62130250

KLEINE GETE

*

*

*

* *

*

6

64123050

VELPE

*

*

*

*

4

66130300

BEG

IJNEB

EEK

* *

*

*

4

66325550

ZWARTEBEEK

*

*

*

*

*

5

66440200

ZWARTW

ATER

*

*

* *

*

5



CPUE (in G‐100 m

en N‐100 m

met G = gew


Nummer

Amerikaanse

hondsvis

baars

bermpje

bittervoorn

blauwband‐grondel

donderpad

driedoornige

stekelbaars

giebel

karper

kopvoorn

paling

rietvoorn

riviergrondel

snoek

tiendoornige

stekelbaars

zonnebaars

Totaal

60185100

G/100m

8,1

115,3

17,1

53,1

3,3

196,9

N/100m

1

16

26

55

5

103

60532200

G/100m

10,7

33,5

35,4

79,6

N/100m

3

7

46

56

61130150

G/100m

0,6

0,6

N/100m

1

1

61220150

G/100m

20

3,1

30,6

1,1

1,2

56

N/100m

1

1

12

1

1

16

61220275

G/100m

296,1

2,8

56,9

2,2

972,5

1,1

545,1

1876,7

N/100m

91,7

2,8

69,4

1,4

2,8

5,6

138,9

312,6

62030100

G/100m

18,1

52,8

70,9

N/100m

4

64

68

62130250

G/100m

28,1

99,5

2,9

81,3

842,3

146,5

1200,6

N/100m

2

14

1

1

7

14

39

64123050

G/100m

15,7

28,7

251,5

616,6

912,5

N/100m

1

24

13

147

185

66130300

G/100m

672,5

82,5

46,2

7,4

808,6

N/100m

109

66

1

5

181

66325550

G/100m

6,8

0,8

122,6

50,3

102,2

282,7

N/100m

2

1

1

9

4

17

66440200

G/100m

473,2

33

111,3

81

94

792,5

N/100m

6

27

50

39

1

123



Nummer Waterloop Waterlichaam EQR Appreciatie

60185100 Kaatsbeek L107_846 0,37 ontoereikend

60532200 Magelbeek L111_1081 0,48 matig

61130150 Mombeek L107_812 0,2 slecht

61220150 Herk VL05_108 0,33 ontoereikend

61220275 Kleine Herk VL05_108 0,68 goed

62030100 Dormaalbeek L107_432 0,23 ontoereikend

62130250 Kleine Gete VL11_109 0,53 matig

64123050 Velpe L111_436 0,55 matig

66130300 Begijnebeek VL11_96 0,46 matig

66325550 Zwartebeek VL11_117 0,38 ontoereikend

66440200 Zwartwater VL05_118 0,35 ontoereikend

8.5 Bespreking

In het Demerbekken bevisten we 11 locaties gelegen op 11 beken. We visten volgende 16 vissoorten: driedoornige

stekelbaars, tiendoornige stekelbaars, Amerikaanse hondsvis, baars, bermpje, bittervoorn, blauwbandgrondel,

donderpad, giebel, karper, kopvoorn, paling, rietvoorn, riviergrondel snoek en zonnebaars.

Op de locatie op de Kaatsbeek te Diepenbeek (lokaal waterlichaam met nummer L107_846), vingen we de twee

stekelbaarssoorten, baars, bermpje en blauwbandgrondel. De EQR scoort 0,37 wat wijst op een ‘ontoereikende

kwaliteit’.

Op de Magelbeek te Heusden‐Zolder (lokaal waterlichaam met nummer L111_1081) vingen we Amerikaanse

hondsvis, bermpje en tiendoornige stekelbaars, de EQR scoort 0,48 wat een ‘matige kwaliteit’ betekent.

Op de Mombeek te Kortessem (lokaal waterlichaam met nummer L107_812) vingen we slechts tiendoornige

stekelbaars. De EQR scoort 0,2 wat overeenkomt met de ‘slechte kwaliteit’.

Op de Herk (VL05_108) te Wellen visten we de twee stekelbaarssoorten, bermpje, blauwbandgrondel en

riviergrondel. Van driedoornige stekelbaars vingen we 12 stuks, van de andere soorten werd telkens slechts één

exemplaar gevangen. De EQR scoort hier 0,33, een ‘ontoereikende kwaliteit’ dus.

Op het punt op de Kleine Herk te Hasselt, eveneens gelegen op Vlaams waterlichaam VL05_108, vingen we zeven

soorten: driedoornige stekelbaars, bermpje, blauwbandgrondel, giebel, paling, rietvoorn en riviergrondel.

Riviergrondel, gevolgd door bermpje zijn hier de meest gevangen soorten. De EQR scoort hier 0,68 en het is de

enige locatie die in deze campagne een ‘goede kwaliteit’ haalt.

Op de Dormaalbeek te Landen(L107_432) vingen we driedoornige stekelbaars en donderpad. De EQR scoort 0,23,

welke een ‘ontoereikende kwaliteit’ betekent.

Op het punt gelegen op de Kleine Gete te Zoutleeuw (VL11_109) vingen we volgende zes soorten: driedoornige

stekelbaars, baars, bermpje, kopvoorn, paling en riviergrondel. Bermpje en riviergrondel werden het meest

gevangen. We vingen er ook twee glasaaltjes. De EQR scoort 0,53 wat staat voor een ‘matige kwaliteit’.


Het punt op de Velpe is gelegen te Tienen op lokaal waterlichaam L111_436. We vingen er driedoornige

stekelbaars, bermpje, paling en riviergrondel. Riviergrondel is er de meest gevangen soort en maakt 80% uit van de

totale vangst. Er werd ook een glasaaltje gevangen. De EQR scoort er 0,55 en valt daarmee eveneens in de

kwaliteitsklasse ‘matige kwaliteit’. De locatie op de Begijnebeek te Diest is gelegen op Vlaams waterlichaam met

nummer VL_96. We vingen er de volgende vier vissoorten: de twee stekelbaarssoorten, bermpje en giebel. Bermpje

is de meest gevangen soort, de EQR scoort 0,46, een ‘matige kwaliteit’.

De locatie op de Zwartebeek te Halen ligt op Vlaams waterlichaam met nummer VL11_117. Volgende vijf vissoorten

werden gevangen: driedoornige stekelbaars, bermpje, paling, riviergrondel en zonnebaars. Er werden slechts 17

exemplaren gevist, de EQR scoort 0,38 wat een ‘ontoereikende kwaliteit’ betekent.

Het punt gelegen op het Zwartwater is eveneens gelegen te Halen en ligt op Vlaams waterlichaam VL05_118. We

vingen er volgende 5 vissoorten: baars, bittervoorn, giebel, karper en snoek. Giebel en karper zijn hier de meest

gevangen soorten. Het is de enige locatie in het Demerbekken waar de basiskwaliteitsnorm voor zuurstof van 5 mg/l

niet wordt gehaald. De EQR scoort er 0,35 en valt daarmee ook in de kwaliteitsklasse ‘ontoereikende kwaliteit’.


9 Netebekken

We bemonsterden in het Netebekken in 2013 de Grote Nete (2 locaties), de Kleine Nete (3 locaties), het Loeiens

Neetje (1 locatie), de Wamp (1 locatie), de Rode Loop (1 locatie), de Grote Calie (1 locatie), de Aa (1 locatie) en de

Molenbeek (2 locaties).


Tabel 58: Situering van de staalnameplaatsen in het Netebekken afgevist

Nummer LambertX LambertY Waterloop Gemeente Omschrijving

155 207965 205852 GROTE NETE Balen /

52013050 177254 196555 GROTE NETE Heist‐op‐den‐

Berg

Grote Nete

53014200 197751 215110 KLEINE NETE Retie Retie, aan oude molen (tss

53014300 en 53014190)

260 182983 208368 KLEINE NETE Herentals /

7 178909 208394 KLEINE NETE Grobbendonk Kleine Nete: brug Heike: ca.

100 m stroomaf brug tot ca.

100 m stroomop

53048100 196623 216708 LOEIJENS

NEETJE

Retie baan Retie‐Kasterlee

53130200 194716 215017 DE WAMP Kasterlee aan de stuw

53158100 196059 224160 RODE LOOP Arendonk Hoge Mierdse Heide

54085050 190342 219460 GROTE CALIE Turnhout /

54085100 185327 213677 GROTE CALIE Kasterlee /

54121100 178326 209664 DE AA Vorselaar t.h.v. de Dijkbaan

55022100 176472 214799 MOLENBEEK Vorselaar Galgevoorste brug

55022200 169080 207937 MOLENBEEK Zandhoven Viersel



Nummer Datum Beviste afstand Methode Opmerking

155 27‐08‐2013 55 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

52013050 5‐03‐2013 100 m LO+100 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2

elektroden

53014200 17‐07‐2013 120 m in de molenkom Elektrovisserij vanop de boot met 2


12‐08‐2013

+ 100 m SA molen

1 dag

elektroden

2 schietfuiken

260 18‐07‐2013 100 m LO+100m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2

elektroden

7 16‐07‐13 100 m LO+100 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2

elektroden

53048100 5‐03‐2013 100 m Elektrovisserij wadend met 2

elektroden


elektroden

Deze locatie werd ook

bemonsterd in het kader van

de habitatrichtlijn voor

kleine modderkruiper, het

traject van 100 m werd drie

keer afgevist.

53158100 24‐09‐2013 50 m SO+50 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

54085050 17‐07‐13 100 m SO brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden


elektroden


elektroden




kleine modderkruiper, het

traject van 100m werd drie

keer afgevist.

55022100 07/10/2013 100 m SA weg Elektrovisserij wadend met 2

elektroden



de habitatrichtlijn

donderpad, het traject van

100 m werd vier keer

afgevist.


elektroden




kleine modderkruiper en

donderpad, het traject van

100 m werd drie keer

afgevist.

Met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts, LO=linkeroever, RO= rechteroever

9.3

Fysische en chemische m

etingen en biotoopbeschrijving

Tabel 60: Fysische en

chemische metingen: zuurgraad

of pH, zuurstofconcentratie (O2 in

mg/l), tem

peratuur (T in

°C), conductiviteit (Cond in

µS/cm

), stroomsnelheid (v in m

/s) turbiditeit (Turb in

NTU

) en

de biotoopbeschrijving op het m

omen

t van de visbestandopnam

e. M

et LO: linkeroever en

RO: rechteroever

Nummer

pH

O2

T Cond

v Tu

rb

Biotoopbeschrijving

155

7,69

8,61

14,9

166,8

0,16

15,6

Oevers deels verstevigd, steile taluds, bodem

van

steen

, veel natuurlijke schuilplaatsen, bos langs de oevers, bodemwaterplanten aanwezig, enkele poelen en 2 bochten

in het traject, gem

. 1,05 m

diep en doorzicht tot 25 cm.

52013050

7,04

9,03

6,4

1883

53014200

7,7

7,27

19,3

397

11,8

Oevers deels verstevigd m

et hout paaltjes, veel natuurlijke schuilplaatsen in

de waterplanten, overhangende bomen aanwezig, landbouw langs 1 oever, alsook brasserie

en kayakverhuur op RO, w

atermolen m

et vistrap

aanwezig, gem

. 7,1 m

breed

.

260

7,7

8,12

20,7

825

14,9

Oevers deels verstevigd, taluds zijn m

atig steil, bodem

van

stenen

, veel natuurlijke schuilplaatsen, goed

e pool‐riffle structuur, kanoverhuur op RO, bomen

op LO,

bodem

waterplanten aanwezig, er is een stuw en een vistrap, gem

. 62 cm diep.

7

7,89

9,17

22,3

831

16

Oevers met piketten en draad

verstevig, steile taluds, natuurlijke schuilplaatsen m

atig aanwezig, 3

bochten in

het traject, landbouw op RO, vlotten

de waterplanten en

bodem

waterplanten aanwezig, gem

. 1,20 m

diep en doorzicht tot op de bodem

.

53048100

6,85

8,49

10,5

331

0,44

48

53130200

7,55

6,91

16,6

444

37,3

Natuurlijke oevers, flauwe taluds, zanderige bodem

met slib, veel natuurlijke schuilplaatsen aanwezig, akkers op RO en een weide en bos op LO, vlotten

de‐ en

bodem


. 1,20 m

diep.

53158100

7,25

7,23

14

490

39

Oevers met paaltjes en gem

etste muur verstevigd, steile taluds, bos en een akker langs de oevers, zanderige bodem.

54085050

7,16

9,56

18,7

307

0,09

49

Natuurlijke oevers, steile taluds, weides op RO en beb

ouwing op LO, zanderige bodem

, veel natuurlijke schuilplaatsen aanwezig, riet en fonteinkruid aanwezig, gem. 30

cm diep en doorzicht tot op de bodem

.

54085100

8,27

13,17

23,4

563

0,11

8,49

Natuurlijke oevers, steile taluds, zanderige bodem

, zeer veel natuurlijke schuilplaatsen, enkele poelen in

het traject, akkers op RO en grasvelden

op LO, heel veel

vlotten

de‐ en bodem

waterplanten alsook draadalgen aanwezig, gem

. 60 cm diep, doorzicht tot op de bodem

.

54121100

7,97

5,47

17,1

584

0,15

6,56

Oevers kunstmatig verstevigd, steile taluds, bodem

met stenen

, pool‐riffle structuur afwezig, natuurlijke schuilplaatsen m

atig aanwezig, bos op LO en beb

ouwing en

weide op RO, vlotten

de waterplanten, bodem

waterplanten en rietkragen aanwezig, gem

. 90 cm diep en doorzicht tot op de bodem

.

55022100

7,29

7,65

11,5

556

0,36

68,1

Oevers gedeeltelijk verstevigd, steile taluds, bos langs de oevers, zanderige bodem

met slib, stenen

en onder de brug beton, natuurlijke schuilplaatsen m

atig aanwezig,

poelen

en stroomversnellingen in het traject aanwezig, bodem


. 65 cm diep en doorzicht tot op de bodem

.

55022200

7,74

6,92

17,4

613

0,2

16,1

Natuurlijke oevers, steile taluds, zandige bodem

met stenen

en slib, natuurlijke schuilplaatsen m

atig aanwezig, pool‐riffle structuur afwezig, bos, een

vijver en

braakliggende grond op RO, w

eides op LO, vlotten

de waterplanten en bodemwaterplanten aanwezig, gem

. 45 cm diep en doorzicht tot op de bodem.

9.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 61: O


vissoorten



de locaties.

Nummer

tiendoornige

stekelbaars

driedoornige

stekelbaars

alver

baars

beekprik

bermpje

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

brasem

donderpad

Europese meerval

karper

Kl. modderkruiper

kolblei

kopvoorn

paling

pos

rietvoorn

rivierdonderpad

riviergrondel

serpeling

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

zonnebaars

Totaal

155

GROTE NETE

*

* *

*

*

5

52013050

GROTE NETE

* *

*

* *

* *

*

*

*

*

* *

*

*

*

*

17

53014200

KLEINE NETE

*

*

* *

*

*

*

*

*

*

10

260

KLEINE NETE

*

* *

*

*

*

* *

* *

*

* *

* *

*

*

17

7

KLEINE NETE

*

*

*

*

* *

*

*

* *

*

*

*

* *

17

53048100

LOEIJENS NEETJE

*

*

2

53130200

DE WAMP

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

11

53158100

RODE LO

OP

*

*

*

*

*

*

* *

*

9

54085050

GROTE CALIE

*

*

*

*

4

54085100

GROTE CALIE

* *

*

*

*

*

6

54121100

DE AA

*

*

*

*

*

*

* *

* *

*

*

*

*

*

15

55022100

MOLENBEEK

* *

*

*

*

*

*

*

8

55022200

MOLENBEEK

* *

*

*

*

*

*

*

*

*

10



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

met G = gew


Nummer

tiendoornige

stekelbaars

driedoornige

stekelbaars

alver

baars

beekprik

bermpje

blankvoorn

blauwbandgron

del

bot

brasem

donderpad

Europese

meerval

karper

Kl.

modderkruiper

kolblei

kopvoorn

paling

pos

rietvoorn

rivierdonderpa

d

riviergrondel

serpeling

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

zonnebaars

Totaal

155

G/10

44,

42

12,

386

6,7

492,

elektris

N/10

1,8

38,

9,1

14,

7,3

70,9

520130

G/10

11,

0,8

66,

6,3

6,8

23,

15,

10,

509

696,

102

0,8

4,5

109

28,

3,9

12,

810

elektris

N/10

12

0,5

4,5

3

1,5

3,5

28

1

1

1,5

15,5

1,5

0,5

100

0,5

0,5

1,5

176,

530142

G/10

97,

3,4

7,7

175

1,5

158

20,3

767

0,2

13,

632

elektris

N/10

8,3

1,7

0,5

0,5

0,5

5

2,3

0,8

0,5

0,8

45,1

260

G/10

0

8,5

17,

12

64,

826

13

79,4

483,

3

226

231

8,1

123,

51,

320

18,

660

elektris

N/10

0,2

1

0,8

3,4

3,4

0,6

2

0,2

0,2

1

18,4

15,2

0,6

11,8

0,6

0,6

0,2

60,2

7

G/10

0,4

90,

5,6

99,

2,5

216,

4,2

336,

125

2,9

1,4

25,7

3,6

31

4,3

207

elektris

N/10

1,6

2

2,2

5

0,4

0,2

2

3,6

11

0,2

0,6

3,4

0,4

0,4

1,2

34,2

530481

G/10

268

17,

285,

elektris

N/10

301

13

314

531302

G/10

23,

9,2

36,

4,2

42,

38,4

18,

1,8

1,9

176,

elektris

N/10

4

9

1

2

30

28

1

8

16

99

531581

G/10

574

37,

234

20,

854,

881,

25,

7,1

12,

264

elektris

N/10

4

10

6

2

1

251

1

1

1

277

540850

G/10

0,5

170

935

38,1

114

elektris

N/10

4

87

2

5

98

540851

G/10

3

11,

92,

7,8

529,

83,8

727,

elektris

N/10

15

49

91

2

4

18

179

541211

G/10

0,9

298

25,

2,1

40,

0,2

225

139

31,

479,

30

0,3

535

elektris

N/10

2

8

16

1

29

2

5

15

2

123

1

2

376

550221

G/10

0,3

1,1

19

204

124,

131,

78,

15,3

573,

Elektris

N/10

1

2

3

89

1

1

5

2

104

550222

G/10

0,4

13,

236

81,

49,

2,4

40,

154

709,

501,

179

elektris

N/10

2

50

13

41

3

1

11

54

5

45

225

* Dit zijn

de vangsten van

de eerste trek

** dit zijn

de vangsten voor de 4 trekken

sam

en



Nummer Naam Waterlichaamnummer EQR Appreciatie

155 GROTE NETE L107_708 0,37 ontoereikend

52013050 GROTE NETE VL08_125 0,6 matig

53014200 KLEINE NETE VL11_126 0,6 matig

260 KLEINE NETE VL11_127 0,63 goed

7 KLEINE NETE VL11_127 0,63 goed

53048100 LOEIJENS NEETJE L111_1066 0,2 slecht

53130200 DE WAMP VL05_130 0,58 matig

53158100 RODE LOOP L107_723 0,75 goed

54085050 GROTE CALIE L107_638 0,43 matig

54085100 GROTE CALIE L107_638 0,57 matig

54121100 DE AA VL05_121 0,65 goed

55022100 MOLENBEEK L107_631 0,55 matig

55022200 MOLENBEEK VL05_129 0,5 matig

9.5 Bespreking

In het Netebekken bemonsterden we 13 locaties gelegen op 6 waterlopen. In totaal visten we 28 soorten. Wanneer

het traject in het kader van de Habitatrichtlijn meerdere keren werd gevist worden enkel de gegevens van de eerste

trek meegenomen in de berekening van de index.

Op de Grote Nete visten we twee locaties. De meest stroomopwaarts gelegen locatie, gelegen te Balen, ligt op

lokaal waterlichaam L107_709. Er werden vijf vissoorten gevangen: baars, beekprik, bermpje, blankvoorn en

riviergrondel. Meer dan de helft van de gevangen vissen waren beekprikken. Toch scoort de EQR slechts 0,37, een

‘ontoereikende kwaliteit’ dus.

De locatie te Heist‐op‐den‐Berg ligt op Vlaams waterlichaam VL08_125. Hier vingen we maar liefst 17 vissoorten (zie

tabel 62). Riviergrondel is hier de meest gevangen soort maar ook de beschermde beekprik en donderpad werden

hier gevangen. De EQR scoort 0,6 en valt hiermee nog net slechts in de categorie ‘matige kwaliteit’.

Op de Kleine Nete visten we op drie locaties. De locatie te Herentals ligt op Vlaams waterlichaam met nummer

VL11_126. We vingen er 11 vissoorten (zie tabel 62). De EQR scoort ook hier 0,6 en valt hiermee eveneens nog net

slechts in de categorie ‘matige kwaliteit’. Er werd hier ook een Europese meerval gevangen.

De punten op de Kleine Nete gelegen te Retie en te Herentals liggen beiden op het Vlaams waterlichaam met

nummer VL11_127. Op beide locaties werden 17 vissoorten gevangen (zie tabel 62). Op beide locaties wordt een

EQR gehaald van 0,63, dit wijst op een ‘goede kwaliteit’.

Op het Loeijens Neetje (L111_1066) vingen we slechts twee soorten, bermpje (wel 301 stuks) en de beschermde

kleine modderkruiper (13 stuks). Gezien er slechts twee vissoorten werden gevangen scoort de EQR 0,2 wat een

‘slechte kwaliteit’ betekent.


Op het punt op de Wamp (VL05_130) vingen we 11 vissoorten (zie tabel 62). De beschermde kleine modderkruiper

is hier de meest gevangen soort. Gezien dit punt werd geselecteerd als punt om op te volgen in het kader van de

Habitatrichtlijn voor kleine modderkruiper werd dit traject drie maal bemonsterd. Zoals eerder vermeld werd de

EQR berekend op de resultaten van de eerste bemonstering. De EQR scoort 0,58 welke een ‘matige kwaliteit’

betekent.

Op de Rode Loop te Arendonk (L107_723) vingen we negen vissoorten. Riviergrondel is de meest gevangen soort.

De EQR scoort 0,75 en valt dus in de klasse met ‘goede kwaliteit’.

Op de Grote Calie bemonsterden we twee locaties, een locatie te Turnhout en een locatie te Kasterlee. Ze behoren

tot lokaal waterlichaam met nummer L107_638. Op de locatie te Turnhout vingen we vier vissoorten: tiendoornige

stekelbaars, bermpje, paling en riviergrondel. De EQR scoort 0,42. Op de locatie te Kasterlee zijn dat zes soorten (zie

tabel 62) waaronder de beschermde kleine modderkruiper. Op deze locatie soort de EQR 0,57. Beide locaties krijgen

een ‘matige kwaliteitsbeoordeling’.

Het punt bemonsterd op De AA is gelegen te Vorselaar (VL05_129). We vingen er 15 soorten. Gezien dit punt werd

geselecteerd als punt om op te volgen in het kader van de Habitatrichtlijn voor kleine modderkruiper werd dit

traject drie maal bemonsterd. De EQR scoort er 0,65, wat overeenkomt met een ‘goede kwaliteit’.

De Molenbeek werd op twee locaties bemonsterd. De locatie te Vorselaar is gelegen op lokaal waterlichaam met

nummer L107_631 , de locatie te Viersel ligt op Vlaams waterlichaam met nummer VL05_129. Te Vorselaar werden

acht vissoorten gevangen waaronder de beschermde donderpad. Gezien dit punt werd geselecteerd als punt om op

te volgen in het kader van de Habitatrichtlijn voor donderpad werd dit traject vier maal bemonsterd. Donderpad is

er de meest gevangen soort. Er werd ook een Chinese wolhandkrab gevangen. DE EQR scoort er 0,55 dus een

‘matige kwaliteit’.

Op de Molenbeek te Viersel vingen we tien vissoorten waaronder de beschermde vissoorten kleine modderkruiper

en donderpad. Gezien dit punt werd geselecteerd als punt om op te volgen in het kader van de Habitatrichtlijn voor

donderpad en kleine modderkruiper werd dit traject drie maal bemonsterd. De EQR scoort op deze locatie 0,50 en

haalt dus ook een ‘matige kwaliteit’. Op deze locatie vingen we ook de diadrome bot (een klein exemplaar van 6

cm), eveneens werden er ook meer dan 200 Chinese wolhandkrabben gevangen.


10 Maasbekken

We bemonsterden in het Maasbekken 7 waterlopen nl. de Mark (1 locatie), de Oude Jeker (1 locatie), de Gulp (1

locatie), de Kikbeek (1 locatie), de Bosbeek (3 locaties), de Maas (1 locatie) en de Kleine Aa (1 locatie).


Tabel 64: Situering van de staalnameplaatsen in het maasbekken bemonsterd in 2013


233 176081 239107 MARK Hoogstraten stroomafwaarts vistrap

90138100 228627 163174 OUDE JEKER Tongeren /

91033200 258201 159314 GULP Voeren Remersdaal

91061150 244935 184450 KIKBEEK Maasmechelen aan de monding in de Maas

92063300 241436 197087 BOSBEEK Maaseik aan de Volmolen

92063375 243031 198006 BOSBEEK Maaseik Maaseik, Neeroeteren kanaalstraat

92063500 247349 198986 BOSBEEK Maaseik aan de Wurfeldermolen

92219025 250976 201976 MAAS Maaseik Teggerse Plas (59 km)

95030300 157828 240574 KLEINE AA Essen /



Tabel 65: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (Met SO= stroomopwaarts, SA = stroomafwaarts, LO= linkeroever, RO =

rechteroever)

Nummer waterloop Datum Beviste afstand Methode

233 MARK 24/09/2013 100 m LO+100 m RO SA

vistrap


elektroden

90138100 OUDE JEKER 14/10/2013 100 m SA stuw Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

91033200 GULP 31/07/2013 50 m SO+50 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

91061150 KIKBEEK 23/09/2013 50 m SO+50 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

92063300 BOSBEEK 1/10/2013 100 m SA molen Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

92063375 BOSBEEK 23/09/2013 100 m SA brug Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

92063500 BOSBEEK 23/09/2013 100 m SA stuw Elektrovisserij wadend met 2

elektroden

92219025 MAAS 1/10/2013 250 m LO+ 250 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2

elektroden

95030300 KLEINE AA 6/08/2013 100 m SA stuw Elektrovisserij wadend met 2

elektroden



conductiviteit (Cond in µS/cm), stroomsnelheid (v in m/s), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op


Nummer pH O2 T Cond V Turb Biotoopbeschrijving

233 7,19 6,33 16,4 937 0,15 12,6 Weides en akkers langs de oevers, steile

taluds, zanderige bodem met slib en

takken, veel natuurlijke schuilplaatsen,

bodemwaterplanten aanwezig, gem. 73

cm diep en doorzicht tot op de bodem.

90138100 7,34 7,89 10,1 990 0,38 12,3 Oevers deels met beton en

schanskorven verstevigd, steile taluds,

natuurlijke schuilplaatsen matig

aanwezig, bos op RO en natuurgebied

op LO, bodemwaterplanten aanwezig,

een verval van 20 cm aanwezig, gem. 40

cm diep en doorzicht tot op de bodem.


91033200 7,94 8,74 16,9 547 0,1 15,3 Natuurlijke oevers, bodem van zand en

grind, weides langs de oevers,

schuilplaatsen matig aanwezig, pool‐

riffle structuur aanwezig, gem. 40 cm

diep en doorzicht tot op de bodem.

91061150 6,98 6,02 18 242 0,08 19,1 Oevers deels verstevigd, steile taluds,

pool‐riffle structuur aanwezig, stenige

bodem, onder de brug is de bodem van

beton, weide op RO, gem. 40 cm diep.

92063300 6,99 9,75 11,2 182 0,35 6,85 Oevers deels met schanskorven

verstevigd, taluds zijn matig stijl, bodem

van zand en stenen, weides langs beide

oevers, stuw van 1m vormt knelpunt,

drijvende waterplanten aanwezig, gem.

63 cm diep en doorzicht tot op de

bodem.

92063375 7,29 9,52 15 210,9 0,37 9,37 Oevers deels verstevigd, taluds zijn

matig steil, stenige bodem, natuurlijke

schuilplaatsen matig aanwezig,

bebouwing en een bosje langs de

oevers, bodemwaterplanten aanwezig,

gem. 20 cm diep en doorzicht tot op de

bodem.

92063500 7,33 9,42 14,7 202,6 0,08 7,96 Oevers met houten paaltjes en beton

verstevigd, flauwe taluds, weinig


zanderige bodem met stenen, weide en

bewoning langs de oevers, een stuw

vormt knelpunt, gem. 78 cm diep en

doorzicht tot op de bodem.

92219025 7,77 11,18 16,7 648 4,63 Oevers verstevigd, steile taluds, bodem

van zand en stenen, veel natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, weides langs

beide oevers, drijvende waterplanten

aanwezig, doorzicht tot 4,60 m.

95030300 7,6 6,08 18,9 607 0,21 Oevers deels met schanskorven en

matten verstevigd, steile taluds, bodem

van zand, grind en stenen, akker op RO

en weide op LO, bodemwaterplanten en

draadalgen aanwezig, een stuw vormt

knelpunt, gem. 80 cm diep.

10.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 67: O


vissoorten



de locaties

Nummer



baars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

Br. Am. dwergmeerval

donderpad

Europese meerval

giebel

karper


kopvoorn

kwabaal

marmergrondel

paling

pos

regenboogforel

rietvoorn

riviergrondel

serpeling

sneep

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

Totaal

233

MARK

* *

*

*

*

*

* *

* *

*

*

12

90138100

OUDE

JEKER

*

*

2

91033200

GULP

*

*

2

91061150

KIKBEEK

*

*

*

*

*

* *

7

92063300

BOSBEEK

* *

*

*

* *

*

* *

*

*

*

*

13

92063375

BOSBEEK

* *

*

*

4

92063500

BOSBEEK

* *

*

* *

* *

*

* *

*

11

92219025

MAAS

*

*

* *

*

*

*

*

* *

*

*

*

*

*

15

95030300

KLEINE

AA

*

*

*

*

4



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

met G = gew


Nummer

tienodoornige

stekelbaarsdriedoornige

stekelbaarsbaars

beekforel

bermpje

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrond

elBr. Am.

dwergmeervaldonderpad

Europese

meervalgiebel

karper

kleine

modderkruiperkopvoorn

kwabaal

marmergrondel

paling

pos

regenboogforel

rietvoorn

riviergrondel

serpeling

sneep

snoekbaars

vetje

winde

zeelt

Totaal

233

G/1

00

3

53,

1

72,

4

19

84

12,

6

1,2

3,6

21,

7

3,7

185

7

0,7

93,

1

649

2elekt

ih

N/1

00

9

13

55

7

60,

5

1

1

0,5

10,

5

20,

5

78,

5

5,5

1,5

331

9013

8100

G/1

00

79

57

10

06

180

17

elekt

ih

N/1

00

12

98

23

0

152

89103

3200

G/1

00

22,

2

3,2

25,

4elekt

ih

N/1

00

7

4

11

9106

1150

G/1

00

15

75

1,5

10

0

0,4

17

29

65,

5

54,

4

552

2elekt

ih

N/1

00

25

1

8

1

47

5

1

88

9206

3300

G/1

00

0,3

11,

6

61

68

25

07

20

91

1,1

70,

5

27

85

85

4

188

2

25

45

31,

5

406

21

852

27

elekt

ih

N/1

00

1

18

1

57

2

2

1

3

4

3

1

3

65

161

9206

3375

G/1

00

1,8

11

3

48,

8

0,2

163

8elekt

ih

N/1

00

3

14

8

16

1

168

9206

3500

G/1

00

0,2

29

43

24,

7

11

09

13,

5

14

41

36

14

261

81

4,3

240

82

38,

6

831

33

elekt

ih

N/1

00

1

27

6

16

14

4

3

36

5

9

1

249

10

750

9221

9025

G/1

00

0,9

58

43

2,9

1,6

10

73

6,6

51

13

01

2,6

236

07

22

89

5,8

2

12,

6

5,6

350

29

elekt

ih

N/1

00

1,2

76

0,6

0,2

24,

2

1,2

0,2

4

1,4

4,2

16,

8

0,6

0,2

0,4

0,4

131

69503

0300

G/1

00

93,

4

24,

9

130

0

143

3

285

13

elekt

ih

N/1

00

17

4

5

1

277

457



Nummer Waterlooip Waterlichaam EQR Appreciatie

233 MARK VL11_145 0,5 matig

90138100 OUDE JEKER VL05_139 0,2 slecht

91033200 GULP L107_893 0,2 slecht

91061150 KIKBEEK L111_1091 0,48 matig

92063300 BOSBEEK VL05_135 0,68 goed

92063375 BOSBEEK VL05_135 0,5 matig

92063500 BOSBEEK VL05_135 0,65 goed

92219025 MAAS VL11_203 0,65 goed

95030300 KLEINE AA L111_1102 0,4 ontoereikend

10.5 Bespreking

In het Maasbekken bemonsterden we 9 locaties gelegen op 7 waterlopen. In totaal visten we 28 soorten.

De Grensmaas zelf bevisten we op één locatie. Op de Grensmaas zijn in het huidige meetnet 9 locaties

geselecteerd. In 2014 wordt er nog een bijkomende locatie bemonsterd, de overige 7 locaties zullen in de tweede

cyclus die loopt vanaf 2016 bemonsterd worden.

De Grensmaas werd bemonsterd op een locatie gelegen te Maaseik op Vlaams waterlichaam met nummer

VL11_2031. We visten er 15 soorten, driedoornige stekelbaars, baars, bermpje, bittervoorn, blankvoorn,

donderpad, Europese meerval, kopvoorn, marmergrondel, paling, pos, riviergrondel, serpeling, snoekbaars en

winde. Baars werd het meest gevangen. De Maas scoort hier met zijn EQR van 0,65 een ‘goede kwaliteit’.

Op de locatie op de Mark (VL11_145) vingen we 12 soorten: driedoornige en tiendoornige stekelbaars, baars,

bermpje, blankvoorn, giebel, karper, de beschermde kleine modderkruiper, rietvoorn riviergrondel, vetje en zeelt.

De vangst van de kleine modderkruiper op deze locatie is nieuw. In 2012 werd deze soort voor de eerste keer al op

de Mark gevangen op een locatie meer stroomafwaarts (Van Thuyne G. en Maes Y., 2013). Driedoornige stekelbaars

is hier de meest gevangen soort, de EQR scoort 0,5 wat staat voor een ‘matige kwaliteit’.

De Oude Jeker werd bemonsterd op een locatie gelegen te Tongeren (VL05_139), we vingen er slechts twee

soorten nl. driedoornige stekelbaars en bermpje, de EQR haalt dus de score van 0,2 en dus een ‘slechte kwaliteit’.

Beide soorten waren wel veelvuldig aanwezig.

Ook op de Gulp te Voeren (L107_893) werden twee soorten gevangen nl. bermpje en donderpad. Ondanks het feit

dat dit typische soorten zijn die ook goed scoren voor wat betreft de metriek gespecialiseerde paaiers, wordt voor

de overige metrieken een onvoldoende tot slecht gescoord. De ecologische status is ‘slecht’ met een EQR van 0,2.

De Bosbeek bemonsterden we op drie locatie te Maaseik (VL05_135). In totaal vingen we 14 soorten: driedoornige

stekelbaars, tiendoornige stekelbaars, beekforel, bermpje, blankvoorn, blauwbandgrondel, bruine Amerikaanse

dwergmeerval, kopvoorn, kwabaal, paling, regenboogforel, rietvoorn, riviergrondel en serpeling. Driedoornige

stekelbaars is in deze campagne de meest gevangen soort maar ook bermpje en riviergrondel worden goed

gevangen. Kwabaal, serpeling, beekforel en kopvoorn zijn soorten die er worden uitgezet in functie van

soortherstel‐ en soortondersteuningsprogramma’s. De twee locaties gelegen aan enerzijds de Volmolen en

anderzijds de Wurfeldermolen scoren een goede kwaliteit. De locatie te Neeroeteren scoort met zijn EQR van 0,5

een ‘matige kwaliteit’.


De Kleine Aa of Wildertse beek (lokaal waterlichaam L111_1102) bemonsterde we op een locatie te Essen. We

vingen slechts vier soorten, tiendoornige stekelbaars, bermpje, paling en riviergrondel. De EQR scoort 0,4 wat in de

klasse van een ‘ontoereikende kwaliteit’ valt.


11 Kanalen

Omdat de kanalen volledig kunstmatig zijn, heeft men beslist om er in de steekproef een apart stratum van te

maken. Men heeft ervoor gekozen om voor dit stratum slechts 45 locaties te kiezen. Gezien deze locaties verspreid

liggen over heel Vlaanderen en de kanalen meestal een aanzienlijke lengte hebben en er dus meerder e locaties

nodig zijn om zicht te krijgen op de visstand van het kanaal dienen deze resultaten enkel de KRW. Langs de andere

kant stelt ANB jaarlijks middelen ter beschikking om jaarlijks per provincie een aantal kanalen uitgebreider te laten

bemonsteren.

Wij bemonsterden de volgende kanalen in Vlaanderen: het Leopoldkanaal (van 9 tot 11/9/2013), het Albertkanaal

(van 21 tot 23/10/2013), het Antitankkanaal (op 7/10/2013), het kanaal van Dessel naar Schoten (van 6 tot

8/08/2013), het Kanaal van Gent naar Terneuzen (van 30/09/2013 tot 2/10/2013), de Moervaart (van 30/09/ tot

2/10/2013), de Brugse vaart (van 30/09/ tot 3/10/2013), Het Kanaal van Gent naar Oostende en het Lokanaal (van

9 tot 11/10/2013).


Tabel 70: Ligging van de meetplaatsen


09215175 97589 217262 LEOPOLDKANAAL Sint‐

Laureins

Mariapolder

09215400 87500 214729 LEOPOLDKANAAL Maldegem kilometerpaal 16

10120150 229034 181202 ALBERTKANAAL Genk Langerlo, sluis

10120200 213905 184819 ALBERTKANAAL Hasselt Hasselt, Stokrooi (brug)

10332150 167058 212821 ANTITANKKANAAL Ranst Oelegem, Fort

10830750 161243 218843 KANAAL DESSEL‐SCHOTEN Schoten Kasteel Botermel

13222300 110399 211142 KANAAL GENT ‐ TERNEUZEN Zelzate Karnemelkpolder, aan de grens

met Nederland

13623300 111549 204404 MOERVAART Gent /

13846000 101558 196645 BRUGSE VAART Gent Mariakerkebrug

15726550 56687 211095 KANAAL VAN GENT NAAR

OOSTENDE

Oudenburg nabij Paddegat

17030150 33323 192793 LOKANAAL Veurne Oeren, ten noorden van de

Millebrug



Tabel 71: Specificaties van de uitgevoerde afvissingen (met LO=linkeroever en RO=rechteroever)

Nummer Datum Beviste afstand/duur Methode

09215175 In: 9/09/2013 2 dagen 2 schietfuiken

Uit: 11/09/2013 (niet elektrisch gevist door te hoge conductiviteit)


Uit: 11/09/2013

12/09/2013 250 m LO+250 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektroden


Uit: 23/10/2013

21/10/2013 130 m+170 m+240 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektroden


Uit: 23/10/2013


10332150 7/10/2013 100 m SO weg Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektroden


Uit: 8/0//2013

8‐08‐2013 250 m LO+250 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektroden


Uit: 2/10/2013


Uit: 2/10/2013



Uit: 2/10/2013



Uit: 11/09/2013

9/09/2013 250 m RO Elektrovisserij vanop de boot met 2 elektroden


Uit: 11/10/2013





µS/cm ), turbiditeit (Turb in NTU) en de biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname (met

LO=linkeroever en RO=rechteroever)


09215175 7,92 3,45 17 4660 95,1 Oevers kunstmatig verstevigd, landbouw langs de oevers,

rietkragen aanwezig.

09215400 7,56 7,44 17,1 1655 19,8 Oevers kunstmatig verstevigd, bomen langs de oevers,

rietkragen aanwezig.

10120150 7,77 9,32 15,5 670 13,8 Oevers kunstmatig verstevigd, industrie langs de oevers, een

sluis vormt eventueel een knelpunt.

10120200 7,91 10,11 15,7 552 11,1 Oevers kunstmatig verstevigd, bos langs de oevers.

10332150 7,08 2V,76 13,3 454 10,8 Oevers kunstmatig verstevigd, bodem van slib, veel natuurlijke

schuilplaatsen aanwezig, bomen langs beide oevers in het

water, bodemwaterplanten aanwezig, weide op RO, een beekje

op LO, een duiker vormt knelpunt, gem. 1 m diep, doorzicht tot

op de bodem

10830750 8,19 7,33 24,4 500 18,7 Oevers kunstmatig verstevigd, steile taluds, weides en bos langs

de oevers, natuurlijke schuilplaatsen afwezig, een sluis vormt

een knelpunt, doorzicht tot 80 cm.

13222300 7,59 7,4 16,4 8500 8,96 Oevers kunstmatig verstevigd, industrie langs de oevers,

natuurlijke schuilplaatsen en waterplanten afwezig, doorzicht

tot 1m30.

13623300 7,31 6,51 15,6 1322 6,71 Oevers kunstmatig verstevigd, flauwe taluds, weides op LO, een

weide en een maïsakker op RO, veel natuurlijke schuilplaatsen,

vlottende en bodemwaterplanten aanwezig, doorzicht tot 1,23

m.

13846000 7,73 8,63 17,3 891 21 Oevers kunstmatig verstevigd, steile taluds, bebouwing langs de

oevers.

15726550 7,87 6,5 18,5 3740 30,3 Oevers kunstmatig verstevigd, natuurlijke schuilplaatsen

afwezig, landbouw langs beide oevers.

17030150 8,35 13,28 16,1 1212 36,5 Oevers verstevigd met houten planken, steile taluds, rietkragen

aanwezig, akker op RO en braakliggend terrein op LO, doorzicht

tot 63 cm.

11.4

Visbestan

dgegevens

Tabel 73: O


vissoorten



de locaties (met X=gevangen m

et elektrovisserij en

fuikvisserij, *=

enkel gevangen m

et elektrovisserij en

+= enkel

gevangen m

et fuik)

Nummer

driedoornige

baars

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

brasem

giebel

karper

kolblei

paling

pos

riviergrondel

rietvoorn

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeebaars

zeelt

zonnebaars

zwartbekgrondel

Totaal

09215175

Leopoldkanaal

+

+

+

+

+

+

+

7

09215400

Leopoldkanaal

X

X

+ *

+ X

X

* *

*

10

10120150

Albertkanaal

* X

*

+ X

+

*

X

8

10120200

Albertkanaal

X

+ +

+

X

5

10332150

Antitankkanaal

*

*

*

*

4

10830750

Kanaal D

essel‐Schoten

X

X

+

X

+

+

*

7

13222300

Kanaal G

ent‐Terneu

zen

+

+

+

+

+

+

+

+

8

13623300

Moervaart

X

X

+

X

X

5

13846000

Brugse Vaart

X

* X

+ *

X

X

+ *

*

+

*

12

15726550

Kanaal G

ent‐Oosten

de

+ +

+

+

+

X

+

+

8

17030150

Lokanaal

+ X

X

*

+

X

X

*

* +

10



CPUE (elektrisch in

G/100 m

en N/100 m

, fuiken

in G/fuik/dag en N/fuik/dag m

et G = gew


Nummer


baars

bittervoorn

blankvoorn

blauwbandgrondel

bot

brasem

giebel

karper

kolblei

paling

pos

rietvoorn

riviergrondel

snoek

snoekbaars

vetje

winde

zeebaars

zeelt

zonnebaars

zwartbekgrondel

Totaal

09215175

G/fuikdag

21,9

69,6

27,2

266,3

15,8

3,8

1,2

405,8

fuiken

N/fuikdag

4,8

4,5

3

0,2

0,5

0,5

0,5

14

09215400

G/100m

263,1

356,8

0,3

162,2

115

6,3

1302,5

595

2801,2

elektrisch

N/100m

25

19,2

0,2

6

0,2

0,2

3,4

0,6

54,8

09215400

G/fuikdag

109,1

81

128,1

29,5

99,9

74,2

521,8

fuiken

N/fuikdag

25,2

7,2

3,5

0,2

7,2

0,2

43,5

10120150

G/100m

0,1

18,8

0,3

1,9

0,6

0,9

22,6

elektrisch

N/100m

0,2

1,9

0,2

0,4

0,2

0,2

3,1

10120150

G/fuikdag

383,5

246,4

19,3

314,6

24,2

988

fuiken

N/fuikdag

39

0,5

3

0,2

3,8

46,5

10120200

G/100m

5,2

1,3

6,5

elektrisch

N/100m

0,2

0,2

0,4

10120200

G/fuikdag

405,5

383,9

21,1

222,1

18,1

1050,7

fuiken

N/fuikdag

3,2

2

5,8

0,8

2,2

14

10332150

G/100m

142,3

238,8

1290,7

70,8

1742,6

elektrisch

N/100m

9

8

16,5

2,5

36

10830750

G/100m

87,8

42,9

58

9,9

198,6

elektrisch

N/100m

11,8

1,2

0,2

0,6

13,8

10830750

G/fuikdag

413,9

264,2

82,9

1006,3

34,2

241,8

2043,3

fuiken

N/fuikdag

13

15,8

13,8

4,5

4

0,2

51,3

13222300

G/fuikdag

84,1

13,8

74,7

1,1

27,1

100,4

5,2

13,9

320,3

fuiken

N/fuikdag

1

0,4

0,4

0,2

0,1

1,1

1,9

1,4

6,5

13623300

G/100m

96,3

2,7

804,4

236,4

1139,8

elektrisch

N/100m

12

1,4

6

15,6

35

13623300

G/fuikdag

64,6

20,1

10,1

84,6

10,9

190,3

fuiken

N/fuikdag

3,8

2

0,2

0,2

1

7,2

13846000

G/100m

2224,8

3,8

331,1

313,1

0,6

5609,9

5,4

0,3

5,2

8494,2

elektrisch

N/100m

148

0,8

22,8

0,4

0,4

18

1,2

0,4

0,4

192,4

13846000

G/fuikdag

322,7

40,8

165,8

77,4

602,2

11,1

17,9

1237,9

fuiken

N/fuikdag

17

1,5

0,2

1,2

1,8

1,5

1

24,2

15726550

G/100m

34,8

34,8

elektrisch

N/100m

0,4

0,4

15726550

G/fuikdag

1,1

144,5

236,6

5,4

79,4

1420,6

22,2

839,8

2749,6

fuiken

N/fuikdag

3,5

18,8

7,5

0,5

1

7,5

1

3,5

43,3

17030150

G/100m

1012,1

215

6,2

785,9

9,2

1,7

589,4

2619,5

elektrisch

N/100m

64

9

0,5

7

1

0,5

4,5

86,5

17030150

G/fuikdag

0,4

189

45,1

0,4

297,2

32,2

4,8

569,1

fuiken

N/fuikdag

0,5

13

2

0,2

1,2

3,2

0,8

20,9


Tabel 75: Overzicht van de ecologische kwaliteit ratio (EQR) en hun appreciatie

Nummer Waterloop Waterlichaam EQR Appreciatie

09215175 Leopoldkanaal VL08_172 0,36 ontoereikend

09215400 Leopoldkanaal VL08_173 0,66 matig

10120150 10120100

Albertkanaal VL05_151 0,51 matig

10332150 Antitankkanaal L111_1114 0,23 slecht

10830750 KANAAL

DESSEL‐

SCHOTEN

VL05_160 0,29 ontoereikend

13222300 KANAAL GENT ‐

TERNEUZEN

VL11_165 0,54 matig

13623300 MOERVAART VL05_175 0,29 ontoereikend

13846000 BRUGSE VAART VL08_162 0,78 GEP (Goed Ecologisch

Potentieel)

15726550 KANAAL VAN

GENT NAAR

OOSTENDE

VL08_164 0,29 ontoereikend

17030150 LOKANAAL VL05_174 0,37 ontoereikend

Voor het berekenen van een index voor kanalen werd een nieuwe index ontwikkeld (Van Onsem et al., 2013)

Voor de bepaling van de EQR worden alle verzamelde gegevens van hetzelfde waterlichaam gebruikt en worden er

dus geen uitspraken gedaan per locatie.

11.5 Bespreking

Op het Leopoldkanaal bevisten we twee locaties, een locatie te Sint‐Laureins en een locatie te Maldegem.

In totaal vingen we 12 soorten: baars, blankvoorn, brasem, giebel, karper, kolblei, paling, rietvoorn, snoek,

snoekbaars, vetje en zeelt. Baars en blankvoorn zijn er de meest gevangen soorten.

Het punt gelegen te Sint‐Laureins ligt op het gedeelte van het Leopoldkanaal dat behoort bij waterlichaam

VL08_172 (LEOPOLDKANAAL I). Op deze locatie was de conductiviteit te hoog om elektrisch te vissen en werden er

enkele fuiken gezet. We vingen er zeven soorten. De EQR scoort er 0,36 wat staat voor een ‘ontoereikende

kwaliteit’. De gemeten zuurstofconcentratie op het moment van de visbestandopname bedroeg 3,45 mg/l wat

onder de basisnorm van 5 mg/l ligt.

Het punt te Maldegem is gelegen op waterlichaam VL08_173 (LEOPOLDKANAAL II). Op deze locatie kon wel

elektrisch gevist worden. We vingen er tien soorten. De EQR op deze locatie scoort 0,66, een ‘matige kwaliteit’.

Op het Leopoldkanaal werd ook een Amerikaanse rivierkreeft gevangen.

Ook het Albertkanaal bevisten we op twee locatie, een locatie gelegen te Genk en een locatie gelegen te Hasselt.

Beide locaties zijn gelegen op Vlaams waterlichaam VL05_151. We vingen volgende 8 soorten: driedoornige

stekelbaars, baars, blauwbandgrondel, paling, pos, snoekbaars, winde en zwartbekgrondel. Baars en paling zijn de

meest gevangen soorten. Als we de index bereken dan scoort dit kanaal ‘matig’ met een EQR van 0.51.


Op het Antitankkanaal, een lokaal waterlichaam met nummer L111_1114 werden slechts volgende vier soorten

gevangen: baars, blankvoorn, paling en snoek. Op het moment van de staalname bedroeg de zuurstofconcentratie

slechts 2,76 mg/l wat dus onder de basiskwaliteitsnorm van 5 mg/l ligt. De EQR bedraagt 0,23, wat een ‘slechte

kwaliteit’ betekent.

Op de locatie gelegen op het Kanaal van Dessel naar Schoten te Schoten (VL05_160), vingen we volgende zeven

soorten: baars, blankvoorn, kolblei, paling, pos, snoekbaars en zonnebaars. Baars gevolgd door blankvoorn zijn hier

de meest gevangen soorten. De EQR scoort 0,29, een ‘ontoereikende’ kwaliteit dus.

Op de locatie op het Kanaal van Gent naar Terneuzen te Zelzate (VL11_165) werden enkel fuiken geplaatst gezien

dit kanaal te brak is om elektrisch te vissen. We vingen er volgende acht soorten: baars, blankvoorn, bot, kolblei,

paling, snoekbaars, zeebaars en zwartbekgrondel. De EQR scoort er 0,54 wat staat voor een ‘matige kwaliteit’.

De Moervaart, Vlaams waterlichaam met nummer VL05_175, bevisten we op een locatie te Gent. We vingen er

slechts volgende vijf vissoorten: baars, blankvoorn, giebel, paling en zwartbekgrondel. Baars en zwartbekgrondel

werden het meest gevangen. De EQR scoort 0,29, ‘ontoereikend’.

De Brugse Vaart behoort tot het Vlaams waterlichaam met nummer VL08_164 (Kanaal Gent Oostende I + Coupure +

Verbindingskanaal) en ligt in het verlengde van het Kanaal Gent‐Oostende. We bemonsterden eveneens een locatie

te Gent. We vingen maar liefst 12 soorten: baars, bittervoorn, blankvoorn, brasem, giebel, kolblei, paling, pos,

riviergrondel, rietvoorn, snoekbaars en winde. De vangsten, vooral door middel van elektrovisserij zijn hoog. Ook

hier is baars de best gevangen soort. Er werden ook vier Chinese wolhandkrabben en rivierkreeften gevangen. De

EQR scoort er 0,78 wat staat voor een ’Goed Ecologisch Potentieel’.

De locatie te Oudenburg op het Kanaal van Gent naar Oostende is gelegen op Vlaams Waterlichaam met nummer

VL08_164 (=Kanaal Gent Oostende III). Hier vingen we volgende acht soorten: driedoornige stekelbaars, baars,

blankvoorn, bot, kolblei, paling, pos en snoekbaars. Ook hier is baars de meest gevangen soort. De EQR scoort 0,29,

een ‘ontoereikende kwaliteit’.

Het Lokanaal of Lovaart werd bemonsterd op een locatie gelegen te Alveringem en is gelegen op Vlaams

waterlichaam met nummer VL05_174. We vingen volgende tien soorten: driedoornige stekelbaars, baars,

blankvoorn, bot, kolblei, paling, pos, rietvoorn, snoek en snoekbaars. Ook op de locatie op dit kanaal is baars de

meest gevangen soort. De EQR scoort 0,37, een ‘ontoereikende kwaliteit’. Hier werd ook Chinese wolhandkrab

aangetroffen.


12 Overzicht EQR‐gegevens

Figuur 11: Percentuele verdeling van het aantal meetpunten bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de klasse van ‘goede,

matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=102)

Figuur 12: Percentuele verdeling van het aantal waterlichamen bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de klasse van ‘goede,

matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=82).

14%

36%

26%

24%

goede toestand

matige toestand

ontoereikende toestand

slechte toestand

10%

40%

27%

23%

goede toestand

matige toestand

ontoereikende toestand

slechte toestand


Figuur 13: Percentuele verdeling van het aantal locaties per bekken bemonsterd in 2013 waarvan de EQR zich in de klasse van

‘goede, matige, ontoereikende of slechte toestand’ bevindt (N=102)

In 2013 bevinden zich slechts 13 locaties in een ‘goede toestand’, de meerderheid van de locaties (37) bevindt zich

in een ‘matige toestand’, 27 locaties bevinden zich in een ‘ontoereikende toestand’ en nog steeds waren er 24

locaties waar de kwaliteit nog steeds ‘slecht’ is. In figuur 11 zijn deze resultaten percentueel voorgesteld in een

taartdiagram.

We hebben deze resultaten ook vertaald op waterlichaamniveau, waarbij voor de waterlichamen waarbij meerdere

locaties werden bemonsterd, de gemiddelde EQR waarden werden genomen (Figuur 12). Opnieuw zien we een vrij

vergelijkbare verdeling van de verschillende EQR‐klassen.

In figuur 13 zien we de percentuele verdeling van de EQR‐klassen op bekkenniveau. De meeste ‘goede locaties’

worden gehaald in het Maasbekken, gevolgd door het Netebekken. In het Netebekken is de bijdrage van het aantal

locaties met een ‘slechte kwaliteit’ het kleinst. Het IJzerbekken scoort overwegend een ‘matige kwaliteit’. In het

bekken van de Brugse polders halen we enkel ‘slechte’ scores maar we willen er toch op wijzen dat hier slechts op

vier locaties gevist werd. Kanalen scoren overwegend een ‘ontoereikende kwaliteit’.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

goed

matig

ontoereikend

slecht

100 INBO.R.2015.11299278 www.inbo.be

13 Samenvatting

Dit rapport geeft de bemonsteringsresultaten weer van viscampagnes op beken, rivieren en kanalen uitgevoerd

door het INBO in 2013. De bemonsteringen gebeurden in het kader van het ‘Referentiemeetnet Zoetwatervis’, meer

bepaald het deel dat invulling moet geven aan de Toestand en Trend monitoring voor de Kaderrichtlijn Water,

categorie type rivier.

De resultaten worden per bekken weergegeven en bondig besproken in verschillende hoofdstukken.

In totaal bevisten we 103 locaties door middel van elektrovisserij, fuiken of een combinatie van de twee. De 103

locaties zijn gelegen op 82 waterlichamen waarvan 49 Vlaamse waterlichamen en 33 lokale waterlichamen van de

eerste orde. Slechts op 3 locaties werd er geen visleven aangetroffen. In totaal visten we 42 vis‐ en rondbeksoorten.

In de top vijf van de meest gevangen soorten staat driedoornige stekelbaars, met zijn aanwezigheid op 68% van de

beviste meetplaatsen, op nummer één, onmiddellijk gevolgd door paling (67%). Op nummer drie staat baars met

54% gevolgd door blankvoorn met een aanwezigheid op de helft van de meetplaatsen. Op nummer vijf staat

bermpje (49%).

In het kader van de Kaderrichtlijn Water en bij uitbreiding het Decreet Integraal Waterbeleid zijn de berekende

EQR‐waarden (Ecologische Kwaliteit Ratio) van de verschillende waterlichamen belangrijk omdat ze een maat zijn

voor de ecologische toestand waarin een waterlichaam zich bevindt.

Slechts 10% van de bemonsterde waterlichamen bevinden zich in de door de Kaderrichtlijn vereiste ‘goede

toestand’. De meeste in deze campagne bemonsterde waterlichamen bevinden zich in een ‘matige toestand’ (40%).

27% van de waterlichamen bevinden zich in een ontoereikende toestand. Nog steeds krijgen 23% van de

waterlichamen een ‘slechte’ kwaliteitsbeoordeling. In het Maasbekken gevolgd door het Netebekken vinden we de

meeste ‘goede’ locaties. Voor het Maasbekken is dat voor 33% van de bemonsterde locaties, voor het Netebekken,

31%. Het is ook in dit laatst genoemde bekken dat we het kleinst aantal meetplaatsen vinden met een slechte

kwaliteitsbeoordeling (8%).

www.inbo.be INBO.R.2015.11299278 101

Referenties

Breine, J.J., Goethals, P., Simoens, I., Ercken, D., Van Liefferinghe, C., Verhaegen, G., Belpaire, C., De Pauw, N.,

Meire, P.; F. Ollevier, 2001. De visindex als instrument voor het meten van de biotische integriteit van de Vlaamse

binnenwateren. Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer, Groenendaal. Eindverslag van project VLINA 9901, studie

uitgevoerd voor rekening van de Vlaamse Gemeenschap binnen het kader van het Vlaams Impulsprogramma

Natuurontwikkeling. 173 pp. + bijlagen.

Breine, J., Quataert, P., Stevens, M., Ollevier, F., Volckaert, F.A.M., Van den Bergh, E. ,Maes, J., 2010. A zone‐specific

fish‐based biotic index as a management tool for the Zeeschelde estuary (Belgium). Marine Pollution bulletin, 60:

1099‐1112.

Breine, J., Van Thuyne G., Belpaire, C., 2011. Visbestandopnames in de Zenne stroomafwaarts Brussel 2007‐2010.

INBO.R. 2011.10. Rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek 2011. 21pp.

Breine, J., Van Thuyne G., 2013. Opvolging van het visbestand in enkele getijgebonden zijrivieren van het

Zeeschelde‐estuarium: Viscampagnes 2012. INBO.R.2013.38. Rapporten van het Instituut voor Natuur‐

enBosonderzoek 2013 (INBO.R.2013.38). 66pp.

EU Water Framework Directive, 2000. Directive of the European parliament and of the council 2000/60/EC

establishing a framework for community action in the field of water policy. Official Journal of the European

Communities 22.12.2000 L 327/1.

Galle, L. ; Van Thuyne, G., 2013. Visbestandopnames in het Dijlebekken 2012 : bemonsteringsverslag. Instituut voor

Natuur‐ en Bosonderzoek, 2013. (Interne rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek; No. 24). 32pp.

Geeraerts, C. & Quataert, P. (2012a). Meetnetstrategie voor de visfauna van de Habitatrichtlijn. Revisie van het

INBOzoetwatervismeetnet. Rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek 2012 (INBO.R.2012.56).

Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek, Brussel.

Geeraerts, C. & Quataert, P. (2012b). Ontwerp van het Vlaams referentiemeetnet voor de visfauna. Revisie van het

INBO‐zoetwatervismeetnet op basis van een vraaganalyse van de informatiebehoefte van de Kaderrichtlijn Water

met aandacht voor een betere afstemming tussen de ecologische meetnetten en andere

monitoringsverplichtingen.Rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek 2012 (rapportnr. 41).

Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek, Brussel.

Van Onsem, S., Breine, J., Triest, L. 2013. Kanaal en vijvers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2013.

Fytoplankton, Fytobenthos, Macrofyten, Macro‐Invertebraten en vissen. INBO.R.2014.1509324. 117pp.

Van Thuyne, G.; Breine, J., 2003. Het visbestand in de Dijle (2003). Interne rapporten van het instituut voor

bosbouw en wildbeheer ‐ sectie visserij, 2003(145). Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer: Groenendaal. 15 pp.

Van Thuyne, G.; Breine, J., 2008. Visbestandopnames in Vlaamse beken en rivieren afgevist in het kader van het

‘Meetnet Zoetwatervis’ 2007. Rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek, 2008(21). Instituut voor

Natuur‐ en Bosonderzoek: Groenendaal. 154 pp.

Van Thuyne, G.; Breine, J., 2011. Visbestandopnames in Vlaamse beken en rivieren afgevist in het kader van het

‘Meetnet Zoetwatervis’ 2010. Rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek, 2011(23). Instituut voor

Natuur‐ en Bosonderzoek: Groenendaal. 249 pp.

Van Thuyne, G. en Maes, Y., 2013. Visbestandopnames in het Maasbekken 2012‐Bemonsteringsverslag. Instituut

voor Natuur‐ en Bosonderzoek, 2013. (Interne rapporten van het Instituut voor Natuur‐ en Bosonderzoek; No. 32).

26 pp.

102 INBO.R.2015.11299278 www.inbo.be

data.inbo.be filedata.inbo.be

Documents