Bladsy 11. Harmen Jansz POTGIETER, g. 1635 in Nordhorn, Wesfalen, Duitsland,1,2 s. 1706,3verw. nr. Stamvader,1 beroep Boukneg / Smit.2 Die POTGIETER voorouers is deur Patrick vanGriethuisen en Dr Ludwich Edel nagevors en terug gevolg tot by Bernd POTGEITER wat trou met 'ndogter van Heinrich KETELER. Hy kom van Essen, op die Ruhr, na Nordhorn wat in die Graafskapvan Bentheim, Duitsland geleë is. In 1546 is sy naam in die Burgerboek daar ingeskryf en in 1577word hy nog daar in 'n akte genoem. Sy skoonpa, Hynrich Keteler, of ook Kettel Hinrik genoem,woon omstreeks 1500 tot 1537 in Ossenhoek.Dr Jordaan Potgieter volg die Potgieter naam selfs verder terug in sy navorsing tot by Hermann (1463), sy seunGerhard (1493) en kleinseun Diederik (1541). Diederik sou dan ook die vader van Berndt hierbo wees.Essen (in Duitsland) is tot vandag toe nog beroemd vir die Ysterwerke en was daardie tyd ook reeds baiebekend vir die pot- en ketelgieters wat daarvandaan kom. Dit gee waarskynlik vir ons 'n goeie leidraad na dieoorsprong van die van POTGIETER.Berndt het sover bekend 3 kinders gehad. Kettel Hinrich POTGETER, of ook Kettelhinrich genoem, wat troumet Fenne HILLERINCK wat van Hesepe kom. Na wat bekend is het hulle geen nageslag nagelaat nie. Sytweede seun was Kettel Hermann POTGETER. Hulle enigste bekende dogter was Kettel Grete POTGETER watgetrou het met Albert ROLOWES.Kettel Hermann POTGETER, of ook Kettelhermann genoem, was getroud met Agnese SCHOLTEN, 'n dogtervan Scholten VON BIMOLTEN, wat van Bimolten afkomstig is. Hulle woon op Ossenhoek, maar in dieoorlogtyd woon hulle by sy stiefouers op die Scholten boerdery. Agnese was ook Nese of Gese genoem. Slegseen kind van hierdie huwelik Nesen Hermann POTTGETER wat ongeveer in 1590 gebore is, is bekend.Hermann POTTGETER, ook genoem Nesen Hermann, waarskynlik so vernoem na sy moeder, Nese (Agnese).Hermann is ongeveer 1590 gebore en in 1667 word sy naam in Nordhorn aangetref as Hermann Pottgeter,burgermeester van Nordhorn. Hy het reeds voor die dertigjarige oorlog getrou met Tryne, die stiefdogter vanGerdt Arents. Hermann was ook lid van die Nordhorn skoenmakersgulde. Hulle het vier kinders gehad; NesenLambert POTGIETER die eienaar van 'n stuk grond in Pottkamp, Adeldorf, Gert POTGETER wat die eienaarvan die "Faberhaus" in Schuttorf was, Hermann POTTGEITER wat in 1648 trou met 'n dogter van SwenneVON LODDEN, en Jan POTGIETER.Jan (of Johannes) POTGIETER was gebore in Nordhorn, Wesfalen, Duitsland en trou in 1634 met SchwerneLODDEN, die dogter van Swenne VON LODDEN van Frensdorf . Sy was ook in Nordhorn gebore, in die jaar1610. Jan was ook genoem Ossenjan of Kettel Johan.Ons stamvader Harmen Jansz POTGIETER wat in 1635 in Nordhorn gebore is was die enigste seun uit hierdiehuwelik.Harmen Jansz was die seun van Jan Potgieter (gebore 1605) van Nordhorn, Duitsland, en Schwerne LODDEN(gebore 1610), van Frensdorf, Duitsland. In 1670 verhuis Harmen na Amsterdam, en tree daar in diens van dieVOC as soldaat en kom na die Kaap van Goeie Hoop, waar hy met Isabella Fredericks (of Beeltjie), weduweevan Claas Vechtman trou. Hulle het 9 kinders gehad, wat een seun van Isabella se vorige huwelik insluit. Laterverlaat hy die diens van die VOC en word vry-smit.Noordhoorn is geleë in die Groningen provinsie, suid-wes van die stad Groningen. Die Potgieterfamilie hetdaar op 'n plaas gewoon met die families Steyn en Prinsloo as bure. Harmen was dan ook 'n lewenslange vriendvan Douw Gerbrand Steyn. Sy dogter, Maria, het later met Jacobus Steyn, die aangenome seun van Douwgetrou en so die stammoeder van die Steyns in Suid-Afrika geword.Hy was een van die eerste bewoners van die nuwe nedersetting by die Eersterivier (Stellebosch), waar hy syambag as smit beoefen. Hy word deur de Wet gelys as smit 1674-1705. (de Wet GC, Die vryliede en

Bladsy 2vryswartes in die Kaapse nedersetting, p68). In 1688 het hy sy smitswinkel aan Lourens Verbrugge oorgedra virdie helfte van die wins (p107, verw 1STB 18/152 kontrak 1.12.1687).De Wet meld dat Harmen in 1663 'n vryburger geword het, in 1670 weer tot die Kompanjie in diens getree en in1674 weer uitgetree en 'n vryburger gebly tot sy dood in 1706. (p 197, verw Boesken AJ, Resolusies vdpolitieke raad, II 4.2.1671, p56; VC 49 Monsterrolle van vryliede 31.12.1706, p107)Hy het in 1679 na die Eersterivier verhuis, waar hy gevestig het op die laer terrasse langs die Eersterivier, wataan hom belowe is in 1680, maar dit was eers baie later (1712) aan sy weduwee se boedel amptelik toegeken.Die plaas is uit die boedel aan Aletta Beck verkoop, wie dit "Voorgelegen" gedoop het. Die grond het bestaanuit twee dele - die oostelike deel strek van die huidige kerk van Stellenbosch tot by Mostertsdrift. Die veelgroter westelike deel strek van erens tussen die huidige Andringa en Herte strate en sluit in die gebied waar diehuidige stadsaal gebou is. Sy opstal was op hierdie groter deel, ongeveer waar Bird straat vir Dorp straat kruis.Die huis het 'n netjiese front, wat die indruk skep dat Harmen 'n ryk man moes gewees het. In 1693 verkoop hydeel van die grond aan Linnes.Op 8 November 1679 is die stad Stellenbosch gestig. Minder as drie weke nadat Simon van der Stel in 1679by Kaap aangekom het as kommandeur van die nedersetting, het hy en 'n paar amptenare te perd 'n inspeksietogna Hottentots-Holland onderneem waar 'n paar vryburgers reeds gevestig het (vandag Somerset-Wes enomgewing). Nadat van der Stel se werk daar afgehandel was het hulle met 'n ompad teruggegaan. Op 8November het hulle by 'n asemrowende landstreek uitgekom waar Harmen en 'n paar ander vryburgers gevestigwas. Hulle het daardie aand op 'n eiland in die Eersterivier oornag. Op die eiland was daar baie pragtige hoëbome. Omdat geen kommandeur of goewerneur voorheen daar was nie, het Simon van der Stel die eilandjieStellenbosch genoem.Die plek het hom onmidelik, uit die oogpunt van sy opdragte as kommandeur, geinteresseer omdat dit asvoortreflik vir landbou beskou is. Onmiddellik nadat hy terug was by die Kasteel aan die Kaap, het hyaangekondig dat daar vir mense wat hulle langs die oewers van die Eersterivier wil vestig, grond beskikbaar isin die vorm van eiendomsplase. Baie gunstige voorwaardes is vir voornemende boere aangebied en die reaksiewas goed.Potgieter het ook aktief deelgeneem aan die openbare lewe van die klein gemeenskap as "wagmeester" van dieartillerie. Kommissaris H.W van Reede het hom aangestel as 'n lid van die heemraad in 1685 (saam met Gertvan der Bijl, Henning Husing en Jan Cornelis Mostert). Van Reede verwys na hom nie by sy van nie, maarverwys eerder na hom by wyse van sy aambag, Harmen Jansz Smit, soos wat wel dikwels die geval was indaardie tye. Hy het sy ambag by Stellenbosch voortgesit, en later sy stief-seun, Nicolaas Vechtman in dieambag opgelei. Hierdie stief-seun was 'n groot vriend van Adam Tas, wat na hom verwys het as die "kreupelvulkaan" - 'n verwysing na die kreupel Romaanse smit-god, Volcanus.JA Hofmeyer verwys na die boek "Slagtersnek en sy mense" deur Dr J.A. Heese, waar daar vermeld word datHarmen Jansz vermoor was in 1702. Heese het later dit reg gestel. Hofmeyer noem ook dat Harmen Jansz 'npermit toegestaan was in 1705 om 6 waens hout te versamel by die Vier-en-twintig-riviere en maak daarvan dieaanname dat Harmen Jansz tussen 1 Sep 1705 and 1708 moes gesterf het. Sy weduwee hertrou met LourensVerbrugge in 1708.In die indeks van hofsake in Uit die Raad van Justisie, 1652-1672 (Staatsdrukker, Pretoria 1986) verskyn daarverskeie sake waarin "Harmen Jansz" betrokke sou wees:338, 30.7.1670, Harmen Jansz vs. Willem Willemsz van Deventer; skuld; saak geskik (CJ1, p583)341, 30.7.1670, Harmen Jansz; hout sonder toestemming gekap (CJ1, p592)396, 1.6.1671 & 6.1.1672, Fiskal vs. Harmen Jansz van Noordhoorn; Kompanjie se tyd en werktuie vir eiegewin gebruik; ses maande ad opus publicum en ses maande gasie pro fisco. (CJ 2952, p406-408, CJ 1,p672-672,739)

Bladsy 3Bronne:Patrick van GriethuysenStellenbosch - Drie eeue, geredigeer en saamgestel deur F Smith, Stadsraad van Stellenbosch (1979), ISBN 0620 03910-8. Artikel deur AM Hofmeyer.Hugo AM, Die Kerk van Stellenbosch 1686-1963 (Tafelberg 1963)Dr Carl Potgieter, Kommandant-general AH PotgieterDie Swardt Joernaal No 2, 30 Junie 1999 (Eric Swardt familiebond).Hy trou Isabella FREDERIKS, 8 Mei 1672 in Swellendam,4,2 g. 8 Mei 1652 in Amsterdam, Nld, s. 1711.5Isabella: wed Nikolaus Vechtman. Na Harmen se afsterwe trou sy met Lourens Verbrugge.1.1. Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, gedoop 23 Sep 1674,1 s. 1733, verw. nr. b1.1 Johannes,

ook bekend as Jan Harmensz Potgieter, was eerstens getroud met Clara Herbst, dogter van JohannesHerbst van Bremen. Hulle het 3 dogters gehad, waarvan die eerste waarskynlik voor 1714 oorlede is. In1714, na die dood van Clara, trek hy verder na die binneland na Stellenbosh met sy twee dogters,Elizabeth en Sibella. Vanaf 1717 woon hy by Rhebokskloof, Kliprivier ("Cliprivier") in Wellington laterdie eiendom van Charl Cillie.Jan se naam kom voor in die weilisensies wat tussen 1703 en 1707 uitgereik is. (de Wet GC, Die vryliedeen vryswartes in die Kaapse nedersetting, p39 verw. RLR Oude Wildschutte Boek: weilisensies.27.12.1703 en 5.3.1705 pp 134-135, 138-9)'n Keerpunt was bereik aan die Kaap in 1715, toe die veiligheid van die vry-burgers sodanig verswak hetdat die VOC nie meer in staat was om hulle te beskerm nie. Na die soveelste aanval, waartydens die huisvan Pieter Rossouw afgebrand was en die vry-burgers se beeste gesteel is, pleit die boere by die politiekeraad vir toestemming om 'n vergeldingskommando bymekaar te maak. Op Woensdag, 20 November 1715,word 'n kommando van 30 vrywillegers onder die bevel van "burgervaandrig" Schalk Willemsz van derMerwe en "wagtmeester" Jan Harmensz Potgieter opdrag gegee om die boesmans wat die aanval gedoenhet te gaan soek en die gesteelde beeste terug te bring. Gedurende hierdie ekspidiesie wond Jan Harmensz'n boesmanvrou noodlottig. In die notules van die Politieke Raad van Dinsdag, 7 January 1716, gee JanHarmensz, wat beskryf word as 'n vry-burger van Stellenbosch, sy verslag oor die ekspidisie.Jan was aangekla voor die Krygsraad en baie jare daarna, na baie oorweging en verdere getuinisse voordie Krygsraad, is Jan uiteindelik op 14 October 1727 ontslaan uit die weermag op grond van "gevorderdeouderdom en onbehoorlike gedrag".Hierdie ekspediesie merk die begin van die kommandostelsel in Suid Afrika, waarvolgens die beskermingvan die plattelandse mense in die hande van vrywillige burgers gelaat word. Later is die kommandostelselmet wette gereguleer, met die kommandant en die veldkornet as verkose leiers van die kommandoes.In 1732 word daar in die de la Fonteine verslag gemeld dat hy 'n bestaan maak van sy vee en landerye.Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduweeJan Harmensz".Bronne:F Smith, Stellenbosch - Drie eeue (Stadsraad van Stellenbosch, 1979)Ters Van Huysteen, Hugenoteland (Tafelberg Uitgewers, Kaapstad, 1985)Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717

Bladsy 4Resolusies van die Politieke Raad, Deel V, 1716-1719Resolusies van die Politieke Raad, Deel VIIVerwys ook na:Stellenbosch 18/4: N0 11; MOOC 8/2:Inventarissen, 1705-1714, 22 Februarie 1714, No 102; MOOC 7/4: Testamenten, 1726-1735, No 147MOOC 7/4: Testamenten 1726-1735 nos. 130 & 147.Hy trou (1) Clara HERBST, 24 Jul 1712 in Stellenbosch,6 g. 1687 in Drakenstein,7 (dogter vanJohann HERBST en Lysbeth SANDERS) s. cir 1714,8 verw. nr. b2.9 Clara: Haar van word ookaangedui as HARST.Hy trou (2) Maria Catharina VAN EEDEN, 18 Feb 1714 in Stellenbosch,1 gedoop 13 Feb 1692,10verw. nr. b5.1 Maria: Die trou datum word soms ook aangedui as 14 Feb 1715. Sy xx Theunis Botha.1.1.1. Johanna POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en Clara

HERBST) gedoop 3 Apr 1704 in Stellenbosch,1 s. < 1714,11 verw. nr. b1c1.1

1.1.2. Elizabeth POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en ClaraHERBST) gedoop 31 Mrt 1709,9 verw. nr. b1c2.1

1.1.3. Isabella (Sibella) POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en ClaraHERBST) g. in Drakenstein, gedoop 28 Jun 1711,1 verw. nr. b1c3.1

Sy trou Philippe DU PREEZ, 9 Mrt 1727 in Drakenstein,1 (seun van Philippe DU PRE enElizabeth (Isabeau) PREVOT) gedoop 4 Apr 1705,1 s. 11 Des 1765,12 verw. nr. b1c4.1Philippe: Boer met vee op Grootvadersbosch (huidig Goede Hoop) in Heidelberg. BurgerDrakenstein.

1.1.4. Hester POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en Maria CatharinaVAN EEDEN) gedoop 23 Feb 1716,1 verw. nr. b1c4.1

1.1.5. Emmerentia (Amerentia) POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETERen Maria Catharina VAN EEDEN) g. 20 Okt 1719 in Stellenbosch,12 gedoop 29 Okt 1719,1verw. nr. b1c5.1

1.1.6. Johannes POTGIETER, (seun van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en Maria CatharinaVAN EEDEN) gedoop 1 Mrt 1722 in Stellenbosch,1 verw. nr. b1c6.1 (Jan) Burger Swellendam.

1.1.7. Frederik POTGIETER, (seun van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en Maria CatharinaVAN EEDEN) gedoop 11 Jun 1724 in Swellendam,13 s. Aug 1785 in Land van Waveren,14woonplek in Stellenbosch, verw. nr. b1c7, beroep Boer, houtkapper.15 Besit die plase Welgelegen(in 1767 aan hom toegeken) en Goedgeloof (huidiglik Sandfontein) aan die Kromme-rivier, in dieHumansdorp distrik.

1.1.8. Theodorus POTGIETER, (seun van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en MariaCatharina VAN EEDEN) gedoop 7 Apr 1726 in Swellendam,1 verw. nr. b1c8. Hy trek ooswaartsen vestig in die Swellendam distrik. Burger Stellenbosch.

1.1.9. Hermanus Lambertus POTGIETER, (seun van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER enMaria Catharina VAN EEDEN) gedoop 16 Mei 1728 in Swellendam,1 verw. nr. b1c9.1

1.1.10. Maria Johanna POTGIETER, (dogter van Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER en Maria

Bladsy 5Catharina VAN EEDEN) gedoop 27 Aug 1730 in Swellendam, verw. nr. b1c10.

1.2. Frederik POTGIETER, gedoop 28 Feb 1677.6

1.3. Catharina POTGIETER, gedoop 26 Nov 1679 in Stellenbosch,1 verw. nr. b2.1

1.4. Elizabeth POTGIETER, gedoop 28 Jun 1682 in Stellenbosch, verw. nr. b3.1.5. Amerentia POTGIETER, gedoop 17 Sep 1684 in Stellenbosch,1 verw. nr. b4.1.6. Maria POTGIETER, gedoop 31 Aug 1687 in Kaapstad,16 verw. nr. b5.1.7. Hans Jurgen POTGIETER,1 gedoop 16 Jul 1690,1 s. 1736 in Drakenstein,17 verw. nr. b6.1

Hans was 'n burger van Drakenstein. Op 17 Nov 1722 word hy vrygestel van militere diens op gronde van'n fisiese gebrek. (Resolusies van die Politieke raad Deel VI 1720-1723). Op 13 Maart 1731 word daar 'ngeval bespreek in die politieke raad waarby Hans betrokke was. Tien Boesmans (seuns van Grebenau) hetvee by landbouer Hans Jurgen Potgieter geroof, waarna hulle deur 12 burgers agtervolg en opgespoor is.Die Boesmans het met pyle op die burgers begin skiet (Resolusies van die Politieke raad Deel VI1729-1734).In die de la Fonteine verslag word die kommentaar gegee dat hy van sy vee en plaas 'n bestaan kan maak,maar nie sonder skuld nie (1732). Daar word ook gemeld dat Frederik Huppenaar (sy susters-kind) byhom inwoon as kneg.Jurie Potgieter <jurida@freemail.absa.co.za> skryf oor die oorsprong van die naam Hans Jurgen dat daaras getuienis van die doop onder andere Hans Jurgen Grimpe was. Hy het in 1677 in die land aangekom heten is 1647 in Duitsland gebore is. Die naam Hans Jurgen gaan dan weer verder in die Grimpens terug. Sytweede vrou, Elizabeth van Brakel is later met Adam Tasgetroud.Hy trou Cornelia BOTHA, 31 Mrt 1720 in Stellenbosch,18 (dogter van Frederich BOTHA en MariaKICKERS) gedoop 6 Jan 1697,1 verw. nr. b7.1 Cornelia: Sy trou 13 Apr 1738 na Hans se afsterwemet Cornelis Van Rooyen van Gorinchem, Nederland.1.7.1. Hermanus POTGIETER,1 gedoop 15 Jul 1721 in Drakenstein,1 verw. nr. b6c1.1 Burger

Drakenstein, Kaap.1.7.2. Martha POTGIETER, gedoop 13 Sep 1722, s. in Kaap, verw. nr. b6c2.1 Christoffel Coetzee

de Villiers, skrywer van die wel-bekende genealogiese werk, Geslachtregister der oude KaapscheFamilien, stam af van hulle seun, Johannes Steyn, wat met Barbara Wilhelmina Vogel (die dogtervan Jan Christiaan Vogel en Jacomina Potgieter) getroud was.

1.7.3. Elsie POTGIETER, gedoop 3 Feb 1726, verw. nr. b6c3.1

1.7.4. Isabella POTGIETER, gedoop 14 Sep 1727, s. in Kaap, verw. nr. b6c4.1

1.7.5. Amerentia POTGIETER, gedoop 5 Feb 1730, verw. nr. b6c5.1

1.7.6. Catharina POTGIETER, gedoop 2 Des 1731, verw. nr. b6c6.1 tweeling.1.7.7. Maria POTGIETER, g. in Drakenstein,7 gedoop 2 Des 1731,1 s. < 1766 in Kaap, verw. nr.

b6c7.

Bladsy 61.7.8. Jacobus POTGIETER,1 gedoop 14 Nov 1734 in Drakenstein,1 verw. nr. b6c8.1 Jacobus

was 'n burger van die Swellendam distrik. Die Potgieters was altyd aan die voorpunt van dieuitbreiding van die beskawings-lyne. Harmen Jansz was een van die eerste inwoners aan dieEersterivier, lank voor die dorp Stellenbosch daar gestig is. Vyf generasies later sou AndriesHendrik die stigter van vele republieke word. Andries se Oupa, Jacobus was egter ook reeds meer asvyftig jaar voor hom besig om die grenslyne te verskuif.Op 1 Mei 1775 het PA Myburg 'n verslag op las van die companie opgestel oor die oos-grense vandie Kaap kolonie. In sy verslag meld hy dat Louis Nel, Jacobus Potgieter, Frans Labuschagne,Willem Prinsloo, sen. Hendrik Kriegler, Claas Prinsloo, jun. Johannes (Hannes) Kloppers, HendrikKloppers en Johannes (Jan) Nortje, sen. wat tot die Swellendam distrik behoort, alreeds saam methul families en vee aan die oorkant van De Bruins Hoogte (Bruintjieshoogte) gevestig het om goeieplase te vind wat weiding en water aan hul vee sou verskaf. Bruintjieshoogte is 'n bergreeks tussenSomerset-Oos en Cradock. Later sou hierdie omgewing die Cradock distrik word (Moodey III,b48).Nadat die companje vestiging buite die grense verbied het, het die burgers (en ook A Kruger, DirkSchalkwyk, Pieter Willimsz Nel, Willem Prinsloo Jnr. en Hendrik Prinsloo) op 10 November 1774hulle redes gegee hoekom hulle oorkant die grense moes vestig en toestemming gevra om daar tebly. Die burgers was almal arm en kon die plundery van hul vee deur die Hottentotte nie meerbekostig nie. (Moody III, b39)Ander burgers wat ook daar gevestig was in 1775 was Christoffel Botha, Helgaart Muller, TheunisBotha Cz, Cornelis Bezuidenhout Wz, Jan Oosthuizen sen, Jan Oosthuize jun. (van Sneeuberg). Dieburgers wat aan die Sondagsrivier gevestig het was Willem Botha Fz, Frederik Botha sen., en JanDu Plessis (van Swellendam). Coert Grobbelaar van Swellendam het aan die suidekant van DeBruins Hoogte gevestig (Moody III,b48). Baie van die burgers het in armoede daar gewoon en partyhet saam gewoon op 'n plaas.Op 1 April 1777 het kommandant Opperman verslag gegee dat die burgers, onder bevel van sersantAH Kruger sou weier om diens in die kommando te doen (Moody III,b66).Sommige van die ander persone wat vermeld word was familie van Jacobus; Louis Nel was getroudmet Jacobus se oudste dogter Isabella en Frans Labuschagne was getroud met sy tweede dogterCornelia. Hendrik Klopper se dogter, Geertruida sou later trou met Jacobus se seun Hermanus, diekommandant generaal se vader.Bronne:The Record, deur Donald Moody (AS Robertson, Kaapstad, 1838, herdruk AA Balkema,Amsterdam, 1959).Hy trou Clara Sibella DU PREEZ,1 11 Okt 1753 in Swellendam,12 g. in Swellendam, (dogtervan Philippe DU PREEZ en Isabella (Sibella) POTGIETER) gedoop 23 Okt 1735,1 s. 1815.Clara: Sy xx 13 Jun 1784 Christoph Otto van Sakse. Christoph het in 1764 in die Kaap aangekom assoldaat en werk later as boukneg. In 1774 word hy burger aan die Kaap.1.7.8.1. Isabella POTGIETER, gedoop 9 Feb 1755,1,9 verw. nr. b6c8d1.1 Die troudatum

word ook as 5 Des 1773 aangedui (Janett Melville).1.7.8.2. Cornelia POTGIETER, gedoop 16 Jan 1757,1 verw. nr. b6c8d2.1

1.7.8.3. Philippus POTGIETER, gedoop 12 Nov 1758 in Drakenstein,1 s. < 1843,19 verw.nr. b6c8d3.1 Burger Swellendam.

Bladsy 71.7.8.4. Martha POTGIETER, gedoop 23 Des 1759 in Drakenstein,1 verw. nr. b6c8d4.1

1.7.8.5. Hans Jurgen POTGIETER, gedoop 25 Des 1762 in Graaff-Reinet,1 verw. nr. b6c8d5.Burger Graaff-Reinet.

1.7.8.6. Jacobus Christoffel POTGIETER,1 gedoop 6 Apr 1765,1 s. 29 Des 1811 invermoor deur Imidange-Xhosa's,20 verw. nr. b6c8d6. Burger Graaff-Reinet. VeldkornetSwagershoek en 1808 veldkornet Tarka.

1.7.8.7. Hermanus (Philippus) POTGIETER, g. 13 Okt 1765 in Kaap,1 gedoop 10 Aug 1766in Grootvadersbosch, Swellendam,20 s. 1871 in Schoemansdal, Soutpansberg,21 verw. nr.b6c8d7. Hermanus Philippus (Voortrekkermense III). 1788 burgher Graaff-Reinet. 1807burgher Sneeuberg & Renosterberg. 1809 burgher Tarka. 1812 eienaar van plaasCommandodrift, Tarka dist. In 1816 tree hy op as bemidellaar in die Slagtersnek opstand.Hy trou (1) Petronella Margaretha KRUGEL, 2 Mei 1790 in Kaap, (dogter van AndriesHendrik KRUGEL en Petronella PRINSLOO) gedoop 14 Nov 1773,9 s. 18 Mei 1802, verw.nr. b4c2d5.9 Petronella: LW: Sy was geen familie van die president Kruger.Hy trou (2) Johanna Magdalena NIEMAND, 12 Des 1802 in Kaapstad,20,22 (sien nota 1)gedoop 6 Mei 1781,1 s. 8 Aug 1806,1 verw. nr. a1b7c8.Hy trou (3) Geertruida KLOPPER, 16 Aug 1807,20 gedoop 10 Aug 1787,1 verw. nr.b7c2d2.Hy trou20 (4) Margaretha Johanna COETZEE, 18 Des 1814,20 g. 29 Apr 1760,16gedoop 22 Feb 1761,16 verw. nr. b5c5d5.9 Margaretha: Wed. v. Cornelis JacobusPretorius.1.7.8.7.1. Jacobus Hermanus POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus)

POTGIETER en Petronella Margaretha KRUGEL) g. 29 Apr 1791, gedoop 29 Apr1792,20 verw. nr. b6c8d7e1. Op trek saam met sy broer Andries Hendrik.

1.7.8.7.2. Andries Hendrik POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus) POTGIETERen Petronella Margaretha KRUGEL) g. 19 Des 1792 in Graaff-Reinet,20 gedoop 6 Jan1793 in Graaff-Reinet,14 s. 16 Des 1852 in Schoemansdal, Soutpansberg,20 begrawein Schoemansdal, Soutpansberg,23 verw. nr. b6c8d7e2,1 beroep KommandantGeneraal.Andries Hendrik Potgieter was 'n Voortrekkerleier, baanbreker en as pionier van dienoorde die stigter van die dorpe Potchefstroom, Ohrig-stad, en medestigter van dieBoere--Republieke noord van die Oranjerivier. Niemand kan dit betwyvel dat hy wel 'nblywende indruk op die geskiedenis van die land gemaak het nie.Hendrik, soos almal hom geken het was 'n diep godsdienstige mens en baie hardkoppig.Hy kon baie nukkerig raak as mense met hom verskil, maar tof baie saggeaard teenoorkinders. Onder die kinders het hy ook die bynaam "ou Bloue" gekry oor sy voorliefde omblou klere te dra, saam met 'n strooihoed met 'n groen lint in die breë rand wat hy altydgedra het. By amptelike geleenthede sou hy 'n grys hoed dra. Hy was beskryf as 'ngespierde en baie beweeglike man, 6 voet 2 duim lank, met groot hande en voete. Sy hareen baard was donker bruin van kleur, met 'n effe rooi skynsel, en blou oë. Hendrik hetmatig gerook en was 'n man van min woorde en 'n fyn sin van humor.Hendrik het geglo in die idiaal van 'n volkstaat. In soeke na hierdie idiaal het hy sy mense

Bladsy 8uit die Kaapkolonie gely na 'n onbekende binneland. Hy het sy bes probeer om se vermoontlik van die Britse mag weg te kom en het geglo dat 'n land sonder kus die antwoordsou wees en word ook aangehaal "Waar see is, is Engelse"Sy militêre loopbaan het begin toe hy in 1811 opgekommandeer was om deel te neemaan die grensoorlog teen die Xhosa. Verskye oorloë is teen die Xhosa geveg en baieprobleme het op die oos-grens geheers, maar die grootste probleem het gekom toe dieBritte die Kaap in 1795 annekseer. Die kolonie is in 1802 terug aan Naderland gegee,mar die Britte het dit in 1806 weereens geannekseer, hierdie keer met die bedoeling omdit te hou. Hulle het hard geprobeer om die Britse stelsel en leefwyse op die Boere af tedwing. Britse regters het op die oos-grens opgedaag met die hoop om reg engeregtigheid daar in te stel - op die Britse manier. Dit het egter nie goed met die Boereafgegaan nie en het tot 'n uitbarsting gekom toe 'n Engelse patrollie 'n Boer doodskiet. 'nRebellie het uitgebreek en uiteindelik geëindig in die teregstellig van vyf Boere bySlagtersnek.Die Potgieter familie het reeds tussen 1801 en 1802 aan die trek gegaan saam met dieVenters en andere. In 1812 vestig hulle in die Tarka gebied op die plaas Kommandodrift.Die Britte het aangehou om enige vorm van vrye politieke aktiwiteit onder die Boere teonderdruk. Ongelukkig onder die druk van die Britse regering en met die toestand op dieoos-grens met die plundertogte van die Xhosa trek al hoe meer boere na die Tarkagebied. Die kusgebied was later so verlate dat die Britte in 1820 groot getalle setlaars vanBritanië moes invoer om as buffer op die grens te dien.Tussen 1820 en 1830 het die Britte geprobeer om hul kultuur op die Cradock, Tarkagebied af te dwing en Hollands as amptelike taal afgeskaf. Gedurende die 1830's gaandie Boere weer eens op trek. Eers was dit enkele groeppies wat die grens oorsteek, maarlater raak dit 'n grootskaalse georganiseerde trek, wat later bekend sou staan as die GrootTrek.In 1809 word hy as burger in Graaff-Reinet aangetek. Voor die Groot trek het hyverskeie plase besit. In 1816 was hy eienaar van die plaas Klipkraal en in 1817 word hymede-eienaar van Kommandodrift (1825 volle eienaar) en mede-eienaar van die plaasZeekoegat.Trek na Vetrivier:Aan die einde van 1835 verlaat Hendrik Potgieter die Kaapkolonie. Aanvanklik het sygeselskap uit meesal familielede en nabye vriende vanuit die Tarke en Colesberg gebiedbestaan. Daar was slegs 35 weerbare mans in die aanvanklike trek. Mettertyd het baieander hulle egter by hom aangesluit.Saam met Hendrik was sy broers, Jacobus Johannes en Nicolaas Johannes, hul vaderHermanus Potgieter. Ander families het Hermanus Steyn, Jan Robbertse, Daniel Kruger,'n paar Liebenberg families, en Botha (vader van Jan Valentyn) ingesluit.Die trek het stadig beweeg en ander trekke het gou met hulle opgevang en verby gesteek,terwyl sommiges by hulle aangesluit het. Naby die teenswoordige Smithfield het SarelCilliers was hom by Potgieter se trek gevoeg, saam met sy volgelinge, Jan Botha,Jacobus Hamman, Jan du Toit, agt Liebenberg families, vier Broekhuizen families, drieVan Rensburg families, Stephanus, en Gert en Casper Kruger (vader van Paul Kruger).Die trek het naderhand 200 siele getel. Met 'n stemming is Hendrik Potgieter as

Bladsy 9kommandant van hierdie trek bevestig.Die trek het aanbeweeg tot by Thaba Nchu, waar hulle die Baralong kaptein bevriend heten aan hulle hulp teen Silikaats (M'Zilikazi) beloof het. Daarvandan het hulle voortgetrek tot by Vetriver, waar hulle hergroepeer het by die huidige Winburg. Hier het hulleby Makwana van die Bataong stam 'n stuk grond tussen die Vet- en die Vaalrivier veruilvir 49 beeste en beskerming teen Silikaats, 'n belofte wat Potgieter getrou nagekom het.By Vetriver het nog ander kleiner trekke by Potgieter aangesluit. Die Boere het hul allangs die suide van die Vaalriver uitgesprei, met enkele Boere aan die noordekant. Bynasewe maande lank het die Potgieter-trek 'n vreedsame bestaan gevoer, maar dit soueensklaps op 'n wrede wyse beëindig word.Besoek aan Soutpansberg:Nadat Potgieter se trekkers hulle ge-vestig het tussen die Vet- en die Vaalrivier het hy diewereld na die noorde verken tot binne 'n dagreis van die Zimbabwebouvalle . Op 24 Mei1836 vertrek hy na Soutpansberg met 10 man (Sarel Cilliers ingesluit) om vir LouisTrichard te gaan besoek en 'n pad na Lourenco Marques te vind. Hendrik se broer,Hermanus, was in sy afwesigheid as waarnemende Kommandant-generaal aangestel.Hulle het Trichard se trek op 30 Junie bereik. Potgieter het van die gebied gehou. Hy hetdie gebied noord van die Limpoporivier verder gaan verken terwyl Trichard na VanRensburg gaan soek het.Sedert die trek by die Vaalrivier aangekom het word hulle met agterdog deur Silkaatsdopgehou. In Potgieter se afwesigheid neem hy sy kans waar en stuur ongeveer 1,000krygers uit om die trekkers aan te val. Hulle het eers die Erasmus familie aan dienoorde-kant van die Vaalrivier aangeval en daarna die Liebenbergs uitgemoor. Erasmusen sy seun het gelukkig daarin geslaag om te ontsnap en die ander trekkers gewaarsku.Die aanslag op Potgieter se laer is afgeweer, maar die Matebele het baie van hul veegesteel. Om hul posisie te versterk het hulle dadelik terug getrek tot aan die Renoster- enValsrivier, waar Hendrik Potgieter hulle aangetref het by sy terugkeer vanafSoutpansberg.Slag van Vegkop:By sy terugkeer vanaf Soutpansberg verneem Hendrik dat die Matebeles verspreidegroepies Voortrekkers aangeval en vermoor het. Sonder versuim neem hulle toe dienodige maatreëls om 'n volgende aanval af te weer.Hendrik het al die trekkers in die omgewing geroep om by Vegkop te 'n gesamentlikelaer te trek. Al die kleiner groepe wat in die omgewing was het hulle by Potgieter se trekaangesluit toe die nuus van die naderende gevaar hulle bereik. Silikaats (M'Zilikazi) hetongeveer 6,000 soldate onder die bevel van Kalipi gestuur om die Boere te gaan verdryf.Op 15 Oktober word de Boere deur die Bataongs gewaarsku dat die groot oormagaankom. Spioene was uitgestuur onder die bevel van Nicolaas Potgieter, Jan Cilliers enJoachim Botha. Hulle het daardie nag terug gekeer en die waarskuwing bevestig. Dieoggend van 16 Oktober gaan Hendrik met 25 manne, waaronder sy broers, Jacobus enHermanus Potgieter om Silikaats se oormag tegemoet te gaan. Hendrik het 'n poging omvrede te maak aangewend, maar Kalipi het geantwoord deur die groep aan te val, waaropHendrik se kommando terug na die laager vlug.Toe die nuus die laager bereik dat die aanbod om vrede ongeslaagd was maak die laagergereed vir oorlog. Sarel Cilliers het 'n gebed gelei terwyl Silikaats se soldate die laager

Bladsy 10omsingel en begin om die beeste aan te keer en te slag. Die Boere het vir verskeie uregewag vir die vyand om aan te val en het later ongeduldig geraak. Toe Koos Potgieterongeduldig raak en 'n aanval wou begin het Hendrik om kalmte gemaan. Toe Hendrik 'nrooi vlag in die lug waai val die Matabele aan.Die Boere het gewag totdat Andries Hendrik die bevel gee om te vuur. Hulle was maarslegs 35 man, bygestaan deur 'n paar jong seuns, teen die oormag van 6,000. Eke man het3 gewere gehad. Nadat 'n geweer gevuur is die geweer herlaai deur 'n seun, vrou. Of self'n dogter, terwyl die man die volgende geweer gryp om af te vuur. Die Matabele hettevergeefs geprobeer om by die laager in te breek deur die waens weg te sleep. DieBoere het egter die waens aan mekaar vasgemaak met kettings en doringbome tuusen ingesleep om die vyand uit te hou.Na 'n ruk trek die Matabele terug en gaan sit buite bereik van die geweervuur. Potgieterhet saam met 'n klein groepie mans die Matabele aangeval om hulle te lok tot 'n aanvalop die laager. Elke keer wat die Matabele die aanval gedoen het, het Potgieter na dielaager terug gevlug, waarop al die mans in die laager op die vyand losgebrand het.Die Matabele het twee verdere aanvalle op die laager gedoen. Die vrouens en kindersmoes later ook help om die laager te beskerm waneer vyandige soldate probeer om deurdie doringtakke te breek of oor die wanes te klim.Na 'n uur het Kalipi opdrag aan sy mense gegee om terug te trek. Met hul terugtog neemhulle al die beeste saam. 'n Boere patrollie het geprobeer om agter hulle aan te gaan, maarkon nie die beeste terugwin nie.Hendrik se broer, Nicolaas Potgieter en swaer, Pieter Botha het in die geveg gesneuwel.Veertien was gewond, 100 perde, 5,000 beeste en 50,000 skape was gesteel. Van dievyand was meer as 500 gedood.Na die geveg lei Sarel Cilliers 'n gebed om God te dank.Die Boere was nou in die moeilikheid. Hulle het geen medisyne gehad nie en daar wasgeen osse om die waens te sleep nie. Voedsel en melk was skaars. Die mans het diewaens sowat een myl verder gesleep nader aan die rivier en vir Hermanus Potgieter naThaba Nchu (Blesberg) gestuur om hulp van die ander burgers te gaan vra.Die Barolongs het tot hul redding gekom deur kos te stuur en die ander burgers het ossegestuur sodat hulle die waens terug kon bring. Die Potgieter trek het middel Novemberweer by Thaba Nchu aangekom.Slag van Mosega:Terwyl Potgieter se trek nog in die moeilikheid was kom Gert Maritz in Oktober 1836 byThaba Nchu aan met 'n veel groter trek. In 'n verkiesing op 2 Desember 1836 word sewemans tot 'n beheerraad verkies, met Maritz as Regter- President en Andries HendrikPotgieter as laager-kommandant. Alhoewel hierdie eerste Voortrekker bestuur beperktewetgewende magte gehad het, het dit ook uitvoerende gesag gedra en selfs regspraakbeoefen.Dit het die Boere nie lank geneem om weer tot verhaal te kom nie en Andries HendrikPotgieter maak 'n kommando bymekaar op 2 Januarie 1837, gevolg deur Maritz sekommando om Silkaats te gaan aanval en die gesteelde vee terug te win. Die Kommando

Bladsy 11het bestaan uit 107 Boere, 40 Grikwas en Korannas en 60 Barolongs.Hulle het 'n verrassingsaanval op Silikaats se hoofstad, Mosega (Suid van die huidigeZeerust) op 17 Januarie 1837 uitgevoer. Die Boere het die stad te perd bestorm en meeras 500 Matabele doodgemaak. Daar was geen ongevalle aan die Boere se kant. Diegevegte het 'n paar dae geduur. Toe die Matabele uiteindelik op vlug slaan brand dieBoere die stad af en keer na Thaba Nchu terug met hul vee. 'n Groep Amerikaansesendelinge het ook saam met die kommando na Thaba Nchu teruggekeer. Die vee isonder die burgers wat vroeër verliese gelei het uitgedeel.Na die oorwinning neem Potgieter sy trek na Vetriver en stig die dorp Winburg, sovernoem na die oorwinning wat behaal is.Die drama in Natal:Winburg: Nadat Potgieter suksesvol vir Silkaats oorwin het, keer hy terug na Winburg.Piet Retief het kort darna ook daar aangekom op 12 April 1837 met 'n groot groepmense.. Die totale bevolking van die kolonie het toe al reeds meer as 5,000 getel. Na nog'n byeenkoms is die nuwe republiek van Winburg gestig en 'n Volksraad verkies op 17April. Retief was verkies as Kommandant-generaal en Maritz as hoof-regter en voorsittervan die Volksraad. Andries Hendrik Potgieter het nie genoeg stemme gelok om dit tot dieVolksraad te maak nie. Evert Frederik Potgieter, 'n agterkleinneef van Hendrik, is hierwel tot die Volksraad verkies.Die trekkers het beraadslag om die finale bestemming vir die Groot Trek te bespreek.Piet Retief wou na Natal trek, terwyl Potgieter oorkant die Vaalrivier wou gaan woon,waar hy die gebied bevry het van Silkaats en die gebied as Akrikaner-grongebied wouverklaar.Trek na Natal: Piet Retief en Piet Uys het in twee afsonderlike trekke oor die berge naNatal getrek. Potgieter het aanvanklik saam gegaan om sy voorraad ammunisie weer aante vul. Toe Potgieter verkies is om by die kommisie aan te sluit wat met Dingaan omgrongebied moes onderhandel, het hy die aanstelling geweier. Hy het nie geglo in dieNatal trek nie en het boonop nie vir Dingaan vertrou nie.Op 5 Februarie 1838 het Retief 'n ooreenkoms met Dingaan geteken om grondgebied byhom te koop. Dit was egter maar net 'n slenter aan Dingaan se kant en Retief is met syhele geselskap vermoor.Bloukrans: Onmiddelik na die moord op Retief het Dingaan sy impi's uitgestuur om dieBoere wat langs die Tugela gevestig het te gaan vermoor. Die verassingsaanval op dieniksvermoedende Boere het op 17 Februarie begin. Daar was 41 mans, 56 vroue, 185kinders en 250 bediendes vermoor by die Boukrans- en Boesmansrivier. Slegs enkelesontsnap en die ander waarsku. Toe hy die nuus hoor het Hendrik Potgieter onmiddelikopgesaal en tot die hulp van die mense gehaas. Die vrouens en kinders moes in die bergegaan wegkruip tot hy die gebied weer kon beveilig.Italeni: Op 14 April 1838 het die Trekkers vir die eerste keer werklik verenig byDoornkop. Na die moord op Piet Retief en sy kommando en die daaropvolgendeslagting onder die Trekkers , het GertMaritz die klein laertjies , wat oor 'n groot gebied versprei was, na Doornkop verskuif.Piet Uys en Hendrik Potgieter het hulle kort daarna, op versoek van Maritz, by die resvan die Trekkers kom voeg.

Bladsy 12

Hendrik Potgieter en Piet Uys het 'n kommando van 347 mans bymekaar geroep op 7April om die Zoeloes te verdryf. Hierdie kommando het ook vir Jacobus Potgieter, 'nkleinneef van Hendrik en Koos Potgieter ingesluit. Potgieter en Uys het verdeel enprobeer om die vyand te omsingel. Toe Potgieter hom vasloop teen 'n oormag vlug hyterug na Veglaer. Uys se kommando is egter in 'n lokval gelei en Uys en sy seun is saammet 'n paar van sy manne gedood.Potgieter was onregverdiglik vir die dood van die manne beskuldig. Diep gekrenk het hyfinaal besluit om die Natal trek te verlaat. Hy het in Mei Winburg teruggekeer met diegedagte om sy mense oor die Vaalrivier te lei. Nadat Potgieter daar weg is, is AndriesPretorius as Kommandant verkies. Pretorius het 470 burgers in Desember byeen gebringen 'n kommando na Dingaan gelei om vergelding te gaan soek. Op 16 Desember 1838word hulle deur 9,000 Zoeloes by Bloedriver aangeval. In die geveg daar het 3,000Zoeloes en 1 burger gesterf. Na die oorwinning het Pretorius Dingaan finaal verdryf endie Republiek van Natal (Natalia) gestig op die grondgebied wat Retief vroeër vanDingaan gekoop het. 'n Volksraad met 24 lede is verkies met die setel inPietermaritzburg. Aanvanklik is Potgieter se gebied in Transvaal by die Republiekingesluit, maar na die anneksasie van Natal deur Brittanje wou Potgieter nie die Britsegesag aanvaar nie. Potchefstroom het weggebreek van Natal en die Drie-en-dertigArtikels is aanvaar as die grondwet van Transvaal.Die trek na Transvaal:Republiek Potchefstroom-Winburg: In Julie 1838 het Andries Hendrik Potgieter met 'nklein groep na Soutpansberg gegaan om vir Trichard te besoek. Hulle het egter die plekverlate gevind aangesien Trichard toe reeds sy epiese tog oor die Drakensberge na diekus aangepak het. By sy terugkeer by Winburg gee Hendrik opdrag aan sy mense om oordie Vaalrivier te trek, waar hulle 'n nuwe dorp gestig het aan die Mooirivier. Eers is diedorp Vryburg genoem, maar gou het Hendrik se volgelinge die dorp se naam naPotchefstroom verander. 'n Nuwe Republiek is gestig, wat ook die Winburg Repubiekingesluit het en 'n nuwe grondwet aanvaar. Volgens die grondwet is 'n Volksraad verkiesmet Andries Hendrik as Kommandant.In 1840 het die Potgieter broers na Mosambiek gegaan om bande met die Portugese tesmee en 'n handelsroete na die see daar te stel. Hierdie trek het deur baie moeilike tereingegaan en dit het 'n tyd geduur voordat 'n geskikte roete deur die Drakensberg gevindkon word.In 1839 het Pretorius 'n poging aangewend om verhoudings met die Transvalers teverbeter. Hy het Potgieter eers by Winburg ontmoet en dit opgevolg met 'n besoek aanPotchefstroom op 13 Oktober 1840. Hier is besluit om die Republieke van Natal enPotchefstroom te verenig. Potgieter was as bestuurder van die Potchefstroom distrikaangestel en Pretorius as bestuurder van die Natal distrik, met 'n Volksraad as die enigstehoër-bevel.Silkaats keer terug: Berigte het die Republiek in 1842 bereik dat Silkaats na dieSoutpansberg gebied terug gekeer het. Daar het hy die plaaslike stamme beroof,geplunder en uitgemoor. Op 15 Mei het Potgieter 'n kommando van 260 mans naSoutpansberg gestuur en vir Silkaats oor die Limpoporivier verdryf, waar Silkaats gaanvestig het en 'n nuwe dorp, Buluwayo gestig het. By sy terugkeer ontvang hy 'n noodroepvan Pretorious om 'n kommando na Natal te stuur, aangesien die Britte die landgeannekseer het. 'n Kommando onder bevel van Louw Erasmus en Jan G. Mocke is

Bladsy 13onmiddelik gestuur, maar het teruggekeer met die nuus dat Pretorius aan die Britteoorgegee het.Andries-Ohrigstad Na die verlies van Port Natal het Potgieter na 'n nuwe hawe beginsoek. Hy het Delagoabaai teen die einde van 1843 besoek. Die Portugese het homvriendelik ontvang. Baie trekkers van Natal het toe ook besluit om pad te gee en hul byPotgieter te gaan aansluit. Hierdie nuwe aankomelinge het nie die gesag van Potgieteraanvaar nie en gerugte het gou die rondte gedoen dat hulle vir Potgieter as kommandantwou ontsetel. Op 6 Mei 1845 roep Potgieter die Volksraad byeen en word asKommandant her-bevestig. Aangesien Potchefstroom te ver was van Delagoabaai hetPotgieter in Junie 1845.besluit om nader na Delagoabaai te trek en hom inNoordoos-Transvaal gaan vestig op Andries-Ohrigstad. 'n Nuwe Volksraad is verkies enPotgieter is aangestel as Hoof-kommandant.As hoofstad van die nuwe Republiek was Ohrigstad gedoem. Dit was nutteloos ashandelsroete aangesien die roete oor die Drakensberg te moeilik was. Die gebied wasbowenal besmet met koors en malaria.Politieke druk het steeds opgebou teen Potgieter en hom later gedwing om weer pad tegee. In 1847 stuur Potgieter sy trek onder die bevel van Jan Valentyn Botha na dienoorde.Soutpansberg:'n Groep Trekkers onder die leiding van J. J. "Kootjie" Burger wat ontevrede geraak hetonder die Engelse bewind in Natal het by Ohrigstad by die Potgieter-mense kom aansluit.Onenigheid het ontstaan omdat die Burgermense 'n behoorlik-verkose Volksraad wouhê. Die Potgietermense wou egter hê dat Andries Hendrik Potgieter so lank hy leef"bestierder" van die groep moes wees. Dit het daartoe gelei dat Potgieter en sy mensevan Ohrigstad weggetrek het en hulle in Zoutpansberg gaan vestig.Potgieter het homself verder ongewild gemaak toe hy nie tot die Vrystaters se hulpgesnel het toe sir Harry Smith die Vrystaat ook in Februarie 1848 geannekseer het.Pretorius en die Vrystaters is in die slag van Boomplaas verslaan. Die kritiek teenPotgieter is egter nie geregverdig gewees nie, aangesien hy self op daardie stadium in 'noorlog teen Makapaan betrokke was. In November daardie jaar het Potgieter met RichardSouthey, sir Harry se verteenwoordiger, ooreengekom dat Brittanje die gebied noord vandie Vaalrivier in vrede sou laat.Die Potgietermense het hulle gevestig in Zoutpansbergdorp wat later Schoemansdalgenoem is. Die toestand was uiters gevaarlik vir die veiligheid van die Voortrekkers wattoe in klein groepies oor die uitgestrekte gebied van Transvaal versprei was.Samesprekings by Hekpoort en later op Derdepoort het daartoe gelei dat die Potgieter-en die Pretorius-mense onder 'n enkele Volksraad verenig is.Hierna het Pretorius Potgieter geleidelik op die agtergrond geskuif. Hy het met tweeBritse kammissarisse Hogge en Owen, onderhandel en op 17 Januarie 1852 dieSandrivierkanvensie gesluit waardeur die onafhanklikheid van Transvaal erken is, sonderom Potgieter te raadpleeg. Sekere groepe het 'n hernieude skeuring gevrees. Op 16 Maarthet die Volksraad op Rustenburg vergader.In die winter van daardie jaar (1852) is Andries Hendrik Potgieter op Schoemansdaloorlede.

Bladsy 14

Potgieter het as kenteken die sogenaamde "Kruisvlag" of "Voortrekkervlag" gedra toe hydie Kaap verlaat het. Hierdie vlag het soms as gevolg van die assosiasie met HendrikPotgieter ook as die "Potgietervlag" bekend gestaan. Op 24 Oktober 1874 is dieVierkleur van DIe ZAR deur die Kruisvlag vervang. Omdat staatspresident T.F. Burgersgraag die Voortrekkervlag in ere wou herstel , het die Volksraad van die ZAR ophierdie dag die bestaande landsvlag, die Vierkleur, deur 'n nuwe vlag, die sogenaamdeKruisvlag vervang. Dit het bestaan uit 'n oorhoekse rooi kruis op 'n blou agtergrond.Pres. Burgers het om heraldiese redes 'n wit streep ingevoeg ten einde die rooi kruis vandie blou agtergrond te skei.

1.7.8.7.3. Petronella Margaretha POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Petronella Margaretha KRUGEL) g. 1 Sep 1794, gedoop 30 Sep1794,20 verw. nr. b6c8d7e3. Burger Tarka.

1.7.8.7.4. Clara Isabella POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus) POTGIETER enPetronella Margaretha KRUGEL) g. 22 Mei 1796,1 gedoop 30 Nov 1797,20 s.1838,24 verw. nr. b6c8d7e4. Burger Tarka. (Isabella Clara). Sy is gedurende die GrootTrek oorlede.

1.7.8.7.5. Hermanus Philippus POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Petronella Margaretha KRUGEL) g. 19 Aug 1797 in Kaap,1 gedoop26 Nov 1797 in Graaff-Reinet,20 s. Sep 1854 in Vermoor deur Mapela, Waterbergdistrik, verw. nr. b6c8d7e5. Hy besit die helfte van Commandodrift, die plaas GrootHaasfontein, en ook Brakfontein in die Tarkadistrik. Hy het getrek saam met AndriesHendrik Potgieter. Hy was veldkornet van die Marico distrik en woon ook later inSchoemansdal.Hy besit waarskynlik ook die plase Witstinkhoutboom aan die mooirivieren Nooitgedagt in Magaliesberg. Vermoor deur Mapela by Makapaanspoort.Sien ook: Transvaalse Argiefstukke, Staatsekretaris; inkomende stukke 1850-1853Notules van die volksraad (R.442/52 25 Oct 1852, R.511/53 Rustenburg 19 Mar 1853,R541/53, 31 May 1853, R.552/53, Rustenburg 7 Jul 1853, R541a/53 Magaliesburg 31May 1853) en Voortrekkerstamouers 1835-1845, Jan Visagie.Hy trou Neeltje Elizabeth BOTHA, 9 Mrt 1817 in Graaff-Reinet,25 g. in Beaufontein,Melkpoort, Kaap, (dogter van Frederik Jacobus BOTHA en Beatrix Helena DE WIT)gedoop 24 Jun 1798 in Cradock,16 s. 5 Jan 1870 in Hartebeesfontein.26 Neeltje:MHG O/19914.1.7.8.7.5.1. Hermanus Philippus POTGIETER, g. 24 Jul 1822 in Cradock,14,27

(sien nota 2) gedoop 10 Nov 1822 in Cradock,14 s. 14 Jul 1897 in Tweerivier,Rustenburg,28,27 verw. nr. b6c8d7e5f1, beroep Boer en jagter.27 Prof Louisde Villiers van die Universiteit van Pretoria, wat hipercholestrolemie as 'n genetiesoordraagbare siekte in die Pretoria-Brits-Rustenburg distrikte nagevors het(SALUS, Sep 1981 bladsy 7) het tot die gevolgtrekking gekom dat die meestegevalle in hierdie omgewing terug gevolg kon word tot Hermanus Philippus en syvrou Jannetje. Hy besit die plaas Heksrivier (1840) en later Roeykant, Ohrigstad(1845). Hy vestig op die plaas Hartebeesfontein no 118 in die Magaliesberg distrik.Philippus is vermoor gedurende 'n olifant jagtog naby Moordrift, Tweerivier in dieRustenburg distrik. (MHG 0/13317. 74j 11m 20d).Hy trou (1) Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER, 8 Mrt 1840 in Laagervan Potgieter, Vioolsrust,14 g. 7 Aug 1823 in Vioolsberg, Colesberg,29,27

Bladsy 15(dogter van Gerrit Johannes KRUGER en Elisabeth Catharina Johanna PELSER) s.29 Sep 1873 in Rustenburg, Transvaal.28 Jannetje: TAB MHG 0/40, 50j 1m 22d.Hy trou (2) Hester Maria Christina JANSE VAN RENSBURG, 23 Nov 1873 inRustenburg,30 g. 26 Nov 1853 in Prins Albert, Kaap,30 s. 21 Feb 1914 inTvl.31 Hester: Sy xx Burgert Adriaan Kloppers.1.7.8.7.5.1.1. Hermanus Philippus POTGIETER, (seun van Hermanus

Philippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g.26 Des 1843 in Rustenburg, Transvaal,14 gedoop 3 Jun 1844 inPotchefstroom Ned Herv Kerk,32 s. 11 Feb 1883 in Hartebeesfontein,28verw. nr. b6c8d7e5f1g1. MHG 2182, 39j 2m 14d ongetroud.

1.7.8.7.5.1.2. Elizabeth Johanna Catharina POTGIETER, (dogter vanHermanus Philippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina FrancinaKRUGER) g. 16 Jul 1847 in Krugersdorp,14 gedoop 19 Apr 1848 inPotchefstroom Ned Herv Kerk,32 s. 17 Jun 1926 in Blesbokfontein,Potchefstroom,29 verw. nr. b6c8d7e5f1g2.

1.7.8.7.5.1.3. Gert Johannes POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g. 24 Des1849 in Rustenburg, Transvaal,32 gedoop 26 Des 1849 in PotchefstroomNed Herv Kerk,32 s. 28 Jan 1881 in Laingsnek, Amajuba,28 verw. nr.b6c8d7e5f1g3, beroep landbouer. Hy kom om in die eerste vryheidsoorlogvan die Transvaal. Op 28 Januarie 1881 het die Boerekrygers die Britteveslaan met die Slag van Laingsnek. Die eerste skote van die TransvaalseVryheidstryd het op 16 Desember 1880 geklap. Die Boerekrygers wasvasbeslote en doelgerig en het onmiddellike welslae behaal. Die Britsegarnisoene is op verskeie plekke in Transvaal vasgekeer. Sir Geoge Colley,'n Britse bevelvoerder, het besluit om Transvaal sonder versterking binne teval. Genl. Piet Joubert het die inval verwag en 'n gunstige posisie byLaingsnek gekies om die inval af te wag. Tevergeefs het Sir George Colleymet sy 1100 manskappe en 6 veldkanonne probeer om die Boere uit hulleskuilings te dryf. Uiteindelik moes die Britse magte die aftog blaas met 'nlewensverlies van 83 en 111 gewondes.Abi Coetzee coetzeea@eskom.co.zaMHG 0/1793.

1.7.8.7.5.1.4. Neeltje Jannetje Francina POTGIETER, (dogter van HermanusPhilippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g.8 Jun 1852,32 gedoop 7 Aug 1853 in Rustenburg Ned Herv Kerk,32 s.jonk,29 verw. nr. b6c8d7e5f1g4.

1.7.8.7.5.1.5. Stephanus Andries Jacobus POTGIETER, (seun van HermanusPhilippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g.3 Jul 1854 in Rustenburg,32 gedoop 10 Jun 1855 in Potchefstroom NedHerv Kerk,32 s. 1933,29 verw. nr. b6c8d7e5f1g5. Doopouers van AnnaElizabeth de Deere (~20.02.1898 in Krugersdorp).

1.7.8.7.5.1.6. Neeltje Elizabeth POTGIETER, (dogter van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g. 25 Feb

Bladsy 161856 in Rustenburg, Transvaal,28 s. 15 Aug 1876 in Warmbad,Nylstroom.28 MHG 0/638, age 20j 5m 21d.

1.7.8.7.5.1.7. Frederik Jacobus POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g. 22 Apr1858 in Hartebeesfontein,32 gedoop 26 Des 1858 in Potchefstroom NedHerv Kerk,32 s. 7 Jun 1924 in Nooitgedacht, Krugersdorp,28 beroepKommandant, boer. Sy naam word soms ook aangegee as Frederik Johannes.Hy het 14 kinders gehad. (Slegs 8 word op sy sterf kennis aangedui).Reeds op 16 jarige ouderdom neem hy deel aan sy eerste militere veldslagteen Bantoestamme. Hy neem ook deel in die Eerste Vryheidsoorlog en wordin Desember 1895 aangestel as Kommandant van Krugersdorp. Hy speel 'nbelangrike rol in die afwering van die Jameson inval in 1895. In dieAnglo-Boereoorlog tree hy op as Kommandant van die Krugersdorpkommando. In Februarie 1900 word hy ernstig in die bors gewond, maar blysteeds by die kommando as raadgewer. In Junie 1901 word hy as landros vanKrugersdorp aangestel. In Feb 1902 word hy gevange geneem en na St Helenagestuur as krygsgevangene. Aan die einde van 1902 keer hy weer terug na syhuis, wat heeltemal in die oorlog verwoes is.Frederik verset hom in 1914 teen Generaal Botha se inval in Suidwes-Afrikaen neem deel in die rebellie van 1914, wat hom vir 5 maande in die tronk laatbeland. Hy sterf op sy plaas, Nooitedacht 121 in die Krugersdorp distrik.MHG 55319, 66j, 2mSien ook:SA Biografiese Woordeboek Deel IV (RGN 1981)Familia 1984/1.

1.7.8.7.5.1.8. Andries Hendrik Jacobus POTGIETER, (seun van HermanusPhilippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g.19 Mei 1860 in Hartebeesfontein,32 gedoop 20 Jan 1861 in Rustenburg NedHerv Kerk.32 Doopouers van Stefanus Andries Jacobus de Deere(~20.02.1898 in Krugersdorp).

1.7.8.7.5.1.9. Jannetje Lavina Catharina F POTGIETER, (dogter vanHermanus Philippus POTGIETER en Jannetje Levina Catharina FrancinaKRUGER) g. 1 Apr 1862 in Hartebeesfontein, Krugersdorp,32 gedoop 6 Jul1862 in Rustenburg Ned Herv Kerk,32 s. 3 Apr 1915 in Nooitgedacht,Krugersdorp.

1.7.8.7.5.1.10. Willem Jacobus POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g. 16 Nov1864,32 gedoop 25 Des 1864 in Rustenburg Ned Herv Kerk,32 s. 16 Sep1936.Hy trou (1) Cornelia Johanna BOTHA, 22 Okt 1883 in Rustenburg,33 g.Mrt 1865 in Zeekoeihoek,28 s. 7 Nov 1917 in Hekpoort, Krugersdorp.28Cornelia: MHG 34673 52y 8m.Hy trou (2) Catharina Margaritha BARNARD, 16 Apr 1918 in Magaliesburg

Bladsy 17Stasie, Krugersdorp,30 g. 1885 in Rustenburg, Transvaal. Catharina: WedBarnard (gebore Barnard) van Buffelshoek, Rustenburg.1.7.8.7.5.1.10.1. Gertruida Maria Margaretha POTGIETER, (dogter

van Willem Jacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) g. 29Jan 1885,32 gedoop in Rustenburg Ned Herv Kerk.32

1.7.8.7.5.1.10.2. Jannetje Levina Catharina Francina POTGIETER,(dogter van Willem Jacobus POTGIETER en Cornelia JohannaBOTHA) g. 16 Aug 1886 in Hakdoornkraal, Rustenburg,34 gedoop16 Des 1886 in Rustenburg NG Kerk.34

1.7.8.7.5.1.10.3. Hermanus Philippus POTGIETER, (seun van WillemJacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) gedoop 1 Aug1888 in Rustenburg NG Kerk.34 Lid van die Gereformeerde Kerk,Krokodilrivier van 1926, toe hy van Krugersdorp oorkom, in dieSoutpansdrif wyk.Hy trou35 Isabella Catharina DE BEER, (dogter van Petrus JohannesJacobus DE BEER en Catharina Elena FOURIE).1.7.8.7.5.1.10.3.1. Catharina Helena POTGIETER, g. 16 Des

1910,14 gedoop 18 Jun 1911 in Rustenburg Geref. Kerk.14

1.7.8.7.5.1.10.3.2. Cornelia Johanna POTGIETER, g. 14 Nov1912,14 gedoop 15 Des 1912 in Krokodilrivier, Geref. Kerk.14

1.7.8.7.5.1.10.3.3. Isabella Catharina POTGIETER, g. 30 Des1914,35 gedoop 14 Feb 1915 in Nooitgedacht, Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.10.3.4. Willem Jacobus POTGIETER, g. 1 Des1916,35 gedoop 8 Apr 1917 in Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.10.3.5. Martha Francina Pieternella POTGIETER, g.28 Des 1919,35 gedoop 9 Feb 1919 in Doornspruit,Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.10.3.6. Gertruida Maria Margaretha POTGIETER, g. 1Jul 1921,35 gedoop 11 Des 1921 in Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.10.3.7. Petrus Jacobus Johannes POTGIETER, g. 12Des 1930,14 gedoop 25 Jan 1931 in Krokodilrivier, Geref.Kerk.14

1.7.8.7.5.1.10.3.8. Petrus Jacobus Johannes POTGIETER, g. 16Aug 1932,14 gedoop 2 Okt 1932 in Krokodilrivier, Geref.Kerk.14

1.7.8.7.5.1.10.4. Hendrik Jacobus POTGIETER, (seun van WillemJacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) g. 6 Okt 1891,14gedoop in Rustenburg Geref. Kerk.14

1.7.8.7.5.1.10.5. Willem Jacobus POTGIETER, (seun van Willem

Bladsy 18Jacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) g. 1 Mei1895,14 gedoop 29 Sep 1895 in Rustenburg Geref. Kerk.29 Diedyoung.

1.7.8.7.5.1.10.6. Willem Jacobus POTGIETER, (seun van WillemJacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) g. 11 Nov1896,35,36 gedoop 18 Des 1896 in Krugersdorp,35 s. 1 Nov 1969 inRooikoppies, Brits, Tvl.36

1.7.8.7.5.1.10.7. Cornelia Johanna POTGIETER, (dogter van WillemJacobus POTGIETER en Cornelia Johanna BOTHA) g. 12 Okt1898,35 gedoop 25 Des 1898 in Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.10.8. Catharina Margaretha POTGIETER, (dogter vanWillem Jacobus POTGIETER en Catharina Margaritha BARNARD) g.11 Feb 1919,35 gedoop 14 Sep 1919 in Nooitgedacht,Krugersdorp.35

1.7.8.7.5.1.11. Johannes David POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Jannetje Levina Catharina Francina KRUGER) g. 28 Nov1867 in Hartebeesfontein, Krugersdorp,32,27,37 (sien nota 3) gedoop 22Des 1867 in Rustenburg Ned Herv Kerk,32 s. 7 Okt 1934 inKrugersdorp,28,37 beroep Boer, Hartebeesfontein 119, Krugersdorp,27beroep Spesiale vrederegter.27,37 MHG 86602, 66y 10m.

1.7.8.7.5.1.12. Hester Maria Christina POTGIETER, (dogter van HermanusPhilippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 29 Jan 1869.31

1.7.8.7.5.1.13. Sarel Petrus Frederik POTGIETER, (seun van HermanusPhilippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 27 Feb 1881 in Hartebeesfontein, Krugersdorp.14

1.7.8.7.5.1.14. Hermanus Philippus POTGIETER, (seun van HermanusPhilippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 29 Okt 1882 in Hartebeesfontein, Krugersdorp,31 s. 24 Jul1927 in Nooitgedacht, Krugersdorp.28 MHG 65109 44j 9m Gebore opHartebeesfontein 118, boer op Nooitgedacht 121 (waar hy ook sterf).

1.7.8.7.5.1.15. Dina Carolina POTGIETER, (dogter van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VAN RENSBURG) g. 2 Mei1885,31 gedoop in Rustenburg Ned Herv Kerk.32

1.7.8.7.5.1.16. Jacobus POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VAN RENSBURG) g. 4 Okt1886,34 gedoop 16 Des 1886 in Rustenburg NG Kerk,34 s. 15 Sep 1946in Hekpoort, Krugersdorp,28 beroep boer. MHG 1946/4786, 59j 11m.

1.7.8.7.5.1.17. Paul Stephanus POTGIETER, (seun van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VAN RENSBURG) g. 25Jun 1888 in Krugersdorp,34 gedoop 1 Aug 1888 in Rustenburg NGKerk,34 s. 28 Jul 1962 in Krugersdorp hospitaal.28 MHG 5741/62. Woonop Outlands plotte 111, Krugersdorp-wes.

Bladsy 19

1.7.8.7.5.1.18. Helena Beatrix POTGIETER, (dogter van Hermanus PhilippusPOTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VAN RENSBURG) g. 25Jan 1890,34 gedoop 26 Jan 1890 in Rustenburg NG Kerk.34

1.7.8.7.5.1.19. Catharina Johanna Cecilia POTGIETER, (dogter vanHermanus Philippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 1 Sep 1891,34 gedoop 16 Des 1891 in Rustenburg NGKerk.34

1.7.8.7.5.1.20. Adriaan Jacobus Jeremias POTGIETER, (seun van HermanusPhilippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 3 Mei 1893 in Hartebeesfontein, Krugersdorp,34 gedoop21 Okt 1893 in Rustenburg NG Kerk,34 s. 11 Jun 1901 in Irenekonsentrasiekamp.28 MHG 1926, 8j12d.

1.7.8.7.5.1.21. Maria Johanna Cecilia POTGIETER, (dogter van HermanusPhilippus POTGIETER en Hester Maria Christina JANSE VANRENSBURG) g. 16 Feb 1898 in Hartebeesfontein, Krugersdorp,28 s.1899.28

1.7.8.7.5.2. Frederik Jacobus POTGIETER, g. 3 Okt 1824 in Beaufontein,Melkpoort, Kaap,14 gedoop 26 Des 1824 in Cradock,14 s. 31 Mrt 1879 inDoornhoek, Waterberg,28 beroep boer. MHG 0/1213, 54j 6m.

1.7.8.7.5.3. Andries Hendrik Johannes POTGIETER, g. 7 Nov 1826 in Beaufontein,Melkpoort, Kaap,14 gedoop 8 Jan 1827 in Cradock,14 s. 18 Sep 1855.28MHG 0/20569.

1.7.8.7.5.4. Helena Beatrix POTGIETER, g. 29 Sep 1829,14 gedoop 26 Des 1829in Cradock,14 s. 15 Apr 1880 in Waterberg.28 MHG O/1514.

1.7.8.7.5.5. Petronella Magrietha POTGIETER, g. 4 Mrt 1834 inPotchefstroom,14,28 gedoop 30 Mrt 1834 in Tarka, Cradock,14 s. 3 Apr 1877in Doornhoek, Wagershoek, Waterberg, Tvl.28 MHG O/1211.

1.7.8.7.5.6. Neeltjie Elizabeth POTGIETER.16

1.7.8.7.5.7. Willem Jacobus POTGIETER, g. cir 1838,16 s. Sep 1854 in Vermoordeur Mapela, Waterberg distrik.16

1.7.8.7.6. Maria Elisabeth Louisa POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Petronella Margaretha KRUGEL) g. 18 Mrt 1799,1 gedoop 4 Apr1799,20 verw. nr. b6c8d7e6.

1.7.8.7.7. Jacobus Johannes POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus) POTGIETERen Petronella Margaretha KRUGEL) g. 11 Mei 1800 in Cradock,1 gedoop 4 Okt 1800in Graaff-Reinet.14 Alhoewel daar 'n doopinskrywing vir Jacobus Johannes gevind is,word dit vermoed dat dit dieselfde persoon as Willem Jacobus was. Duvenhage (VanTarka na die Transgariep) beweer dat Jacobus saam met Andies Hendrik getrek hetaangesien.AH jnr. so beweer en ook omdat sy vrou, Hester Catharina Botha inSchoemansdal oorlede is. In die herinneringe van AH jnr. waarna verwys word wordegter slegs na "Mijn oom Koom Potgieter" (Brandwag 15 April 1912) verwys. Hierdie

Bladsy 20verwysing kan ook moontlik na sy oom Willem Jacobus wees. Dit is ook reeds vasgesteldat Hester met Jacobus Johannes, die seun van Jan Johannes getroud was.

1.7.8.7.8. Willem Jacobus POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus) POTGIETERen Petronella Margaretha KRUGEL) g. 18 Mei 1800,20 gedoop 4 Okt 1800,31 verw.nr. b6c8d7e5. De Villiers & Pama maak die inskrywing by sy naam dat dit onseker is dathy wel 'n seun van Hermanus en Petronella was. Dit blyk uit die geboortedatum wataangegee word in De Villiers dat daar wel vrae kan ontstaan oor sy plek in hierdie familie(dit verskil slegs 6 dae van Jacobus Johannes). Daar is wel 'n doop inskrywing virJacobus Johannes gevind, maar niks vir Willem Jacobus nie. HY gaan saam met sy broerop die Groot Trek.

1.7.8.7.9. Nicolaas Johannes (Jacobus) POTGIETER, (seun van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Johanna Magdalena NIEMAND) g. 18 Aug 1804 in Nuwejaarsdrif,14gedoop 7 Jul 1805 in Kaapstad,20 s. 16 Okt 1836 in Slag van Vegkop,20 verw. nr.b6c8d7e9. MOOC 1837/2332 30j. Trek saam met AH Potgieter.

1.7.8.7.10. Susanna Catharina POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Geertruida KLOPPER) g. 10 Mei 1808,14 gedoop 16 Okt 1808 inGraaff-Reinet, verw. nr. b6c8d7e10. Burger Tarka.

1.7.8.7.11. Geertruy Maria Margaretha POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Geertruida KLOPPER) g. 25 Mrt 1810,14 gedoop 18 Sep 1810 inGraaff-Reinet,20 verw. nr. b6c8d7e11.

1.7.8.7.12. Hester Johanna Cornelia POTGIETER, (dogter van Hermanus (Philippus)POTGIETER en Geertruida KLOPPER) g. 13 Feb 1813,38 gedoop 19 Apr 1813 inGraaff-Reinet,38 verw. nr. b6c8d7e12.

1.7.8.8. Jan Johannes POTGIETER, gedoop 6 Mrt 1768,1 verw. nr. b6c8d8.1 BurgerGraaff-Reinet. TAB verwysings: MHG 1250/59, 2954/71.

1.7.8.9. Amerentia Frederica POTGIETER, gedoop 19 Mrt 1769 in Swellendam,1 verw. nr.b6c8d9.

1.7.8.10. Frederik POTGIETER, gedoop 22 Sep 1771,1 s. in Mapelastad, verw. nr.b6c8d10.1 Vermoor deur Mapela. Burger Graaff-Reinet.

1.7.8.11. Hester POTGIETER, gedoop 21 Feb 1773,1 verw. nr. b6c8d11.1

1.7.8.12. Maria Catharina POTGIETER, gedoop 15 Okt 1775,1 verw. nr. b6c8d12.1.7.8.13. Elsie POTGIETER, gedoop 5 Apr 1777,1 verw. nr. b6c8d13.

1.7.9. Hans Jurgen POTGIETER, gedoop 15 Apr 1736 in Kaapstad,1 verw. nr. b6c9.1

1.8. Beatrix POTGIETER, gedoop 17 Mrt 1693,1 verw. nr. b7. Keer in 1730 terug na Amsterdam saammet Elias en 2 kinders. Bly op die Reguliersgracht in Amsterdam op 18 Des 1732.

Bladsy 21

1 De Villiers, CC / Pama C, Geslagsregisters van die Ou Kaapse families, (1981).2 C Pama, Die Groot Afrikaanse Familienaamboek, (contentlot.com).3 Vryliede en vryswartes in die Kaapse nedersetting, GC De Wet.4 Kommandant-generaal Hendrik Potgieter, Dr C Potgieter (1938, Akrikaanse pers).5 Dagboek van Adam Tas, 1705-1706 (Van Riebeek-vereeniging, Kaapstad 1970).6 Dr J Hoge, Bydraes tot die genealogie van ou Afrikaanse families.7 LDS AF - Family history center South Africa.8 Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717.9 RGN/GISA, Suid-Afrikaanse Geslagsregisters.10 Patrick van Griethuisen, Potgieter Album, (1991).11 Resolusies vd Politieke Raad Deel IV 1707-1715.12 Brummer, JP Hansie, F1402: (leër gedeponeer met www.ancestry.com).13 Lesli LANGSMITH.14 Lukas Potgieter / Eric Swardt, Doop en huwelik registers soos afgeskryf deur Lukas Potgieter.15 HJ Potgieter, Opgestel in Januarie 1977, Karindal Stellenbosch.16 Janet Melville <csajam@upe.ac.za>.17 Opgaafrolle.18 Conrod Mercer www.geocities.com/Heartland/Acres/6302.19 Nolene Lossou (nolene@mweb.co.za).20 GDJ Duvenhage, Van Tarka na die Transgariep.21 G Preller, Voortrekkermense III.22 Huweliksregister, Kaapstad.23 Eeufees-gedenkboek 1848-1948 Soutpansberg (Rau library), Artikel deur Dr Gustav S Preller, Vaderland13 Des 1940, (GS Preller, Voortrekkermense III).24 GSSA, Familia kwartaalblad CD (1964 - 1973), CD1.25 NG Kerk, Graaff-Reinett, Huweliks registers van die NG Kerk, Graaff-Reinett 1806-1839, (1806-1839),FK2226.26 Familia XXI/1984 #1, kwartiesstaat van FJ Potgieter.27 Patrick van Griethuysen, Versameling van familiegeskiedenisse en rekords, (Boek 3).28 Sterf kennis.29 Familia 1984/4.30 Huwelik sertifikaat.31 Patrick & Loes <l+p@camerama.demon.nl>.32 Lukas Potgieter, Doop en huwelik registers van die Ned Herv Kerk van Transvaal.33 Lukas Potgieter / Eric Swardt, Doop en huwelik registers soos afgeskryf deur Lukas Potgieter.34 Lukas Potgieter / Eric Swardt, Doop en huwelik registers soos afgeskryf deur Lukas Potgieter.35 Doopregister van die Gereformeerde Kerk, Krugersdorp, FHC film 1687004 (MOC 10078).36 Lukas Potgieter.37 Patrick van Griethuysen, Versameling van familiegeskiedenisse en rekords, (Boek 3).38 Doopregisters van die NG Kerk, Graaff-Reinett 1811-1814, FK2217.

Notes Bladsy 22

Nota 1 Duvenhage toon in Van Tarka na die Transgariep die huweliksdatum as 16 Feb 1803.Nota 2 Geb. datum 12 Aug 1923 volgens PG3.Nota 3 Geb. 27 Nov 1867 volgens PG3 en PG6/51.