danarti 1 - moh.gov.ge · web viewddanarti 43. sarezidento programa ` klinikuri toqsikologia ~...
TRANSCRIPT
DdanarTi 43sarezidento programa
`klinikuri toqsikologia~
(xangrZlivoba – 3 weli - 33 Tve)
Tavi I. zogadi debulebebi
M muxli 1. sarezidento programis mizani da amocanebi
1. sarezidento programa gankuTvnilia diplomirebuli medikosebisaTvis. 2. sarezidento programa orientirebuli unda iyos profesiuli zogadi codnisa da praqtikuli unar-Cvevebis im savaldebulo CamonaTvalze, romelsac damoukidebeli saeqimo saqmianobisaTvis unda flobdes eqimi- specialisti.
3. sarezidento programis damTavrebis Semdeg eqimma unda icodes misi profesiuli donis Sesabamisi Teoriuli sakiTxebi da aseve flobdes misi kompetenciis unarCvevebs. E 4. eqim-specialistis samuSao sfero ganisazRvreba im konkretulი specialobis farglebiT, romelic mocemulia saeqimo specialobaTa CamonaT-valSi.
M muxli 2. specialobis aRweriloba
1. klinikuri toqsikologia aris samedicino disciplina, romelic Seiswavlis adamianis organizmis da Sxamis urTierTmoqmedebis principebs da maT Sedegebs, ris safuZvelzec xdeba TviT mwvave mowamvlebis mkurnalobisa da maT mier gamowveuli mZime garTulebaTa meTodebis SemuSaveba da danergva.
2. mwvave mowamvlebi gadaudebeli medicinis ,,emerjensis” mniSvnelovani komponentia. imis gaTvaliswinebiT, rom mwvave mowamvlaTa riski mTels msoflioSi da maT Soris saqarTveloSic ganuxrelad matulobs (rac dakavSirebulia ,,qimiuri saSiSroebis” zrdasTan, sayofacxovrebo, sasoflo-sameurneo samrewvelo toqsikur nivTierebaTa intensiur moxmarebasTan, medikamentebis arakontrolirebad gamoyenebasTan, arakondicirebuli an/da falsificirebuli alkoholuri sasmelebis moxmarebis, narkomaniisa da toqsikomaniis ganuxrel matebasTan, da rac gansakuTrebiT sagangaSoa, qimiuri terorizmis SesaZleblobasTan), naTeli xdeba eqimi toqsikologis roli da misi mniSvneloba janmrTelobis dacvis sistemaSi.
3. eqim-toqsikologis zogadi codna:a) saqarTvelos kanoni ,,janmrTelobis dacvis Sesaxeb”;b) saqarTvelos kanoni ,,saeqimo saqmianobis Sesaxeb”;g) saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis Sesaxeb”;d) eqimisa da pacientis urTierTobebis safuZvlebi;e) bioeTikis Tanamedrove principebi;v) saukeTeso samedicino praqtikis (good medical practice) Sefaseba;z) cudi(malpractice) samedicino praqtikis Sefaseba;
1
T) sxvadasxva profilis avadmyofTa miRebis organizeba da გამოკვლევის Catareba ambulatoriul pirobebSi;
i) pacientis zogadi mdgomareobis Sesaxeb arsebuli informaciis analizi;k) avadmyofis gamokvlevis obieqturi meTodebis gamoyeneba;l) daavadebis zogadi da specifikuri niSnebis gamovlena saerTod miRebuli
Tanamedrove kriteriumebis Sesabamisad;m) samuSao adgilis mixedviT samecniero-kvleviTi muSaobis ganxorcieleba,
Sesabamisi samedicino dokumentaciis gaformeba. 4. eqim-toqsikologis zogadi unar-Cvevebi:
a) klinikuri azrovneba da swrafi gadawyvetilebebis miReba;b) sicocxlisTvis saSiSi da gadaudebeli mdgomareobebis amocnoba,
diagnostika da mkurnaloba;g) bazisuri sicocxlis SemanarCunebeli da kardiopulmonuri sareanimacio
RonisZiebebis gatareba Tanamedrove gaidlainebisa da protokolebis Sesabamisad;
d) avadmyofis mdgomareobis simZimis Sefaseba, Sesabamisi gamokvlevebis daniSvna, Sedegebis interpretacia;
e) diagnozis dasmisaTvis saWiro kliniko-radiologiuri da laboratoriuli kvlevebis swori dagegmva (prioritetebis gaTvaliswinebiT) da miRebuli monacemebis marTebuli inტerpretacia;
v) diferenciuლi diagnozis gatareba;z) pacientis konsultaciis gaweva;T) komunikacia pacientTan da mis axloblebTan;i) komunikacia cudi ambebis Setyobinebisas -,,cudi informaciis”
marTebuli da eTikuri Setyobineba pacientis axloblebisaTvis;k) komunikacia konfliqtis SemTxvevaSi;l) pacientis daavadebasTan dakavSirebuli fsiqologiuri da socialuri
aspeqtebis Sefaseba;m) eTikuri da samarTlebrivi normebis gamoyeneba samedicino
praqtikaSi;n) pacientis da personalis usafrTxoebis dacva;o) informaciis da sainformacio teqnologiebis efeqturad gamoyeneba;p) sazogadoebrivi jandacvis principebis codna;J) SemTxvevaTa prezentacia (konsiliumebi, konferenciebi da
sxvasajaro aqtivobebi);r) saeqimo saqmianobasTan dakavSirebuli saqarTvelos moqmedi
sakanonmdeblo normebis da Tanamedrove bioeTikis principebis Sesabamisi codnis gamoyeneba;
s) დაავადებები და მდგომარეობები:
ICD 10
პათოლოგია საქმიანობის მოცულობა
T36.1ცეფალოსფორინებით და სხვა â-ლაქტამწარმომქმნელი-ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.2 ქლორამფენიკოლის ჯგუფით მოწამვლა
2
T36.3 მაკროლიდებით მოწამვლაT36.4 ტეტრაციკლინებით მოწამვლაT36.5 ამინოგლიკოზიდებით მოწამვლაT36.6 რიფამპიცინებით მოწამვლა
T36.7სოკოს საწინააღმდეგო სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.8 სხვა სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.9დაუზუსტებელი სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.1ცეფალოსფორინებით და სხვა â-ლაქტამწარმომქმნელი-ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.2 ქლორამფენიკოლის ჯგუფით მოწამვლაT36.3 მაკროლიდებით მოწამვლაT36.4 ტეტრაციკლინებით მოწამვლაT36.5 ამინოგლიკოზიდებით მოწამვლაT36.6 რიფამპიცინებით მოწამვლა
T36.7სოკოს საწინააღმდეგო სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.8 სხვა სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T36.9დაუზუსტებელი სისტემური მოქმედების ანტიბიოტიკებით მოწამვლა
T38.0გლუკოკორტიკოიდებით და მათი სინთეზური ანალოგებით მოწამვლა
T38.1 თიროიდული ჰორმონებით და მათი შემცვლელებით მოწამვლაT38.2 ანტითიროიდული სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
T38.3ინსულინით და პერორალური ჰიპოგლიკემიური [ანტიდიაბეტური] საშუალებებით მოწამვლა
T38.4პერორალური კონტრაცეპტივებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T38.5სხვა ესტროგენებით და პროგესტოგენებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T38.6
ანტიგონადოტროპული, ანტიესტროგენული, ანტიანდროგენული საშუალებებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T38.7ანდროგენებით და მათი ანაბოლური სტეროიდებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T38.8
სხვა და დაუზუსტებელი ჰორმონებით და მათი სინთეზური შემცვლელებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T38.9ჰორმონების სხვა და დაუზუსტებელი ანტაგონისტებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილის ხვა რუბრიკებში
T39.0 სალიცილატებით მოწამვლაT39.1 4-ამინოფენოლისდერივატებით მოწამვლაT39.2 პირაზოლონისდერივატებით მოწამვლა
T39.3სხვა არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
3
T39.4 ანტირევმატიზმული საშუალებებით მოწამვლა
T39.8
სხვა არაოპიოიდური ანალგეზიური და სიცხისდამწევი საშუალებებით მოწამვლა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T39.9
დაუზუსტებელი არაოპიოიდური ტკივილდამაყუჩებელი, სიცხის დამწევი და ანტირევმატული სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
T40.0 ოპიუმით მოწამვლაT40.1 ჰერიონით მოწამვლაT40.2 სხვა ოპიოიდური საშუალებებით მოწამვლაT40.3 მეტადონით მოწამვლაT40.4 სხვა სინთეზური ნარკოტიკებით მოწამვლაT40.5 კოკაინით მოწამვლაT40.6 სხვა და დაუზუსტებელი ნარკოტიკებით მოწამვლაT40.7 ჰაშიშით (დერივატებით) მოწამვლაT40.8 ლიზერგიდით [LSD] მოწამვლა
T40.9სხვა და დაუზუსტებელი ფსიქოდისლეპსიური საშუალებებით [ჰალუცინოგენები] მოწამვლა
T41.0 საინჰალაციო საანესთეზიო საშუალებებით მოწამვლაT41.1 ინტრავენური საანესთეზიო საშუალებებით მოწამვლა
T41.2სხვა და დაუზუსტებელი ზოგადი საანესთეზიო საშუალებებით მოწამვლა
T41.3 ადგილობრივი საანესთეზიო საშუალებებით მოწამვლაT41.4 საანესტეზიო საშუალებით, დაუზუსტებელი მოწამვლაT41.5 სამკურნალო აირებით მოწამვლაT42.0 ჰიდანტოინის დერივატებით მოწამვლაT42.1 იმინოსტილბენებით მოწამვლაT42.3 ბარბიტურატებით მოწამვლაT42.4 ბენზოდიაზეპინები მოწამვლა
T42.5შერეული ანტიეპილეპსიური საშუალებებით მოწამვლა, რომლებიც არარის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T42.6სხვა ანტიეპილეპსიური, სედატიური და საძილე სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
T42.7დაუზუსტებელი ანტიეპილეპსიური, სედატიური და საძილე სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
T42.8ანტიპარკინსონიზმული სამკურნალო საშუალებებით და კუნთთა ტონუსის სხვაცენტრალური ხასიათის დეპრესანტებით მოწამვლა
T43ფსიქოტროპული ნივთიერებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.0ტრიციკლური და ტეტრაციკლური ანტიდეპრესიული საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.1
მონოამინ-ოქსიდაზ-ინჰიბიტორული ანტიდეპრესიული საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.2სხვა და დაუზუსტებელი ანტიდეპრესიული საშუალებებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
4
T43.3
ფენოთიაზინური ანტიფსიქოზური და ნეიროლეფსიური საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.4
ბუტიროფენონური და თიოქსანტინური ნეიროლეპფსიური საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.5
სხვა და დაუზუსტებელი ანტიფსიქოზური და ნეიროლეფსიური საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.6
ფსიქომასტიმულირებელი საშუალებებით, რომლებიც იწვევს დამოკიდებულებას მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.8სხვა ფსიქოტროპული საშუალებებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T43.9დაუზუსტებელი ფსიქოტროპული სამკურნალო საშუალებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.0 ანტიქოლინესთერაზული საშუალებებით მოწამვლა
T44.1სხვა პარასიმპატომიმეტური [ქოლინერგული] საშუალებებით მოწამვლა
T44.2განგლიონბლოკატორებით მოწამვლა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.3
სხვა პარასიმპატოლიზური [ანტიქოლინერგული და ანტიმუსკარინული] და სპაზმოლიზური საშუალებებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.4უპირატესად á-ადენორეცეპტორული აგონისტებით, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.5უპირატესად β-ადრენორეცეპტორული აგონისტებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.6á-ადრენორეცეპტორული ანტაგონისტებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.7β-ადრენორეცეპტორული ანტაგონისტებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.8
ცენტრალური მოქმედების და ადრენო-ნეირონ-მაბლოკირებელი საშუალებებით მოწამვლა,რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T44.9
სხვა და დაუზუსტებელი სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა, რომლებიც პირველადად მოქმედებს ვეგეტატიურ ნერვულ სისტემაზე
T45.0ანტიალერგიული და ღებინების საწინააღმდეგო საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.1
ანტინეოპლაზმური და იმუნოსუპრესიული სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.2ვიტამინებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.3ფერმენტებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
5
T45.4რკინით და მისი შენაერთებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.5ანტიკოაგულაციური საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.6ფიბრინოლიზზე მოქმედი სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.7
ანტიკოაგულაციური საშუალებების ანტაგონისტებით, ვიტამინი K-თი და სხვა კოაგულაციური საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.8
სხვა, უპირატესად სისტემურად მოქმედი მედიკამენტებითა და ჰემატოლოგიური საშუალებებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T45.9
დაუზუსტებელი უპირატესად სისტემური მოქმედების მედიკამენტებით და ჰემატოლოგიური საშუალებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T46.0საგულე გლიკოზიდებით და მსგავსი მოქმედების სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა
T46.1 კალციუმის არხის ბლოკატორებით მოწამლვა
T46.2მოწამლვა სხვა ანტიარითმიული სამკურნალწამლო საშუალებებით, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T46.3კორონარულ სისხლძარღვთა გამფართოებლებით მოწამლვა, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T46.4ანგიოტენზინ-გარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიტორებით მოწამლვა
T46.5სხვა ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტებით მოწამლვა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T46.6ანტიჰიპერლიპიდემიური და ანტიარტერიოსკლეროზული სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა
T46.7 პერიფერიული სისხლძარღვთა გამფართოებლებით მოწამლვა
T46.8ანტივარიკოზული სამკურნალწამლო საშუალებებით, მათ შორის მასკლეროზებელი საშუალებებით მოწამლვა
T46.9მოწამლვა სხვა და დაუზუსტებელი საშუალებებით, რომელიც უპირატესად მოქმედებენ გულსისხლძარღვთა სისტემაზე
T47.0 ჰისტამინის H2-რეცეპტორების ანტაგონისტებით მოწამლვა
T47.1სხვა ანტიაციდური და კუჭის სეკრეციის საწინააღმდეგო სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა
T47.2 საფაღარათო საშუალებებით მოწამლვა
T47.3მინერალური და ოსმოსური საფაღარათო საშუალებებით მოწამლვა
T47.4სხვა საფაღარათო საშუალებებით ნაწლავური ატონიის საწინააღმდეგო სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა
T47.5 საჭმლის მონელების მასტიმულირებელი საშუალებებით მოწამლვა
T47.6ფაღარათის საწინააღმდეგოსამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამლვა
T47.7 პირღებინების გამომწვევი საშუალებებით მოწამლვა
T47.8მოწამლვა სხვა ნივთიერებებით, რომლებიც უპირატესად მოქმედებს საჭმლის მომნელებელ სისტემაზე
6
T47.9მოწამლვა დაუზუსტებელი საშუალებებით, რომელიც პირველადად მოქმედებს საჭმლის მომნელებელ სისტემაზე
T48.0 ოქსიტოცინის ჯგუფის წამლებით მოწამვლა
T48.1ჩონჩხის კუნთების რელაქსაციური ნივთიერებებით [ნერვ-კუნთოვანი ბლოკატორები] მოწამვლა
T48.2მოწამვლა სხვა და დაუზუსტებელი ნივთიერებებით, რომლებიც უპირატესად მოქმედებს კუნთებზე
T48.3 ხველების საწინააღმდეგო საშუალებებით მოწამვლაT48.4 ამოსახველებლებით მოწამვლა
T48.5სურდოს საწინააღმდეგო სამკურნალწამლო საშუალებებით მოწამვლა
T48.6ანტიასთმური საშუალებებით მოწამვლა, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T48.7მოწამვლა სხვა და დაუზუსტებელი ნივთიერებები, რომლებიც პირველადად მოქმედებს სუნთქვის სისტემაზე
T49
მოწამვლა ადგილობრივი მოქმედების მედიკამენტებით, რომლებიც უპირატესად მოქმედებს კანსა და ლორწოვან გარსებზე და სამკურნალწამლო საშუალებებით რომლებიც გამოიყენება ოფთალმოლოგიურ, ოტო-რინო-ლარინგოლოგიურ და სტომატოლოგიურ პრაქტიკაში
T49.1 ქავილის საწინააღმდეგო საშუალებებით მოწამვლა
T49.2ადგილობრივად მოქმედი მთრიმლავი და ადგილობრივი დეტერგენციული საშუალებებით მოწამვლა
T49.3დამარბილებელი, გაღიზიანების შემამცირებელი და დამცველი საშუალებებით მოწამვლა
T49.4კერატოლიზური, კერატოპლასტიკური და თმის სამკურნალო სხვა მედიკამენტებით მოწამვლა
T49.5 ოფთალმოლოგიური მედიკამენტებით მოწამვლაT49.6 ოტო-რინო-ლარინგოლოგიური მედიკამენტებით მოწამვლა
T49.7ადგილობრივი გამოყენების სტომატოლოგიური საშუალებებით მოწამვლა
T49.8 სხვა ადგილობრივი მოქმედების საშუალებებით მოწამვლა
T49.9დაუზუსტებელი ადგილობრივი მოქმედების საშუალებებით მოწამვლა
T50.0 მინერალკორტიკოიდებით და მათი ანტაგონისტებით მოწამვლაT50.1 "მარყუჟიანი" დიურეტიკებით მოწამვლა
T50.2
კარბო-ანჰიდრაზის მაინჰიბიციებელი საშუალებები, ბენზოთიადიაზიდებით და სხვა შარდმდენი საშუალებებით მოწამვლა
T50.3ელექტროლიტების, ენერგეტიკული ცვლის და წყლის ბალანსის მარეგულირებელი საშუალებებით მოწამვლა
T50.4მოწამვლა სამკურნალწამლო საშუალებებით, რომლებიც მოქმედებენ შარდმჟავის მეტაბოლიზმზე
T50.5 მადის დამაქვეითებლებით მოწამვლა
T50.6
მოწამვლა ანტიდოტების კომპლექსებით, რომელიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში ალკოჰოლიზმის სამკურნალო საშუალებებით
7
T50.7ანალეპსიური და ოპიოიდების რეცეპტორის ანტაგონისტებით მოწამვლა
T50.8 სადიაგნოსტიკო საშუალებებით მოწამვლა
T50.9სხვა და დაუზუსტებელი სამკურნალწამლო საშუალებებით, მედიკამენტებით და ბიოლოგიური სუბსტანციებით მოწამვლა
T51.0 ეთანოლის ტოქსიური ეფექტი ეთილის სპირტის ტოქსიური ეფექტიT51.1 მეთანოლის ტოქსიური ეფექტიT51.2 2-პროპანოლის ტოქსიური ეფექტიT51.3 რახის ზეთების ტოქსიური ეფექტიT51.8 სხვა სახის სპირტების ტოქსიური ეფექტიT51.9 დაუზუსტებელი სპირტის ტოქსიური ეფექტიT52.0 ნავთობის პროდუქტების ტოქსიური ეფექტიT52.1 ბენზოლის ტოქსიური ეფექტიT52.2 ბენზოლის ჰომოლოგების ტოქსიური ეფექტიT52.3 გლიკოლის ტოქსიური ეფექტიT52.4 კეტონების ტოქსიური ეფექტიT52.8 სხვა ორგანული გამხსნელების ტოქსიური ეფექტიT52.9 დაუზუსტებელი ორგანული გამხსნელების ტოქსიური ეფექტიT53.0 ნახშირბადის ტეტრაქლორიდის ტოქსიური ეფექტიT53.1 ქლოროფორმის ტოქსიური ეფექტიT53.2 ტრიქლორეთილენის ტოქსიური ეფექტიT53.3 ტეტრაქლორეთილენის ტოქსიური ეფექტიT53.4 დიქლორომეთანის ტოქსიური ეფექტიT53.5 ქლორფტორნახშირბადების ტოქსიური ეფექტი
T53.6ალიფატური ნახშირწყალბადების სხვა ჰალოგენ-წარმოებულების ტოქსიური ეფექტი
T53.7არომატული ნახშირწყალბადების სხვა ჰალოგენ-წარმოებულების ტოქსიური ეფექტი
T53.9დაუზუსტებელი ალიფატური და არომატული ნახშირწყალბადების ჰალოგენ-წარმოებულების ტოქსიური ეფექტი
T54.0 ფენოლი და ფენოლის ჰომოლოგების ტოქსიური ეფექტიT54.1 სხვა კოროზიული ორგანული შენაერთების ტოქსიური ეფექტი
T54.2კოროზიული მჟავების და მჟავის მაგვარი სუბსტანციების ტოქსიური ეფექტი
T54.3კოროზიული ტუტეების და ტუტისმაგვარი სუბსტანციების ტოქსიური ეფექტი
T54.9 დაუზუსტებელი კოროზიული სუბსტანციების ტოქსიური ეფექტიT55 საპნებისა და დეტერგენტების ტოქსიური ეფექტიT56.0 ტყვიის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.1 ვერცხლისწყლის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.2 ქრომის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.3 კადმიუმის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.4 სპილენძის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.5 თუთიის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.6 კალას და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT56.7 ბერილიუმის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტი
8
T56.8 სხვა ლითონების ტოქსიური ეფექტიT56.9 დაუზუსტებელი ლითონის ტოქსიური ეფექტიT57.0 დარიშხანის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT57.1 ფოსფორის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT57.2 მანგანუმის და მისი შენაერთების ტოქსიური ეფექტიT57.3 ციანწყალბადის ტოქსიური ეფექტი
T57.8სხვა დაზუსტებული არაორგანული ნივთიერებების ტოქსიური ეფექტი
T57.9 დაუზუსტებელი არაორგანული ნივთიერებების ტოქსიური ეფექტი
T58ნახშირჟანგის (ნახშირბადის მონოქსიდის) ტოქსიური ეფექტი ყველა წყაროდან
T59.0 აზოტის ჟანგის ტოქსიური ეფექტიT59.1 გოგირდის ორჟანგის ტოქსიური ეფექტიT59.2 ფორმალდეჰიდის ტოქსიური ეფექტიT59.3 ცრემლმდენი აირის ტოქსიური ეფექტიT59.4 ქლორის აირის ტოქსიური ეფექტიT59.5 ფტორის აირის და ფტორწყალბადის ტოქსიური ეფექტიT59.6 გოგირდწყალბადის ტოქსიური ეფექტიT59.7 ნახშირორჟანგის ტოქსიური ეფექტი
T59.8სხვა და ზუსტებული აირების, კვამლისა და ორთქლის ტოქსიური ეფექტი
T59.9 დაუზუსტებელი აირების, კვამლის და ორთქლის ტოქსიური ეფექტი
T60.0ფოსფორორგანული და კარბამატული ინსექტიციდების ტოქსიური ეფექტი
T60.1 ჰალოგენიზირებული ინსექტიციდების ტოქსიური ეფექტიT60.2 სხვა ინსექტიციდების ტოქსიური ეფექტიT60.3 ჰერბიციდების და ფუნგიციდების ტოქსიური ეფექტიT60.4 როდენტიციდების ტოქსიური ეფექტიT60.8 სხვა პესტიციდების ტოქსიური ეფექტიT60.9 დაუზუსტებელი პესტიციდების ტოქსიური ეფექტიT61.0 “სიკვატერის”-ს ჯიშის თევზით მოწამლვაT61.1 “სკუმბრიის”-ს ჯიშის თევზით მოწამლვაT61.2 სხვა ჯიშის თევზებითა და წყლის მოლუსკებით მოწამლვაT61.8 ზღვის სხვა საკვების ტოქსიური ეფექტიT61.9 ზღვის საკვების ტოქსიური ეფექტი, დაუზუსტებელიT62.0 საკვებად მიღებულ სოკოში არსებული ტოქსიური ეფექტიT62.1 საკვებად მიღებულ კენკრაში არსებული ტოქსიური ეფექტი
T62.2საკვებად მიღებული სხვა მცენარე(ებ)ში, (მათ ნაწილებში) არსებული ტოქსიური ეფექტი
T62.8საკვების სახით მიღებული სხვა დაზუსტებული მავნე ნივთიერებების ტოქსიური ეფექტი
T62.9დაუზუსტებელ საკვებში არსებული სხვა მავნე ნივთიერებების ტოქსიური ეფექტი
T63.0 გველის შხამის ტოქსიური ეფექტიT63.1 სხვა ქვეწარმავლების შხამის ტოქსიური ეფექტიT63.2 მორიელის შხამის ტოქსიური ეფექტი
9
T63.3 ობობას შხამის ტოქსიური ეფექტიT63.4 სხვა ფეხსახსრიანთა შხამის ტოქსიური ეფექტიT63.5 თევზებთან კონტაქტის ტოქსიური ეფექტიT63.6 ზღვის სხვა ცხოველებთან კონტაქტის ტოქსიური ეფექტიT63.8 სხვა შხამიან ცხოველებთან კონტაქტის ტოქსიური ეფექტი
T63.9დაუზუსტებელ შხამიან ცხოველთან კონტაქტის ტოქსიური ეფექტი
T64აფლატოქსინისა და საკვების სხვა მიკოტოქსინური მინარევების ტოქსიური ეფექტი
T65.0 ციანიდების ტოქსიური ეფექტიT65.1 სტრიქნინის და მისი მარილების ტოქსიური ეფექტიT65.2 თამბაქოსა და ნიკოტინის ტოქსიური ეფექტი
T65.3ბენზოლის ნიტროდერივატების და ამინოდერივატების და მათი ჰომოლოგების ტოქსიური ეფექტი
T65.4 ნახშირბადის დისულფიდის ტოქსიური ეფექტი
T65.5ნიტროგლიცერინის და სხვა აზოტისმჟავების და ეთერების ტოქსიური ეფექტი
T65.6სამხატვრო და ქიმიური საღებავების ტოქსიური ეფექტი, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T65.8 სხვა დაზუსტებული სუბსტანციების ტოქსიური ეფექტიT65.9 დაუზუსტებელი სუბსტანციის ტოქსიური ეფექტი
T78.1საკვებზე პათოლოგიური რეაქციების სხვა გამოვლინებები, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
T96სამკურნალწამლო საშუალებებით, მედიკამენტებითა და ბიოლოგიური ნივთიერებებით გამოწვეული მოწამვლის შედეგები
T97უპირატესად არასამედიცინო დანიშნულების საშუალებებით ტოქსიური ზემოქმედების შედეგები
X20-X29
კონტაქტი შხამიან ცხოველებთან და მცენარეებთან.
X21 კონტაქტი შხამიან ობობებთანX22 კონტაქტი მორიელებთანX23 კონტაქტი ბზიკებთან, კრაზანებთან და ფუტკრებთან
X24კონტაქტი მრავალფეხასთან და შხამიან მრავალფეხასთან (ტროპიკული)
X25 კონტაქტი სხვა დაზუსტებულ შხამიან ფეხსახსრიანებთანX26 კონტაქტი ზღვის შხამიან ცხოველებთან და მცენარეებთანX27 კონტაქტი სხვა დაზუსტებულ შხამიან ცხოველებთანX28 კონტაქტი სხვა დაზუსტებულ შხამიან მცენარეებთანX29 კონტაქტი დაუზუსტებელ შხამიანცხოველებთან ან მცენარეებთან
X41
ანტიეპილეფსიური, სედატიურ-საძილე, ანტიპარკინსონული და ფსიქოტროპული მედიკამენტებით შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება, რომლებიც არ არიან შეტანილი სხვა რუბრიკებში
X42
ნარკოტიკებით და ფსიქოდისლეპსიური საშუალებებით [ჰალუცინოგენები] შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
X43 შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა მედიკამენტებით,
10
რომლებიც მოქმედებს ვეგეტატიურ ნერვულ სისტემაზე
X44
შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა და დაუზუსტებელი სამკურნალწამლო საშუალებებით, მედიკამენტებით და ბიოლოგიური ნივთიერებებით
X45 ალკოჰოლით შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება
X46
ორგანული გამხსნელებით, ჰალოგენშემცველი ნახშირწყალბადებითა და მათი ორთქლით შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება
X47შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა აირებით და ორთქლით
X48 პესტიციდებით შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება
X49სხვა და დაუზუსტებელი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებებით შემთხვევითი მოწამვლა და ზემოქმედება
X61
განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება ანტიეპილეპსიური, სედაციურ-საძილე, ანტიპარკინსონული და ფსიქოტროპული სამკურნალწამლო საშუალებებით, რომლებიც არ არიან შეტანილი სხვა რუბრიკებში
X62
განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება ნარკოტიკებით და ფსიქოდისლეპსიური საშუალებებით [ჰალუცინოგენები], რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში
X63
განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება სხვა სამკურნალწამლო საშუალებებით, რომლებიც მოქმედებს ვეგეტატიურ ნერვულ სისტემაზე
X64
განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება სხვა და დაუზუსტებელი სამკურნალწამლო საშუალებებით, მედიკამენტებით და ბიოლოგიური ნივთიერებებით
X65 განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება ალკოჰოლით
X66
განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება ორგანული გამხსნელებით და ჰალოგენშემცველი ნახშირწყალბადებით და მათი ორთქლით
X67განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება სხვა აირებით და ორთქლით
X68 განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება პესტიციდებით
X69განზრახ თვითმოწამვლა და ზემოქმედება სხვა და დაუზუსტებელი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებებით
X76 განზრახ თვითდაზიანება კვამლით, ცეცხლით და ცეცხლის ალით
X77განზრახ თვითდაზიანება ორთქლით, ცხელი ანაორთქლით და ცხელი საგნებით
X86 თავდასხმა კოროზიული ნივთიერებების გამოყენებითX87 თავდასხმა პესტიციდების გამოყენებითX88 თავდასხმა აირის და ორთქლის გამოყენებით
X89თავდასხმა სხვა დაზუსტებული ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებების გამოყენებით
X90თავდასხმა დაუზუსტებელი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებების გამოყენებით
Y10 არაოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლებით, სიცხის დამწევი და ანტირევმატიზმული საშუალებებით მოწამვლა ან ზემოქმედება,
11
დაუდგენელი განზრახვით
Y11
მოწამვლა და ზემოქმედება ანტიეპილეპსიური, სედატიურ-საძილე, ანტიპარკინ-სონული და ფსიქოტროპული მედიკამენტებით, რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში,დაუდგენელი განზრახვით
Y12
მოწამვლა და ზემოქმედება ნარკოტიკებით და ფსიქოდისლეპსიური საშუალებებით [ჰალუცინოგენები], რომლებიც არ არის შეტანილი სხვა რუბრიკებში, დაუდგენელი განზრახვით
Y13
მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა სამკურნალწამლო საშუალებებით, რომლებიც მოქმედებენ ვეგეტატიურ ნერვულ სისტემაზე, დაუდგენელი განზრახვით
Y14
მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა და დაუზუსტებელი სამკურნალწამლო საშუალებებით, მედიკამენტებით და ბიოლოგიური ნივთიერებებით, დაუდგენელი განზრახვით
Y15მოწამვლა და ზემოქმედება ალკოჰოლით, გაურკვეველი განზრახვით
Y16
მოწამვლა და ზემოქმედება ორგანული გამხსნელებით, ჰალოგენშემცველი ნახშირწყალბადებითა და მათი ორთქლით, დაუდგენელი განზრახვით
Y17მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა გაზებითა და ორთქლისმაგვარი ნივთიერებებით, დაუდგენელი განზრახვით
Y18მოწამვლა და ზემოქმედება პესტიციდებით, დაუდგენელი განზრახვით
Y19მოწამვლა და ზემოქმედება სხვა და დაუზუსტებელი ქიმიური და შხამიანი ნივთიერებით, დაუდგენელი განზრახვით
Y36.7საომარი ოპერაციები ქიმიური იარაღის და მასობრივი განადგურების იარაღის სხვა ფორმების გამოყენებით
57.3 ჰაერის საწარმოო დაბინძურების არასასურველი ზემოქმედება
Z57.4სოფლის მეურნეობაში გამოყენებული ტოქსიური ნივთიერებების არასასურველი ზემოქმედება
Z57.5არასასურველი ზემოქმედება ტოქსიური ნივთიერებებით და სხვა წარმოებებში
T80.0ინფუზიის, ტრანსფუზიის და სამკურნალო ინექციის შედეგად განვითარებული აეროვანი ემბოლია
T80.1ინფუზიის, ტრანსფუზიის და სამკურნალო ინექციის შედეგად განვითარებული სისხლძარღვოვანი გართულებები
T80.2ინფუზიის, ტრანსფუზიის და სამკურნალო ინექციის შედეგად განვითარებული ინფექციები
T80.3 რეაქცია ABO შეუთავსებლობაზეT80.4 რეაქცია RH შეუთავსებლობაზეT80.5 შრატისმიერი ანაფილაქსიური შოკიT80.6 სხვა შრატისმიერი რეაქციები
T80.8ინფუზიის, ტრანსფუზიის და სამკურნალო ინექციის შედეგად განვითარებულისხვა გართულებები
12
T80.9ინფუზიის, ტრანსფუზიის და სამკურნალო ინექციის შედეგად განვითარებული დაუზუსტებელი გართულება
G92 ტოქსიური ენცეფალოპათია aG93.4 ენცეფალოპათია, დაუზუსტებელი a
4. სავალდებულო პრაქტიკული უნარ-ჩვევები:a) AADA1A თავის რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;b) AADD1A თავის და თავის ტვინის კომპიუტერული ტომოგრაფია;g)AADD7A თავის ტვინის ანგიოგრაფია კომპიუტერული ტომოგრაფიით;d)AADE5A თავის ტვინის ულტრასონოგრაფია;ე) AADG1A თავის მაგნიტო –რეზონანსური ტომოგრაფია;ვ) AADG5F თავის ტვინის ფუნქციონალური მაგნიტო –რეზონანსური
ტომოგრაფია;ზ) FXF002 ელექტროკარდიოგრაფია (ეკგ) დატვირთვის ტესტით;თ) FXF004 ეკგ ამბულატორიულ პირობებში;ი) FXF005 ეკგ სიმპტომები;კ) FXF006 მაღალი სიზუსტის ეკგ;ლ) FXF010 ელექტროდის იმპლანტირება ეკგ-ს გადასაღებად ამბულატორიულ
პირობებში;მ) FXF009 სხვა სპეციფიკური ეკგ;ნ) JCE საყლაპავის ენდოსკოპია;ო) JDE კუჭის და 12–გოჯა ნაწლავის ბოლქვის ენდოსკოპია;პ) JJDE1C ღვიძლის, სანაღვლე გზების და პანკრეასის ენდოსკოპიური
ულტრაბგერითი გამოკვლევა ;ჟ) JJD ღვიძლის დიაგნოსტიკური რადიოლოგია ;რ) JXD მუცლის ღრუს და მუცლის ღრუს ორგანოების სხვა დიაგნოსტიკური
რადიოლოგია;ს) GBE ტრაქეის ენდოსკოპია;ტ) GBD ტრაქეის დიაგნოსტიკური რადიოლოგია;უ) GCD ბრონქების დიაგნოსტიკური რადიოლოგია;ფ) GDDA1A გულმკერდის ღრუს ორგანოების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ქ) GDDA1E გულმკერდის ღრუს ორგანოების ტრანსლატერალური (გვერდითი) გამოკვლევა;ღ) რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ყ) GDDA1H სასუნთქი ორგანოების ტომოგრაფია ;შ) GDDA1LGDDA1GDDA1L სასუნთქი ორგანოების დინამიური
რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ჩ) GDDA1P ფილტვების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა ერთ პოზიციაში;ც) GDDA1Q გულმკერდის ღრუს ორგანოების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა
წოლით პოზიციაში;ძ) GDDD1E ფილტვების მაღალი სიზუსტის კტ გამოკვლევა ;წ) GDDD5A Thorax and upper abodmen combined CT examination;ჭ) GDDG1B ფილტვების და პლევრის მაგნიტურ-რეზონანსული ( MRI )
გამოკვლევა ;ხ) WIF ფუნქციონალური სინჯები ალერგიაზე ;ჯ) WIX სხვა პროცედურები ალერგიის დროს;ჰ) KAD თირკმლის და თირკმლის მენჯის დიაგნოსტიკური რადიოლოგია ;ჰ1) KADA1A თირკმლის რენტგენოლოგიური გამოკვლევა კონტრასტის გარეშე ;
13
ჰ2) KADE1A თირკმლის ულტრაბგერითი გამოკვლევა;ჰ3) PCDC5S თირკმლის არტერიის სელქტიური რენტგენოლოგიური
ანგიოგრაფია;ჰ4) PCDD5A თირკმლის კომპიუტერულ ტომოგრაფიული ანგიოგრაფია ;ჰ5) PCDG5B თირკმლის სისხლძარღვების მაგნიტურ–რეზონანსული
გამოკვლევა.5. ექიმ-toqsikologs უნდა შეეძლოს შემდეგი ჩარევების-კვლევების
შესრულება:ა) XA38 პერიფერიულ ვენაში ცენტრალური ვენური საინექციო კათეტერის
შეყვანა ;ბ) PHXA39 პერიფერიული ვენაში ვენური საინექციო კათეტერის შეყვანა;გ) XA52 ვენური კათეტერის გამოცვლა ;დ) EHXA99 ვენის კათეტერიზაცია დაუზუსტებელი ;ე) PHXA00 ვენის პუნქცია;ვ) PHXA02 ფლებოტომია;ზ) PXXA00 არტერიული პუნქცია ;თ) PXXA02 არტერიული კათეტერის ჩადგმა ;ი) PXXX02 არტერიიდან ან ვენიდან კათეტერის ამოღება ;კ) PXS პროცედურები სხვა დაუზუსტებელი ლოკალიზაციის სისხლძარღვებზე;ლ) WHX პროცედურები, სითხით მკურნალობის მოწყობილობის გამოყენებით ;მ) KAXA90 ფორსირებული დიურეზი;ნ) WH სითხის და ელექტროლიტის ბალანსირება ;ო) WHFA00 სითხის და ელექტროლიტის ბალანსირების შემდგომი
მეთვალყურეობა;პ) JDXX00 ნაზოგასტრალური ან ნაზო–გასტროდუოდენალური ზონდის ჩადგმა;ჟ) JDXX10 ზონდის ჩადგმა კუჭში ან 12–გოჯა ნაწლავში;რ) JXXA00 პროფილაქტიკური თერაპია გულისრევის და ღებინების დროს;ს) JDXX30 კუჭის ამორეცხვა;ტ) KCXX20 შარდის ბუშტის კათეტერიზაცია;უ) KCXX22 შარდის ბუშტის კათეტერის გამორეცხვა;ფ) KCXX28 შარდის ბუშტის კათეტერის ამოღება;ქ) JGXX04 ტრანსანალური გამორეცხვა;ღ) WAA7 სუნთქვის მონიტორინგი და მხარდაჭერა ;ყ) WAA700 სუნთქვის და სისხლის მიმოქცევის მონიტორინგი;შ) WAA702 ლარინგეალური ნიღაბი ან ნაზალური კანულა ;ჩ) WAA703 ფარინგეალური ან ნაზოფარინგეალური მილის ჩადგმა;ც) WAA704 ინტუბაცია;ძ) WAA721 თერაპია ჟანგბადით;წ) WAA750 ტრაქეის სანაცია;ჭ) WAA752 სასუნთქი გზების სანაცია ;ხ) WAA8 ინტენსიური თერაპია ;ანტიდოტოთერაპია;ჯ) WAA820 ნევროლოგიური ინტენსიური თერაპია ;ჰ) WAA899 სხვა ინტენსიური თერაპიის მონიტორინგი ;ჰ1) WAA9 რეანიმაცია;ჰ2) WAA900 რეანიმაცია;ჰ3) WAA902 დახურული გულის დეფიბრილაცია;ჰ4) WABA00 სიცოცხლის შენარჩუნება უბედური შემთხვევის ადგილზე;
14
ჰ5) WABA10 საავადმყოფოში სიცოცხლის შენარჩუნება, როგორც პირველადი დახმარება უბედური შემთხვევის დროს;
ჰ6) GBXX10 ასპირაციული კანულის ჩადგმა ტრაქეაში კანქვეშა მიდგომით ;ჰ7) GXF466 გახანგრძლივებული ოქსიმეტრია;ჰ8) GCXX10 ასპირაცია სასუნთქი გზებიდან ;ჰ9) WYX800 სხვა საავადმყოფოში ტრანსპორტირება 1 თანამშრომლის მიერ;ჰ10) WYX802 სხვა საავადმყოფოში ტრანსპორტირება 2 და მეტი
თანამშრომლის მიერ;ჰ11) WYX808 პაციენტის სხვა ტრანსპორტირება;ჰ12) WZA ლაბორატორიული გამოკვლევისთვის ნიმუშის აღება;ჰ13) WR ცნობები, დოკუმენტაცია, ინფორმაციის მიღება და მოქმედებების
დაგეგმვა.6.laboratoriul-instrumentuli gamokvlevebis CamonaTvali, romelTa
Sedegebis interpretacia da klinikuri Sefaseba unda SeeZlos eqim-toqsikologs:ა) თავის რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ბ) თავის და თავის ტვინის კომპიუტერული ტომოგრაფია;გ) თავის ტვინის ანგიოგრაფია კომპიუტერული ტომოგრაფიით;დ) თავის ტვინის ულტრასონოგრაფია;ე) თავის მაგნიტო –რეზონანსური ტომოგრაფია;ვ) თავის ტვინის ფუნქციონალური მაგნიტო –რეზონანსური ტომოგრაფია;ზ) ელექტრო კარდიოგრაფია (ეკგ) დატვირთვის ტესტით;თ) ელექტროკარდიოგრაფია - ეკგ;ი) ელექტროენცეფალოგრაფია - eeg;კ) საყლაპავის ენდოსკოპია;ლ) კუჭის და 12–გოჯა ნაწლავის ბოლქვის ენდოსკოპია;მ) ღვიძლის, სანაღვლე გზების და პანკრეასის ენდოსკოპიური
ულტრაბგერითი გამოკვლევა;ნ) ღვიძლის დიაგნოსტიკური რადიოლოგია;ო) მუცლის ღრუს და მუცლის ღრუს ორგანოების სხვა დიაგნოსტიკური
რადიოლოგია;პ) ტრაქეის ენდოსკოპია;ჟ) ტრაქეის დიაგნოსტიკური რადიოლოგია;რ) ბრონქების დიაგნოსტიკური რადიოლოგია;ს) გულმკერდის ღრუსორგანოების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ტ)გულმკერდის ღრუს ორგანოების ტრანსლატერალური (გვერდითი)
რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;უ) სასუნთქი ორგანოების ტომოგრაფია;ფ) სასუნთქი ორგანოების დინამიური რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ქ) ფილტვების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ღ) გულმკერდის ღრუს ორგანოების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა წოლით
პოზიციაში;ყ) ფილტვების მაღალი სიზუსტის კომპიუტერულ ტომოგრაფიული კტ
გამოკვლევა;შ) ფილტვებისდაპლევრისმაგნიტურ-რეზონანსულიგამოკვლევა;ჩ) ფუნქციონალური სინჯები ალერგიაზე;ც) თირკმლის რენტგენოლოგიური გამოკვლევა კონტრასტის გარეშე;ძ)თირკმლის ულტრაბგერითი გამოკვლევა;წ) თირკმლის კომპიუტერულ-ტომოგრაფიული ანგიოგრაფია;
15
ჭ) თირკმლის სისხლძარღვების მაგნიტურ–რეზონანსული გამოკვლევა;6. eqim-toqsikologis aucilebeli praqtikuli unar-Cvevebi:
ა) sasicocxlo funqciaTa arainvaziuri monitoringi;ბ) sisxlis mimoqcevis funqciis SenarCuneba;გ) gul-filtvis reanimaciis efeqturobis Sefaseba;დ) orotraqeuli intubacia;ე) gulis daxuruli masaJis teqnika;ვ) gulis defibrilaciis teqnika;ზ) periferiuli venebis punqcia da kaTeterizacia;თ) magistraluri venebis punqcia da kaTeterizacia;ი) sxivisa da barZayis arteriebis punqcia da kaTeterizacia;კ) kanis provokaciuli (alergologiuri) sinjebi;ლ)detoqsikaciis intrakorporaluri meTodebisCvenebis,
winaaRmdegCvenebis gansazRvra da Catareba;მ) detoqsikaciis intrakorporaluri meTodebis optimaluri saxeobis gansazRvra
avadmyofisaTvis;ნ) orogastraluri zondireba;ო) nazogastraluri zondireba;პ) mlivi nawlavis zondireba;ჟ) kuWis amorecxva nazo-gastraluri zondiT;რ) kuWis amorecxva orogastralri zondiT;ს) antidotoTerapiis Cvenebis gansazRvra;ტ) antidotoTerapiis winaaRmdegCvenebis gansazRvra;უ) antidotoTerapiis Catareba;ფ) antidotoTerapiis garTulebebis diagnostika da mkurnaloba;ქ) antidotoTerapiis garTulebebis mkurnaloba;ღ) detoqsikaciis intrakorporaluri meTodebis Catareba;ყ) forsirebuli diurezis Cvenebis gansazRvra;შ) forsirebuli diurezis winaaRmdegCvenebis gansazRvra;ჩ) forsirebuli diurezis Catareba;ც) forsirebuli diurezis garTulebebis diagnostika;ძ) forsirebuli diurezis garTulebebis mkurnaloba;წ) organizmis wyal-marilovani deficitis gansazRvra da gaangariSeba;ჭ) infuzioTerapiis moculobis da komponentebis gansazRvra;ხ) organizmis wyal-marilovani cvlis koreqcia;ჯ) organizmis naxSirwylovani da cilebis cvlis koreqcia;ჰ) enterosorbciis Cvenebis gansazRvra;ჰ1) enterosorbciis winaaRmdegCvenebis Cvenebis gansazRvra;ჰ2) enterosorbciis Catareba;ჰ3) enterosorbciis garTulebebis diagnostika;ჰ4) enterosorbciis garTulebebis mkurnaloba;ჰ5) nawlavTa lavaJis Cvenebis gansazRvra;ჰ6) nawlavTa lavaJis winaaRmdegCvenebis gansazRvra;ჰ7) nawlavTa lavaJis garTulebebis diagnostika;ჰ8) nawlavTa lavaJis garTulebebis mkurnaloba;ჰ9) infuzioTerapiis Catareba mwvave egzogenuri intoqsikaciisa da misi
garTulebebis dros;ჰ10) infuzioTerapiis garTulebebis diagnostika da mkurnaloba;
16
ჰ11) eferentuli medicinis da hemokoreqciis meTodebis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra da Catareba mwvave egzogenuri intoqsikaciis da misi garTulebebis mkurnalobis dros;
ჰ12) detoqsikaciis eqstrakorporaluri meTodebis Cvenebis, winaaRmdegCvenebisa da saxeobis gansazRvra;;
ჰ13) mwvave egzogenuri intoqsikaciis mkurnalobis dros naadrevi hemodializis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra. hemodializis Catareba;
ჰ14) mwvave egzogenuri intoqsikaciis da misi garTulebebis mkurnalobis dros hemosorbciis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra. hemosorbciis Catareba;
ჰ15) mwvave egzogenuri intoqsikaciis da misi garTulebebis mkurnalobis dros plazmaferezis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra da plazmaferezis Catareba;
ჰ16) mwvave egzogenuri intoqsikaciis da misi garTelebebi mkurnalobis dros ultrahemofiltraciis, Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra da Catareba;
ჰ17) sisxlis ultraiisferi dasxivebis, intravenuri lazeroTerapiis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, reJimisa da parametrebis gansazRvra da Catareba mwvave egzogenuri intoqsikaciis da misi garTulebebis mkurnalobis dros;
ჰ18) vaqcinacia, riskis faqtorebis modificireba;ჰ19) xandazmuli pacientebis skriningi da marTva;ჰ20) avadmyofobis ambulatoriuli da stacionaruli istoriis warmoeba;ჰ21) avadmyofis transportireba sxva saavadmyofoSi;
muxli 3. profesiuli mzadebis struqtura da swavlebis/Sefasebis meqanizmebi
1. rezidenturis warmodgenili programis xangrZlivobaa 3 weli. modulebis Tematika moicavs rogorc klinikuri toqsikologiis ZiriTad postulatebs, aseve axali teqnologiebis aTvisebas mwvave mowamvlaTa diagnostikisa da mkurnalobis procesSi.
2. garda amisa, mzadebis pirveli weli eTmoba momijnave specialobis – gadaudebeli medicinis modulebis gavlas.P 3. profesiuli mzadebis meore weliwads gaTvaliswinebulia zogadi
toqsikologiis modulebi, sadac rezidenti/saeqimo specialobis maZiebeli (SemgomSi - rezidenti) ecnoba klinikuri toqsikologiis sagans, misi ganviTarebis istorias, Sxamisa da organizmis urTierTmoqmedebis principebs. aseve xdeba toqsikometriis parametrebisa da klinikuri toqsikometriis Taviseburebebis Seswavla.Aamis Semdeg rezidents eZleva SesaZlebloba gaecnos Sxamebisa da mowamvlebis klasifikaciasa da ZiriTad toqsikologiur sindromebs. Aamave welsaa gaTvaliswinebuli mwvave mowamvlaTa diagnostikisa da mkurnalobis ZiriTadi principebis Seswavla. calke moduladaa gamoyofili mwvave mowamvlaTa mkurnalobis iseTi mniSvnelovani meTodebi, rogorebicaa: antidoturi da eqstrakorporaluri Terapia. calke moduli eTmoba aseve toqsikologiaSi gamoyenebuli reanimaciuli meTodebis Seswavlas. swavlebis meore wlis darCenili periodiki eTmoba kerZo toqsikologiis iseTi mniSvnelovani sakiTxis Seswavlas,
17
rogoricaa samkurnalo saSualebebiTa da alkoholiT mwvave mowamvla. saswavlo wlis dasrulebisas rezidenti garkveuli iqneba Sxamebisa da mowamvlebis klasifikaciasa da maT TaviseburebebSi, SeiZens codnas sxvadasxva Sxamebis moqmedebis meqanizmze, ecodineba Sxamis organizmSi moxvedrisa da gavrcelebis gzebi da Sxamebis biotransformaciis parametrebi, cneba letalur sinTezze. Mmas ukve Seeqmneba STabeWdileba mwvave mowamvlaTa diagnostikis Taviseburebisa da Tanamedrove mkurnalobis Catarebis principebze. amave dros rezidentma ukve unda icodes medikamenturi da alkoholuri intoqsikaciis klinika, diagnostika da gadaudebeli mkurnaloba.
4. profesiuli mzadebis mesame weliwads rezidenti agrZelebs kerZo toqsikologiis Seswavlas. programa Sedgeba/Seicavs mwvave da qronikul mowamvlaTa yvela ZiriTad nozologiur formas, profesiuli daavadebebis, bavSvTa toqsikologiisა და samxedro toqsikologiis CaTvliT, romelic pirveladaa Setanili rezideniuris programaSi. mesame wlis programis dasrulebis Semdeg rezidentis codna sakmarisi iqneba kvalificiuri daxmarebis gawevisaTvis dReisTvis cnobili umetesi SxamebiT mowamvlisas.
5. TiToeuli rezidenti asrulebs garkveul saqmianobas. Teoriuli programis Sesruleba da mravlobiTi modulebi/rotaciebi gamiznulia imisaTvis, rom rezidentma SeZlos avadmyofTa farTo speqtris gansxvavebuli SemTxvevebis naxva, Seswavla da marTva; saganmanaTleblo gamocdilebis miReba, romelic gaTvaliswinebulia winamdebare sarezidento programiT.
6. am procesis dros rezidentebze zedamxedveloba xorcieldeba specialurad daniSnuli eqimebis (modulze pasuxismgebeli piri - lokaluri xelmZRvaneli) mier. TiToeul rezidentze zedamxedvelobisa da misi saqmianobis monitoringi xorcieldeba werilobiTi angariSis saxiT. saWiroa gakontroldes rezidentis mier misi individualuri gegmis Sesruleba, rezidentis wasvla-mosvlis ganrigi, sxva valdebulebani, romlebic programiT aris gaTvaliswinebuli. profesiuli mzadebis damasrulebeli wlis rezidents, kompetenciasTan erTad, proporciulad ezrdeba pasuxismgebloba da movaleobebi, maT Soris avadmyofTa mkurnalobasa da movlasTan dakavSirebiT.
7. swavlebis/Sefasebis principebi:a) eqimi-specilistis momzadebis programa moicavs: a.a) Teoriuli masalis miwodebas leqciebis saxiT;a.b) damoukidebel mecadineobas miTiTebuli literaturis mixedviT;a.g) simulaciebis gamoyenebiT praqtikuli unar-Cvevebis gamomuSavebas;a.d) praqtikuli muSaobiT proceduruli da diagnostikuri unar-Cvevebis
gamomuSavebas;a.e) SemTxvevebis ganxilvas da swavlebas video-masalebis gamoyenebiT; b) werilobiTi angariSebis mixedviT fasdeba:b.a) msmenelia klinikuri codna;b.b) praqtikuli unar-Cvevebi;b.g) mecnierulad dasabuTebuli mtkicebulebebis mopovebisa da maTi analizis
unari, statiebis ganxilvaSi monawileobis miReba da statiis analizis safuZvelze moxsenebis momzadeba;
b.d) leqcia-seminarebze daswreba;b.e) savaldebulo morigeobebis Sesruleba;b.v) saleqcio prezentaciebisa da saintereso SemTxvevebis ganxilvisas
moxsenebebis momzadeba;
18
b.z) avadoba/sikvdilobis konferenciebSi monawileoba da gansaxilveli SemTxvevebis analizi da Sesabamisi angariSis momzadeba;
b.T) maTi monawileoba departamentSi warmoebul klinikur kvlevebSi;b.i) maTi CarTuloba departamentis sistemur saqmianobaSi;b.k) maTi komunikaciis unari da eTikuri qceva. 8. Sefasebis meTodebi:
a)rezidenturis programaSi monawileobisas msmenelebi unda akmayofilebdnen dadgenil akademiur kriteriumebs. msmenelTa akademiuri kompetenciisa da klinikuri unar-Cvevebis progresis raodenobrivi da xarisxobrivi Sefaseba xorcieldeba rezidentTa Sefasebis dadgenili sistemis meSveobiT. msmenelTa sabaziso da klinikuri codnis, klinikuri unar- Cvevebis, zogad samedicino aspeqtebisa da sxva komponentebis Sefasebis amsaxveli informacia saboloo jamSi Tavs iyris rezidenturis programis xelmZRvanelTan; b) msmenelTa codnis gaumjobesebis monitoringi xorcieldeba etapobrivad, TiToeuli modulis dasrulebis Semdeg da yoveli wlis bolos; g) TiToeuli modulis dros msmenelis Sefaseba moxdeba: g.a) zepiri gamokiTxviT;
g.b) testuri gamokiTxviT;g.g) praqtikuli unar-Cvvebis SefasebiT;g.d) simulaciur laboratoriaSi muSaobis SefasebiT;g.e) komunikaciis unar-Cvevebis SefasebiT;g.v) prezentaciebis momzadebis unar-Cvevebis SefasebiT;g.z) saintereso klinikuri kiTxvebis analizis unariT;d)TiToeuli punqtisTvis SemuSavebuli iqneba specialuri Sesafasebeli forma,
romelTa Sevsebac xelmZRvanelebis mier moxdeba uwyvetad mTeli programis periodSi. TiToeuli Sesafasebeli forma Tavs moiyris programis xelmZRvanelTan;
e) yoveli modulis bolos msmenels Cautardeba testirebuli gamokiTxva ganvlil masalasTan dakavSirebiT;
v) TiToeuli moduliს bolos moxdeba Segrovebuli informaciis damuSaveba, moewyoba xelmZRvanelTa Sekrebebi da ganxiluli iqneba TiToeuli msmenelis miRwevebi. aRniSnuli ganxilvebis safuZvelze msmenelisaTvis SemuSavdeba individualuri rekomendaciebi maTi codnis gaumjobesebis mizniT, rac droulad miewodebaT adresatebs;
z) yoveli wlis bolos Sejamdeba msmenelis saqmianoba da ganxiluli iqneba misi wliuri Sedegebi yvela zemoT mocemuli punqtis Sesabamisad;
T) msmenels Tavisi saqmianobis dasafiqsireblad eqneba specialuri samuSao formebi, minimum ori forma: klinikuri saqmianobisTvis da proceduruli unar/CvevebisTvis. pirvel formaSi dafiqsirdeba gatarebuli pacientebis vinaoba, diagnozi, marTvis mniSvnelovani aspeqtebi; xolo meore formaSi aRiniSneba is manipulaciebi, romelsac msmeneli eswreba an Tavad awarmoebs. TiToeuli formis boloSi mocemuli iqneba msmenelis saqmianobis Sesafasebeli sazomebi, romelTa Sevseba programis xelmZRvanelis puxismgebloba iqneba; i) msmeneli uflebamosilia dasvas misTvis saintereso klinikuri kiTxvebi da
literaturaSi moZiebuli pasuxebis safuZvelze moaxdinos kiTxvis analizi. aRniSnuli saxiT mosamzadebeli kiTxva/pasuxis raodenoba isazRvreba programis xelmZRvanelis mier.
M muxli 4. sarezidento programebis Sinaarsi
19
1. profesiuli mzadebis pirveli wlis mizania rezidentis mier gadaudebeli medicinis safuZvlebis daufleba.
2. mzadebis pirveli wlis modulebi:profesiuli mzadebis I weliwadi - gadaudebeli medicina:^
მoduli # modulis dasaxeleba xangrZlivoba1.1.1. Sesavali (gadaudebeli medicinis safuZvlebi,
administrireba, eTika, samecniero kvlevebi, prehospitaluri samsaxuri)nevrologia, fsiqiatria, geriatria
3 Tve
1.2. gul-sisxlZarRvTa daavadebebi 3 Tve1.3. Sinagani sneulebebi 3 Tve1.4. pediatria 2 Tve
3. profesiuli mzadebis meore wlis mizania rezidentis mier zogadi toqsikologiis sakiTxebis dawvrilebiTi gacnoba, aseve mwvave mowamvlaTa ZiriTad sadiagnostiko meTodebis daufleba da mkurnalobis zogadi principebis gacnoba da Sesabamisi unar-Cvevebis gamomuSaveba.
4. mzadebis meore wlis modulebi:profesiuli mzadebis II weliwadimoduli # modulis dasaxeleba xangrZlivoba
modulebi klinikur toqsikologiaSi2.1 zogadi reanimacia 1 Tve2.2 nevrologia da neiroreაnimacia 1 Tve2.3 Nნarkologia 1 Tve2.4 Etoqsikologiuri eqspres_analizebi 1 Tve
zogadi toqsikologia2.5 Kklinikuri toqsikologia_warsuli da awmyo.
Sxamisa da organizmis urTierTmoqmedeba1 Tve
2.6 Mmwvave mowamvlaTa klasifikacia. ZiriTadi toqsikologiuri sindromebi
1 Tve
2.7 mwvave mowamvlaTa diagnostika 1 Tve2.8 mwvave mowamvlaTa mkurnalobis zogadi principebi 1 Tve2.9 mwvave mowamvlaTa antidoturi mkurnaloba.
Eeqstrakorporaluri detoqsikacia1 Tve
kerZo toqsikologia2.10 aspiriniT, paracetamoliT, baklofeniTa da klofeliniT
mwvave mowamvla1 Tve
2.11 fsiqotropuli saSualebebiT mwvave mowamvla 1 Tve5. profesiuli mzadebis mesame wlis mizania rezidentis mier ZiriTad
mwvave mowamvlaTa paTogenezis, klinikuri suraTis gacnoba da maTi diagnostikisa da mkurnalobisaTvis aucilrebel unar-Cvevebis gamomuSaveba, agreTve infuziuri Terapiis programisa, antidoturi Terapiis konkretuli magaliTebisa da mkurnalobis eqstrakorporaluri meTodebis CvenebaTa analizi.
6. mzadebis mesame wlis modulebi:
20
rezidenturis mesame weli
3.1. spirtebiTa da eTilenglikoliT mwvave mowamvla 1 Tve3.2. fosfororganuli naerTebiT mwvave mowamvla 1 Tve3.3. sinTezuri piretroidebiT da sxva SxamqimikatebiT
mwvave mowamvla1 Tve
3.4. dioqsiniTa da sxva qlororganuli naerTebiT mwvave mowamvla. navTobis gadamuSavebis produqtebiT mwvave mowamvla
1 Tve
3.5. koroziuli SxamebiTa mwvave mowamvla. MmZime metalTa naerTebiT mwvave mowamvla
1 Tve
3.6. mxuTavi airiTa da meThemoglobin warmomqmnelebiT mwvave mowamvla
1 Tve
3.7. mcenareuli da cxoveluri warmoSobis SxamebiT mwvave mowamvla
1 Tve
3.8. samxedro toqsikologia. policiuri airebiT mwvaveMmowamvla
1 Tve
3.9. bavSvTa da mozardTa toqsikologia 2 Tve3.10 profesiuli intoqsikaciebi 1 Tve
M muxli 5. akademiuri personali da saganmanaTleblo resursebi
1. programis xelmZRvanelis/direqtoris movaleobebi: a) rezidentTa rezidenturaSi misaRebi programis gansazRvraSi monawileoba akreditebul dawesebulebaSi/ /saswavlebelSi dadgenili wesis mixedviT kanonis Sesabamisad; b) diplomis Semdgomi profesiuli mzadebis (rezidenturis) akreditirebuli programis xarisxis uzrunvelyofa, programis mimdinereobaze kontroli; g) rezidentis yovelwliuri individualuri gegma-grafikis gansazRvra modulze pasuxismgebeli pirisa da samedicini dawesebulebis miTiTebiT; d) modulze pasuxismgebeli piris saqmianobis zedamxedveloba da Sefaseba; e) rezidentis mier Sesrulebuli samuSaos moculobisa da Casatarebeli manipulaciebis raodenobaze kontroli; v) modulze pasuxismgebeli piris/pirebis monawileobiT dadgenili wesis mixedviT rezidentis codnis, unar-Cvevebisa da praqtikuli saqmianobis etapobrivi da saboloo Sefaseba; z) rezidentis saqmianobis aradamakmayofilebeli etapobrivi da/an saboloo Sefasebisas, dasabuTebuli moxsenebiTi baraTis wardgena akreditebuli dawesebulebis/saswavleblis administraciaSi rezidentis garicxvis Sesaxeb; T) rezidentis programis etapobrivi/saboloo uaryofiTi Sefasebisas programis xelmZRvaneli/direqtori rezidentTan SeTanxmebiT gansazRvravs modulis/modulebis nusxas, romlebic man unda gaiaros ganmeorebiT; i) rezidentis mier sazRvargareT gavlili programis (modulebis) Sesabamisi dokumentaciis warmodgenis Semdgom CaTvla/arCaTvlis Taobaze daskvnis gacema. 2. modulze pasuxismgebeli piris anu lokaluri xelmZRvanelis movaleobebi:
21
a) samedicino dawesebulebaSi rezidentis praqtikuli saqmianobis uzrunvelyofa kurikulumis (saswavlo gegmis) Sesabamisad: kvalificiuri konsultaciebiT, saswavlo masalebiT (saswavlo/samecniero literatura, sxva programuli sakiTxebi). samedicino dawesebulebaSi programis mimdinareobis Seuferxebeli warmarTva; b) programis xelmZRvanelTan/direqtorTan erTad rezidentebis etapobriv da saboloo SefasebaSi monawileoba; g) rezidentTan Teoriuli da praqtikuli muSaobisaTvis saqmianobis gansazRvruli drois daTmoba; d) TiToeuli modulis dasrulebis Semdeg dadgenili wesis mixedviT, programis xelmZRvanelisTvis/direqtorisTvis rezidentis mier gaweuli samuSaos Sesaxeb angariSis wardgena; e) rezidentis dRiurSi rezidentis mier Sesrulebuli samuSaos xelmoweriT dadastureba; v) saWiroebis SemTxvevaSi, programis xelmZRvanelTan/direqtorTan programis mimdinareobasTan dakavSirebul nebismier sakiTxze konsultireba.
3. rezidentis ufleba/movaleobani: a) rezidents ufleba aqvs programis daubrkolebeli daZlevisaTvis moiTxovos Sesabamisi samuSao pirobebiT uzrunvelyofa (kvalificiuri xelmZRvaneli, sainformacio/sakomunikacio teqnologiebi, samuSao oTaxi); b) rezidents ufleba aqvs programis kurikulumis darRvevis an Seferxebis Sesaxeb werilobiT acnobos samedicino dawesebulebis/saswavebelis xelmZRvanelobas; g) rezidents ufleba aqvs ganagrZos profesiuli mzadeba sazRvargareT an gadavides sxva akreditebul dawesebuleba/saswavlebelSi; d) rezidenti valdebulia Seasrulos rezidenturis programiT gansazRvruli kurikulumi; e) rezidenti valdebulia programiT gansazRvruli da Sesrulebuli saqmianoba daafiqsiros personalur dRiurSi; v) rezidenti valdebulia daicvas samedicino dawesebulebis/saswavleblis Sinaganawesi da Seasrulos dawesebulebis/saswavleblis ganrigiT gansazRvruli saqmianoba; z) rezidenti SeiZleba garicxul iqnas erTi Tvis ganmavlobaSi gamoucxadeblobis an programis ver daZlevis SemTxvevaSi. gadawyvetilebas rezidentis garicxvis Sesaxeb iRebs programis xelmZRvaneli/direqtori akreditebul saswavlo dawesebulebaSi Sesabamisi moxsenebiTi baraTis wardgeniT; T) rezidenti valdebulia gaiaris etapobrivi da saboloo Sefaseba. etapobrivi da saboloo Sefaseba tardeba _ akreditebul dawesebulebaSi/saswavlebelSi dadgenili wesisi Sesabamisad; i) programiT gaTvaliswinebuli modulebis warmatebiT dasrulebis Semdeg rezidents saxelmwifo sasertifikacio gamocdaze dasaSvebad eZleva akreditebuli dawesebulebis/saswavleblis mier gacemuli mowmoba; k) programis etapobrivi/saboloo uaryofiTi Sefasebisas rezidents programis xelmZRvanelis/direqtoris mier ganesazRvreba modulis/modulebis nusxa, romlebic man unda gaiaros ganmeorebiT.
4. rezidenturis saswavlo baza:a) saswavlo bazad gamoyenebuli iqneba is
ganyofilebebi/departamentebi/dawesebulebebi, romlebSic dasaqmebulia klinkur
22
toqsikologiaSi saqmianobis uflebis mqone eqimebi, amasTan baza unda akmayofilebdes klinikuri toqsikologiis kurikulumiT gaTvaliswinebul moTxovnebი;
b) pirveli wlis modulebis gavla xdeba gadaudebeli medicinis departamentSi, gamonakliss warmoadgens pediatria;
g) ამ modulis saswavlo bazad gamoyenebuli iqneba Sesabamisi profilis dawesebulebebi, xolo swavlebas ganaxorcieleben adgilobrivi kadrebi rezidentze mimagrebul modulze pasuxismgebel pirTan erTad.
M muxli 6. programis xangrZlivoba
gadaudebeli medicinis swavlebis kursis xangrZlivoba 3 wels (33 Tve) Seadgens.
Tavi II. profesiuli mzadebis modulebi - პროფესიული მზადების I წელი
M muxli 7. moduli 1.1. modulis dasaxeleba - Sesavali:^ gadaudebeli medicinis safuZvlebi, administrireba, eTika, samecniero kvlevebi, prehospitaluri samsaxuri, nevrologia/fsiqiatria/geriatria. xangrZlivoba – 3 Tve
1. modulis mizani:a) gadaudebeli medicinis safuZvlebis gacnoba, xarisxis uzrunvelyofis
Sesaxeb informaciis miwodeba, saeqimo saqmianobasTan dakavSirebuli saqarTvelos sakanonmdeblo normebis da Tanamedrove bioeTikis principebis Sesaxeb informaciis miwodeba da miRebuli codnis gamoyenebis unaris gamomuSaveba;
b) prehospitaluri daxmarebis principebis Seswavla;g) centraluri da periferiuli nevrologiuri daavadebebis/disfunqciis klinikuri
niSnebisa da simptomebis amocnoba da urgentuli marTvis principebis Seswavla.2. modulis amocanebia:
a) gadaudebeli medicinis safuZvlebis gacnoba;b) liderobis da administrirebis ZiriTadi principebis Seswavla;g) xarisxis gaumjobesebis da riskis menejmentis programebisa da
codnis donis amaRleba; d) rogorc ganyofilebis Sida, ise sxva ganyofilebebTan mimarTebaSi
gadaudebeli medicinis ganyofilebis funqcionirebis principebis gacnoba;e) saakreditacio saagentoebis/samsaxurebis funqcionirebis principebis
gacnoba gadaudebel medicinasTan mimarTlebiT;v) gadaudebel medicinasTan dakavSirebuli ZiriTadi eTikuri principebis
Seswavla;z) gadaudebel medicinasTan dakavSirebuli ZiriTadi iuridiuli sakiTxebis
Seswavla;T) gadaudebel medicinasTan dakavSirebuli iuridiuli da eTikuri sakiTxebis
msgavsebebi da gansxvavebebis gaanalizeba;i) samedicino literaturis analizis teqnikis Seswavla;k) samedicino literaturis gamoyenebis unaris gamomuSaveba;l) prehospitaluri daxmarebis samsaxuris ZiriTadi organizaciuli struqturis
Seswavla;
23
m)ubeduri SemTxvevebis marTvis ZiriTadi principebis Seswavla;n) prehospitaluri triaJisa da gadaudebeli samedicino daxmarebis
principebis Seswavla;o) prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxurTan dakavSirebuli
samedicino-iuridiuli principebis Seswavla; p) nervuli sistemis xSiri daavadebebis/dazianebebis anatomiis,
paTofiziologiis, gamovlinebebis da marTvis Seswavla;J) skriningisa da detaluri nevrologiuri Sefasebis unar-Cvevebis
gamomuSaveba;r) nevrologiuri daavadebebis SefasebisTvis saWiro diagnostikuri
procedurebis ganxorcielebisa da gamoyenebis Seswavla;s) nevrologiuri daavadebebisa da dazianebebis diagnostikisaTvis radiologiuri
kvlevebis efeqturi dagegmvis Seswavla;t) Tavisa da zurgis tvinis, Zvlis tvinis da periferiuli nervebis dazianebebisa da
daavadebebis diagnostirebis, pacientis stabilizaciisa da sawyisi mkurnalobis Seswavla;
u) CSF Suntis funqciisa da Suntis SesaZlo malfunqciis mqone pacientebis Sefasebis Seswavla;
f) xSirad gamoyenebadi fsiqoTerapiuli medikamentebze codnis gaRrmaveba;q) sxvadasxva fsiqiatriul daavadebis mqone pacientebTan konsultaciis
Catarebis unaris gamomuSaveba;R) agznebuli pacientis marTvis principebis Seswavla;y) asakis momatebasTan dakavSirebuli anatomiuri, fiziologiuri,
farmakologiuri, da fsiqologiuri cvlilebebis Seswavla;S) gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi geriatriuli pacientis marTvis
prიncipebis Seswavla;C) geriatriuli pacientis gadaudebel samedicino daxmarebasTan dakavSirebuli
socialur-eTikuri safuZvlebis Seswavla;c) asakis, daavadebisa da garemos funqcionaluri statusis koncefciis
Seswavla;Z) sicocxlis SemanarCunebeli mkurnalobisas gadawyvetilebis miRebis
eTikuri principebis Seswavla;w) geriatriuli pacientebis Terapiuli, nevrologiuri, fsiqologiuri, qirurgiuli
daavadebebis paTofiziologiisa da urgentuli mkurnalobis Seswavla.3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis
raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-Cvevebi
Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
Dდavaleba
gadaudebel medicinasTan mimarTebiT Semdegi cnebebis gacnoba: akreditacia, karieruli zrda, samuSaoze ayvana, biujetis Sedgena, jandacvis dafinanseba, jandacvis momsaxurebis
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
24
kontroli/marTva, personalis menejmenti, sazogadoebasTan urTierToba, marketingi, saavadmyofos marTva, momsaxurebis menejmenti, kontraqtebi, samuSao ganrigi
momsaxurebis Rirebulebis kontroli gadaudebel medicinis departamentSi
gadaudebeli medicinis ganyofilebis personalis, aparaturisa da damxmare masalis, momsaxurebis xarisxis dacvisa da pacientis gadayvanis regulaciasTan dakavSirebuli informacia
gadaudebeli medicinis ganyofilebis administraciuli mowyoba
gadaudebel samedicino praqtikasa da samecniero kvlevasTan dakavSirebuli sargeblianobis, avtonო miis, samarTlianobis da konfidencialobis istoriuli, filosofiuri da praqtikuli aspeqtebi
pacientis mier gadawyvetilebis miRebis unaris/kompetenciis Sefaseba
medikamentebis SenaxvasTan, miwodebasTan da gamoyenebasTan dakavSirebuli kanonebi
samedicino-iuridiuli procesebis swori dokumentirebis mniSvneloba
pacientis resuskitaciasTan dakavSirebiT gadawyvetilebis miRebis
25
principebi, resuskitaciis Sewyvetis eTikuri principebi
Rirebulebis kontroli, resursebis alokacia, movlis xarisxi
sadazRvevo sistemasTan urTierToba
saavadmyofos mmarTvelobis aspeqtebi da misi kavSiri gadaudebeli medicinis funqcionirebis aspeqtebTan
eqimebs Soris damokidebulebis aspeqtebi da pasuxismgeblobebi
pacientTa daavadebebis Sesaxeb informirebulobasTan, pacientis movlasa da gadayvanasTan dakavSirebuli kanonebi/moTxovnilebebi
sikvdilis SemTxvevebis dafiqsirebasa da dokumentirebasTan dakavSirebuli kanonebi
prehospitaluri daxmareba
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris muSaoba
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris da referaluri sistemis adgilobrivi, saxelmwifo da nacionaluri komponentebi
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris komunikaciuri sistemis elementebi
prehospitalur samedicino daxmarebis samsaxurTan dakavSirebuli
anamnezis Sekreba;pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
samedicino transportirebis sistemaSi monawileoba damkvirveblad an jgufis wevrad
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
26
samedicino-iuridiuli sakiTxebi
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris uwyveti xarisxis gaumjobesebis procesebi
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris prehospitaluri movlis protokolebis SemuSavebis ganxilva
masiuri ubeduri SemTxvevebis da maTi marTvis ZiriTadi koncefciebi
satransporto samedicino samsaxurebis gamoyenebis praqtika
ubeduri SemTxvevebis menejmentisas Setyobinebis, sapasuxo qmedebis da samedicino movlis procesebi adgilobriv, saxelmwifo da nacionalur doneze
prehospitaluri samedicino daxmarebis samsaxuris samedicino kontrolis mniSvneloba da meTodebinevrologia
nevrologiuri sistemis anatomia da nevrologiuri dazianebebis lokalizaciis dadgena
cerebrovaskularuli iSemiuri daavadebebis, gulyrebis, Tavis tkivilis, zurgis tvinis kompresiis, Suntis malfunqciis, nevrologiuri infeqciebis da nevrologiuri anTebiTi daavadebebis diagnostika da marTva
Tavis tvinis nervebis dazianebis, demielinizaciuri daavadebebis,
cnobierebis sxvadasxva donis (aseve tramvis Sedegad moSlili) da nervuli dazianebis mqone pacientebis mokle da sruli nevrologiuri anamnezis Sekreba; fizikaluri gamokvleva; gamokvleve
nevrologiuri gamokvlevebi
nevrologiuri vizualizaciis meTodebis – rentgenografia, kompiuteruli tomografia, magnitur rezonansuli tomografia –interpretacia
zurgis tvinis siTxis gamokvleva da gamokvlevis Sedegebis interpretacia
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
27
neiromuskularuli dazianebebis, Tavis tvinis fsevdosimsivneebis, normaluri wnevis hidrocefaliis da periferiuli nevropaTiis diagnostika da marTva
cns-is daxuruli da penetrirebuli travmuli dazianebebis Sefaseba da marTva
xerxemlis motexilobis, qveamovardnilobada amovardnilobis marTva
im mwvave cerebrovaskularuli da zurgis tvinis dazianebebis diagnostika da marTva, romlebisTvisac SesaZlebelia nevrologiuri intervenciebis gamoyeneba
Tavis tkivilis ZiriTadi klasifikaciebi da sxvadasxva tipis Tavis tkivilis samkurnalo medikamentebis dozebi, Cvenebebi da ukuCvenebebi
nevrologiuri vizualizaciis meTodebis – rentgenografia, kompiuteruli tomografia, magnitur rezonansuli tomografia – Cvenebebi, teqnika da ukuCvenebebi
nevrologiuri vizualizaciis meTodebis interpretacia
zurgis tvinis siTxis gamokvleva da gamokvlevis Sedegebis interpretacia
pediatriul da zrdasrul pacientebSi nevrologiuri infeqciebis mkurnalobis Cvenebebi, ukuCvenebebi da dozireba
bis dagegmareba da miRebuli Sedegebis Sefaseba; mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
spinaluri imobilizaciis teqnika
28
ara-travmuli mizezebiT gamowveuli zurgis tvinis kompresiis diagnostika da marTva
intrakraniuli wnevis kontrolis teqnika da misi Cvenebebifsiqiatria
normaluri da Secvlili mentaluri statusis mqone pirebis mentaluri statusis gamokvleva
gadaudebeli da rutinuli fsiqiatriuli konsultaciis Cvenebebi
suicidis riskis Sefaseba gadaudebeli daxmarebis
ganyofilebaSi myof agznebul pacientTan urTierToba da pacientebisa da personalis dacvis saSualebebi
gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi myof fsiqiatriul pacientTan urTierToba
fsiqiatriuli daavadebebis ZiriTadi kategoriebi, maT Soris azrovnebis, Semecnebis, agznebadobis da personalobis darRvevebi
fsiqoTerapiuli medikamentebis ZiriTadi klasebis, maT Soris trankvilizatorebis, sedatiuri saSualebebis, hipnozuri saSualebebis, antidepresantebis, farmakokinetika, Cvenebebi da ukuCvenebebi, gverdiTi efeqtebi
nebayoflobiTi da aranebayoflobiTi mkurnalobis reJimTan daqvemdebarebis
fsiqiatriuli pacientebis anamnezis Sekreba;fizikaluri gamokvleva; gamokvlevebis dagegmareba da miRebuli Sedegebis Sefaseba; mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
mwvave fsiqiatriuli daavadebis mqone pacientebTan konsultaciis Catarebis unari
normaluri da Secvlili mentaluri statusis mqone pirebis mentaluri statusis gamokvleva
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba;
29
principebi asakovan pirebSi
fsevdodemenciisa da namdvili demenciis diferencireba
Secvlili mentaluri statusis, maT Soris demenciisa da deliriumis organuli mizezebi, maTi diferencireba
xSiri intoqsikaciisa da abstinenciis sindromis diagnostika da marTva
alkoholisa da narkotikebis moxmarebis xSiri garTulebebi da maTi diagnostika da marTva
personalobis darRvevis mqone pacientebTan, maT Soris antisocialur, kompulsiur da pasiur-agresiuli pacientebTan efeqturi urTierTobis damyarebageriatria
geriatriuli pacientebis moTxovnilebebis da maT mier gadawyvetilebis miRebis unaris ganxilva
asakis matebasTan erTad cvalebadi da aracvalebadi laboratoriuli testebi
moxucebulebSi daavadebebis (apendiciti, miokardiumis infarqti da sxv.) atipiuri gamovlinenebi da simptomebi
geriatriul pacientebSi demenciisa da deliriumis dadgena da diagnostika
moxucebulebebSi dacemis etiologia da paTofiziologia, pacientebis movla
polifarmakologiuri moxucebuli pacientebis
geriatriuli pacientebis anamnezis Sekreba;fizikaluri gamokvleva; gamokvlevebis dagegmareba da miRebuli Sedegebis Sefaseba; mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi geriatriuli pacientis mentaluri statusis Sefaseba
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
30
marTva moxucebul pacientebSi
depresiis, alkoholisa da narkotikebis gamoyenebis Taviseburebebis
moxucTa fizikuri damokidebulebis, seqsualuri Seuracxyofis, fizikuri Zaladobis da fsiqologiuri damokidebulebisa da menejmenti
moxucebul pacientebSi miokardiumis infarqtis diagnostika da mkurnaloba
moxucebul pacientebSi cerebraluri sisxlZarRvovani paTologiebis diagnostika da mkurnaloba
moxucebul pacientebSi tramvisa da muclis mwvave urgentuli situaciebis diagnostika da mkurnaloba; moxucebulebsa da axalgazrdebSi qirurgiuli urgentuli mdgomareobebis gansazRvra
moxucebul pacientebSi sinkopes, Tavbrusxvevis, sisxldenebis da mwvave infeqciebis marTva;
gadaudebeli daxmarebis ganyofilebidan gawerili moxucebuli pacientis fsiqosocialuri saWiroebebis sworad gansazRvra
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _Sefaseba zemoT aRniSnuli yvela aspeqtis Sesabamisad.
31
muxli 8. moduli 1.2. modulis dasaxeleba - gul-sisxlZarRvTa daavadebebi. xangrZlivoba – 3 Tve
1. modulis mizania Seaswavlos msmenels gul_sisxlZarRvTa sistemis Tandayolili da SeZenili paTologiiT, gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi moxvedrili pacientis diagnostika, sawyisi mkurnalobisa da misi Semdgomi dispoziciis principebi. 2. modulis amocanebia:
a) gul-filtvis reanimaciis saWiroebis mqone pacientebis stabilizaciis unaris gamomuSaveba;
b) gulis areSi tkivilis mqone pacientebis Sefasebis unar-Cvevebis ganviTareba;
g) gulis daavadebebis mqone pacientebis Sefasebis, stabilizaciis, mkurnalobis da Sesabamisi dispoziciis unaris ganviTareba;
d) kardialuri simptomatologiiT (tkivili gulmkerdis areSi, sunTqvis Sesusteba, ariTmiebi) Semosuli pacientebis diferenciuli diagnostikis unaris ganviTareba;
e) diagnostikuri meTodebis interpretaciis unaris ganviTareba: eleqtrokardiograფია - (ekg), gulmkerdis rentgenografia da gulis ultrasonografia;
v) sagule farmakologiuri saSualebebis gamoyenebis Seswavla; z) gulTan dakavSirebuli proceduruli unar-Cvevebis gamomuSaveba: venuri sistemis dadgma da centraluri venuri wnevis monitoringi, perikardiocentezi, defibrilacia da kardioversia da ultrasonografia; T) mwvave miokardiumis infarqtis mqone pacientebis diagnostikis, stabilizaciis da Trombolizuri mkurnalobis Catarebis unaris ganviTareba; i) intervenciuli kardiologiis principebis Seswavla.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
Teoriuli kursi profesiuli unar-
Cvevebi
Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
gulmkerdis areSi tkivilis mqone pacientis anamnezi da am maxasiaTeblebis amokrefa, romelic miuTiTebs kardialuri etiologiis riskze
aradiferencirebuli gul mkerdis areSi tkivilis diagnostirebis sirTuleebi
mwavave koronaruli sindromis paTofiziologia
mwvave koronaruli sindromis eleqtro kardiografiuli monacemebi
gulis areSi atipiuri tkivilis dif.diagnostika
mwvave koronaruli sindromis
kardialuri simptomatologiiT Semosuli pacientis anamnezis Sekreba;fizikaluri gamokvleva; gamokvlevebis dagegmareba da miRebuli Sedegebis
gamokvlevebis (ekg), gulmkerdis rentgenografia, kardialuri fermentebi, sisxlis arteriuli airebi da sxv.) Sedegebis interpretacia - sul 300
kardialuri peisingi - 14
defibrilacia/
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis
32
atipiuri gamovlinebebigulis areSi tkivilis dros
damatebiTi gamokvlevebis (ekg), gulmkerdis rentgenografia, kardialuri fermentebi, sisxlis arteriuli airebi da sxv.) mgrZnobeloba da specifikuroba
stabiluri da arastabiluri stenokardiis diferencireba da arastabiluri anginis mqone pacientebisTvis dawyebiTi mkurnalobis SerCeva, maTSoris nitratebis, beta-blokerebis, kalciumis arxis blokerebis dasxv. gamoyeneba.
miokardiumis “Cumi” infarqti da iSemia
mwvave sruli atrioventrikuluri blokadis mniSvneloba qveda da wina miokardiumis infarqtis dros
amerikis gulis asociaciis (AHA) rekomendaciebi mwvave parkuWovani fibrilaciis, ventrikuluri taqikardiis, asistoliis, pulsis SemcirebiT mimdinare eleqtruli aqtivobis, winagulebis cimcimis da fibrilaciis, agznebis wina mdgomareobasTan mimartebaSi; supraventrikuluri taqikardiis da bradikardiis, sinusis kvanZis sisustis, winagulovan parkuWovani blokadis (pirveli, meore, mesame xarisxis) da hisis konis sruli blokadis mkurnalobasTan dakavSirebuli rekomendaciebi
kardiogenuri Sokis klinikuri gamovlinebebi da misi mkurnaloba
kardiogenuri Sokis diferencireba sxva etiologiis Sokisgan
perikardiumis daavadebis
Sefaseba; mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
kardioversia - 30
Torakostomia - 15
ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
33
klinikuri gamovlinebebi da misi sawyisi mkurnaloba da menejmenti
miokardiumis infarqtis klinikuri gamovlinebebi da maTi kavSiri procesSi sisxlZrRvebis CarTulobasTan
mwvave miokardiumis infarqtis dros Trombolizuri mkurnalobis Cvenebebi, ukuCvenebebi da garTulebebi
gulis mwvave ukmarisobis klinikuri gamovlinebebi, etiologia, paTofiziologia, mkurnaloba
gulis sarqvlovani anatomia da gulis sarqvlovani daavadebebis etiologiuri faqtorebi
mitraluri sarqvlis prolafsis, aortis sarqvlis stenozis, aortis regurgitaciis, trikuspidaluri stenozis, trikuspidaluri regurgitaciis da pulmonaruli stenozis klinikuri gamovlinebebi da am dazianebebis marTva
xelovnuri sarqvlis garTulebebi da maTi urgentuli menejmenti
kompensirebuli, hipertrofiuli da restriqciuri kardiomiopaTiebis diferenciacia da TiToeuli maTganis mkurnaloba
miokarditis gansazRvra, misi ekg maxasiaTeblebi da urgentuli marTva
mwvave filtvis emboliis paTofiziologia da winaswarganmawyobeli faqtorebi
filtvis emboliis sadiagnostikod gamoyenebuli mravlobiTi testebis, mgrZnobeloba da specifikuroba
filtvis emboliis diagnostikis algoriTmi, romelic moicavs d-Dimer, kt angiografias, ultrasonografias da ventilaciur-
34
perfuziul skanirebasfiltvis emboliis mkurnalobaurgentul hipertenzias, saswrafo
hipertenziasa da gaurTulebel hipertenzias Soris diferenciacia
gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi hipertenziis mkurnalobis Cvenebebi
hipertenziuli encefalopaTiis sindromi
mwvave gadaudebeli hipertenziuli mdgomareobis mkurnaloba
mwvave mezenteriuli iSemiis klinikuri gamovlinebebis, diagnostikisa da gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi marTvis sirTuleebi
aortis mwvave ganSrevebis paTofiziologia, etiologia, avadoba da sikvdiloba
aortis mwvave ganSrevebis marTva gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi
aortis anevrizmis gavrcelebas, gaxeTqvasa da ganSrevebas Soris diferencireba
mwvave periferiuli iSemiis paTofiziologia da klinikuri gamovlinebebi da misi menejmenti gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi
zedapirul da Rrma venebis Trombozs Soris diferencireba
mwvave Tromboflebitis marTva gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi
Tromboflebitsa da filtvis embolias Soris arsebuli paTofiziologiuri kavSirebis ganxilva
mwvave Tromboflebitis dros Trombolizis gamoyeneba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ msmenelis Sefaseba zemoT moyvanili yvela aspeqtis Sesabamisad.
35
muxli 9. moduli 1.3. modulis dasaxeleba - Sinagani sneulebani. xangrZlivoba – 3 Tve
1) modulis mizani – Seaswavlos msmenels Sinagani sneulebebiT gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi moxvedrili pacientis diagnostika, sawyisi mkurnalobisa da misi Semdgomi dispoziciis principebi.
2) modulis amocanebia:a) Sinagani medicinis ZiriTadi koncefciis SeTviseba, anamnezis Segrovebis
da fizikaluri gamokvlevis unar-Cvevebis gamomuSaveba, raTa SeZlos gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi moxvedrili pacientis sistemuri Sefaseba; b) gastrointestinuri traqtis daavadebebis paTofiziologiis, gamovlinebebis da marTvis Seswavla; g) ZiriTadi hematologiuri daavadebebis paTofiziologiis, gamovlinebebis da marTvis Seswavla;
d) imunuri sistemis aspeqtebis da imunuri sistemis daavadebebis Seswavla; e) uxSiresi sistemuri infeqciuri daavadebebis, maTi diagnostikisa da
mkurnalobis Seswavla; v) Tirkmlebis daavadebebis, maTi diagnostikisa da mkurnalobis Seswavla; z) endokrinuli da metaboluri daavadebebis etiologiis, manifestaciisa da
mkurnalobis Seswavla; T) sasunTqi sistemis daavadebebis, maTi paTofiziologiis, Sefasebisa da
mkurnalobis Seswavla.3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis
raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebel
i manipulaciis raodenoba
Dდavaleba
anamnezis mixedviT pacientis dauyovnebeli Sefasebis da pirveladi stabilizaciis, Semdgomi sruli gamokvlevebis ganxorcieleba
anamnezis Segrovebis da fizikuri gamokvlevebis Semdeg Sesabamisi diferenciuli diagnostikis gatareba
saylapavisdazianebismizezebi, gamovlinebebi, marTva
infeqciuri faRaraTis etiologiuri agentebi, paTofiziologia da marTva
naRvlis da RviZlis daavadebebis mqone pacientebis Sefaseba, marTva da swori dispozicia
gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi Semosuli pacientis anamnezis Sekreba;fizikaluri gamokvleva; gamokvlevebis dagegmareba da miRebuli Sedegebis Sefaseba; stabilizacia; mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis
gastrointestinuri traqtis zondirebis procedurebi, orogastraluri da nazogastraluri milis Cadgma
ultrasonografia
manometria
anoskopia
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
36
gastrointestinuri traqtis obstruqciuli dazianebebis gamovlinebebi, diagnostika da menejmenti
kuW-nawlavis sistemis anTebiTi daavadebebis gamovlinebebi, movla da Sesabamisi mkurnaloba
kuW-nawlavis sistemidan sisxldenis Sefaseba, mkurnaloba da pacientis dispozicia
hemoglobinopaTiebis swori Sefaseba da mkurnaloba
sisxldenis mqone pacientis Sefasebis da mkurnalobis Sesabamisi safexurebi
anemiis mqone pacientis movla, mkurnaloba da Sesabamisi dispozicia
sisxlis komponentebis gadasxmis swori gamoyeneba, transfuziuli reaqciebis diagnostika da mkurnaloba
imunokomptomentirebuli mdgomareobebis, maT Soris aiv infeqciiT gamowveuli, meqanizmi da gamovlinebebi
imunuri sistemis hipofunqciis araSidsismieri mizezebis ganxilva da diferencireba
revmatologiuri da autoimunuri daavadebebis gamovlinebebi, sawyisi mkurnaloba da Sesabamisi dispozicia
hipergrZnobelobis reaqciebis mqone pacientebis (maT Soris transplantantis mocilebis) movla da mkurnaloba
ujreduli da humoruli imunitetis arsi da gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi Semosuli
gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
hemotransfuzia: Cvenebebi, riskebi, garTulebebi, plazmis Semcvlelebi;
wyal-marilovani balansis Sefaseba da SenarCuneba;
nutriciuli mxardaWera: Cveneba, teqnika, sruli parenteruli kveba
sul 300 gamokvleva/manipulacia
37
pacientebis swori imunizacia
baqteriuli infeqciebis (gonoreas, sifilisis, tuberkulozis da tetanusis), gamovlinebebi, Sefaseba da mkurnaloba
toqsiuri Sokis sindromis diagnostikuri kriteriumebi da mkurnaloba
gansxvavebul asakobriv jgufebSi sefsisis maxasiaTeblebi
savaraudo sefsisis mqone pacientebis sawyis etapze mkurnaloba
virusuli infeqciebis gamovlinebebi, mkurnaloba, Semdgomi dispozicia da imunizacia
yvelaze xSiri protozouli daavadebebis mimdinareobis xangrZlivoba, gadamtanis gansazRvra da mkurnaloba
Tirkmlis daavadebebis mizezebi, gamovlinebebi, sawyisi mkurnaloba da dispozicia
renaluri sistemis infeqciebis ZiriTadi etiologiuri faqtorebi, Sesabamisi movla da dispozicia
Tirkmlis ukmarisobis ZiriTadi mizezebi, metaboluri gamovlinebebi, mkurnaloba da dispozicia
dializiT mkurnalobis xSiri garTulebebi da gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi moxvedril pacientebSi maTi manifestacia
mJava-tutovani darRvevebis etiologia, da am darRvevebis mqone pacientebis Sefaseba da mkurnaloba
siTxisa da eleqtrolitebis
38
anomaliebis etiologia, manifestacia da mkurnaloba
glukozis metabolizmis darRvevebis gamovlinebebi da aseTi pacientebis movla, mkurnaloba da dispozicia
xSiri endokrinuli paTologiebis gamovlinebis sawyis etapze Sefaseba, marTva da dispozicia
mZime malnutriciis darRvevebis mqone pacientebis mwvave etapze mkurnaloba
sasunTqi sistemis infeqciebis gamomwvevi agentebi, gamovlinebi, pacientebis Sefaseba da Semdgomi dispozicia
sasunTqi gzebis mwvave da qronikuli daavadebebis etiologia, manifestacia da mkurnaloba
pulmonuri emboliis risk-faqtorebis gamovlineba da Sesabamisi mkurnaloba
gul-mkerdis moculobiTi procesebis gamovlineba, movla, mkurnaloba da Sesabamisi dispozicia
qronikuli granulomatozis gamovlineba, movla, mkurnaloba, da pacientTa Semdgomi dispozicia
pulmonuri hipertenziis gamovlineba, pacientTa movla, mkurnaloba da maTi Semdgomi dispozicia
limfuri sistemis paTologiis mqone pacientebis Sesabamisi Sefaseba
sisxlmbadi sistemis avTvisebiani paTologiebis gamovlineba, mkurnaloba da maTi Semdgomi dispozicia
zrdasrulebSi respiratoruli
39
distresis sindromi da multiorganuli ukmarisobis etiologia, diagnostika da mkurnaloba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ msmenelis Sefaseba zemoT moyvanili yvela aspeqtis Sesabamisad.
muxli 10. moduli 1.4. modulis dasaxeleba - pediatria. xangrZlivoba – 2 Tve
1. modulis mizani:a) gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi moxvedrili axalSobilebis da bavSvebis
mwvave da qronikuli daavadebebis diagnostikisa da urgentuli marTvis Seswavla;b) gadaudebeli daxmarebis ganyofilebaSi ginekologiuri daavadebebis
diagnostikisa da urgentuli mkurnalobis, pacientis Semdgomi dispoziciis Seswavla;g) orsulobis gadaudebeli garTulebebis diაgnostirebisa da marTvis unaris
gamomuSaveba.2. modulis amocanebia:
a) axalSobilTa/bavSvTa reanimaciis unar/Cvevebis gamomuSaveba;b) Sesabamisi pediatriuli anamnezis Segrovebisa da fizikaluri gamokvlevebis
ganxorcielebis unaris gamomuSaveba;g) bavSvebSi cxelebisa da infeqciebis etiologiis, mniSvnelobisa da mkurnalobis
Seswavla;d) bavSvebSi muclis Rrus daavadebebTan dakavSirebuli garTulebebis,
gamovlinebebisa da mniSvnelobis Seswavla;e) bavSvebSi nevrologiuri gadaudebeli mdgomareobebis etiologiisa da
mkurnalobis Seswavla;v) bavSvebSi siTxisa da eleqtrolitebis balansis fiziologiisa da misi darRvevis
marTvis Seswavla;z) bavSvTa tramvuli dazianebis specifikis Seswavla;T) pediatriuli kardiolodiuri gadaudebeli mdgomareobebis gamovlinebebisa da
mkurnalobis Seswavla;i) bavSvebSi respiraciuli sistemis daavadebebis paTofiziologiis, etiologiisa da mkurnalobis Seswavla;k) bavSvebSi xSiri gadaudebeli/saswrafo endokrinuli da hematologiuri
daavadebebis paTofiziologiis, etiologiisa da mkurnalobis Seswavla;l) bavSvebSi xSiri gadaudebeli/saswrafo ginekologiuri da urologiuri
mdgomareobebis paTofiziologiis, etiologiisa da mkurnalobis Seswavla;m) bavSvebSi orTopediuli da rbili qsovilebis dazianebis diagnostirebisa da swori
mkurnalobis Seswavla;n) bavSvebSi xSiri dermatologiuri daavadebebisa da sistemuri daavadebebis
dermatologiuri gamovlinebebis Seswavla;o) bavSvebSi Tavisa da kisris xSiri da/an mZime dazianebebis diagnostirebisa da
mkurnalobis Seswavla.3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis
raodenoba:
40
Teoriuli kursi profesiuli unar-
Cvevebi
Sesasrulebeli
manipulaciis
raodenoba
davaleba
Ppediatria sasunTqi gzebis marTvagadaudebeli daxmarebisTvis
saWiro medikamentebisSesabamisi dozireba
sxvadasxva asakis bavSvebSi cxelebis mniSvneloba
bavSvobis asakis xSiri infeqciuri daavadebebi, maTSoris meningitis, sefsisis, pnevmoniis, saSarde sistemis infeqciebis da baqterieბis Sesabamisi Sefaseba da mkurnaloba
bavSvebSi gastrointestinuri traqtis da muclis Rrus xSiri da/an mZime daavadebebis, maTSoris gastroenteritebis, mekelisdivertikulis, anafilaqtoiduri purpuris da apendicitis, paTofiziologia da gamovlinebebi
pediatriul pacientebSi muclis areSi moculobiTi warmonaqmnebi sdiferencireba da winaswari Sefaseba
bavSvebSi febriluri da afebriluri krunCxvebis swori marTva
reies sindromihidrocefalia, misi diferenciuli
diagnostika, nevrologiuri Suntis problemebis mkurnaloba da marTva
bavSvebSi dehidraciis dros siTxisa da eleqtrolitebis saWiro raodenobis gamoTvla
bavSvebTan cudi damokidebulebis da/an maTi uaryofis/mitovebis savaraudo SemTxvevebis marTva
bavSvebSi tramvis dros
pediatriuli pacientis anamnezis Sekreba;fizikaluri gamokvleva; gamokvlevebis dagegmareba da miRebuli Sedegebis Sefaseba; sawyisi mkurnaloba; pacientis Semdgomi dispoziciis gansazRvra; Sesabamisi rCeva-darigebebis gansazRvra
bavSvTa/axalSobilTa endotraqeuli intubacia 30.
i/v manipulaciebi (maT Soris venopunqtura, ZvalSi ineqcia) 30.
lumbaluri punqcia 10.
zeda sasunTqi gzebidan ucxo sxeulebis mocileba 2.
sxvadasxva lokalizaciis pediatriuli motexilobebis rentgenogramis interpretacia da
damoukidebeli muSaoba literaturasTan
praqtikuli muSaoba pacientTan, SemTxvevebis ganxilva,referatebi, saleqcio masalis momzadeba
41
reanimaciabavSvebSi sxvadasxva xarisxis
damwvroba da misi mkurnalobabavSvebSi xSiri disriTmiebi, maTi
diagnostika da mkurnalobacianozuri da aracianozuri gulis
daavadebebis tipebi, maTi garTulebebi da mkurnaloba
bavSvTa gulmkerdis rentgenogramis interpretacia
im pacientebis gansazRvra, romelTac revmatiuli cxelebis an qvemwvave baqteriuli endokarditis gamo esaWiroebaT profilaqtika
bavSvebSi SegubebiTi ukmarisobis deferencireba da Sesabamisi mkurnaloba
bavSvebSi sasunTqi sistemis anatomia da fiziologia
pikuri nakadis gansazRvra, puls oqsimetris da amosunTqvis boloSi CO2–s gansazRvra
zeda sasunTqi gzebis infeqciebisas savaraudo epiglotitis marTva
lateraluri kisris rbili qsovilebis rentgenogramis swori interpretacia
qveda da zeda sasunTqi sistemis daavadebebis, maT Soris asTma, bronqioliti, mukoviscidozi, pnevmonia etiologia da marTva
zeda sasunTq gzebSi ucxo sxeulebis swori diagnostika da menejmenti da qveda sasunTqi gzebis ucxo sxeulebis mqone pacientebis dispozicia
bavSvebSi anemiis etiologiabavSvebSi sisxldenebis
diferenciuli diagnostika da Sefaseba
testikuluri daavadebebis, maT Soris Semogrexis da epididimitis Sefaseba da mkurnaloba
sxvadasxva lokalizaciis pediatriuli motexilobebis rentgenogramis interpretacia da artaSanis
artaSanis dadeba.
saxsarSi amovardnilobebis Casma.
rbili qsovilis infiltratebis gaxsna da drenireba – 10.
42
dadebis teqnika rbili qsovilis infeqciebis etiologia
da mkurnaloba da maTi gaxsnisa da drenirebis unari
bavSvebSi egzanTemebis swori diagnostika, maT Soris wiTela, wiTura, Cutyvavila, pitiriazi, infeqciuri eriTema
yurebis, cxvirisa da yelis gamokvlevevebis Catareba da interpretacia
bavSvebSi saxis da Tvalis infeqciebi da maTi sawyisi mkurnaloba
neonataluri Sokis mizezebi da axalSobilTa reanimaciis, aseve endotraqeuli intubaciis Catarebis unaris demonstrireba
axalSobilTa uecari sikvdilis sindromis niSnebi da diferencireba, ojaxis mxardaWera
susti axalSobilebisa da bavSvebis (poliomieliti, botulizmi, Landry-Guillain-Barre-s sindromi) diferenciuli diagnostika da mkurnaloba
bavSvebSi xSiri mowamvlebi da maTi mkurnaloba
CaZiruli/damxrCvali bavSvis marTva
bavSvebSi ucxo sxeulebis gadaylapvis dros marTva, garTulebebi, diagnostikis safexurebi da mkurnaloba
bavSvebSi kuW-nawlavis zeda da qveda traqtidan sisxldenebis diferenciuli diagnostika, Sefaseba da mkurnaloba
bavSvebSi renaluri ukmarisobis an anuriis diferenciuli diagnostika da Sefaseba
sinkopes mqone bavSvebis Sefaseba da misi diferenciuli diagnozi
kavazakis daavadebis niSnebi, simptomebi, mkurnaloba da garTulebebi
43
bavSvebSi abdominuri da vaginaluri sisxldenis diferenciuli diagnozi
Secvlili mentaluri statusis mqone bavSvis Sefaseba da mkurnaloba da Tavis tvinis kompiuteruli tomografiis interpretacia
sazardulis Tiaqris mkurnalobis teqnika
gardamavali sinovitebis da septiuri saxsris gamovlinebebsa da diagnostikuri testebis Sedegebs Soris diferencireba da mkurnaloba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ msmenelis Sefaseba zemoT moyvanili yvela aspeqtis Sesabamisad.
თავი III - პროფესიული მზადების II წელი
muxli 11. moduli 2.1. modulis dasaxeleba - zogadi reanimacia. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis mizania momavali eqim-toqsikologis mier intensiuri Terapiisa da zogadi reanimaciis Teoriuli da praqtikuli sakiTxebis Seswavla, radganac nebismieri mwvave mowamvla ganixileba rogorc ,,qimiuri travma" da, aqedan gamomdinare, mowamlulTa didi umravlesoba saWiroebs reanimaciul RonisZiebaTa ერთობლიობას.
2. modulis amocanebi - modulis amocanas warmoadgens eqim-toqsikologis praqtikuli moRvaweobisaTvis aucilebel intensiuri reanimaciul RonisZiebaTa aTviseba. zogadi reanimaciis modulis gavlisas rezidentma unda Seiswavlos da SesZlos damoukideblad ganaxorcielos organizmis siTxe-marilovani, naxSirwylebis, cilebis, cximebis cvlis koreqcia, ugono mdgomareobebis diferencireba, mkurnaloba, sasicocxlo organoTa funqciebis xelovnuri Canacvleba, sunTqvisa da gul-sisxlZarRvTa mwvave ukmarisobis, Sokis diagnostika da mkurnaloba, filtvebis xelovnuri ventilaciis marTebuli warmarTva, sasunTq reanimaciasa da gul-sisxlZa rRvTa reanimaciaSi gamoyenebuli ZiriTadi meTodebi, iseTebi, rogoricaa zemo sasunTqi gzebis ganvladobis aRdgena, traqeis intubacia, gulis arapirdapiri masaJi, defibrilacia da a.S.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
NTeoriuli kursi Pprofesiuli unar-
Cvevebi da Sesasrulebeli mani-
Ddavaleba
44
pulaciebis raodenoba
1,1 reanimaciis definicia.1..2 reanimaciis istoriaTerminalur mdgomareobaTa zogadi daxasiaTebakvdomis paTofizio lo gia1.3 reanimaciel RonisZiebaTa Catarebis ZiriTadi principi safarismixedviT.sunTqviTi reanimacia.gul-sisxlZarRvTa reanimacia, neiroreanimacia.Soki.koma.1.8 reanimaciuli RonisZiebebi mwvave sunTqviTi ukmarisobis SemTxvevaSi1.9 reanimaciuli RonisZiebebi gulis uecarigaCerebis SemTxvevaSi.2.0 transfuziuli Terapiis zogadi principebi.2.1 transfuziuli Terapiis Cvenebebi, meTodebi, garTulebebi.2.2. intensiur TerapiaSigamoyenebuli samkurnalo saSualebebi.2.2 metabolur darRvevaTa koreqciis zogadi principebi.3. oqsigenoTerapiis ZiriTadi principebi.4. reanimaciaSi gamoyenebuli ZiriTadi samkurnalo saSualebebi5. Soki.5.1anafilaqsiuri Sokis, 5.2 egzotoqsiuri Sokis,5.3 hemoragiuli Sokis, 5.4 kardiogenuli Sokis,5.5 damwvrobiTi Sokis diagnostika da mkurna loba.6.koma.komis saxeebi. maTi diagnostika da mkurnalo ba6.1. aradiferencirebuli komis da misi garTule bebis diagnostika,mkurnaloba
magistralur sisxlZarRvTa kaTeterizacia – 10.laviwqveSa venis, barZayis venis, sauRle venis kaTeterizaciis Cvenebebi, winaaRmdegCvenebebi, teqnika,garTulebebis diagnostika da mkurnaloba – 10.arteriebis punqcia,Cvenebebi, winaaRmdegCvenebebi, meTodika, teqnika. garTulebebis diagnostika da mkurnaloba – 15.
infuzioTerapiismoculobis da komponentebisgaangariSeba - 10.organizmis siTxe-marilovani cvlis koreqcia – 5.organizmis naxSirwylebis, cilebisa da cximebis cvlis koreqcia – 5.xelovnuri kveba. Cvenebebi,winaaRmdegCvenebebis gansazRvra, meTodika, garTulebebi – 20.
medikamentebis intrakardiuli Seyvana – 5.
kardiomonitoruli meTva lyureob
Pპrezentacia
45
teqnika, aparatura da damoukideblad Catareba pulsoqsimetria – 5.
gulis arapirdapiri masaJis teqnika, eleqtro impulsuri Terapia: defibrilacia, kardioversia – 10.
gulis gaCerebis mkurnalobis kompleqsuri meTodika – 15.
sasunTqi gzebis gamtarobis uzrunvelyofa,sasules intubaciis teqnika – 10.
filtvebis xelovnuri ventilacia. Cvenebebi, teqnika, garTulebebis diagnostika da mkurnaloba- 10nazo-gastraluri zondireba – 10.Sardis buStis kaTeterizacia 10.
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, moxseneba, testi -1 jer TveSi. 5.literaturis nusxa:
ა) savaldebuloAliteratura - ზ. ხელაძე „კრიტიკული მედიცინა“ თბილისი 2010;
ბ) rekomendirebuli literaturა:
ბ.ა) НатансонМайклНейроанестезияиздательствоПанфилова 2013;ბ.ბ) Черний В.И. Рациональная инфузионная терапия Донецк 2012;ბ.გ) Рагимов А.А. Трансфузиология: национальное руководство с CDГЭОТАР-Медиа
46
2012;ბ.დ)П.Марино. «Интенсивная терапия». М.: ГЭОТАР-медиа, 2010;ბ.ე) Крылов В.В., Петриков С.С. Анестезиологияи реаниматология 2010;ბ.ვ) Крылов В. В. Нейрореанимация. Практическое руководство 2010;ბ.ზ) Ю .С. Алексанлрович В.И. Гордеев Оценочные и прогностические шкалы в медицине критических состоянии 2010;ბ.თ) )Жданов Г. Г., Зильбер А. П. Реанимация и интенсивная терапия: учебник2007;ბ.ი) ) Харрисон: Неотложная помощь, интенсивная терапия и реанимация (пер.санг)Медицина. 2005;ბ.კ)M.C. Colguhoun, A.J. Handley and T.R Evans ABC of Resuscitation.BMJ Publishing Group 2004;A
ბ.ლ) J Handley a T R vanCare of the Intubated Emergency Department PatientSamantha Wood MDa and Michael E. Winters MD, FAAEM, FACEP. J Emerj Medicine 2010.
გ) იnternet resursebi:^გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom;გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine;გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine;გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine;გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess;გ.ვ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicinehttp://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines;გ.ზ) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine;გ.თ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 12. moduli 2.2. modulis dasaxeleba - nevrologia da neiroreanimacia. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani –Seaswavlos rezidents nervuli sistemis daavadebebis diagnostika da mkurnaloba, diferencireba amis garda modulis mizania rezidentisaTvis alkoholuri Tu medikamenturi mwvave intoqsikaciis SemTxvevaSi nervuli sistemis pirveladi dazianebis simZimis xarisxis dadgena, diagnostika da mkurnaloba.
2. modulis amocanebia - modulis amocanas warmoadgens rezidentis mier ZiriTad nevrologiur simptomTa da sindromTa klinikis, diagnostikis (maT Soris laboratoriuli da instrumentuli) Tanamedrove meTodebis daufleba, raTa man SesZlos intoqsikaciis Sedegad ganviTarebul nervuli sistemis dazianebis toqsikosindromis diferencireba iseTi paTologiebisagan rogorebicaa cerebruli\koma, krunCxviTi sindromi, encefalopaTia da a.S. riTac Tavidan iqneba acilebuli mkurnalobis arasrulfasovani taqtika.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
Teoriuli kursi profesiuli unar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis
davaleb
47
raodenoba3.1 Tavistkivili3.2 Tavbrusxveva3.3 cnobierebis daTrgunva3.4 epilefsia3.5 tvinis sikvdili3.6 encefalopaTia3.7 metaboluri darRvevebi3.8 qala-tvinis Seryeva3.9 Tavis tvinis SeSupeba3.10Tavis tvinSi sisxlis mimoqcevis mwvave moSla3.11 Tavis tvinis moculobiTპrocesebi3.12gadaudebeli mdgomareobeba nevrologiaSi3.13 nevrologiaSi gamoyenebulireanimaciulimeTodebineiroreanimacia
cnobierebis donis SefasebaTvalis gugis formis, zomis da sinaTlezereaqciis Sefasebasaxis simetriis Sefaseba, ylapvis, fonaciis Sefaseba - 15.moZraobis sifarTis da Zalis Sefaseba kidurebSi – 15.
myes-ZvalTa da kanis refleqsebis gamokvleva – 15.
mgrZnobelobis Sefaseba - 15
meningealuri simptomebis Sefaseba – 15.
paTologiuri refleqsebis Sefaseba - 15
prezentaciebis analizi
referati
moxseneba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ diskusia, referati, moxseneba, konferenciebSi monawileoba - 1 jer TveSi. 5. literaturis nusxa:a) m. janeliZe ,,klinikuri nevrologia” 2009;b) n.ninua, i.veruleiSvili ,,zogadi nevrologia”-2002;გ) J. Biller ,,Practical Neurology” 2005;
დ) M. Samuels ,,Neurology” 1997;ე) Натансон Майкл Нейроанестезия издательство Панфилова 2013;ვ) Черний В.И. Рациональная инфузионная терапия Донецк 2012;ზ) Рагимов А.А. Трансфузиология: национальное руководство с CDГЭОТАР-Медиа 2012;თ) Крылов В. В. Нейрореанимация. Практическое руководство 2010;ი) П.Марино. «Интенсивная терапия». М.: ГЭОТАР-медиа, 2010;კ) Ю .С. Алексанлрович В.И. Гордеев Оценочные и прогностические шкалы в медицине критических состоянии 2010; ლ) ThanviBR,TreadwellSD;მ) Cannabis and stroke: is therealink? PostgradMedJ2009; Харрисон: Неотложная помощь, интенсивная терапия и реанимация (пер.санг) Медицина. 2005;ნ) M.C. Colguhoun, A.J. Handley and T.R Evans ABC of Resuscitation. BMJ Publishing Group 2004 J Handley a T R van;
48
ო) Скоромец А.А.;პ) Нервныеболезни: учебноепособие / А. А. Скоромец, А. П. Скоромец, Т. А.; ჟ) Скоромец. - М: МЕДпресс-информ, 2005. - 544 с.;რ) СуслинаЗ.А.;ს) Сосудистыезаболеванияголовногомозга.Эпидемиология.Основыпрофилактики / З; ტ) А. Суслина, Ю. Я. Варакин, Н. В. Верещагин. - М: МЕДпресс-информ, 2006. – 256;უ) Яхно Н.Н.;ფ) Общаяневрология: учебноепособиедлястудентовмед. вуз. / Н. Н. Яхно, В. А.; ქ) Парфенов. - М.: МИА, 2006. - 200с.;ქ) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom;ღ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine;ყ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine;შ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlჩ) The Internet Journal of Emergency Medicine http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; ც) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess;ძ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicinehttp://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm ; წ) Clinical Practice Guidelines.http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine.
muxli 13. moduli 2.3. modulis dasaxeleba - narkologia. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizania:a) Seaswavlos eqim-toqsikologebs Semdegi sakiTxebi:ა.ა) wamaldamokidebulebis, rogorc biofsiqosocialuri daavadebis etiologiuri
faqtorebi da paTogenezuri meqanizmebi; ა.ბ) narkomaniis, toqsikomaniis, qronikuli alkoholizmis დiagnostikis,
mkurnalobisa da profilaqtikis meTodebi;ა.გ) fsiqoaqtiuri nivTierebebis moxmarebiT gamowveul mwvave da
qronikuli darRvevebis, gadaudebeli mdgomareobebis diagnostirebisa da diferencialuri diagnostirebis, mkurnalobisa da reabilitaciis Tanamedrove meTodebi;
ა.დ) Tanamedrove midgomebi wamaldamokidebulebis fsiqodiagnostikasa da fsiqoTerapiaSi;
ა.ე) wamaldamokidebulebis zianis Semcirebis principebi; wamaldamokidეbulebis profilaqtikisa da epidzedamxedvelobis principebi; ნაrkologiuri daavadebebis adreuli gamovlinebis principebis aucilebeli sakanonmdeblo baza. 2. modulis amocanebi - toqsikomaniis da qronikuli alkoholizmis ZiriTadi simptomebisa da sindromebis gamovlenis unar-Cvevebis SeZena, avadmyofis klinikuri gamokvlevis meTodebis daufleba; gansakuTrebiT ki iseT xSir paTologiur mdgomareobaTa diagnostika da diferenciuli diagnostika, rogorebicaa alkoholis moxmarebis Sedegad gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobani, opoidebis moxmarebis Sedegad gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobani; aseve
49
mniSvnelovania ormagi diagnozis dadasturebis amocana da Zalze mniSvnelovan amocanas warmoadgens narkotikuli Trobis (qronikuli narkomania) da mwvave narkotikuli intoqsikaciis diferencireba nervuli sistemis dazianebis sindromiT mimdinare sxva mwvave mizezebTan, xolo zogadad – narkologiuri da toqsikologiuri samsaxurebis urTierTda-mokidebulebis problema.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebisraodenoba:
Teoriuli kursiprofesiuli unar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
narkologiis sagani da amocanebi; damokidebule-bis cneba da saxeebi; wamaldamokidebulebis Camoyalibebis mizezebi;
saqarTveloSi wamaldamo-kidebulebis gavrcelebis Taviseburebebi;
wamalamokidebulebis diagnostikis principebi.
narkomaniis, toqsikomaniis da qronikuli alkoholizmis Ziri-Tadi simptomebisa da sindrome-bis gamovlenა - 15.
narkologiuri daxmarebissamedicino, eTikuri da iuridiuli aspeqtebi - 10.
profilaqtikis, eqspertizis, diagnostikisa da mkurnalobis meTodebi narkologiaSi - 10.
referati, moxseneba
referati, moxseneba
sedaciuri da saZile saSualebebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostiკis, mkurnalobisa da reabilita ciis principebi
mwvave narkotikuli intoqsikaciis diferencireba nervulisistemis dazianebis sindromiT mimdinare sxva mwvave mizezebTan – 10.
referati, moxseneba
alkoholis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostirebis, mkurnalobisa da reabilitaciis principebi;
alkoholis moxmarebis Sedegad gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis, opoidebis moxmarebis Sedegad gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis diagnostika da mkurnaloba – 10.alkoholuri fsiqozebisdiagnostika da mkurnalo ba.narkomaniis, toqsikomaniis,diagnostika da mkurnalobanarkomaniiTa da toqsikomaniiT ganpirobebuli fsiqozebis da gadaudebeli
referati, moxseneba
50
mdgomareobebis diagnostika da mkurnaloba – 10.
kanabinoidebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostikis,mkurnalobisa da reabilitaciis principebi;
kanabinoidebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagno stikis, mkurnalobisa da reabilitacia
referati, moxseneba
opioidebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostirebis, mkurnalobisa da reabili taciis principebi;
CanacvlebiTi Terapiada ineqciuri narkotikebis moxmarebasTan dakavSirebuli daavadebebis profilaqtika narkomanebSi;
opioidebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostika da mkurnaloba
stimulatorebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostirebis, mkurnalobisa da reabilitaciis principebi;
stimulatorebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostika da mkurnaloba
halucinogenebis da aqroladi gamxsnelebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostirebis, mkurnalobisa da reabilitaciis principebi;
halucinogenebis da aqroladi gamxsnelebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostika da mkurnaloba
fsiqoaqtiuri nivTierebebis moxmarebiT gamow-veuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostirebis, mkurnalobisa da reabilitaciis principebs;
fsiqoaqtiuri nivTierebebis moxmarebiT gamowveuli fsiqikuri da qceviTi aSlilobebis adreuli diagnostika da mkurnaloba
wamaldamokidebulebi 51
eTikuri, fsiqosocialuri da moraluri principebi
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ diskusia, referati, moxseneba, konferenciebSi monawileoba - 1-jer kviraSi.
5. aucilebeli da rekomendebuli literatura: a) aucilebeli literatura: a.a) narkologia - saxelmZRvanelo studentebisa da eqimebisaTvis (red.. g.
leJava), Tbilisi, 2001wa.b) a. gamyreliZe, n. nikolaiSvili – fsiqoaqtiuri nivTierebebi, I da II tomi,
Tbilisi, 2002 da 2004 ww.a.g) a. gamyreliZe, n. nikolaiSvili - fsiqiatriuli enciklopedia, Tbilisi, 1999 w.;
b) rekomendebuli literatura:b.a) gamyreliZe, T.kobiZe, T.cxvaraZe – mowamvlaTa simptomuri
diagnostika, Tbilisi, 2006w. 0b.b) n. ivaneci – saxelmZRvanelo narkologiaSi (rusul enaze) b.g) morozovi – alkoholizmi (rusul enaze), moskovi, 2003b.d) Sabanovi – narkologiis safuZvlebi (rusul enaze), moskovi, 2002 w.b.e) opioiduri damokidebulebis fsiqosocialur daxmarebasTan kombinireuli
farmakologiuri mkurnalobis saxelmZRvanelo (red. x. TodaZe), Tbilisi, 2009wb.v) r. maldonado – wamaldamokidebulebis molekuluri biologia, 2003 w.
(inglisur enaze)b.z) i.k sideli, m. vize – preparatebisa da membranis urTierTqmedeba, 2002
(inglisur enaze) b.T) j.h. lovinsoni, p. ruisi, r. milmani – wamaldamokidebuleba, 2005 w.
(inglisur enaze)b.i) T. naneiSvili – sinafsi, Tbilisi, 2004 w.b.k) T. naneiSvili – fsiqofiziologia, Tbilisi, 2004
muxli 14. moduli 2.4. modulis dasaxeleba - laboratoriuli eqspres-analizebi. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani - klinikur toqsikologiaSi diagnostikuri Zieba xorcieldeba ramodenime meTodis gamoyenebiT: subieqturi, obieqturi, klinikuri, laboratoriuli da instrumentuli. maT Soris Zalian didia labora-toriul gamokvlevaTa roli, magram ara zogadad laboratoriuli analizebis, aramed saxeldobr eqspres-analizebis. saqme imaSia rom mwvave mowamvla metad dinamiuri procesia da laboratoriul monacemebs mniSvneloba aqvs mxolod mis adreul toqsikogenur stadiaSi, amitom yvela analizi unda atarebdes eqspresul xasiaTs. es exeba sisxlis zogad analizs, Sardis zogad analizs, ZiriTad bioqimiur gamokvlevebs da aseve im mcirericxovan toqsikoqimiur gamokvlevebs, romlebic keTdeba i.javaxiSvilis sax. universitetis centralur laboratoriaSi. 2. modulis amocanebi _ klinikuri analizebidan rezidentis upirvelesi amocanaa sisxlisa da Sardis eqspres-analizebis Catarebis Cvevis gamomuSaveba (hemoglobini, sisxlis formiani elementebi, leikocituri formula, eds da a.S.) da miRebuli Sedegebis interpretacia. dazianebis, saWmlis momnelebeli traqtis dazianebis, parenqimul organoTa dazianebis, sisxlis dazianebis) da aqedan
52
gamomdinare, dauniSnos adeqvaturi mkurnaloba. Sardis eqspres-analizi – xvedriTi wona, naleqis mikroskopia, paTologiur minarevTa arseboba. unda SeeZlos sisxlisa da Sardis eqspres-analizebis safuZvelze rig SemTxvevebSi Sxamis jgufobrivi kuTvnilebis gansazRvra. bioqimiuri eqspres-analizebi – bilirubini da misi fraqciebi sisxlSi, kreatinini da Sardovana, amiaki, ZiriTadi fermentebi. aseve qolinesTerazas aqtivobis gansazRvra bioqimiuri meTodiT. toqsikoqimiuri eqspres-gamokvlevebidan aucilebelia mxuTavi airiTa da meThemoglobin warmomqmnelebiT mwvave mowamvlis sadiagnostiko meTodebis aTviseba – sisxlSi karboqsihemoglobinisa da meThemoglobinis gansazRvra. yvela zemoTCamoTvlili analizis klinikuri interpretacia.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
Teoriuli kursi profesiuliunar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
1. sisxlis saerTo analizi da misi klinikuri mniSvneloba.2. sisxlis bioqimiurigamokvleva da misi klinikurimniSvneloba3. sisxlis toqsikoqimiuri analizi da misi klinikuri mniSvneloba4.Sardis saerToanalizi da misi klinikurimniSvnelobaSardis bioqimiurianalizi da misi klinikurimniSvneloba
sisxlisa eqspres-analizebis Catarebis Cvevis gamomuSaveba (hemoglobini, sisxlis formiani elementebi, hematokriti, leikocituri formula, eds da a.S.) da miRebuli Sedegebis inter- pretacia - 15.sisxlSi cilis Semcvelobis gansazRvra: saerTo cila, cilis fraqciebi – 15.
sisxlSi aracilovani SenaerTebis gamokvlevis meTodebis aTviseba da maTi Sedegebis interpre tacia – 15.
naxSirwRlebis gamokvlevis meTodebis aTviseba da maTi Sedegebis interpretacia – 15.
lipiduri cvlis gamokvlevis Sedegebis interpretacia – 15.
pigmenturi cvlis maCveneblebis interpretacia – 15.
fermentuli aqtivobis gansazRvris interpretacia – 10.
araorganuli naerTebisgansazRvris interpretacia.
referati, moxseneba
prezentaciebis analizi
53
sisxlis Sededebis sistemis gamokvlevis meTodebis aTviseba da maTi interpre tacia – 15.sisxlis toqsikoqimiuri gamokvleva: qolinesTerazas, karboqsihemoglobinisa da metThemoglobinis gansazRvris meTodikis gacnoba da interpret tacia - 15.Sardis klinikuri gamokvleva:Sardis saerTo analizis meTodika da Sedegebis interpretacia – 15.Sardis qimiuri analizis meTodebis aTviseba da maTiinterpretacia – 15.ganavlis gamokvleva farul sisxldenaze - 5.
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ reფerati, diskusia, konferencia-1-jer TveSi.
5. ლიტერატურის ნუსხა:a) m. xuciSvili ,,sisxlis da Sardis ,linikuri analizebi” 2008;ბ) R. Fanagan ,,Basic Analitical Toxicology” 2000;
გ) Guidelines. Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper.Ann ClinBiochem2002; 39:328;
დ) BorronSW, Arias JC; ე) Carbonmonoxide-induced status epilepticus inan adult. JBurnCareRes 2008;29: 559. CheeKJ,NilsonD,PartridgeR,HughesA,SunerS,SucovA,JayG. Finding needles in a haystack:
a case series of carbon monoxidepoisoningdetected using new technology in the emergencydepartment;
ვ) ClinToxicol2008;46:461-9. CoulangeM, Barthelemy A, Hug F, ThierryAL,deHaroL. Reliability of new pulse CO-
oximeter in victims of carbon monoxidepoisoning; ზ) UnderseaHyperbMed2008; 35:107-11; თ) Анализы: полныйсправочник / подред. Ю.Ю. Елисеева. - М: Эксмо, 2006. -
768с.; ი) Клиническаялабораторнаядиагностика: методическоепособие / сост.
В.Н.Ослопов [идр.]. - 3-еизд. - М: МЕДпресс-информ, 2005. - 64с.; კ) КвачА.С. Руководствоклабораторнымзанятиямпотоксикологическойхимии / А.
С. Квач, Е. В. Будко, В. Н. Кибец; ГОУВУНМЦ; КГМУМЗРФ. - Курск: КГМУ, 2004. - 128 с. - ISBN 5-7487-0859-0 : 2500;
ლ) Guidelines. Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper. Ann ClinBiochem2002; 39:328 http://acb.rsmjournals.com/cgi/content/abstract/39/4/328 ; მ) http://acb.rsmjournals.com/cgi/content/abstract/39/4/328; ნ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; ო)http://www.ispub.com/journal/
the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency
54
Medicine; პ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College
of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; ჟ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care
Medicinehttp://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine;
რ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005,https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 15. moduli 2.5. modulis dasaxeleba - klinikuri toqsikologia. warsuli da awmyo. Sxamisa da organizmis urTierTmoqmedeba. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – toqsikologiis, rogorc samedicino disciplinis Seswavlis dasawyisidanve rezidenti gaecnos toqsikologiis, rogorc erTerTi saeqimo uZvelesi specialobis ganviTarebis istorias. mas unda hqondes warmodgena iseT pirovnebebze, rogorebicaa medea, miTridate pontoeli da sxva. Yunda icnobdes avicenasa da Aarnold vinaxovskis samedicino traqtatebs. Mmodulis sawyis etapze gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces saqarTveloSi toqsikologiis ganviTarebas, misi warsulisa da awmyos Seswavlas. modulis meore nawili iTvaliswinebs Sxamisa da organizmis urTierTmoq medebis rTuli da mravalferovani procesis ganxilvas. rezidenti kargad unda gaecnos mwvave intoqsikaciis ori paTogenezuri fazis^ toqsikogenurisa da somatogenuris ganviTarebis meqanizmebsa da gamovlinebebs, gansakuTrebuli aqcentirebiT e.w. “letaluri sinTezis” procesebze, herlixisa da klarkis Teoriebze@”samizne ujredebisa” da “toqsikoreceptoris” Sesaxeb, mwvave mowamvlis ganviTarebis ZiriTad faqtorebs-sivrcobrivs, koncentraciulsa da droebrivs.
2. modulis amocanebia:a) modulis amocanebia rezidentma aiTvisos toqsikologiis istoria, pirvel
rigSi- saqarTveloSi misi ganviTarebis warsuli da awmyo, kargad gaiazros Sxamisa da organizmis urTierTmoqmedebis rTuli meqanizmebi, radgan sxva samedicino specialobebTan@gansxavebiT, mkurnaloba toqsikologiaSi (da maT Soris yvelaze efeqturic-abtiditiTerapia) mxolod mowamvlis paTogenezur principebzea damyarebuli;
b) modulis damTavrebis Semdeg rezidentma@unda SeZlos Seafasos toqsikogenuri faza da misi garTulebebi-Soki, asfiqsia, koma, sisxldena, da sxvა da aseve –somatogenuri faza da misi garTulebebi: pnevmonia, RviZlisa da Tirkmelebis mwvave ukmarisoba, trofikuli darRvevebi, sefsisi da sxvა;
g) man kargad unda gaacnobieros, rom intoqsikacia mowamvlis pirveli faziT ar mTavrdeba, rom mis Semdeg arsebuli e.w. “moCvenebiTi keTildReobis” xanmokle periodi ar niSnavs avadmyofis gamojanmrTelebas, radgan mas SeiZle orba mohyves zednaSeni garTulebebi, ramac SemdgomSi SeiZleba gamoiwvios avadmyofis sikvdili, an invalidizacia.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli davaleba
55
unar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
toqsikologiis, rogorc erTerTi saeqimo uZvelesi specialobis ganviTarebis istoria msofliosa da saqarTveloSi.
toqsikometriis ZiriTadi parametrebis: DL100, CL100,DL50, CL50 gansazRvra - 20
prezentacia
moxseneba
prezentaciebisanalizi
referati
1.2 mowamvlaTa epidemiologia. 10 yvelaze saSiSi mowamvla
organizmSi peroralu rad moxvedrili Sxamis toqsiurobis gamoangariSeba - 20
.3 ZiriTadi toqsikologiuri cnebebi da terminebi1.4 organizmSi Sxamis moxvedris gzebi. mwvave intiqsikaciis fazebi da maTi garTulebebi1.5 toqsikur nivTierebaTa moqmedebis meqanizmi.erlixisa da klarkis Teoriuli debulebebi.1.6 cnebebis,,samizne ujredi” da ,,toqsikoreceptori” mniSvneloba klinikurtoqsikologiaSi1.7 Sxamebis neiromediatoruli moqmedeba.1.8 mwvave mowamvlaTa gamomwvevi ZiriTadi mizezebi
organizmSi Sxamis toqsikurobis gamoangariSeba inhalaciuri mowamvlis SemTxvevaSi - 10.kanis gziT organizmSi moxvedrili Sxamis toqsikurobis gamoangariSebis aTviseba - 10.gaberis formulis gamoyenebis unaris gamomuSaveba inhalaciuri mowamvlebisas - 10.kumulaci is koeficientis gamoxatulobis mniSnelobis daufleba eqsperementuli mowamvlebisas 10.toqsikur nivTierebaTa zRvrulad dasaSvebi koncentraciis gansazRvra
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.5. literaturis nusxa:
a) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009;b) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi, 2005;გ) Гоксигендлер - Ядыипротивоядия 1998;
Б დ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;56
Л ე) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006;ვ) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.: Медицина, 2000; ზ) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр;თ) Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001;ი) Medicine, poison, and mystic potion: a personal perspective on paracetamol Louis Roche lecture, Stockholm, 2009. D. Nicholas Bateman, James Dear . Clinical Toxicology, February 2010, Vol. 48, No. 2, Pages 97-103;კ) Acute poisoning in adults in the years 1996-2001 treated in the Uludag University Hospital, Marmara Region, Turkey;ლ) Akkose S, Bulut M, Armagan E, Cebicci H, Fedakar R. Clin Toxicol 2005; 43: 105-9;მ) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez ; ნ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm ; ო) http://www.emedmag.com/ ; ჟ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine;რ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; ს) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess;ტ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine.
muxli 16. moduli 2.6. modulis dasaxeleba - mwave mowamvlaTa klasifikacia. ZiriTadi ტოქსიკოლოგიური sindromebi.xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – avadmyofis warmatebuli mkurnalobisaTvis klinikur toqsikologiaSi udidesi mniSvneloba Sxamis laboratoriul identifikacias, magram, vinaidan es yovelTvis ar aris SesaZlebeli saTanado teqnikuri aRWurvilobis ararsebobis gamo, aucilebeli xdeba Tundac intoqsikaciis gamomwvevi mizezis e.w. “jgufobrivi kuTvnilebis” dadgena. aRniSnulis misaRwevad nebismieri eqimi-toqsikologi kargad unda icnobdes Sxamebis SerCeviTi anu upiratesi moqmedebis principze dafuZnebul klasifikacias da modulis mizani swored am klasifikaciis Seswavla da misi praqtikul saqmianobaSi gamoyenebaa. 2. modulis amocanebi - modulis amocanas warmoadgens Sxamebis SerCeviTi anu upiratesi moqmedebis safuZvelze gamoyofili eqvsi paTologiuri sindromis anu “toqsikosindromebis” klinikur gamovlinebaTa, toqsikogenur da somatogenur fazebSi Sesabamis garTulebaTa, mimdi-nareobis variantebisa da gamosavalis kargi gaazrebaa. amave dros, Teoriuli codnis praqtikuli gamoyeneba avadmyofis sawolTan. amisTvis rezidenti unda daeuflos im klinikur, laboraტoriul, instrumentul da sxva meTodebs, romlebic miscemen mas saSualebas, rac SeiZleba swrafad daadginos konkretuli toqsikosindromis saxeoba (nervuli sistemis dazianebis, sasunTqi sistemis dazianebis, gul-sisxlZarRvTa sistemis dazianebis, saWmlis momnelebeli traqtis dazianebis, parenqimul organoTa dazianebis, sisxlis dazianebis) da aqedan gamomdinare, dauniSnos adeqvaturi mkurnaloba.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli Sesasrule davaleba
57
unar-Cvevebi beli manipulaciis raodenoba
mwvave mowamvlaTa klasifikaciebi
Sxamebis bioqimiuriKklasifikacia
JSD-10 klasifikacia
Sxamebis klasifikaciamaTi SerCeviTi moqmedebis mixedviT
mowamlul avadmyofTa subieqturi da obieqturi gamokvleva damoukideblad.mizandasaxuli anamnezi:inspeqcia, perkusia,palpacia, auskultacia, miRebul simptomTa da sindromTa semiotikis,(analizis,Sefasebis Cvevebis gamomuSaveba).ZiriTadi laboratoriuli analizebis (sisxl is da Sardis) aRebisaTvis saWiro unar-Cvevebis SeZena.avadmyofis gamokvlevis periodSi miRebul laboratoriuli analizebis Sefasebisa da maTi konkretul SemTxvevebTan Sedarebis unarisgamomuSaveba
20 SemTxveva
referati, moxseneba
paTologiuri sindromebi mwvave mowamvlaTa dros: ნervuli sistemis dazianebis sindromi.gul-sisxlZarRvTa sistemis dazianebis sindromi
sasunTqi sistemis organoTa dazianebis sindromi
RviZlisa da Tirkmelebis dazianebis sindromi
kuW-nawlavis traqtis dazianebis sindromi
prezentaciebi
referati
moxseneba
referati,
moxseneba
58
sisxlis dazianebis sindromi
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) აucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa:ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009;ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005;ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidotebi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005;ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 200;ა.ე) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977;
Б ა.ვ) адюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ა.ზ) уисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006;
ა.თ) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.: Медицина, 2000.ბ) sxva perioduli literaturaბ.ა) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр;ბ.ბ)Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред;ბ.გ) Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001.გ) internetresursebi:^
გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of
Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 17. moduli 2.7. modulis dasaxeleba - mwvave mowamvlaTa dagnostika.xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – mwvave mowamvlaTa diagnostikis maRal doneze codna mowamlul avadmyofTa warmatebuli mkurnalobis ZiriTadi pirobaa. eqimma-rezidentma unda Seiswavlos avadmyofis klinikuri fizikaluri Seswavlis meTodebi da gaeცnos kliniko-diagnostikur gamokvlevis meTodebs. dargis specifikurobis gaTvaliswinebiT didi yuradReba unda daeTmos anamnezis mizanmimarTul Segrovebas – e.w. “5W” s pirincipis safuZvelze. rezidenti aseve unda gaecnos zogierTi toqsikoqimiuri analizis warmoebis meTodikas, indikaciuri
59
meTodebisa an specilauri toqsikoqimiuri aparaturis meSveobiT, reზidents aseve saSualeba unda hqondes gaecnos toqsikologiur profilis avadmyofTa dignostikis iseTi aucilebel meTodebs, rogorebicaa endoskopia, rentgenologiuri gamokvleva, kompiuteruli tomografia da sxvა.
2. modulis amocanebia - modulis ZiriTad amocanaa eqim-toqsikologis mier toqsikologiuri profilis avadmyofis gamokvlevis im doniT aTviseba, rac warmoadgens misi mkurnalobis ZiriTad winapirobas. vinaidan toqsikologiuri profilis avadmyofis mkurnaloba metad specifikuria, diagnostika moiTxovs misi codnis maRal dones: rezidentma unda aTvisos diagnoზis dadgenisaTvis avadmyofis gamokvlevis iseTi meTodebi, rogorebicaa: toqsikologiuri anamnezis Segroveba, avadmyofis fizikaluri gamokvleva, laboratoriuli da instrumentuli meTodebi. rezidenturis damTavrebis Semdeg igi srulyofilad unda flobdes avadmyofis gamokvlevis meTodikas da SeeZlos maTi Sedegebis swori interpretacia.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli unar-Cvevebi Sesasrulebeli
manipulaciis raodenoba
davaleba
Mmowamlul avadmyofTasawyisi (mokle) Sefaseba da menejmenti.mizanmimarTuli anamnezis SegrovebaM5 w principis gamoyenebiT.mwvave mowamvlisa da misi garTulebebis diagnostiki saTvis gamoyenebuli klini kuri da instrumentuli diagnostikis meTodebi:eleqtroencefalografia(eeg) kompiuteruli tomogra fia, eleqtrokardiografia, endoskopia, rentgenografia, eqoskopia, pulsoqsimetria da maTi mniSvneloba mwvave mowamvlaTa diagnostikaSi
toqsikologiuri anamnezis Segroveba
ekg gadaReba dainterpretacia
endoskopiisSedegebis interprtacia
rentgenologiurmonacemTa interpretacia
eqoskopiullmonacemTa inter-pretacia
pulsoqsimetriisteqnikis aTviseba
TiToeuli 15referati,
moxseneba
prezentacia
mowamvlaTa laborato riuli diagnostika. mowamvlaTa toqsiko-qimiuri diagnostika, specifiuri toqsikologiuri gamokvlevebi (raodenobrivi da Tvisobrivi).sisxlis airovani Semadgen lobisa da pH is gansazRvris diagnostikuri mniSvneloba.
Kkompiuterulitomografiis monacemTa inter pretacia
kliniko-laboratoriul monacemTainterpretacia.bioqimiur datoqsikoqimiur
10
20
referati, moxseneba
60
gamokvlevaTa interpretacia
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa:
ა.ა) l. adeiSvili ,,mwvave mowamvlebis eqspres-analizi” 2004;ა.ბ) g. kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” 2009;ა.გ) T. kobiZe ,,mwvave mowamvlaTa diagnostika” 2006.
ბ) sxva perioduli literatura:
ბ. ა) CheeKJ,NilsonD,PartridgeR,HughesA,SunerS,SucovA,JayG. Finding needles in a haystack: a case series of carbon monoxidepoisoningdetected using new technology in the emergencydepartment;
ბ.ბ) ClinToxicol2008;46:461-9;ბ.გ) CoulangeM, Barthelemy A, Hug F, ThierryAL,deHaroL. Reliability of newpulse CO-oximeter in victims of carbon monoxidepoisoning;ბ.დ) UnderseaHyperbMed2008; 35:107-11;ბ.ე) Анализы: полный справочник / под ред. Ю.Ю. Елисеева. - М: Эксмо, 2006;ბ.ვ) Клиническая лабораторная диагностика: методическое пособие / сост. В.Н.Ослопов [и др.]. - 3-е изд. - М: МЕДпресс-информ, 2005;ბ.ზ) Квач А.С. Руководство к лабораторным занятиям по токсикологической химии / А. С. Квач, Е. В. Будко, В. Н. Кибец; ГОУ ВУНМЦ; КГМУ МЗ РФ. - Курск: КГМУ, 2004. - 128 с. - ISBN 5-7487-0859-0 : 25,00;ბ.თ) Guidelines. Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper.
Ann ClinBiochem2002; 39:328 http://acb.rsmjournals.com/cgi/content/abstract/39/4/328 .
muxli 18. moduli 2.8. modulis dasaxeleba - mwvave mowamvlaTa mkurnalobis zogadi principebi.xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – TiToeuli mwvave mowamvla ganixileba rogroc “qimiuri travma”, amitom mkurnaloba unda iyos gadaudebeli da adeqvaturi. aqedan gamomdinare, modulis mizania rezidentma aiTvisos mwvave mowamvlaTa mkurnalobis ZiriTadi principebi, daeuflos efeqturi mkurnalobisaTvis aucilebel yvela manipulacias, SesZos yovel konkretul SemTxvevas miusadagos mkurnalobis yvelaze efeqturi forma, kargad gaacnobieros mwvave mowamvlis toqsikogenuri da somatogenuri fazebis mkurnalobaSi arsebuli gansxavevba.
2. modulis amocanebi - mwvave mowamvlaTa mkurnalobis თanamedrove meTodebi metad gansxvavebulia erTmaneTisagan: zogadi detoqsikacia, antidoturi mkurnaloba, simptomuri mkurnaloba eqstrakorporaluri detoqsikacia. rezidentma zedmiwevniT myarad unda SeiTvisos kuWisa danawlavebis amorecxvis unar-Cveva, damoukideblad unda Caataros forsirebuli diurezis procedura, Seucdomlad unda asaxelebdes sxvadasxva SxamsawinaaRmdego antidotebs, maT dozirebebsa da gamoyenebis Taviseburebebs.Uunda hqondes unari damoukideblad imuSaos
61
organizmis eqstrakor poraluri detoqsikaciis meTodebis gamoyenebiT. Uunda flobdes eqstrakorporaluri detoqsikaciis CatarebisaTvis aucilebel magistralur sixlZarRvTa kaTeterizaciis teqnikas hemosorbciisa da plamaferezis, ultrafiltraciis ganxorcielebisaTvis, gansazRvros intoqsikaciis dros avadmyofisaTvis eqstrakororaluri detoqsikaciis aucileblobisa da yvela meTodis SerCevis (maT Soris – hemodializis Catarebis) kriteriumebi. saboloo jamSi modulis amocanaa mowაmluli avadmyofis kompleqsuri mkurnalobis unaris gamomuSaveba.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
toqsikologiur avadmyofTa ,,wayvanis” zogadi principebi:Sxamis Semdgomi absorb ciis Sewyveta.ukve absorbirebuliSxamis organizmidandaCqarebuli gamoyvana.simptomuri damxmareTerapia.
sistemuri antidotoTera pia.
Ggadaudebeli daxmareba. prioritetuli Mmoqmede bebi:avadmyofis sawyisi mdgomareobis Sefaseba da misi stabiliZacia.
vitalur funqciaTa darRvevis SemTxvevaSi reanimaciuli RonisZie bebi
.
Mmowamlul avadmyofTa mkurnalobisaTvisaucilebeli unar-Cvevebi.
kuWis amorecxva oro-gastruli zondiT – 15.
kuWis amorecxva nazo-gastraluri zondiT – 15.
enterosorbciis Cveenebisda ukuCvenebis damoukidebeli gansazRvra da enterosorbciis damoukidebeli Catareba – 15.
nawlavebibis gamorecxvismeTodikis aTviseba – 15.
nawlavebis lavaJi da nawlavuri dializis Catareba – 5.
forsirebuli diurezis Cveenebis da ukuCvenebis damoukidebeli gansazRvrada damoukidebeli Catareba – 20.
Sardis gatutianebisCveenebis da ukuCvenebis damoukidebeli gansazRvrada damoukidebeli Catareba. mZime mowamvliT avadmyofTa monitoringi – 15.
prezentacia
moxseneba
referati
organizmis bunebrivi detoq
62
sikaciis gaZlierebis meTodebi: kuWis amorecxva zon-diT, forsirebuli diurezi,nawlavebis gamorecxva,aqtivirebulib naxSiris da saRebinebeli saSualebebis gamoyeneba.nawlavuri dializi.mwvave mowamvlaTa mkurnalobis zogierTi axali meToditoqsikogenur da somatogenur fazebSi ganviTarebul garTulebaTa mkurnalobis Taviseburebebi (egzotoqsikuri Soki, koma da a.S.)sirTuleebi toqsikologiur avadmyofTa mkurnalobisas
avadmyofisaTvis antido-toTerapiis Cvenebis daukuCvenebis damoukidebeli gansazRvra.
antidotoTerapiis damoukidebeli Catareba –20.
referati,
moxseneba
prezentacia
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia – 1-jer TveSi.
5. literaturis nusxa: Aა) literaturis nusxa: ა.ა) T.kobiZe k.gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidotebi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005;
ა.ბ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003;ა.გ) “g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009;ა.დ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005;ა.ე) T.kobiZe gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002;ა.ვ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977;ა.ზ) Бадюгин И. С. «Экстремальная токсикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;ა.თ) Луис Дж. Линг соавт. «Секреты токсикологии». М., Санкт-Петербург. 2006;ა.ი) Лужников Е.А., Костомарова Л.Г. Острые отравления. Руководство для врачей.М.:Медицина,2000;ა.კ) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиус и др. Неотложная терапия острых отравлений и эндотоксикозов: Справочник. Под ред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001.
b) internetresursebi:^ბ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom;ბ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine;ბ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine;ბ.დ)http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.html ; ბ.ე) The Internet Journal of Emergency Medicine;
63
ბ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; ბ.ზ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess;ბ.თ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicinehttp://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines;ბ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicineბ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005;ბ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 19. moduli 2.9. modulis dasaxeleba - mwvave mowamvlaTa antidoturi Terapia da eqstrakorporaluri detoqsikacia. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – antidoturma saSualebebis gamoyenebam gadatrialeba moaxdina mwvave mowamvlaTa mkurnalobaSi, radgan medicinaSi Semoitana Sxamze pirdapiri an Tundac arapirdapiri moqmedebis saSualeba, anu safuZveli Cauyara mowamvlaTa paTogenezur Terapias. Amitom eqim-toqsikologisaTvis aucilebelia antidotur saSualebebis da antagonistTa gamoyenebis Cvenebis zedmiwevniT srulyofili codna, radgan TviT anridotebsac, maTi araswori gamoyenebis SemTxvevaSi SeuZlia avadmyofis mdgomareobis damZimeba TviT letalur gamosavlamde. modulis mizania rezidents gaacnos Tanamedrove antidotebi, maTi dayofa pirvel, meore, mesame da meoTxe jgufebad, maTi daniSvnis drosa da efeqturobaze. vinaidan sadReisod mwvave mowamvlis toqsikogenur fazaSi udidesi mniSvneloba eniWeba organizmiს detoqsikaciis eqstrakorporalur meTodebs, rezidenti kargad unda gaecnos iseT mniSvnelovan meTodebs, rogoricaa hemodializs, hemosorbcia, plazmoferezi da a.S. 2. modulis amocanebia - rezidenturis damTavrebis Semdeg eqim-toqsikologs
unda hqondes sruli warmodgena sadReisod arsebul antidotebsa da antagonistur saSualebebze, maT jgufur kuTvnilebaze, daniSvnis Cvenebebze, moqmedebis drosa da efeqturobaze. igi kargad unda flobdes da gaazrebuli hqondes iseTi mniSvnelovani da gavrcelebuli mowamvlebis antidoturi mkurnaloba, rogoricaa: fosfororganuli naerTebi, eTilis spiritი, mZime liTonebi, cianidebi, mxuTavi airi da sxva. aseve man unda SeiZinos eqstrakoroporaluri detoqsikaciis Catarebis aucilebeli unar-Cvevebi.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba: Teoriuli kursi profesiuli unar-Cvevebi Sesas
rulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
mwvave mowamvlaTa antidoturi mkurna
antidotoTerapiis saxeobisda moculobis gansazRvra,TiToeuli antidotis Cveneb 25
referati moxsene
64
lobis ZiriTadi prin-cipebi
is, winaaRmdegCvenebis, Tanamovlenebis gansazRvra yoveli konkretuli avadm yofisaTvis.antidotoTerapiis damoukideblad Catareba.
ba
organizmis xelovnuri detoqsikaciis meTodebi
hemodializis, ultrafilt aciis, hemodiafiltraciis,Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, garTulebebis gansazRvra da damoukideblad Catarebaperitonealuri dializis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, garTulebebis gansazRvra da damoukideblad Catareba
15prezentaciisanalizi
Tanamedrove antidotebi, maTi dayofa pirvel, meore,mesame da meoTxe jgufebad, maTi daniSvnis dro da efeqturoba, Cvenebebi, dozireba, Tanamovlenebi
plazmaferezis Cvenebis, winaaRmdegCvenebis, garTulebebis gansazRvrada damoukideblad Catarebasisxlis ultraiisferi dasxivebis, sisxlis eleqtro magnituri dasxivebis CvenebiswinaaRmdegCvenebis, garTule bebis gansazRvra damoukideb lad Cartareba
15 prezentaciis analizi
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: Aა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ვ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977; ა.ზ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ა.თ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006; ა.ი) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей.
65
М.: Медицина, 2000; ა.კ) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр.Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. ბ) sxva perioduli literatura: ბ.ა) Marraffa JM, Cohen V, Howland MA. Antidotes for toxicological emergencies: a practical review; ბ.ბ) Am J Health Syst Pharm 2012; 69: 199-212.SmollinCG.SmolinToxicology:pearlsandpitfallsintheuseof antidotesEmergMedClinNorthAm2010;28:149-61; ბ.გ) RajpalS,AliR,BhatnagarA,BhandariSK,MittalG.Clinicalandbioavailabilitystudiesofsublingually administeredatropinesulfate.AmJEmergMed 2010;28:143-50; ბ.დ) BoscoloM,AntonucciS,VolpeAR,CarmignaniM,DiGioacchinoM.
Acute mercuryintoxicationanduse ofchelatingagents.JBiolRegulHomeostAgents2009;23:217-23; ბ.ე) Expert consensus guidelines for stocking of antidotes in hospitals that provide emergency care.Dart RC,Borron SW,Caravati EM,Cobaugh DJ,Curry SC,Falk JL,Goldfrank L,Gorman SE,Groft S,Heard K,Miller K,Olson KR,O'Malley G,Seger D,Seifert SA,Sivilotti ML,Schaeffer T,Tomassoni AJ,Wise R,Bogdan GM,Alhelail M,Buchanan J,Hoppe J,Lavonas E,Mlynarchek S,Phua DH,Rhyee S,Varney S,Zosel AAnnals of Emergency Medicine, 01 September 2009, vol./is. 54/3(386-394); ბ.ვ) Therapeuticreview:fomepizole:acriticalassessmentofcurrent dosing recommendations. BesticM,Blackford M, Reed M. JClinPharmacol 2009; 49:130-7.(http://jcp.sagepub.com/content/vol49/issue2/); ბ.ზ) ChenYT,LiaoJW, HungDZ.Protectiveeffects offomepizoleon2chloroethanoltoxicity.HumExpToxicol 2010; ბ.თ) BuchananJ. Haemodialysis forlithiumpoisoning.CochraneDatabase SystRev2009; ბ.ი) Bradberry S, Vale A. Dimercaptosuccinic acid (succimer; DMSA) in inorganic lead poisoning. Clin Toxicol 2009; ბ.კ) GoktasU,KatiI, YuceHH.Management of a severe carbamazepine overdose withcontinuousvenovenous hemodiafiltration.AmJEmergMed2010;28:260.e1-260.e2; ბ.ლ) CottleD,DeanP,MousdaleS.Haemodiafiltrationforpoisoningwithanunknownsubstance.J IntensiveCareSoc2009;10:223-5; ბ.მ) Detaille T, Wallemacq P, Clement de Clety S, Vanbinst R,Dembour G, Hantson P.Fomepizole alone for severe infant ethylene glycol poisoning.Pediatr Crit Care Med 2004; 5; 490-1. http://journals.lww.com/pccmjournal/toc/2004/09000; ბ.ნ) Greenwald PW, Provataris J, Coffey J, Bijur P, Gallagher EJ.Low-dose naloxone does not improve morphine-inducednausea, vomiting, or pruritus.Am J Emerg Med 2005; 23: 35-9.
გ) internetresursebi: გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine;
66
გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 20. moduli 2.10. modulis dasaxeleba - aspiriniT, paracetamoliT. baklofeniTa daklofeliniT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis mizania rezidenti gaecnos saqarTveloSi mwvave mowamvlaTa gamomwvev ZiriTad medikamentur saSualebebis, konkretulad ki aspirinis, paracetamolis, baklofenis, klofelinis, paracetamolis da salicilatebis qimiur struqturas, organizmSi metabolizmis meqanizms da metabolitebs, gaacnobierebs mowamvlis paTogenezur jaWvebs. salicilatebiT mowamvlisMmkurnalobis swavlebisas yuradReba unda gamaxvildes infuzioTerapiis programasa da prioritetul samkurnalo qmedebebze. analogiuri gziT unda moxdes paracetamoliT mwvave mowamvlis garCeva, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda gamaxvildes toqsikuri hepatopaTiis ganviTarebis saSiSroebasa da Rumack-Metthew is nomogramebze, aseve prioritetul samkurnalo moqmedebaze. baklofeni da klofelini mniSvnelovan rols TamaSoben medikamenturi genezis mwavave mowamvlaTa ganviTarebaSi, xolo baklofeni xSirad ikavebs am preparatebis CamonaTvalSi pirvel adgils. amis gamo, klofeliiTa da baklofeniT mowamvlis paTogenezi, klinika, diagnostika da gadaudebeli mkurnalobis Rrma codna aucilebelia eqim-toqsikologisaTvis. modulis gavlisas yuradReba unda gamaxvildes klofelinis centraluri moqmedebis gamovlinebebze, mis e.w. “paradoqsul” hipertenziul-hipotenziur moqmedebaze; modulis mizans aseve warmoedgens klofeliniT intoqsikaciis sadiagnostiko kriteriumebisa da klinikuri suraTis sami variantis gacnoba, antagonisturi preparatebis moqmedebis meqanizmis ganxilva. baklofenis SemTxvevaSi ZiriTadia misi narkogenuri moqmedebis meqanizmebis gacnoba.
2. modulis amocanebi:a) rezidentis mier salicilatebiTa da paracetamoliT mwvave mowamvlis da
maTi garTulebebis drouli da zusti diagnostika da drouli da adeqvaturi mkurnalobis Catareba. rac SesaZlebelia maTi toqsikuri moqmedebis Teoriuli aspeqtebisa da paTogenezis gaazrebis Semdeg;
b) rezidents unda SeeZlos antidotoTerapiisa da eqstrakorporaluri detoqsikaciismeTodis SerCeva, misi Cvenebebis da winaaRmdeg Cvenebebis da moculobis gansazRvra zemoTCamoTvlili saSualebebiT mowamlul yovel konkretul avadmyofisaTvis;
g) aspiriniTa da sxva salicilatebiT mwvave mowamvlisas eqims unda SeeZlos infuziuri Terapiis rekomendirebuli programis ganxorcieleba, gansazRvros misi gagrZelebis aucilebloba sisxlis ფორმულის gaTvaliswinebiT.
67
d) paracetamoliT mwvave mowamvlis mkurnalobisas rezidentma unda SeZlos mkurnalobis araspecifiur meTodebTan erTad glukomistis (acetilcisteini) gamoyenebac. am SemTxvevaSi igi kargad unda icnobdes hepatoproteqtoruli moqmedebis preparatebsa da paracetamoliT mowamvlisas prioritetul qmedebaTa Tanamimdevrobas.
e) modulis amocanas klofeliniT mowamvlasTan mimarTebaSi warmoadgens misi moqmedebis meqanizmis da klinikuri suraTis gacnoba, ris Semdeg rezidenti unda daeuflos aRniSnuli preparatebiT intoqsikaciis mkurnalobisaTvis mowodebuli sami programis gamoyenebas, unda SeZlos antagonistebis-cerukalis, reglanis, tolazolinis gamoyenebis mizanSewonilobis gansazRvra;
v) modulis Semdegi amocanaa baklofenis narkogenuli mizniT, maRal dozebSi gamoyenebis problemis gacnoba rezidentisaTvis. es problema saqarTveloSi erTob aqtualuria. am SemTxvevaSi yovelTvis gamoxatulia mZime klinikuri suraTi baklofenis maRali dozebis gamoyenebis gamo. rezidentma am SemTxvevaSi unda SesZlos avadmyofisaTvis drouli da adeqvaturi respiratoruli Terapiis Catarebis uzrunvelyofa manAaseve kargad unda icodes “agresiuli” Terapiis Catareba dopaminis maRali dozebiT;
z) yvela SemTxvevaSi rezidenturis gavlis Semdeg rezidentma unda SeZlos mkurnalobis prioritetuli meTodebis SerCeva, gamomdinare konkretuli SemTxvevisagan.
3. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
Teoriuli kursi profesiuli unar-Cvevebi
Sesasrulebeli manipulaciisraodenoba
davaleba
baklofeniT mowamvlis paTogenezi.baklofeniT intoqsikaciis klinikurigamovlinebebi da diagnostika.prioretuli moqmedebebi baklofeniTmwvave mowamvlisas
klofeliniT mowamvlis paTogenezi.klofeliniT intoqsikaciis msubuqi, saSualo da mZimeformeb is klinikada diagnostika
klofeliniT intoqsikaciis intensiuriTerapiis sami prog-rama.antagonistebis gamoyeneba klofeliniT
baklofeniT intoqsikaciisda garTulebebis diagnostika, gamoyenebis, mkurnalobis strategiis damoukidebeli gansazRvra damkurnaloba
klofeliniT intoqsikaciisdiagnostika da mkurnaloba
klofeliniT intoqsikaciis garTulebebis diagnostika da mkurnaloba
სულ 10
moxseneba, referati
prezentacia
68
mowamvlis mkurnalobisas
klofeliniTintoqsikaciis garTulebebis diagnostikada mkurnaloba
salicilatebis qimiuri struqtura, organizmSi metabolizmis meqanizmi da metabolitebi, mowam vlis paTogenezur jaWvebi
aspirinisa da sxva salicilate biT mwvave intoqsikaciis klinikuri suraTi da misi laboratoriuli diagnostika
infuziuri Terapiisprograma salicilatebiT intoqsikaciisas
hemodializis Cvenebebi salicilatebiT intoqsikacisasprioritetuli moqmedeebebi salicilatebiTmwvave mowamvlisas
salicilatebiT intoqsikaciisa da garTulebebis diagnostikis, antidoturi Terapiiis,detoqsikaciis meTodTa saxeobisadamoculobis damoukidebeli gansazRvra da Catareba
paracetamoliT (fenacetiniT) intoqsikaciisa da garTeulebebis diagnostikis,antidotoTerapiis, infuzioTerapiis, eqstarakorporaluri detoqsikaciis Cvenebebis gansazRvra da Catareba
paracetamolis qimiuristruqtura.paracetamoliT mowamvlispaTogenezi, klinikuri suraTida diagnostika.prioritetuli moqmedebebi paracetamoliTmwvave mowamvlisas
paracetamoliT mowamvlis diagnostika da mkurnaloba
paracetamoliT mowamvlis garTulebebis diagnostika da mkurnaloba
10 პrezentacia
69
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia – 1-jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე ) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002;
ა.ვ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ა.ზ)ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006;
ა.თ) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.:Медицина,2000; ა.ი)Ю.С.Гольдфарб,В.И.Казачков,С.Г.Мусселиусидр;Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. ბ) sxva perioduli literatura: ბ.ა) Sullivan R, Hodgman MJ, Kao L, Tormoehlen LM. Baclofen overdose mimicking brain death. Clin Toxicol 2012; online early: doi: 10.3109/15563650.2011.654209; ბ.ბ) Dias LS, Vivek G, Manthappa M, Acharya RV. Role of hemodialysis in baclofen overdose with normal renal function. Indian J Pharmacol 2011; 43: 722-3; ბ.გ) WiegandTJ,MargarettenM, OlsonKR.Massiveacetaminopheningestionwithearlymetabolicacidosis andcoma:treatmentwithIVNACandcontinuousvenovenoushemodiafiltration.ClinToxicol2010;48:156-9; ბ.დ) Medicine, poison, and mystic potion: a personal perspective on paracetamol Louis Roche lecture, Stockholm, 2009. D. Nicholas Bateman, James Dear . Clinical Toxicology, February 2010, Vol. 48, No. 2, Pages 97-103.BoraK,AaronC.Pitfalls in salicylatetoxicity.AmJEmergMed 2010;28:383-4; ბ.ე) MiltiadousG,TsimihodimosV, ElisafM.Salicylate-inducedFanconi-likesyndrome.Arch MedSci2009;5:644-6; ბ.ვ) Comparison of the 20-hour intravenous and 72-hour oral acetylcysteine protocols for the treatment of acute acetaminophen poisoning.Annals of Emergency Medicine, 01 October 2009, vol./is. 54/4(606-614), 01960644. Yarema MC,Johnson DW,Berlin RJ,Sivilotti ML,Nettel-Aguirre A,Brant RF,Spyker DA,Bailey B,Chalut D,Lee JS,Plint AC,Purssell RA,Rutledge T,Seviour CA,Stiell IG,Thompson M,Tyberg J,Dart RC,Rumack BH; ბ.ზ) Acetylcysteineforacetaminophenpoisoning. HeardKJ.NEnglJMed 2008;359: 285--92. http://content.nejm.org/cgi/reprint/359/3/285.pdf;ბ.თ)LowerincidenceofanaphylactoidreactionstoN-acetyl-cysteineinpatientswithhigh acetaminophenconcentrationsafteroverdose.WaringWS,StephenAF,RobinsonOD,DowMA,PettieJM.ClinToxicol 2008;46:496-500. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine;
70
გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ)http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74.
muxli 21. moduli 2.11. modulis dasaxeleba - fsiqotropuli saSualebebiT mwvave mowamvla.xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis ZiriTadi mizania rezidenti gaacnos mwvave mowamvlaTa gamomwvevi nivTierebebis ZiriTadi jgufis- fsiqotropuli saSualebebis klasifikacia, maTi moqmedebis paTogenezi, da am jgufSi Semavali preparetebiT: analeptikebiT, anqsiolizuri sedaciuri niTierebebiT, sadeciur-hipnozuri saSualebebiT, antideprresantebiT, fsiqostimulatorebiT gmowveuli mwvave mowamvlis klinikuri suraTis, diagnostikisa da samkurnalo meTodebi, maT Soris antidotoTerapiis, gamoyenebis SesaZleblobebs, rezidentma ZiriTadi yuradReba unda miაqcios avadmyofis sawolTan prioritetul samkurnalo qmedebaTa Tanamimdevrobas.
2. modulis amocanebi - modulis amocanaa, rom eqimi rezidenti modulis damTavrebis Semdeg mzad iyos nebismieri fsiqotropuli nivTierebiT intoqsikaciis diagnoziT Semosuli avadmyofis drouli da adeqvaturi mkurnalobisaTvis, raTa mas Sewevdes unari gamoiyenos praqtikaSი modulis ,,nevrologia” gavlisas SeZenili Teoriuli codna da praqtikuli gamocdileba fsiqotropuli saSualebebiT mowamvlisas gamovlenil mravalferovan nevrologiur darRvevaTa dadgena, maTi interpretacia da amis safuZvelze unda ganisazRvros nevrologiuri sistemis organuli dazianeba, diferenciuli diagnostikis gatareba. Yყovelive amis safuZvelze man unda SearCios prioritetuli moqmedebaTa Tanamimdevrobis optimaluri varianti.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
fsiqotropuli saSualebebis klasifikacia
fsiqotropuli saSualebebis moqmedebis paTogenezi
fsiqotropuli saSualebebiT mwvavemowamvlis klinika,diagnostika.
barbituratebiT mowamv lis da garTulebebis diagnostikisa da mkurnalobis meTodebis aTviseba
mowamlul avadmyofTa subieqturi da obieqturi gamokvlevis unar-Cvevebis gamomuSaveba.
sul 15 SemTxveva
referati,moxseneba
prezentaciis analizi
71
fsiqotropuli saSualebebiT mwvavemowamvlis gadaudebeli mkurnaloba,sxvadasxva jgufispreparatebiT mowamvl-is mkurnalobis Tavi-seburebebi.
mizandasaxuli anamnezi:inspeqcia, perkusia,palpa cia, auskultacia,miRebul simptomTa da sindromTa semiotikis,(analizis,Sefasebis Cvevebis gamomuSaveba)ZiriTadi laboratoriuli analizebis (sisxlis da Sardis) aRebisaTvis saWiro unar-Cvevebis SeZena.avadmyofis gamokvlevis Sedegebis interpretacia
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer-TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ვ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977;
ა.ზ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;
ა.თ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006; ა.ი)ЛужниковЕ.А.,КостомароваЛ.Г.Острыеотравления. Руководстводляврачей.М.:Медицина,2000; ა.კ)Ю.С.Гольдфарб,В.И.Казачков,С.Г.Мусселиусидр. Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов:Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. ბ) sxva perioduli literatura:
ბ.ა) WadeJF,Dang CV,NelsonL,WasserbergerJ.Emergentcomplicationsof thenewer anticonvulsants.JEmergMed 2010; 38:231-7;
72
ბ.ბ) BhatiaMS,Gupta R,DhawanJ.Myocarditisafteroverdoseofconventional antipsychotics.WorldJBiolPsychiatry2009;10:606-8; ბ.გ) GuillotE,AbeE,GautierE,AnnaneD,AlvarezJ-C.[Human toxicokinetic of hexobarbital after acute multi-drugintoxication].InFrenchwithEnglish abstract.Thérapie 2009;64:325-30; ბ.დ)HeapsT,HoyeS,RoyR.Tricyclicantidepressant overdosecausingacuterespiratorydistresssyndrome.AcuteMed2009;8:74-6; ბ.ე)CarranM.Anticonvulsantoverdose:canweshortenthecoma?Crit CareMed2009;37: 3187-8.Tako-tsubosyndrome following nortriptyline overdose.DeRoockS,Beauloye C, DeBauwerI, VancraynestD,GurneO, Gerber B, Hantson P.ClinToxicol 2008;46:475-8; ბ.ვ) WadeJF,Dang CV,NelsonL,WasserbergerJ.Emergentcomplicationsof thenewer anticonvulsants.JEmergMed 2010; 38:231-7; ბ.ზ) BhatiaMS,Gupta R,DhawanJ.Myocarditisafteroverdoseofconventional antipsychotics.WorldJBiolPsychiatry2009;10:606-8; ბ.თ) DeRoockS,Beauloye C, DeBauwerI, VancraynestD,GurneO, Gerber B, Hantson P.Hypertonic saline: an alternative therapy in TCA overdoses failedtorespond sodiumbicarbonate.ClinToxicol 2008;46:475-8. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ე)http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ვ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.ზ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.თ) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.ი) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council; გ.კ) http://medgeo.net/; გ.ლ) www. medlinks.ru.
თავი IV - პროფესიული მზადების III წელი
muxli 22. moduli 3.1. modulis dasaxeleba - spirtebiTa da eTilenglikoliT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – saqarTvelos pirobebSi eTilis spirtiT mwvave mowamvla (mwvave alkoholuri intoqsikacia) toqsikologis aqtualurი problemaa. rezidents mis momaval saqmianobaSi xSirad mouwevs kontaqti zemoTaRniSnul avadmyofTa kontigentTan. eTilis spirtiT mowamvlis klinikuri suraTis gansazRvrisas gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos e.w. “eTanolinducirebuli” hipoglikemiis ganviTarebis SesaZleblobas, rasac xSirad SeuZlia Secvalos da daamxos intoqsikaciis mimdinareoba. agreTve erTerTi ძiriTadi mizania alkoholuri
73
kommis paTogenezis, diagnostikis kriteriumebisa da da mkurnalobis kvolikulumis gacnoba.meTilis spirtiTa da eTilenglikoliT mwvave mowamvlebi SedarebiT iSviaTia, magram vinaidan igi mimdinareobs Zalze mZimed, rezidentisaTvis misi codna aucilebelia. eTilis spirtiT intoqsikaciis paTogenezisa da klinikis Seswavla da diferencireba saqarTveloSi bolo periodSi momravlebuli e.w. ”falsifikatebiT” intoqsikaciisagan daeTilis spirtiTa da eTilenglikoliT mwvave mowamvlils paTogenezis, klnikuri suraTis Taviseburebebisa da mkurnalobis Seswavla. meTilis spirtiT mwvave intoqsikaciis klinikur suraTSi nervuli statusis darRvevis maniSnebel klinikur simptomebTan erTad yuradRebis centrSi unda iyos misi moqmedeba mxedvelobis nervsa da Tvalis baduras garsze, rac SeiZleba sruli sibrmavis mizezi gaxdes. eTilenglikoliT mwvave mowamvlis Seswavlis ZiriTadi mizani unda iyos sxva ZiriTad sakiTxTan erTad yuradRebis gamaxvileba mZime acidozsa da wyalSi uxsnad kalciumis oqsalaTTan kristalebis warmoSobis faqtori, rac Tavisi mxriv iwvevs centraluri nervuli sistemis (c.n.s) da Tirkmelebis mZime paTologias.
2. modulis amocanebi: a) modulis ZiriTadi amocanaa eTilis sirtiT intoqsikaciis diferencirebis unaris
aTviseba falsificirebuli sasmeliT intoqsikaciisagan. rezidentma kargad unda gaiazros, rom am SemTxvevaSi avadmyofs SeiZleba gamoxatuli hqondes simptomebi, romlebic saerTod ar aris damaxasiaTebeli eTilis spirtiT intoqsikaciisaTvis da man falsificirebuli sasmeliT intoqsikaciis diagnozis nacvlad dasvas sul sxva organopaTologiis diagnozi, rac gaxdeba winapiroba araadeqvaturi mkurnalobisa;
b) meore amocanas warmoadgens alkoholuri komis mkurnalobis principebis aTviseba, reanimaciuli meTodebis CaTvliT, radganac komis pirobebSi aucilebeli xdeba filtvebis xelovnuri ventilaciis, gulis arapirdapiri masaJisa da sxva reanimaciul RonisZiebaTa ganxorcieleba, rasac rezidenti kargad unda flobdes. rezidenti aseve kargad unda icnobdes pirveladi kardiogenuli kolafsisa da eqzotoqsiuri Sokis problemas, mzad iyos am mZime garTulebebis prevenciisa da mkurnalobisaTvis;
g) modulis mesame amocanaa meTilis spirtiTa da eTileglikoliT mwvave mowamvlis SemTxvevaSi avadmyofis sawolTan rezidentis mier swori diagnostikuri Ziebis, laboratoriuli da klinikuri simptomebis Sejerebis unarisa da swori prioritetuli moqmedebebis ganxorcielebis unaris gamomuSaveba. rezidents kargad unda SeeZlos nevrologiuri simptomebis gamokvleva da interpretacia, raTa yovelive es gamoiyenos efeqturi mkurnalobisaTvis: meTilis spirtiT mowamvlis SemTxvevaSi - metaboluri acidozis “agresiuli” Terapiisa da saTanado antidoturi TerapiisaTvis, xolo eTilenglikoliT mowamvlisas - lumbaluri punqciisa da sxva manipulaciebisaTvis. rogorc meTilis spirtiT, aseve eTilenglikoliT mowamvlis SemTxvevaSi rezidenti mzad unda iyos naadrevi hemodializisaTvis, ZiriTad reanimaciul RonisZiebaTa ganxorcielebisa da prioritetul moqmedebaTa swori dagegmisaTvis.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-Cvevebi da Sesasrulebeli
Ddavaleba
74
manipulaciis raodenobaeTilis spirits qimiuri struqtura,. organizmSi metabolizmis meqanizmi da metabolitebi. mowamvlis paTogenezuri jaWvebi.alkoholuri intoqsikaciis epidemiologiaeTilis spirtiT mwvave mowamvlis klinikuri stadiebi.alkoholuri koma:klinika, diagnostika,diferenciuli diagnosticka, mkurnaloba. Pprioritetuli moqme-debebi eTilis spirtiTmwvave mowamvlisas.
meTilis spirtisa da eTilenglikolis qimiuri struqtura, organizmSi metabolizmis meqanizmida metabolitebi, mowamv lis pagenezuri. meTilis spirtiTa da eTilenglikoliT intoqsi kaciis diagnostika da diferenciuli diagnosti ka.klinikuri suraTi.klinikur simptomTadamokidebuleba sisxlSi meTanolis Semcve-lobaze garTulebebi, maTi prevencia.Ggadaudebeli mkurna-loba. antidotoTerapia da misi Taviseburebebi meTilis spirtiT da eTilengli koliT intoqsikaciis mkurnalobaSi. eqstrakorporaluri detoqsikacia da misi adeqvaturobis kriteriumebi prioritetuli moqme-debebi meTilis spirti-Ta da eTilenglikoliT mwvave mowamvlisas.
eTilis spirtiTmowamvlis klinikuri stadiis gansazRvra - 15
alkoholuri komis diagnostika damkurnaloba - 15
komis garTulebaTadiagnostika damkurnaloba - 15
eTilis spirtiT intoqsikaciisas au-cilebel priorite-tul moqmedebaTa Tanamimdevrobis aT-viseba.
meTilis spirtiT intoqsikaciis diagnostika da gadau debeli mkurnaloba - 5
antidotTerapiisada eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis damoukidebeli gansazRvra - 5
meTilis spirtiT intoqsikaciiT ad ganviTarebuli komis diagnostika, diferen ciuli diagnozis gatareba ugono mdgomareobis gamom wvev metabolur,sisxlZarRvovan da sxva mizezebTan.
eTilenglikoliT mwvave intoqsikaciis da misi garTule bebis dagnostika,diferenciuli
referati,
moxseneba
prezentacia
prezentacia
referati,
Mmoxseneba
prezentacia
75
diagnostika damkurnaloba – 5.
antidotTerapiisada eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis damoukidebeli gansazRvra da Catareba – 5.
moxseneba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: A ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009 ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005 ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidotebi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005 ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003 ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002
ა.ვ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006 ა.ზ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006.
ა.თ)ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.: Медицина,2000. ა.ი)Ю.С.Гольдфарб,В.И.Казачков,С.Г.Мусселиусидр. Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. ბ) sxva perioduli literatura: ბ.ა) Lutmer B, Zurfluh C, Long C.Potentialeffectofalcoholcontentinenergy drinksonbreath alcohol testing.JAnal Toxicol 2009;33:167-9.http://www.jatox.com/index.php/Articles/Potential-Effect-of-Alcohol-Content-in-Energy-Drinks-on-Breath-AlcoholTesting.html?keyword=Potential+effect+of+alcohol+content+in+energy++dri; ბ.ბ) McMahon DM,Winstead S,Weant KAToxic alcohol ingestions: focus on ethylene glycol and methanol.Citation:Advanced Emergency Nursing Journal, 01 July 2009, vol./is. 31/3(206-213), 19314485http://www.library.nhs.uk/booksandjournals/details.aspx?t=Antidotes%2ftherapeutic+use&stfo=True&sc=bnj.ovi.amed,bnj.ovi.bnia,bnj.ebs.cinahl,bnj.ovi.emez,bnj.ebs.heh,bnj.ovi.hmic,bnj.pub.MED,bnj.ovi.psyh&p=2&sf=srt.publicationdate&sfld=fld.title&sr=bnj.ebs&did=2010396167&pc=48&id=26Harper C.Theneuropathologyof alcohol-related brain damage. AlcoholAlcohol 2009;44: 136-40. (http://alcalc.oxfordjournals.org/content/vol44/issue2/index.dtl; ბ.გ) Vonghia L, Leggio L, Ferrulli A, Bertini M, Gasbarrini G, Addolorato G.Acutealcoholintoxication.EurJ InternMed 2008; 19:561-7;
76
ბ.დ) McMahon DM,Winstead S,Weant KAToxic alcohol ingestions: focus on ethylene glycol and methanol.Citation:Advanced Emergency Nursing Journal, 01 July 2009, vol./is. 31/3(206-213), 19314485Vonghia L, Leggio L, Ferrulli A, Bertini M, Gasbarrini G, Addolorato G.Acutealcoholintoxication.EurJ InternMed 2008; 19:561-7. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez ; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm ; გ.გ) http://www.emedmag.com/ ; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.html ; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ზ) http://www.esicm.org/ ; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm ; გ.ი) http://erbook.com/ ; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdf ; გ.ლ)https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ ; გ.მ) www. medlinks.ru.
muxli 23. moduli 3.2. modulis dasaxeleba - fosfororganuli naerTebiT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizania – aRniSnuli modulis gavlisas rezidenti Seiswavlis klinikuri toqsikologiis erTerTi umniSvnelovanes da saintereso ganakveTs-fosforoganuli nivTierebiT mwvave mowamvlas. fosfororganuli naerTebi saqarTveloSi farTod gamoiyeneba sayofacxovrebo pirobebSic da soflis meurneobaSic. (Sxamqimikatebis saxiT), amitom intoqsikaciebic sakmaod xSiria. Ffosforoganuli naerTebiT intoqsikacia warmoadgens klasikur nimuSs Tavisi eTiopaTogeneziT, klinikiT, diagnostikiTa da mkurnalobiT. Aamitom rezidenti zedmiwevniT kargad unda icnobdes am paTologias. garda amisa, aucilebelia Seiswavlos fosfororganul nivTierebebis mier gamowveuli mZime garTulebebis: (bronqorea, aspiraciul-obstruqciuli sindromi, mwvave pnevmonia da sxva), ganviTarebis winapirobebi, fosfororganuli naerTebis (f.o.n.) gavlena periferiis nikotinur, centralur qolinergul sinafsebze da aseve araqolinerguli meqanizmebi.
2. modulis amocanebi _ fosforogranuli naerTebiT intoqsikacia sakmaod xSirad mTavrdeba letaluri gamosavaliT. Aamitom, rezidenti kargad unda erkveodes fosfororganuli naerTebiT mowamvlis ZiriTad klinikur sindromebSi, (Tavis tvinis SeSupeba, krunCxviTi sindromi, filtvebis SeSupeba da sxva), unda SeeZlos am pirobebSi Sesabamisi mkurnalobis daniSvna da atropinis, rogorc antidotis, zusti dozireba. rezidenti aucileblad unda icnobdes sunTqviTi da nervuli sistemis reanimaciaTa Taviseburebebs da qolinesTerazis reaqtivatorebis- pralidoqsimis, karboqsimis, dipiroqsimis gamoyenebis Cvenebebs. Aaseve rezidenturis pirobebSi man unda aiTvisos atropinis antidotoTerapiisaTvis aucilebeli “atropinis sinji”. vinaidan fosforoganuli nivTierebebiT mwvave mowamvlis gamovlinebebi metad mravalferovania, rezidenti kargad unda daeuflos simptomuri Terapiis meTodebsa da prioritetul RonisZiebaTa ganxorcielebis Tanmimdevrobas.
77
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
Ffosfororganuli naerTebis zogadi daxasiaTeba. Mmwvave mowamvlis paTogenezi. Acetilqolinisa da qolinesTerazas roli. ,,letaluri sinTezi”.fosforoganuli naerTebiT intoqsikaciis klinika. intoqsikaciisstadiebi.Dmowamvlis simptomebida maTi ganviTarebismeqanizmi.diagnostika da diferenciuli diagnostika da garTulebebis mkurnalobis zogadiprincipebi.
antidotoTerapia.:atropini da qolinesTerazas reaqtivatorebi. simptomuri Terapia.,,gardamavali sindromi” da gadavadebulineiropaTia.
Pprioritetuli moqmedebebi
fosforoganuli naerTebiT intoqsikaciis diagnostika da diferenciuli diagnostika.
M fosforoganuli naerTebiT intoqsikaciis mkurnalobis konkretulisaxeobis da moculobis gansazRvra. antidotoTerapiis vvariantebis gansazRvra.
avadmyofisaTvis eqstrakorporaluri detoqsikaciismeTodebis individualuri SerCeva sisxlis ultraiisferidasxivebis Cvenebis da ukuCvenebis gansazRvra.
prioritetuli moqmedeebis Tanamimdevrulobis gansazRvra da damoukidebeli Sesruleba
15
15
15
15
15
moxseneba
moxseneba
referati
referati
prezentacia
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia 1 jer TveSi
5. literaturis nusxa:
78
ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) m. Juruli, i. Rvineria, g. kacitaZe ,,pesticidebis toqsikuroba dausafrTxo gamoyenebis principebi” Tbilisi 2013; ა.ვ) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ზ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977;
ა.თ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ა.ი) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006;
ა.კ) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.: Медицина, 2000; ა.ლ) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр. Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. ბ) sxva perioduli literatura:
ბ.ა)Thetoxicokineticsandtoxicodynamicsoforganophosphonatesversusthe pharmacokineticsandpharmacodynamicsofoximeantidotes: biologicalconsequencesVoicu VA, Thiermann H, Radulescu FS, Mircioiu C, Miron DS. Basic ClinPharmacolToxicol 2010;106:73-85; ბ.ბ) FactorsfordeterminingsurvivalinacuteorganophosphatepoisoningKangE-J,SeokS-J,LeeK-H,GilH-W,YangJ-O,LeeE-Y,HongS-Y.KoreanJ Intern Med 2009; 24: 362-7; ბ.გ) ThabetH,BrahmiN,KouraichiN,ElghordH,AmamouM.[Organophosphoruspoisoning:new concepts].InFrenchwithEnglish abstract.Reanimation 2009;18:633-9; ბ.დ) Managementofacuteorganophosphoruspesticidepoisoning- authors' reply.EddlestonM,Dawson A, Buckley N.Lancet, 2008; 371: 2170-1;
ბ.ე) Thespectrumofintermediatesyndromefollowingacuteorganophosphatepoisoning:aprospectivecohortstudyfromSriLanka.Jayawardane P, Dawson AH, Weerasinghe V, Karalliedde L, Buckley NA, SenanayakeN. PLoSMed 2008;5:e147; ბ.ვ) Thespectrumofintermediatesyndromefollowingacuteorganophosphatepoisoning:aprospectivecohortstudyfromSriLanka.Jayawardane P, Dawson AH, Weerasinghe V, Karalliedde L, Buckley NA, SenanayakeN. PLoSMed 2008;5:e147; ბ.ზ) EckertS,EyerP,Melzer EckertS,EyerP,MelzerM,ThiermannH,WorekF.BiochemPharmacol 2008; 75:1561-6. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.html. The
79
Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005 გ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council;http://medgeo.net/. გ.მ) www. medlinks.ru
muxli 24. moduli 3.3. modulis dasaxeleba - sinTezuri piretroidebiTa da sxva SxamqimikatebiT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – vinaidan piretroidebi fosfororganul naerTebTan erTad saqarTveloSi Seadgenen Sxamqimikatebis udides nawils, mwave mowamvlebi iseTi piretroideiT, rogorebicaa decisi, karate, ambuSi da sxv. sakmaod xSiria. Aamis gamo, rezidentisaTvis aucilebelia Sxamqimikatebis am jgufis mier gamowveul intoqsikaciaTa paTogenezis, klinikis, diagnostikisa da gadaudebeli mkurnalobis codna. gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos nervuli sistemis, sasaunTqi sastemisa da kuW-nawlavis traqtis dazianebis niSnebis Sefasebas da maT interpretacias, aseve diferenciul-diagnostikur kriteriumebs, radgan arsebobs sakmao msgavseba foniT intoqsikaciasTan. Ffosfororganuli da piretroiduli jgufis Sxamqimikatebis garda mwavave mowamvlis SemTxvevaTa nawili ganpirobebulia sxva Sxamqimikatebis toqsiuri efeqtiT, magram am jgufis inseqticidebiT mowamvlis diagnozi sakmaod iSviaTia. eqim-rezidentisaTvis aucilebelia karbamatebiT, nenikotinoidebiT da sxva SedarebiT iSviaTi jgufis SxamqimikatebiT intoqsikaciis paTogenezis, klinikis, diagnostikisa da gadaudebeli da mkurnalobis codna, gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos nervuli, sunTqvis, gul-sisxl ZarRvTa da kuW-nawlavis traqtis dazianebis niSnebis Sefasebas da maT interpretacias, aseve diferenciul-diagnostikur kriteriumebs, radgan arsebobs msgavseba sxvadasxva jgufebis inseqticidebiT intoqsikaciasTan.
2. modulis amocanebi _ modulis amocanaa rezidentis mier saTanado codnisa daunar-Cvevebis mopoveba piretroidebiTa da sxva jgufis SxamqimikatebiT mwvave mowamvlis SemTxvevaSi sadiagnostiko simptomebis gaanalizeba da prioritetul samkurnalo qmedebaTa swrafi da adeqaturi ganxorcieleba. man unda icodes da SeZlos iseTi mZime garTulebaTa mkurnaloba, rogorebicaa koma, filtvebis mwave SeSupeba, mwvave hepatopaTiaa da a.S. gansakuTrebiT mniSvnelovania rezidentis mier imis codna, rom piretroidebiT intoqsikacia SeiZleba SecdomiT miCneuli iqnes fosfor organul naerTebiT intoqsikaciad da amitom dauSvebelia qolinesTerazis reaqtivatorebis gamoyeneba sisxlSi qolinesTerazis aqtivobis gansazRvris gareSe.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli unar- Sesasrulebeli Ddavaleba
80
Cvevebi manipulaciis raodenoba
sinTezuri periTro-idebiT(decisi,karate,ambuSi da sxv) mowamvlis klinika, paTogenezi, diagnostika,adreuli da gviani garTulebebi. nervulisistemis sasunTqi sistemis, gul-sisxlZarRvTa sistemis da kuW-nawlavis traqtis dazianebis niSnebi da diferenciuli diagnostikuri kriteriumebi, sxva jgufe-bisSxamqimikatebiTmwvave mowamvlis paTogenezi, klinika, diagnostika gadaudebeli mkurnaloba.nervuli, sunTqvis, gul-sisxlZarRvTa dakuW-nawlavis traqtisdazianebis niSnebi da maTi interpretacia, diferenciul-diagnostikuri kriteriumebi, msgavsebasxvajgufebisinseqticidebiT intoqsikaciasTan.
sinTezuri piretroidebiT intoqsikaciis, diagnostika, da diferenciuli diagnostika
mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis gansazRvra da maTi damoukideblad Catareba
sxva jgufebis SxamqimikatebiTintoqsikaciis diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvraeqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis gansazRvra da damoukideblad Catareba
sinTezuri periTroidebiT mowamvlis dros ganviTarebuli nervuli
15
15
15
15
15
15
15
15
referati,
moxseneba
prezentacia
moxseneba
prezentacia
referati
81
sistemis,sasunTqi sistemisa da kuW-nawlavis traqtis dazianebis niSnebis Sefaseba, interpretacia da diferenciuli diagnostikis gata reba fosfor organul naerTebiT intoqsikaciasTan
sinTezuri periTroidebiT mowamvlis mkurnaloba
neonikotinoidebiT mowamvlisdiagnostika da mkurnaloba
sxva jgufebis SxamqimikatebiT mwvavemowamvlis sadiagnostiko simptomebis gaanalizeba, da prioritetul samkurnalo qmedebaTaswrafi da adeqaturi ganxorcieleba.SxamqimikatebiT mowamvlis mZime garTulebaTa: koma, filtvebis mwave SeSupeba, mwvave hepatopaTia da sxv. diagnostika da mkurnaloba
10 moxseneba
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa:
82
ა.ა) g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ)m. Juruli, i. Rvineria, g. kacitaZe ,,pesticidebis toqsikurobada usafrTxo gamoyenebis principebi” Tybilisi 2013. ბ) sxva perioduli literatura:
ბ.ა) CalvertGM,Karnik J,MehlerL, Beckman J,MorrisseyB,Sievert J,BarrettR,LackovicM, MabeeL,SchwartzA,MitchellY, Moraga-McHaleyS.Acutepesticide poisoningamongagricultural workersintheUnited States,1998-2005.AmJInd Med 2008; 51:883-98.
http://www3.interscience.wiley.com/journal/121356741/abstract; ბ.ბ) Neonicotinoid insecticide toxicology: Mechanisms of selective action. Tomizwa Motohiro, Casida John E. Annual Review of Pharmacology and Toxicology. Vol. 45. Palo Alto (Calif.). 2005, с. 247–268; ბ.გ) Carbofuran- and cypermethrin-induced histopathological alterations in the liver of Labeo rohita (Hamilton) and its recovery. Sarkar B., Chatterjee A., Adhikari S., Ayyappan S. J. Appl. Ichthyol. 2005. 21, № 2, с. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.ლ)https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
muxli 25. moduli 3.4. modulis dasaxeleba - dioqsinebiTa da sxva qlorirebuli naxSirwyalbadebiT mwvave mowamvla. navTobis gadamuSavebis produqtebiT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis ZiriTadi mizania, rom eqimma- rezidentma gaacnobieros zogadad – qlororganuli naerTebiTa da gansakuTrebiT ki dioqsinebiT mwvave mowamvlis paTogenezis, klinikis, diagnostikisa da gadaudebeli mkurnalobis principebi. rezidentma unda Seiswavlos iseTi gavrcelebuli qlororganuli naerTebiT mwvave mowamvlis mkurnaloba, rogorebicaa andani, androni, mireqsi, heptaqlori da sxv. gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos yvelasaTvis cnobili qlororganuli naerTebiT-dioqsinebiT mwvave mowamvlas, radganac uaRresad maRali toqsikurobis gamo dioqsins miakuTvnes saxelwodeba “@21 e saukunis supertoqsini”. man kargad unda aiTvisos dioqsinebiT
83
mowamvlis damaxasiaTebeli klinikuri niSnebi sistemuri efeqtebiT, nevrologiuri, fsiqikuri, da a.S. gamovlinebebiT. yvelaze TvalsaCino niSnad iTvleba egreTwodebuli dermatologiuri simptomi - qlorakne. imis gamo, rom specifikuri antidotebi ar arsebobs, rezidentis yuradReba gamaxvilebuli unda iqnes simptomuri Terapiis karg aTvisebaze. navTobis gadamuSavebis produqtebiT (benzini, navTi, parafini da sxv.) SedarebiT iSviaTia, magram rezidentis mizans unda warmoadgendes pirvel rigSi benzinis orTqliT intoqsikaciis klinikisa da mkurnalobis Seswavla. 2. modulis amocanebia:
a) modulis gavlis periodSi rezidenti unda daeuflos qlororganuli naerTebiT, maT Soris Sxam-qimikatebiTa da pirvel rigSi – dioqsinebiT mowamvlis yvela aspeqts. modulis damTavrebis Semdeg mas Tavisuflad unda SeeZlos qlororganuli Sxam - qimikatebiTa da dioqsinebiT mowamlul avadmyofTa mkurnaloba-diagnozis dasma da adeqvaturi da drouli mkurnalobis Catareba;
b) rezidenti kargad unda flobdes araspecifikuri detoqsikaciis yvela meTods da SeeZlos maTi gamoyeneba avadmyofis sawolTan, radganac specifikuri meTodebi damuSavebuli ar aris, mas aseve unda SeeZlos iseTi garTulebebis prevencia da mkurnaloba, rogoricaa mwvave sunTqvis ukmarisoba, bronqospazmi, romlis drosac ar aris aucilebeli adrenomimetikebis gamoyeneba parkuWTa fibrilaciis saSiSroebis gamo, toqsikuri hepatopaTia da rasakvirvelia- egzotoqsikuri Soki;
g) navTobis gadamuSavebis produqtebiT intoqsikaciis variantebi sxvadasxvaa, ris gamoc rezidents Tavisuflad unda SeeZlos inhalaciuri intoqsikaciis, aseve Tvalebisa da kisris dazianebis mkurnaloba. man kargad unda aiTvisos prioritetul moqmedebaTa Tanamimdevrobis gansazRvra zemoTaRniSnul orive nivTierebiT mowamvlisas.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
Qqlororganuli naerTebiT, gansakuTrebiT ki dioqsineb iT mwvave mowamvl is paTogenezi, kli nika, diagnostika da gadaudebeli mkurnaloba. dioqsinebiT mowam vlis damaxasiaTe beli klinikuri niSnebi: sistemuri efeqtebi, nevrolo giuri, fsiqikuri, da a.S. gamovline bebi.
qlorirebuli naxSirwyal- badebiT intoqsikaciis diagno stika da diferenciuli diagnostika
qlorirebuli naxSirwyal- badebiT intoqsikaciis mkurnalobisTaviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra.
15
15
referati
moxseneba
prezentacia
84
qlorirebuli naxSirwyal- badebiT intoqsikaciis eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis Cvenebis damoukideblad gansazRvra.
15
navTobis gadamuSa vebis produqtebiT mowamvla: nervulisistemis, sasunTqi sistemis, gulsisxlZarRvTa sistemis da
qlorirebuli naxSirwyal- badebiTmwvave intoqsikaciis garTulebebis diagno stika, diferenciuli diag nostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra,
15 referati
kuW-nawlavis traqtis dazianebis niSnebi da diferen ciuli diagnosti kuri kriteriume-bi. BbenzinisEorTqliT intoqsikaciis kli nika, diagnostika da mkurnalo baKUALOBA
qlororganuli naerTebiT intoqsikaciis diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra,eqstrakorporaluri detoqsi kaciis saxeobisa da moculobis gansazRvra da maTi damoukide blad Catareba.qlororganuli naerTebiT intoqsikaciis garTulebebis diagnostika, diferenciuli
15
15
moxseneba
prezentacia
15
15
prezentacia
15 prezentacia
85
diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra,
eqstrakorporaluri detoqsi kaciis saxeobisa da moculobis gansazRvra da maTi damoukide blad Catareba.dioqsinebiT intoqsikaciis da misi garTulebebis diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, eqstrakorporaluri detoqsi kaciis saxeobisa da moculobis gansazRvra da maTi damoukide blad Catareba.navTobis gadamuSavebis produqtebiT intoqsikaciis diagnostika,
15
15prezentacia
mkurnalobis Taviseburebe bis, saxeobisa da moculobis gansazRvra da maTi damoukideblad Catareba
15 referati
86
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ვ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977;
ა.ზ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;
ა.თ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006; ა.ი) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей. М.: Медицина, 2000; ა.კ) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр. Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001.
გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ;; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council; გ.მ) http://medgeo.net/; გ.ნ)www. medlinks.ru.
muxli 26. moduli 3.5. modulis dasaxeleba - koroziuli SxamebiTa da mZime metalTa naerTebi mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis mizania gaacnos rezidenti koroziuli qmedebis nivTierebebiT (mJavebi, tuteebi, iodi, fenoli, wyalbadis zeJangi, kaliumis
87
permanganati) da mZime liTonebiTa da maTi naerTebiT mwvave mowamvlis paTogenezs, klinikas, diagnostikasa da gadaudebel mkurnalobas.
2. modulis amocanebi:a)modulis ZiriTadi amocanaa rezidentis mier koroziuli nivTierebebiT da
mZime liTonebis naerTebiT mowamvlis diagnostika da mkurnalobis saerTo meTodebis aTviseba, romelTa gamoyenebac SeiZleba yvela SemTxvevaSi (forsirebuli diurezi, simptomuri Terapia) da aseve mkurnalobis specifiuri meTodebis codna da gamoyeneba, romlebic miesadagebian mxolod konkretul mowamvlebs. magaliTad: uniTiolis, rogorc antidotis gamoyeneba mZime liTonebiT mowamvlisas, naadrevi hemodializi, Wiplaris obliterirebuli venis kaTeterizacia da sxva. rezidenti kargad unda gaerkves toqsikogenuri da somatogenuri fazebis SesaZlo garTulebebSi;
b) modulis gavlis Semdeg rezidents unda SeeZlos garkveva koroziuli qmedebis nivTierebebiT da mZime liTonebis naerTebiT mowamvlis paTogenezSi, radganac am principzea agebuli maTi specifikuri mkurnaloba. man kargad unda icodes mZime liTonebiT mowamvlisas ganviTarebuli adgilobrivi da zogadi efeqtebi, romelTagan gansakuTrebiT mniSvnelovania egzotoqsikuri Soki, toqskuri nefropaTia, toqsikuri hepatopaTia, sunTqviTi daRvevebi, krunCxviTi sindromi. mkurnalobis sakiTxis Seswavlis Semdeg rezidentma unda SeZlos damoukideblad daniSnos da ganaxorcielos detoqsikaciis orive rgoli-organizmidan Sxamis forsirebuli gamoyofa da Sxamis aqtiuri SeboWva antidoturi preparatebiT. rezidentma zedmiwevniT kargad unda aiTvisos ZiriTadi antidoturi saSualebebis gamoyenebis meTodika, aseve Zalze mniSvnelovania naadrevi hemodializis roli, amitom rezidenti kargad unda erkveodes mis Cvenebebsa da Catarebis meTodebSi, unda SeeZlos damoukideblad SearCios proritetuli moqmedebebi.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciebis raodenoba
davaleba
koroziuli qmedebis naerTebiT: (mJavebi, tuteebi, iodi, fenoli, wyalbadis zeJangi, kaliumis permanganati, spilenZis naerTebi da sxva). mowamvlis klinika, paTogenezi, diagnostika, adreuli da gviani garTulebebi
koroziuli qmedebis naerTebiT inhalaciuri intoqsikaciis diagnostika,
koroziuli nivTierebe biT mowamlul avadmyo fTa diagnostika da mkurnaloba – 15:ZiriTadi laboratoriu li analizebis interpretacia ;
koroziuli nivTierebe biT mwvave intoqsikaci is diferenciuli diagnostika ;
koroziuli nivTierebebiT mwvave intoqsikaciis garTulebebis
referati
moxseneba
prezentacia
88
diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Tavisebureba.
koroziuli qmedebis naerTebiT peroraluri mowamvliZiriTadi sindromebis gamovlena.egzotoqsiuri Sokis mimdinareobis Taviseburebebi koroziuli qmedebis naerTebiT intoqsikaciis dros.mZime liTonebis naer TebiT mwvave mowamvlis paTogenezi, klinika, diagnostika da gadaudebeli mkurnaloba. Tioluri jgufebis roli mowamvl is ganviTarebaSi.inhalaciuri mowamvla liTonuri sindiyis orTqlis CasunTqvis Semdeg. diagnostika, specifikuri mkurnalobis Taviseburebani.garTulebebis klinika, diagnostika da mkurnaloba. SabiamaniT mwvave mowamvlis klinika, diagnostika, diferenciuli diagnosti- ka, gadaudebeli mkurnaloba. sindiyis organulinaerTebiT (SxamqimikatebiT) mwvave mowamvlisklinika, diagnostika,liTonuri sindiyis orTqlis CasunTqvis Semdeg. diagnostika, specifikuri mkurnalobis Taviseburebani.garTulebebis klinika, diagnostika da mkurnaloba. SabiamaniT mwvave mowamvlis klinika, diagnostika, diferenciuli diagnostika, gadaudebeli
diagnostikada mkurnalobada prioritetul samkurnalo qmedebaTa gansazRvra da ganxorcieleba.
mZime liTonebis naerTebiT mwvave mowamvlis klinikuri suraTis Sefaseba, diagnostikuri meTodebis gansazRvra, gadaudebel samkurnalo RonisZiebaTa drouli da adeqvatur RonisZiebaTa gatareba – 15:
spilenZiT da misi SenaerTebiT intoqsikaciiT avadmyofTa diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, antidotoTerapiis, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobis, moculobisa da Cvenebis damoukideblad gansazRvra;spileniT da misi SenaerTebiT mowamvlis garTulebebis diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, antidotoTerapiissaxisa da moculobis gansazRvra;eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobis, moculobisa da Cvenebis gansazRvra.
sindiyiTa da misi naerTebiT mowamvlisa da garTulebebis
moxseneba
prezentacia
prezentacia
moxseneba
89
mkurnaloba. sindiyis organulinaerTebiT (SxamqimikatebiT) mwvave mowamvlisklinika, diagnostika,diferenciu li diagnostika da gadaudebeli mkurnaloba. Pprioritetuli moqmedebebi mZime metalebiTmwvave mowamvlisas.
diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, antidotoTerapiis, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis damoukideblad gansazRvra da Catareba – 5.mZime liTonebis naerTebiT mowamvlisas prioritetul samkurna lo qmedebaTa gansazRvra da ganxorcieleba – 5.
prezentacia
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ვ) o.qoriZe “mwvave mowamvlebi” Tbilisi 1977; ა.ზ) Лужников Е.А.Педиатрическая клиническая токсикология. Феникс2013; ა.თ) Лужников Е.АНациональное руководство. Медицинскаятоксикология с CDГЭОТАР-Медиа2012; ა.ი) Софронов Г.А Экстремальная токсикология. УчебникСофронов Г.А.ЭЛБИ-СПб2012; ა.კ) Р. Хоффман Экстреннаямедицинская помощь при отравленияхМедицинская литература от издательства: ПрактикаГод издания: 2010.ბ) sxva perioduli literatura:
ბ.ა) CorradiF, BrusascoC,PalermoS,BelvederiG.Acasereportofmassiveacuteboricacidpoisoning.EurJEmergMed2010;17: 48-51; ბ.ბ) Successful treatment of lithium toxicity with sodium polystyrene sulfonate: a retrospective cohort study . Marc Ghannoum, Valery Lavergne, Corinne Seng Yue, Paul Ayoub, Marc M. Perreault, Louise Roy .Clinical Toxicology, January 2010, Vol. 48, No. 1, Pages 34-41; ბ.გ) BoltHM, Stewart JD.Arsenic: metabolism and transport mechanisms in human hepatocytes.Arch Toxicol
90
2010; 84:1-2; ბ.დ) BolliniA,HuarteM,HernandezG,Bazzoni G,PiehlL,MengarelliG,de CelisER,RasiaM.Arsenicintoxication,a hemorheologicview.Clin Hemorheol Microcirc2010;44:3-17; ბ.ე) Salama M.Leadandhypertension:couldachelatorbetheantihypertensiveofchoice?High Blood PressCardiovascPrev 2009; 16:83-5; ბ.ვ) WilkinsonA, GavineA, Black K.Lithiumtoxicitypresentingasdelirium inan older patient.Practitioner 2009;253:28-30.AdukauskieneD,MazeikieneS,Rumba A,VizgirdaiteV.[Causticingestions].InLithuanianwithEnglishabstract.Medicina(Lithuania) 2009;45:830-7; ბ.ზ) Clinicalevaluation and managementof caustic injury in theupper gastrointestinaltractin95adultpatientsin an urbanmedical center.TohdaG, SugawaC,GayerC,ChinoA, McGuireTW,Lucas CESurgEndoscOther Intervent Tech 2008; 22: 1119-25; ბ.თ) CashinR,Burry L, PeckhamK, ReynoldsS, SekiJT.Acute renal failure, gastrointestinal bleeding, and cardiac arrhythmia after administration of arsenictrioxide foracute promyelocytic leukemia.AmJHealthSyst Pharm 2008; 65: 941-6;_ ბ.ი) QuK, LeeSW, BianJS, Low CM,Wong PT.Hydrogensulfide:neurochemistryand neurobiology. Neurochem Int 2008; 52:155-65; ბ.კ) Begovic V, Nozic D,Kupresanin S, TarabarD;
Extremegastricdilationcausedbychronicleadpoisoning:acasereport.World J Gastroenterol 2008;14:2599-601.ChuteDJ,ReiberK.Threeunusual neuropathologic-relatedcauses ofsudden death. J Forensic Sci2008; 53:734-8.Gulson BL; ბ.ლ) ManayN, Cousillas AZ, Alvarez C,Heller T.LeadcontaminationinUruguay:the"LaTeja"neighborhoodcase. RevEnviron Contam Toxicol 2008;195:93-115; ბ.მ) MilewskiI.Impactofcognitivereserveontherelationshipofleadexposure and neurobehavioralperformance.Neurology 2008; 70: 1221. გ) internetresursebi:^ გ.ა)http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez;გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm გ.გ)http://www.emedmag.com; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.html გ.ე) http://www.esicm.org/ გ.ვ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines გ.ზ) http://erbook.com/ http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdf გ.თ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council
muxli 27. moduli 3.6. modulis dasaxeleba - mxuTavi airiTa da meThemoglobinwarmomqmnelebiT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizania – methemoglobinwarmomqmneli nivTierebebi da mxuTavi airi miekuTvnebian sisxlis Sxamebis jgufs. maTi toqsikuri moqmedebis paTogenezi ZiriTadad mdgomareobs hemoglobinis derivatebis
91
(karboqsihemoglobini da methemoglobini warmoqmna da aseve hebolizis ganviTarebSi, rac saboloo jamSi iwvevs hemiur hipoqsias. modulis erT-erT mizans warmoadgens swored methemoglobinwarmomqmnelebiTa da mxuTavi airis sisxlis sistemaze paTologiuri zemoqmedebis procesis gacnobiereba, rac aucilebeli winapirobaa klinikuri suraTisa da mkurnalobis procesis gasagebad. aseve rezidentma modulis damTavrebis Semdeg unda icodes iseTi klinikuri niSnebis ganviTarebis mizezebi, rogorebicaa generalizebuli cianozi, sunTqviTi ukmarisoba apnoemde, koma (methemo globinwarmomqmnelebiT intoqsikaciisas) da Tavis “sartyliseburi” tkivili, kanis sisxlZarRvebis gafarToveba, Tavbrusxveva, kolafsi, sunTqviTi darRvevebi, koma. kurnCxviTi sindromi - naxSirJangiT mwvave intoqsikaciisas. aseve man unda gaacnobieros antidoturi saSualebebis gamoyenebisas ganviTarebuli metaboluri aSlilobebi.
2. modulis amocanebi - modulis ZiriTad amocanas warmoadgens im donis Teoriuli codnisa da praqtikuli unar-Cvevebis SeZena, rac eqims saSualebas miscems modulis gavlis Semdeg Tavisuflad gaiaros diagnostikuri Ziebis procesi, dasvas sisxlis SxamiT mwvave mowamvlis diagnozi, da daniSnos swrafi da adekvaturi mkurnaloba. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces, rom rezidentma kargad gaacnobieros antidotur saSualebaTa gamoyenebis Cveneba da meTodika, radgan iseTi antidotebi, rogorebicaa toluoidinis lurji –methemoglobinwarmomqmnelebiT mowamvlisas, oqsigenoTerapia da hiperbaruli oqsigenacia-naxSirJangiT mwvave mowamvlisas. aseve aucilebelia, rom rezidentura damTavrebulma eqimma Tavad SeZlos prioritetuli samkurnalo RonisZiebaTa SerCeva da gatareba sisxlis SxamebiT mowamvlisas.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
meThemoglobinwarmomqmneli nivTierebebistoqsikuri moqmedebis paTogenezi.hemoglobinis derivatebis (karboqxihemo globini da meThemoglobini)warmoqmnis meqanizmi.meThemoglobinwarmomqmneli nivTierebebiT mwvave mowamvlis klinika,diagnostika da gadaudebeli
meThemoglobinwarmomqmnelebiTa da naxSirJangiT\
mwvave mowamvlisas diagno stikisa damkurnalobis prioritetuli moqmedebebis damoukiteblad gansazRvris unaris aTviseba.
meThemoglobinwarmomqmnelebiTada naxSirJangiT mwvave mowamvl-isas Mmosalodnel
15 SemTxveva
referati
moxseneba
prezentacia
92
mkurnaloba. mxuTavi airiT mowamvlis klinikuri suraTi, diagnostika dagadaudebeli mkurnaloba. prioritetul moqmedebaTa TanamimdevrobameThemoglobinwarmomqmneli SxamebiT mwvave mowamvlisas
garTulebaTa prevencia, swrafi diagnostikis,drouli da adeqvaturi mkurnalobobis damoukideblad Catareba. meThemoglobinwarmomqmnelebiTmwvave mowamvlis dros antidotTerapiis saxeobisa da moculobis damoukidebeli gansazRvra.
naxSirJangiT mwvave mowamvlisdros antidotoTerapiis da farmakologiuri antagonistebis saxeobisa da moculobis damoukideblad gansazRvra.natriumis nitratiT mowamvlis Ddiagnostikis, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, antidotoTerapiis, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisa da moculobis damoukidebladgansazRvra da Catareba
15 SemTxveva
referati
93
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002;
ა.ვ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;
ა.ზ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006; ა.თ) ЛужниковЕ.А., КостомароваЛ.Г. Острыеотравления. Руководстводляврачей.М.:Медицина,2000; ა.ი) Ю.С.Гольдфарб, В.И.Казачков, С.Г. Мусселиусидр. Неотложнаятерапияострыхотравленийиэндотоксикозов: Справочник. Подред. Е.А. Лужникова. М.: Медицина, 2001. გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ვ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.ზ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.თ) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.ი) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.კ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council; გ.ლ) http://medgeo.net/ www. medlinks.ru .
muxli 28. moduli 3.7. modulis dasaxeleba - mcenareuli da cxoveluri SxamebiT mwvave mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani: a) rezidenti gaacnos saqarTveloSi iseTi farTod gavrcelebuli mcenareebiT
da sokoebiT mwvave mowamvlas, rogoricaa lencofa, Sxama, abusalaTini, wiTeli Sxama, TeTri bilwa soko da sxv. aiTvisos informacia am mcenareebSi arsebuli Sxamebis komponentebis Sesaxeb, unda icodes maTi moqmedebis meqanizmi, da aqedan gamomdinare, klinikuri suraTi. gansakuTrebuli yuradReba unda
94
daeTmos mcenare abusalaTinSi Semavali erTerTi yvelaze Zlieri mcenareuli toqsiniT-riciniT gamowveul mowamvlas, radganac garda SemTxveviTi mowamvlebisa, arsebobs monacemebi maTi teroristuli miznebisaTvis gamoyenebis Sesaxeb;
b) rezidenti daauflos mowamluli avadmyofis sadiagnostiko gamokvlevis meTodebsa da sxvadasxva mcenareuli da sokoebis SxamiT intoqsikaciis diferenciul diagnostikas;
g) rezidents gaacnos saqarTveloSi mobinadre gvelebisa da morielebis saxeobebi, maTgan yvelaze saSiSi giurza, gvelgesla da Wreli morieli, gaecnos gvelisa da morielis Sxamis paTogenezs, klinikur suraTs, diagnostikasa da gadaudebel mkurnalobas. aucilebelia yuradRebis gamaxvileba iseT mZime SesaZlo garTulebebze, rogoric aris Trombohemoragiuli sindromi. gadaudebeli mkurnalobis Seswavlisas eqimi kargad unda gaecnos simptomuri mkurnalobis meTodebsa da samkurnalo saSualebebs.
2. modulis amocanebi:a) modulis ZiriTadi amocanaa rezidentis mier im Teoriuli codnisa da
praqtikuli unar-Cvevebis aTviseba, romlebic aucilebelia mcenareulida cxoveluri SxamebiT da sokoebis SxamiT mwvave mowamvlebis diagnostikisa da mkurnalobisaTvis. modulis damTavrebis Semdeg eqims unda SeeZlos damoukideblad dasvas iseTi gavrcelebuli mowamvlebis diagnozi, rogorebicaa mowamvla lencofaTi, SxamaTi, wiTeli bilwa da TeTri Sxama sokoTi;
b) rezidentis mier gvelisa da morielis SxamiT mowamlul avadmyofTa ZiriTadi klinikuri gamovlinebis Seswavla, raTa mas SeeZlos damoukideblad dasvas cxoveluri SxamebiT intoqsikaciis diagnozi;
g) rezidentma kargad unda icodes da praqtikul saqmianobaSi SeeZlos dasvas iseTi Zalian Zlieri mcenareuli SxamebiT mowamvlis diagnozi, rogoricaa ricini da daniSnos drouli da adeqvaturi mkurnaloba;
d) man unda icodes gvelis kbenis Sedegad ganviTarebuli iseTi mZime garTulebaTa ganviTarebis diagnostika mkurnaloba da profilaqtika, rogoricaa filtvebis mwvave SeSupeba, hemoragiuli diaTezi, kolafsi da Soki, xolo morielis kbenisas ariTmia da a.S. mowamvlis gadaudebeli mkurnalobis gavlisas eqimi kargad unda daeuflos monovalenturi Sratebis da polivalenturi Sratis gamoyenebis Cvenebasa da meTodikas. modulis gavlis Semdeg eqims damoukideblad unda SeeZlos prioritetuli moqmedebebisa da maTi Tanamimdevrobis SerCeva.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
Teoriuli kursi profesiuliunar-Cvevebi da Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
mcenareuli Sxamebis zogadi daxasiaTebasaqarTveloSi gavrcelebuliSxamiani mcenareebi.simptomTa ZiriTadi jgufebi Sxamini mcenareebiT mowamvli sas,
saqarTveloSi gavrcele buli Sxamiani mcenareebiT mowamvlis diagnostika da diferenciuli diagnostika.mcenareuli SxamiT intoqsikaciis mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra,
referati
moxseneba
95
mcenareuli SxamebiT mowamvlis diagnostikisa da mkurna lobis zogadi principebi.lencofaTi mwvave intoqsika cia. SxamTi mwvave intoqsika cia.riciniT mwvave intoqsikaciaprioritetuli moqmedebebi Sxamiani mcenareeeebiT mowamvlisas.Sxamiani sokoebis zogadi daxasiaTeba. saqarTveloSi gavrcelebuli Sxamiani sokoebi da sokoTi mowamvlis ZiriTadi Tavisebureebebi.TeTri bilwa sokoTiMmowamvla. wiTeli Sxama sokoTi mowamvlaZiriTadi SecdomebiSxamiani sokoebiT mowamamvlis mkurnalobisas.
antidotoTerapiis, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxeobisamoculobis gansazRvra da damoukideblad Catareba – 15.
Sxamiani sokoebiT mowamv lis diagnostika, diferenciuli diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra, antidotoTerapiis, eqstrakorporaluri detoqsikaciis saxis da moculobis, enterosorbciis moculobis gansazRvra da damoukideblad Catareba – 5.
gvelis SxamiT intoqsika ciis diagnostika. mkurnalobis saxeobis, moculobis gansazRvra da damoukideblad Catareba – 5.
morielis Sxamis moqmedebis, morielTan kontaqtis diagnostika, mkurnalobis Taviseburebebis, saxeobisa da moculobis gansazRvra prehospitalursa da hospitalur etapze da maTi damoukideblad Catareba - 5.
krazanebisa da futkrebis Sxamis moqmedebis diagnostika, mkurnalobis moculobis gansazRvra da maTi damoukideblad Catareba -5.
kontaqti zRvis Sxamian cxovelebTan da mcenareebTan (meduza, zRvis qariylapia, moluski, zRvis varskvlavi, marjnis polipebi da sxv), cxoveluri SxamebiT intoqsikaciis garTulebebis prevencia,
prezentacia
p
96
swrafi diagnostika, drouli da adeqvaturi mkurnaloba - 5.
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe @” gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidotebi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე) g.kacitaZe “gadaudebeli Terapia” Tbilisi 2002; ა.ვ) Лужников Е.А.Педиатрическая клиническая токсикология. Феникс2013; ა.ზ) Лужников Е.АНациональное руководство. Медицинскаятоксикология с CDГЭОТАР-Медиа2012; ა.თ) Софронов Г.А Экстремальная токсикология. УчебникСофронов Г.А.ЭЛБИ- СПб2012;
ბ) sxva perioduli literatura: ბ.ა) Hidden aconite roots in herbal medicines. Thomas Y.K. Chan . Clinical Toxicology, January 2010, Vol. 48, No. 1, Pages 92-94,AspectsofDaturapoisoningandtreatment. KrenzelokEP. Clin Toxicol 2010; 48:104-10.Guidelines for the management of snake-bite. World Health Organization 2010; ბ.ბ) KellermanTS. Poisonous plants. OnderstepoortJ VetRes2009;76:19-23.
SorodocL,Lionte C,SorodocV,PetrisO, JabaI.“ IsMARSsystemenough enoughforA.phalloides-induced liverfailuretreatment? “HumExpToxicol2010;
ბ.გ) Anti Snake Venom in Neonate with Snakebite http://www.indianpediatrics.net/nov2010/983.pdf;
ბ.დ) Toxins of Amanita phalloides.Vetter, J.Toxicon, 2008 Volume 36, Issue 1, Pages 13-24; ბ.ე) Indian National Snakebite Protocols 2007;
ა.ი) Р. Хоффман Экстренная медицинская помощь при отравленияхМедицинская литература от издательства: ПрактикаГод издания: 2010;
Б ა.კ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ა.ლ)ЛуисДж. Линг и соавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006.
97
ბ.ვ) Vetter, J. Plant cyanogenic glycosides • Review article Toxicon, Volume 38, Issue 1, January 2000, Pages 11-36; ბ.ზ) Beuhler MC,SasserHC, Watson WA.TheoutcomeofNorth American pediatric unintentional mushroomingestionswithvariousdecontaminationtreatments: ananalysis of14 yearsof TESSdata.Toxicon2009;53: 437-43; ბ.თ) BeyerNH,KogutowskaE,HansenJJ,IlligenKEE,HeegaardNHH.Amousemodelforricinpoisoningandforevaluatingprotective effects of anti-ricinantibodies.ClinToxicol 2009; 47: 219-25; ბ.ი) Plant cyanogenic glycosidesVetter, J. Toxicon, 2008 Volume 38, Issue 1,Pages 11-36; ბ.კ) Diaz JH.Syndromic diagnosis and management of confirmed mushroom poisonings.Crit Care Med 2005; 33: 427-36; ბ.ლ) Diaz, James H. “Evolving global epidemiology, syndromic classification, general management, and prevention of unknown mushroom poisonings” Critical Care Medicine. 33(2):419-426, February 2005.
გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.mayoclinic.com/health/ricin/AN02211; გ.ბ) http://www.medicinenet.com/ricin/article.htm ; გ.გ) http://www.emedicinehealth.com/ricin/article_em.htm ; გ.დ) http://www.mayoclinic.com/health/first-aid-snake-bites/FA00047; გ.ე) http://www.emedicinehealth.com/snakebite/article_em.htm; გ.ვ) http://www.reptilegardens.com/reptiles/snakes/venomous/snake-bites.php ; გ.ზ) http://pet-snakes.com/treat-non-venomous-snake-bite; გ.თ)http://www.indianpediatrics.net/nov2010/983.pdf; გ.ი) http://www.canberra.edu.au/hr/attachments/hs-word/forms/risk_assessment_blank.doc; გ.კ) http://www.healthline.com/galecontent/mushroom-poisoning ;
muxli 29. moduli 3.8. modulis dasaxeleba - samxedro toqsikologiis safuZvlebi da policiuri airebiT mowamvla. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani – modulis ZiriTadi mizania rezidentma gaacnobieros sabrZolo momwamlav nivTierebaTa da “policiuri airebis” gamoyenebis SesaZlebloba, gamomdinare dRevandeli saerTaSoriso situaciidan, teroristebis mier Tavisi miznebis misaRwevad, Ria sabrZolo moqmedebebisas da masiuri uwesrigobebisas. igi unda gaerkves ZiriTad momwamlav nivTierebaTa da “policiuri airebis” jgufebSi, SesZlos am jgufebSi Semaval ZiriTad sabrZolo nivTierebaTa (zarinis, CN is, ipriti, luiziti, VX gazebi, da sxv) da policiuri airebis CN, CS, CR, CNC, is qimiuri struqturas, da toqsikuri moqmedebis paTogenezs. moqmedebis paTogenezi, unda Seeqmnas StabeWdileba qimiuri dazianebis keris Sesaxeb, unda aiTvisos qimiuri iaraRisagan Tavdacvis samedicino aspeqteebi, kargad unda gaerkves sadekontaminacio saSualebebisa da individualuri Tavdacvis aRWurvilobis gamoyenebaSi. man agreTve unda aiTvisos iseTi zogadi debulebebi, rogoricaa: NATO s samxedro samedicino politika, samedicino koordinacia NATO-Si, NATO-s jandacvis principebi, samxedro savele medicinis ZiriTadi parametrebi da a.S.
98
2. modulis amocanebi - modulis ZiriTadi amocanaa rezidentis mier modulis gavlis periodSi sabrZolo momwamlavi iaraRisa da ZiriTadi “policiuri airebis” saxeebisa da maT mier ganpirobebuli mwvave mowamvlis gadaudebeli mkurnalobis meTodebis aTviseba. eqim-toqsikologs unda SeeZlos gadaudebeli daxmarebis gaweva “policiuri airebiT” da ZiriTadi sabrZolo momwamlav nivTerebebiT: nervul-paralizuri moqmedebis, kanis damazianebeli moqmedebis, zogad toqsiuri moqmedebis, sasunTq gzebze moqmedi, fsiqotropuli moqmedebis momwamlavi agentebiT intoqsikaciisas. man kargad unda aiTvisos udidesi mniSvnelobis mqone antidotebis-dimerkaprolis, pralidoqsimis (2PAM) uniTiolis, ciankobalaminisa da e.w. KIT -ს, TILER KIT -ის, AFOX da MARKI – ს gamoyeneba specialuri avtoinJeqtorebis saSualebiT, unda icnobdes sadekontaminacio saSualebebsa da maTi gamoyenebis wesebs, unda SeZlos individualuri Tavdacvis aRWurvilobis gamoyeneba.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
sabrZolo momwamvleli nivTierebis zogadidaxasiaTeba.qimiuri dazianebiskera.qimiuri iaraRisaganTavdacvis samedicinoaspeqtebi.sabrZolo momwamvleli nivTierebinervul-paralizurimoqmedebis toqsikurinivTierebebikanis damazianebelimomwamvleli nivTierebebi zogadtoqsikuri moqmedebis toqsikurinivTierebebi, mxuTavi moqmedebistoqsikuri nivTierebebicremlmdeni da gamaRizianebeli moqmedebis airebis (“policiuri airebi”) CN, CS, CR, CNC, is qimiuri struqtura, da
ZiriTad sabrZolonivTierebebiT mowamvlis sadiagnostikokriteriumebis gansazRvra da daufleba.
sabrZolo momwamvleli nivTierebebiTintoqsikaciis gadaudebeli daxmarebisCatareba
sadekomentaciosaSualebaTa SerCeva dadekontaminaciis Catareba
individualuriTavdacvis aRWurvilobis gamoyeneba.cremlmdeni da gamaRizianebeli moqmedebis airebis efeqtis diferenciuli diagnostika,
15 SemTxveva
referati, moxseneba
prezentacia
99
toqsikuri moqmedebis paTogene zi, klinika, diag nostika,mkurnaloba adreuli da gviani garTulebebis preevncia, diagnos tika, diferenci uli diagnostika da mkurnaloba.prioretuli moqmedebebi.
dekontaminaciisa da mkurnalobis prioritetuli qmedebebis gansazRvra da ganxorcieleba.sakuTari da samedicino personalis usafrTxoebisaken mimarTuli prioritetuli qmedebebis gansazRvra da ganxorcieleba cremlmdeni da gamaRizianebeli moqmedebis airebis toqsiuri efqtis gaTva liswinebiT.adreuli da mogvianebiTi garTulebebisprofilaqtika
4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi. 5. literaturis nusxa:
ა) literaturis nusxa: g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009. ბ) სxva perioduli literatura:
100
ბ.ა) itaR,Vidal-AsensiS.[Cutaneousandsystemictoxicologyofvesicantsusedinwarfare].InSpanishwithEnglishabstract.ActasDermosifiliogr2010;101:7-18; ბ.ბ) Shakarjian MP, HeckDE, Gray JP,SinkoPJ,GordonMK,CasillasRP,HeindelND,GereckeDR,LaskinDL,LaskinJD.Mechanismsmediatingthevesicantactionsof sulfurmustardafter cutaneousexposure.ToxicolSci2010;114:5-19.Hosseini-Khalili A, Haines DD, Modirian E, Soroush M, Khateri S, Zendehdel K, Ghanei M, Giardina C.Mustard gas exposure and carcinogenesis of lung. Mutat Res Genet Toxicol Environ Mutagen 2009; 678: 1-6; ბ.გ) GhasemiH,GhazanfariT,Ghassemi-Broumand M,JavadiMA, BabaeiM, Soroush MR, Yaraee R,Faghihzadeh S,PoorfarzamS,OwliaP,NaghizadehMM,Etezad-RazaviM,JadidiK,NaderiM, Hassan ZM.Long-termocularconsequencesofsulfur mustardinseriously eye-injured warveterans.Cutan Ocul Toxicol 2009;28:71-7.BerendS,KatalinicM,LucicVrdoljakA,KovarikZ,KucaK,RadicB.In vivoexperimental approach to treatment against tabunpoisoning.JEnzymeInhibMedChem2010;onlineearly:PM:20235800; ბ.დ) ShihT-M,SkoviraJW,O'DonnellJC,McDonoughJH.
Treatmentwithtertiaryoximespreventsseizuresandimprovessurvival followingsarinintoxication.JMolNeurosci2010;40:63-9;
ბ.ე) BerendS,KatalinicM,LucicVrdoljakA,KovarikZ,KucaK,RadicB.In vivoexperimental approach to treatment against tabunpoisoning.JEnzymeInhibMedChem2010;onlineearly:PM:20235800;
ბ.ვ) Kuca K,CabalJ,JunD,MusilekK,SoukupO, PohankaM,PejchalJ, OhKA,YangGY,JungYS.
ReactivationofVXinhibitedAChEbynoveloximeshavingtwooxygen atomsinthelinker.EnvironToxicolPharmacol2010;onlineearly; ბ.ზ) SmithA,BrownR,JuggB,PlattJ,MannT,MaseyC,JennerJ, RiceP.The effect of steroid treatment withinhaled budesonide or intravenous methylprednisolone on phosgene-induced acute lunginjury in a porcinemodel. MilMed 2009; 174:1287-94; ბ.თ) OkumuraT,AriyoshiK,HitomiT,HiraharaK,ItohT,IwamuraT,NakashimaA,Motomura Y,TakiK, SuzukiK.LessonslearnedfromnerveagentattacksinIranandJapan:is it really necessaryto stockpileoximes?ToxinRev 2009; 28: 255-9;
გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine; გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council.
101
muxli 30. moduli 3.9. modulis dasaxeleba - bavSvTa da mozardTa toqsikologia. xangrZlivoba – 2 Tve
1. modulis mizani – mwvave mowamvla anu “qimiuri travma”, bavSvTa asakSi garkveuli TaviseburebebiT mimdinareobs. bavSvTa da mozardTa organizmis asakobrivi Taviseburebani mkveTrad gansaxvavdebian mozrdilebisagan, radganac mimdinare fiziologiuri da bioqimiuri procesebis mozrdilTa organizmisagan Tavisebureba axasiaTebT. Sesabamisad – bavSvebSi Taviseburi, gansxvavebulia mwvave mowamvlis mimdinareobac da amis codna aucilebelia eqimisaTvis, radganac mowamvlis diagnostika da mkurnaloba unda iyos drouli, gadaudebeli da adeqvaturi. bavSvis pirveli fizikaluri daTvalierebisas yovelTvis ar aris SesaZlebeli ganisazRvros Sxamis gamoyenebis faqti, daisvas mwvave mowamvlis diagnozi da dadgindes Sxamis saxe. aqedan gamomdinare, modulis mizania rom eqimma –rezidentma aiTvisos bavSvTa mwvave mowamvlaTa diagnostikisa da mkurnalobis ZiriTadi principebi, daeuflos efeqturi mkurnalobisaTvis aucilebel yvela meTodsa da manipulacias, SeZlos mkurnalobis yvelaze efeqturi formis SerCeva yoveli konkretuli SemTxvevisaTvis, kargad gaacnobieros mwvave mowamvlis toqsikogenuri da somatogenuri fazebis mimdinareobis Taviseburebani bavSvTa da mozrdilTa asakSi, da maT mkurnalobaSi arsebuli gansxvaveba zrdasrul asakSi mimdinareobis Taviseburebebisagan.
2. modulis amocanebi - mwvave mowamvlaTa mkurnalobis Tanamedrove meTodebi metad gansxvavebulia erTmaneTisagan: zogadi detoqsikacia, antidoturi mkurnaloba, simptomuri mkurnaloba eqstrakorporaluri detoqsikacia.
a) rezidentma zedmiwevniT unda SeiTvisos, yovel konkretul SemTxvevaSi gansazRvros da asakobrivi faqtoris da gansxvavebis gaTvaliswinebiT gamoiyenos organizmis detoqsikaciis intrakorporaluri da eqstrakorporaluri meTodebi:^
a.a) kuWisa da nawlavebis lavaJis unar-Cveva;a.b) damoukideblad unda Caataros forsirebuli diurezis procedura; a.g) Seucdomlad unda flobdes sxvadasxva SxamsawinaaRmdego
antidotebs, maT dozirebebsa da gamoyenebis Taviseburebebs;b) unda hqondes unari damoukideblad imuSaos organizmis eqstrakor
poraluri detoqsikaciis meTodebis gamoyenebiT:b.a) Uunda flobdes eqstrakorporaluri detoqsikaciis CatarebisaTvis
aucilebel magistralur sixlZarRvTa kaTeterizaciis teqnikas;b.b) naadrevi hemodializis, hemosorbciisa da plamaferezis, ultrafiltraciis
ganxorcielebisaTvis, gansazRvros intoqsikaciis dros avadmyofisaTvis eqstrakorporaluri detoqsikaciis aucileblobisa da yvela meTodis SerCevis (maT Soris – hemodializis Catarebis) kriteriumebi;
g) saboloo jamSi modulis amocanaa bavvebsa da mozardebis kompleqsuri mkurnalobis unaris gamomuSaveba.
3.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:Teoriuli kursi profesiuli
unar-CvevebiSesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
102
mwvave mowamvlis mimdinareobis Taviseburebani bavSvTa asakSi.anamnezis Segrovebis Taviseburebani bavSvTa da mozrdTa asakSi.mowamvlis ganviTarebis periodebis Taviseburebani bavSvTa da mozrdilTa asakSi. nivTierebebi da prepa ratebi, romlebic bavSve bSi ar iwveven mowamvlis klinikur ganviTarebas.
mowamvlis ganviTarebis periodebi:^
faruli periodis Tavi seburebani bavSvTa asakSi.
Sxamis rezorbciuli moqmedebis periodis (anu toqsikogenuri periodi, toqsikogenuri faza) Tavi seburebani bavSvTa asakSi.
mdgomareobis pirveladi stabilizaciis etapis Taviseburebani
Seuwoveli Sxamis mocilebis da misi Semdgomi absorbciis profilaqtikis etapi. antidotoTerapiis Tavi seburebani bavSvTa asakSi.
aqtiuri detoqsikaciis meTodebis gamoyenebis
bavSvTa asakisManamnezis Segrovebis Taviseburebebis codna da praqtikuli gamoyeneba.
mowamvlis klinikuri gamovlinebebis ganviTarebis siCqaris, calkeuli toqsindromisa da toqsikologiuri laboratoriuli gamokvlevis Sedegebis Sefaseba.
bavSvTa da mozardTapirveladi stabilizacia
asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
bavSvTa da mozardTamwvave mowamvlis
diagos-tika da mkurnaloba asakobrivi Taviseburebe bis gaTvaliswinebiT
eqstrakorporaluri detoqsikaciis meTodebis SerCeva, maTi moculobis gansazRvra da Catareba bavSvebsa da mozardebSi, maTi asakobriv Tavise burebaTa gaTvaliswine biT.
15 შემთხვევა
15
referati, moxseneba
referati, moxseneb
referati, moxseneba
prezentacia
prezentacia
moxseneba
103
Taviseburebani. aRdgenis periodis Taviseburebani bavSvTa da mozardTa asakebSi.bavSvebis potenciuri letaluri mowamvlis gamomwvevi samkurnal wamlo preparatebi4. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia,
konferencia - 1 jer TveSi. 5. literaturis nusxa: ა) literaturis nusxa: ა.ა) g.kacitaZe ,,gadaudebeli toqsikologia” Tbilisi 2009; ა.ბ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “mowamvlaTa simptomuri Terapia” Tbilisi 2005; ა.გ) T.kobiZe a. gamyreliZe, T. cxvaraZe “Tanamedrove antidoteibi da antidotoTerapia” Tbilisi 2005; ა.დ) g.kacitaZe “ mwvave mowamvlebi” Tbilisi 2003; ა.ე)Лужников Е.А.Педиатрическая клиническая токсикология. Феникс2013; ა.ვ) Лужников Е.АНациональное руководство. Медицинскаятоксикология с CDГЭОТАР-Медиа2012; ა.ზ) Р. Хоффман Экстренная медицинская помощь при отравленияхМедицинская литература от издательства: ПрактикаГод издания: 2010;
ა.თ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006;
ა.ი) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкт-Петербург. 2006.
გ) internetresursebi:^ გ.ა) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez PubMedCom; გ.ბ) http://www.webmed.irkutsk.ru/emerg1.htm Web- Medicine; გ.გ) http://www.emedmag.com/ Emergency Medicine;გ.დ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.htmlThe Internet Journal of Emergency Medicine; გ.ე) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; გ.ვ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 American College of Emergency Physicians. ACEP Clinical Policiess; გ.ზ) http://www.esicm.org/ European Society of Emergency Care Medicine; გ.თ) http://www.rcjournal.com/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; გ.ი) http://erbook.com/ The Gist of Emergency Medicine; გ.კ) http://www.webmed.irkutsk.ru/doc/pdf/ecr.pdfERC Guidelines for Resuscitation 2005; გ.ლ) https://www.erc.edu/index.php/mainpage/en/ European Resuscitation Council
104
http://medgeo.net/; გ.მ) www. medlinks.ru.
muxli 31. moduli 3.10. modulis dasaxeleba - profesiuli intoqsikaciebi. xangrZlivoba – 1 Tve
1. modulis mizani:a) uzrunvelyos rezidenti saTanado Teoriuli da praqtikuli codniTa da unar-
CvevebiT dasaqmebuli mosaxleobis profesiuli intoqsikaciebis ganmapirobebeli ZiriTadi faqtorebis xasiaTis, maTi gamovlinebis kanonzomierebebis, organizmze moqmedebis riskis, monitoringisa da profilaqtikis Sesaxeb;
b) Mman unda SesZinos rezidents saTanado Teoriuli codna profilaqtikuri toqsikologiis aqtualur sakiTxebSi da specifikuri unar-Cvevebi erovnuli meurneobis sxvadasxva dargebSi qimiuri usafrTxoebis uzrunvelyofis, aseve Sesabamisi sakanonmdeblo-normatiuli dokumentebis praqtikuli gamoyenebisaTvis,Aaseve miawodos rezidents Tanamedrove informacia profilaqtikuri toqsikologiis zogad aqtualur sakiTxebze; Camouyalibos mas adekvaturi warmodgena profesiuli qimiuri usafrTxoebisa da misi ganmsazRvreli faqtorebis Sesaxeb; miawodos rezidents Tanamedrove informacia profesiuli Sxamebis calkeuli jgufebis toqsikologiis, maTi gamoyenebis mareglamentirebeli pirobebisa da ekologiuri mniSvnelobis Sesaxeb. პofesiuli intoqsikaciebis profilaqtikis principebi. profesiuli janmrTelobis darRvevis samedicino prevenciis saxeebi da kompensaciis safuZvlebi profesiuli qimiuri usafrTxoebis dacvis ZiriTadi mimarTulebebi. sawarmoo garemosa da biologiur obieqtebSi qimiuri nivTierebebis Semcvelobis higienuri normirebis principebi. profesiuli Sxamebis higienur-toqsikologiuri eqspertizis principebi. metalebiTa da organuli naerTebiT mwvave da qronikuli profesiuli intoqsikaciebis profilaqtikis ZiriTadi mimarTulebebi; gamajansaRebel RonisZiebaTa proeqtebis SemuSaveba situaciuri amocanebis meSveobiT. profesiuli intoqsikaciebis profilaqtikis ZiriTadi mimarTulebebi; gamajansaRebel RonisZiebaTa proeqtebis SemuSaveba situaciuri amocanebis meSveobiT.
2. modulis amocanebi - SesZinos rezidents adekvaturi unar-Cvevebi SeTvisebuli Teoriuli codnis praqtikuli realizaciisaTvis; moamzados rezidentebi profesiuli codnis damoukidebelad gaRrmavebisa da uaxles informaciaze muSaobisaTvis.
3. modulis Sinaarsi - Tanamedrove warmodgena profesiuli Sxamebis Sesaxeb, gaiazros maTi adgili da roli Tanamedrove mrewvelobasa da soflis meurneobaSi. profesiuli Sxamebi da ekologiuri problemebi. profesiuli Sxamebis klasifikacia, zogadi daxasiaTeba; maTi toqsikurobis ganmsazRvreli ZiriTadi aspeqtebi profesiuli Sxamebi da janmrTeloba qimiuri naerTebiT gamowveuli profesiuli janmrTelobis darRvevebi. saqarTvelosTvis samxareo paTologiebi gamRizianebeli moqmedebis toqsikuri nivTierebebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi. sisxlis sistemis upiratesi dazianebiT mimdinare profesiuli intoqsikaciebi. .neirotropuli moqmedebis SxamebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi manganizmi - problemis Tanamedrove mdgomareoba pesticidebis moqmedebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi.
4.Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba:
105
Teoriuli kursi profesiuliunar-Cvevebi
Sesasrulebeli manipulaciis raodenoba
davaleba
Tanamedrove warmodgena profesiuli Sxamebis Sesaxeb, maTi adgili da roli Tanamedrove mrewvelobasa da soflis meurneobaSi. profesiuli Sxamebi da ekologiuri problemebi. profesiuli Sxamebis klasi fikacia, zogadi daxasiaTeba; maTi toqsikurobis ganmsazRvre li ZiriTadi aspeqtebi. profesiuli Sxamebi da janmr Teloba.qimiuri naerTebiT gamowveuli profesiuli janmrTelobis darRvevebi.saqarTvelosTvis samxareo paTologiebi.
gamaRizianebeli moqmedebis toqsikuri nivTierebebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi.
sisxlis sistemis upiratesi dazianebiT mimdinare profesiu li intoqsikaciebi.
neirotropuli moqmedebis SxamebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi. manganizmi – problemis Tanamedrove mdgomareoba
pesticidebis moqmedebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebi
metalebiTa da organuli naerTebiT mwvave da qronikuli profesi uli
qimiuri naerTebiT gamowveuli profesiuli janmrTelo bis darRvevebisdiagnostikada mkurnaloba
gamaRizianebeli moqmedebis toqsi kuri nivTierebebiT gamowveuli profesiuli intoqsikaciebisdiagnostika da mkurnaloba
sisxlis sistemis upiratesi dazia nebiT mimdinare profesiuli intoqsikaciebisdiagnostika da mkurnaloba
neirotropuli moqmedebis Sxame biT gamowve uli profesiuli intoqsikaciebisdiagnostika da mkurnaloba.
pesticidebis moqmedebiT gamo wveuli profe siuli intoqsi kaciebis diagnos tika da mkurnalo
referati
referati
moxseneba
prezentacia
prezentacia
prezentacia
106
intoqsikaciebis profilaqti kis ZiriTadi mimarTulebebi
ba
metalebiTa da organuli naer TebiT mwvave da qronikuli pro fesiuli intoq sikaciebis pro filaqtikis ZiriTadi mimar Tulebebi;
profilaqtikuri toqsikologia. misi sakiTxebi.qimiuri usafrTxoebis uzrunve lyofis sakiTxebi erovnuli meurneobis sxvadasxva dargebSi.sakanonmdeblo-normatiuli dokumentebi da maTi praqtiku li gamoyeneba.profilaqtikuri toqsikolo giis zogadi aqtualur sakiTxebi.profesiuli qimiuri usafrTxo eba da misi ganmsazRvreli faqtorebiprofesiuli Sxamebis calkeu li jgufebis toqsikologia.maTi gamoyenebis mareglamenti rebeli pirobebi da ekologiu ri mniSvneloba. profesiuli intoqsikaciebis profilaqtikis principebi. profesiuli janmrTelobisdarRvevis samedicino prevenci is saxeebi da kompensaciis safuZvlebi.profesiuli qimiuri usafrTxo ebis dacvis ZiriTadi mimarTu lebebi. sawarmoo garemosa da biologiur obieqtebSi qimiuri nivTierebebis Semcvelobis higienuri normirebis principe bi.profesiuli Sxamebis higienur-toqsikologiuri eqspertizis principebi. gamajansaRebel RonisZieba Ta proeqtebis SemuSaveba situa ciuri
gamajansaRebel RonisZiebaTa proeqtebis SemuSaveba situaciuri amocanebis meSveobiT.
referati
moxseneba
referati,
prezentacia
prezentacia
prezentacia
referati
107
amocanebis meSveobiT. profesiuli intoqsikaciebis profilaqtikis ZiriTadi mimarTulebebi; gamajansaRebel RonisZiebaTa proeqtebis SemuSaveba situaciuri amocanebis meSveobiT.
prezentacia
moxseneba
5. modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ referati, diskusia, konferencia - 1 jer TveSi.
6. literaturis nusxa: ა) aucilebeli literatura ა.ა) saakaZe v. profesiuli daavadebebi. _ Tbilisi: zekari. - 2000. - 806 gv; ა.ბ) kverenCxilaZe r. Sromis higiena. Tbilisi: “parnasi”. – 2005. – 466 gv; ა.გ) kverenCxilaZe r., baqraZe l. Sromis higiena. laboratoriul-praqtikuli saxelmZRvanelo. Tssu-is gamomcemloba. Tbilisi: 2011. ბ) sxva perioduli literatura: ბ.ა) Introduction to Industrial Hygiene by Ronald M.Scott. Eastern Michigan University. Ypsilanti. 1995; ბ.ბ) The work Environment,Volum I; Occupational Health Fundaments, edited by Doan J.Hansen, Brookhaven National Laboratory. Upton. New York. 1991; ბ.გ) Environmental and Occupational Medicine, Edited by J. LaDown, 2011; ბ.დ) The work Environment.Volum I; Occupational Health Fundaments, Edited by Doan J.Hansen,Brookhaven National Laboratory. Upton. New York. 1991; ბ.ე) Work, Health and Environment, edited by Charles Levenstein and John Wooding. The Guilpord Press, New York London.1997; ბ.ვ) Work, Health and Environment, Edited by Charles Levenstein and John Wooding. The Guilpord Press, New York London.1997.
მუხლი 32. გამოყენებული ლიტერატურა
1. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa:ა) Clinical Toxicology, 1st ed., W.B. Saunders Company, 2001;
ბ) Ogilvi C. “Birch,s Emergencies in Medical practice”. New York. 1981; გ) Gutierres G. Summary of the round table conference of tissue oxygen utilization // Intensive Care Med. 1991; 17 ( p.67-68);
108
დ) McClave S. A., Short A. F., Mattingly D. B., Fitsgerald Ph. D. Total parenteral nutrition (conquering the complexities.). Postgraduate Medicine. Vol.88, N 1, July 1990, p.235-246; ე) Vincent I.H., Moreno R., Takala I. and all. The SOFA. Intensive Care Med. 1996. N 22. p. 707-710; ვ) Clinical Toxicology, 1st ed., W.B. Saunders Company, 2001; ზ) Ling W, Wesson DR. Drugs of abuse: opiates. In: Addiction Medicine (Special Issue). West J Med 1990;152:565-572; თ) Hasselstrom J, Sawe J. Morphine pharmacokinetics and metabolism in humans: Enterohepatic cycling and relative contributions of metabolites to active opioid concentrations. Clin Pharmacokinet 1993;24:344-354; ი) Maio RF, Gaukel B, Freeman B. Intralingual naloxone injection for narcotic-induced respiratory depression. Ann Emerg Med 1987;16:572-577Kunkel DB. Narcotic antagonist update. Emerg Med 1987;19:9; კ) «ИнтенсивнаяТерапия, реанимация, перваяпомощь». Подред. МалышеваВ.Д. Москва. «Медицина» 2000; ლ)…«Неотложнаятерапияострыхотравлениииэндотоксикозов»подред. ЛужниковаЕ.А. Москва. «Медицина» 2001. მ) БадюгинИ. С. «Экстремальнаятоксикология». Под. Ред. Лужникова. М. 2006; ნ) ЛуисДж. Лингсоавт. «Секретытоксикологии». М., Санкtiт-Петербург. 2006; ო) gkacitaZe. “gadaudebelitoqsikologia”Tbilisi. 2009; პ) “narkologia” g. leJavasredaqciiT. Tbilisi. 2001.
2. programis Sedgenisas gamoyenebuli literatura:
ა) TEXAS TECH UNIVERSITY HEALTH SCIENCESD CENTER Emergency Medicine.Medical Toxicology Fellowship Program ;http://www.ttuhsc.edu/fostersom/emergency/medtoxfellowshipprogram.aspx ბ)THE NATIONAL RESIDENT MATCHING PROGRAM/ Medical Toxicology MATCH. USA. WASHINGTON http://www.nrmp.org/fellowships/medical-toxicology-match/; გ)Accreditation Council for Graduate Medical Education CHICAGO, USA http://www.acgme.org/acgmeweb/; დ)EMORY UNIVERSITY SCHOOL OF MEDICINE Department of Emergency Medicine . Toxicology Fellowships.http://em.emory.edu/services/toxicology/education/fellowships.html;ე)DENVER HEALTH RESIDENCY http://www.denverem.org/index.php?option=com_content&view=category&id=8&Itemid=106;
ვ)OREGON HEALTH & SCIENCE UNIVERSITY/ Toxicology Fellowship http://www.ohsu.edu/emergency/education/fellowships/toxicology/books.htm;ზ)Syllabus and Training for Super Speciality Clinical fellowship programme in Toxicology/Critical Care Medicine ( TCCM )web.tnmgrmu.ac.in/.../toxicologycriticalcare.pdf;თ)TOXICOLOGY (TOXI) – Graduate Program. University of Maryland EASTERN SHORE. (UMES) – The UMES` Toxicology Program.http://www.umes.edu/Grad/Default.aspx?id=19058; ი)Gold frank’s Toxicological Emergencies 9th Edition 2011 – Lewis Nelson, Neal Lewin, Mary Ann Howland;კ)Text Book of Critical Care (Shoemaker) Elsevier 6th Edition – 2011;
109
ლ)TOXICOLOGY (TOXI) – Graduate Program. University of Maryland EASTERN SHORE. (UMES) – The UMES` Toxicology Program.http://www.umes.edu/Grad/Default.aspx?id=19058; მ)MEDTOX FELLOOSHIP. THE CURRICULUMTraining Programs - Clinical Toxicology Fellowship ProgramsTraining Programs http://www.georgiapoisoncenter.org/Fellowship Programs - http://www.rmpdc.org/AboutRMPDC/Outreach/FellowshipPrograms.aspx
3. internetresursebi:^ ა) http://www.georgiapoisoncenter.org/ ; ბ) http://www.upstate.edu/poison/ ;; გ) http://www.denverem.org/index.php?option=com_content&view=article&id=27&Itemid=34; დ) http://www.umes.edu/Grad/Default.aspx?id=19058 ; ე) http://www.imehealthpartners.com/ MedicalToxicologyResidency.shtml; ვ) http://www.rmpdc.org/AboutRMPDC/Outreach/FellowshipPrograms.aspx#TypicalSchedule; ზ)http://www.medtoxfellowship.com/curriculum/index.htm; თ) http://www. Clintox.org; ი) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez ; კ) http://www.emedmag.com/ ; ლ) http://www.ispub.com/journal/the_internet_journal_of_emergency_medicine.html ; მ) http://www.healthpartners.com/ime/residency/regions-hospital/DEV_017502; ნ) http://www.acep.org/practres.aspx?id=30060&coll=1&collid=74 ; ო) http://www.esicm.org/ ; პ) http://www.rcjournal.co/cpgs/index.cfm Clinical Practice Guidelines; ჟ) http://erbook.com/ ; რ) http://www.merck.com/mmpe/sec06.html .
110