d’jok ugjh d’jok dasam granth sahib with meanings/volum… · d’jok nfijk ufosq eo eŁ fj;...

6 3 8 ;qh d;w-rqzE ;kfjp

Ghw;?B fsB fjs iB pj[ gmts GJ/.dwtzsh ej y'fi pj[fo frqj b? rJ/.tj? i[ fJj b? r:' fdi pj[fo gmkfJ:'.j' y'is y'is d/; ni[X¤:k nkfJ:'. 25.

j/fo j/fo pj[ b'r ;[ :kfj fBjkfo:'.dwtzsh e' w[y s/ Bkw T[ukfo:'.e[;b skfj fJj g{fS:' B?BB Bho Gfo.j' sp fdi r:' gSkfB fJj? Bb fBqgfs po. 26.

ikfJ fsB? ;[fX dJh fBqgfs Bb gkfJ:'.sp dwtzsh pj[fo ;[:zpq pBkfJ:'.;[fB okik J/ p?B ;eb ufb sj rJ/.j' oE g? ufV Bb oki sjk nkts GJ/. 27.

d ' j o k

fBqg Bb e" oE g? uV/ ;G iB rJ/ gSkfB.dwtzsh g[fB fsj pfo:' fJj ufosq ej mkfB. 28.

u "gJ h

b? sk e' okik xo nkJ/. y/fb i{g g[fB ;sq[ jokJ/.ihfs oki nkgB" g[fB bhB'. Gkfs Gkfs d[j{`nB ;[y ehB'. 29.

d ' j o k

w? i[ eEk ;`S/gs/ :k eh ejh pBkfJ.:k s/ fe: fp;Eko Bfj wfs g[;se pY ikfJ. 30.dwtzsh fJj ufos ;' g[fB pfo:' pBkfJ.;G s/ ir i{nk p[o' e'T{ B y/bj[ okfJ. 31. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;stzith eEk ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 157. 3129. nci{`.

u "gJ h

u"V GoE ;`B¤:k;h oj?. o`vhfro d[fs:? ir ej?.pkbe okw J/e p?okrh. fsB ;" oj? ;goXk bkrh. 1.

J/e fdt; fsB goh bokJh. e[seB ;/sh wkfo wukJh.ezmh ej{` iNB e/ i{N/. ygo ;" ygo pj[ c{N/. 2.

frfo frfo ej{z N'fg:? goh. Y/o iNB jP? rJ/ T[goh.bks w[;N e/ eo? gqjkok. iB efo u'N go? xfo:kok. 3.

ufos q 'g k fynkB 6 3 9

Ghw;?B Bè T[; (~ bGD) bJh pj[s p`dè Gèiè. (T[j) dwtzsh ~ bG eèfco xo b? rJè. i' (dwtzsh ~) bG fbnkJè ;B T[BQK pqkjwDK ~ fco (Bb~ bGD bJh) Gèfink nsè T[j y'idè y'idè nk:[fXnk nk gj[`uè.25.

pj[s ;koè b'eK ~ tèy tèy eè fco T[; (Bb) ~ sfenk nsè dwtzsh dkBK w{zj'I T[ukfonk. T[; Bè nZyK ftu ib Go eè T[; (dwtzsh) dh ;[y ;Kdg[Sh. sd pqkjwD gSkD rJè fe fJjh Bb okik j?.26.

id T[BQK Bè ik eè ;{uBk fdZsh fe Bb okik fwb frnk j?, sd dwtzshBè d'pkok ;[nzpo dh ftt;Ek ehsh. okik (Ghw;?B) dè p'b ;[D eè ;koè (okiè)ub eè T[Eè rJè. Bb okik th oE T[sè uVQ eè T[Eè nk frnk.27.

d ' j o k

Bb okiè ~ oE T[sè uVèQ j'fJnK (t/y e/) ;G b'e gSkD rJè. dwtzshBè fJj ufosq eo eè T[; ~ fco ftnkj fbnk.28.

u "gJ hdwtzsh ~ b? eè okik Bb xo nkfJnk nsè fco i{nk yèv eè t?ohnK ~

jokfJnk. (T[; Bè) d'pkok nkgDk oki fis fbnk. d'jK Bè GKs GKs dk ;[ygqkgs ehsk.29.d ' j o k

w?I T[; dh fJj eEk ;zyèg Bkb pDk eè ejh j?. fJ; bJh ft;sko BjhIehsk wsK g[;se tX ikJè.30. dwtzsh Bè fJj ufosq eo eè fco (okik BbBkb) ftnkj eo fbnk. irs ftu ;G s'I wkVk i{nk j?, e'Jh th okik fJ;~ B yèvè.31.

fJEè ;qh ufosq'gkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 157tèI ufosq dh ;wkgsh,;G F[G j?. 157. 3129. ubdk.

u "gJ hu"V Gos BK dk fJe ;`fBnk;h ofjzdk ;h. d{iè ~ b'ehI ozvhfro efjzdè

;B. fJe pkbe okw BK dk p?okrh ;h. T[BQK gqfs T[; dh ]kopk}h ;h.1.fJe fdB T[BQK ftu bVkJh j' rJh nsè v`fvnK Bkb ]{p wko wuh. fesè

ezmhnK nsè fesè iNktK dè i{Vè (y[bQ rJè) nsè ygoK T[sè ygo (ti eè) pj[snfXe N[^Nè.2.

fesè N'ghnK fvr fvr eè gJhnK nsè fesè iNktK dè T_¦uè Yèo br rJè.(T[j fJe d{iè T[sè) bZsK nsè w[fenK dk gqjko eodè ;B, wkB' xVhnkb T[sè;NK g?IdhnK j'D.3.


d ' j o k

;G eKg? e[sek pi? gBjh pj? nB/e.;G jh e/ c{N/ pdB ;kps ofj:' B J/e. 4.

u "gJ h

ezmB eh ezmh pj[ N{Nh. wkoh iNk bkfm:B S{Nh.fe;h ByB e/ xkfJ fpoki?. iB[ efo uV/ uzdqwk oki?. 5.

e/; ne/; j's ejh GJ/. fes/ jB/ Bf; feB wo rJ/.ekfN ekfN dKsB e'T{ ykjh. n?;' ej{` i[X G:' Bkjh. 6.

n?;h wkfo i{fs:B goh. iNk B fe;j{` ;h; T[poh.fe;{ ezm ezmh Bfj ojh. pkbe okw gBQh sp rjh. 7.

J/e ;zB¤:k;h e/ f;o Mkoh. d{i/ e/ w[y T{go wkoh.;q"Bs pfj:' pdB ip c{fN:'. ;ktB ikB gBko' S{fN:'. 8.

sp ;G jh ;`B¤:k;h XkJ/. rfj rfj jkE i{fs:? nkJ/.u"V GoE ozvhfro d"o/. b? b? Y't u/bek n"o/. 9.

pkbe okw x/fo e? fb:'. i{sB ;kE fdtkB' fe:'.x{fw G{fw e/ T[go Sfo:'. iB[ efo phi[ w[Bkok gfo:'. 10.

d ' j o k

;G w[zfv:k e[qfXs GJ/ Gkis G:' B J/e.u"V GoE fro oKv g? e[sek jB/ nB/e. 11.;zB¤:k;h e'fgs GJ/ br/ w[sjoh xkfJ.bks w[;N i{fsB GJ/ w[zfv:k dJ/ frokfJ. 12.

n f V b

gefo w[sjoh g[fB ;e'g w[zfv:k GJ/.co{nk bkmh ;G/ bJ/ T[fds GJ/.ekfN ekfN e? nzr ;`B¤:kf;B yktjh.j' d; BkwB e' b? b? Bkw froktjh. 13.


d ' j o k

;'Nè tiD sè ;G ezp ojè ;B nsè nBèe i[shnK trkJhnK ik ojhnK;B. ;G dè w[y (@pdB#) c[N rJè ;B, e'Jh fJe th ;kps BjhI fojk ;h.4.

u "gJ h

rfbnK dhnK pj[s ezmhnK N[N rJhnK. bkmhnK dè wkoB Bkb iNktKy[bQ rJhnK. fe;è (dè w[y T[sè) Bj[` dk }]w bfrnk j'fJnk ;h, wkB' uzdqwkufVQnk j'fJnk j'tè.5.

eJh eè;K (iNktK) tkbè fpBk eè;K dè j' rJè. fesBè wkoè rJè, fesBè B;rJè (nsè fesBè) wo rJè. eJh dzdK Bkb fJe d{iè ~ eN eè yKdè. fJ; soQKdk :[ZX nrè edè BjhI j'fJnk.6.

i'shnK dh nfijh wko gJh fe fe;è dè f;o T[sè iNk B ojh. fe;è dèrbè ftu ezmh B ojh. sd pkbe okw Bè jZE ftu i[sh geV bJh.7.

(T[; Bè) fJe ;`fBnk;h dè f;o ftu i[sh wkoh nsè d{iè (;`fBnk;h) dèw{zj T[sè wkoh. id w{zj c[fNnk sK bj{ tfrnk, wkB' ;ktD (wjhBè) ftugoBkbk tfrnk j'tè.8.

sd ;koè ;`fBnk;h Xk eè g? rJè nsè jZEK ftu i[shnK cV cV eè nkrJè. u"V GoE nsè o`vhfro th d"Vè nsè pj[s ;koè uèbè fJe^mè eo fbnkJè.9.

(T[BQK Bè) pkbe okw ~ xèo fbnk nsè i[shnK wko wko eè j'F G[bkfdZsh. (T[j) GtkNDhnK yk yk eè Xosh T[sè fvfrnk. wkB' fpibh dè fgnKw[Bkok fvfrnk j'tè.10.

d ' j o k

;koè p?okrh r[^;è ftu nk rJè nsè fJe th B Gfink. (T[BQK Bè) u"VGoE nsè ozvhfro T[sè pj[s vzvè wkoè.11. ;'fNnK dè }]w yk eè ;`fBnk;heq'X ftu nk rJè nsè i[shnK, w[fenK nsè bZsK Bkb p?okrhnK ~ Xosh sèbzpk gk fdZsk.12.

n f V b

;'Nè geV eè fco p?okrh o'j ftu nk rJè nsè ;koè ckj[Vè sè vKrK b? eèT[m yV'sè. T[j ;`fBnk;hnK dè nzr tY tY eè ykD brè nsè d; Bkwh(;zgqdktK) dè BK b? b? eè fvrkT[D brè.13.


sp ;`B¤:k;h XkfJ XkfJ fsB ekNjh.s'fo s'fo e`fmB s/ ezmh ;kNjh.n?u n?u NKrB s/ rj rj vkojh.d' d[j{` jkE G/ y?fu w[sjoh wkojh. 14.

w[zfv:k sKpq ebk g? nkJ/. jw ;G ;`B¤:k;hB d[ykJ/.ip okBh n?;/ ;[B bJh. dsksq?B p[bkts GJh. 15.

;zB¤:k;h dsksq? wkB?. okwkBzd p?okr gqwkB?.s/ s[w ej? tj? fus Xfo:j[. w/oh ejh fus w? efo:j[. 16.

J/e fdt; jw/ frqj ;'tj[. ;roh fB;k ikrsfj y'tj[.i' s[w ej? bo" s" bfo:j[. Bkso p?o Gkt Bfj efo:j[. 17.

i[dk i[dk xo d'T{ ;[tkJ/. noX okfsq G/ p?B ;[BkJ/.ds okwkBzd ej? ;[ efo:j[. pj[o' e'g mkfB Bfj bfo:j[. 18.

d ' j o kSfb S?bh fJj fpfX rJh n?;' ufos ;tkfo.f;wfo r[oB e/ puB dP? pj[fo B ehBh okfo. 19. 1.

fJs ;qh ufosq g¤y:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" nmktB' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 158. 3148. nci®.

u "gJ h

oki f;zx okik fJe ojJh. pho ebk okBh ir ejJh.sk ;" B/j fBqgfs e' Gko'. ikBs G/d d/; fJj ;ko'. 1.

n f V b

n"o okfB:B epj{` B fBqgfs p[bktJh.G{fb B epj{` fsB e" ;dB ;[jktJh.fJj fuzsk fus wkM uzubk ;G Xo?.j' izsq wzsq no[ szsq okt ;" ;G eo?. 2.

u "gJ h

izsq wzsq ;G jh efo jko/. e?;/j{` go/ jkE Bfj g¤:ko/.J/e ;yh fJj Gks T[uko'. ;[B[ okBh s? puB jwko'. 3.


sd ;`fBnk;h th Gi Gi T[BQK ~ (dzdK Bkb) eNdè ;B. rfbnK ftu'Ie`mhnK s'V s'V eè ;[Ndè ;B. NzrK s'I fyu fyu eè T[BQK ~ fvrkT[Idè ;B nsèd'jK jZEK Bkb fyu eè w[rdo wkodè ;B.14.

sd p?okrh (okDh) sKpq ebk e'b nkJè (nsè efjD brè fe) ;k~;`fBnk;hnK Bè pj[s d[yh ehsk j?. id okDh Bè fJ; soQK ;[fDnk sK dZsksqè ~p [b k fJnk.15.

;`fBnk;h dZsksqè ~ wzBdè ;B nsè p?okrh okwBzd ~ g{idè ;B. (okDh BèT[BQK ~ fejk--) i' fJj s[jk~ efjD T[jh fus ftu Xo' nsè wèoh ejh j'JhrZb ~ fus ftu XkoB eo'.16.

fJe fdB s[;hI (d'tèI) wèoè xo ;"I ikU nsè ;koh oks ikr eè bzxkU. iè(T[j Xkofwe nkr{) s[jk~ efjD fe bV', sK bV', BjhI sK t?o Gkt Beo ' .17.

d'jK ~ tyoh tyoh EK sè ;tkfJnk nsè nZXh oks ~ rZb ehsh. dZsksqènsè okwkBzd i' efjD T[jh eoBk nsè fco r[̂;è eo eè BjhI bVBk.18.

d ' j o k

nfijk ufosq eo eè fJ; soQK fJ;soh (T[BQK ~) Sb rJh. d'jK BènkgDè r[o{nK dè puB :kd eo eè fco bVkJh BjhI ehsh.19.


u "gJ h

fJe oki f;zx BK dk okik ofjzdk ;h. T[; dh okDh ~ ;koè pho ebkefjzdè ;B. T[; Bkb okiè dk pj[s ;Bèj ;h. ;kok dè; fJj Gèd ikDdk; h .1.

n f V b

j'oBK okDhnK ~ okik edè th p[bkT[Idk BjhI ;h nsè G[b eè th edèT[BQK dè wjZb dh F'Gk BjhI tXkT[Idk ;h. ;kohnK okDhnK fJjh fuzsk wB ftueodhnK ;B. fJ; bJh ;kohnK okiè T[sè izsq, wzsq nsè szsq eodhnK ;B.2.

u "gJ h

T[j ;koè izsq wzsq eo jNhnK go fe;è soQK th fgnkok jZE ftu BjhInkfJnk. sd fJe ;yh Bè fJ; soQK fejk-- jè okDh! s{` wèoh (fJe) rZb ;[D.3.


i" T[B ;" w? gqhfs s[okT{. s" s[w s/ ej[ w? ek gkT{.pho ebfj fBqg w[y B fdykt?. s[wo/ gkf; o?fB fdB nkt?. 4.

:" efj iks sjk s/ GJh. fBqg po e/ wzfdo wfj rJh.gfs fsq: e/ ekBB wfj goh. w[y s/ eS{ B pks T[uoh. 5.

fBqg fsq: efj:' s'fj ek efj:'. ;[fB gfs puB w'B jP? ofj:'.gfs g{S¤:' s[fj fJj ek ejh. ;[B fsq: puB w'B jP? ojh. 6.

gfs ikB¤:' fsq: pks d[okJh. fsq: ikB¤:' eS[ fBqgfs u[okJh.e'g eok d[j{`nB e? gJh. gqhfs ohs ;G jh S[fN rJh. 7.

tk okBh ;' B/j pYk:'. fiB ufosq fJj Gkfs pBk:'.tk ;' gqhfs ohfs T[gikJh. pho ebk fus s/ fp;okJh. 8. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" T[B;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 159. 3156. nci{`.

u "gJ h

pbtzv f;zx fsoj[fs e' fBqg po. iB[ fpfX efo:' d{;o' sw jo.nfws o{g sk e' nfs ;'j?. yr fwqr iS G[izrB w'j?. 1.

okBh ;kfm ;dB fsj wkjh. o{gtsh fsB ;w ej{` Bkjh.;GfjB ;" gfs B/j pYkts. pkoh pkoh e/b ewkts. 2.

o[ew ebk okBh o; Goh. i'pB i/p ;GB fsB joh.nkB w?B ip skfj ;`skt?. gm? ;juoh fBqgfs p[bkt?. 3.

d ' j o k

feq;B ebk fJe ;juoh gm? dJh fBqg sho.;' :k go nNes GJh jfonfo eoh nXho. 4.

u "gJ h

;[B' fBqgfs i{ pks jwkoh. w? ohMh bfy gqGk fsjkoh.w? st j/fo fdtkBh GJh. w' ej fp;o ;eb ;[fX rJh. 5.


iè w?I T[; Bkb'I (okiè dh) gqhs s[Vtk fdnK sK w?I s[jkvè e'b'I eh gqkgseoKrh (Gkt� w?~ eh fJBkw fwbèrk). (w?I nfijk eo ftyktKrh fe) phoebk ~ okik w{zj th BjhI ftykJèrk nsè oks fdB sèoè e'b jh nktèrk.4.

fJj efj eè T[E'I ubh rJh nsè ;qèFm okiè dè wjZb ftu ik gj[̀uh. gshnsè gsBh dè ezBh gJh nsè w{zj s'I e[M th B p'bh.5.

okiè Bè okDh ~ g[fSnk fe s?~ eh fejk j?, sK gsh (okik) p'b ;[D eèu[g j' frnk. gsh Bè (okDh ~) g[fSnk fe s?~ eh fejk j?, sK fJ;soh (okDh)puB ;[D eè u[g j' rJh.6.

gsh Bè ;wfMnk fe fJ;soh Bè (e'Jh) rZb b[ekJh j? nsè okDh Bè ;wfMnkfe okiè Bè e[M S[gkfJnk j?. d'jK dè wB ftu eq'X dh ebk g;o rJh nsè gqhsdh ;G ohs S[N rJh.7.

okiè Bè T[; okDh Bkb gqèw tXk fbnk fi; Bè fJ; soQK ufosq yèfvnk;h. (okiè Bè j[D) T[; Bkb gqhs eoBh F[o{ ehsh nsè pho ebk ~ wB s'Ift;ko fdZsk.8.


u "gJ h

pbtzs f;zx fsoj[s dk tZvk okik ;h. (T[; dk sèi fJsBk ;h) wkB'ftXksk Bè T[; ~ d{ik ;{oi pDkfJnk j'tè. T[; dk pj[s ;[zdo o{g F'Gdk ;hfi; s'I gzSh, fwor (izrbh gF{), :eF nsè G[izr w'jè j'Jè ;B.1.

T[; dè wjZb ftu ;Zm okDhnK ;B. T[BQK torhnK ;[`do e'Jh j'ofJ;sohnK BjhI ;B. ;kohnK Bkb gsh gqèw eodk ;h nsè tkoh tkoh osh-eqhVk eodk ;h.2.

o[ew ebk okDh pj[s of;e ;h. T[; Bè ;G dè i'pB nsè Sph ~ jfonkj'fJnk ;h. id'I ekw T[; ~ nk eè ;skT[Idk ;h sK dk;h Gèi eè okiè ~ p[bkb?Idh ;h.3.

d ' j o k

feq;B ebk BK dh fJe dk;h okiè e'b Gèi fdZsh, sK T[j ekw dètd[nkok nXho ehsh T[; (okiè) T[sè w'fjs j' rJh.4.

u "gJ h

(dk;h efjD brh--) jè okiB! wèoh rZb ;[D'. w?I s[jkvh ;[zdosk tèy eèw'fjs j' rJh jK. w?I s[jk~ tèy eè dhtkBh j' rJh jK. w?~ ;koh ;[ZX p[ZX G[brJh j?.5.


d ' j o k

;[fX G{bh w'oh ;G? fpoj fpeb G:' nzr.ekw e/b w' ;" eo" rfj rfj o/ ;op`r. 6.

u "gJ h

ip oki? n?;/ ;[fB gk:'. sk e' G'r j/s bbuk:'.bgfN bgfN sk ;" ofs eoh. fuwfN fuwfN nk;B sB Xoh. 7.

fufwN fufwN sk ;" ofs wkBh. ekwks[o jP? fsq: bgNkBh.fBqg po fSfBe B S'fo:' Gkt?. rfj rfj skfj ro/ ;" bkt?. 8.

d ' j o k

Gkfs Gkfs nk;B bJ/ u[zpB eo/ pBkfJ.fuwfN fuwfN G'rs G:' rBBk rBh B ikfJ. 9.

;t ? : k

ykfJ p`X/iB eh pfo:? fBqg GKr upkfJ nchw uVkJh.ghs ;okp fpokis ;[zdo ekw eh ohfs ;" gqhs wukJh.nk;B n"o nfbzrB u[zpB Gkfs nB/e bhJ/ ;[ydkJh.:" fsj s'fo e[ukB wo'fo ;[ G'o br/ MeM'fo pikJh. 10.

n f V b

ofs wkBh fsj ;zr fBqgfs joykfJ e?.ekwks[o jP? iks fsq:k bgNkfJ e?.Gkfs Gkfs e/ nk;B bJ/ pBkfJ efo.j' G'o j's b" Gih fj:/ ;[y gkfJ efo. 11.

u "gJ h

fpsJh o?B G'o ip GJh. u/oh fBqgfs fpdk eo dJh.fpjpb GJh fp;fo ;G r:'. sk ek Ufv T[goBk b:'. 12.

d ' j o k

feq;B ebk ofs wkfB e? sjk gj{uh ikfJ.o[ew ebk g{fSs GJh sk ej fBefN p[bkfJ. 13.


d ' j o k

wèoh ;koh ;[ZX p[ZX ubh rJh j? nsè wèok Foho fpoj'I Bkb ftnke[b j'frnk j?. jè (okiB!) ;koè nzr cV cV eè wèoè Bkb ekw-eqhVk eo'.6.

u "gJ h

id okiè Bè fJ; soQK ;[fDnk sK T_; Bkb G'r eoB bJh bbuk frnk.T[; Bkb fbgN fbgN eè ekw-eqhVk ehsh nsè fuwN fuwN eè nk;D XkoBehs è .7.

fuwN fuwN eè T[; Bkb osh-eqhVk ehsh nsè ekw Bkb nks[o j'JhfJ;soh fbgNh ojh. T[j okiè ~ fSD Go bJh th SvDk BjhI ukj[`dh ;h nsècV cV eè T[; ~ rbè Bkb brkT[Idh ;h.8.

d ' j o k

T[; Bè GKs GKs dè nk;D pDkJè nsè u[zpB bJè. fuwN fuwN eè G'rftbk; ehsk fi; dk toDB BjhI ehsk ik ;edk.9.

;t ? : k

phoi o'eD dhnK pNhnK (@pfo:?#) yk eè okiè Bè Gzr uph nsè n\hwuVQk bJh. Fokp gh eè vN rJè nsè ekw dh ;[zdo ohs Bkb gqèw ~ gqrNehsk. ;[ydkfJe nk;D, nkfbzrB nsè u[zpB nBèe soQK Bkb ehsè. T[; dhnKSkshnK s'V w'V eè ;tèo se uzrh soQK osh wBkJh.10.

n f V b

okiè Bè gq;zB j' eè T[; Bkb ekw-eqhVk ehsh nsè ekw Bkb nks[o j' eèfJ;soh th fbgNdh ojh. (okiè Bè) GKs GKs dè nk;B bJè nsè ;èto j'Dse fjodè ftu nkB`d tXk eè G'r ehsk.11.

u "gJ h

id oks phs rJh nsè ;tèok j' frnk, (sd) okiè Bè dk;h ~ ftdk eofdZsk. fpjpb j'Jh ;G e[M G[b rJh nsè okiè dk T[go b?D dk p;sq UVfbn k .12.d ' j o k

feqFB ebk osh wzBk eè T[Eè ik gj[`uh (fiEè o[ew ebk ;h). T[; ~ e'bp[bk eè o[ew ebk g[SD brh.13.


gqfs T[so

;t ? : k

ekjè e" b/s j? nks[o ;Pk; rJh jh T[skfJb d"oh fJjks/.ekj/ e" e/; y[b/ bN S{fN:/ gkfJ goh st B/j e/ Bks/.UmB eh no[BkJh ejk GJh s/oh pvkJh eoh pj[ Gks/.e"B e" nzpo UfY:' nbh goshfs e" bkJh j" b/j[ T[jks/. 14.

d ' jo k

;[fB pu okBh u[g ojh ik e/ o{g ngko.Sb e' fSdq B feS[ bfy:' fJw Sbrh po Bkfo. 15. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 160. 3171. nci{`.

d ' j o k

Boto e' okik pv' pho ;?B fsj Bkw.d/; d/; e/ J/; fij igs nkmj{` ikw. 1.

u "gJ h

;PoBwsh sk eh po Bkoh. iB ;w[zdq wfE ;ks fBekoh.o{g gqGk sk eh nfs ;' j?. ik ;w o{gtsh Bfj e' j?. 2.

;[fB:' i'sfeB rqjB brk:'. e[o{S/sq BktB fBqg nk:'.okBh ;eb ;zr eo bhBh. pj[ dfSBk fpgqB ej dhBh. 3.

d ' j o k

;PoBwsh rofGs j[sh ;'T{ ;zr efo bhB.S'fo Gzvko fdikB e' nfws dfSBk dhB. 4.Bte'Nh wotko e' ;{o ;?B E' BkE.;'T{ sjk nkts G:' ;G ofB:B b? ;kE. 5.

u "gJ h

pho ebk sk eh po Bkoh. d[j{` gS Ghso T[finkoh.sk eh gqGk iks Bfj ejh. wkBj[ c{fb u`p/bh ojh. 6.


gqfs T_¦so;t ? : k

(okDh Bè fejk-) s{` n"yè n"yè ;kj feT[I b? ojh j?I. (dk;h Bè fejk-) (w?Isèoè bJh) fJE'I ekjb Bkb d"Vdh rJh ;K. (okDh Bè fejk-) sèoè tkb feT[Iy[bQè j'Jè jB nsè }[b\K bNe ojhnK jB. (dk;h Bè fejk-) w?I sèoè bJh (T[;dè) g?ohI gJh ;K. (okDh Bè fejk-) sèoè j'mK dh bkbh feEè rJh j?. (dk;h Bèfejk-) sèoh pj[s soQK Bkb tfvnkJh eoB eo eè (bkbh ]sw j' rJh).(okDh Bè fejk-) jè ;yh! fJj p;sq fe; dk fbnk j'fJnk j?. (dk;h Bè T[&ZsofdZsk-) T[E'I s[jkvè bJh (gqèw ftu) Go';è (dh fBFkBh) fbnkT[Idh j?.14.

d ' jo k

fi; dk ngko ;[zdo o{g ;h, T[j okDh T[; dè puB ;[D eè u[g j' rJh.(T[; Bè) Sb dk Gèd B gkfJnk. fJ; soQK (T[j fJ;soh) okDh Sbh rJh.15.


d ' j o k

Boto dèF dk pho ;?B BK dk tZvk okik ;h fi; (dè Bkw) ~ dè; dè; dèokiè nZmè gfjo igdè ofjzdè ;B.1.

u "gJ hT[; dh ;PoBwsh BK dh ;[zdo okDh ;h. wkB' ;s ;w[zdo foVe eè eYh

rJh j'tè. T[; dk o{g nfs ;[zdo F'Gdk ;h. T[; torh e'Jh j'o ;[zdoh BjhI;h.2.

i'sFhnK e'b'I ;[D eè fe rqfjD brk j?, okik e[o[eèFsq fJFBkB eoBbJh nkfJnk. T[; Bè ;kohnK okDhnK ~ Bkb b? fbnk. pqkjwDK ~ pj[sdZSDk fdZsh.3.d ' jo k

;PoBwsh rofGs ;h, T[; ~ th Bkb b? fbnk. ]}kBè ~ y'bQ eè pqkjwDK~ pj[s dZSDk fdZsh.4. Bte'Nh wkotkV dk ;{o ;?B BK dk okik ;h. T[j th;kohnK okDhnK ;fjs T[Eè nk frnk.5.

u "gJ hpho ebk T[; dh ;[zdo okDh ;h. T[j d'jK gZyK (;"joè nsè gèeè) ftu

pj[s gqGktFkbh ;h. T[; dh Sph dk toDB BjhI ehsk ik ;edk, wkB' u`pèbhdk c[b j'tè.6.


okik d'T{ nB`fds GJ/. nze G[iB d'T{ G/Ns GJ/.ofB:B d[j{ fwbkt? G:'. fus e' ;'e fpdk efo d:'. 7.

n f V b

fBi d/;B eh eEk pykBs ;G GJh.d[j{` nkg[ w? e[;b eEk eh ;[fX bJh.roG d[j{`B e/ d[j{`nB ;[B/ pBkfJ e?.j' sp ofB:B pu T[uo/ eS[ w[;ekfJ e?. 8.

i" d[j{`nB jfo d?j? g{s[gikfJ e?.sp jw s[w fwfb j? j¤:k pj[o" nkfJ e?.g{s J/e e/ ;[sk fpXksk d/fJ i".j' nkg; phu ;rkJh fsB eh eo? s". 9.

d ' j o k

:" efj e? fsq: frqj rJh dP?eB phs/ ikw.;[sk J/e e/ frqj GJh g{s J/e e/ Xkw. 10.

u "gJ h

;zw; Bkw ;[sk e' Xfo:'. Y'bk Bkw g{s T[ufo:'.ykfoB phu vkfo d'T{ p¤:kj/. Gkfs Gkfs ;" GJ/ T[wkj/. 11.

d ' j o k

e[o{S/sq e' BQkB efo sj s/ fe:' g:kB.ngB/ ngB/ d/; e/ oki eos G/ nkfB. 12.

u "gJ h

n?;h GkfsB poy fpsJ/. pkbe j[s/ so[B d'T{ GJ/.ip ngB' fsB oki ;`Gkfo:'. g{op efo:' fptkj fuskfo:'. 13.

bfoekgB' d{fo ip G:'. m"ofj m"o n"o jP? r:'.pkbkJh fe srhoh nkJh. nzr nzr fcoh nBzr d[jkJh. 14.

;t ? : k

J/e fdBk fwqr wkfo e? Y"bB :" ngB/ wB phu phukfo:'.p?; fpsh pf; pkwB e/ nfpp/e fpp/e eS{ B fpukfo:'.p¤:kj fe:' bfoekgB w? jw i' fsj e' epj{ B ;zGkfo:'.nkts G:' fBi[ Xkw Bjh fsj wkor jh ;;[okfo f;Xkfo:'. 15.


d'tèI okiè (fJe d{iè ~ fwb fe) nkB`fds j'Jè nsè (fJe d{iè ~) ichnKGohnK. d'jK okDhnK dk th wèb j'fJnk. (T_BQK Bè) fus dk d[y d{o eofd Zsk.7.n f V b

(T[j) nkgDè nkgDè dè; dhnK ;G rZbK eoB brhnK nsè d'jK Bè fJed{ih dh ;[y ;Kd g[Sh. id'I d'jK Bè fJe d{ih dè rofGs j'D pkoè ;[fDnk, sKokDhnK Bè j; eè fejk�.8.

iè d'jK dè xo gqG{ g[Zso g?dk eodk j? sK n;hI fJe d{ih ~ fJEè nk eèfwbKrhnK. iè ftXksk fJe ~ g[Zso nsè fJe ~ Xh dètè sK nkg; ftu T[BQKdh wzrDh eo fdnKrh.9.

d ' j o kfJ; soQK dh rZb eo eè d'tèI fJ;sohnK nkgDè nkgDè xo ubhnK

rJhnK. id d' e[ gfjo phsè (sK) fJe dè xo bVek nsè fJe dè xobVeh g?dk j'Jh.10.u "gJ h

bVeh dk BK Fw; ofynk frnk nsè bVeè dk BK Y'bk df;nk frnk.d'jK ~ ykfonK ftu gk eè ftnkfjnk frnk. eJh soQK dhnK ][FhnK j'Dbr hn K . 1 1 .d ' jo k

e[o[eFèsq dk fJFBkB eo eè T[E' (d'tèI gfotko) ub gJè. nkgDè nkgDèdè; ftu nk eè oki eoB brè.12.

u "gJ h

fJ; soQK eJh toQè phs rJè. d'tèI pkbe ;B, (j[D) itkB j' rJè. id Y'bèBè nkgDk oki Gkr ;zGkb fbnk, (sd) gfjbK ehsè ftnkj ~ :kd ehsk.13.

id (T[; dk) pugBk d{o j'fJnk (sK T[; dk ;o{g) j"bh j"bh j'o dkj'o j' frnk. pkbgB ftu spdhbh nk rJh nsè nzr nzr ftu ekw dèt dhd[jkJh fco rJh.14.;t ? : k

fJe fdB fjoB (~ fFeko ftu) wko eè Y'bè Bè nkgDè wB ftu fJ;soQK ftuko ehsk fe (wèoh) T[wo fJ;sohnK dè t; ftu jh phsh ik ojh j?,(edè) fttèe nfttèe dk e[M ftuko jh BjhI ehsk. i' w?I pugB ftu ftnkjehsk ;h, T[; dh edh ]po ;ko BjhI bJh. T[j xo ~ nk fojk ;h (go fJj;'u eè) BjhI nkfJnk nsè o;sè ftu'I jh ;"joè xo ~ ubk frnk.15.


ezpo pkfX nvzpo e? efo p'fb ;[ pho poks pBkJh.G{yB uko[ fdg? ;G nzrB nkB`d nki[ fj:/ B ;wkJh.o{g nB{g fpokis ;[zdo B?BB eh efj eqKfs B ikJh.uko[ Se/ Sfp j/fo uokuo d/t nd/t oj? T[oMkJh. 16.

u "gJ h

;{o ;?B oki? ;[fB gk:'. p/Nk pho ;?B e' nk:'.b'e nrwB? nfXe gmkJ/. nkdo ;" frqj w? fsj b¤:kJ/. 17.

sp okBh ;zw; ;[fB gk:'. Y'bk d/; jwko/ nk:'.c{bs nfXe fjaqd? wfj GJh. d[opb j[sh g[;N jP? rJh. 18.

G/Ns gh: fg:tfj GJh. fus w? nfs gqc[bs j?P rJh.n?fu n?fu fg: ro/ brkt?. S?bfj S?b B S'fo:' ikt?. 19.

d ' j o k

fg: gkso gsoh fsq:k gow gqhfs T[gikfJ.rfj rfj go? gqize go gb gb pfb pfb ikfJ. 20.

u "gJ h

;zw; ;zr B ef; ofs eo?. fus w? fJj? fpuko fpuo?.n?fu jkE sk e' B ubkt?. fifB efN N{fN fgq:k eh ikt?. 21.

d ' jo k

sp ;zw; n?;/ efj:' ;[fBj' Y'bB whs.ofs ef; ef; w' ;" eo" jP? e? fjqd? fBuhs. 22.Y'bk Boto e'N e' p;" B/j e/ rkt.sk s/ ;G fsq: fg:B e' Y'bk T[uos Bkt. 23.

fBvo j'fJ s[w w[fj Gi' ;zek eo" B J/e.i¤:' o/;w N{N/ Bjh ef;;? eo' nB/e. 24.


ewo e;è eo eè nsè ;ki ;iktN eo eè ;{ofwnK ~ p[bk eè poksfsnko ehsh. ;[zdo rfjDè ;kfonK nzrK T[sè uwe ojè ;B nsè ni nkBzdfjodè ftu BjhI ;wkT[Idk ;h. (T[; dk) o{g pj[s jh ;[zdosk Bkb cp fojk;h nsè B?DK dh F'Gk dk toDB BjhI ehsk ik ;edk ;h. ;koè iV uèsB,dètsè-d?Is (T[; dh) ;[zdosk ~ u`rh soQK tèy eè T[bM rJè jB (noEks�w;s j' rJè jB).16.

u "gJ h

(id) ;{o ;?B okiè Bè ;[fDnk fe pho ;?B okiè dk g[Zso nkfJnk j?,(sd) nrtkBh bJh pj[s ;koè b'e Gèiè i' pVè nkdo Bkb T[BQK ~ xo b? eènk rJè.17.

sd Fw; okDh Bè ;[D fbnk fe Y'bk ;kvè dè; nkfJnk j?. (T[j) wBftu pj[s ][F j'Jh nsè (gsh ft:'r ftu) fBopb j'Jh ~ (Y'bè dè nkDBkb) pb gqkgs j' frnk.18.

T[j fgnkoh nkgDè gqhsw ~ fwbh nsè wB ftu pj[s gq;zB j' rJh.(T[j) fyu fyu eè gqhsw ~ rb Bkb bkT[Idh ;h nsè T[; w[fNnko s'I pKek(gsh) Sfvnk BjhI ik fojk ;h.19.

d ' j o k

gqhsw gsbk ;h nsè gqhswk th gsbh ;h. pj[s nfXe gqhs g?dk eoeè (T[; ~) geV geV eè gbzx T[sè g;odh nsè gb gb T[; s'I tkoBèi K d h .20.

u "gJ h

(T[j) Fw; Bkb e;thI osh-eqhVk BjhI eo fojk ;h. T[j fus ftufJjh ;'udk ;h. (fJ; bJh) fyutK jZE BjhI ubKdk ;h wsK fgq:k dh (gsbh)ewo N[N iktè.21.

d ' j o k

sd Fw; Bè fJ; soQK fejk-- jè Y'bB fwso! ;[D'. fjodè ftu fB;fuzsj' eè wèoè Bkb e; e; eè osh-eqhVk eo'.22. Boto e'N dk Y'bk gqèw dèBro ftu t; frnk. fJ; bJh ;kohnK fJ;sohnK (nkgDè) fgnkfonK bJhY'bè dk jh BK T_ukoB brhnK.23.

(sK Fw; Bè fejk--) s[;hI wèoè Bkb fBvo j' eè osh eo' nsè wB ftufJe th Fzek B fbnkU (feT[Ife) fitèI oèFw nBèe tko e;D Bkb N[Ndk BjhI(T[;è soQK wèoè Foho T[sè th e'Jh n;o BjhI g?Idk).24.


n f V b

;[Bs fg:otk p?B skfj G'rs G:'.u"ok;h nk;B ;zw; e/ ef; b:'.u[zpB bJ/ nB/e nzr bgNkfJ e?.j' fuwfN fuwfN fsj Gfi:' joy T[gikfJ e?. 25.

us[o[ us[fo:k fuwfN fuwfN ofs wkBjh.fpjf; fpjf; pj[ GkfsB puB pykBjh.fsq:k fsjko' nk;B sfi:' B iktJh.j' efj efj n?;h Gkfs rb/ bgNktJh. 26.

Gkfs Gkfs npbk e/ nk;B b/s G:'.bgfN bgfN efo ro/ skfj ;[y d/s G:'.fuwfN fuwfN ofs eo? d'T{ w[;ekfJ e?.j" ;eb e'e e' ws e" ej? pBkfJ e?. 27.

u "gJ h

b? w[ebkt' nfs ;[y gk:'. Boto rV eh Uo f;Xk:'.p¤:kfjs d{s fsq:k e' Xk:'. ;eb ikfJ fsj G/d isk:'. 28.

d ' j o ksp p¤:kfjs nrbh fsq:fj G/d ;eb ;[fB gkfJ.e'fg nfXe fus w? eh:' ;[fB ;zw; e' BkfJ. 29.;PoBwsh p¤:kfjs nrfb fus nfs e'g pYkfJ.pho ;?B gfs fgs[ GJ/ n?; ejs Gh ikfJ. 30.ej' puB fus d? ;[B' p?B J/; e/ J/;.Gfi Y'bk s[w s/ r:' b/B fsjko' d/;. 31.

u "gJ h

i' s{ fi: s/ skfj B wfo j?. s" s/o' ;'T{ pX efo j?.e? okik fi: s/ fsj wko'. Bkso np jh d/; fBeko'. 32.

ip fJj Gkfs okt ;[fB gkJh. fus e/ fpy? ;fs mjokJh.i" fsq: b¤:ktB eki f;Xkts. w/o/ ej/ fpBk Bfj ikts. 33.

g[sq pX{ w[fj ;ku[ T[uko'. fb:' ujs ;[s oki jwko'.:k e" ej" B w[y fdyokt?. dPkd; poy pBfj pf; nkt?. 34.


n f V b

gqhsw Bè fJj rZb ;[D eè T[; Bkb G'r ehsk nsè Fw; d/ e; eèu"ok;h nk;D bJè. nzrK Bkb fbgN fbgN eè nBèe u[zpB bJè nsè gq;zBskg{ote fuwN fuwN eè T[; Bkb osh-eqhVk ehsh.25.

us[o g[oF nsè us[o fJ;soh fuwN fuwN eè osh wBk ojè ;B. j;j; eè eJh soQK Bkb puB fpbk; eodè ;B. (gqhsw efjD bfrnk--) jèfgq:k! sèok nk;D Sfvnk BjhI ik ;edk nsè fJ; soQK efj efj eè rbè BkbfbgN fojk ;h.26.

T[j GKs GKs Bkb fJ;soh Bkb nk;DK dh tos'I eoB brk nsè T[;dè rbè Bkb fbgN fbgN eè ;[y dèD brk. d'tèI j; j; eè nsè fuwN fuwNeè osh eodè ;B nsè e'e Fk;sq dhnK ;kohnK rZbK ~ g{oh soQK wkD ojè;B .27.

u "gJ h

T[j w[ebktk b? eè nsè pj[s nkB`fds j' eè Boto rVQ tb ubfgnk. (sd) d{ih ftnkjh j'Jh fJ;soh dk d{s Gfink nsè T[; Bè ;kok Gèdik eè (T_; ~) d; fdZsk.28.

d ' j o k

id nrbh ftnkjh j'Jh fJ;soh Bè ;kok Gèd ikD fbnk. Fw; dk BK;[D eè fus ftu pj[s eq'X ehsk.29. gfjbK ftnkjh j'Jh ;PoBwsh Bè wBftu pj[s r[Z;k ehsk nsè gsh dè fgsk pho ;?B ~ fJ; soQK ik eè fejk.30.jè okfinK dè okiè! wèoh rZb fXnkB Bkb ;[D'! s[jkvk dè; jfEnkD bJh Y'bks[jkvè e'b'A Gi frnk j?.31.

u "gJ h

iè s[;hI T[; ~ ikB' BjhI wko'rè sK T[j s[jk~ wko dètèrk. jè okiB! iKsK T[; ~ ikB s'I wko fdU, BjhI sK j[Dè dè;-fBekbk dè fdU.32.

id okiè Bè fJ; soQK (dh rZb) ;[Dh sK fus ftu ;u eo eè wB bJh.(;'uD brk fe) iè T[j fJ;soh ~ b?D bJh frnk j[zdk sK wèoè ejè fpBk Bi Kd k .33.

w?~ B{`j Bè ;u df;nk j?. wèok g[Zso wèok oki b?Dk ukj[zdk j?. (T[; Bèj[ew dè fdZsk fe) T[; ~ ej' fe w?~ w{zj B ftyktè nsè pkoQK ;kb pB ftueN eè nktè.34.


d ' j o kgbfN yoktB e" Xfo:' gm? wB[S fJe dhB.w'fj fwb/ fpB[ pB p;? okt puB fJj ehB. 35.

;[Bs fGqs fBqg e/ puB skfj efj:' ;wMkfJ.d/; fBeko' s[fj fd:' fwbj[ B w' e' nkfJ. 36.

sp Y'bB nfs d[fys jP? n?;/ efj:' g[ekfo.ihtfjr/ s" fwbfjr/ Boto e'N i[jko. 37.

sp ;[zdfo ;`fr T[fm ubh ;[fB efo n?;' p?B.fj:' cNs nzso xNs pkfo u[nkts B?B. 38.

n f V b

;[fB Y'bB J/ p?B Botofj sfi r:'.dPkd; poy gqwkB p;s pB w? G:'.pB T[gpB w? Gqws cbB e' ykfJ e?.j' fsq:k ;fjs sj p;¤:' fwqrB ej xkfJ e?. 39.

poy fsqd;J/ pho ;?B sB sfi d:'.fwqqs[b'e ej S'fo ;Porpk;h G:'.sp Y'bB fcfo nkfB oki ngB' fb:".j' okBh ;zw; ;kE poy pj[ ;[y fe:". 40. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fJe;mt' ufosq;wkgsw ;s[ ;[Gw ;s[. 161. 3211. nci{`.

d ' j o k

d/; sgh;k e/ oj? nkm u'oNh Bkfo.o?fB fdt; u'oh eo? ;e? B eT{ fpukfo. 1.fusqwsh s;eo e[nfo dP? fsB eh f;odko.wkor w? fJ;fEs oj? xktfj b'r jiko. 2.

BkokfJB dkw'dq GfB fpzdqkpBfj T[ukfo.;[fB ;kos n?;/ fsq:k ;G jh ikfj fpukfo. 3.BkokfJB Bo nkfJ:" dkw'do dkwzr.fpzdqkpB b? ikfJ pB wkoj[ :kfj fB;zr. 4.

u "gJ h

ip npbk n?;/ ;[fB gkt?. sk Bo e" pB w? b? ikt?.ck;h vkfo gqEw fsj xkt?. sk gkS? fsj dop[ u[okt?. 5.


d ' jo k

(T[; Bè) yVktK ~ g[mk eo fdZsk nsè fJe ftnesh ~ Gèfink. okiè BèfJ; soQK puB ehsk fe wè~! fwbè fpBk pB ftu ubk ikJè.35. okiè dè p'b;[D eè B"eo Bè ik eè ;wMkfJnk fe (okiè Bè) s?~ dè;-fBekbk fdZsk j? (nsèefjzdk j? fe) w?~ nk eè B fwbè.36.

sd Y'bB Bè pj[s d[yh j' eè fJ; soQK g[eko eè fejk-- jè Botoe'N !s?~ Bw;eko j?, iè ihT[Idè ojè sK (fco) fwbKrè.37. sd ;[zdoh th fJ; soQKdh rZb ;[D eè Bkb ub gJh. T[; dk fjodk cN fojk ;h, fdb v'pè yk fojk;h nsè nZyK jzM{ tjk ojhnK ;B.38.

n f V b

Y'bB Bè (fgsk dè) fJj puB ;[D eè Botoe'N ~ Sv fdZsk nsè pkoQK;kb se izrb ftu fojk. T[j cbK ~ ykT_Idk j'fJnk pBK T[gpBK ftu fcodkfojk. fjoBK dk fFeko eodk j'fJnk fJ;soh ;fjs T[Eè t;dk fojk.39.

sèoQtèI toQè pho ;?B Bè Foho Sv fdZsk nsè (fJ;) fwqs b'e ~ fsnkr eè;tor-tk;h j' frnk. sd Y'bB Bè nk eè nkgDk oki jk;b eo fbnk nsèokDh Fw; Bkb pj[s tfoQnK se ;[y wkfDnk.40.


d ' j o k

sgh;k dè; ftu nZm u'o fJ;sohnK (u'oNhnK) ofjzdhnK ;B. (T[j)oks fdB u'oh eodhnK ;B, go e'Jh th (T_BQ¢K ~) ;wM BjhI ;edk ;h.1.fusqwsh ns/ s;eo e[nfo d't/A T[BQK u'oNhnK dhnK f;odko ;B. (T[j) wkorftu p?mhnK ofjzdhnK ;B nsè j}koK b'eK ~ b[NdhnK ;B.2.

BkokfJB ns/ dkw'dq (Fpd) efj e/ (fco) fpzdqkpB (Fpd) T[ukodhnK;B. fJ; soQK ;zeès (@;kos#) ;[Dk eè ;G jh ;wM iKdhnK ;B.3. @BkokfJB#(s'I T[BQK dk Gkt ;h) @Bo nkfJnk j?#, @dkw'do# (s'I ;zeès ;h fe fJ; dè) nzr(be) Bkb dkw (XB) j?. @fpzdqkpB# (s'I Gkt ;h fe fJ; ~) pB ftu b? ik eèfB;zr wko fdU.4.

u "gJ h

id (pkeh) fJ;sohnK fJ; soQK ;[D b?IdhnK sK T[; nkdwh ~ pB ftub? iKdhnK. gfjbK ckjh gk eè T[; ~ wko fdzdhnK, fco fgS'I T[; dk XB u[okb ? IdhnK.5.


nkts J/e Bko sj GJh. ck;h vkfo fs;{ e" bJh.sp npbk fsB puB T[uko/. ;[ w? ejs j" sho fsjko/. 6.

n f V b

efj fBfwfs w[fj wko' nfs XB d/s j".s[wo' eS{ B dop[ u[okJ/ b/s j".;oys np jh jw s/ b/j[ fbykfJ e?.j' ;dB ;fjs ;G b/j[ yikB' ikfJ e?. 7.

i" s[w ck;h vkfo np? w[fj xkfJ j'.i' XB jwo/ gk; tj? s[w gkfJ j'.;oys e¤:' B fbykfJ wzrkfJB bhfi:?.j' Xkw ;fjs ;G ikfJ yikB' bhfi:?. 8.

d ' j o k

fuzs eoh fJ;fsqB i[ jw b?j? fJj XB xkfJ.j¤:k e' dop[ eo nkfJ j? j[nk e' b:' B ikfJ. 9.sk s/ np? wzrkfJ e? ;oys b/j[ fbykfJ.Xkw ;fjs :k e" dop b/fj ;fjo w? ikfJ. 10.

n f V b

;oys fb:' fbykfJ ;[ s[os[ wzrkfJ e?.fJj? fsq:k fsB sk w? fbfy:" fo;kfJ e?.w'fj J/eb' ikfB ck; ro vkfo efo.j' ;oys fb:' fbykfJ p;sq XB w'fj jfo. 11.

u "gJ h

sk e" S'fo ck; s/ fd:'. nkg[ Bro e' wkor fb:'.ip ;oys ekfi:fj fBjkfo:'. fsB e" u"e uKdBh wkfo:'. 12.

d ' j o k

s[zd ebk sp pB fpy? n?;' ufso pBkfJ.gqkB okfy XB okfy:' T[B fJ;fsqfB e' xkfJ. 13. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" pk;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 162. 3224. nci{`.

d ' j o krPkfoJ/o rV w' oj? Gdq ;?B fBqg Bkw.ik e' iht irsq e/ igs nkmj{ ikw. 1.


T[Eè fJe fJ;soh nkJh. T[; dè rbè ftu (T[BQK Bè) ckjh gk fdZsh. sdT[; fJ;soh Bè T[BQK ~ puB fejk�. (jè okiB!) T[j (puB) w?I s[jkvè e'befjzdh jK.6.n f V b

(s[;hI) w?~ fe; bJh wkodhnK j'< (w?I s[jk~) pj[s XB fdzdh jK. w?Is[jkvk e'Jh XB BjhI u[okfJnk j?. wèoè e'b'I j[D jh ;zBd (@;oys#) fbytkbt' nsè (wèoè) xo ;wès ;G e[M ]}kBè ftu'I ik eè b? bt'.7.

iè s[;hI w?~ ckjh dè eè j[D wko fdUrhnK, sK s[;hI T[jh XB gqkgs eo;e'rhnK i' wèoè gk; j?. @;zBd# feT[I B fbytk eè (;kok XB) wzrtk bt' nsè;dB ;wès ;G e[M ]}kBè ftu'I ik eè b? bt'.8.

d ' j o k

(T[BQK) u'oNhnK Bè ftuko ehsk fe fJ; ~ wko eè n;hI i' XB btKrhnK(T_j) sK fJE'I dk XB jh jZE brèrk, T[E'I dk (Gkt fJ; dè xo dk) XB BjhIfbnk ik ;eèrk.9. fJ; bJh j[D (ekra}) wzrtk eè fJ; s'I ;zBd fbytk bJhikJè nsè xo ;wès fJ; dk ;kok XB Ffjo ftu ik eè gqkgs eo fbnk ikJè.10.

n f V b

(T[BQK Bè ekra}) wzrtk eè ;zBd fbytk bJh. T[; fJ;soh Bè th o'jftu nk eè T_; ftu fby fdZsk. (T[; Bè fby fdZsk fe) w?~ fJeZbk ikD eèckjh gk bJh j? nsè ;koè p;sq nsè XB y'j eè ;zBd fbytk bJh j?.11.

u "gJ h

T[; ~ ckjh s'I w[es eo fdZsk. nkg Bro dk okj cfVnk. id ek}hBè ;zBd tèyh, sK T[BQK ~ uKdBh u"e ftu wko fdZsk.12.

d ' j o k

sd s[zd ebk Bè pB ftu fJ; gqeko dk ufosq yèfvnk. (T[; Bè) gqkDpuk eè XB th ;[ofyns eo fbnk nsè T[BQK u'oNhnK ~ wotk fdZsk.13.


d ' j o k

rtkbhno febè ftu Gdq ;?B BK dk okik ofjzdk ;h. fi; dè (Bkw ~)irs dè ;koè iht nZmè gfjo igdè ;B.1.


u "gJ h

fpi? e[nfo sk eh poBkoh. fBi[ jkEB fpfX iB[e ;tkoh.ngqwkB fsj gqGk fpoki?. ik e" fBofy uzdqwk bki?. 2.

d ' j o k

Gdq ;?B fBqg J/e fdB y/bB ufV:' f;eko.ikB p?fo:B xks fsj sk e" fd:' ;zxko. 3.

u "gJ h

ubh ypfo okBh gfj nkJh. okik jB/ p?fo:B ikJh.sp okBh wB wzsq fpukfo:'. ;[ w? u"gJh w' efj vkfo:'. 4.

;[s pkbe jwo' fpfX ehB'. BkE wkor ;[o g[o e' bhB'.sk s/ fJj? ufosq fpuko'. Sb efo fsB p?foB e' wko'. 5.

fby gsqh fsB sho gmkJh. fBqg i' eoh s?f;:? gkJh.;{oi ebk d[fjsk e" bhi?. jw ;G eh gqfsgkok ehi?. 6.

gsqh pkfu c{fb iV rJ/. i'fo poksfj nkts GJ/.ip jh Gdq ;?B g[o nkJ/. sp okBh :" puB ;[BkJ/. 7.

J/e J/e ;kT{ j¤:k nktfj. jw s/ gkt g[ikts iktfj.sk gkS/ nkg[B fBqg nkt?. ;{oi ebk e' b? xo ikt?. 8.

jwo/ Xkw ohfs fJj goh. sk s/ iks d{fo Bfj eoh.J/e J/e i'Xk gqEwktfj. sk gkS? okik e" b¤:ktfj. 9.

J/e J/e ;kT{ sj nk:'. vkfo vkfo ck;h fsq: xk:'.J/e ;zxkfo vkfo efo dhi?. d{;o e" :" jh pX ehi?. 10.

;G ;{oB e' gqEw ;zxkfo:'. wkfo G'joB Ghsfo vkfo:'.sk gkS/ fBqg p'b gmk:'. okBh vkfo ck; ro xk:'. 11.

d ' jo k;G ;{ok gqEw? jB/ pj[fo fBqgfs e" e{fN.i' b;eo pkeh pfu:' ;' ;G bhB' b{fN. 12.;G p?foB e" xkfJ e? ;[s e" oki p?mkfJ.g[fB gfs e/ c?Nk GJ/ ioh fwqdzr pikfJ. 13. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fsq;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 163. 3237. nci{`.


u "gJ hT[; dh fpi? e[nfo BK dh ;[zdo fJ;soh ;h. wkB' ftXksk Bè nkgDè jZEK

Bkb pDkJh j'tè. T[; dk pj[s ;[zdo ;o{g ;h fi; ~ tèy eè uzdqwk thbikT[ Idk ;h.2.d ' jo k

Gdq ;?B okik fJe fdB fFeko yèvD ufVQnk. t?ohnK Bè xks brk eèT[; ~ wko fdZsk.3.

u "gJ hfJj ]po okDh se gj[`uh fe t?ohnK Bè ik eè okiè ~ wko fdZsk j?. sd

okDh Bè wB ftu ftuko ehsk. (eth efjzdk j?) T[j w?I u"gJh ftu efj fdZskj ? .4.

wèok g[Zso sK gowkswk Bè (niè) S'Nk jh ehsk j? (Gkt� ofynk j?) nsègsh Bè ;tor dk wkor b? fbnk j?. fJ; bJh e'Jh nfijk ufosq ftukoBkukjhdk j?. Sb Bkb T[; t?oh ~ wko dèDk ukjhdk j?.5.

T[; Bè fuZmh fby eè t?oh okiè e'b Gèih. (nsè fbfynk fe) okiè Bè i'ehsk j?, T[jh gkfJnk j?. (j[D feqgk eo eè wèoh) g[Zsoh ;{oi ebk ~ b? bt'nsè n;K ;kfonK dh gqfsgkbBk eo'.6.

fuZmh gVQ eè (;koè) w{oy c[b rJè nsè poks i'V eè nk rJè. id T[jGdq ;?B dè Bro ftu nkJè, sd okDh Bè fJ; soQK fejk--.7.

fJe fJe ;kT{ fJEè nktè nsè wèoè e'b'I (nkgDè) g?o g[itkT[Idk ikJè.T[BQK s'I pkd okik nkg nktè nsè ;{oi ebk ~ b? eè xo iktè.8.

;kvè xo dh fJj ohs j? fi; eo eè (fJ; ~) d{o BjhI ehsk ik ;edk.gfjbK fJe fJe :'Xk nktè nsè T_; s'I pkd okiè ~ b? eè nkT[Dk.9.

fJe fJe eo eè ;kT{ T[Eè nkfJnk. T[BQK ~ ckjh gk gk eè fJ;soh Bèwko fdZsk. fJe ~ wko eè ;[N fdzdh (nsè fco) d{iè dk th fJ;è soQK pX eofd `d h .10.

;G ;{ofwnK ~ gfjbK wko fdZsk nsè wko eè G'fonK ftu ;[N fdZsk.T[BQK s'I pkd okiè ~ p[bkfJnk. okDh Bè T[; dè rbè ftu ckjh gk eè wkofd Zs k .11.d ' jo k

gfjbK ;koè ;{owè wko fdZsè nsè fco okiè ~ e[N ;[fNnk. i' bFeo pkehpfunk ;h T[; ;koè ~ b[N fbnk. 12. ;G t?ohnK ~ wko eè g[Zso ~ rZdhT[sè fpmkfJnk. fco Y'b tik eè gsh dè c?INè (f;o bgèND dè p;sq) Bkb ;Vw'Jh. 13.



u "gJ h

T[d? g[oh y[oow eh Bkoh. jiofs e" gqkBB s/ g¤:koh.w[y ;{ys ih ih fsj eos/. nBs B by/ stB e/ vos/. 1.

p/rw pkr J/e fdB ubh. ;'oj ;s bhB' ;zr nbh.;[zdo Bo fJe g/ys GJh. fsq: e" G{fb ;eb ;[fX rJh. 2.

d ' j o k

i'pB e[nfo ;yh j[sh bhBh fBeN p[bkfJ.T[d? g[oh sk ;" ;eb G/d efj:' ;wMkfJ. 3.

;t ? : k

ekfB eo" Bfj ;kfjijkB eh Xkw fis' XB j? ;[ b[NkT{.nzpo ckfo fdr`po jP? efo uzdB[skfo fpG{fs uVkT{.ek ;" ej" Bfj s{ jwo' e'T{ ih eh fpqEk efj skfj ;[BkT{.gzy dJ/ fpfX s{ bfy w' ej gqhsw e" T[fv e? fwfb nkT{. 4.

gqhfs eoh fsj ;" fej eki ;[ whs e/ eki i[ whs B nkt?.gho ej? ngB/ fus w? T[fj gho e" gho e/ Bho p[Mkt?.j" nNeh wB GktB ;" w[fj e?f;:? pks e'T{ efj ikt?.j" j'T{ dk;B dkf; ;yh w[fj i' e'T{ gqhsw nkfB fwbkt?. 5.

i' ;yh eki eo? jwo' fsj G{yB eh eS[ G{y B jP? j?.p;sq ngko Go/ xo pko ;[ J/efj pko jikoB b?j?.w'oh d;k ntb'fe e? ;[zdfo ikBs jh fj:' w? gS[s?j?.ehi? T[gkfJ dhi? fpy[ nkfJ fe whs fwbkfJ fe w'j{ B g?j?. 6.

n?;/ T[d? g[oh e/ w[y s/ pu i'pB e[nfo ip? ;[fB gk:'.skfj gSkB Gbh fpfX ;" wB phu fpuko fJj? mjok:'.d/r w? vkfo ubh fss e' prtkBB Gkfy gePkB byk:'.;kfJs J/e fpjkBh B pkr w? nkfB fgnkoh e" whs fwbk:'. 7.

d ' j o k

T[d? g[oh fg: gkfJ fsj uoB ojh bgNkfJ.sk e' i' dkfod j[s/ fSB w? d:' fwNkfJ. 8.


u "gJ h

T[d? g[oh (Bkb ;`p`X oyD tkbh) y[Zow (FkjijkB) dh fJ;soh pkdFkj~ gqkDK s'I th fgnkoh ;h. T[; ~ ih ih eofdnK T[; dk w{zj ;[edk ;h nsèT[; s'I vofdnK j'o fe;è tb tèydk th BjhI ;h.1.

fJe fdB ;'bQK ;" ;jèbhnK ~ Bkb b? eè pèrw pkra tb rJh. (T[Eè)T[; Bè fJe ;[zdo nkdwh ~ tèfynk (sK T[;) fJ;soh ~ ;koh ;[ZX p[ZX G[brJ h .2.

d ' jo k

(pèrw dh fJe) i'pB e[nfo BK dh ;yh ;h, T[; ~ e'b p[bk fbnk. T[;~ T[d? g[oh (pèrw) Bè ;koh rZb ;wMk fdZsh.3.

;t ? : k

(s{`) FkjijkB dh fpbe[b gotkj B eohI, (wèoè gk;) fisBk XB j?,b[Nk fdnKrh. p;sq ckV eè nsè fBop;sq j' eè uzdB (dè bèg ~) T[sko eèfpG{s wb btKrh. fe; Bkb rZb eoK, sèoè fpBk wèok e'Jh BjhI j? fi; ~ wBdh ghV ;[Dk ;eK. iè oZp Bè w?~ yzG brkJè j[zdè, sK sèoè tèyfdnK gqhsw ~T[v eè fwb nkT[Idh.4.

T[; Bkb ehsh gqhs fe; ezw dh, iè fwso dè ezw fwso B nktè. nkgDèfus dh ghV T[; Bkb ;KMh eoè, T[; ghV ~ (fwso nkgDh) ghV ;wM eè(nZyK dè) ib Bkb p[Mk dètè. w?I sK nkgDè wB GkT[Idè gqhsw Bkb nNe rJhjK, w?~ e'Jh GktèI e[M rZb efj iktè. jè ;yh! w?I T[; dè dk;K dh dk;h j'tKrhi' e'Jh w?~ gqhsw nkD eè fwbk dètè.5.

jè ;yh! iè s® wèok ezw eo dètèI sK s?~ rfjfDnK dh G[y BjhI ojèrh.xo ftu ngko p;sq Goè j'Jè jB, (GktèA) fJe' tko j}koK b� bJhI. jè ;[zdoh!wèoh jkbs tèy eè T[j fjodè ftu gSsktèrk. e'Jh T[gk eo eè w?~ fwsofwbk dè, iK nk eè ftF dè dè, (gqhsw s'I fpBk w?~) BjhI gk ;eèArh (noEks�wo iktKrh).6.

fJ; soQK dè puB T[d? g[oh pèrw dè w{zj s'I id'I i'pB e[nfo Bè ;[Dè sK;koh ;fEsh ~ uzrh soQK ;wM eè wB ftu fJj ftuko ehsk. T[; ~ dèrftu gk eè T[; gk;è tb ub gJh nsè wkbhnK ~ (T[; ftu) getkB fgnkj'fJnk df;nk. fJe xVh (@;kfJs#) th B phsh fe fgnkoh ~ pkra ftu :kofwbk fdZsk.7.

d ' j o k

T[d? g[oh pèrw gqhsw ~ gqkgs eo eè T[; dè uoBK Bkb fbgN rJh.T[; (;jèbh) dk i' dfodq (raohph) ;h, fSD Go ftu fwNk fdZsk.8.


n f V b

rfj rfj sk e' pkb ro/ fuwNs GJh.bgfN bgfN sk e/ nk;B e/ so rJh.u"ok;h nk;B ;G fb:/ pBkfJ e?.j' nkm ikw ofs eoh joy T[gikfJ e?. 9.

d ' j o k

so[B g[oy so[B? fsq:k fsqfs: uzdq eh i"fB.bgfN bgfN efo ofs eo? fsB s/ jko? e"B. 10.

n f V be'e;ko e/ w[y s/ wsB T[ukojh.Gkfs Gkfs T[gpB eh gqGk fBjkojh.u"ok;h nk;B ;G eo/ pBkfJ efo.j' Gkfs Gkfs ofs eoh ro/ bgNkfJ efo. 11.

d ' j o k

u"ok;h nk;B bJ/ Gkfs Gkfs bgNkfJ.us[o us[fo:fj GktJh fSBe B S'fo:' ikfJ. 12.

u "gJ h

sk eh fsq:k G/d ;[fB gk:'. T[d? g[oh w' gfsfj p[bk:'.Gkfs Gkfs sk ;" ofs eoh . w' s/ iks pks Bfj ioh. 13.

;kfjijK g? np? g[eko". fSB w? s[w? yPko efo vko".:" efj p?B iks Gh sjk. jiofs ozr wjb wfj ijk. 14.

T[d?g[oh fsj ;zr b¤:kJh. sp b" Bkfo g[ekfo ;[BkJh.;kfjijK sp puB T[uko/. etB eos fJj ;'o d[nko/. 15.

d ' j o k

T[d? g[oh sp :" efj:' ;w[fM fus e? wkfj.;sh G:' ukjs fsq:k j'B d/s fJj Bkfj. 16.

u "gJ h

sp jiofs fJj Gkfs T[uko'. :k e" wB? eo' fifB iko'.fsq: iB ;zr nfws efo dJ/. sk ej gefo iokts GJ/. 17.


n f V b

T[; (:ko) ~ fJ;soh cV cV eè rbè Bkb brkT[D brh nsè fbgNfbgN eè T[; dè nk;D dè jèmK j' rJh. u"ok;h nk;DK ~ u`rh soQK eo eènZm gfjo se gq;zBsk g{ote osh-eqhVk ehsh.9.

d ' j o k

B"itkB fJ;soh nsè B"itkB wod nsè shih uzdqwk dh uKdBh (@i"fB#)ftu fbgN fbgN eè osh eodè, T[BQK ftu'I Gbk e"D jkoè.10.

n f V b

(T_j) e'e Fk;sq dè wsK ~ w{zj'I T[uko eè, GKs GKs dh pkra dh gqGk ~tèydè ;B. (T[BQK Bè) uzrh soQK u"ok;h nk;D ehsè. rbè Bkb fbgN fbgN eèeJh gqeko dh osh-eqhVk ehsh.11.

d ' j o k

GKs GKs Bkb fbgN eè (T_BQK Bè) u"ok;h nk;D ehsè. fgq: ~ fgq:kuzrh brdh ;h nsè fSD Go bJh Svh BjhI ik ;edh ;h.12.

u "gJ h

T[; (ftnesh) dh fJ;soh Bè fJj Gèd gk fbnk fe T[d? g[oh pèrw Bèwèoè gsh ~ p[bkfJnk j? nsè T[; Bkb eJh soQK Bkb ekw-eqhVk ehsh j?. wèoèe'b'I fJj rZb (j[D) ioh BjhI iKdh.13.

(;'udh j? fe w?I) Fkj ijkB gk; j[Dè g[eko eoK. fSD Go ftu s[jk~y[nko eo fdnK. fJ; soQK puB efj eè T[j T[Eè rJh fiEè pkdFkj ozrwjb ftu p?mk ;h.14.

T[d? g[oh pèrw T[; (fwso) ~ Bkb b? eè nk rJh. sd se T[;fJ;soh dh g[eko ;[Dk fdZsh. sd FkjijkB Bè fejk-- d[nko T[sè fJj F'oe"D eo fojk j?.15.

d ' j o k

T[d? g[oh pèrw Bè wB ftu ;'u eè fJ; soQK fejk--fJj fJ;soh ;shj'Dk ukj[`dh j?, go fJj (pzdk) fJ; ~ (;sh j'D) BjhI fdzdk.16.

u "gJ h

sd pkdFkj Bè fJ; soQK fejk-- fJ; ~ B o'e', ;kV fdU. pèrw Bè T[;fJ;soh Bkb pèF[wko nkdwh Gèi fdZsè nsè T[BQK Bè T[; ~ geV eè ;kVfd Zs k.17.


d ' j o k

nfs ofs sk ;' wkfB e? ;zr fgnotfj b¤:kfJ.jios e' fJj Sb Sfb:' ;tfsfj fd:' iokfJ. 18. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" u";mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 164. 3255. nci{`.

d ' j o k

fjzr[bki irwks e/ oj? d/jo' J/e.ikfj irs e/ iht ;G pzds nkfB nB/e. 1.

u "gJ h

f;zx pfusq sjk e' fBqg po. Gkfs Gkfs e' XB[ sk e/ xo.GkB ebk fsj fsq:k GfDi?. sk e/ e' fsq: s[fb efji?. 2.

fdipo f;zx J/e fdi sk e/. fG;s ebk npbk frqj tk e/.;ks g{s ;[zdo fsj xo w?. e'fpd ;G jh ojs j[Bo w?. 3.

d ' j o k

sjk GtkBh e' GtB ikfjo ;eb ijkB.d/; d/; e/ J/; fij ;h; M[ekts nkfB. 4.

n f V b

nfs ;[zdo wm T{uh X[ik fpokijh.fBofy fdgssk skfj ;[ dkwfB bkijh.d/; d/; e/ J/; sjk ufb nktjh.j' ikfB f;tk e' GtB ;dk f;o B¤:ktjh. 5.

d ' j o k

i' fJSk e'T{ eo? ;' ;G g{oB j'fJ.gqrN pks ;G irs fJj ikBs j? ;G e'fJ. 6.

u "gJ h

J/e fdt; n?;' sj G:'. nE¤:' ;{o uzdq gqrN:'.ne;wksq pkBh fsj GJh. ;' fdipo ;qtBB ;[fB bJh. 7.

gqks GJ/ okik fJj wfo j?. e'fN T[gkt fe;? B T[pfo j?.i' e'T{ ;ks g{s j¤:k wko?. s" ngB" :j okt T[pko/. 8.


d ' j o k

T[; Bkb pj[s osh wzBk eè T[; gqhsw ~ Bkb b? nkJh. pkdFkj ~ fJ;Sb Bkb Sb eè ;"IeD (@;tfsfj#) ~ ;Vtk fdZsk.18.


d ' j o k

fjzr[bki ftu dèth dk fJe wzfdo ;h fi; ~ ;z;ko dè ;koè iht nBèesoQK Bkb nk eè g{idè ;B.1.

u "gJ h

pfusq f;zx T[E'I dk ;qèFm okik ;h. T[; dè xo ftu GKs GKs dk XB;h. T[; dh GkB ebk BK dh fJ;soh ;h. T[; dè pokpo fejVh fJ;sohikJè< (noEks� e'Jh th T_; torh BjhI ;h).2.

T[; gk; fdipo f;zx BK dk fJe pqkjwD ;h. T_; dè xo fG;s ebkBK dh fJ;soh ;h. T[; (pqkjwD) dè ;Zs ;[zdo g[Zso ;B. T[j ;G j[Bo ftuwkfjo ;B.3.

d ' j o k

T[Eè fJe ;z;ko gqf;ZX GtkBh dk wzfdo ;h fi; ftu dè;K dè;K dè okiènk eè ;h; M[ekT[Idè ;B.4.

n f V b

T[j pj[s ;[zdo wm ;h nsè (T[; T[sè) T[&Zuh X[ik F[GkfJwkB ;h. T[;dh eKsh ~ tèy eè fpibh th FowkT[Idh ;h. dè;K dè;K dè okiè T[Eè ub eènkT[Idè ;B. T[; ~ fFtk (GtkBh) dk wzfdo ikD eè f;o M[ekT[Idè ;B.5.

d ' j o k

T[Eè i' e'Jh th fJZSk eodk ;h, T[j ;G g{oh j' iKdh ;h. fJj rZb ;koèirs ftu gqrN ;h nsè ;G e'Jh ikDdk ;h.6.

u "gJ h

fJe fdB T[Eè fJ; soQK j'fJnk. ;{oi v[fpnk nsè uzdqwk ufVQnk. (sK)T[Eè nukBe nkekF-pkDh j'Jh i' pqkjwD Bè ezBK Bkb ;[D bJh.7.

;tèo j[`fdnK jh fJj okik wo ikJèrk. eo'VK T[gk eoB Bkb th BjhIpuèrk. iè e'Jh (nkgDè) ;Zs g[ZsoK dh pbh fJEè dètè sK (T[j) nkgDè fJ;okiè ~ puk ;edk j?.8.


fdipo ;[fB puBB frqj nk:'. fBi[ okBh sB G/d isk:'.sp fsq: ;ks g{s ;zr bhB/. ;op wzrbk eh pfb dhB/. 9.

;ks g{s fgs jB/ fBjko/. nf; b? ezm nkgB/ wko/.;[o g[o pkN ip? fsB bJh. mkYh Bkfo fBjkos GJh. 10.

tj? jkE ngB/ nf; bhB'. fBi[ gqkBB e' sqk; B ehB'.okt pu? efj skfj ;`Gkfo:'. rfj efo ezm nkgB/ wkfo:'. 11.

;ks g{s jfB gsfj ;zxkfo:'. pj[fo w{zv ngB' efN vkfo:'.okt ue¤:' e"se ip bfj:'. ;'Jh yVr jkE w? rfj:'. 12.

;ks g{s jwo/ fjs wko'. pj[fo nkg[B/ BkE ;zxko'.g[fB fJB d/j B/j ww fd:'. fXqr fJj oki jwko' fe:'. 13.

;'Jh yVr ezmh go Xfo:'. wkoB ngB' nkg[ fpufo:'.feqgk eoh sp skfj GtkBh. n?;h Gkfs pykBh pkBh. 14.

n f V bfJB e" b/j[ fi:kfJ B fBi[ pX ehfi:?.oki pfo; pj[ eo" pj[s fdB ihih:?.sp d[ork s? ;G jh dJ/ fi:kfJ e?.j' fBofy fBqgfs eh gqhfs joy T[gikfJ e?. 15.

u "gJ hn?;' Yhm stB fsq: efo:'. gfs g{sB e/ gqkBB jfo:'.pj[o' pX ngB' ej{` ehB'. gqkB pukfJ fBqgfs e' bhB'. 16.

d ' j o kfBofy ;ssk ;GB eh ir iBBh joykfJ.;ks g{s gfs e/ ;fjs fsj i[s dJ/ fi:kfJ. 17.fsq: ufosq d[jefo efo:' i?;' eo? B e'fJ.g[oh usqd; e/ fpy? XzB¤: XzB¤: fsj j'fJ. 18.

u "gJ h

;ks g{s w{J/ fi:okJ/. ngBh d/j ;fjs gfs gkJ/.fBqg eh pvh nkopb j'Jh. n?;' eos ufosq B e'Jh. 19. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" g?;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 165. 3274. nci{`.


pqkjwD fJj p'b ;[D eè xo nkfJnk. nkgDh fJ;soh ~ ;koh rZbd;h. sd fJ;soh Bè (nkgDè) ;Zs g[Zso Bkb bJè. ;koè dèth (@wzrbk#) dhpbh uVQk fdZsè.9.

id fgsk Bè ;Zs g[ZsoK ~ wfonk j'fJnk tèfynk sK sbtko b? eènkgDè rbè T_sè wkoh. id'I T[; Bè ;tor dk okj cfVnk sd'I T[j fJ;sohyV'sh tèy ojh ;h.10.

T[; Bè th nkgDè jZE ftu sbtko b? bJh nsè nkgDè gqkDK dk vo BwzfBnk. T[; Bè ;'funk fe fe;è soQK okik pu ikJè. (T[; Bè sbtko ~) geVeè nkgDè rbè T_sè wkoh.11.

;Zs g[ZsoK ~ wko eè fco gsh ~ ;zxkfonk. fco nkgDk f;o eN fdZsk.okiè Bè id e"se tèfynk sK jè?okB j' frnk. (T[; Bè) T[j sbtko jZE ftugeV bJh.12.

(okiè Bè fejk fe fJ; fJ;soh Bè) wèoè bJh (gfjbK) ;Zs g[Zso wkoè nsèfco nkgDè BkE ~ wko fdZsk. fco wèoè fgnko bJh nkgDh dèj th e[opkBeo fdZsh. fJ; soQK dk oki eoBk wèoè bJh fXZeko j?.13.

T[jh sbtko (T[; Bè) nkgDè rbè T[sè Xo bJh nsè nkgDè nkg ~wkoB dk ftuko pDkfJnk. sd GtkBh Bè T[; T[sè feqgk ehsh nsè fJ; soQKpuB T_uko è.14.n f V b

(jè okiB!) fJBQK ~ fitk bt' nsè nkgDk pX B eo'. pj[s ;kb okieo' nsè pj[s ;wèI se ihU. sd d[ork Bè okiè dh gqhs ~ tèy eè ][Fh ][Fh;G ~ ihfts eo fdZsk.15.

u "gJ h

fJ; gqeko dk T[; fJ;soh Bè fBXVe jm ehsk. gsh nsè g[Zso dègqkD jo bJè. fco nkgDè nkg ~ wko fdZsk. okiè dè gqkD puk bJè.16.

d ' j o k

;kfonK dh ;fsnsk tèy eè ir iBBh (dèth) Bè gq;zBsk g{ote T[;fJ;soh ~ gsh nsè ;Zs g[ZsoK ;fjs ihfts eo fdZsk.17. T[; fJ;soh Bèpj[s n"yk ufosq ehsk fij' fijk e'Jh th BjhI eo ;edk. u"dK b'eK ftuT[; dh XzB XzB j'D br rJh.18.

u "gJ h

w'Jè j'Jè ;Zs g[Zso fitkJè. nkgDh dèj ;wès gsh ~ gqkgs ehsk. okiè dhnk:{ bzph j' rJh. nfijk ufosq e'Jh th BjhI eo ;edk.19.



d ' j o k

;[feqs f;zx ;{o' pv' ;{ofs e' Bogkb.i[pB ebk okBh oj? ik e/ B?B fp;kb. 1.

u "gJ h

sk e/ J/e g{s frqj G:'. ;tfsB vkfo f;zX[ w? d:'.efj:' fe fJj fGoNh b? rJh. fJj? ypfo okik ej GJh. 2.

okBh nfXe ;'e sp ehB'. wkE' c'fo G{`fw sB dhB'.sp okik sk e/ frqj nk:'. Gkfs Gkfs fsj skg fwNk:'. 3.

ohfs ekb eh feB{` B ikBh. T{u Bhu e/ ;h; fpjkBh.J/e? pus ekb ;/ ;'T{. okt oze no[ pus B e'T{. 4.

d ' j o k

i' T[gfi:' ;' fpBf;:' fi:s B oj;h e'fJ.T{u Bhu okik gqik ;[o ;[ogfs e'T{ j'fJ. 5.

u "gJ h

s[w ;[zdfo ;G ;'e fBtkoj[. ;qh id[gfs ej fj:? ;zGkoj[.tk ;[s e' eS[ ;'e B ehi?. n"o wkfr gqG[ s/ ;[s bhi?. 6.

d ' j o k

nto s[wko/ Xkw w? jP? j? g{s ngko.tk e' ;'e B ehfi:? ;[B ;[zdfo ;[e[wkfo. 7.

u "gJ h

ip oki? :" fsj ;wMk:'. sp okBh ;[s ;'e fwNk:'.nto g{s eh nk;k GJ/. u"fp; pfo; phfs efo rJ/. 8.

n f V b

;[zdo Bo fJe g/ys sp npbk GJh.frqj eh ;G ;[fX fp;fo skfj sp jh rJh.gm? ;juoh sk e" fb:' wzrkfJ e?.j' ekw e/b fsj ;zr efo:' ;[y gkfJ e?. 9.


d ' j o k

;{os (Bro) dk ;[feqs f;zx BK dk tZvk ;{owk okik ;h. T[; dh okDhi[pB ebk ;h fi; dè t^vè Bèso ;B.1.

u "gJ h

T[; dè xo fJe g[Zso g?dk j'fJnk. (T[; ~) ;"IeD (@;tfsB#) Bè ;w[zdoftu ;[N fdZsk. fejk fe T[; ~ pfxnkVh (@fGoNh#) b? rJh j?. fJjh ]po(T[; Bè) okiè ~ th efj fdZsh.2.

okDh Bè sd pj[s d[y wBkfJnk nsè Xosh Bkb wZEk wko eè c'V fbnk.sd okik T[; dè wjZb ftu nkfJnk nsè eJh soQK Bkb T[; dè d[y ~ d{oehs k.3.

(okiè Bè fejk--) ekb dh ohs fe;è Bè BjhI ;wMh. T_¦uè BhtèI (;G) dèf;o T[sè g?Idh j?. ekb s'I fJe' (gowkswk) jh pudk j?. okik oze nsè j'oe'Jh th BjhI pudk.4.

d ' jo k

i' g?dk j'fJnk j?, T[j (nt^F) BFN j'Jèrk, e'Jh th ihT[Idk BjhI ojèrk.(GktèI) T_¦uk-BhtK, okik-gqik, dètsè iK fJzdo, e'Jh th (feT_I B) j'tè.5.

u "gJ h

(sd okiè Bè fejk--) jè ;[zdoh! s{` ;koè d[y ~ d{o eo nsè ;qh feqFB dkwB ftu f;woB eo. T[; g[Zso dk e'Jh d[y B wBk nsè gowkswk e'b'I j'og[Zso wzr b?.6.

d ' j o k

jè e'wb ;[zdoh! ;[D, sèoè xo j'o eJh g[Zso j'Drè. fJ; bJh T[; dkpj[s d[y B wBk.7.

u "gJ h

id okiè Bè T[; ~ fJ; soQK ;wMkfJnk. sd okDh Bè g[Zso dk d[yG[bk fdZsk. j'o g[Zso dh nk; eoB brh. (fJ; nk; ftu jh) u"th toQèphs rJè.8.

n f V b

sd T[; fJ;soh Bè fJe ;[zdo g[oF tèfynk. T[;è tèbè T[; ~ xo dh;koh ;[ZX p[ZX ft;o rJh. dk;h ~ Gèi eè T[; ~ p[btk fbnk. ;[y ;fjs T[;Bkb ekw-eqhVk ehsh.9.


u "gJ h

sp okBh :" fjqd? fpukoh. p'fb iko gqfs ;eb f;ykoh.bfoek j[s' i'r¤:j jfo:'. ;[zdo ikfB B w' pfX efo:'. 10.

d ' j o k

E' pkbe i'rh jfo:' jP? fGoNh e/ G/;.w? ikBs Bfj etB ;[s p;s etB ;/ d/;. 11.

u "gJ h

iko ;zr fJj Gkfs f;ykJh. nkg okt ;' ikfJ iskJh.i' pkbe w? g{s rtk:'. ;' w? nki[ y'i s/ gk:'. 12.

;[fB fBqg puB nB`fds G:'. sk e' p'fb fBefN sp b:'.sp okBh fJj Gkfs T[uko'. ;[B' g{s s[w puB jwko'. 13.

;eb fpqEk ngBh s[w ej'. jwo/ ;G ;'eB ej dj'.okik ;' efj gqrN ;[Bk:'. okig{s jP? oki ewk:'. 14.

;[B[ okBh w? ejk pykB'. pkbe j[s' eS{ Bfj ikB'.i'rh efj:' ;[ s[w sB efjj". ;'e ;zskg fsjko' dfjj". 15.

fJe fdB :" i"rh; T[ukfo:'. ;{ofs ;fjo pv' T[fi:kfo:'.jP? fGoNh w? sjk f;Xk:'. pkbe ;[s okik e' gk:'. 16.

jP? fGoNh ip jh w? X:'. Gkfi b'r nkr/ s/ r:'.s'fj vkfo prbh wfj bhB'. n"o? d/; g:kB' ehB'. 17.

u/bk nto GS sp b¤:kJ/. skfj yPkfJ efo BkE foMkJ/.GSB ekfi n"o e'T{ Xfo:'. okt g{s bfy w'fj T[pfo:'. 18.

d ' j o k

;[B[ okBh n?;/ puB B?BB Bho[ pjkfJ.fBqg d/ys ;[s iko efj b:' ro/ ;' bkfJ. 19.

u "gJ h

pkbe j[s' g{s sp jfo:'. w'o/ Gkr ;[ fi:s T[pfo:'.e"Bj{` eki d/; fJj nk:'. ;' jw nki[ y'i s/ gk:'. 20.


u "gJ h

sd okBh Bè fjodè ftu fJj rZb ;'uh. :ko ~ ;koh rZb p'b eè f;ykfdZsh (fe id'I w?I) pkbe ;K sK (fJe) i'rh Bè u[ok fbnk, go ;[zdo ;wM eèw?~ B wkfonk.10.

d ' j o k

(w?I) pkbe ;K nsè i'rh Bè pfxnkVh dk o{g Xko eè jo fbnk ;h. w?IBjhI ikDdk fe fe; dk g[Zso jK nsè fe; dè; dè ofjD tkbk jK.11.

u "gJ h

:ko ~ fJ; soQK f;yk fdZsk nsè nkg ik eè okiè ~ df;nk fe fi;pkbe g[Zso ~ w?I rztk fdZsk ;h, T[j w?I ni y'i eè gqkgs eo fbnk j?.12.

okik fJj puB ;[D eè nkB`fds j'fJnk nsè T[; ~ nkgDè e'b p[bkfbnk. sd okDh Bè fJ; soQK fejk-- jè g[Zso! s® ;kvh rZb ;[D.13.

s{` nkgDh ;koh phsh (;k~) ;[Dk nsè ;kvè ;koè d[yK ~ ;kV dè. okiè ~;k\ ;k\ d; nsè oki g[Zso j' eè oki eo.14.

jè okDh! ;[D', w?I eh d;K. w?I pkbe ;K nsè e[M BjhI ikDdk ;K. i' i'rhBè fejk ;h, T[jh s[jk~ d;dk jK nsè s[jkvè d[y nsè ;zskg ~ d{o eodkj K .15.

fJe fdB (T[;) i'rh Bè (w?~) fJ; soQK df;nk fe fJe tZvk ;[zdo @;{os#Bro j?. w?I pfxnkVh pD eè T[Eè frnk nsè okiè dè pkbe g[Zso ~ gqkgse h s k . 1 6 .

id pfxnkVh pD eè w?I Gfink, sK b'ehI nr'I d"V rJè. (w?I) s?~prbh ftu gk fbnk nsè j'o dèF tb ubk frnk.17.

sd j'o uèbè ykD bJh (gdkoE) b? nkJè. T[BQK Bè ;[nkwh ~ ytk eègq;zB ehsk. ykD bJh (T[BQK Bè) j'o e[M nrè ofynk nsè okiè dk g[Zso ;wMeè w?~ Sv fdZsk.18.

d ' j o k

okDh Bè fJj rZb ;[D eè nZyK ftu'A jzM{ trkJè nsè okiè dè tèyfdnK :ko~ g[Zso efj eè rbè Bkb brk fbnk.19.

u "gJ h

(id) g[Zso pkbe j[zdk ;h, sd u[ok fbnk frnk. go wèoè uzrè GkrKeo eè jh ihfts pfunk j?. fJj fe;è ezw bJh jh (fJ;) dè; tb nkfJnk;h. ;' ni w?I y'i eè gqkgs eo fbnk j?.20.


rfj rfj sk e' ro/ brkt?. d/ys okt u{`fp w[y ikt?.ngB/ Xkw ;/i v;tkJh. sk ;" o?fB fpokis ikJh. 21.

nkm' ikw Xkw fsj oky?. g{s g{s w[y s/ fsj Gky?.ekw e/b fBf; GJh ewkt?. w{oy okt G/d Bfj gkt?. 22. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fSnk;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 166. 3296. nci{`.

d ' j o k

pK; po/bh e/ fpy? pho pv' XB okt.;kj goh sk eh fsq:k okys ;G e' Gkt. 1.

u "gJ h

J/e gksq okik e/ nkJh. G{yB p;sq nB{g ;[jkJh.fBqg po nfNe stB go r:'. okfBB vkfo fjqd? s/ d:'. 2.

d ' j o k

J/e Gqks fBqg e' j[s' ik e' o{g ngko.;kj goh sk ;" fpXh okik e' vo vkfo. 3.

u "gJ h

fBsgqfs okBh skfj p[bkt?. ekw G'r fsj ;zr ewkt?.okik e" fj: s/ fp;ok:'. sk e" oki d/T[ mjok:'. 4.

np w? oki d/s j" s' e". fBi[ Bkoh efo:j[ s[w w' e".i' w? s[w? ej" ;' efo:j[. :k okik s/ B?e B vfo:j[. 5.

wB ph;e fJe fp;fj wzr?:?. ;G G'iB e/ phu vo?:?.okik ;fjs nkB ;G y?j?. fSBfee fpy? fwqse jP? i?j?. 6.

d ' j o k

fsB e" gqEw ;zxkfo e? bhi? oki[ fSBkfJ.nkg d/; gfs j{fi:? w'fj ;fjs ;[y gkfJ. 7.

u "gJ h

sp fsB iko eki ;'T{ fe:'. ;?B ;fjs fBts' fBqg fd:'.;G G'iB Ghso fp;[ vkoh. ;GfjB p/;Pk ;fjs ytkoh. 8.


T[; ~ cV cV eè rbè brkT[Idh nsè okiè dè tèyfdnK (T[; dk) w{zju[zw b�Idh. T[; dh nkgDè xo ftu ;èi ftStkJh nsè oks ~ T[; BkbfpokiD brh.21.

nZmè gfjo T[; ~ xo ftu oydh nsè T[; ~ w{zj'I gZ[so g[Zso efjzdh.oks fdB T[; Bkb ekw-eqhVk eodh. go w{oy okik e'Jh Gèd ;wM B;ed k .22.


d ' j o k

pK; poèbh ftu XB okt BK dk pj[s tZvk ;{owk ;h. T[; dh Fkj gohBK dh fJ;soh ;G dk nkdo Gkt eodh ;h.1.

u "gJ h

fJe tè;tk (@gksq#) okiè gk; nkJh i' ;[zdo p;sqK nsè rfjfDnK Bkb]{p ;ih j'Jh ;h. okik T[; T[sè w'fjs j' frnk nsè okDh ~ wB s'I ft;kofd Zsk.2.

d ' j o k

okiè dk fJe Gok j[zdk ;h fi; dk o{g ngko ;z[zdo ;h. Fkj goh okièdk vo Sv eè T[; Bkb c; rJh.3.

u "gJ h

okDh T[; ~ o'i p[bkT[D brh. T[; Bkb ekw-eqhVk eoB brh. (T[;Bè) okiè ~ fjodè s'I G[bk fdZsk (nsè wB ftu) c?;bk eo fbnk fe T[; ~oki fdtktKrh.4.

j[D w?I s?~ oki fdnKrh nsè s{` w?~ nkgDh gsBh pDk bJhI. i' w?I s?~ejKrh, T[jh eohI nsè fJ; okiè s'I }ok fizBk th B vohI.5.

thj e[ wD fJe }fjo wzrtk nsè ;kfonK dè G'iB ftu gk dè. okiè;wès ;koè nk eè ykDrè nsè fJe fSD ftu ;koè wo ikDrè.6.

d ' j o k

T[BQK ~ gfjbK wko eè (fco) oki y'j b? nsè nkg dè; dk ;[nkwh pDeè wèoè ;fjs ;[y gqkgs eo.7.

u "gJ h

sd T[; dè :ko Bè T[jh ezw ehsk nsè okiè ~ ;?Bk ;fjs fBT[sk fdZsk.;G dè G'iB ftu }fjo gk fdZsh nsè tè;tk ;wès ;G ~ ytk fdZsh.8.


;?B ;fjs GSs fBqg GJ/. xfofee fpy? w"s wfo rJ/.fi:s pu/ s' fsB rfj xkJ/. fsB s/ J/e ikB Bfj gkJ/. 9.

fsB e" wkfo oki fsB fb:'. sk e" fBi[ Bkoh b? fe:'.jkE mkY ehB' fsj xk:'. gkfJ gfo:' fsj nkfB fwbk:'. 10.

n?;' ufos uzubk ehB'. fBi[ Bk:e e" pX efo dhB'.n"o ;{owB e" pX fe:'. oki iko ngB? e' fd:'. 11.

d ' j o k

fJj ufosq ;" uzubk fBi[ Bk:e e' wkfo.oki iko e" b? fd:' n?;/ y/fb fybkfo. 12. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;s;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 167. 3308. nci{`.

d ' j o kgfSw e' okik oj? oB wzvB f;zx Bkw.d/; d/; e/ J/; fij g{is nkm' ikw. 1.tk okik eh pfbGk i'fs wsh ;[G ekfo.shB GtB Ghso Bjh ik ;w oki e[wkfo. 2.

u "gJ h

J/e gksq okik gfj nkJh. fBi[ jkEB fpfX ikB[ pBkJh.sk go nNe okt eh GJh. okBh fp;fo fjqd? s? rJh. 3.

d ' j o k

sp okBh fus e/ fpy? ojh nfXe jh yhfM.tk p/;Pk gfo okt eh ;[fB ;qtBB nfs ohfM. 4.

u "gJ h

d/; d/; ypo? d? rJh. p/;PB ohfM okt eh GJh.npbk d/; d/; s/ nkJh. nkfB okt eh g[oh ;[jkJh. 5.

d ' j o k

sp okBh eq[fXs GJh Xkfo pdB w? w"B.fBqg nNe/ p/;PB GJ/ jw/ ;zGfo j? e"B. 6.


okiè Bè ;?Bk ;fjs G'iB ehsk nsè fJe xVh ftu w"s (nkD sè) worJè. i' ihT[Idè puè ;B, T[BQK ~ geV eè wko fdZsk. T[BQK ftu'I fJe thihT[Idk BjhI ik ;fenk.9.

T[BQK ~ wko eè T[; Bè oki ;zGkb fbnk nsè T[; ~ nkgDh okDh pDkfbnk. fi; Bè th jZE yVk ehsk (Gkt--jfEnko u[fenk) T[; ~ wko fdZsk.i' g?ohI g? frnk, T[; ~ Bkb fwbk fbnk.10.

fJ; soQK dk ufosq fJ;soh Bè ehsk nsè nkgDè gsh dk pX eo fdZsk.j'o ;{ofwnK dk th ;zxko eo fdZsk nsè oki nkgDè :ko ~ dè fdZsk.11.

d ' j o k

fJ; ufosq Bkb fJ;soh Bè nkgDè ;[nkwh ~ wko fdZsk nsè oki nkgDègqèwh ~ b? fdZsk. fJ; soQK dh yèv yèvh.12.


d ' j o k

gZSw (dèF) ftu oB wzvB f;zx BK dk fJe okik ;h fi; ~ dè; dè; dèokiè nZmè gfjo g{idè ;B.1. T[; okiè dh i'fs wsh BK dh F[G ezw eoBtkbh fJ;soh ;h. T_; torh fszBK b'eK ftu e'Jh oki e[wkoh BjhI ;h.2.

u "gJ h

(fJe tko) fJe tè;tk (@gksq#) okiè e'b nkJh. (T[j fJsBh ;[zdo ;h)wkB' ftXksk Bè nkgDè jZEK Bkb T[; ~ pDkfJnk j'tè. T[; T[sè okik w'fjsj' frnk nsè okDh fjodè ftu'I ft;o rJh.3.

d ' j o k

sd okDh wB ftu pj[s jh fyMh id T[; Bè okiè ~ tè;tk T[sè ohfMnkj'fJnk ;[fDnk.4.

u "gJ h

dè; dè; ftu ]po gj[`u rJh fe okik tè;tk T[sè w'fjs j' frnk j?.(sd) dè; dè; s'I fJ;sohnK nk rJhnK nsè nk eè okiè dh Broh ~ ;[F'fGseoB brhnK.5.

d ' j o k

sd okDh eq'fXs j' eè w[y ftu u[g XkoB eo bJh (nsè ;'uD brhfe) okik sK tè;tktK ftu nNe frnk j?, (j[D) ;kvh ;zGkb e"D eoèrk.6.


u "gJ h

n?;' isB eS{ np efo:?. ik s/ fJB p/;PB e" wfo:?.bys okt e/ gqhfs iBkT{. Sfb ;' pv' eb/; fwNkT{. 7.

nfXe gqhs p/;PB ;" ehBh. bSwh pj[s ;GB ej dhBh.gqhfs eos fij fBqgfs jwko'. ;' jw e" gqkBB s/ g¤:ko'. 8.

fJj ;[fB p?B c{b fBqg r:'. G/d nG/d B gkts G:'.:k ;" eos gqhfs w? Gkoh. okBh eos skfj oytkoh. 9.

d ' j o k

;G okBh p/;PB ;fjs bhBh fBefN p[bkfJ.Gkfs Gkfs e/ ;[y fe:/ fsB s/ rhs rtkfJ. 10.

u "gJ h

n?;' ufos fBs fBqg eoJh. eS[ okfBB s/ ;ze B XoJh.;G p/;PB s/ Xkw b[Nkt?. i'fs wsh fi: w? gS[skt?. 11.

sp okBh fBqg sho T[uko'. ;[B' fBqgfs i{ puB jwko'.p/oh J/e p?fm ;[y ehi?. d{ih Bkt p/;tB dhi?. 12.

jw s[w p?fm Bkt ;[y e?j?. fJB p/;PB s/ rhfs rt?j?.i' ;[zdfo fJB s/ bfy fbfi:j[. sk ;" G'r okt s[w fefi:j[. 13.

;' ;[fB okt nBzfds G:'. fsq:B ;fjs p/;PB b? r:'.nkw{z ijk pfjs Bd Gko'. iB[ fpfX n;Nw f;zX[ ;tko'. 14.

Bheh Bkt okfB:B bJh. p/oh p[oh p/;PB dJh.ngB/ okt sho p?mkfo:'. w{oy G/d B eS{ fpukfo:'. 15.

sp okBh fsB nfs XB[ dhB'. p/fo:ko ngB/ pf; ehB'.ijk pjs nkw{z Bd Gko'. p/;PB sjh p'fo s[w vko'. 16.

noX Bdh Btek ip rJh. sp jh c'fo wbkjB dJh.;G p/;Pk v{pB sp bkrh. Go{tfB d;' fd;B ej Gkrh. 17.


u "gJ h

j[D e'Jh nfijk :sB ehsk ikJè, fi; Bkb fJBQK ;kohnK tè;tktK ~wko fdZsk ikJè. (T[BQK tè;tktK Bkb) okiè dè tèyfdnK gqhs dk ftyktk eoKgo Sb eo eè (fJBQK dh w"i{drh dk) tZvk ebèF fwNk fdnK.7.

(T[; Bè) tè;tktK Bkb pj[s gqhs iskJh nsè ;G ~ pj[s XB fdZsk.(nsè w{zj'I efjzdh fe) fi; Bkb ;kvè okik ih fgnko eoB, T[j ;k~ gqkDKBkb'I th nfXe fgnkoh j?.8.

fJj p'b ;[D eè okik c[b frnk nsè (fe;è gqeko dè) r[Mè Gèd ~ ;wMB ;fenk. (;r'I ;'uD bfrnk fe) fiBQK Bkb w?I pj[s gqèw eodk jK, okDhT[BQK dh okyh eodh j?.9.

d ' j o k

(okiè Bè) ;kohnK okDhnK ~ tè;tktK ;wès nkgDè e'b p[bk fbnk nsèT[BQK s'I rhs rtk rtk eè pj[s ;[y gqkgs ehsk.10.

u "gJ h

fJ; soQK dè ezw okik jo o'} eodk nsè okDhnK s'I e[M th ;zr Beodk. (okik) ;kohnK tè;tktK T[sè xo b[Nk fojk ;h. i'fs wsh (okDh) wBftu pj[s gSskT[Idh ;h (Gkt� d[yh j[zdh ;h).11.

sd okDh Bè okiè e'b fejk-- jè okik ih! wèoh rZb ;[D'. fJe pèVh ftu(s[;hI sè w?I) p?m eè ;[y wzBkJhJè nsè d{ih pèVh tè;tktK ~ dèJhJè.12.

(fJe) pèVh ftu s[;hI sè w?I p?m eè ;[y gqkgs eohJè nsè fJBQK tè;tktKs'I rhs rtkJhJè. fJBQK ftu'I i' (s[jk~) ;[zdo brè, T[; Bkb jè okT[ ih! s[;hIG 'r eoBk.13.

fJj rZb ;[D eè okik nkB`fds j'fJnk nsè okDhnK ;wès tè;tktK ~T[Eè b� frnk fiEè nkw{z BK dk tZvk dfonk trdk ;h (i' fJzi gqshs j[zdk ;h)wkB' ftXksk Bè nZmtK ;w[zdo pDkfJnk j'tè.14.

uzrh pèVh okDh Bè nkg oy bJh nsè B[e; tkbh pèVh tè;tktK ~ dèfdZsh. okiè ~ nkgDè e'b fpmk fbnk. (T[j) w{oy fJ; Gèd ~ B ;wM;fenk .15.

sd okDh Bè wbkjK (@pèfo:ko#) ~ pj[s XB dè eè T_BQK ~ nkgDè t;ftu eo fbnk (nsè fejk--) fiEè nkw{` Bdh dk (sè}) tjk j'tè, tè;tktK ~T[Eè vp' fdU.16.

id B"ek Bdh dè nZX ftu gj[`u rJh sK wbkjK Bè T[; ~ s'V fdZsk.sd ;G tè;tktK v[pD brhnK sK dk;hnK (@Go[tfB# GV{Jh dh fJ;soh) d;KfdFktK tb GiD brhnK (noEks� fJXo T_Xo GiD brhnK).17.


p/;Pk ;eb r[ufe:B ykjh. m"o B ojh Gkfi fis ikjh.jkfJ jkfJ okBh sp eoJh. fJB w{Jè okik fJj woJh. 18.

okt ;[Bs fJB ej? fBekoj[. ;fy:B efj:' p'o rfj vkoj[.nfws fwqdzr pjs ej{` ikjh. p/;Pk ejh r[ufe:B ykjh. 19.

w[obh w[oi s`p{ok pj?. Go{nk pj/ ikfs Bfj ej/.Go{nfB ej{` g[ekos ikjh. p/;PB ojh eS{ ;[fX Bkjh. 20.

v{fp v{fp Go{nk ej{` wo/. Go{nfB T[do Bho ;' Go/.p/;Pk J/e fi:s Bfj pkuh. n?;h wko feohue wkuh. 21.

r[ufe yks p/;Pk i/ rJh. NzrofB gefo p'fo ;'T{ dJh.jkfJ jkfJ fBqg mkY g[eko?. e' gj[u? fsB y?fu fBeko?. 22.

i' p/;Pk ekYB ej r:'. v{ps tj{ Bdh wfj G:'.Xko Xko Go[nfB fJe eojh. v{fp v{fp ;fosk w' wojh. 23.

e{fe e{fe p/;Pk ;G jkoh. feBjh g[oy B n?fu fBekoh.Go{nk wfo Go{nfB i[s oj/. fJe ;' ;kfm skfJc/ pj/. 24.

d ' j o k

d; d; wB fsbe? GJh yN wB GJh fJiko.v{fp woh p/;Pk ;eb e'T{ B ;fe:' fBekfo. 25.

u "gJ h

sp okBh fBqg g? ufb rJh. Gkfs Gkfs ;w[Mkts GJh.gfs s[w eS{ ;'e B fpukoj[. fJB ofB:B e/ ;zr fpjkoj[. 26.

n"o p/;Pk p'fb gm?:j[. ekw e/b fsB ;`r ew?:j[.i" s[w e" okfy:' eoskok. j'fJ ;[zdoh eJh jikok. 27.

d ' j o k

w{V okt u[g jP? ofj:' ;fe:' B ufos fpukfo.gqrN nyko/ ;kfm ;s okBh dJè ;zxkfo. 28. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" nm;mt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 168. 3336. nci{`.


;kohnK tè;tktK ra'sè ykD brhnK. (BèVè) e'Jh EK BjhI ;h fiEè Gi eèiKdhnK. sd okBh @jkfJ jkfJ# eoB brh (nsè efjD brh fe) fJBQK dèw'fJnK fJj okik th wo ikJèrk.18.

okiè ~ ;[DkT[Idh j'Jh efj`dh fe fJBQK ~ pukU nsè ;yhnK ~ efjzdh fefJBQK ~ vp' fdU. fesè pèF[wko Y'behnK o[VQh ik ojhnK ;B nsè fesè tè;tktKra'sè yk ojhnK ;B.19.

w[obhnK, w[oi nsè szp{oè tfj ojè ;B. (nBèe) GV{Jè o[VQ ojè ;B,(fiBQK dk) toDB BjhI ehsk ik ;edk. fesè GV{fJnK dhnK fJ;sohnKg[ekodhnK ik ojhnK ;B nsè tè;tktK ~ e'Jh ;[ZX BjhI ojh ;h. 20.

fesè GV{Jè v[p v[p eè wo rJè ;B, fesè GV{fJnK dhnK fJ;sohnK dègèN gkDh Bkb Go rJè ;B. fJe tè;tk th ihT[Idh BjhI puh. nfijh wkowuh (fijh Ghw ;?B Bè) eqhueK (T[sè ehsh ;h).21.

iè ra'sè yKdh e'Jh tè;tk (pu) rJh sK T[; ~ N`r'I geV eè vp' fdZskfrnk. okik yV'sk j'fJnk @jkJè-jkJè# eoB brk (nsè efjD brk fe) T[Eèe'Jh gj[̀uè nsè (T[BQK ~) fyu eè pkjo eYè.22.

i' th tè;tktK ~ eYD bJh frnk, T[j th Bdh ftu v[p w'fJnk.GV{fJnK dhnK fJ;sohnK (Bdh dh) Xko Bkb Xko j' rJhnK nsè Bdh ftuv[p v[p eè wo rJhnK.23.

;kohnK tè;tktK uh] g[eko eo eo eè jko rJhnK (go) fe;è g[oF BèT[BQK ~ fyu eè B efYnk. GV{Jè nkgDhnK fJ;sohnK ;fjs T[Eè jh ojè(Gkt� v[p rJè). fJe ;" ;m tè;tktK o[VQ rJhnK.24.d ' jo k

gkDh Bkb fGi eè (T_BQK dè) ikwè d; d; wD dè j' rJè nsè Sè Sè wDdhnK ;btkoK j' rJhnK. ;kohnK tè;tktK v[p wohnK, T[BQK ~ e'Jh th pkjoB eY ;fenk.25.u "gJ h

sd okDh okiè e'b ub eè rJh nsè eJh YzrK Bkb ;wMkT[D brh. jègsh dèt! s[;hI e[M th d[y B wBkU. fJBQK okDhnK Bkb ftjko eo'.26.

(w?I s[jk~) j'o tè;tktK p[bk fdzdh jK. T[BQK Bkb ekw-eqhVk eoBk.i' s[jk~ eosko Bè oy fbnk j? (sK fco) ;[zdohnK eJh j}ko j'o j'i k Dr hn K .27.d ' j o k

w{oy okik u[g j' fojk nsè ufosq ~ ftuko B ;fenk. okDh Bè fdBdhthI fJe ;" ;m tè;tktK dk nykVk ;zxko fdZsk.28.



u "gJ h

fpqi wfj J/e njhofB oj?. ;kj goh sk e" ir ej?.nfs T[sw fsj nzr fpoki?. ik e" fBofy uzdqwk bki?. 1.

ozrh okw njhfoe sjk. bkrh brB fsq:k eh T[jk.ip ;':' ngB' gfs ikB?. ekw e/b fsj ;zr gqwkB?. 2.

J/e fdt; sk ;' gfs ;':'. ekw e/b efo nfs d[y y':'.ozrh okw sjk ufb nk:'. fcfo xo ufb:' dkt Bfj gk:'. 3.

ikrs j[sh fsq:k bfy bhB'. B?BB ;?B fwsq ej dhB'.ykoh j[sh ;[ n?fu wzrkJh. fBi[ gbxk e/ fBefN fpSkJh. 4.

fg: e/ nzr nfbzrB efo:'. nk;B fsj ykoh go Xfo:'.wB wkBs e' G'r ewk:'. w{oy Bkj G/d Bfj gk:'. 5.

n f V b

fuwfN fuwfN efo G'r nfXe sk ;" fe:'.nXo gkB efo e? efo ikfo fpdk fd:'.;'s ofj:' w{oy eS[ G/d B gkfJ:'.j' Xo ykoh go e; fJB eow ewkfJ:'. 6.

d ' j o k

T[o fuwN:' fg: ;' ofj:' e/b iko sB ehB.ykoh dJh T[mkfJ g[fB iko fpdk efo dhB. 7. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" T[Bsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 169. 3343. nci{`.

d ' j o k

gbtb e' okik oj? ;op f;zx fsj Bkw.d/; d/; e/ J/; fij Gis nkmj{` ikw. 1.

u "gJ h

ebk ;[ pho skfj po Bkoh. wfE ;w[zdq iB[ ;ks fBekoh.i'pB i'fs nfXe fsj ;'j?. d/t nd/tB e' wB w'j?. 2.


u "gJ hpqi dèF ftu fJe njhoB (r[ioh) ofjzdh ;h. T[; ~ ;koè Fkj goh

efjzdè ;B. T[; dk Foho pj[s ;[zdo ;h fi; ~ tèy eè uzdqwk Fofwzdk j[zdk; h .1.

T[Eè fJe ozrh okw BK dk njho ofjzdk ;h. T[; fJ;soh dh T[; BkbbrB br rJh ;h. id T[j nkgDè gsh ~ ;[sk j'fJnk ;wMdh sK T[;(njho) Bkb gqèw-eqhVk eodh.2.

fJe fdB T[; dk gsh ;[Zsk j'fJnk ;h nsè pj[s ekw-eèb eo eè d[y ~]sw eo fdZsk ;h. ozrh okw th T[Eè nk frnk, go w"ek B fwbD eo eè xo~ gos ufbnk.3.

fJ;soh ikrdh ;h, (T[; Bè) tèy fbnk nsè fwso ~ nZy dk fJFkok eofdZsk. fJe ekfBnK dh ykoh j[`dh ;h, (T_; ~) fyu eè wzrtk fbnk nsènkgDè gbzx dè BèVè oy fdZsk.4.

(T[; Bè) fgq: dè Foho ~ ich gk bJh nsè nkgDk gèv{ ykoh T[sè XofdZsk. wB dh fJZSk nB[;ko G'r ehsk. w{oy gsh (@Bkj#) Bè Gèd BjhIgkfJnk.5.n f V b

(T[; Bè) T[; Bkb fuwN fuwN eè pj[s G'r ehsk nsè p[bQ u{; eè :ko~ ftdk eo fdZsk. w{oy gsh ;[Zsk fojk nsè e[M th Gèd B ;wM ;fenk.fJ; Bè ykoh T[sè Xo eè fej' fijk eow ehsk.6.

d ' j o k

(T[; dh) Sksh sK gsh Bkb brh ojh nsè :ko Bkb eèb-eqhVk eoBbJh (gèv{ ykoh tb) eo fdZsk. fco ykoh T[mk fdZsh nsè :ko ~ ftdk eofd Zsk.7.


d ' j o k

;op f;zx BK dk gbtb dk fJe okik ;h fi; ~ dè; dè; dè okiè nZmègfjo :kd eodè ofj`dè ;B.1.

u "gJ h

pho ebk T[; dh ;[zdo fJ;soh ;h. wkB' ;Zs ;w[zdoK ~ wE eè efYnkj'tè. T[; T[sè i'pB dk pj[s ozr ufVQnk j'fJnk ;h. T[j dètfsnK nsè d?IsKdk wB w'jzdh ;h.2.


okts f;zx fpb"es GJh. jfo nfo pf; okBh jP? rJh.;jufo gm? p[bk:' ip?. ekw e/b sk ;" fe: sp?. 3.

n?;h Gkfs iko fBfs nkt?. tk okBh ;" G'r ewkt?.dk;h J/e sjk ufb nkJh. fBofy whs fsj oj¤:' b[GkJh. 4.

e/b ewkfJ iko ip nk:'. u/oh e' bfy o{g b[Gk:'.ofB:fj vkfo fjqd? s/ d:'. sk eh ;/i ;[jkts G:'. 5.

e/b fpBk okBh ne[bkJh. sk e" g?Iv fpb'eB nkJh.ejk oj/ gqhsw Bfj nkJ/. ekj{ p?fofB ;" T[oMkJ/. 6.

;[fX G{bh feX' fe~ G[bk:'. y'is ofj:' g?Iv Bfj gk:'.sqk; fd:' feBj{` fsj nkJh. G/N GJh e'T{ GkfwfB GkJh. 7.

nkts j? fe nkfJ eo rJ/. nktfjr/ fe o{m e/ rJ/.fwfb j? :ko nkfJ ;[ydkJh. pvh pko bfr pko brkJh. 8.

:" fus fuzs sjk gr[ Xkfo:'. whs u/fo:fj ows fBjkfo:'.f;o gr br/ e'g sp GJh. ikfj ypfo oki sB dJh. 9.

d ' j o kxo y'J/ p?fm:' ejk goh Xkw st Xko.yVr jkE rfj d/y ub nKy? d'T{ g;kfo. 10.sp okik u/oh GJè sk e" ows fBjkfo.d[j{`nB e" wkos G:' ;fe:' B w{V fpukfo. 11.fJj ufosq e? uzubk okik ;" Sb ehB.iko stB u/oh ;fjs gm? Xkw iw dhB. 12. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;sot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 170. 3355. nci{`.

d ' j o k

ozxokoh ozxo' p;? ezuB f;zx ;[ Bkw.;kfjp d/Jh fsq: oj? ikfj ;skt? ekw. 1.

u "gJ h

skfj ikoBh BkE fpukfo:'. J/e fdt; fJj Gkfs T[ukfo:'.d/; S'fo god/; f;X?j". nfXe ewkfJ s[w? XB b¤:?j". 2.


(fJe fdB okDh Bè) okts f;zx ~ tèfynk, sK T_j fFt dè t?oh (ekwdèt) dè t; ftu j' rJh. dk;h ~ Gèi eè id T[; ~ p[bkfJnk, sd T[; Bkbekw-eqhVk ehsh.3.

fJ; soQK T[j :ko o'} nkT[Idk ;h nsè T_; okDh Bkb G'r eodk ;h.T[Eè fJe dk;h ub eè nk rJh. :ko T[; ~ tèy eè b[GkfJwkB j' frnk.4.

id :ko eèb-eqhVk eo eè nkfJnk sK dk;h dè o{g ~ tèy eè bbukfrnk. (T[; Bè) okDh ~ fjodè s'I G[bk fdZsk nsè dk;h dh ;èi ~ ;[jktDkpDkT [D brk.5.

ekw-eqhVk s'I fpBk okDh ftnke[b j' rJh. T[; dk o;sk tèyD bJhnkJh. (;'uhI gJh ;h fe) gqhsw nkJè BjhI, feEè ofj rJè jB. (FkfJd) fe;èt?oB Bkb T[bM rJè j'D.6.

(T[; ~) :kd BjhI fojk iK fe;è Bè G[bk fdZsk j? iK y'idk fojk j?, goo;sk BjhI bfGnk. T[; ~ fe;è Bè nk eè voktk sK BjhI fdZsk iK e'Jh u`rhbrD tkbh fJ;soh sK BjhI fwb rJh.7.

eh T[j nk fojk j? iK nk eè ubk frnk j?. (T[j) nktèrk iK o[; eèfrnk j?. (w?~) ;[ydkJh :ko nk eè nktZF fwbèrk. (fJ; soQK ;'udh j'Jh)T[j pj[s dèo se dotk}è tb tèydh ojh.8.

fJ; soQK wB ftu ;'ufdnK T[; Bè nrè g?o tXkJè nsè fwso ~ dk;hBkb owD eofdnK tèfynk. T[j f;o s'I g?oK se eq'X Bkb Go rJh nsè ikeè okiè ~ ]po ehsh.9.d ' j o k

(efjD brh--jè okiB!) xo y'jk eè feEè p?mè j', s[jkvè xo ftu XkVg? rJh j?. jZE ftu sbtko geV eè ][d nZyK y'b eè tèy'.10. sd okiè Bèdk;h (nsè T[; ftnesh) ~ owD eofdnK tèfynk nsè d'jK ~ wko fdZsk,go w{oy Gèd ~ ;wM B ;fenk.11. fJ; ufosq Bkb fJ;soh Bè okiè ~ Sbfbnk nsè T[; :ko ~ dk;h ;wès :wb'e Gèi fdZsk.12.


dj ' o k

ozxVK dh p;sh ftu fJe ozxV ofjzdk ;h fi; dk Bkw ezuB f;zx ;h.T[; dh fJ;soh ;kfjp dèJh ~ ekw pj[s ;skT[Idk ofjzdk ;h.1.

u "gJ hT[; :koBh (ftGukoB) fJ;soh dè gsh Bè ftuko g{ote fJe fdB fJ;

soQK fejk-- (w?I) dè; S'V eè ftdè; ik fojk jK nsè s?~ pj[s ;kok XB ewkeè fbnk dètKrk.2.


iks G:' n?;' pu efj:'. bkfr Xkw e'B/ ;" ofj:'.;kfjp d/ sp iko p[bk:'. ekw G'r fsj ;kE ewk:'. 3.

frqj e'Bk ;" gfsj fBjkfo:'. fJj? uzubk ufos fpukfo:'.bgfN bgfN nk;B ;" ikt?. e{fe e{fe fJj Gkfs ;[Bkt?. 4.

i' gfs j's nki[ xo wkjh. e¤:' j/os s? ww goSkjh.gqhsw Bjh nki[ j¤:k w/o'. np jh ;h; c'os' s/o'. 5.

d ' j o k

nfs ofs sk ;' wkfB e? dhB' iko T[mkfJ.nkg[ nfXe ghNs GJh fjqd? ;'e T[gikfJ. 6.

u "gJ h

w/o' nki[ Xow[ fJB y':'. gqkBBkE frqj wkM B j':'.np j" N{fN wjb s/ gfoj". Bkso wkfo eNkoh wfoj". 7.

e?X' nzr nrfB w? iko'. e?X' fg: g? ikfJ g[eko'.i'oktoh iko Gi r:'. w' o' Xow b'g ;G G:'. 8.

d ' jo k

:" efj e? w[y s/ puB iwXo bJh T[mkfJ.T[do fpy? wkoB brh fBi[ gfs e' fdyokfJ. 9.

u "gJ h

n?;/ fBofy stB gfs X:'. iwXo ShB jkE s/ b:'.gqEw xkfJ s[w jw? gqjko'. sk gkS/ ngB/ T[o wko'. 10.

s/o" Xow b'g Bfjz G:'. i'oktoh iko Gfi r:'.d;f;o pb ;" f;: jfo bhBh. ;qh ox[BkE s¤:kr Bfj dhBh. 11.

d ' j o k

;[B[ npbk w? nkgB/ eos B fj: w? o';[.iko i'o Gfi Gi r:' s/o' eS{ B d';. 12. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fJejso' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 171. 3367. nci{`.


fJj rZb efj eè T[j ubk frnk, (go n;b'I) xo dè e'Bè Bkb br eèyV' frnk. ;kfjp dèJh Bè sd :ko ~ p[bkfJnk nsè T[; Bkb ekw eèbehsh.3.

(id T[; fJ;soh Bè) xo dè e'Bè ftu (yV'sè) gsh ~ tèy fbnk sK T[;fJ;soh Bè fJj ufosq yèfvnk. (T[j) :ko Bkb fbgN fbgN eè nk;D eodhojh (go gsh ~) uh] uh] eè ;[DkT_D brh.4.

iè ni wèok gsh xo ftu j[zdk sK fetèI th s{̀ wèoh goSkJh B tèy;edk. ni wèok gqhsw (gsh) fJEè BjhI, (BjhI sK) j[Dè jh sèok f;o gkVfd zd k.5.

d ' j o k

T[; Bkb pj[s ekw-eqhVk eo eè :ko ~ T[mk fdZsk nsè nkg fdb ftud[y wzBk eè fgND br rJh.6.

u "gJ h

fJ; Bè ni wèok Xow BFN eo fdZsk j?. wèok gqkDBkE xo BjhI ;h.j[D iK sK wekB s'I fvr eè wo iktKrh. BjhI sK eNko wko eè wo iktKrh.7.

iK sK w?I Foho nrBh ftu ;kV dètKrh, iK gqhsw e'b ik eè g[ekoeoKrh. }pod;sh eo eè :ko owD eo frnk j? nsè wèok ;kok Xow GqFNeo frnk j?.8.d ' j o k

fJ; soQK w[y s'I puB efj eè eNko T[mk bJh nsè nkgDè gsh ~ ftykeè gèN ftu wkoB brh.9.

u "gJ h

fJj tèy eè T[; dk gsh Gfink nkfJnk nsè (T[; dè) jZE ftu'I eNkoy'j bJh. (efjD bfrnk--) gfjbK s{` w?~ (eNko) wko nsè fJ; fgS'I nkgDèfjodè ftu wkohI.10.

sèok Xow GqFN BjhI j'fJnk j?. (T[j) :ko }pod;sh owD eo frnkj?. oktD Bè pb g{ote ;hsk ~ jo fbnk ;h sK ;qh ox{BkE Bè (;hsk ~) SvE'Vk fdZsk ;h.11.

d ' jo k

jè fJ;soh! wèoh rZb ;[D, (s{`) nkgDè fus ftu (fe;è gqeko dk) o'; Beo. :ko ipo Bkb G'r eo eè Gi frnk j?, fJ; ftu sèok e'Jh d'F BjhIj ? .12.



u "gJ h

n?Iv/ okfJe GkN GfDi?. rhs ebk fsj fsq:k efji?.phow d/ fsB pho fBjkfo:'. sp? fus s/ GkN fp;kfo:'. 1.

iko pkud ' j o k

pkfX ykN[ so fBi[ gfsfj jw ;" G'r ewkfJ.s" w? ikB" ;ku[ s{ fjs{ jwkoh nkfJ. 2.

u "gJ h

n?Iv/ okfJ J/e fdB nk:'. d[fys Bkfo jP? puB ;[Bk:'.s[w e" o'r BkE fJe Gko'. sk s/ yhMs fus jwko'. 3.

d ' j o k

J/e p?d w? st fBfws oky¤:' Xkw p[bkfJ.sk s/ s[os eokfJ:? ngB fJbki pBkfJ. 4.

u "gJ h

n?Iv/ okfJ sp? :" e:'. phow d/t p'fb efo b:'.:k rd e" rdjk e¤:k efo:?. ik s/ o'r pv' gojfo:?. 5.

p?d sp? :" puB T[uko/. pv' o'r fJj G:' fsjko/.:k e" izsq wzsq Bfj e'Jh. J/e szsq j't? s" j'Jh. 6.

wdok nfXe nkg[ b? ghi?. n"o nkgBh fs: ej dhi?.ykN so/ pkX s[w oj'. w[y s/ go/ efpsB ej'. 7.

J/e pho fJe m"o p[b?j". fJ;h ykN T{go pm?j".wb i[X st fsq: sB efoj?. s' st o'r pv' gojfo j?. 8.

w{V pks fJj eS{ B ikBh. d/j no'r ;o'r gSkBh.nkg[ wzrkfJ wd¤: sp fg:'. iko ;fjs npbk e' fd:'. 9.

fBi[ eo w? fs: iko fgtk:'. pg[ n"X' so ykN pzXk:'.nky? d'T{ w{zfd eo bJh. iko fsq:k nko{fVs GJh. 10.

GkN gfo:' so efps T[uko?. G/d nG/d eS{ B fpuko?.tj? szsq i" p?d pBk:'. sk s/ d/t jwko? nk:'. 11.


u "gJ hn?Ivè okfJ BK dk fJe GkN ;[DhIdk ;h. T[; dh fJ;soh dk BK rhs ebk

;h. id T[; Bè phow dèt BK dè ;{owè ~ tèfynk, sd fus s'I GkN ~ ft;kofd Zs k.1.:ko Bè fejk--d ' j o k

(iè s{`) nkgDè gsh ~ wzih jèmK pzBQ eè wèoè Bkb eèb eoèI, sK w?I ikDkrkfe s{` ;uw[u wèoh fjs{ j?I.2.

u "gJ h(id) fJe fdB n?Ivè okfJ nkfJnk (sK T[; dh) fJ;soh Bè d[yh j' eè

puB ;[DkfJnk--jè BkE! s?~ fJe tZvk o'r j?, fJ; eo eè wèok fus pj[sfyMdk j?.3.d ' j o k

fJe t?d w?I sèoè bJh p[bk eè xo ftu ofynk j?. fJ; bJh T[; s'I s[;hIs[os nkgDk fJbki eotk bt'.4.

u "gJ h

n?Ivè okfJ Bè sd jh fJT_I ehsk nsè phow dèt ~ p[bk fbnk. (jè t?dih!) fJ; o'r (@rd#) dk eh fJbki eohJè, fi; s'I tZvk o'r BFN j' ikJè.5.

sd t?d Bè fJ; soQK fejk--s?~ sK pj[s tZvk o'r bfrnk j'fJnk j?.fJ; bJh izsq wzsq dk e'Jh (T[gk) BjhI j?. fJe szsq j?, T_jh e[M (n;o eo);edk j?.6.

(s{`) nkg pj[s ;koh Fokp gh b? nsè nkgDh fJ;soh ~ th fgbk dè. s{`wzih dè jèmK p`fBQnk ofj nsè w[y s'I efpZsK gVQdk ofj.7.

sd fJe @pho# ~ fJEè p[bk b�Dk nsè fJ; wzih T[sè fpmk dèDk. T[j sèohfJ;soh Bkb wb :[ZX eoèrk, sd sèok fJj o'r d{o j'tèrk.8.

(T[;) w{oy Bè fJj rZb B ;wMh. (T[; Bè nkgDh) no'r dèjh ~ o'rh;wM fbnk. T[; Bè nkg Fokp wzrtk eè gh bJh nsè :ko ;wès gsBh ~ thfgbkJh.9.

fJ;soh Bè nkgDè jZEK Bkb :ko ~ Fokp fgbkJh. (gsh dè) Foho ~wzih jèmK T[bNk pzBQ fdZsk. (T[; dhnK) d'tèI nZyK pzd eo fdZshnK nsè (wzihT[sè) :ko nsè fJ;soh p?m rJè.10.

(T[j) GkN wzih jèmK fgnk j'fJnk efpZs T[ukoB brk nsè Gèd dh rZb~ e[M B ftuko ;fenk. (;'udk ;h fe) i' s`sO t?d Bè pDkfJnk ;h, T_;è eoeè ;kvè (xo) dèt (pho) nkfJnk j?.11.


G'r[ iko npbk ;" fe:'. Gkfs Gkfs sk e' ;[y fd:'.T[Sb T[Sb ofs nfXe ewkJh. w{oy GkN pks Bfj gkJh. 12.

d ' j o k

T[sfo ykfN s/ y'fb fdqr fd:è B ehB' ;'r[.GkN gSkB¤:' ;ku[ fi: np w? G:' no'r. 13.pkfX ykN so GkN e" sk eo s/ wd gh:.ofs wkBh fsq: iko ;" Gèd B gk:' gh:. 14. 1.

fJs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" pjsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 172. 3381. nci{`.

d ' j o kokfJ fBoziB u'go' ik eh fsq:k nB{g.b'e ;eb fBoy? fs;? ofs e" ikfB ;o{g. 1.;fjo p;? pjb'b g[o ik e' o{g nw'b.;{ok ;eb ;okjjh Bkw ykB pjb'b. 2.

ip ;zrhs ebk fsq:fj r:' pjb'b fBjkfo.sp jh ;G jh fus s/ dJh gmkBh vkfo. 3.pfBi ebk pkbk j[sh bhBh fBeN p[bkfJ.nfws dop[ sk e" fd:' tk gqfs dJh gmkfJ. 4.

u "gJ h

pfBi ebk ufb e? fss nkJh. ijk ebk ;zrhs ;[jkJh.ip? ykB eh T[gwk eoh. J/ ;[fB pks Bkfo tj Yoh. 5.

fJB pksB npbk T[oMkJh. fJj? pks fg: ;[Bs ;[jkJh.w? fJe pkr pBk:' Gb'. w[fj b? ;zr sjk s[w ub'. 6.

np b" w? esj{` Bfj rJh. g?Iv ng?Iv B gkts GJh.oft ;f; e" w[y w? B fdyk:'. fg: fpB[ eS{ B w' ej Gk:'. 7.

gfs fsj efj:' sjk s[w i?:j[. :k e" pkr d/fy fcfo n?:j[.phsh o?fB gqks ip GJh. fs;h ykB e/ xo w? rJh. 8.

sk jh pkr fBoziB r:'. gkts sjk Bkfo Bfj G:'.y'is nfXe sjk fsq: gkJh. ijk jt/bh ykB pBkJh. 9.


:ko Bè fJ;soh Bkb G'r ehsk nsè T[; ~ GKs GKs dk ;[y fdZsk.T[Sb T[Sb eè pj[s ekw-eqhVk ehsh, go w{oy GkN rZb ~ ;wM B;fenk .12.d ' jo k

wzih s'I T[so eè T[; dhnK nZyK y'bQ fdZshnK (nsè GkN Bè th wB ftu)e'Jh d[y B wBkfJnk. GkN Bè (nkgDè) wB ftu ;u ;wfMnk fe j[D w?I no'rj' frnk jK.13. GkN ~ wzih jèmK pzBQ eè nsè T[; dè jZE Bkb Fokp gh eè,fJ;soh Bè :ko Bkb osh-eqhVk ehsh, (go fJj) Gèd fgq: (GkN) B gk; fen k .14.


d ' j o k

fBoziB okfJ u'gVk dh fJ;soh pj[s ;[zdo ;h. ;koè b'ehI T[; ~ oshdk ;o{g ;wM eè tèydè ;B.1. fi; dk nd[Zsh o{g ;h, (T[j) pjb'b g[o ftut;dk ;h. T[; ~ ;koè ;{owè ;bkj[`dè ;B nsè T[; dk Bkw pjb'b ]kB ;h.2.

id'I pjb'b Bè ;zrhs ebk fJ;soh ~ tèfynk, sd'I T[; Bè nkgDè fuss'I ;kohnK gmkDhnK ~ eY fdZsk.3. fJe pfBi ebk BK dh fJ;soh ;h, T[;~ e'b p[bk fbnk. T[; ~ pèfj;kp XB dè eè T[; e'b Gèi fdZsk.4.

u "gJ h

pfBi ebk T[Eè ub eè nkJh fiEè ;zrhs ebk ;[F'fGs ;h. id T[; Bè]kB dh f;\s ehsh sk T[j fJ;soh th ;[D eè Yb rJh.5.

fJBQK rZbK Bkb (T[; Bè) fJ;soh ~ c;k fbnk. fJjh rZb (T[; dè) fgq:(gsh) ~ ;'jDè fijè Yzr Bkb ;[Dk fdZsh fe w?I fJe ;[zdo pkra pDtkfJnk j?.(gsBh Bè gsh ~ fejk fe) s[;hI w?~ Bkb b? eè T[Eè ub'.6.

ni se w?I fesè BjhI rJh. g?Ivè e[g?Ivè g?o BjhI ofynk. w?I ;{oi nsèuzdqwk ~ th w[y BjhI fdykfJnk nsè gqhsw s'I fpBk w?~ e'Jh uzrk BjhIb frn k .7.

(sd) gsh Bè fejk fe s{` T[Eè ik nsè fJ; dk pkra tèy eè gos nkJhI.id oks phs rJh nsè ;tèo j' rJh (sK T[j fJ;soh) T[; ]kB dè xo ubhrJ h .8.

T[; pkra ftu fBoziB okfJ frnk, go T[Eè fJ;soh ~ B tèfynk.nfXe y'iD T[gozs fJ;soh ~ T[Eè gkfJnk fiEè ]kB Bè jtèbh pDtkJh;h.9.


d ' j o k

fsq: fBe;h fsj ykB ;" nfs jh G'r ewkfJ.pdB bkfr gfs jh r:' ;`fe ojh w[y B¤:kfJ. 10.

u "gJ h

ip jh fdq;fN fBoziB Xoh. pfBi ebk eh fBzd¤:k eoh.w[fj efj ;zr B w'o/ GJh. g?Iv u{fe go xo w? rJh. 11.

w' e" gefo gmkBB bhB'. ekw e/b pj[ w' ;" ehB'.sp pb ub? e/ :k e' wko'. Bfj ekih g? ikfJ g[eko'. 12.

:k w? u{e B s/oh GJh. g?fv u{fe go xo w? rJh.g?mkBB s' e" rfj bhB'. ekw G'r s'o/ ;zr ehB'. 13.

Gb' G:' s{ xfo fcfo nJh. gefo s[oeBh efo Bfj bJh.i" e'T{ Xkw wb/SB nkt?. Xow ;fjs fcfo ikB B gkt?. 14.

s[w gfs wkE B ngB' X[B'. w/oh ;eb fpqEk ej ;[B'.;eb eEk w? s[w? ;[BkT{. sk s/ s[wo' Gqwfj fwNkT{. 15.

ip w? G{b Xkw fsj rJh. spfj gefo s[oeB w[fj bJh.sp w? fsB ;' n?; T[uko'. s[w? B ;{Ms BkE jwko'. 16.

n?;/ ejfj j'fj s{ s[oefB. w' e" br/ b'r fwfb x[oefB.e? s{ j'fj jwkoh Bkoh. Bkso d/fs m"fo s[fj wkoh. 17.

n f V b

sp w? sk ;" ufos Gkfs n?;' fe:'.fBi[ Gr s/ By ;kfE ekfY ;q'Bs d:'.gqEw nfbzrB ykB ;kE jf; w? efo:'.j' pj[o" w[y s/ puB skfj w? T[ufo:'. 18.

fos[ nkJh j? w'fj ;[ w? j' frqj iks j'.s[w? ;kE pjb'b B G'r ewks j'.;zr wB[S d? w'fj sjk gj[ukfJ:?.j' fdt; sh;o/ w' e" pj[fo p[bkfJ:?. 19.


d ' j o k

(T[j) fJ;soh T[; ]kB Bkb ]{p G'r eo eè fBebh. (nr'I) gsh;kjwfDUA fwb fgnk. (fJ;soh Bè) ;zr eè w{zj BhtK eo fbnk.10.

u "gJ h

id'I jh fBoziB Bè (fJ;soh tb) B}o ehsh (sd'I ;zrhs ebk Bè)pfBi ebk dh fBzfdnk ehsh. w?~ efj eè wèoè Bkb B rJh nsè w?I o;sk G[beè fe;è d{iè dè xo ubh rJh.11.

w?~ gmkDK Bè geV fbnk nsè wèoè Bkb pj[s ekw-eqhVk ehsh. (j[Diè) s[jkvk t; ubè sK T[BQK ~ wko', BjhI sK ek}h gk; ik eè g[eko eo'.12.

(gsh Bè fejk�) fJ; ftu sèoh e'Jh rabsh BjhI j?. o;sk G[b ikD eoeè s{` d{iè dè xo ubh rJh ;?I. gmkDK Bè s?~ geV fbnk nsè sèoè Bkb ekw-G'r ehsk.13.

uzrk j'fJnk i' s{` xo gos nkJh j?I. (F[eo j? fe s?~) geV eè T[BQKBè s[oeDh BjhI pDk fbnk. i' e'Jh wbèSK dè xo nk iKdk j?, sK T[j fco(nkgDè) Xow ;fjs tkg; BjhI gosdk.14.

(;zrhs ebk Bè fejk--) jè gsh dèt! s[;hI nkgDk wZEk B X[B' nsè wèoh;koh fpoEk ~ ;[D'. w?I s[jk~ ;koh eEk ;[DkT[Idh jK. T[; Bkb s[jkvè Gowdk fBtkoD eodh jK.15.

id w?I G[b eè T[BQK dè xo ubh rJh sd jh s[oeK Bè w?~ geV fbnk.sd w?I T[BQK ~ fJ; soQK fejk-- s[;hI wèoè gsh ~ BjhI ikDdè.16.

(w?~) fJ; soQK efjD brè fe s{` s[oeDh j' ik. T[j ;koè b'r fwbeè w?~ x[oeD brè. iK sK s{` ;kvh fJ;soh pD ik, BjhI sK s?~ fJEè jhwko fdnKrè.17.

n f V b

sd w?I T[BQK Bkb fJ; soQK dk ufosq ehsk. w?I nkgDh Gr sè Bj[` wkoeè bj{ eY fdZsk. gfjbK w?I jZ; eè ]kB Bkb rbteVh gkJh. fco w?I T[;gqfs w{zj'I fJj rZb ejh--.18.

w?~ wkjtkoh nkJh j?, fJ; bJh w?I xo iKdh jK. jè pjb'b! s[jkvè BkbG'r BjhI eo ;edh. wèoè Bkb pzdk Gèi' (i') w?~ T[Eè gj[`uk nkJè. shiè fdBw?~ fco p[bk b?Dk.19.


;[fB n?;/ pu w'fj ykB sp sfi fd:'.ekw G'r sj ;zr B w? n?;' fe:'.sp s[w e" w? fwbh sjk s/ nkfJ e?.j' np s[w e¤:'j{ w' e" b/j[ pukfJ e?. 20.

d ' j o k

;[fB n?;' pu w{V sp c{fb r:' w[;ekfJ.G/d B ikB¤:' pkb e' nkJh Grfj c[okfJ. 21. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fsjsot'I ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 173. 3402. nci{`.

u "gJ h

w'eb rV w'eb fBqg Gko'. fgso wks gSw T[fi:ko'.;[osk d/ fsj ;[sk GfDi?. ik ;w o{g etB fsq: fdi?. 1.

ngB' stB ;[:zpo pBk:'. ;G G{gB e' p'fb gmk:'.ek;N s[o? i' j¤:k ufV nkt?. ;'Jh oki ;[sk ej gkt?. 2.

n f V b;s rkVB e' pb i' Bo eo w? Xo?.ek;N s[o? jP? ;Pko s[os fJj wr[ go?.bhe pvh bj[ fpB[ eo S{Jè i' eo?.j' ;'Jh fBqg po nki[ nkB jw e" po?. 3.

ij g/o' Fkj j[s' sjh ypo? rJh.nuoi eEk ;[fB w'B ;Gk ;G jh GJh.sp jios fsq: n?;/ puB ;[BkfJ:'.j' jios e' Gqw[ ;G jh sp? fwNkfJ:'. 4.

dqG[ io bJh wzrkfJ po" sk e' ;[ fe:.Bjfo y'fd p/fonk e' p'fb s[ozr fb:.bj[ dhox sN bhe? ekfY pBkfJ e?.j' ihfs nkg[ b? dJh jiosfj ikfJ e?. 5. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" u"jsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 174. 3407. nci{`.

d ' j o k

riBd/t okik pv' riBh e' Bogkb.ewb e[ozr ;ko; bi? bfy fsj B?B fp;kb. 1.


fJj rZb ;[D eè ]kB Bè w?~ fsnkr fdZsk. fJ; soQK w?I T[; Bkb ekwG'r BjhI ehsk. sd w?I T[E'I nk eè s[jk~ fwbh jK. j[D s[;hI fe;è soQK w?~puk bt'.20.

d ' j o k

fJ; soQK dè p'b ;[D eè sd T[j w{oy j; eè c[b frnk. (T[j) fJ;sohdk Gèd B ;wM ;fenk fe T[j ekw-eèb eo eè nkJh ;h.21.


u "gJ h

w'eb rVQ ftu (fJe) w'eb BK dk tZvk okik ;h. (T[; dè) wksk fgskgZSw ftu pj[s gqf;ZX ;B. T[; dh ;[osk dèJh BK dh fJe g[Zsoh ;h. T[; dèpokpo j'o fe; fJ;soh dk o{g d;hJè.1.

T[; Bè nkgDk ;[nzpo ofunk nsè ;G okfinK ~ p[btk fbnk. i'beVh dè x'Vè sè fJEè uVQ eè nktèrk, T[jh oki e[wkoh ~ gqkgs eoèrk.2.

n f V b

fijVk nkdwh ;" rzYK tkbk pbw (Gkbk) jZE ftu XkoB eoè nsè ekmdè x'Vè T[sè ;tko j' eè fJ; o;sè T[sè g? eè s[oè. i' tZvh iK bx{ beho fpBkjZE S'jè fyu dètè. T[jh ;qèFm okik ni nk eè ;k~ to btè.3.

fiEè gèo' Fkj ofjzdk ;h, T[Eè th ]po ik gj[`uh. fJj n;uoi rZb ;[D;koh ;Gk u[g j' rJh. sd pkdFkj dh fJ;soh Bè fJ; soQK puB ejè, fi;Bkb pkdFkj dè ;koè Gow fwNk fdZsè.4.

T[; Bè dG dh fJe iV wzrtk eè T[; dh pbw pDkJh. (T[; Bè T[E'Ise) fJe Bfjo g[Ntk fdZsh nsè wbkj ~ fejk fe (T[j) pèVh o{g x'VkfbnkJè. e`Yè sè (beVh Bkb) dhox nsè bx{ behoK fyu bJhnK. (T[; Bè)nkg fis eè (T[j fJ;soh) pkdFkj ~ dè fdZsh.5.

fJEè ;qh ufosq'gkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 174tèI ufosq ;dh ;wkgsh,;G F[G j?. 174. 3407. ubdk.

d ' j o k

riB dèt BK dk fJe tZvk okik ra}Bh dk ;[nkwh ;h. T[; dhnK ftFkbnZyK ~ tèy eè ewb, fjoB nsè ;ko; th Fofwzdè j[`dè ;B.1.


sjk d[or d[orw pv' sj gj[u? ej e"B.i'fB uzdq eh B go? uhNh eo? B r"B. 2.

u "gJ h

ugb ebk fJe oki d[bkoh. ;{oi byh uzdq B fBjkoh.i'pB i/p nfXe fsj ;'j?. yr fwqr iS G[izrB w'j?. 3.

d ' j o k

i'pB yK fsj d[or e" x/ok fe:' pBkfJ.e¤:'j{` B ;' N{Ns G:' ;G efo oj/ T[gkfJ. 4.

u "gJ h

i'pB yK sj pho p[bkJ/. p?fm p?fm efo wzsq gekJ/.etB T[gkfJ nki[ j¤:k ehi?. ik s/ d[or s'fo efo dhi?. 5.

pbtzv ykB ;?B ;zr fb:'. stB d[or go jbk fe:'.rV e/ b'r sho s/ ikJh. wkfo wkfo efo e{fe ;[BkJh. 6.

r'bh nfXe d[or s/ S{Nh. pj[s ;{owfB w{zvh c{Nh.frfo frfo rJ/ pho oB wkjh. sB w? ojh B?e ;[fX Bkjh. 7.

G[izr Szd

ej{` pki i{M/ ej{` oki wko/. ej{` ski pkihB e/ ;ki vko/.fes/ S'o S/e/ fes/ S?b w'o/. fes/ Ssq XkohB e/ Ssq s'o/. 8.

br/ iPkB r'bhB e/ y/s i{M/. ub/ Gkfi e/s/ Bjh iks p{M/.Go/ bki e/s/ jmh e'fg Y{e/. uj{` Uo s/ wko jh wko e{e/. 9.

uj{` Uo rkV/ rV? x/fo nkJ/. jmh ykB e'g/ bhJ/ ;?B xkJ/.fJs/ ;{o ;'j? T[s? t? fpoki?. wzv/ eq'X e? e? Bjh g?r Gki/. 10.

d ' j o k

S'fo y/s gr B No/ fGo/ ;{owk ukfJ.d;' fd;B rkv/ rVfj x/fo fb:' GN nkfJ. 11.

G[izr Szd

fes/ r'fb r'bk wjk pkB S'o/. fes/ rop XkohB e/ rop s'o/.goh wkfo Gkoh ejk b" pykB'. T[vh ikB wkyho[ eh wkfy wkB'. 12.


(T[; dk) febk pj[s d[orw ;h, T[Eè e"D gj[zu ;edk ;h< T[Eè uzdqwkdh uKdBh BjhI g?Idh ;h nsè ehVh th ik BjhI ;edh ;h.2.

u "gJ hugb ebk BK dh fJe oki e[wkoh ;h fi; ~ ;{oi nsè uzdqwk Bè th

BjhI tèfynk ;h. T[; ~ i'pB nsè Sph pj[s nfXe cpdh ;h. (T_j) gzShnK,fjoBK, :eFK nsè ;ZgK dk wB w'jzdh ;h.3.d ' j o k

i'pB ]kB Bè T[; febQè ~ xèok gk fbnk. ;G soQK dè T[gk eo jNè, gofe;è soQK th T[j febQk N[N B ;fenk.4.

u "gJ h

i'pB ]kB Bè nkgDè ;{owè p[bkJè nsè p?m p?m eè ;bkj ehsh fe fejVhi[rs fJEè ni eohJè fi; Bkb febQk s'fVnk ik ;eè.5.

pbtzv ]kB Bè nkgDè Bkb ;?Bk bJh nsè T[; febQè T[sè jwbk eofdZsk. b'eK Bè febQè dè BèVè ik eè @wko b" - wko b"# dk o"bk gk fdZsk.6.

febQè s'I pj[s r'bhnK S[NhnK nsè pj[s ;koè ;{ofwnK dè f;o gkN rJè.:[ZX ftu ;{owè fvr fvr gJè nsè FohoK ftu }ok fi`Bh th ;[os B ojh.7.

G[izr Szd

fesè x'Vè i{Mè gJè jB nsè fesè okiè wkoè rJè jB. fesè ski nsèx'fVnK dè ;ki fvrè gJè jB. fesè (;{owè) ftzBQ eè Sv fdZsè rJè jB nsèfesè pKeè itkB wo'Vè rJè jB. fesè SsqXkohnK dè Ssq N[ZNè gJè jB.8.

r'bhnK brD Bkb fesBè jh itkB oD-yèso ftu wkoè rJè jB. fesBèjh Gi rJè jB, (T[BQK ~) frfDnk BjhI ik ;edk. fesBè jh bki dè Goè j'Jèjm g{ote eq'X eo eè nk Y[eè jB. u"jK gk;è @wko' wko'# jh e{e ojè jB.9.

u"jK gkf;nK s'I febQè ~ seVk xèok gk fbnk frnk j?. jmhbè ]kB o'jBkb Goè ;?Bk b? eè N[ZN eè g? rJè jB. fJXo ;{owè F'Gdè jB nsè T[Xo T_jfpokidè jB nsè eq'X dè Goè j'Jè fJe edw th BjhI Gidè jB.10.d ' jo k

oD-yèso (~ Sv eè e'Jh) ;{owk fJe edw th Nb BjhI fojk ;h nsèg{oh ukj Bkb bV ojè ;B. d;K fdFktK s'I ;{ofwnK Bè nk eè febQk xèofbnk ;h.11.G[izr Szd

fesè r'bk ubkT[D tkbè r'bè nsè pkD ubkT[D tkbè pkD Sv ojè;B. fesè xwzvhnK dè rop s'Vè ik ojè ;B. pj[s wko gJh ;h, feE'I setoDB eoK. (fJzi gqshs j[zdk ;h) wkB' Ffjd dhnK wZyhnK T[vhnK j'D.12.


d ' jo k

piq pkB fpS{nB GJ/ pho bo/ oB wzv.brh s[ge eh T[o fpy? i{M/ yK pbtzv. 13.

u "gJ h

pbtzv yK ipjh oB i{M/. n" GN w[J/ iks Bfj p{M/.Gi/ ;[GN nkts GJ/ sjk. i'pB ykB y/s w? ijk. 14.

d ' j o k

pbtzv yK e' ;[fB w[J/ ;`fe oj/ ;G ;{o.fpB ;¤:ko/ ;hsb GJ/ ykJ/ iBe eg{o. 15.

n f V b

ugb ebk i'pB yK ip? fBjkfo:'.froh XofB w[oSkfJ ekw ;o wkfo:'.gsqh fbyh pBkfJ fpf;y ;" pkfX efo.j' dhB' XB[i ubkfJ XB[y fdqV ;kfX efo. 16.;[B[ e[no i{ np i" s[w w' e" po".s" w? d/T{ pskfJ oki rV e' eo".gqEw p¤:kfj w' ;" efop' mjokfJ:?.j' s?;fj gfs:k ;o ;' pkfX ubkfJ:?. 17.p¤:kj e[no sk ;" efop' mjokfJ:'.t?;fj gfs:k ;o ;" pkfX prkfJ:'.rV rkV/ e/ wkM gfo:' ;o ikfJ efo.j' fBofy nze fsj Bkfo fb:' T[o bkfJ efo. 18.

d ' j o k

fpf;y gj{u¤:' whs e' gfs:k bhB/ ;zr.nKy/ nfs fBowb GJh fBoys tk e' nzr. 19.

ugb ebk ;' ip e[no p¤:kj pd¤:' ;[y gkfJ.t?;fj ;o ;" pj[fo fbfy gfs:k dJh ubkfJ. 20.

u "gJ h

gfs:k fpy? fJj? fbfy vko'. ;[B' e[no i{ puB jwko'.gqEw? pkfo pzd fJj ehi?. sk gkS/ :k rV e" bhi?. 21.


d ' jo k

piq pkDK nsè fpS{nK Bkb oD-G{wh ftu ;{owè bVdè ;B. pzd{e dhr'bh Sksh ftu brD Bkb pbtzv ]kB wo frnk ;h.13.

u "gJ h

pbtzv ]kB id oD-G|wh ftu wkfonk frnk nsè j'o th gsk BjhI,fesBè :'Xè wkoè rJè. ;{owè Gi Gi eè T[Eè nkT_Idè rJè fiEè i'pB ]kB :[ZXeo fojk ;h.14.

d ' j o k

pbtzv ]kB dè wkoè ikD dh rZb ;[D eè ;koè ;{owè FzektkB j' rJè.T[j fpBk f;nkb dh o[s dè m`Yè j' rJè wkB' (T[BQK Bè) eg{o ykXk j'tè.15.

n f V b

ugb ebk Bè id'I i'pB ]kB ~ tèfynk sK ekw dk pkD yk eè XoshT[sè w{ofSs j' eè fvr gJh. T[; Bè fuZmh fby eè sho Bkb pzBQ fdZsh nsèXB[F ~ fdqVQsk Bkb geV eè pkD ubk fdZsk.16.

jè e[zto ih! ;[D', iè j[D s[;hI wèoè Bkb ftnkj eo', sK w?I s[jk~ (r[gsGèd) d; fdnKrh fe febQè T[sè fetèI oki eo'. gfjbK wèoè Bkb ftnkj gZekeo' nsè fJ;è soQK fuZmh pzBQ eè sho ubkU.17.

T[; fJ;soh Bkb ftnkj eoB bJh e[zto wzB frnk. T[;è soQK shoBkb pzBQ eè fuZmh Gèi fdZsh. sho w}p{s febQè dè nzdo ik eè fvfrnk. T[;(fuZmh dè) nZyo tèy eè fJ;soh Bè Sksh Bkb brk bJh.18.

d ' j o k

fwso dk sho fuZmh ~ Bkb b? eè T[Eè gj[`funk. fuZmh dè nZyo (@n`r#)tèy eè (fJ;soh dhnK) nZyK pj[s fBowb j' rJhnK.19.

ugb ebk Bkb id e[zto Bè ftnkj eoBk ;[y g{ote wzB fbnk, sKT[;è soQK fco fuZmh fby eè nsè sho Bkb p`BQ eè T_; ~ ubk fdZsk.20.

u "gJ h

fuZmh ftu fJjh fby Gèfink fe jè e[zto ih! wèoh rZb ;[D'. gfjbK fJ;dk (nzdo nkD tkbk) gkDh (@pkfo#) pzd eo fdU. T[; fgS'I febQè T[sè ep}keo bt'.21.


n f V b

d;' fd;B x/o' :k rV e" vkfo:?.j¤:k s/ i' Bo fBe;? skfj ;zxkfo:?.nkt? i' iB gk; pzd fsj ehfi:?.j' pj[o' d[or S[okfJ fSBe w" bhfi:?. 22.

d;' fd;B fsj rV e" x/ok vkfo:'.i' iB sj s/ fBe;? skfj ;zxkfo:'.ykB gkB ;G pzd gqEw sk e' fe:'.j' pj[o" d[or fSBkfJ fSBe Ghso fb:'. 23.

bhB' d[or fSBkfJ rifB ;j xkfJ e?.b:' e[nfo ej ihfs gow ;[y gkfJ e?.Gkfs Gkfs ofs eoh gq/w T[gikfJ efo.j' bgfN bgfN fsq: rJh ;[ ehB/ G'r Gfo. 24.

u "gJ h

n?;h gqhs d[jB e/ GJh. npbk n"o fp;fo ;G rJh.J/e Bkfo jf; pufB T[uko'. pv' w{oy fJj okt jwko'. 25.

fiB fsq: fgqEw fgsk ej xk:'. pj[fo nkgB' oki rtk:'.sk ;" w{V gqhfs T[gikJh. fBqg eh fBeN fwqs[ iB nkJh. 26.

fgsk jBs fij brh B pkok. fsj nkr/ e¤:k BkE fpukok.fiB fsq: ngB' oki[ rtk:'. sk ;" w{oy B/j brk:'. 27.

d ' j o k

i'pB yK ;[fB J/ puB wB w? o'; pYkfJ.pv' w[Bko T[;kfo fsq: sk w? dJh fuBkfJ. 28. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" gujsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 175. 3435. nci®.

n f V b

irpzdB fJe ;kj[ pv' ;[ pykfB:?.ngqwkB XB[ ik e/ Xkw gqwkfB:?.wsh ;[ pho fsq:k ;[G GfBfi:?.j' ;f; e" ik eh gqGk pdB eh fdfi:?. 1.


n f V b

d; fdFktK s'I febQè ~ xèok gk bt'. fJE'I i' ftnesh pkjo fBebè, T[;~ wko fdU. i' ftnesh e'b nk iktè T[; ~ p`d eo fdU (Gkt� e?d eobt'). fco fSD Go ftu febQk S[Vtk bt' (noEks� ep}k eo bt').22.

T[; Bè ;G gkf;nK s'I febèQ ~ xèok gk fbnk. i' ftnesh th nzdo'IfBebdk, T[; ~ wko fdzdk. gfjbK ykD ghD dhnK ;kohnK t;s{nK (~ nzdoikD') pzd eo fdZsk. fco febQè ~ fSD Go ftu jfEnk eè nzdo gj[zufrnk.23.

riB Fkj ~ wko eè febQk y'j fbnk nsè e[`tfo ~ fis eè pj[s ;[ygqkgs ehsk. (T[; Bkb) gqèw g{ote GKs GKs dh osh-eqhVk ehsh. T[;fJ;soh Bè th fbgN fbgN eè Gog{o G'r ehsk.24.

u "gJ h

(id'I) d'jK ftu fJ; soQK dh gqhs j' rJh (sK T_; ~) j'o ;kohnKfJ;sohnK G[b rJhnK. fJe fJ;soh Bè j; eè fejk fe ;kvk fJj okikpj[s w{oy j?.25.

fi; fJ;soh Bè gfjbK nkgDè fgsk ~ wkfonk nsè fco nkgDk okirtk fbnk. T[; Bkb w{oy (okiè) Bè gqèw gkb fbnk j?. brdk j? okik dhw"s BèVè nk rJh j'tè.26.

fi; ~ fgT[ ~ wotkT[IfdnK dèo BjhI brh, T[; dè ;kjwDè ;kvk BkEftukok eh j?. fi; fJ;soh Bè nkgDk oki rtk fbnk j?, T[; Bkb fJ; Bègq èw brkfJnk j?.27.

d ' j o k

i'pB ]kB Bè fJj puB ;[D eè wB ftu o'j tXkfJnk nsè fJe t^vkw[Bkok T[;ko eè T[; ftu fJ;soh ~ fuDtk fdZsk.28.


n f V b

irpzdB BK dk fJe tZvk Fkj df;nk iKdk ;h fi; dè xo pèF[wko XBw`fBnk iKdk ;h. pho wsh T[; dh uzrh fJ;soh d;h iKdh ;h. T_; dè w[ydh gqGk (dh s[bBk) uzdqwk Bkb fdZsh iKdh ;h.1.


u "gJ h

sk e' BkE ftbkfJs r:'. nkts wdq d/; Bfj G:'.fbfy gfs:k npbk pj[ jkoh. fBi[ gfs eh Bfj gqGk fBjkoh. 2.

fsB fsq: nfXe T[gkfJ pBkJ/. sj jh oj/ BkE Bfj nkJ/.bkb fwb/ fpB[ pkb e[bkJh. ;G XB b? ;zr sjh f;XkJh. 3.

uzdqGkB ikN{ pfNjk:'. b{NB wkb pkb e' nk:'.i' eo ufV:' ShfB ;G bhB'. ozu ezu fsj ojB B dhB'. 4.

G[izr Szd

ip? wkb e' b{fN e? e? f;XkJ/. sp? e{fe e? Bkfo p?B¤:' ;[BkJ/.;[B' p?B GkJh fJj? eki ehi'. oj' j¤:k Bjh d{fo e' g?Iv bhi'. 5.

u "gJ h

i" fJj pks BkE ;[fB b?j?. s[w s/ ikB J/e Bfj d?j?.b?j? ShfB so/ e/ x'ok. s[wo' ofj:' fi:p ir E'ok. 6.

fJB fJj pks fus Bfj nkBh. w{V fsq:k pooks gSkBh.:k e' BkE jwo ek efo j?. ;j; ;Pko e' J/e ;zxkfo j?. 7.

b{fN ;eb XB[ ip? f;XkJ/. sp npbk Bo p;sq pBkJ/.efN ;' ef; feqgkB fs: bhBh. ef;; ewkB eo?oh ehBh. 8.

no[B s[ozr no{fVs GJh. gtB rtB s/ ;hxq f;XJh.ikfJ ;Pko fsq: ;jz;q jzeko'. e? XB[ d/j[ fe ;;sq ;zGko'. 9.

;GfjB e'g p?B ;[fB ehB'. sk e" nfXe rkfo:B dhB'.s' s/ w{V ejk jw vfo j?. ;j; ;Pko J/eb s/ Nfo j?. 10.

rfj XB[ jkE e'g fsq: Goh. s[o? XtkfJ T[mtBh eoh.J/e fpf;y efo e'g ub:'. ph; iPkB fpfu jP? efo r:'. 11.

pj[fo skB XB[ pkB ubk:'. sp jh ph; x'o:B xk:'.J/efj pko gqkB fpB[ GJ/. frfo frfo wB' w[Bkok rJ/. 12.


u "gJ h

T[; dk gsh ftdèF frnk ;h go (fuo se) wdq dèF ~ B w[fVnk.fJ;soh T[; ~ fuZmhnK fby fby eè Ee rJh, go T[; Bè nkgDè gsh dh;{os B tèyh.2.

T[; fJ;soh Bè pj[s T[gk ehsè, (go) gsh T[Eè jh fojk, (xo) BnkfJnk. gqhsw dè fwbè fpBk fgq:k ftnke[b j' rJh. ;kok XB Bkb b? eèT[Xo ~ ub gJh.3.

uzdqGkB ikN{ BK dk fJe XkVth (@pfNjk:'#) ;h. (T[j T[;) fJ;soh dkwkb b[ND bJh nkfJnk. i' jZE brk ;G y'j fbnk. T[; e'b e[M th BofjD fdZsk.4.

G[izr Szd

id T[j (pNwko sè T[; dè ;kEh) wkb b[N eè ub gJè. sd T[;fJ;soh Bè e{e eè fejk-- jè Gokt'! rZb ;[D', fJj ezw eo'. fJEè B oj', d{odk okj geV'.5.

u "gJ h

iè fJj rZb wèok gsh ;[D btèrk sK s[jkvè ftu'I fJe ~ th ikD BjhIdètèrk. (T[j) sèoè jèm dk x'Vk th y'j bJèrk. (w?~ fJzi brdk j? fe) sèokirs ftu ihT[Dk E'Vk jh ofj frnk j?.6.

fJBQK Bè fJj rZb fus ftu B fbnkT[Idh. (nsè fJ; ~) w{oy fJ;sohdk p[Vp[VkT[Dk ;wfMnk. fJ; dk gsh ;kvk eh eo bJèrk. j}ko ;tkoK ~(T[j) fJebk wko dètèrk.7.

id T[j ;kok XB b[N eè ubè rJè sd fJ;soh Bè g[oF dè p;sq XkoBeo bJè. T[; Bè be Bkb feqgkB e; bJh nsè em'o ewkB fyu bJh.8.

T[j bkb x'Vè T[sè uV p?mh nsè g"D dh rsh Bkb'A th ibdh ub gJh.ik eè T[; fJ;soh Bè j}ko ;tkoK ~ t`rkfonk fe iK sK XB dè fdU iK fcojfEnko geV bt'.9.

;G Bè (fJj) p'b ;[D eè pj[s r[Z;k ehsk nsè T[; ~ pj[s rkbQhnKfdZshnK. jè w{oy! sèoè s'I eh n;hI vo ikJhJè nsè fJe j}ko ;tko sèoèfJebè s'I Gi ikJhJè.10.

jZE ftu XB[F cV eè fJ;soh eq'X Bkb Go rJh nsè x'Vk d"Vk eèXktk (@T[mtBh#) eo fdZsk. eq'fXs j' eè fJe sho ubkfJnk i' thj itkBKftu'I j' eè bzx frnk (noEks� gko j' frnk).11.

T[; Bè fco XB[F fyu eè pkD ubkfJnk. sd'I jh thj x'Vè wko fdZsè. fJe'tko gqkDK s'I jhD j' rJè. (fJzi brdk ;h) wkB' w[Bkoè fvr gJè j'D.12.


shih pj[fo T[mtBh eoh. S'fv:' pkB B?e[ Bfj voh.sh; pho fJe pko fpdko/. wkB' gtB gsq ;/ Mo/. 13.

J/e pkB ip pkb gqjko?. ph; sh; fSs g? GN vko?.ugb s[o? fsq: us[fo Xtkt?. J/e xkfJ sB brB B gkt?. 14.

ib w" iB[e r`r/oh Mwe?. xB w? wB' dkfwBh dwe?.J/e? pkB ph; GN fro?. pyso oj/ B i/pK fio/. 15.

n f V b

pj[fo eq'X efo pkb fJe pkB gqjkfo:'.ph; pki fpu efo jP? pkB gXkfo:'.socokfJ fSs wkM ;[GN fpB[ ;[X GJ/.j' nkJ/ irs B wkM B fBi[ iBBh iJ/. 16.

;j; ;{owk ip fsq: dhJè ;zxkfo e?.uzdq GkB fof; Gfo:' ;[ fsB? fBjkfo e?.ukp[e wkfo s[ozr s[ozs XtkfJ:'.j' fsq: fsj jB¤:' B pkB s[ozrfj xkfJ:'. 17.

ihfs ihfs efo pkb ;{owk pf; eJ/.;G ;{oB e/ ;h; ;eb p[euk dJ/.ij s/ XB[ b? rJ/ si/ sj nkfJ e?.j' s[wb i[X efo Bkfo ufosq fdykfJ e?. 18.

J/e ;dB s/ S'fo s[o? sk e" fd:'.uzdq GkB ikN{ e" efo ngB' fb:'.u'o fpqfs e' s[os sp? fsB s¤:kfr:'.;qh id[gfs e/ ikg fpy? nB[okfr:'. 19.

d ' j o k

uzdq GkB e" ihfs efo sj s/ fe:' g:kB.ijk nkgB' gfs j[s' sjk rJh o[fu wkB. 20.

u "gJ h

d[jefo eow Bkfo fsB ehB'. ;G jh ihfs p?fo:B[ bhB'.pj[o' fwbh BkE ;" ikJh. fg: e" wdq d/; b? nkJh. 21. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fSjsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 176. 3456. nci®.


(T[; Bè) shih tko Xktk ehsk. pkD Sv fdZsk nsè }ok fizBh th Bvoh. shj ;{owè fJe' tko wko fdZsè. (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' jtk Bè gZsoMkVè j'D.13.

id fJ;soh fJe pkD Svdh ;h sK thj shj itkB Xosh T[sè ;[Nfdzdh ;h. u[;s x'Vè ~ us[o fJ;soh fJ; soQK d"VkT[Idh ;h fe Foho ~ fJeth }][w B br ;edk.14.

wkB' ib ftu rzrèoh (i[bkjk) sè} rsh Bkb ubdk j'tè. iK wkB' pdbftu fpibh uwedh j'tè. fJe pkD Bkb thj ;{owè fvrdè ;B. B etu ojè;B nsè B jh etuK dh FkB ojh ;h.15.n f V b

fco eq'X eo eè fJ;soh Bè fJe pkD ubkfJnk. T[j pkD thj x'fVnKftu'I bzx frnk. sVcdè j'Jè ;{owè pèj'F j' eè Xosh T[sè fvr gJè. (fJzibrdk ;h) wkB' T[j irs ftu nkJè jh B j'D, iK wKtK Bè iBwè jh Bj ' D . 1 6 .

id T[; fJ;soh Bè j}ko ;{owè wko fdZsè sK T[; ~ tèy eè uzdq GkB o'jBkb Go frnk. (T[; Bè) x'Vè ~ ukpe wko eè sè}h Bkb d"VkfJnk. gofJ;soh Bè T[; ~ B wkfonk, pkD Bkb x'Vk wko fdZsk.17.

fJ;soh Bè ;{ofwnK ~ fis fis eè t; ftu eo fbnk nsè ;kfonK;{ofwnK dè f;o T[sè rzYK (@p[euk#) u[ek fdZshnK. fiE'I T[j XB fbnkJè ;B,T[Eè Sv eè nkJè. T[; fJ;soh Bè ufosq ftyk eè xw;kB :[ZX ehsk.18.

(T[; Bè) xo s'I fJe x'Vk eYtk eè T_; ~ fdZsk nsè uzdq GkB ikN{ ~nkgDk pDk fbnk. T[; Bè s[os u'o fposh ~ fsnkr fdZsk nsè ;qh feqFB(GrtkB) dè ikg ftu wrB j' frnk.19.

d ' j o k

uzdq GkB ~ fis eè T[E'I ub gJh nsè fiEè T[; dk gsh ;h, T[Eè gq;zBskg{ote ik gj[ `uh.20.

u "gJ h

T[; fJ;soh Bè pVk n"yk ezw ehsk. (T[; Bè) ;kfonK t?ohnK ~ fisfbnk. fco ik eè gsh ~ fwbh nsè fgq: ~ wdq dè; b? nkJh. 21.



u "gJ h

w?B bsk npbk fJe ;[Bh. p/d g[okB ;k;sq pj[ r[Bh.pv/ ;kj[ eh ;[sk GfDi?. sk e/ e' gNso efj fdi?. 1.

n f V bw?B bsk fJe pv' ijki wzrkfJ:'.ykB gkB pj[ fdB e' phu vokfJ:'.S'fo BkE e' Xkw nkg[ fss e" ubh.j' bhB/ ng[B/ ;zr gukf;e ;[G nbh. 2.

ip ;w[zdq w? rJh sp? fsB :" fe:'.;kfm jkfE e' pKf; wzrkfJ sp? fb:'.sk ;" p?oe pkXh pvh pBkfJ e?.j' tk nzuo e/ ;zr rJh nkfr iokfJ e?. 3.

j/fo nkfr ej fi:B nuzGt nfs G:'.iB[e ;w[zdq e/ phu d{;o' ;f; t:'.i¤:' i¤:' skej p?fm wbkj ubktjh.j' wS eS ;`fr j/fo ub/ sj nktjh. 4.

ukfb; e'; gqwkB ijki ipkfJ:'.wS eS ;G nfXe fjqd? ;[y gkfJ:'.:k cb e" jw np jh gefo upkfJ j?.j' pj[fo nkg[B/ Xkw ;eb ufb ikfJ j?. 5.

wS eS no[ iht pj[s fwfb i' XJ/.fsB e/ pb[ ;" nfXe osB nkts GJ/.w?B bsk sp dhBh nkfr p[MkfJ e?.j' wS eS ufe oj/ nfBe d[y gkfJ e?. 6.

fsB e/ mNes pkfo sjk s/ ufb r:'.ihts jh ;G oj/ nfXe d[fys G:'.wfB wkfBe sp bhB/ pkb T[mkfJ e?.j' ib ihtB ej n?;/ ufosq fdykfJ e?. 7.

d ' j o ke'N dPkfo efo ws; fdqr p`X¤:' ngB' rkT[.sk fdB s' sk e" gfo:' wSbh pzdo BkT[. 8.y'fi y'fi fsj G{`fw s/ ekY/ osB nB/e.oze ;G? okik GJ/ ofj:' B d[opb J/e. 9. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;sjsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 177. 3465. nci{`.


u "gJ hw?B bsk BK dh fJe fJ;soh ;[DhIdh ;h i' tèd, g[okD nsè Fk;sq nkfd

ftu r[DtkB ;h. T[j t^vè Fkj dh g[Zsoh d;h iKdh ;h. T[; dh T[gwk fe;Bkb fdZsh iktè<.1.n f V b

w?B bsk Bè fJe tZvk ijk} wzrtkfJnk. pj[s fdBK bJh T[; ftu ykDghD dh ;kwrqh oy bJh. ;[nkwh dk xo Sv eè nkg T[Xo ~ ub gJh nsènkgDè Bkb gzikj e[ ;jèbhnK b? bJhnK.2.

id T[j ;w[zdo ftu rJh sK T[; Bè fJzi ehsk. sd ;m jZE bzpk pK;wzrtk fbnk. T[; Bkb fJe tZvh Mzvh (@p?oe#) pzBQ fdZsh. T[; Bkb p`BQè egVè~ nr brk fdZsh.3.

T[; nZr ~ tèy eè ;w[zdoh iht pj[s j?okB j' rJè. wkB' ;w[zdo ftud{ik uzdqwk uVQ fgnk j'tè. fiT[I fiT[I T[; ~ p?m eè wbkj ubkT[Idk ;h sKwZS eZS tèy eè T[; dè Bkb ubdè nkT[Idè ;B.4.

id ijk} 40 e'j se ub eè nk frnk sK wZS eZS nkfd ;G Bèfjodè ftu pj[s ;[y gkfJnk. (;'udè ;B) fJ; cb ~ n;hI j[Dè geV eèupktKrè nsè fco n;hI ;koè nkgDè xoK ~ ubè iktKrè.5.

wZS eZS nsè j'o iht i' (ijk} dè Bkb) fwb eè ubè ;B, T[BQK dè pbBkb pj[s ;koè osB th (T[go iK ezYè tb) nk rJè. w?B bsk Bè sd nZrp[Mk fdZsh nsè wZS eZS j?okB j' eè nBèe soQK dè d[y gkD brè.6.

T[BQK dè T[Eè mmzpo eè yV' ikD Bkb gkDh nrè ~ tX frnk. T[j ;GihT[Idè ojè nsè pj[s d[yh j'Jè. sd wDhnK nsè osBK ~ fJ;soh Bè u[efbnk. fJ; soQK ib ihtK ~ ufosq ftyk eè (fJ;soh Bè osB gqkgs eobJè).7.

d ' jo kT[; Bè nkgDh Broh pDtk eè febQè dè dotk}è T[sè wZSh dhnK nZyK pzBQ

fdZshnK (noEks� pDtk fdZshnK). T[; fdB s'I T[; dk BK @wSbh pzdo# g?frnk.8. T[; Bè y'i y'i eè G{wh s'I nBèe osB eYè. ;koè fBoXB okiè pDrJè nsè fJe th d[opb (raohp) B fojk.9.



u "gJ h

J/e ;[w/o d/ft po Bkoh. nfs ;[zdo gqG[ nkg[ ;tkoh.i'fs wsh d[fjsk fsj ;'j?. d/t nd/tB e' wB[ w'j?. 1.

e'fo e[nfo fsj ;tfs ;[fBi?. p?o Gkt fsB wkM GfBi?.;' okBh e'T{ xks B gkt?. fij Sb ;' fsj ;Por gmkt?. 2.

d[fjsk p'fb fBeN fsj bJh. f;Sk fJj? f;ykts GJh.ifo:k y/fb e{e ip dhi". Bkw ;tfs jwoh e" bhi". 3.

p'fb ;tkoh ;[sk fybkJh. e'fo e[nfo go e{e fdokJh.okBh nfXe e'g sp GJh. ufV MzgkB wkoB fsB rJh. 4.

;tfsB ypfo n?; ;[fB gkJh. ufV okBh jwo/ go nkJh.fBi[ eo frqjB nkfr b? dhBh. ifo pfo pkN ;Por eh bhBh. 5.

d ' j o k

fJj ufosq fJB okfB:fj ;tsfB dJh ;zxkfo.oki gkN ngB' fe:' d[;N nfo;N fBtkfo. 6. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" nmsot' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 178. 3471. nci{`.

u "gJ h

;kj pX{ gfSw fJe oj?. ekwtsh sk e" ir ej?.sk e" gfs god/; f;Xko'. poy phs r/ frqj B ;zGko'. 1.

;[fX gfs eh npbk sfi dhBh. ;kwkBfB eh fsB rfs bhBh.T{u Bhu Bfj m"o fpuko?. i' ukj? fsj ;kE fpjko?. 2.

sp b" BkE stB e' nk:'. J/e d{fs:fj p'fb gmk:'.e'T{ fwbkfJ w'fj fsq: dhi?. i' ukj? fus w? ;'T{ bhi?. 3.

tk eh Bkfo d{fs:fj GkJh. nkfB ;kj[ e' s[os fwbkJh.;kj[ ip? fsB pkb gSkfB:'. fJj puB ssekb pykfB:'. 4.

e¤:' Bfj ufbs Xkw gfs w'o/. fpS[o/ fps/ poy pj[ s'o/.np jh jwo/ Xkw f;Xko'. ;G jh ;'e jwko' Nko'. 5.


u "gJ h;[wèo dèth BK dh fJe ;[zdo fJ;soh ;h. T[j pj[s ;[zdo ;h fitèI gqG{ Bè

nkg ;ztkoh j'tè. T[; dh i'fs wsh BK dh (fJe) g[Zsoh F'Gdh ;h i' dètfsnKnsè dkBtK dk wB w'jzdh ;h.1.

e'fo e[nfo BK dh T[; dh ;"IeD ;[DhIdh ;h. T[BQK ftu pj[s t?o Gktdf;nk iKdk ;h. T_; okDh ~ e'Jh dkU BjhI ;h fwb fojk fi; Sb BkbT[; ~ ;tor ftu Gèi ;eè.2.

T[; Bè nkgDh g[Zsoh ~ e'b p[bk fbnk. T[; ~ fJj f;fynk f;ykJh feid'I s{` vkeBh dèth (@ifo:k#) dh yèv ~ yèv eè id uheK wkoèIrh sK wèoh;"IeD dk BK bJhI.3.

g[Zsoh ~ ;tèoè p[bk eè fyvkfJnk (noEKso� G{s eYD tkbè ~ p[bk eèg[Zsoh ~ fyvkfJnk) nsè e'fo e[nfo T[sè e{e fdtk fdZsh. sd okDh pj[so'j ftu nk rJh nsè gkbeh (@MzgkB#) ftu uVQ eè T[; ~ wkoB bJh rJh.4.

id'I ;"IeD ~ gsk bfrnk fe okDh wèoè T[go uVQ eè nk rJh j?. T[;Bè nkgDè jZE Bkb xo ~ nZr bk fdZsh nsè ;V pb eè ;tor dk o;skge fVn k .5.d ' j o k

fJ; okDh Bè fJj ufosq yèv eè ;"IeD ~ wko fdZsk. T[; Bè oki-gkNnkgDk eo fbnk nsè d[FN sè ftxB-pkXk ~ ]sw eo fdZsk.6.


u "gJ hgZSw ftu fJe Fkj dh gsBh ofjzdh ;h. T[; ~ irs tkbè ekwtsh

efjzdè ;B. T[; dk gsh godè; ufbnk frnk. (eJh) toQè phs rJè, go(T[j) xo tb B nkfJnk.1.

T[; fJ;soh Bè gsh dh ]po ;ko Sv fdZsh nsè tè;tktK (@;kwkBfB#)dh ukb cV bJh. T[j T_¦uè BhtèI ;EkB dk ftuko ehsè fpBk fi; Bkb ukj[zdh,T[; Bkb ftbk; eodh.2.

sd se T[; dk gsh nk frnk. T[; Bè fJe d{sh ~ p[bk fbnk. (T[;~ fejk--) e'Jh w?~ fJ;soh fwbk dèJè nsè fus ftu i' ukjè, T[jh b? bJè.3.

T_; dh gsBh d{sh ~ uzrh brh. T[; ~ s[os Fkj Bkb nkD fwbkfJnk.id T[; fJ;soh Bè Fkj ~ gSkD fbnk sK s[os fJj puB fejk--.4.

jè wèoè gsh! s[;hI xo feT[I BjhI ubdè. s[jkvè Bkb'I ftSfVnK pj[s toQèphs rJè jB. j[Dè jh wèoè xo ub' nsè wèoè ;koè d[y d{o eo fdU.5.

ip npbk :" puB T[ukfo:'. w{oy ;kj[ eS{ B fpukfo:'.G/d nG/d eh pks B gkJh. fBi[ gfs e' b? Xkw f;XkJh. 6.

d ' j o k

eki etB nkJh j[sh ej ufosq fJB ehB.G/d nG/d eS[ B bfy:' ufb xo r:' wfsjhB. 7. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" T[Bk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 179. 3478. nci{`.

u "gJ h

B?B'swk Bkfo fJe ;[Bh. p/d g[okB ;k;sq pj[ r[Bh.ikB¤:' ip gqhsw fYr nk:'. G/d ;fjs fsq: puB ;[Bk:'. 1.

;t ? : k

fg: fe:' god/; g:kB rJ/ esj{` T[fm pzXt d'T{.j" fpbbks nBkE GJh fJs nzso eh rfs ikBs ;'T{.g[s oj/ f;; wks fgs epj{` Bfj nkts j¤:k xo y'T{.p?d T[gkfJ eo' jwo' eS[ nKXoh ;k;[ fBtk; B e'T{. 2.

G/; wbhB oj" sp s? f;o e/; iNkB e/ i{N GJ/ j?.p¤:'rfB ;h fpoj' xo jh xo jko f;zrko fp;ko dJ/ j?.gqkuh fd;k gqrfN:' ;f; dko[B ;{oi g;uw n;¤s GJ/ j?.p?d T[gkfJ eo' eS[ nkfJ wwè; ej{` god/; rJ/ j?. 3.

gqk; ;' gqks gNk ;/ gNzpo fg:oh goh go;/ gqfsgko/.gk; ;h gqhs e[g¤:'r ;h gqkfeqs gq/s ;/ gkfB go';fBjko/.gk; go';B gkoX ;h getkB fg;ku ;' gho ;/ g¤:ko/.gkg ;" g"B gqt/; eo? ip s/ rJ/ gh: gqd/; fg:ko/. 4.

gqhsw gh: ub/ god/; fgq:k gqfs wzsq ojh ife e?.gbe? B br? gbek g? go? gS[sks T[s? gfs e" sfe e?.gqfs gqks gykfo ;G? sB[ gke gektB eki ubh Efe e?.gfs gq/w gqt/; fe:' sB w? fpB[ gkte gke r:' gfe e?. 5.



id fJ;soh Bè fJ; soQK puB fejk (sd) w{oy Fkj Bè e[M B ;'funk.Gèd nGèd dh rZb B ;wMh nsè T[j nkgDè gsh ~ b? eè xo tb ubhnkJh.6.

d ' jo k

T[j fejVè ezw bJh nkJh ;h nsè T[; Bè eh ufosq ehsk. T[; wsjhBBè e'Jh Gèd nGèd BjhI gkfJnk nsè xo ~ ubk frnk.7.


u "gJ h

fJe B?B'swk BK dh fJ;soh ;[Dh ;h i' tèd, Fk;sq nsè g[okD dh r[DtkB;h. id T[; Bè ikfDnk fe gqhsw e'b nk frnk j? (sd T[;) fJ;soh Bè Gèd:[es Yzr Bkb p'b ;[DkJè.1.

;t ? : kwèok gqhsw godè; ubk frnk j? nsè (T_; dè) d'tèI Gok fesè T_m rJè

jB. w?I nBkE j' eè ftobkg eo ojh jK. wèoè nzdo dh jkbs T[jh ikDdkj?. g[Zso niè p^uè jB nsè wksk fgsk e'b ofjzdè jB. fJEè xo ftu e'Jh BjhInkT[Idk nsè xo ykD ~ g?Idk j?. jè (gqhsw o{gh) t?d! wèok e[M T[gk (fJbki)eo', wèoh ;Z; nzBQh j? nsè xo ftu j'o e'Jh BjhI j?.2.

wèoè p;sq T[d'I s'I w?bè jh ofj`dè jB nsè f;o dè eè; iNktK dè i[N pDrJè jB. w?I fpoj'I eo eè ft:'rD pDh xo ftu ofjzdh jK nsè jko fFzrkoG[bk fdZsè jB. ;{oi gZSw ftu S[g frnk j? nsè g{op fdFk ftu d[ydkfJeuzdqwk uVQ fgnk j?. jè t?d! wèok nk eè e[M T[guko eo'. wèok ;[nkwh godè;frnk j'fJnk j?.3.

;tèo (w?~) Bè}è tKr, oèFwh p;sq sbtko (@gNk#) tKr jB nsè gkbDtkfbnK dè S'jD Bkb w?I ghbh g? rJh jK. gqèw (w?~) ckjh tKr, p'b-pkDh (iKBkNe dh GkFk) wkVè wzsq tKr nsè gkB phVk go';D tkbè gqès torè fdydèjB. gk; dhnK gV';DK w?~ fFekoh torhnK nsè getkB fgFkuK torè nsè;koè fgq:-iB ghV dè ;wkB jB. fi; fdB dè fgnkoè gqhsw godè; rJè jBsd s'A g"D th gqtèF eodh gkg torh (d[ydkfJe) brdh j?.4.

wèok gqhsw godè; ubk frnk j? (T[; ~ gqkgs eoB bJh w?I) ;`rdhj'Jh pj[s wzsq eodh ofjzdh jK. wzih T[sè fgnK gbeK BjhI brdhnK, T[Xogsh ~ se se eè gSsktk j[zdk j?. jo ;tèo j'D sè fJFBkB eodh jK nsègetkB fsnko eoB bJh o;'Jh ~ iKdh jK go Eeh j'Jh wfj;{; eodh jK.gsh dk gqèw (ft:'r) sB ftu gqtèF eo iKdk j? nsè nrBh s'I fpBk, fpoj'Idh nrBh Bkb getkB fsnko j' iKdk j?.5.

u "gJ h

ip fJj Gkfs ikfo ;[B gk:'. fJj? fjqd? Ghso mjok:'.w'fj p[bkts j? pvGkrh. :k eh brfB w'fj go bkrh. 6.

sk e/ gk; s[os ufb r:'. pj[ fpfX G'r ewkts G:'.e/b ewkfJ gbfN frqj nk:'. sk e' G/d B ekj{ gk:'. 7. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" n;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 180. 3485. nci{`.

d ' j o k

fBf;; gqGk okBh oj? sk e" o{g ngko.;Por f;zx ;[zdo GJ/ sk eh oj? i[jko. 1.

n f V b

okBh sk e/ ;dB wdB i[s nktJh.ekw eb'b nw'b ;[ p'b ewktJh.sk ;' G/t B e'T{ ;e/ gSkfB e?.j' fBi[ okik e/ sho pykB? nkfB e?. 2.

;tfs stB eh j[sh G/d fsB gkfJ:'.fBi[ okik gfj sp jh ikfJ iskfJ:'.;[Bs okt J/ puB nfXe eq[fXs G:'.j' n; shyB rfj gkB iks fss e' G:'. 3.

;[B okBh pu fBqg ej Nfo nkr? fb:'.fpjf; fpj; gfs e? n?;/ T[so fd:'.w[y p'b" GJhnk e/ i" w? xo rJh.j' ej" ejk xN sh:k w? s[woh GJh. 4.

Xow Gqks ik e" efj i[ fsq: pykfB j?.sk ;" ekw eb'b B epj{` mkfB j?.ejh ;tfs eh ;tfs B T{go wkfB:?.j' fJB wfj ojs f;goXk fj:/ gSkfB:?. 5.

e/b eos fij rj' ;[ iko T[ukfo:?.;KfX yBs rfj u'o u'o efo wkfo:?.fpB[ B?BB e/ bj/ e'g Bfj mkfB:?.j' nfo eh nfo go ejh B T[o w' nkfB:?. 6.


u "gJ h

id :ko Bè fJ; soQK ;[fDnk sK fjodè ftu fJjh fB;fus ehsk fe w?~tvGkrD p[bkT[Idh j?. T[; dh brB wèoè Bkb brh j'Jh j?.6.

(T_j) T[; gk; s[os ubk frnk. T[; Bkb pj[s soQK dh ekw-eqhVkehsh. ekw-eèb eo eè xo ~ gos nkfJnk. fJ; rZb dk Gèd e'Jh thB ;wM ;fenk.7.


d ' j o k

fBf;; gqGk BK dh fJe okDh ofjzdh ;h, T[; dk o{g pj[s ;[zdo ;h.;Por f;zx BK dè ;[zdo ftnesh Bkb T[; dh ;kfjp-;bkw ;h.1.

n f V b

okDh T[; dè xo ekw GktBk Bkb nkT[Idh ;h nsè efj eè pj[s uzrhsoQK Bkb ekw eb'b eodh ;h. T[; dk Gèd e'Jh th gSkDdk BjhI ;h sK i'nkgDè okiè e'b nk eè d;è.2.

T[; dh fJe ;"IeD ;h, T[; Bè Gèd gk fbnk. (T[; Bè) s[os nkgDè okiè~ ik df;nk. okik fJj rZb ;[D eè pj[s eq'fXs j'fJnk nsè jZE ftu fsyhsbtko geV eè T[Xo tb ub fgnk.3.

okDh th fJj rZb ;[D eè okiè ~ nr'I j' eè fwbh. nsè j; j; eè gsh~ fJ; soQK T[&Zso fdZsè. (eh j'fJnk) iè w?I w{zj p'bè Gok dè xo ubh rJh sKd;' fe eh w?I s[jkvh fJ;soh xN j' rJh jK.4.

fi; ~ fJ;soh Xow dk Gok efj eè d;dh j? T[; Bkb edè th ekw-eb'b BjhI eodh. ;"IeD dh ejh j'Jh rZb ;"IeD dè T[go BjhI wzBhdh. fJBQKftu Jhoyk ofjzdh j?. (fJ; ~ uzrh soQK) fjodè ftu gSkD bt'.5.

fi; ~ ekw-eqhVk eofdnK geV' sK T[; ~ :ko fejk iKdk j?. iè u'o~ ;zBQ brkT[Idè tèy' sK T[; ~ u'o eo eè wkoBk ukjhdk j?. fpBk nZyhnKBkb tèfynK r[Z;k BjhI eoBk ukjhdk. t?oh dh t?oh T[sè ejh rZb ~ fjodèftu BjhI oyDk ukjhdk.6.


u "gJ h

:k w? ej' ejk jP? rJh. w[y p'b? GJhnk e/ rJh.s'o ;fts w? eS[ B fprkfo:'. e¤:' fBqg ;' s? M{m T[ukfo:'. 7.

n f V bejk G:' i" okt feqgk efo nkfJ:'.w? B ;/i s[woh s/ gefo wzrkfJ:'.fJs' e'g ;[fB ;tfs B fus w" Xkfo:?.j' p?o e?;'Jh j'fJ B fpqEk T[ukfo:?. 8.

u "gJ h

w{oy okt G/d ek ikB?. fog[ eh ejh fog[ efo wkB?.;ku okt e/ w[y go efj:'. w{oy Bkj Bkfj eS[ bfj:'. 9.

ej G:' w? fJj ;kE fpjkfo:'. s/o' eS{ B eki fprkfo:'.e? sjehe fsq:k f;o ehi?. Bkso whu w{zv go bhi?. 10.

;[B[ okik fJj eS{ B efj:?. ;ku M{m w/o' jh bfj:?.bfj ;kuh w[fj ;kE fpjkfo:'. M{mh ikfB u'o efo wkfo:'. 11.

sp oki? fJj Gkfs pykBh. okBh s{ ;kuh w? ikBh.s' go M{m ;tfs fJB efj:'. ;' w? nki[ ;ku[ efo bfj:'. 12.

d ' j o k

;[fB okBh ;¤:kBh puB ;h; ojh fBj[okfJ.;[xo j'fJ ;' ikBJh iV e' ejk T[gkfJ. 13.

n f V b

i' uso' Bo j'fJ ;[ G/t gSkBJh.w{oy G/d nG/d ejk fi: ikBJh.sk s? j"j{` eS{ ufosq pBkfJ j'.j' :k okBh e/ ;fjs fBqgfj e' xkfJ j'. 14.

u "gJ h

w{oy eS{ G/d Bfj gk:'. ;kuh e' M{mh mjok:'.M{mh e' ;kuh efo wkB¤:'. G/d nG/d eS{ Bfj ikB¤:'. 15. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fJek;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 181. 3500. nci{`.


u "gJ hfJ; ftu d;' eh j' frnk iè w?I w{zj p'bè Xow dè Gok dè xo ubh rJh.

jè ;"IeDè! w?I sèok e[M BjhI ftrkfVnk j?. (fco) s{` okiè ~ feT[I M{m df;nkj?.7.n f V b

eh j'fJnk iè okik feqgk eo eè wèoè e'b nk frnk j?. w?I sèoh ;èi s'IgeV eè sK BjhI p[bkfJnk. jè ;"IeDè! ;[D, fJsBk r[Z;k sK wB ftu BjhIfbnkT[Dk ukjhdk. t?o fesBk jh feT[I B j'tè, ftnoE dh rZb BjhI eoBhu kj hd k.8.

u "gJ hw{oy okiè Bè Gèd B ;wfMnk. t?oh dh ejh rZb ~ t?oh dk jh wzB

fbnk. (w?I) okiè dè w®j T[sè ;Zuh rZb ejh j?. go w{oy okiè Bè e[M BjhI;wfMnk.9.

eh j'fJnk iè w?I fJ; Bkb owD ehsk j?, sèok sK e'Jh ezw BjhI ftrkfVnk.T[; fJ;soh dh gVskb eotkU, BjhI sK w"s f;o T[sè nkJh ;wM'.10.

jè okiB ! ;[D', fJ; ~ e[M B ej'. wèoè ;u ~ M{m jh wzB bt'. fJ; ~;u wzB bt' fe T[; Bè wèoè Bkb owD ehsk j? nsè M{mh ;wM eè u'o tKrwko fdU.11.

sd okiè Bè fJ; soQK fejk--jè okDh! w?I s?~ ;Zuh eo eè ikfDnk j?.fJ; ;"IeD Bè sèoè T[sè M{mh s'jws brkJh j?. fJ; ~ ni w?I ;u eo eè tèyfbnk j?.12.d ' j o k

f;nkDh okDh puB ;[D eè f;o BhtK gkJh u[g eo ojh. ;[xV j'tè, sK;wM iktè, w{oy ~ ;wMkD dk eh T[gk j' ;edk j?.13.

n f V b

i' g[oF us[o j[zdk j?, T[j Gèd ~ gSkD b?Idk j?. w{oy Gèd nGèd dhrZb wB ftu fetèI ;wM ;edk j?. fJ; bJh w?I th e'Jh ufosq pDktKrh nsèokDh ;fjs okiè ~ wko fdnKrh.14.

u "gJ h

w{oy Bè e[M Gèd BjhI ;wfMnk. ;Zuh (fJ;soh) ~ M{mk eo eè wzfBnknsè M{mh ~ ;Zuh eo eè ;wfMnk. Gèd nGèd ~ e[M th B ;wfMnk.15.



d ' j o k

tj? ;tfs sk eh j[sh ik e' o{g ngko.;[ogfs ;/ fBoys ;dk w[y Sfp GkB e[wkfo. 1.

n f V bGkB ebk n?;/ pj[ poy fpskfJ e?.fBf;; gqGk eh pks rJh fi: nkfJ e?.;'s okt fsj ;zr fpb'e¤:' ikfJ e?.j' fcfo nkJh xo wkM d[j[B e' xkfJ e?. 2.

u "gJ h

nfXe e'g efo yVr gqjkfo:'. d[j{nB ukfo N{e efo vkfo:'.w? fJj iV ;' G/d psk:'. fJj w'j[ M{mh mjok:'. 3.

;tfs ;fjs okik e" xkJh. g"fS yVr pj[o' xo nkJh.;'fJ ojh wB w? ;[y gk:'. GJ/ gqks :" e{fe ;[Bk:'. 4.

o'fJ gqks G/ puB T[ukoè. p?m/ ejk okt i{ wko/.jwo/ ;[y ;G jh fpfX y'J/. :" ;[fB p?B ;eb fGqs o'J/. 5.

fwqse okt fsq: ;fjs fBjkfo:'. sp okBh fJj Gkfs T[ukfo:'.w' ej ;kE okt e/ ikoj[. w'o/ Ssq g[sq f;o Ykoj[. 6.

sp sk g? wzsqh ;G nkJ/. o'fJ o'fJ :" puB ;[BkJ/.Ssq g[sq e/ f;o go Yko'/. nki T[fus Bfj ioB fsjko'. 7.

d ' j o k

fBqgfs wfo:' f;;[ ;[s ofj:' s? ifo j? d[y gkfJ.fifB n?;' jm ehfi:? oki pz; s/ ikfJ. 8.

u "gJ h

;GB ;[Bs fJj Gkfs T[ukoh. ioB fBfwfs T[fm sp? f;Xkoh.sp wzfsqB okBh rfj bJh. oki ;wrqh fsj ;[s dJh. 9.

d ' j o k

ufos uzubk n?; efo fsq: i[s fBqgfs ;zxkfo.wzfsqB eh okyh ojh Ssq g[sq f;o Yko. 10. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fpnk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 182. 3510. nci{`.


d ' jo k

T[; dh ;"IeD ngko ;[zdosk tkbh ;h. fJzdo torè ;dk T[; GkBe[wkoh dè w{zj dh Sph dèydè ;B.1.

n f V b

GkB ebk Bè fJ; soQK pj[s ;kb fpsk fdZsè. (fJe fdB) fBf;; gqGk dhrZb T[; dè wB ftu nk rJh. T[; Bè okiè ~ T[; Bkb ;[sk j'fJnk tèfynknsè d'jK ~ wko eè nkgDè xo ftu nk rJh.2.

u "gJ hT[; Bè pj[s eq'X eo eè yVr dk tko ehsk nsè d'jK dè uko N'Nè eo

fdZsè. (wB ftu efjD brh) w?I sK fJ; w{oy ~ Gèd df;nk ;h, go fJ; Bèw?~ jh M{mh pDk fdZsk.3.

(T[; Bè) ;"IeD ;wès okiè ~ wko fdZsk nsè sbtko g{zM eè xo gosnkJh. wB ftu ;[y gqkgs eo eè ;"I rJh nsè ;tèo j[`fdnK jh fJ; soQK e{eeè ;[DkT[D brh.4.

;tèo j'D sè o' eè efjD brh-- s[;hI b'e p?mè eh eodè j', okik ih wkoèrJè jB. ftXksk Bè ;kvè ;koè ;[y y'j bJè jB. fJj p'b ;[D eè ;koè B"eoukeo o'D brè.5.

woè j'Jè okiè ~ fJ;soh ;fjs tèfynk. sd okDh Bè fJ; soQK fejk--w?~ okiè dè Bkb jh ;kV fdU nsè wèoè g[Zso dè f;o T[sè Ssq ;ik fdU.6.

sd T[; e'b ;koè wzsqh nk rJè nsè o' o' eè fJ; soQK efjD brè feSsq sK g[Zso dè f;o T[sè M[bk fdU, go ni s[jkvk ;VBk T[fus BjhI j?.7.

d ' j o kokik wo frnk j?, g[Zso niè pkbe j? nsè s{` (okiè dè woB dè) d[y

eo eè ;VBk ukj[zdh j?I. nfijk jm B eo', BjhI sK oki pz; s'I ufbnki kJ èr k.8.u "gJ h

fJ; soQK ;G ~ efjzfdnK ;[D eè okDh ;VB bJh sd s[o gJh. sdwzsqhnK Bè okDh ~ geV fbnk nsè oki dh ;kwrqh T[; dè g[Zso ~ dè fdZsh.9.

d ' jo kT[; fJ;soh Bè nfijk ufosO ehsk nsè fJ;soh ;fjs okiè ~ wko fdZsk.

wzsqhnK dè oyD sè (;VB') ofj rJh nsè oki-Ssq g[Zso dè f;o T[sè oyfd Zs k .10.

fJEè ;qh ufos'qgkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 182tèI ufosq dh ;wkgsh,;G F[G j?. 182. 3510. ubdk.


d ' j o k

;fjo pNkbk w" p;? w?rb ykB gmkB.wd ghts fB;[ fdB oj? ;dk ojs nr¤:kB. 1.

u "gJ h

sp jh fdt; shi e' nk:'. ;G npbfB nkB`d[ pYk:'.M{bfs rhfs wX[o X[fB rktfj. ;[Bs Bkd e'febk biktfj. 2.

T[x xBx'o xNk x[jokt?. fJfs fwfb rhs uzubk rkt?.T[s s/ fdgs dkfwBh dwe?. fJs fJB d;B ekwfBB Mwe?. 3.

fos[ oki gqGk fJe oki d[bkofB. ikfj gqGk ;w oki e[wkfo B.ngqwkB sk eh Sfp ;'j?. yr fwqr oki G[izrB w'j?. 4.

;' M{bs fsB ykB fBjkoh. frfo:' G{fw iB[ brh eNkoh.e[NBh J/e p[bkfJ wzrkJh. ;eb fpqEk fsj Gky ;[BkJh. 5.

efps [

nkJh j[sh pfB J/e pkbk okr wkbk ;ww/o/ frqj wkM dhgwkbk iB[ t? rJh.fpS{nk eh fpMe ;' fpS{ ;' v;kfJ wkB'u/Ne ubkfJ fBi[ u/o' w'fj e? rJh.d;B eh fdgs fdtkB/ d/t dkB" ehB/B?BB eh e'o ;" wo'fo wB[ b? rJh.ezuB ;/ rks oft E'foe fubfubksdkwBh ;h ekwBh fdykJh nkfB d? rJh. 6.

u "gJ h

i" w[fj fsj s{ nkfB fwbkt?. ng[B/ w[y wkr/ ;" gkt?.o[fs; gqGk sfB e? ofs eo". Bkso wkfo eNkoh wo". 7.

d ' j o k

o[fs; gqGk eh nfs gqGk ip s/ byh pBkfJ.u[fG fus e/ Ghso ojh w[y s/ ejh B ikfJ. 8.

w' s' Sfp B ejh go? ;qh fos[ oki e[wkfo.ihfG wX[o jP? iks j? poBs gqGk ngko. 9.



d ' jo k

pNkbk Ffjo ftu w?rb ]kB BK dk gmkD ofjzdk ;h. T[j oks fdBFokp ghIdè ofjD eo eè pè;[os ofjzdk ;h.1.

u "gJ h

sd'I jh shi dè fdB nk rJè nsè ;G fJ;sohnK gq;zB j' rJhnK. T[jghIxK M[{NdhnK nsè wX[o X[B Bkb rhs rkT[IdhnK. (T[BQK dh) nktk} ~ ;[Deè e'fJb th Fofwzdh j[`dh ;h.2.

T[Xo ekbh xNk roiBk eoB brh, fJXo fJ;sohnK fwb eè rhsrkD brhnK. T[Xo fpibh dh i'fs fbFedh ;h, fJXo fJ;sohnK dè w'shnKtorè dzd uwedè ;B.3.

(T[Eè) fos[ oki gqGk BK dh fJe oki d[bkoh ;h, fi; torh fe;è okie[wkoh dh gqGk BjhI ;h. T[; dh nfs nfXe ;[zdosk F'Gdh ;h (fi; ~ tèyeè) gzSh, fjoB nsè Bkr-oki w'fjs j[zdè ;B.4.

T[; ~ ghIx M{NfdnK ]kB Bè tèfynk nsè Xosh T[sè fvr fgnk wkB'eNko br rJh j'tè. T[; Bè fJe ccèe[NDh ~ p[btkfJnk nsè T[; ~ ;kohrZb d; fdZsh.5.

efp Z s

pB ftu okr-wkbk torh fJe fJ;soh nkJh j'Jh j?, wkB' wèoè (wBo{g) xo ftu dhftnK dh gzrsh irk rJh j'tè. T[; dè gkJè j'Jè fpS{nk dhfpVe wkB' fpS{nK tKr vzr rJh j'tè. (T_j) ikd{ ubk eè w?~ nkgDk wohdpDk rJh j?. (T[; dè) dzdK dh fbFe Bè dètfsnK nsè d?IsK ~ dhtkBk pDkfdZsk j? nsè (T[; dhnK) nZyK dhnK e'oK wèok wB wo'V eè b? rJhnK jB.T[; dè ;'Bè torè Foho ;kjwDè ;{oi E'Vk fizBk jh uwdk ;h. (;uw[u)fpibh torh fJ;soh w?~ ftykbh dè rJh j?.6.

u "gJ h

iè T[; ~ s{` w?~ nkD eè fwbk dètèI sK nkgDè w{zj s'A wzfrnk fJBkwjk;b eoèIrh. o[fs; gqGk Bkb (w?I) ekw-eqhVk eoKrk, BjhI sK eNko wko eèwo iktKrk.7.d ' jo k

id dk o[fs; gqGk dh nfs ;[zdosk ~ tèfynk j?, T[j wèoè fus ftu u[GrJh j?, w[y s'I e[M fejk BjhI ik ;edk.8. wèoè gk;'I fos[ oki e[wkoh dh;[zdosk dk fpnkB BjhI ehsk ik ;edk. T[; dh ngko ;[zdosk dk toDBeofdnK ihG th fwmh j' iKdh j?.9.

efps [nKfy o; frfo:' sk s/ nKp gqrNs GJ/fijtk o; j{ s/ iodkb{ bfj:s[ j?.w[y o; j{ e" wX[ gkB e? pykfB:s ik e/B?e uky? ;dk ih:s ofj:s[ j?.Bke e" fBofy fBf;okN fBf; okik G:'ik eh ;G irs e" i"B ufj:s[ j?.dKsB s/ G:' dky dkfow pykfB:snXo s/ G:' skfj T{y efj:s[ j?. 10.

u "gJ h

eNBh puB ;[Bs J/ XkJh. skfj M[bktB e/ fw;[ b¤:kJh.sp fsj nkB ykB rfj bhB'. ufefus ufos uzubk ehB'. 11.

s[wo/ fJjh fBfws w? nkJh. np c{bB w[fj dJh fdykJh.np w[fj ikB Xkw e" dhi?. go;" p'fb eb'b eohi?. 12.

nfs wd gkB ykB s[w ehij[. bgfN bgfN w' ej[ ;[y dhij[.go;" noX okfsq w? n?j". s[woh d[fjsk e/ fYr ;P?j". 13.

:" efo p'b ykB sfi dhBh. go;" eh fuzsk fus ehBh.sp fos[ oki gqGk ufb nkJh. tk d[fjsk fYr ;/i fpSkJh. 14.

;'J/ b'r Xkw T[fm rJh. f;wos ykB xoh ;' GJh.fB;[ f;roh fsj ej irtk:'. y'is skfj ;[sk fYr nk:'. 15.

o[fs; gqGk d[fjsk bfy Xoh. fdqV rfj iKx d'T{ ofs eoh.jkfJ jkfJ efo ojh gmkBh. wd ghJ/ iV eS{ B ikBh. 16.

d ' j o k

bgfN bgfN sk ;" ofw:' o[fs; gqGk fsj ikfB.wd T[so/ fsj sfi fd:' ngBh ;[sk gSkfB. 17.XzB¤: Sfsq ik e' Xow ;qh fos[ okfi e[wkfo.;zr ;[sk e/ e? w[M? rh gfspqsk T[pkfo. 18.J/e wdh d{i? so[fB shi/ nfs XB Xkw.gkg eo/ fpB e¤:' pu? pu? pukt? okw. 19. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fsok;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 183. 3529. nci{`.



efp Zs

(T[; dhnK) nZyK dk o; fvfrnk sK nzp gqrN j'fJnk, ihG dè o; s'I][owkBhnK (@iodkb{#) pDhnK jB. w[y dè o; s'I nzfwqs pfDnk j? fi; ~uyD Bkb ;dk ihT[Idè ojhdk j?. Be ~ tèy eè uzdqwk oks dk okik pfDnkj?, fi; dh uKdBh (@i"B#) ;koè ;z;ko ~ ukjhdh j?. dzdK s'I nzr{o nsè nBkopDè ejè iKdè jB nsè p[bQK s'I rzBk pfDnk fejk iKdk j?.10.

u "gJ h

ccèe[NDh fJj puB ;[D eè ub gJh nsè T[; ~ (ghIx) M{ND dè pjkBèBkb b? nkJh. sd T[; ~ ]kB Bè nk eè geV fbnk. (sd) fJ;soh Bè j?okBeo dèD tkbk ufosq ehsk.11.

w?I sK sèoè bJh jh nkJh jK. go j[D w?~ wkjtkoh (@c{bB#) F[o{ j' rJhj?. j[D w?~ xo ikD fdU. go;'I p[bk eè eb'b eoBk.12.

(T[; fdB) jè ]kB! s[;hI pj[s Fokp ghDh nsè fbgN fbgN eè w?~ ;[ydèDk. go;'I w?I nZXh oks ~ nktKrh nsè s[jkvh g[Zsoh dè Bkb ;tKrh.13.

fJ;soh Bè id'I fJ; soQK rZb ehsh, sK ]kB Bè Sv fdZsk nsè wB ftugo;'I pkoè ;'uD brk. sd fos[ oki gqGk ub eè nk rJh nsè T[; dh g[Zsohdè BèVè ;èi ftSk bJh.14.

id'I b'ehI ;"I rJè (sK T[j) T[m eè xo nk rJh nsè (fJXo T[; ~):kd eofdnK ]kB dh fJe xVh phs rJh. ;koh oks T[; ~ irkJh ofynknsè nkfyo bGfdnK bGfdnK g[Zsoh e'b nkfJnk.15.

T[; Bè g[Zsoh ~ o[fs; gqGk ;wM fbnk nsè d'tèI NzrK ~ uzrh soQK geVeè osh-eqhVk ehsh. T[j gmkDh jkfJ jkfJ eodh ojh nsè Fokp ghD eo eèw{oy Bè e[M B ;wfMnk.16.

d ' j o k

T[; ~ o[fs; gqGk ;wM eè T[; Bkb fbgN fbgN eè owD ehsk nsè Fokpdè BFè dè T[soB sè T[; ~ nkgDh g[Zsoh ti'I gSkD eè fsnkr fdZsk.17. jèfos[ oki e[wkoh! sèok Ssqh Xow XzB j? i' w?~ g[Zsoh Bkb ;tk eè nkgDè gsh-pqsk Xow ~ puk fbnk.18. fJe Fokph, d{ik itkB nsè shik xo ftu XBpj[s j'tè, T[j gkg ehsè fpBk fetèI pu ;edk j?, (sd jh) pu ;edk j?, iè okwpukJ è .19.


u "gJ h

gKvt e/ gku" ;[s ;{o/. noi[B Ghw i[fX;No o{o/.Be[b nto ;jd/t GfBi?. ik ;w T[gfi:' e"B efji?. 1.

pkoj poy pBpk; fpsk:'. ;'Jh poy sq?d;' nk:'.d/; fpokN oki e/ rJ/. ;'T{ poy fpskts GJ/. 2.

d ' j o k

ip? eqhuefj dq[gdik d/yh B?B g;kfo.frfo:' w{oSBk jP? XofB wkfo efo:' fp;zGko. 3.

u "gJ h

gqrN GrfB sB[ G/d isk:'. fwbB dq[gdik e' mjok:'.okBh gm? ;d/;B dJh. eo s/ gefo eohue bJh. 4.

d ' j o k

efo e? efo e' nfXe pb[ nzuo rJh S[okfJ.iB[ efo j/o/ ;PkB e" Gis fwqrh ne[bkfJ. 5.

u "gJ hsp nfs e'g eohue e:'. okik j[s' ijk sj n:'.gkd gqjko dq[gd :fj fe:'. gKu' fBofy gzv iB fb:'. 6.

nfsjh e'g Ghw sp Gfo:'. oki? wB/ B?B ;" efo:'.p'b d[qgdik fBeN f;ykJh. ;" eqhue ;" ej' pBkJh. 7.

d ' j o k

us[fo dq[gdik nfs j[sh no[ gfs efj:' pBkfJ.J/e puB Gkfy:' j[s' ph;e ejh ;[BkfJ. 8.

u "gJ h

dq[gdh :" eqhue ;" ejh. s[w g? nfBe ohfM w? ojh.;{`fB;kb fBf; e" s[w n?:j[. ekw G'r w[fj ;kE ew?:j[. 9.

;{`fB;kb Ghwfj p?mk:'. eqhue noX okfsq r? nk:'.sp jh gefo NKr s/ fb:'. N{e nB/e skfj efo fd:'. 10.

gqks ;w? eqhue fof; Go/. e/; d'qgsh e/ fdqV Xo/.:kfj nrfB e/ phu io?j?. Gqks r:' sj s'fj gm?j?. 11.


u "gJ hgzv{ okiè dè gziè g[Zso pj[s seVè ;{owè ;B. T[j ;[`do noiB, Ghw,

:[fXFNo, Be[b nsè ;fjdèt ejè iKdè jB. T[BQK tork j'o fejVk g?dk j'fJnkj ? .1.

pkoQK ;kb pBpk; fpskT[D s'I pkd id sèoQtK toQk nkfJnk sK ftokNdè okiè e'b rJè. T[Eè jh (fJj sèoQtK) ;kb pshs ehsk.2.d ' jo k

id'I eqhue Bè dq'gsh ~ nZyK y'bQ eè tèfynk sK w{ofSs j' eè Xosh T[sèfvr fgnk, ekw dèt (@wko#) Bè T[; ~ pè;[ZX eo fdZsk.3.

u "gJ hT[; (eqhue) Bè nkgDh G?D ~ Gèd dh rZb d;h nsè dq'gsh ~ fwbD

dh rZb geh ehsh. okDh Bè (dq'gsh) ~ ;[Bèjk Gèi fdZsk nsè eqhue Bè (T[;~) jZE Bkb geV fbnk.4.d ' j o k

jZE dk ]{p }'o brk eè (d'qgsh) nkgDk nzub S[Vk eè ubh rJh. wkB'e[sè ~ tèy eè fjoBh ftnke[b j' eè Gi iKdh j'tè.5.

u "gJ hsd eqhue Bè pj[s eq'X ehsk nsè T[Eè nkfJnk fiEè okik p?mk ;h. (sd)

dq'gsh T[sè T[; Bè g?oK dk tko ehsk. T[; ~ gziK gKvtK Bè tèy fbnk.6.sd Ghw pj[s eq'X Bkb Go frnk, go okiè (:[fXFNo) Bè nZy dè

fJFkoè Bkb o'e fdZsk. (T[; Bè) dq'gsh ~ e'b p[bk eè f;yk fdZsk fe s{` eqhue~ fJ; soQK efj.7.d ' j o k

dq'gsh pj[s us[o ;h jh nsè (fco) gsh Bè uzrh soQK ;wMk th fdZsk.(gsh Bè sK) fJe rZb ejh ;h, T[; Bè thj rZbK pDk eè efj fdZshnk.8.

u "gJ hdq'gsh Bè eqhue ~ fJ; soQK fejk fe w?I sèoè T[sè pj[s ohM rJh jK. s{`

oks ~ @;{`fB;kb# (;[`Bh EK iK o;'Jh) ftu nk ikJhI nsè wèoè Bkb ekw G'reohI.9.

;{`fB;kb ftu T[; Bè Ghw ~ fpmk fdZsk. (T[Eè) nZXh oks ~ eqhue nkfrnk. sd jh (eqhue ~ Ghw Bè) NzrK s'I geV fbnk nsè T[BQK dè eJh N'Nèeo fdZsè.10.

;tèo tèbè (;koè) eqhue o'j Bkb Go rJè nsè dq'gsh dè tkbK ~ uzrhsoQK Bkb geV fbnk. (efjD brè-) fJ; ~ nrBh ftu ;kVKrè. fiEè (;kvk)Gok frnk j?, T[Eè Gèi fdnKrè.11.


rfj e/ e/; skfj b? ub/. eqhue pho ;{owk Gb/.sp jh e'g Ghw nfs Gfo:'. rfj e? sko fpqS efo Xfo:'. 12.

ik e" e'fg fpqS eh wko?. sk e' w{zv u"fE jh vko?.ekj{` gefo NKr s/ nkt?. fe;{ e/; s/ n?Ifu fprkt?. 13.

efB:k fpy? eqhueB Xko?. pos fusk Ghso b? vko?.;j; gKu eqhue ;zr wkfo:'. fBi[ Bkoh e' gqkB T[pkfo:'. 14. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" u"ok;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 184. 3543. nci{`.

d ' j o k

J/e pfBe eh Gkoik nepo pkd wzMko.d/t d?s ohM? fBofy ;qh oB ozr e[wkfo. 1.

u "gJ h

;qh nepo nky/N f;Xk:'. sk e' o{g fBofy fpowk:'.;yh J/e fsj sho gmkJh. skfj nkfB w[fj d/fj fwbkJh. 2.

sp ub ;yh GtB fsj rJh. tk e" G/d iskts GJh.;' jiofs e/ Xkw B nkJh. jiofs i{ frqj bJ/ p[bkJh. 3.

jiofs ip? GtB fsj nk:'. sk npbk eh ;/i ;[jk:'.sp okBh fsB puB T[uko/. ;[Bj[ ;kj gqkBB s/ g¤:ko/. 4.

ej" s' np? vkfo bx[ nkT{. pj[fo fsjkoh ;/i ;[jkT{.:" efj iks sjk s/ GJh. frqj eh n?Ifu fetfo:k dJh. 5.

gfs ej ikfJ ;eb ;[fX dJh. ;zr efo BkEè b¤:kts GJh.nfs sp e'g pfBe e' G:'. fSsq T[skfo jkE w? b:'. 6.

jiofs e' gBjh f;o Mko?. bis ;kj Bfj puB T[uko?.i{sfB wkfo G'jo/ fd:'. t?;fj d? dotki' fb:'. 7.

d ' jo kgqks GJ/ e[Ntko e/ GJh g[eko{ ikfJ.ekih w[csh ;zr b? sjk gj{uh nkfJ. 8.u'o iko e? ;kX eT[ ;kj[ feX' gkfs;kj.nkgB jh ufb d/fy:? J/ ekfiB e' Bkj. 9.


(T[; dè) tkb geV eè T[Eè b? ubè fiEè pKeè eqhue ;{owè ;B. sd jhGhw eq'X Bkb Go frnk. fJe skV dk fpqS jZE ftu XkoB eo fbnk.12.

fi; ~ eq'fXs j' eè fpqS (dh ;N) wkodk ;h, T[; dk f;o fuE fdzdk;h. fe;è ~ N`r'I geV eè wkodk ;h. fe;è ~ eè;K s'I geV eè trk wkodk; h .13.

eZSK (@efB:k#) ftu eqhueK ~ u[e fbnk nsè pbdh fusk ftu ;[NfdZsè. (T[; fJe) eqhue Bkb gzi j}ko j'o eqhue wkoè. (fJ; soQK) nkgDhfJ;soh dè gqkD pukJè.14.


d ' j o k

fJe pkBhJè dh fJ;soh nepokpkd ftu (ofjzdh ;h). T[; ;qh oB ozre[wkoh ~ tèy eè dètsè nsè d?Is gq;zB j' iKdè ;B.1.

u "gJ h

fJe fdB nepo fFeko yèvD ufVQnk. T[; dk o{g tèy eè w'fjs j'frnk. fJe dk;h ~ T[; e'b Gèfink fe T[; ~ fbnk eè w?~ fwbk dè.2.

sd ;yh ub eè T[; dè xo rJh nsè T[; ~ ;koh rZb (uzrh soQK) d;h.T[j pkdFkj dè xo B rJh, ;r'I pkdFkj ~ (nkgDè) xo p[bk fbnk.3.

id pkdFkj T[; dè xo nkfJnk. sK fJ;soh dh ;èi T[sè p?mk. sdokDh (fJ;soh) Bè T[; ~ fejk-- jè gqkD fgnkoè pkdFkj! ;[D'.4.

iè nkfrnk fdU sK w?I bx{ Fzek (fgFkp) eo nktK. fco s[jkvh ;èi ~;[jktDk pDktK. fJj efj eè T[E'I ubh rJh nsè xo dè fetkV e; eè pzdeo fdZsè.5.

gsh ~ ik eè ;koh rZb d;h nsè T[; ~ Bkb b? eè nk rJh. sdpkBhJè Bè pj[s eq'X ehsk nsè i[sh T[sko eè jZE ftu geV bJh.6.

pkdFkj dè f;o ftu i[shnK (@gBjh#) wkoB br frnk. Fofwzdk j'fJnkpkdFkj p'b B ;fenk. i[shnK wko eè T[; ~ G'oè ftu ;[N fdZsk nsè T[;èsoQK dotk}k pzd eo fdZsk.7.

d ' j o k

;tèo j[`fdnK jh e'stkb e'b ik eè g[eko ehsh. ek}h sè w[\sh ~ Bkbb? eè T[Eè nk gj[`uh.8. (T[j) e'Jh u'o j?, :ko j?, ;kX j?, Fkj j? iK pkdFkjj? (w?~ gsk BjhI). jè fFo'wDh ek}h! s[;hI nkg jh ub eè tèy bt'.9.


u "gJ h

gfs fsq: puB Gkfy Gfi rJ/. j/os s/ nepo ej GJ/.jiofs bis puB Bfj p'b?. B¤:kfJ ofj:' f;o nKfy B y'b?. 10.

i/ e'Jh Xkw fe;h e/ ikt?. e¤:' Bfj n?; s[os cb[ gkt?.i/ e'T{ goBkoh ;' gkr?. gBjh fJjk Boe fsj nkr?. 11.

ip fJj Gkfs jiofsfj G:'. pj[fo fe;{ e/ Xkw B r:'.i?;k fe: s?;k cb gk:'. d[okuko fus s/ fp;ok:'. 12. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" guk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 185. 3555. nci{`.

d ' j o k

wdq d/; fJe Ssqik nub ebk fsj BkT[.nfXe dop sk e/ oj? p;s d:kb g[o rkT[. 1.

u "gJ h

oft ip jh n;skub rJ/. gqkuh fd;k uzdq gqrNJ/.ikfo dhtN? s;eo XkJ/. sk e/ skfe GtB ej nkJ/. 2.

d ' j o k

mkfY GJè fsj pkbe/ f;o go yVr fBekfo.e? XB d/fj pskfJ e? Bj s[fj d/fj ;zxkfo. 3.

u "gJ h

ip npbk n?;/ ;[fB gk:'. eS{e Xkw e' dop[ fdyk:'.pj[fo efj:' w? dop[ fdykT{. i" w? dkB iht e' gkT{. 4.

;t ? : k

ekj/ e" nki[ ;zxkos w' ej ;zr ub' pj[ wkb pskT{.okfy wjkpfs ykB rJ/ ;G jh fJe pko ;[ s/ jfo b:kT{.g{sB gq'sB b" ;G e' fSB Ghsfo nki[ dofdq pjkT{.bhij[ b{fN ;G? s[w sk ej w? ngB' Bfj gkB S[nkT{. 5.

u "gJ h

;[Bs puB s;eo s/ GJ/. fsq: e" ;zr sjk b? rJ/.ij e'mk dko{ e' Gfo:'. sjh ikfJ s;eoB T[ufo:'. 6.


u "gJ hgsh nsè gsBh rZb efj eè Gi rJè nsè nepo ~ tèyD brè. pkdFkj

Fow dk wkfonk puB p'bdk BjhI ;h. f;o BhtK ehsk j'fJnk ;h nsè nZyy'bQdk BjhI ;h.10.

iè e'Jh (ftnesh) fe;è dè xo (nfijè ezw bJh) iktè, sK s[os nfijkfeT[I B cb gktè. iè e'Jh gokJh fJ;soh ftu wrB j'tè sK fJEè T[; ~i[shnK g?D rhnK nsè nrè Boe fwbèrh.11.

id pkdFkj Bkb fJ; soQK dh (xNBk) j'Jh, sK fco T[j fe;è dè xo Bfrnk. fij' fijk ehsk ;h, T[j' fijk cb gqkgs eo fbnk nsè d[okuko ~wB ftu'I ft;ko fdZsk.12.


d ' j o k

wdq dèF ftu Ssqh dh Xh ;h fi; dk Bkw nub ebk ;h. T[; gk;pj[s XB ;h nsè fdnkbg[o fgzv ftu ofjzdh ;h.1.

u "gJ h

id'I ;{oi v[p frnk nsè g{op fdFk tb uzdqwk uVQ nkfJnk. sK wFkbK(@dhtN?#) irk eè u'o ub gJè nsè bG bGk eè T[; dè xo tb nkJè.2.

d ' j o k

T[j sbtkoK eY eè T[; fJ;soh dè f;o T[sè nk yV'sè. (efjD brè�) iK sK XB d; dè, BjhI sK s?~ wko dètKrè.3.

u "gJ h

id fJ;soh Bè fJ; soQK ;[fDnk sK xo dk e[M e[ XB ftykfJnk. fcofejk-- w?I j'o XB th ftykT[Idh jK iè wèoh ikB p]Fh eo fdU.4.

;t ? : k(s[;hI) w?~ ni feT[I wkodè j', wèoè Bkb ub' (w?I s[jk~) pj[s wkb

d;Krh. (T[;) ;koè wkb ~ wjkpfs ]kB oy eè frnk j?, T[; (wkb) ~ fJe'tko jo fbnktKrh. (s[jkvè) g[ZsoK g'sfonK se ;G dh raohph ni fSD Goftu d{o eo fdnKrh. T[; ;koè (wkb) ~ s[;hI b[N bt', w?I T[; ~ nkgDk jZEse BjhI brktKrh.5.u "gJ h

(fJ;soh dè) p'b ;[D eè u'o fsnko j' rJè. fJ;soh ~ T[Eè Bkb b? rJè.fiEè dko{ (pko{d) dk e'mk Gfonk j'fJnk ;h, T[Eè ik eè u'oK ~ fejk�.6.


d ' j o k

nrfB pkB ;' pkfX fsq: sj e" dJh ubkfJ.ekb ;GB fsB e' j[s' gfo:' sjh ;o ikfJ. 7.

u "gJ h

s;eo ikfo w;kb? go/. dko{ fpy? nzrko/ Mo/.;G s;eo sp jh T[v rJ/. G{uo s/ y/uo ;' GJ/. 8.

dko{ T[vs u'fo T[fv rJ/. ;G jh fcos rrB w" GJ/.d; d; e'; ikfJ eo go/. jkv r'v Bfj w{zv T[po/. 9.

J/e? pko u'o T[v rJ/. ihts J/e B pkus GJ/.fJj ufosq npbk fsj wkfo:'. Sb e/ ngB' Xkw T[pkfo:'. 10.

fJj Sb ;G u'oB ej xkJh. pj[o? Xkw nkgB' nkJh.fJzdq fp;B pqjwk f;t j'Jh. fsq: ufosq s/ pus B e'Jh. 11. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fSnk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 186. 3566. nci{`.

u "gJ h

ekw ebk ekwfB fJe ;[Bh. p/d ;k;sq Ghsfo nfs r[Bh.sk e' g[sq B nkr¤:k wkB?. :k s/ wks e'g fus mkB?. 1.

e[p[fX fpy? fdB[ o?fB rtkt?. wks fgsk e' dop[ b[Nkt?.r[zvB ;kE eo? r[iokBk. eos e[fpofs fg:s wd gkBk. 2.

sk e' Gqks d[fs: ;[G ekoh. i{g ofjs B eS{ d[oukoh.sk ;" B/j wks e' oj?. :k e" p/fr ;zxko' uj?. 3.

J/e fdt; ip ;' xo nk:'. ;'s Skgoh wkM sek:'.NfNnk dPko nkfr d? dJh. ;[s e' wks iokts GJh. 4.

wks g{s e" gqEw iok:'. o'fJ o'fJ ;G irs ;[Bk:'.nkfr brkfJ gkfB e" XkJh. w{oy pks B feBj{` gkJh. 5. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" ;sk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 187. 3571. nci{`.


d ' jo k

fJ;soh Bè pkD Bkb nrBh pzBQ eè T[Xo ~ Sv fdZsk. ;kfonK u'oK dkekb o{g sho T[Eè ik fgnk.7.

u "gJ hu'o w;kbK ibk eè T[Eè ik gJè. (fw;kbK s'I) pko{d ftu u`frnkVè

fvrè. (pko{d dè cND Bkb) sd jh ;koè u'o T[v rJè. G{wh T[sè ubD tkbènkekF-ukoh j' rJè.8.

pko{d dè T[vD Bkb u'o T[v rJè nsè ;koè nkekF ftu x[zwD brrJè. d; d; e'j d{o ik eè fvrè nsè jv r'vè nsè f;o (;G) ]sw j'rJ è .9.

fJe' jh tko u'o (;koè) T[v rJè. (T[BQK ftu'I) fJe th ihT[Idk Bpfunk. fJ; ufosq Bkb fJ;soh Bè T[BQK ~ wko fdZsk nsè Sb Bkb nkgDkxo puk fbnk.10.

fJ; Sb Bkb ;kfonK u'oK ~ wko eè fco nkgDè xo ~ nkJh. fJzdo,ftFD{, pqjwk, fFt (e'Jh th) j'tè, fJ;soh ufosq s'I e'Jh th pu BjhI ;edk.11.


u "gJ hekw ebk BK dh fJe fJ;soh ;[DhIdh ;h i' tèd Fk;sq ftu pj[s r[DtkB

;h. T[; dk g[Zso nkfrnk BjhI wzBdk ;h. fJ; bJh wksk ;dk fus ftueq'fXs ofjzdh ;h.1.

(T[j g[Zso) wkVh p[ZXh ftu jh fdB oks pshs eodk ;h nsè wkskfgsk dè XB ~ b[NkJh iKdk ;h. T[j r[zfvnK Bkb ;wK pshs eodk ;h nsèFokp gh eè wkVè ezw eodk ;h.2.

T[; dk d{ik Gok F[G eow eoB tkbk ;h. (T[j) i{Jè s'I ofjs ;h nsèe[M th d[okuko BjhI (eodk) ;h. T[; Bkb wksk ~ fgnko ;h nsè fJ;(e[g[Zso) ~ wko dèDk ukj[zdh ;h.3.

fJe fdB id T[j xo nkfJnk nsè Sgoh ftu ;[sk j'fJnk tèfynk.(Sgoh dè) d[nko dè fyVeè ~ nZr brk fdZsh. (fJ; soQK) g[Zso ~ wK Bè ;kVfd Zs k.4.

wK Bè gfjbK g[Zso ~ ;kfVnk (nsè fco) o' o' eè ;koè irs ~ ;[DkfJnk.(T[j Sgoh ~) nr brk eè gkDh b?D bJh Gih. fe;è th w{oy Bè fJ; rZb~ BjhI ;wfMnk.5.



u "gJ h

ezuB gqGk ikNik oj?. nfs d[fstkB skfj ir ej?.Gosk J/e gqEw fsB fe:'. o[fu:' B vkfo ck; jfB fd:'. 1.

e/fse fdBB n"o gfs efo:'. ;'T{ B o[fu:' eNkoh wfo:'.wk; fpy? n"o? gfs gk:'. ;'T{ d? e? fpy[ fsq: xk:'. 2.

u"E/ BkE BkfJek ehB'. sk ej jfB gzuw ej bhB'.Smt/ wkfo ;gsw' xk:'. n;Nw e? ;zr B/j brk:'. 3.

eow ekb ;'T{ Bfj Gk:'. iwXo GJ/ skfj fsB xk:'.fXqr fXqr ikfB irs fsj efo:'. jkjkeko ;GB T[ufo:'. 4.

ip fJj Gkfs ;[Bfs fsq: GJh. ikB[e fpB wko/ wo rJh.np j" io' BkE sB ikJh. fJB ;Gj{zB ufosq fdykJh. 5.

no[B p;sq Xo gkB upkJ/. b'r ;GB e' e{e ;[BkJ/.:" efj jkfE f;X"o/ rfj:'. ifop' ;kE BkE e? ufj:'. 6.

d ' j o k

;gs BkE fBi eoB jfB fe:' ;sh e' G/;.T{u Bhu d/ys sofB gkte fe:' gqt/;. 7.;gs BkE fBi[ jkE jfB n;Nw e" ro bkfJ.;G b'rB d/ys ioh Y'b fwqdzr pikfJ. 8. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" nmk;ht' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 188. 3579. nci{`.

d ' j o k

G{g ebk Bkwk oj? ;[sk ;kj eh J/e.nfXe dop sk e/ oj? dk;h oj? nB/e. 1.

u "gJ h

fw;oh e' jhok fsB fb:'. vfp:k fpy? vkfo efo fd:'.;kjijK ij ;Gk pBkJh. pjb p?fm fsj Uo f;XkJh. 2.

noX piko fpy? ip rJh. ;[zdo Bfoe fpb'es GJh.nfXe dop[ d? fBefN p[bk:'. fBi rkvh e/ ;kE brk:'. 3.


u "gJ hezuB gqGk BK dh fJe iZN dh Xh ofj`dh ;h. T[; ~ irs nfs ;[zdo

efjzdk ;h. T[; Bè gfjbK fJe gsh ehsk. T[j uzrk B bfrnk, ckjh gk eèwko fdZsk.1.

e[M e[ fdBK pkd j'o gsh eo fbnk. T[j th g;zd B nkfJnk nsèeNkoh wko eè wko fdZsk. (fJe) wjhBè pkd j'o gsh gqkgs ehsk. T[; ~ thfJ;soh Bè }fjo dè eè wko fdZsk.2.

T[; BkfJek Bè u"Ek gsh ehsk. T[; ~ wko eè gzitK eo fbnk. SètèI ~wko eè (fco) ;ZstK wko fdZsk. (fco) nZmtèI Bkb gqèw eoB brh.3.

ekb eow (tèy'), T[j th uzrk B brk. eNko wko eè T[; ~ th T[; Bèwko fdZsk. ;koè irs Bè fJj ikD eè T[; ~ fXekfonk. ;G b'eK Bè jk-jkeko wukfJnk.4.

id fJ;soh Bè fJ; soQK ;[fDnk sK wkB' fpBk wkfonK jh wo rJh.(;'uD brh) j[D w?I nkgDè gsh Bkb jh ;V woKrh nsè fJBQK ;kfonK ~ufosq ftyktKrh.5.

T[; Bè bkb p;sq XkoB eo eè gkB upkfJnk nsè ;kfonK b'eK ~ e{ee{e eè ;[DkfJnk. fJj efj eè T[; Bè jZE ftu ;zX{o b? fbnk nsè gsh Bkb;VBk ukfjnk.6.d ' j o k

;Zs gshnK ~ nkgDè jZEK Bkb wko eè (j[D) ;sh dk Gè; eo fbnk.T_¦¬funK BhftnK dè tèydè j'fJnK fJ;soh Bè nrBh (Gkt� fuyk) ftu gqtèFeo fbnk.7. ;Zs gshnK ~ nkgDè jZEK Bkb wko eè nsè nZmtèI ~ rb Bkbbrk eè, ;kfonK b'eK dè tèydè tèydè Y'b fwqdzfr tikT[Idh j'Jh ;V w'Jh.8.


d ' j o k

G{g ebk BK dh fJe Fkj dh g[Zsoh ofj`dh ;h. T[; e'b pj[s XB ;hnsè nBèe dk;hnK ofjzdhnK ;B.1.

u "gJ hT[; Bè fw;oh dk fJe jhok (pDk) fbnk nsè T[; ~ vph ftu pzd eo

fdZsk. fiEè FkjijkB ;Gk pDk eè (p?mk ;h), pfjb (p?b-rZvh) ftu p?m eèT[Xo ~ ub gJh.2.

id T[j pk}ko dè nZX ftu gj[`uh, (sK T[; Bè) fJe ;[zdo g[oF ~tèfynk. T[; ~ pj[s XB dè eè BèVè p[bkfJnk nsè nkgDh pfjb dè Bkb Bkbs'o fbnk.3.


ufbs ufbs oiBh gfo rJh. ;{oi Sg¤:' uzdq d[fs GJh.pjb fpy? rfj pkj uVk:'. ekw e/b fsj ;zr T[gik:'. 4.

i¤:' i¤:' pjb fjb'o/ ykt?. T[So/ fpBk eki jP? ikt?.by? b'r rkvh eo wko?. G/d nG/d B e'T{ fpuko?. 5.

Gkfy p?B s/ pjb XtkJh. ekw ohfs efo gqhfs T[gikJh.Gfo efo G'r pkw ;" ehB'. phu pikoB feBj{` uhB'. 6.

d ' j o k

e/b eos fJj uzubk sjk gj{uh nkfJ.;kjijK p?m/ ijk Bheh ;Gk pBkfJ. 7.

u "gJ h

fw;oh e/ jhok eo fb:'. b? jiofs e/ jkio fe:'.;kjijK fsj eS{ B uhB'. sh; jiko o[g?:k dhB'. 8.

fJj Sb ;" ;kjfj Sfb rJh. T[mh ;Gk nkts ;'T{ GJh.gzdqj ;j;q nkg[ fsq: bhB'. gzdqj ;j;q whs e' dhB'. 9.

d ' jo k

;kjijK Sfb whs ;" ekw eb'b ewkfJ.Xkw nkfB gj[us GJh ;fe:' B e'T{ gkfJ. 10. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" T[BkBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 189. 3589. nci{`.

u "gJ h

fJe fdB pkr uzubk rJh. jf; jf; puB pykBs GJh.;qh fBf; oki gqGk fsq: sjk. n?;h Gkfs T[ukfo:' T[jk. 1.

i" oki/ s/ pkfo fGokT{. ngBh MKN? ;G? w[zvkT{.sp fsq: j'v ;eb s[w jkoj[. fBi[ B?BB fJj ufos fBjkoj[. 2.

:" efj e? ;[G G/; pBk:'. d/t nd/tB e' fpowk:'.ufosq f;zx okik ip nk:'. ;[fB fJj puB uzubk gk:'. 3.


s[ofdnK s[ofdnK oks g? rJh. ;{oi v[p frnk nsè uzB dh ukBDh j'rJh. pKj geV eè (T[; g[oF ~) pfjb ftu uVQk fbnk nsè T[; Bkb ekw-eqhVk ehsh.4.

fiT[I fiT[I pfjb fjb'oè (fjue'bè) yKdh ;h (sK T[BQK dk) T[SbD s'IfpBk ezw j[zdk iKdk ;h. b'ehI ;wMdè fe pfjb @uhe® uhe®# eodh ;h, go GèdnGèd (dh rZb) e'Jh th ftukodk BjhI ;h.5.

T[; Bè p'b eè pjb ~ sè} ubtkfJnk nsè gqèw g{ote osh-eqhVk ehsh.T_; Bè ih Go eè fJ;soh Bkb ekw-eèb ehsh. pk}ko ftu fe;è Bè th B;wfMnk.6.d ' j o k

ekw-eqhVk eofdnK T[j fJ;soh T[Eè nk gj[`uh fiEè FkjijkB uzrhsoQK ;Gk brk eè p?mk ;h.7.

u "gJ h

(T[; Bè) fw;oh dk jhok jZE ftu fbnk nsè b? eè pkdFkj dè jk}oehsk. FkjijkB Bè T[; (jhoè) ~ B gSkfDnk nsè shj j}ko o[gfJnk dèfd Zsk.8.

fJ; Sb Bkb (T[j fJ;soh) pkdFkj ~ Sb rJh nsè ;Gk s'I T[m eènk rJh. (T[;) fJ;soh Bè gzdqjk j}ko nkg oy bJè nsè gzdqjk j}ko fwso~ dè fdZsè.9.d ' j o k

FkjijkB ~ Sb eè nsè fwso Bkb ekw-eqhVk eo eè nkgDè xo ftunk rJh. e'Jh th (T[; dè Gèd ~) B gk ;fenk.10.


u "gJ h

fJe fdB pkra ftu fJ;sohnK rJhnK nsè j; j; eè rZbK eoB brhnK.T[Eè fJe fBf; oki gqGk BK dh fJ;soh ;h. T[; Bè T_Eè fJ; soQK fejk�.1.

iè (w?I) okiè s'I gkDh GotktK nsè nkgDhnK ;kohnK MKNK T[; s'I w[BtktK.sd jè fJ;sohU! s[;hI ;kohnK Fos jko ikUrhnK. nkgDhnK nZyK Bkb(wèok) fJj ufosq tèfyU.2.

fJj efj eè T[; Bè ;[zdo Gè; pDkfJnk nsè dètfsnK sè d?Isk ~ (nkgDh;[`dosk Bkb) Gowk fdZsk. id ufosq f;zx okik nkfJnk sK fJ;sohnK BèfJj rZb ;[D bJh (Gkt� okiè dh nkwd dk gsk ub frnk).3.


p?m Mo'yk dJh fdykJh. okik oj/ o{g T[oMkJh.J/e pko fJj e" i" gkT{. iBw ;j;q br/ pfb ikT{. 4.

gm? ;juoh bJh p[bkJh. gqhfs ;fjs o; ohs[gikJh.npbk sp w[ofSs jP? rJh. gkfB gkfB T[uos w[y GJh. 5.

T[m efo nkg[ okt sp r:'. sk ej gkfB g:kts G:'.gkfB fgJ/ pj[o/ ;[fX GJh. oki? fcfo u[zpB fsj bJh. 6.

ip ;[fX w? npbk eS[ nkJh. pj[fo ekw eh e/b wukJh.d'T{ soB B e'T{ jko?. :" okik fsj ;kE fpjko?. 7.

pj[fo pkb fJj Gkfs T[ukoh. ;[B' okt s[w pks jwkoh.fsq: eh MKfN B w{zvh ikJh. p/d g[okBB w? ;[fB gkJh. 8.

jf; efo okt puB :" mkB¤:'. w? ng[B/ fi: ;ku B ikB¤:'.s? fsq: jw ;' M{m T[ukoh. jw w{zv?r/ MKfN fsjkoh. 9.

s/i n;s[ok J/e wzrk:'. fBi eo rfj e? okt ubk:'.sk eh w{zfv MKfN ;G vkoh. d? e? j;h uzubk skoh. 10.

d ' j o k

gkfB Gok:' okt s/ fBi[ eo MKfN w[zvkfJ.j'v ihs b/sh GJh fsB npbkB fdykfJ. 11. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" Bpt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 190. 3600. nci{`.

u "gJ h

J/e bj"o Sfsqik oj?. okfJ gqphB skfj ir ej?.ngqwkB fsj gqGk fpoki?. d/t iBfB e' bfy wB[ bki?. 1.

d ' j o k

J/e w[rb fsj BQks e? ohM¤:' nzr fBjkfo.frfo:' w{oSBk jP? XofB fpojk sB r:' wkfo. 2.

u "gJ h

Xkw nkB fJe ;yh p[bkJh. pks ;G? fsj sho iskJh.i" w' e" s{ skfj fwbkt?. ng[B/ w[y wkr? ;' gkt?. 3.

sp ;' ;yh Xkw fsj rJh. n?;' puB pykBs GJh.wksk s'fo p[bkts s' e". sk s/ gm? d:' j¤:k w' e". 4.


T[; Bè Mo'yè ftu p?m eè okiè ~ ftykbh fdZsh. okik T[; dè o{g T[sèw'fjs j' frnk. (okik wB ftu ;'uD brk fe) iè fJe tko w?I fJ; ~ gqkgseo btK sK j}ko iBw se (fJ; s'I) tkoBè iktK.4.

dk;h Gèi eè T[; ~ p[bk fbnk nsè gqhs ;fjs osh o; ~ g?dk ehsk.fJ;soh sd pèj'F j' rJh nsè w{zj'I gkDh gkDh efjD brh.5.

sd okik nkg T[m eè frnk nsè T[; ~ gkDh fgbkD brk. gkDh ghDBkb fco T[; ~ j'F nkJh nsè okiè Bè fco T[; dk u[zpD fbnk.6.

id T[j fJ;soh }ok j'F ftu nkJh sK fco ekw-eqhVk F[o{ eo fdZsh.d'tèI itkB ;B, e'Jh jko BjhI fojk ;h. fJ; soQK okik T[; Bkb owD eofojk ;h.7.

fco fJ;soh Bè fJ; soQK fejk--jè okiB! s[;hI wèoh rZb ;[D'. w?I tèdKg[okDK ftu ;[fDnk j? fe fJ;soh dh MKN w[zBh BjhI iKdh.8.

j; eè okiè Bè fejk fe fJ; rZb ~ w?I nkgDè wB ftu ;u BjhI wzBdk.jè fJ;soh! s{̀ w?~ M{m fejk j?. w?I sèoh MKN w[zBKrk.9.

(okiè Bè) fJe sè} T[;sok wzrtkfJnk nsè okiè Bè nkgDè jE ftu b?eè ubkfJnk. T[; dh ;koh MKN w[zB fdZsh. fJ;soh skVh tik eè j;h.10.

d ' j o k

(gfjbK) okiè s'I gkDh GotkfJnk (fco T[; dè) j^E'I MKN w[zBtkJh. T[BQKfJ;sohnK ~ ftyk eè Fos fis bJh.11.


u "gJ hbkj"o ftu fJe Ssqh-g[Zsoh ofjzdh ;h. T[; ~ ;koè gqphB okfJ nkydè

;B. T[; dh ;[zdosk pèfj;kph ;h fi; ~ tèy eè dètfsnK dhnK wKtK th wBftu bfis j[`dhnK ;B.1.d ' jo k

fJe w[rab T[; dk BjkD tèbè Foho tèy eè w'fjs j' frnk. fpoj'I (dkpkD) tiD ekoB (T[j) w{ofSs j' eè Xosh T[sè fvr fgnk.2.

u "gJ h

T[; Bè xo nk eè fJe dk;h (@;yh#) p[bkJh nsè T[; ~ ;koh rZb d;h.iè s{` w?~ T[; Bkb fwbk dètèI sK nkgDè w{zj wzfrnk (fJBkw) gqkgs eoèA.3.

sd T[j dk;h T[; dè xo rJh nsè fJ; soQK rZb eoB brh. sèoh wKs?~ p[bkT[Idh j?. fJ; bJh w?~ fJEè Gèfink j?.4.


:" ip puB skfj fsj efj:'. fwbp ;[sk wksk ;" ufj:'.v'oh fpy? skfj p?mkfo:'. do godB fdqV n?fu ;tkfo:'. 5.

sk e" fdq;fN eS{ Bfj nkt?. e[NBh uj? ijk b? ikt?.wks Bkw b? skfj f;XkJh. b? e? Xkw w[rb e/ nkJh. 6.

godk sjh T[xkok ikJh. sk; p/r ij ;/i ;[jkJh.pfj:k nkfB w[rb sp rjh. fus w? ufeqs uzubk ojh. 7.

w/o/ Xow b'g np G:'. s[oe nzr ;" nzr fGN:'.sk s/ eS{ ufosq pBkT{. ik s/ S{fN w[rb s/ ikT{. 8.

np nkfJ;[ s[wo' i" gkT{. ;G ;[zdo f;zrko pBkT{.pj[fo nkfJ s[w ;kE fpjko'. s[wo' fus e' ;'e fBtko'. 9.

d ' j o k

jko f;zrko pBkfJ e? e/b eo" st ;zr.pj[fo fsjko/ frqj p;" jP? s[w fsq: noXzr. 10.

u "gJ h

:" efj puB sjk s/ rJh. frqj e" nkfr brkts GJh.e[NBh ;fjs w[rb e" ikfo:'. pkb nkgB' Xow T[pkfo:'. 11. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fJe:kBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 191. 3611. nci{`.

d ' j o k

s/i f;zx okik pv' ngqwkB fij o{g.rkB ebk sk eh ;yh ofs e/ oj? ;o{g. 1.

u "gJ h

okik e' sk ;" fjs Gko'. dk;h s/ okBh efo vko'.i?;/ eo? o;kfJB e'Jh. sKp? ;" ;'Bk ;' j'Jh. 2.

n f V bo?fB fdBk fsj Xkw okt i{ nktJh.ekw e/b fB; fdB fs; ;zr ewktJh.dk; J/e go ;' dk;h nNefs GJh.j' gfs eh gqhfs fp;kfo sp? fus s/ dJh. 3.


id T[; Bè T[; ~ fJj rZb ejh, sK g[Zsoh Bè th wK ~ fwbDk ukfjnk.T[; ~ ;[ygkb ftu fpmk fbnk nsè dotk}è dè gofdnK ~ uzrh soQK e; eèp`BQ fdZsk.5.

T[; ~ e[M th B}o BjhI nk fojk ;h. ccèe[NDh GktèI T[; ~ fiEè ukjèb? ikJè. wK dk BK b? eè T[; ~ b? ubh nsè b? eè w[rab dè xo nk rJh.6.

T[Eè ik eè godk u[fenk fiEè sk; pèr ;èi T[sè vfNnk j'fJnk ;h. sdw[rab Bè nk eè (T[; dh) pKj geV bJh. (T[j) fJ;soh wB ftu j?okB ofjrJ h .7.

(;'uD brh fe) s[oe Bè nkgDè Foho Bkb wèok Foho S'j fbnk j?,(fJ; bJh) j[D wèok Xow GqFN j' frnk j?. fJ; eo eè e'Jh ufosq yèvK fi;Bkb w[rab (dè fFe`iè s'I) ]bk; j' iktK.8.

(w[rab ~ ;`p'fXs j' eè efjD brh�) iè j[D s[jkvh nkfrnk j'tè sK w?I;G soQK dè ;[zdo fFzrko eo btK. fco nk eè s[jkvè Bkb owD eoK nsès[jkvè fus dè d[y ~ d{o eo fdnK.9.d ' j o k

jko fFzrko eo eè s[jkvè Bkb eèb eoKrh. fco s[jkvè xo s[jkvhnoX`rBh pD eè t;Krh.10.

u "gJ hfJj efj eè (T[j) T[E'I ubh rJh nsè xo ~ (pkjo'I) nZr brk fdZsh.

(fJ; soQK) ccèe[NDh ;wès w[rab ~ ;kV fdZsk. fJ;soh Bè nkgDè Xow ~puk fbnk.11.


d ' j o k

sèi f;zx BK dk fJe tZvk okik ;h fi; dk o{g nfs ;[zdo ;h. T[; dhrkB ebk BK dh fJe dk;h ;h i' osh (ekw dèt dh gsBh) tKr ;[zdo ;h.1.

u "gJ h

okiè dk T[; Bkb pj[s gqèw ;h (fi; eo eè T[; ~) dk;h s'I okDh pDkfdZsk ;h. fitèI e'Jh fe;è o;kfJD Bkb sKpè ~ ;'Bk pDk fdzdk j?.2.

n f V b

oks fdB okik T[; dè xo nkT[Idk nsè fdB oks T[; Bkb ekw-eqhVkeodk. fJe dk; Bkb T[j dk;h nNe rJh nsè gsh (okiè) dh gqhs ~ sdfdb'I G[bk fdZsk.3.


fsb u[rBk go rkB ebk nNes GJh.fBqg eh gqhfs fp;kfo s[os fus s/ dJh.i' dk;h ;" gq/w g[oy[ e'T{ mkBJh.j' fXqr fXqr sk e" ;G jh b'e pykBJh. 4.

;zr dk;h e? dk; efj:' w[;ekfJ e?.;zr jwko/ ub' gqhfs T[gikfJ e?.ekw e/b efo ihj? eS{ B bhfi:?.j' rkB ebk i{ puB jwko' ehfi:?. 5.

T[m dk;h ;zr ubh gqhfs T[gikfJ e?.fBqg eh Uo fBjkfo B ojh bikfJ e?.i' dk;h ;" gq/w g[oy T[giktJh.j' nzs ;PkB eh fwqs[ wo? gS[sktJh. 6.

ukfo gjo w? ukfo e'; wkor ufb:'.i' ezdqg e' dqg j[s' ;G[ jh dfb:'.uj{` Uo Gqfw Gqfw s/ jh g[o nktjh.j' rkB ebk fsb u[rB B g?v' gktjh. 7.

nfXe ;qfws s/ GJ/ jkfo frfo e? go?.iB[e xkt fpB[ ehJ/ nkg jh s/ wo?.nfXe S[Xk ip brh d[j[fB e" nkfJ e?.j' sp dk;h ;" dk; efj:' d[y gkfJ e?. 8.

rkB ebk s[w go' ;[ p[fo ng[Bh eo'.yfo e' N[eok jkE jwko/ g? Xo'.dk; ip/ y?p? e" eS{ B gkfJ:'.j' nfXe e'g sp fus e/ fpy? pYkfJ:'. 9.

wko e{fN dk;h e' d:' pjkfJ e?.nkgB r:' cb u[rB wjk pB ikfJ e?.p/o Gys sk e" jfoiS fBjkfo:'.j' fsb u[rBk e' geo GS efo vkfo:'. 10.

pjs pjs dk;h ;fosk wfj sfj rJh.ijk nkfJ ;Pkoh fBqg eh fBe;s GJh.fBofy fgq:k okik fsj fb:' fBekfo e?.j' G/d nG/d B w{oy ;fe:' fpukfo e?. 11.

u "gJ h

dk;h ekY Bdh s/ fb:'. p?m sho n?;/ pu fe:'.fej fBfws e? j¤:k s? nkJh. ;' efj:? w[fj gqrN iskJh. 12.


fsb u[rBk (BK dè dk; T[sè) rkB ebk w'fjs j' rJh. (T[; Bè) okièdh gqhs s[os fdb'I G[bk fdZsh. i' e'Jh wod dk;h Bkb gqèw gk b?Idk j?, sKT[; ~ ;koè b'e fXZekodè jB.4.

dk;h ~ dk; Bè j; eè fejk fe gqèw ftef;s eo eè wèoè Bkb ub. ;k~e[M BjhI ukjhdk, p; ekw-eqhVk eo eè ihtKrè. jè rkB ebk! wèoh rZb wzBb ? .5.

gqèw t; j'Jh dk;h (T[; Bkb) T[m eè ub gJh nsè bik dh wkoh Bèokiè tb tèfynk se BjhI. i' wod dk;h Bkb gqèw brkT[Idk j?, T[j nzs ftugSskT[Idk j'fJnk e[^sè dh w"s wodk j?.6.

(T[BQK Bè) uko gfjoK ftu uko e'j g?Ivk wko fbnk. ekw dk i' xwzv;h, (T_;) ;koè ~ db fdZsk. u"jK gk;è x[zw x[zw eè (nkgDè) Bro ~ jh gosnkJè. rkB ebk nsè fsb u[rB o;sk B bG ;eè.7.

pj[s Ee ikD eo eè T[j jko eè fvr gJè, wkB' fpBk }]w ykfJnKnkg jh wo rJè j'D. id d'jK ~ pj[s G[y nkD brh sK dk;h ~ dk; Bèd[yh j' eè fejk�.8.

jè rkB ebk! s{̀ nkgDh :'Bh goè eo nsè (ykD bJh) ybQh dk N[eVkwèoè jZE T[sè oy. id dk; ~ ykD bJh e[M jk;b B j'fJnk sK T[j fusftu pj[s r[^;è j'fJnk.9.

(T[; Bè) wko e[N eè dk;h ~ (Bdh ftu) tjk fdZsk nsè nkg t^vè pBftu cb u[rD bJh ubk frnk. T[; ~ pèo yKfdnK Fèo (@jfoiS#) Bè tèfynknsè fsb u[rBk ~ geV eè yk fbnk.10.

dk;h Bdh ftu o[VQdh o[VQdh T[Eè ik gj[̀uh fiEè okiè dh ;tkoh fBebojh ;h. fgq:k ~ tèy eè okiè Bè T[; ~ eYtk fbnk. T[j w{oy e[M Gèd nGèdB ;wM ;fenk.11.

u "gJ hdk;h ~ Bdh ftu'A okiè (Bè eYtk) fbnk nsè e`Yè T[sè p?m eè fJ; soQK

rZb ehsh. (okiè Bè g[fSnk--) s{` fe; bJh fJEè nkJh j?I. fJj (;koh ftfEnk)w?~ ;gFN o{g ftu d;.12.


ip s[w ny/Nefj f;XkJ/. pj[ fuo G:' frqj e" Bfj nkJ/.s[w fpB[ w? nfsfj ne[bkJh. sk s/ pB rfjo/ w' nkJh. 13.

ip w? nfXe fsqyks[o GJh. gkfB fgtB ;fosk fYr rJh.fc;fb:' gkt Bdh w" goh. nfXe feqgk eo s[wfj fBeoh. 14.

d ' j o k

Bhu ;zr ehi? Bjh ;[Bj' whs e[wko.G/v g{fS Gkd" Bdh e' rfj T[sfo:' gko. 15.gkBh T[do sk e" Gfo:' dk; Bdh r:' vkfo.fpB[ gqkBB npbk GJh ;fe:' B fBqg phukfo. 16.cb GSs iSB rfj:' dk; Bk; e' ehB.dk;fB e? ;zr d';sh wfs efo:j[ wfs jhB. 17. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" pkBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 192. 3628. nci{`.

u "gJ h

fsodf; ebk J/e po Bkoh. u'oB eh nfs jh fjsekoh.ijk fe;{ ek dop[ sekt?. jhIr brkfJ sjk T[fm nkt?. 1.

jhIr pk; s;eo ij gkt?. fs;h m"o ej ;KfX brkt?.fsj mk oj? ;kj[ fJe Gkoh. fsqdf; ebk skj{ ;' fpjkoh. 2.

jhIr brkfJ fsq: u'o brkJ/. eos/ e/b ;kj[ fus nkJ/.sk ;" s[os ypfo fsq: eoh. whs fsjkoh wksqk joh. 3.

u'o u'o sp ;kj[ g[ekfo:'. noX nkgB' dop[ T[ukfo:'.d[j®nB skfj fjs{ efo wkB¤:'. w{oy G/d B ekj{ ikB¤:'. 4.

noX pkfN u'oB fsj dhB'. nkX' dop[ ;kj[ s/ bhB'.d[j{`nB skfj bfy:' fjsekoh. w{oy fe~ B pks fpukoh. 5.

u'o bkfJ gkjo{ irkJ/. fJj ufosq s/ d'T{ G[bkJ/.s;eo ej? jwkoh Bkoh. ;kj[ by¤:' w'oh fjsekoh. 6.



(dk;h Bè fejk-- jè okiB!) id s[;hI fFeko yèvD rJè ;" nsè pj[s ;wèIbJh xo BjhI gosè ;". sK s[jkvè fpBk w?I pj[s ftnke[b j' rJh ;K. fJ;bJh ;zxDè pB ftu nk rJh.13.

id w?I fgnk; Bkb pèjkb j' rJh sK gkDh ghD bJh Bdh dè e`Yè rJh.g?o fc;b frnk (nsè w?I) Bdh ftu fvr gJh. s[;hI pj[s feqgk eo eè Bdhftu' I eYtkfJnk.14.

d ' j o k

jè fwso oki e[wko! ;[D', Bhu dk edè th ;zr BjhI eoBk ukjhdk.(feT[Ife) Gèv dh g{S geV eè Gkd'I ftu (jVh j'Jh) Bdh ~ eh e'Jh gko eo;edk j?<.15. dk; (T[; dk;h ~) Bdh ftu ;[N frnk nsè T[; dk gèNgkDh Bkb Go frnk. (fi; eo eè) fJ;soh wo rJh, go okik fJ; ~ ftukoB ;fenk.16. cb yKdè dk; ~ Fèo (@iSB#) Bè geV eè BFN eo fdZsk. fJ;bJh jè wsjhB'! dk;K Bkb d';sh B eo'.17.


u "gJ h

fsod; ebk BK dh fJe T_sw fJ;soh ;h i' u'oK dh pj[s fjsekoh;h. fiEè fe;è dk XB tèydh, T[Eè fjzr brk eè nk iKdh.1.

fiEè fjzr dh tk;Bk u'oK ~ fwbdh, T[Eè nk eè ;zBQ brk b?Idè. T[Eè fJepj[s tZvk Fkj ofjzdk ;h. fsod; ebk T[; Bkb owD eodh ;h.2.

(T[; Bè Fkj dè xo) fjzr brk eè fco u'o brk fdZsè (Gkt u'oK s'I ;zBQwotk fdZsh) nsè eèb-eqhVk eodh ~ Fkj dk fXnkB nk frnk (noEks�Fkj dh u'oh dk uèsk nk frnk). T[; ~ MN ]po eo fdZsh fe jè fwso! sèokXB b[fNnk frnk j?.3.

sd Fkj Bè @u'o u'o# efj eè o"bk gkfJnk nsè nkgDè nZXè XB (dè puikD dh rZb th) efj fdZsh. d'jK Bè T_; (fJ;soh) ~ fjs{ eo eè ;wfMnknsè fe;è w{oy Bè Gèd ~ BjhI ;wfMnk.4.

nZXk XB T[; ~ u'oK Bè tzvk fdZsk nsè nZXk XB Fkj s'I b? fbnk. d'jKBè T[; ~ (nkgDk) fjsekoh ;wfMnk. fe;è w{oy Bè rZb ~ B ;wfMnk.5.

(gfjbK Fkj dè xo) u'o brk fdZsè (nsè fco) gfjoèdko irk fdZsè.fJ; ufosq Bkb d'tèI Gowk fdZsè. u'o efjzdè ;B fe fJj ;kvh fJ;soh j? nsèFkj ;wMdk ;h fe wèoh y?o]Pkj j?.6.

d ' j o k

uzubkB e/ ufos e" ;es B e'T{ gkfJ.tj ufosq sk e" by? ik e/ ;¤:kw ;jkfJ. 7. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" fsokBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 193. 3635. nci{`.

d ' j o k

d/tokB jzv{o e' okik J/e oj?.Bkok e' j'Sk xB' ;G ir skfj ej?. 1.J/e fd;kfoB ;" oj? sk eh gqhfs ngko.fsB B p[bk:' Xkw e' nkg[ r:' fp;zGko. 2.

n f V b

ip nk:' fBqg Xkw fd;kfofB ikfB:'.fBi[ gfs ;" ;G jh fsB G/d pykfB:'.yks fpy? okik e' rfj fsB vkfo:'.j' gefo gkBjh jkE pj[s fpfX wkfo:'. 3.

gqEw e/b efo fBqg e" Xkw p[bkfJ:'.pBh B sk ;" gfs ;' G/d iskfJ:'.gfBB wkfo ys vko T[go eKNk dJ/.j' fus w" sqk; fpukfo g[oy[ fsq: Gfi rJ/. 4.

u "gJ h

gqks ;G? y'iB fBqg bkr/. okfBB ;fjs ;'e nB[okr/.yfs:k go/ okt i{ gkJ/. sj s/ ekfY Xkw b? nkJ/. 5. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsqnk ufosq/ wzsqh G{g ;`pkd/ fJe ;" u[okBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 194. 3640. nci{`.

d ' j o k

B"e'Nh wotko e/ i;tzs f;zx Bo/;.ik eh wkBs nkfB ;G ox[pz;h;Po d/;. 1.

u "gJ h

wkBwsh fsj eh po Bkoh. iB[e uho uzdqwk fBekoh.fpsB gqGk d{ih fsj okBh. ik ;w byh B feB{` pykBh. 2.


d ' jo k

fJ;sohnK dè ufosq ~ e'Jh th gk BjhI ;fenk. T[jh fJBQK dè ufosq ~;wM ;edk j?, fi; dè gowkswk ;jkfJe j'D.7.


d ' j o k

dètokB BK dk jzv{o dk fJe okik ;h. ;kok irs T[; ~ BkVè dk j"bk;wMdk ;h (Gkt� ekwh o[uh tkbk jh ;wMdè ;B).1. T[; dh fJe godè;DBkb pj[s gqhs ;h. T[; ~ xo B p[bkfJnk, ;r'I nkg jh pè;wMK tKr (T[;dè xo) ubk frnk.2.

n f V b

id godè;B Bè okiè ~ xo nkfJnk ikfDnk sK nkgDè gsh ~ ;kokGèd d; fdZsk. T[; Bè okiè ~ cV eè N'Jè ftu ;[N fdZsk nsè jZE ftu i[shgeV eè uzrh soQK wkfonk.3.

gfjbK okiè Bkb xo p[bk eè ekw-eqhVk ehsh. T[; Bkb (fe;è r^b'I) BpDh sK gsh ~ Gèd d; fdZsk. (T[; ~) i[shnK Bkb wko eè nsè N'Nè ftu;[N eè T[go ezvè (e`fvnK tkbè Skgè) oy fdZsè. wB ftu voè j'Jè wod nsèfJ;soh (d'tèI) Gi rJè.4.

u "gJ h

;tèo j'D sè ;koè okiè ~ y'iD brè. okDhnK ;wès (;koè eowukoh);'r ftu d[yh j' rJè. (T[BQK Bè) okiè ~ N'Jè ftu fgnk tèfynk. T[E'I eY eèxo b? nkJè. 5.


d ' j o k

wkotko B"e'Nh dk i;tzs f;zx BK dk okik ;h fi; dh ;koè ox{tzFhokiè nXhBrh ;theko eodè ;B.1.

u "gJ h

wkBtsh T[; dh ;[zdo fJ;soh ;h. wkB' uzdqwk ~ uho eè eYh j'tè.fpsB gqGk BK dh T[; dh d{ih okDh ;h. fi; torh j'o e'Jh B tèyh rJh ;h,B ;[Dh rJh ;h.2.


ekpb do' pzd ip G:'. fbfy n?;/ yK who gm:'.ntozr p'fb i;tzsfj bhB'. stB? m"o G/fi e? dhB'. 3.

n f V b

S'fo ijkBkpkd sjk i;tzs r:'.i' e'T{ :keh G:' ;zxkos fsj G:'.nkfJ fwfb:' sk e" ;' fb:' T[pkfo e?.j' vzfv:k pzr;skB gmkB ;zxkfo e?. 4.

iht nBwB' fese fdBB sk e' G:'.sk s/ i;tzs f;zx fBqgfs ;[o g[o r:'.dq[wfs djB nX¤sw gqGk sj nkfJ e?.j' so[fB fJs¤:kfde fsq: ;G ioh pBkfJ e?. 5.

vhe nrfB eh T[mh okfB:B :" fe:'.Bw;eko efo ;gs gqdfSB e" fd:'.e{fd e{fd efo goh Bo/o BukfJ e?.j' iB[e rzr e/ wkM ngSok nkfJ e?. 6.

d ' jo k

fpsB ebk d[fswkB wfs ubh ioB e/ eki.d[or dk; ;[fB rfs fs;? okfy:' e'fN fJbki. 7.w/Vs/; Eko/ T[do ;[fB okBh ww p?B.w? B fwb" jiofs sB? ik;K ngB/ n?B. 8.

u "gJ h

sp jkvh gfs ;" Bfj ioh. bfoeB eh nk;k fi: Xoh.S'fo fg;"o fdbh e" nkJ/. ;fjo bj"o g{s d' ikJ/. 9.

ip okBh fdbh w" rJh. jiofs e" n?;h ;[fX GJh.;'T{nB efj:' fJB? w[fj dhi?. s[w wB;p i;tzs e' bhi?. 10.

ofB:B e' ;T{nB Bfj d:'. jiofs ;?B gmkts G:'.oBS'o? fJj Gkfs T[uko'. Bo e' G/; ;G? s[w Xko'. 11.

ykB g[bkd ip? ufV nkJ/. sp ofB:B :" puB ;[BkJ/.jw? Bri ;?Bk w" dhi?. fjzd{ Xow okfy efo bhi?. 12.


id'I ekpb dk dok (t?ohnK Bè) pzd eo fdZsk sK who ]kB Bè (pkdFkj~) fJ; soQK fby Gèfink. n"ozr}èp Bè i;tzs f;zx ~ p[bk fbnk (nsè T[;~) T[; irQk tb Gèi fdZsk.3.

n f V b

i;tzs f;zx ijkBkpkd ~ Sv eè T[Xo frnk. i' th e'Jh pkrah j'fJnk,T[; ~ wko fdZsk. i' T[; ~ nr'I (nXhBrh dè Gkt Bkb) nk eè fwbdk, T[;~ puk b?Idk. T[; Bè vzvhnk nsè pzr;skB dè gmkDK dh wko eè (;\kJh eofd Zsh).4.

T[; dk eJh fdB ih ]okp fojk (noEks� phwko fojk) fi; eo eèokik i;tzs f;zx ;tor ~ ubk frnk. dq [wfs djB nsè nX¤sw gqGkT[Eè nk eè nsè j'o fJ;sohnK Bkb ob eè ;kohnK (okiè Bkb) ;sh j'rJ hn K .5.

(id) nZr dh bkN (@vhe#) T[mh sK okDhnK Bè fJzi ehsk. ;Zs gqdZSDkdè eè Bw;eko ehsk. fco jZEK ftu Bkohnb T[SkbdhnK j'JhnK (nrBhftu) e[d e[d eè ik gJhnK. (fJzi gqshs j[zdk ;h) wkB' ngZSoktK Bè rzrkftu SkbK wkohnK j'D.6.

d ' j o k

fpsB ebk nsè d[fswkB wfs th ;VB bJh ubhnK. d[or dk; Bè fJj;fEsh ;[D eè pj[s :sBK Bkb T[BQK ~ o'e fbnk (Gkt� puk fbnk).7. jèokDh! wèoh rZb ;[D'. wkotkV dk (j'D tkbk) okik s[jkvè gèN ftu j?. (T[jefjD brh) w?I pkdFkj ~ BjhI fwbKrh nsè nkgDè xo iktKrh.8.

u "gJ h

sd jkvh (okig{s okDh) gsh Bkb B ;Vh nsè bVfenK dh nk; wBftu oy bJh. fgFkto ~ Sv eè fdZbh tb ub gJhnK. bkj"o Ffjo ftu nkeè d' g[ZsoK ~ iBw fdZsk.9.

id okDh fdZbh gj[zuh sK pkdFkj ~ fJ; dk gsk br frnk. (sKpkdFkj Bè) ;kT{nK ~ fejk fe fJBQK (okDhnK) ~ wèoè jtkbè eo fdU nsès;hI i;tzs f;zx dk o[spk ;zGkb bt'.10.

;kT{nK Bè okDhnK B fdZshnK sK pkdFkj Bè (T[BQK fgSè) ;?Bk uVQkfdZsh. oDS'V Bè fJ; soQK fejk fe s[;hI ;kohnK wodktK Gè; Xko bt'.11.

id g[bkd ]kB uVQ eè nk frnk sd okDhnK Bè fJ; soQK puB ;[DkJè.;k~ Bri (gjkVh) ;?Bk dè jtkbè eo fdU sK i' n;hI (nkgDè) fjzd{ Xow ~puk ;ehJè.12.


BktB e" ;[G tko' fd:'. pkbB ;fjs d/; wr[ fb:'.oig{sB o{wkb fcokJ/. jw fwbB/ jiofs e" nkJ/. 13.

fsB e" feBh B u'fN ubkJh. fJj okBh jiofs gj nkJh.s[ge sb' s? ip? T[po/. sp jh ekfY feqgkB? goè. 14.

i"B? ;{o ;o'jh pj?. i?p' fNe? B pyso oj?.J/e? sho J/e n;tkok. J/e? xkfJ J/e ri Gkok. 15.

ik go go? yVr eh Xkok. iB[e pj/ fpoS go nkok.efN efN ;[GN XofB go gojh. uNgN nkfB ngSok pojh. 16.

d ' j o k

oBS'o? ox[BkE f;zx ehB' e'g ngko.;kj Mo'yk e/ so/ pkjs G/ jfE:ko. 17.

G[izr Szd

ej{` X'g pKe? ej{` pkB S{N?. ej{` pho pkBhB e/ pesq N{N?.ej{` pki wko/ rikoki i{M?. eN/ e'fN i'Xk Bjh iks p{M/. 18.

n f V b

ykfJ Nkfe nkc{n? oki ;G fof; Go/.g';s GKr ;okp gkB efo nfs bo/.;kj Mo'yk so? ufosq fdykfJ e?.j' oBS'ok ;[o b'e rJ/ ;[y gkfJ e?. 19.

oBS'ofj ox[BkE fBofy efo fof; Gfo:'.sk s/ s[o? XtkfJ ikfJ db w? gfo:'.ik e" pj? ;o'jh oj? B pki go .j' fro? w{oSBk ykfJ s[os ;' G{fw go. 20.

XfB XfB n"ozr;kj fsB? Gkys G:'.x/oj[ fJB e" ikfJ dbfj nkfJ; d:'.i' n?;/ d' uko n"o GN Xktjh.j' pze bze rV ihfs fSfBe w' b¤:ktjh. 21.


fJFBkB eoB dk G[bktk dè eè pkbeK ;wès (T[BQK Bè nkgDè) dè; dko;sk gefVnk. sd okig{sBhnK Bè o[wkb fcokJè fe n;hI pkdFkj ~ fwbDbJh nkJhnK jK.13.

T[BQK T[sè fe;è Bè jwbk B ehsk. (nsè ;wfMnk fe) fJj okDh pkdFkje'b nkJh j?. id fJj pzd{eK dh wko s'I fBeb nkJhnK, sd jh feqgkBK eYeè g? rJhnK.14.

fi; th ;{owè T_sè sbtko ubkT_IdhnK ;B, sK B b'jè dè ec (@i?p'#)fNedè ;B nsè B jh etu. fJe ;tko bJh fJe sho nsè fJe t^vè jkEhbJh (feogkB dk) fJe }]w (ek\h ;B).15.

fi; T[sè th sbtko dh Xko g?Idh ;h. (fJzi gqshs j[zdk ;h) wkB' fpqST[sè nkok ub fojk j'tè. ;{otho eN eN eè Xosh T[sè fvr ojè ;B. (nsèT[BQK ~) MNgN nk eè ngZSoktK to ojhnK ;B.16.

d ' j o k

oDS'V nsè ox[BkE f;zx Bè pj[s eq'X ehsk. pkdFkj dè Mo'yè jèmKjfEnko ubkT_D brè.17.

G[izr Szd

fesè ;[`do sbtkoK ubdhnK ;B nsè fesè pkD S[Ndè ;B nsè fesèpkDK tkbè ;{ofwnK dè etu N[^Nè j'Jè ;B. fesè x'Vè wkoè rJè ;B nsè fesèt^vè jkEh i{Mè gJè ;B. pèF[wko :'Xè eNè gJè ;B, fiBQK dh frDsh BjhI ehshik ;edh ;h.18.

n f V b

uko wk;è n\hw yk eè ;koè okiè eq'X ftu nk rJè. g';s, Gzr nsè Fokpdk ;ètB eo eè ]{p bVè. pkdFkj dè Mo'yè jèmK ufosq ftyk eè oDS'V ;[yg{ote ;tor ~ ubk frnk.19.

oDS'V ~ (wfonk) tèy eè ox{BkE pj[s o'j ftu nk frnk. fJ; bJhx'Vè ~ Gik eè db ftu gj[`u frnk. fi; ~ sbtko tidh ;h, T[j x'Vè T[sè;tko BjhI ofj ;edk ;h. T[j s[os w{ofSs j' eè Xosh T[sè fvr g?Idk; h .20.

T[BQK ~ tèy eè n"ozr}èp th XzB XzB efjD brk. (nsè nkgDh) ;?Bk ~nkfrnk fdZsh fe fJBQK ~ ik eè xèo bt'. iè fJj' fijè d' uko ;{owè nk gJèsK T[j bzek dè ;[zdo febQè ~ th fSD ftu fis fbnkT[Drè.21.


jkfe jkfe efo wjk pho ;{ok XJ/.fmbk fmbh pofSB ;" eos sjk GJ/.eVkeVh w?dkB wuk:' nkfJ eo.j' Gkfs Gkfs pkfdsq nB/e pikfJ eo. 22.

u "gJ h

s[wb i[X wus sj G:'. b? ox[BkE ;?B ;w[j:'.Gkfs Gkfs ;' pi/ Brko/. y/fs wzfv ;{owk jekoè. 23.

rfj rfj ;;sq ;{owk XkJ/. d/t nd/t fpb'eB nkJ/.ik go d'fJ eozXo Xo?. J/e ;[GN s/ d' d' eo?. 24.

ik e? nzr ;o'jh pjh. sk eh rqht ;zr Bfj ojh.ik e? bfr:' e[jes' pkBk. gbe J/e w? si? gokBk. 25.

ik e? xkfJ r[oi e' bkfr:'. sk e' gqkB d/j sfi Gkfr:'.jkjkeko gyfo:k eojh. okm"oB e/ gkb/ gojh. 26.

;t ? : k

nkfB go/ fof; mkfB om"o uj{` fd; s/ eo nk:[X bhB/.pho eo'foB e/ f;o s'fo ;[ jkEB e' jbekfjB dhB/.o[zv go/ ej{` s[zv fBqgkB e/ M[`v j:kB e/ iks B uhB/.ezpo e/ pj[ Nzpo nzpo nzpo ShfB fdrzpo ehB?. 27.

u "gJ h

n?;h Gkfs ;[ GN pj[ wko/. ox[BkE' ;[o b'e f;Xko/.;Pkfw eki e/ gqBfj fBpkfj:'. jfv:fj g[o/ i'X gj[uk:'. 28.

d ' j o k

nfs pfo e? Gkoh i[M¤:' sBe B w'fo:' nzr.;[ efp ekb g{oB G:' sp jh eEk gq;zr. 29. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ fJe ;" gukBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s. 195. 3669. nci{`.

u "gJ h

uzdqg[oh Broh fJe ;[Bh. ngqfsw ebk okBh pj[ r[Bh.nziB okfJ fpb'e¤:' ip jh. jonfo ;o wkfo:' fsj sp jh. 1.


;{owè bbekoè wko wko eè nrè tX ojè ;B. pofSnK Bkb T[Eè XZewXZeheo ojè ;B. (T[BQK Bè) nk eè eVkeèdko :[ZX wuk fdZsk j? nsè GKs GKs dènBèe tkiè tik fdZsè.22.

u "gJ h

T[Eè xw;kB :[ZX j'fJnk. ox{BkE ;?Bk b? eè ;kjwDè nk vfNnk. GKsGKs dè Brkoè tiè. :[ZX wuk eè ;{owè fJe d{iè ~ tzrkoB brè.23.

F;sq geV geV eè ;{owè (:[ZX bJh) d"Vè. dètsè nsè d?Is (izr ~)tèyD bJh nkJè. fi; T[sè d'jK jZEK ftu XkoB eo eè (sbtko) wkodè, sKfJe ;{owè dè d' d' eo fdzdè.24.

fi; dè Foho T[sè sbtko ub rJh, T[; dh rodB Bkb BjhI ojh. fi;~ F{edk j'fJnk pkD brdk, T[j fJe gbe ftu gqkD Sv iKdk.25.

fi; ~ r[oi dk tko tidk, T[; dh dèj ~ gqkD Sv eè Gi iKdè. x'V;tko jkjk-eko wuk ojè ;B. (T[BQK dk) okm"o okig{sK Bkb gkbk g? frnk; h .26 .;t ? : k

okm"o jZEK ftu jfEnko b? eè nsè o'j Bkb Go eè u"jK gkf;nK s'I nkgJè. eo'VK ;{ofwnK dè f;o s'V eè jkEhnK ~ xèo (@jbekfjB#) fbnk. fesèokfinK dè f;o gJè jB nsè fesè XV nsè x'fVnK dè fesè M[zv gJè ;B fiBQK~ gSkfDnk se BjhI ik ;edk. d[FkfbnK (@ezpo#) dè pDè ;?fBe p;sqK (@N`pon`po#) ~ y'j eè nzpo jhB (@fdrzpo#) ehsk ik fojk ;h.27.u "gJ h

fJ; soQK pj[s ;koè ;{owè wko eè ox{BkE f;zx ;tor ~ ubè rJè.;[nkwh dè ezw dè gqD ~ fBGkfJnk nsè okig{sDhnK (@jfv:fj#) ~ i'Xg[ogj[ `uk fdZsk.28.d ' j o k

pj[s pb g{ote t^vk (;{owk) i{M wfonk nsè }ok th (:[ZX-G{wh ftu'I)nzr BjhI w'fVnk. eth ekb (efjzdk j?) (noEKso� eth nB[;ko) T_d'I jheEk gq;zr g{ok j' frnk.29.


u "gJ huzdqg[oh BK dh fJe Broh ;[DhIdh ;h. (T[E'I dh) ngqfsw ebk BK dh

okDh pj[s r[DtkB ;h. (T[; Bè) id'I jh nziB okfJ ~ tèfynk sd'I jh T[;~ fFt dè t?oh (ekw dèt) Bè sho wkfonk.1.


sk e" Xkw p'fb efo fb:'. ekw e/b sk ;" fdqV fe:'.pj[fo iko fJj Gkfs T[uko'. fifB wfs bfy gfs jB? s[wko/. 2.

fsq:' tku

s[w fus w? Bfj sqk; pYkt'. jw ;" fdqV efo e/b ewkt'.w? s[fj J/e ufosq fdy?j". sk s/ s[wo' ;'e fwN?j". 3.

d ' j o k

gfs d/ys s' ;" ow" frqj e' dop[ b[NkfJ.fBqg e' ;h; M[ekfJ j" grB fsjko/ bkfJ. 4.

u "gJ h

s[w ;G i'r G/; e" eo'. w'oh ejh ekB w? Xo'.w{e wzsq eS[ :kfj f;yktj[. ik s/ :k e' r[o{ ejktj[. 5.

sp fsB ekw iko ;'T{ fe:'. w{e wzsq okik e' fd:'.nkgB sk e" r[o{ ejk:'. G/d nG/d okt Bfj gk:'. 6.

ip okik nzsj g[o nkJ/. sp okBh :" puB ;[BkJ/.r[o i[ Gqwkt? okfJ B Gqfw:?. Gbh p[oh r[o eo/ ;[ Sfw:?. 7.

i' r[o frqj e' dop[ u[okt?. ;"e fsq:k sB e/b ewkt?.i' e[fg eo? yVr e' tkok. i' f;y Gqws bj? ;' wkok. 8.

fiB B? wzsq eS{ fij d:'. fsB r[o w'b f;y e' b:'.GrfB wks i" ows fBjoh:?. ;h; M[ekfJ o'; Bfj eoh:?. 9.

d ' j o k

;Gk gop Ghso ;[Bh iw eh eEk o;kb.p¤:k;kf;B ;[e pesq s/ ;' s[fj ej" T[skb. 10.iw okik fofy J/e e' xo w? fe:' g:kB.wks GrfB fofy pkb ;" ofs wkBh o[fu wkB. 11.

u "gJ h

ip fofy ufb ng[B/ frqj nk:'. fsq: ;" ows g[oy bfy gk:'.Xow fpuko B fsj eS[ efj:'. fsj gr wkE S{nktB ufj:'. 12.

f;o w" uoB S[ns Xo ofj:'. XzB¤: XzB¤: sk e" iw efj:'.w? j" ekb irs fij xk:'. s/o' Xow fpb'eB nk:'. 13.


T[; ~ xo p[bk fbnk nsè T[; Bkb uzrh soQK ekw-eqhVk ehsh. fco:ko Bè fJ; soQK fejk fe fesè sèok gsh w?~ tèy eè wko B dètè.2.

fJ;soh Bè fejk�

s[;hI fus ftu vo B wzB' nsè wèoè Bkb uzrh soQK osh-eqhVk eo'. w?Is?~ fJe ufosq d;Krh fi; Bkb s[jkvk d[y d{o eo fdnKrh. 3.

d ' jo k

gsh dè tèydè j'fJnK sèoè Bkb owD eoKrh nsè xo dk XB b[NkfdnKrh. w?I okiè dk f;o sèoè g?oK T[sè M[ektKrh.4.

u "gJ hs[;hI wèoh rZb ezB ftu gkU nsè i'r dk ;kok Gè; Xko bt'. e[M e[

r[gs (@w{e#) wzso okiè ~ f;yk fdU. fi; eo eè (s[;hI) T[; dè r[o{ nytk;e ' .5.

sd :ko Bè T[jh ezw ehsk nsè okiè ~ r[gs wzso fdZsk. nkgDè nkg~ T[; dk r[o{ nytkfJnk. okik Gèd nGèd e[M th B ;wM ;fenk.6.

id okik oDtk; ftu nkfJnk. sd okDh Bè fJ; soQK fejk� jè okiB!iè r[o{ e[M GowkT[Dk ukjè, sK GowDk BjhI. r[o{ iè e'Jh wkVh uzrh rZb eoèsK T[; ~ fywk eo dèDk.7.

iè r[o{ xo dk XB u[ok btè. (iK) F"e Bkb fJ;soh Bkb eèb eoè, (iK)eq'X eo eè yVr dk tko eoè, (sK) i' f;Zy Gowk frnk, ;' wkfonk frnk.8.

r[o{ Bè iè e[M wzso fdZsk j? sK T[; f;Zy ~ r[o{ Bè w[Zb b? fbnk j?. (ièT[; ~) wK G?D Bkb G'r eofdnK tèy bJhJè sK f;o BhtK eo eè o'; Behsk ikJè.9.d ' j o k

(@wjkGkos# dè) ;Gk got ftu :w dh fJe o'ue eEk ;[Dh j?. (jèokiB!) fpnk; dè nk;D (T[sè p?mè) ;[edèt dè w{zj (s'I ;[D eè) j[D s[jk~ibdh efjzdh jK.10. iw okik fJe foFh dè xo frnk. (T[; Bè) foFh dhwK, G?D nsè fJ;soh Bkb o[uh g{ote osh-eqhVk ehsh.11.

u "gJ hid foFh (pkjo'I) ub eè nkgDè xo nkfJnk sK (nkgDh) fJ;soh Bkb

fJe g[oF ~ G'r eofdnK tèfynk. Xow nB[;ko (nfsEh dh ;ètk eoB dkeosZt) ftuko eè T[; ~ e[M B fejk. (;r'I) T[; dè uoBK Bkb (nkgDk) wZEkS 'jDk ukfjnk.12.

f;o ftu (T[; dè) uoB S'jkJh oyè. iw Bè T[; ~ XzB XzB fejk. (jèfoFh!) w?I ekb jK fi; Bè ;koè irs ~ wkfonk j?. (w?I sK) sèok Xow tèyDnkfJnk ;K.13.


;[Bs j[s" s?;' s[fj d/fy:'. Xow ;eb s[wo" nto/fy:'.s'o/ fpy? egN eS[ Bkjh. :" w? bfj:' ;ku[ wB wkjh. 14.

d ' j o k

fBoy ;ssk fpgq eh wB w? w'd pYkfJ.fi:B w[efs sk e" fd:' ekb dkB po dkfJ. 15.fBqg e" gqEw gqp'X efo ikofj b:' p[bkfJ.gqrfN ykN v;tkfJ e? G'r fe:' ;[y gkfJ. 16.

u "gJ h

sp b" nkg okt i{ nk:'. fsq: ;" ows iko bfy gk:'.eEk ;zGkfo tj? u[g ofj:'. fsB e" e'g puB Bfj efj:'. 17.

uoB S[nB sk e/ fus ufj:'. t?;fj iko Gis fsq: ofj:'.sp :" ikfo ekfY efo fd:'. w{oy ;h; B¤:kfJ efo r:'. 18.

iV ikB¤:' w[fj r[o{ Gqwk:'. G/d nG/d eS{ Bfj gk:'.fJj ufosq npbk Sfb rJh. ofs efo wkE fNekts GJh. 19.

d ' j o k

gfs d/ys ofs wkfB e? fBqg e' wkE fNekfJ.XB dhB' ;G gqhswfj n?;/ ufos fdykfJ. 20. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ fJe ;" fSnkBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 196. 3689. nci{`.

u "gJ h

fsq: oBozr wsh fJe efj:?. sk ;w nto B okBh bfj:?.ngqwkB fsj gqGk fpoki?. ik e' fBoy uzdqwk bki?. 1.

J/e d[or fsB pv" sek:'. :j? okfB:fj wzfsq T[gik:'.v'ok gku ;jz;q ;tko/. sk w? g[oy gku ;? vko?. 2.

eS{ nkg e" sqk; isk:'. J/e d{s dq[r;kfj gmk:'.mT[o ephbB e" j¤:k gkT{. w? s[oeB ;" yVr pikT{. 3.

s/ ;[fB p?B G{fb J/ rJ/. rV w? g?mB v'ok dJ/.e'N dPko e/ ip? T[so/. sp jh ekfY feqgkB? go/. 4.


fi; soQK dk (w?I s?~) ;[fDnk j?, T[;è soQK dk jh tèfynk j?. (w?I) sèoè;koè Xow ~ nB[wkB eo fbnk j?. sèoè ftu fe;è fe;w dk egN BjhI j?.fJj rZb w?I wB ftu ;u eo eè wzB bJh j?.14.d ' j o k

pqkjwD (foFh) dh ;ukJh tèy eè nsè wB ftu gq;zB j' eè ekb Bè T[;~ ihtB-w[es j'D dk todkB fdZsk.15. (okDh Bè) okiè ~ ;wMk eè :ko ~p[bk fbnk nsè ;G dè ;kjwDè wzih ftStk eè (:ko Bkb) ;[y g{ote G're h s k . 1 6 .

u "gJ hsd se okik nkg nk frnk nsè fJ;soh Bkb :ko ~ owD eofdnK

tèy fbnk. eEk ~ :kd eo eè T[j u[g fojk nsè T[; ~ eq'X tkbk e'Jh FpdB fejk.17.

T[; dè uoBK ~ S'jD dh fJZSk eoB brk nsè :ko T[;è soQK fJ;sohBkb G'r eodk fojk. sd :ko Bè T[; ~ pkjo eY fdZsk. w{oy f;o fBtkeè ubk frnk.18.

w{oy Bè ;wfMnk fe w?~ r[o{ Bè GowkfJnk j? nsè Gèd nGèd ~ e[M B;wfMnk. fJ; ufosq Bkb fJ;soh Bè okiè ~ Sb fbnk nsè osh-eqhVk eo eè(T[; s'I) wZEk fNetk fdZsk.19.d ' jo k

gsh dè tèydè j'fJnK (:ko Bkb) ekw-eqhVk eo eè okiè s'I wZEkfNetkfJnk. fJ; soQK dk ufosq ftyk eè gqhsw ~ pj[s ;kok XB fdZsk.20.

fJEè ;qh ufos'gkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 196tèI ufosq dh ;wkgsh,;G F[G j?. 196. 3689. ubdk.

u "gJ hoBozr wsh BK dh fJe fJ;soh d;hIdh ;h. T[; torh e'Jh j'o okDh BjhI

;h. T[; dh pj[s nfXe ;[zdosk ;h fi; ~ tèy eè uzdqwk th bikT[Idk ;h. 1.T[; Bè fJe pj[s tZvk febQk tèfynk. okDh dè (wB ftu) fJj ftuko

g?dk j'fJnk (fe fJ; febQè ~ jk;b ehsk ikJè). (T[; Bè) gzi j}ko v'bèfsnko eotk bJè nsè T[; ftu gzi ;" g[oF (f;gkjh) fpmk fdZsè.2.

nkgDk e[M vo gqrN eoB bJh (T[; Bè) fJe d{s febQè dè ;[nkwh gk;Gèfink fe iè wèoè ephbè ~ fJEè mfjoB dh EK gqkgs j' ikJè sK w?I s[oeK Bkbuzrh soQK b'jk b? ;eKrh.3.

T[; dh rZb ;[D eè fJj G[b rJè (fe fJ; ftu t?oh dh e'Jh ukb jh Bj'tè). (T[BQK Bè) febQè ftu v'fbnK ~ tVB fdZsk. (T[j) id'I jh febQè dèdotk}è T[sè T[soè, sd jh sbtkoK fyu eè g? rJè.4.


;w[j G:' fsB ;? ;' wkfo:'. Gkfi ufb:' ;' y/fd fBekfo:'.fJj ufosq d[orfs dq[r fb:'. sj mk j[ew ;[ nkgB' fe:'. 5. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ fJe ;" ;skBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 197. 3694. nci{`.

u "gJ h

;zy e[no ;[zdfoe GfBi?. J/e okt e/ ;kE ofji?.J/e p'fb sp ;yh gmkJh. ;'s BkE ;' iks irkJh. 1.

skfj irks BkE fsj ikfr:'. g{SB stB d{fs:fj bkfr:'.:kfj iks b? ejk irkJh. sp fsB :" fsj ;kE iskJh. 2.

w'o/ BkE iBkB/ rJ/. u"eh fjsfj p[bkts GJ/.sk s/ w? b?B/ fJj nkJh. ;' s[w ;" w? Gkfy ;[BkJh. 3.

d ' j o k

;'s irk:' BkE fsj G[i sk eh rfj bhB.nkfB fwbk:' fBqgs ;" ;fe:' B iV eS[ uhB. 4. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ fJe ;" nmkBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 198. 3698. nci{`.

d ' j o k

osB ;?B okBk oj? rfV fus"o e/ wkfj.o{g ;hb ;[fu pqsB w? ik ;w ej ir Bkfj. 1.

u "gJ h

nfXe ;{nk fsB J/e gVk:'. skfj f;zrbkdhg gmk:'.sj s/ J/e gdfwBh nkBh. ik eh gqGk B iks pykBh. 2.

ip tj ;[zdfo gkB upkt?. d/yh ghe ezm w? ikt?.T{go Gto Gqwfj wstko/. B?B ikB d'T{ pB/ eNko/. 3.

sk go okt n;efs nfs G:'. oki ei ;G jh sfi d:'.sk eh fBofy gqGk e" iht?. fpB[ j/o/ fsj gkB B ght?. 4.


(i' th) ;kjwDè nkfJnk, T[; ~ wko fdZsk. i' Gi ufbnk, T[; ~ ydèVfdZsk. fJj ufosq eo eè X'yè Bkb febQk b? fbnk nsè T[Eè nkgDk j[ew ubkfd Zs k.5.


u "gJ h

;zy e[nfo BK dh fJe ;[zdoh d;h iKdh ;h. (T_j) fJe okiè Bkb ofjzdh;h. (T[; Bè) sd fJe ;yh ~ p[bk Gèfink nsè nkgDè gsh Bkb ;[fsnK T[;~ ik irkfJnk.1.

T[; ~ irkD eo eè T[; dk gsh th ikr fgnk. (T[j) T_; d{sh~ g{SD brk. fJ; ~ irk eè feEè b? ik ojh j?I. sd T[; Bè T[; ~fJ; soQK fejk�.2.

wèok gsh }BkB - ]kBè ftu frnk j?. u"ehdkoh bJh p[bkfJnk frnk j?.fJ; bJh w?I fJ; ~ b?D bJh nkJh jK. fJ; soQK w?I s[jk~ ;G e[M d; fdZskj ?.3.

d ' j o k

T[; dè gsh ~ ;[sè j'fJnK irk fdZsk nsè T[; dh pKj geV bJh. nkeè okiè Bkb fwbk fdZsk. T[j w{oy e[M th ;wM B ;fenk.4.

fJEè ;qh ufos'gkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 198tèI ufosq dh ;wkgsh,;G F[G j?. 198. 3698. ubdk.

d ' j o k

fus"V rV ftu osB ;?B okDk ofjzdk ;h. T[; fijk ;[zdo, FhbtkB,fttjko ftu ;[Zuk irs ftu e'Jh BjhI ;h.1.

u "gJ h

T[; Bè fJe s'sè ~ pj[s gVQkfJnk. T[; ~ f;zrbkdhg Gèfink. T[E'I(T[; Bè) fJe gdwBh fJ;soh fbnkT[Idh, fi; dh ;[zdosk dk pykB BjhI ehskik ;edk.2.

id'I T[j ;[zdoh gkB upkT[Idh ;h, sK ghe T[; dè rbè ftu'I bzxdh fd;g?Idh ;h. (T[; T[sè) G"oè wstkbè j' eè G"Idè ;B (nsè T[; dhnK) nZyK wkB'eNkohnK pDhnK j'JhnK ;B.3.

okik (osB ;?B) T[; T[sè pj[s w'fjs j' frnk nsè T[; Bè oki dk ;Gezw eki Sv fdZsk. (T[j) T[; dè o{g ~ tèy tèy eè ihT[Idk nsè T[; ~ tèyèfpBk gkDh th B ghIdk.4.


d ' j o k

okx" u/sfB d' j[s/ wzsqh skfj ngko.fBofy okt fsj pf; G:' n?;' fe:' fpuko. 5.

u "gJ h

sk eh gqfswk gqEw pBkJh. ik ;w d/t nd/t B ikJh.izxj[ s/ fsb fsj fbfy vfo:'. nfsG[s eow wzfsq:B efo:'. 6.

ip pfusq fBqg fusq fBjko?. p?fm ;Gk eS[ eki ;tko?.sk e/ fsbfj fpb'fe:' ip jh. Gow pfY:' okik e? sp jh. 7.

sp fBqg fsB wzfsqB rfj wkfo:'. fJB okBh ;" eki fprkfo:'.fdp¤: fdq;fN fJB e/ es j'Jh. e/b eo/ fpB[ by? B e'Jh. 8.

ip wzsqh d'T{ fBqg wkfo:'. ;kj sB? fsB g{s g[ekfo:'.J/e fusT[o gd[fwfB Bkoh. ik ;w ekB ;[Bh B fBjkoh. 9.

n f V b

sfBe GBe gd[fwfB ip ;j ekBB goh.nfws ;?B b? ;zr uVs fss e" eoh.rVfj frod efo i[X pj[s GkfsB efo:'.j' i?B bktdh sp? fus w? fof; Gfo:'. 10.

u "gJ h

fBi[ efo bkfJ nKp fsB ykJ/. rV fus"o jkE Bfj nkJ/.sp fsB ;kj drk :" fe:'. fbfy e? fby' gm? fJe fd:'. 11.

;[B[ okBk ih w? nfs jko'. np S'vs j" d[or fsjko'.J/e ;Pko ;" w? j¤:k nkT{. rfVfj fBjkfo xofj T[fm ikT{. 12.

okBk pks sp? :j wkBh. G/d nG/d eh ohfs B ikBh.J/e ;Pko ;zr b? sj r:'. sk e" ;zr ngB/ efo b:'. 13.

i' i' dPko T[sos rV nkt?. sjh sjh f;ogkT[ pXkt?.;gs dPko T[sos ip G:'. sp jh gefo BokfXg b:'. 14.

n?;h Gkfs ;kfj Sb ehB'. w{oy G/d nG/d B uhB'.ip b`fx ;G dq[r dPkoB nk:'. sp jh pkfX stB e" b¤:k:'. 15.


d ' jo k

okx" nsè uèsB BK dè T[; dè d' nfs ;{MtkB wzsoh ;B. T[; ;[zdoh dèt; ftu j'Jè okiè ~ tèy eè T[BQK Bè ftuko ehsk.5.

u "gJ hgfjbK T[; dh w{osh pDkJh fi; torh dètsè nsè d?Is dh g[Zsoh (@ikJh#)

th BjhI ;h. T[; dh izx T[sè fJe fsb nzfes eo fdZsk. wzsohnK Bè fJjftfusq ezw ehsk.6.

id okiè Bè ftfusq fuso tèfynk. (T[; tèbè) T[j oki ;Gk ftu p?mke'Jh ezw eo fojk ;h. id (T[; Bè) T_; dk fsb tèfynk sK T[; dk Fe tZXfrnk.7.

sd okiè Bè (;zdèj dè nkXko sè) T[BQK wzsohnK ~ wotk fdZsk (feT[Ife)T[BQK okDh Bkb e'Jh wkVk ezw ehsk j'fJnk ;h. fJBQK ~ fdp fdqFNh fetèI j';edh j?. fpBk osh-eqhVk ehfsnK (fJj fsb) e'Jh fetèI tèy ;edk j?.8.

id okiè Bè d'jK wzsohnK ~ wotkfJnk sK T[BQK dè g[ZsoK Bè pkdFkjgk; g[eko ehsh fe fus"V ftu fJe gdwBh Bkoh j?. T_; torh B ezB Bkb;[Dh j? nsè B nZyK Bkb tèyh j?.9.n f V b

id gdwBh pkoè pkdFkj dè ezB ftu wkw{bh fijh fGDe gJh sK(T[; Bè) pèF[wko ;?Bk b? eè T[; gk;è tb Xktk p'b fdZsk. (T[; Bè) febQè~ xèo eè pj[s soQK Bkb :[ZX ehsk. nbkT[&ZdhB Bè sd fus o'j Bkb Gofbn k .10.

u "gJ h(pkdFkj Bè) nkgDè jZE Bkb nzp dè p{Nè brk eè fco T[; dè nzp ykJè

(Gkt� pj[s b`pè ;wèI se :[ZX ubdk fojk), go fus"V dk febQk jZE B brk.sd pkdFkj Bè fJ; soQK X'yk ehsk nsè fJe fuZmh fby eè Gèi fdZsh.11.

(fuZmh ftu fbfynk--) jè okik ih! ;[D'l w?I (febQè ~ xèok gkJh oyD eoeè) pj[s Ee frnk jK. j[D w?I s[jkvk febQk Svdk jK. w?I eètb fJe ;tkoBkb fJEè (febQè nzdo) nktKrk nsè febèQ ~ tèy eè xo ubk iktKrk.12.

okDè Bè sd fJj rZb wzB bJh nsè Gèd nGèd dh rZb ~ ;wM B;fenk. (T[j) fJe ;tko Bkb b? eè T[Eè frnk nsè T[; ~ nkgDè Bkb Bkboy fbnk.13.

T[j febQè dk i' i' d[nko T[sodk nkT[Idk, T[Eè T[Eè (T[; ~) f;ogkU GèINehsk iKdk. id T[j ;ZstK d[nko T[soB brk sK T[; Bè okiè ~ geV fbnk.14.

fJ; soQK Bkb pkdFkj Bè X'yk ehsk. w{oy okiè Bè Gèd nGèd B ;wfMnk.id T[j fefbQnK dè ;koè dotk}è bzx eè nk frnk, sd T[; ~ pzBQ eè (Bkb)b? nkfJnk.15.


d ' j o k

ip okBk Sb ;" rfj:' efj:' jBs j? s'fj.Bkso ngBh gd[fwBh nkfB dhfi:? w'fj. 16.

u "gJ h

sp gd[fwfB fJj ufos pBk:'. r"ok pkfdb fBeN p[bk:'.fsB gqfs efj:' efj:' w[fo ehi?. jiofs ;kE iPkp :" dhi?. 17.

n;N ;j; gkbeh ;tko'. n;N n;N sk w? GN vko'.rV bfr fbnkfJ ;GB fsB Xo'. s[w jiofs ;" n?; T[uo'. 18.

J/e p;sq jwo' s[w bhi?. gqEw gkbeh w? Xfo dhi?.sk go Gto r[zikos i? j?. G/d nG/d b'e Bfj g? j?. 19.

sp r'o? pkfdb ;'Jh fe:'. fij fpfX wzsq gd[fwBh fd:'.rV e/ bjs v'foek Xoh. gd[fwfB nrq gkbeh eoh. 20.

d ' j o k

gdfwfB e/ gN go xB/ Gto eo? r[ziko.b'e ;G? gd[fwfB by? p;sq B ;e? fpukfo. 21.

u "gJ h

sk w? vkfo b[jkfoe b:". sk e" p;sq stB go d:".S?Bh n"o jE"ok bJ/. tk pYJh e/ eo w' dJ/. 22.

d{s fdbh;fj puB T[uko/. frqj nkts gd[fwfB fsjko/.okBk ;kE gqEw fwfb nkT{. pj[fo fsjkoh ;/i ;[jkT{. 23.

:" efj pYh sjk ufb r:'. sk eh eNs p/fo:? G:'.fsj gkbeh gqEw p?mk:'. fJj s/ Ufj v'oh gj[uk:'. 24.

fJe s/ fBefo nto w' r:'. nBs sjk s/ fBe;s G:'.fJj Sb sjk gj{`u¤:' ikJh. sp? d[or w? pih pXkJh. 25.

rV go ip? pXkJh GJh. ;T{nB ekfY feqgkB? bJh.ik go gj[fu yVr ej Mkfo:'. J/e? xkfJ wko jh vkfo:'. 26.


d ' jo k

id okD/ ~ Sb Bkb geV fbnk, sK fejk fe w?I s?~ wko fdnKrk.BjhI sK nkgDh gdwBh w?~ fbnk d/.16.

u "gJ h

id gdwBh Bè fJj ufosq pDkfJnk. r'ok nsè pkdb (BK dè ;{ofwnK ~nkgDè) e'b p[bkfJnk. T[BQK gqfs fejk fe (s[;hI) wèoè ejè nB[;ko eo' nsèpkdFkj ~ fJj T[&Zso fdU.17.

(nsè fejk--) nZm j}ko gkbehnK fsnko eo' nsè T[BQK gkbehnK ftunZm nZm :'Xè fpmkU. febQè e'b fbnk eè ;kohnK ~ oy fdU nsè s[;hIpkdFkj ~ fJ; soQK ej'.18.

s[;hI wèok fJe p;sq b? b?Dk nsè (T[; ~) gfjbh gkbeh ftu oydèDk. T[; T[sè G"oè r{zidè ikDrè. (fJ; dk) Gèd nGèd b'ehI BjhI ;wM;eDr è . 19 .

sd r'oè nsè pkdb Bè T[jh e[M ehsk fi; gqeko gdwBh Bè ;wMkfJnk;h. febQè e'b gj[zu eè gkbehnK oy fdZshnK nsè gdwBh dh (fwfEnk) gkbehnrè eo fdZsh.20.d ' j o k

gdwBh dè p;sqK sè pj[s ;koè G"oè r[ziko eoB brè. ;G b'e (T[; ~)gdwBh (dh gkbeh) jh ;wMdè nsè p;sq pkoè ftuko se B eo ;eè.21.

u "gJ h

T[; ftu fJe b[jko fpmkfJnk j'fJnk ;h fi; Bè gdwBh dè p;sq gkJèj'Jè ;B. S?Dh nsè jE"Vk b? eè T[; b[jko dè jZE ftu dè fdZsè ;B.22.

fdZbh dè pkdFkj (nbkT[&ZdhB) ~ d{s Bè df;nk fe gdwBh s[jkvè xonk gj[`uh j?. (T[; Bè fejk j? fe w?I) gfjbK okDk ~ fwb nktK, fco nk eèsèoh ;èi ~ ;[jktDk pDktKrh.23.

fJj efj eè b[jko T[Eè (okik osB ;?B gk;) ubk frnk nsè T[; dhnKpèVhnK eND brk. T[; ~ gfjbh gkbeh ftu fpmkfJnk. fJ; s'A T[; ~(d{ih) gkbeh (ftu) gj[zukfJnk.24.

(okDk) fJe (gkbeh) s'I pkd j'oBK ftu'I fBebdk j'fJnk T[E'I fy;efrnk. fJ; Sb Bkb T[Eè (nkgDè febQè ftu) ik gj[`funk. sd febQè ftutXkJh dè Brkoè tiD brè.25.

febè T[sè id tXkJh dè Brkoè tiD brè sK ;{ofwnK Bè feqgkBK eYbJhnK. fi; T[sè gj[zu eè yVr dk tko ehsk, fJe' jh tko Bkb wko jhfd Zs k .26.


X[fe X[fe go/ XofB GN Gko/. iB[e eotsB fpoS fpdko/.i[fM i[fM wo? nfXe fof; Go/. pj[fo B fdy:s skfi:B uo/. 27.

d ' j o k

i?B bktdh ;kj e" sp jh d:' GikfJ.osB ;?B okBk rJ/ rV fJj ufos fdykfJ. 28.r'ok pkfdb e" fd:' nfs XB S'fo Gzvko.sk fdB s? gd[fwfB GJ/ pkYh gqhfs ngko. 29. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ fJe ;" fBzBkBt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 199. 3727. nci®.

d ' j o k

fsqrfs d/; J/FPo pv' dq[rfs f;zx fJe G{g.d/r s/r g{o' g[oy ;[zdo ekw ;o{g. 1.

s'Ne Szd

T[vfrzdq gqGk fJe sk eh fsq:k. fdB o?fB Gi? w[y ik;[ fg:k.fp;[BkE gqGk fsq: n"o oj?. nfs ;[zdo sk ej irs ej?. 2.

fp;[BkE gqGk sB gqhfs oj?. T[vfrzdq gqGk fJe p?B uj?.fdB o?fB fpshs eo? fJj e/. epj{` frqj iks Bjh fsj e/. 3.

u "gJ h

sk go ;sq[ stB e' Xk:'. d[qrfs f;zx db[ b? ;w[jk:'.wfu:' i[X nfs pi/ Brko/. d/t nd/t fpb'es ;ko/. 4.

T[wv/ ;{o f;zx fifw rkifj. d'T{ fd;B i[MT{nk pkifj.r'w[y ;zy fB;kB ngkok. Y'b fwqdzr w[uzr Brkok. 5.

s[ojh Bkd Bchoh pkifj. wzdb s{o T[szr fpokifj.w[obh MKM G/o oB Gkoh. ;[Bs Bkd X[fB jm/ jekoh. 6.

i[rfB d?s nfXe joykB/. rhX f;tk fceofj nfGwkB?.G{s gq/s Bkufj no[ rktfj. ej{` o[dq vwo{ vwektfj. 7.

nfu nfu o[Xo vkeBh vjefj. Gfy Gfy nfwy eke ej{` ejefj.izp[e rhX wk;[ b? ikjh. eS[ eS[ ;pd fpskb ;[Bkjh. 8.


Xw Xw eodè t^vè ;{owè Xosh T[sè fvr ojè ;B, wkB' nkfonK BkbfpqS eN eè ;[Nè iKdè j'D. T[j pj[s o'j Bkb Goè j'Jè i{M i{M eè wo ojè ;Bnsè T[BQK ~ fco x'fVnK T[sè ufVQnk j'fJnk BjhI tèfynk frnk ;h.27.

d ' j o k

nbkT[dhB pkdFkj ~ sd Gik fdZsk frnk nsè fJj ufosq ftyk eèokDk osB ;?B febQè ftu gj[`u frnk.28. ]}kBk y'bQ eè r'ok nsè pkdb ~pj[s XB fdZsk frnk. T[; fdB s'I gdwBh Bkb (okDè dh) gqhs pj[s tXrJ h .29.

fJEè ;qh ufosq'gkfynkB dè sqhnk ufosq dè wzsqh G{g ;ztkd dè 199 tèI ufosq dh ;wkgsh,;G F[G j?. 199. 3727. ubdk.

d ' j o k

fsqrs dè; dk d[qrfs f;zx BK dk fJe tZvk okik ;h i' dèr nsè sèr(dè ubkD) ftu fBg[D ;h nsè ekw dèt tork ;[zdo ;h.1.

s'Ne Szd

T[; dh T[vfrzdq gqGk BK dh fJe fJ;soh ;h i' fdB oks nkgDè fgq:(dk Bkw) w[y s'I igdh ;h. (T[; okiè dh) fp;[BkE gqGk BK dh fJe j'ofJ;soh ;h. T_; ~ irs nfs ;[zdo efjzdk ;h.2.

(okiè dh) fp;[BkE Bkb pj[s gqhs ;h. T[vfrzdq gqGk sK p; fJe p'bdh jh ukjtkB ;h. T[j fdB oks fJ; Bkb r[}kodk ;h nsè T[; dè xoiKdk se BjhI ;h.3.u "gJ h

okiè T[sè T[; dè t?oh Bè Xktk p'b fdZsk. d[qrfs f;zx th db b? eè;kjwDè nk frnk. pj[s f}nkdk :[ZX wu fgnk nsè Brkoè tiD brè. ;koèdètsè nsè d?Is tèyD br rJè.4.

T[wvè j'Jè ;{owè FèoK tKr ridè ;B. d'jK gZyK s'I wko{ tkiè tidè ;B.r'w[y, ;zy, X"I;è, Y'b, fwqdzr, w[uzr, Brkoè nkfd pj[s tidè ;B.5.

s[ojh, Bkd, Bchoh, wzdb, s{o, T[szr, w[obh, MKM, Gèo nkfd pj[s tkiètidè ;B nsè (T[BQK dk) Bkd ;[D eè jmhbè (;{owè) bbekoè wkodè ;B.6.

i'rDK nsè d?Is pj[s ][F j' ojè ;B. froMK nsè f;tk (frdVhnK)nfGwkB ;fjs j[zeko ojhnK ;B. G{s, gqès Budè nsè rkT[Idè ;B. fesè o[dqvwo{ ~ tik fojk ;h.7.

vkeDhnK bj{ gh gh eè veko ojhnK ;B nsè eK wk; yk yk eè eK-eKeodè ;B. frdV nsè frZXK wk; b� ik ojhnK ;B. fesè fesè fpskbK dèFpd ;[DkJh g?Idè ;B.8.


Mwe? ej{` nf;B eh Xkok. GGefj o[zv w[zv fpeokok.X[fe X[fe go/ XofB GN Gko/. M[fe M[fe pv/ gyfo:k wko/. 9.

fmbk fmbh poSfB ;" wkuh. eYk eYh eotkfoB okuh.eNk eNh ej{` GJh eNkoh. XoBh no[B G/; GJh ;koh. 10.

ekY/ d?s dKs ej[{` fco?. pfo pfo ej{` pozrB po?.GhyB GJ/ Bkd ej{` Gko/. G?otkfd Sfp byB f;Xko/. 11.

d ' j o k

GeGekfj xk:b ej{` eje? nfws w;kB.fpefN ;[GN uNgN eN/ sB fpqB pj? feqgkB. 12.

u "gJ h

G?ot ej{` nfXe Gteko?. ej{` w;kB febeNh wko?.Gk Gk pi/ G/o ej{` GhyB. sfB XB[ sifj ;[GN ;o shyB. 13.

n f V b

ukfp ukfp efo U;m d[pfj:k Xktjh.piq pkB fpS{nB e/ fpqBB brktjh.N{e N{e jP? fro? B w'o? B/e wB.j' sfBe sfBe bfr rJ/ nf;B eh Xko sB. 14.

w'fo pkr pkiB eh B?e B Gkijh.yo/ y/s e/ wkM f;zx i¤:' rkijh.yzv yzv jP? fro/ yzfv;B yzv efo.j' yzv/ yVr eh Xko rJ/ Gftf;zX sfo. 15.

d ' j o k

GeGekfj xk:b ej{` o[`v w[zv fpeoko.socokfj bkr/ ej{` Ssqh SsqB Xkfo. 16.

u "gJ h

jkfe jkfe GN so? Xtktfj. rfj rfj nf;B nfoB fpqD bktfj.uNgN ;[GN fpeN efN wo?. u[fB u[fB n?B ngSok po/. 17.


fesè sbtkoK dhnK XkoK fbFe ojhnK ;B. fGnkBe f;o nsè XV GeGe eo ojè ;B. X[e X[e eodè t^vè ;{owè Xosh T[sè fvr ojè ;B. pj[s;koè x'V ;tkoK ~ M[e M[e eè wkfonk ik fojk ;h.9.

pofSnK dh mèb mkb j' ojh j? nsè sbtkoK eY eY eè ubkJhnK ikojhnK jB. fesè eNkoK Bkb eNk eNh (fJsBh) j'Jh j? fe ;koh Xosh bkbozr dh j' rJh j?.10.

fesè d?Is dzd eY eè fco ojè jB nsè fesè ngZSoktK uzrè ;{ofwnK ~to ojhnk jB. fesè fGnkBe Bkd j' ojè jB. fesè G?o'I nkfd (:[ZX dh) SphtèyD bJh nk gj[`uè jB.11.

d ' j o k

fesè xkfJbK (dè }]w) Ge Ge eo ojè jB nsè fesè pèF[wko w;kD(gqès) efjeè wko ojè jB. em'o ;{owè MNgN feqgkBK Bkb Foho eN ojè jBnsè }]wK (ftu'I bj{) tr fojk j?.12.

u "gJ h

fesè G?o' pj[s GGeK wko ojè jB nsè fesè w;kD febekohnK wko ojèjB. fesè fGnkBe GèohnK GK GK eo eè tidhnK jB. fesè ;{owè XB[F fyueè fsyè sho Sv ojè jB.13.

n f V b

j'mK ~ up up eè d'jK pKjtK Bkb F;sq ubkD tkbè d"V ojè jB. piqpkDK nsè fpS{nK dè }]w br ojè jB. (:'Xè) N'Nè N'Nè j' eè fvr ojè jB,(go :[ZX s'I) wB w'Vdè BjhI jB. sbtkoK dh Xko brD Bkb (T_BQK dè)FohoK dè uhEVè uhEVè j' rJè jB.14.

T[j x'fVnK dhnK tkrK w'V eè }ok fizBè th Giè BjhI jB. :[ZX-G{whftu yVè j' eè FèoK tKr ri ojè jB. yzfvnK Bkb eN eè N'Nè N'Nè j' eèfvr ojè jB. T[j yVr dh Xko Bkb y`fvs j' eè Gt;kro gko eo rJèj B . 1 5 .

d ' j o k

fesè xkfJb j'Jè fGnkBe f;o nsè XV Ge Ge eo ojè jB. fesè SsqXkoh Ssqh sVcVk ojè jB.16.

u "gJ h

;{owè x'fVnK ~ fje fje eè Xktk eodè jB. sbtkoK geV eè t?ohnK~ }]w brkT[Idè jB. MNgN tfonkw ;{owè ~ eN eè wo ojè jB. uzrh soQKBkb u[D u[D eè ngZSoktK (T_BQK ~) to ojhnK jB.17.


n f V bdq[rfs f;zx e/ ;{o ;eb Gkis GJ/.fBqg i{M/ oB wkfj ;`d/;k n; dJ/.;[fB fp;[BkE gqGk fus Ghsfo ufe rJh.j' ;qh T[vfrzdq gqGk iop/ ej T[fds GJh. 18.

i' XB[ sk e' j[s' ;[ fd:' b[NkfJ e?.ubh ioB e/ j/s fwqdzr pikfJ e?.gqkB BkE fis rJ/ sjh w? ikfJ j".j' fi:s B nkts Xkw wo/ s/ gkfJ j". 19.

;qh fp;[BkE gqGk iop/ s/ vfo rJh.wfo:' fBqgfs ;[fB ekB nfXe ghNs GJh.sp b" nfoB fpdkfo r:' fBqg nkfJ e?.j' j/fo ;sh eh whfu ofj:' fp;wkfJ e?. 20.

ip T[vfrzdq gqGk eh ;[fX ekBB goh.fpoj fsjko/ pkb nrfB w' ifo woh.sp fg: sp jh sjk gj{u¤:' nkfJ e?.j' sob s[ozrB wkM s[ozr XtkfJ e?. 21.

d ' j o k

fBqg nkts b" w{oyB dhBh fusk iokfJ.fi:s wo/ gfs eh eS{ ;[fX Bfj bJh pBkfJ. 22.

n f V b

fsq: e' b? b? Bkw[ fBqgfs ghNs G:'.w[fj ekoB fJj pkb nrfB wfj fi: d:'.pos pkb e" np jh n?fu fBekfo j".j' Bkso ifo :kjh ;zr ;Por f;Xkfo j". 23.

u "gJ h

np jh s[ozr nrfB w? vko". ios fgq:k ej[ n?fu fBeko'.e? jwj{` :kjh fus ifo j?. ;[o g[o d'T{ g:kB' efo j?. 24.

d ' j o k

yVr ekY eo w? b:' w'fj B gefo:' e'fJ.e? ekY' fJj e? io? eosk eo? ;' j'fJ. 25.


n f V b

d[qrfs f;zx dè ;koè ;{owè GiD br rJè. (T[BQK Bè) fJ; soQK dk ;[BèjkfdZsk fe okik :[ZX ftu wkfonk frnk j?. fp;[BkE gqGk fJj (;[Bèjk) ;[Deè wB ftu j?okB j' rJh nsè ;qh T[vfrzdq gqGk ;VB bJh (Gkt� ;shj'D bJh) fsnko j' rJh.18.

T[; gk; i' XB ;h, T[j (b'eK ftu) tzv fdZsk nsè ;VB bJh fwqdzrtik eè ub gJh. fiEè gqkDBkE rJè jB, T[Eè jh w? I iktKrh. T[jihT[Idè sK wèoè xo BjhI nkT_Idè ;B, go woB sè w?I (T[BQK ~) gqkgs eobt K r h . 19 .

;qh fp;[BkE gqGk ;VB s'I vo rJh. gsh dh w"s ezB Bkb ;[D eè pj[sfgND br rJh. sd se t?ohnK ~ ;zxko eè okik nk frnk nsè ;sh dhfwqs{ pkoè ;[D eè j?okB ofj frnk.20.

id T[vfrzdq gqGk dh ]po (T_; dè) ezBK Bkb gJh fe sèoè fpoj'I ftufJ;soh ;V woh j?, sd gqhsw s[os sè} x'fVnK ftu fJe pj[s sè} x'Vkd"Vk eè T[Eè nk gj[zfunk.21.

d ' j o k

okiè dè nkD se w{oyK Bè fusk ~ nrBh dè fdZsh ;h. T[BQK Bè gsh dèihT[Idè iK woè dh ]po bJè fpBk jh (;G e[M eo fdZsk).22.

n f V b

fJ;soh dk Bkw b? b? eè okik fgND brk. wèoè bJh fJ; fJ;soh BènrBh ftu gqkD nofgs eo fdZsè jB. w?I ;Vdh j'Jh fJ;soh ~ j[Dè pkjofyuKrk, BjhI sK fJ;è Bkb ;V eè ;tor ~ iktKrk.23.

u "gJ h

w?I j[Dè nrBh ftu x'Vk ;[Ndk jK. ;Vdh j'Jh gqhswk ~ fyu eè pkjoeYdk jK. iK w?I fJ; fusk ftu ;V eè wodk jK nsè d'tèI ;tor bJhgq;EkB eodè jK.24.

d ' jo k

(okiè Bè) jZE ftu sbtko eY bJh nsè fejk--w?~ e'Jh th B gefVU.iK w?I fJ; ~ fyu btKrk, iK ;V iktKrk. (nr'I) i' e[M eosk eoèrk, T[jhj 't èr k .25.


n f V byVr ekfY eo wkM Xtkts j? G:'.ios ijk fsq: j[sh fusk w? gfs r:'.geo G[ik s/ n?fu so[B so[Bh fb:'.j' okif;zxk;B gkt pj[fo ngB' fd:'. 26.

d ' jo kfBoy okt sB efj T[m/ XzB¤: XzB¤: ;G ;{o.wo? ;Por pk;k fsB? ihts pkuk g{o. 27.

u "gJ h

;G okfBB n?;/ ;[fB gk:'. skfj ios fBqg nkg[ puk:'.wos j[sh ihts ;' GJh. ihts j[sh fwqse jP? rJh. 28.

np jw e" fBqg fus B b:? j?. tkjh e/ jP? e? pf; i? j?.np eS[ n?; T[gkfJ pBkT{. :k ;" gfs eh gqhs fwNkT{. 29.

d/yj[ fJj oktfj e¤:k efj:?. wB w? ;w[fM w"fB jP? ofj:?.i' b? w{ofs iko eh ioh. sk e/ j/s fJsh fJB eoh. 30.

:j b? w{ofs iko eh ioh. jP? j? noX ioh j{` goh.i" sk e" fJj okt fBjko?. np jh :k e" fi:s/ wko?. 31.

:" ip p?B okt ;[fB gk:'. j/oB stB fusk ej nk:'.noX ioh gqfswk bfj bhBh. gqhfs i[ pYh j[sh sfi dhBh. 32.

sp pkBh BG s/ fJj j'Jh. T[vr gqGk wfj d';[ B e'Jh.fp;[f; gqGk :jk ufos pBk:'. sk s/ fus s[wo' vfjek:'. 33.

fij fsq: s[w sB ifo:' B r:'. stfB pkb nf; ufos pB:'.fifB fBqg eh :k ;" o[fu pkY?. ih:s jw? S'fo efo Skv?. 34.

sp oki/ n?;/ ;[fB gkJh. ;kuh jh ;kuh mjokJh.T[vfr gqGk sB nfs fjs ehB'. tk ;" s¤:kfr B/j ;G dhB'. 35.

d ' j o k;qh T[vfrzdq gqGk GJ/ oki efo:' ;[y wkB.fp;[f; gqGk ;zr d';sh dhBh s¤:kr fBdkB. 36. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;"" ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 200. 3763. nci{`.


n f V b

jZE ftu sbtko eY eè x'Vè ~ GikT_Idk j'fJnk (okik T[Eè nk) gj[`funkfiEè fJ;soh, ;V ojh ;h nsè gsh fusk ftu tV frnk. okiè Bè fJ;soh ~pkj'I geV eè (pkjo) fyu fbnk nsè fco oki-f;zxk;B T[sè nkgD g?o oyè.26.

d ' jo k

okiè ~ tèy eè ;koè ;{owè XzB XzB efjD brè. (nfijè ;{owè) woB sè;tor ftu iKdè jB nsè ihT[Idè j'fJnK nkgDè p'bK ~ g{ok eodè jB.27.

u "gJ hid ;kohnK okDhnK Bè fJ; soQK ;[fDnk fe T[; ;Vdh ~ okiè Bè nkg

pukfJnk j?. (eosko dè o{g tèy') i' woB brh ;h, T[j ihT[Idh j' rJh nsèi' ihT[Idh ;h, T[j wo rJh.28.

(d{ih okDh Bè ;'funk fe) j[D okik w?~ nkgDè fus ftu BjhI oyèrknsè T[;è dè t; ftu j' ikJèrk. j[D e'Jh nfijk T[gk eoK fi; Bkb (T[;gqfs) gsh dh gqhs ]sw eo ;eK.29.

tèy', fJ; okiè ~ eh fejk iktè. wB ftu ;wM eè u[g jh fojk iktè. T[j:ko dh w{osh ~ Bkb b? eè ;Vh j?. T_; bJh fJ; (okiè Bè) fJsBk e[M ehskj ? .30.

fi; :ko dh w{osh b? eè fJj ;VBk ukj[zdh ;h, T_j niè nZXh jh ;Vhj?. iè T[; ~ fJj okik tèy btè sK T[; ~ j[Dè jh ihT[Idk wko dètè.31.

id okiè Bè fJj rZb ;[D bJh sK T[; dh fusk ~ tèyD bJh nkfJnk.T[; Bè nZXh ;Vh j'Jh w{osh b? bJh nsè (T[; okDh gqfs) i' gqhs tXh j'Jh;h, T[; ~ fsnkr fdZsk.32.

sd nkekF pkDh j'Jh fe @T[vr gqGk# (T_vfr`dO gqGk) ftu e'Jh d'F BjhIj?. @fp;[f; gqGk# (fp;[BkE gqGk) Bè fJj ufosq pDkfJnk j? fi; eo eè sèokfus Gow frnk j?.33.

fi; fJ;soh s'I s[jkvh bJh ;fVnk BjhI frnk, T[; fJ;soh Bè fJjufosq pDkfJnk j?. wsK okiè dh T[; Bkb gqhs tZX ikJè nsè ;k~ ihT[Idè ihSv dètè.34.

sd okiè Bè fJj ;[D eè ;Zuh (pkDh) ~ ;Zuk jh wzfBnk. (okiè Bè) T[vrgqGk Bkb pj[s nfXe fjs ehsk nsè T[; (d{ih) Bkb ;kok gqèw fsnkr fdZsk.35.

d ' jo k

;qh T[vfrzdq gqGk Bkb okiè Bè ;[y g{ote oki ehsk. fp;[f; gqGk Bkbfwsosk nkfyo ftu Sv fdZsh.36.



d ' jo k

o{w ;fjo e/ ;kj eh ;[sk ibhyk Bkw.feX" ekw eh ekwBh feX" nkg jh ekw. 1.nfs i'pB sk e? fdg? ;G nzrB e/ ;kE.fdB nkf;e fdBgfs oj? fB;[ nkf;e fB;BkE. 2.;j;kBB ;'Gk GB? fbys ;j; G[i ikfj.sfdg ibhyk eh gqGk pofB B nkts skfj. 3.

u "gJ h

fw;o ;kj e' g{s GfDi?. :{;c yK fsj Bkw efji?.i' npbk fsj B?e[ fBjko?. uN d? bki p;sq e" cko?. 4.

d ' j o k

sk e/ sB w? nfs gqGk nkfg eoh eosko.g?rzpo nzpo fs;? ejs ;[ p[fX fpukfo. 5.

u "gJ h

sk e/ Gqks ;eb fof; Xko?. jw e¤:' j{` :{;c e" wko?.jwo' o{g efo:' xN eosk. :k e' o{g d[yB e' josk. 6.

sk e' b? ny/N efj rJ/. pj[ fpfX fwqrB ;zxkos GJ/.nfXe g¤:k; ip skfj ;sk:'. J/e e{g GqkskB sek:'. 7.

sj jw ikfJ gkfB ;G gh:?. ;'e fBtkfo ;[yh jP? ih:?.:{;c pks B gkts G:'. ij tj e{g j[s' sj r:'. 8.

ufb pB w? ip e{g fBjkfo:'. rfj GfJ:B sk w? fsj vkfo:'.xo :" nkfB ;`d/;' d:'. :{;c nki[ f;zx Gfy b:'. 9.

y'fi ;eb :{;c e' jko/. n;[y GJ/ ;[y ;G? fp;ko/.sjk J/e ;"dkro nk:'. e{g fpy? s/ sk ej gk:'. 10.

sk ej ;zr ng[B/ efo b:'. p/uB ;kj o{w e/ r:'.nfXe w'b e'T{ Bfj b/t?. frqj e' ekfY ;eb XB[ d/t?. 11.


d ' jo k

o{w Ffjo dè pkdFkj dh }[b?yK BK dh g[Zsoh ;h. iK sK T[j ekw dèt dhgsBh (osh) ;h iK ][d jh ekw dèt ;h.1. T[; dk nfs nfXe i'pB ;kfonKnzrK T_sè fbFedk ;h. fdB ~ ;{oi T[; dk gqèwh j[zdk ;h nsè oks ~ uzdqwkT[; dk nkfFe j[zdk ;h.2. (iè) FèFBkr (@;j;kBB#) T[; dh F'Gk dk pykBeoè nsè ;j;qpkj[ fbyè. sK th }[b?yK dh ;[zdosk dk toDB T[BQK s'I BjhI j';ed k .3.

u "gJ hfw;o dèF dè pkdFkj dk fJe g[Zso df;nk iKdk ;h. T_; dk Bkw :{;\

]kB ejhdk ;h. i' fJ;soh T_; ~ fSD Go bJh tèy b?Idh, T[j MNgN bkio{gh p;sqK ~ ckV fdzdh.4.d ' jo k

T[; d/ Foho dh nfs ;[zdosk gqG{ B/ nkg f;oih ;h. ftukotkB ns/p[ZXhwkB T[; ~ g?razpo d/ p;sq (Foho) XkoB eoB tkbk efjzd/ ;B. (Gkt�T[; ~ g?razpo wzBd/ ;B).5.u "gJ h

T[; dè ;koè Gok (T[; Bkb) t?o Gkt oydè ;B (nsè ;'udè ;B fe):{;\ ~ n;hI fe;è soQK wko dèJhJè. (fJj th ;'udè ;B fe) gowkswk Bè ;kvko{g (T[; Bkb'I) xN (;'jDk) pDkfJnk j?. fJ; dk o{g d[ZyK ~ BFN eoBtkbk j?.6.u "gJ h

(fco T[j) T[; ~ b? eè fFeko yèvD rJè nsè pj[s soQK Bkb fjoBK(nEtk izrbh gF{nK) ~ wkodè ojè. id T[; (:Z{;\) ~ fgnk; Bè pj[s;skfJnk, sK (T_; ~) GoktK Bè fJe y{j ftykfJnk.7.

(T[BQK Bè fejk--) n;hI ;koè T[Eè ik eè gkDh ghIdè jK nsè (fgnk; s'I g?dkj'Jè) d[y ~ d{o eo eè ;[yh j[zdè jK. :{;\ (T[BQK dh) rZb ;wM B ;fenk nsèfiEè T[j y{j ;h, T[Eè frnk.8.

pB ftu ub eè id y{j tèfynk sK GoktK Bè geV eè T[; ~ y{j ftu;[N fdZsk. xo nk eè fJj ;[Bèjk fdZsk fe :{;\ ~ ni Fèo Bè yk fbnk j?.9.

;koè :{;\ ~ y'i y'i eè Ee rJè nsè d[yh j' rJè, (T[BQK dk) ;[y ]swj' frnk. T[Eè fJe ;"dkro nkfJnk nsè T[; Bè :{;\ ~ y{j ftu tèfynk.10.

T[; ~ (y{j ftu'I eY eè) nkgDè Bkb b? fbnk nsè o{w dèF dè pkdFkjgk; tèuD frnk. (T[j ;"drko :{;\ dk) pj[s f}nkdk w[b (eodk ;h fi;eo eè) e'Jh b?Idk BjhI ;h. (GktèI) e'Jh xo dk ;kok XB eY eè feT[I B dèd è t è . 11 .


d ' j o k

ip? ibhyk :{;cfj o{g fpb'e¤:' ikfJ.p;[ n;[ d? sk e' s[os fb:' ;[ w'b pBkfJ. 12.

u "gJ h

w[y wkr¤:' sk e' XB[ fd:'. :{;c w'b nw'be fb:'.Gkfs Gkfs ;/sh fsj gkfo:'. pv' G:' fJj Gkfs T[ukfo:'. 13.

fusq;kb sk e" b? rJh. BkBk fusq fdykts GJh.nfXe :{;cfj ip? foMk:'. sp sk ;' :" puB ;[Bk:'. 14.

jw s[w nki[ eo? ofs d'T{. j? B fJjk mkY' iB e'T{.etB by/ ek ;' e'T{ efj j?. j¤:k e' nkfB ows jw rfj j?. 15.

d ' j o k

w? so[Bh s[w j® so[B d[j{`nB o{g ngko.;ze s¤:kfr ofs ehfi:? es ife oj/ e[wko. 16.

u "gJ h

s? i[ ejs Bfj e'T{ fBjko?. nKXo i¤:' s? puB T[uko?.;kyh ;ks ;zr e/ bfj j?. np jh ikfJ Xow sB efj j?. 17.

n f V b

XowokfJ eh ;Gk ip? d'T{ ikfJ j?.ejk pdB b? sk;? T[sq fd:kfJ j?.fJB pksB e" s? fsq: ejk fpukoJh.j' wjk Boe e/ phu B w' e" vkoJh. 18.

;kbrqkw gow/;q fJjh rfs s/ GJ/.d; oktB e/ ;h; fJjh pksB rJ/.;j; GrB pk;t :kjh s/ gkfJ:'.j' fJB pksB s/ wdB nB`r ejkfJ:'. 19.

fJB pksB s/ uzdq ebzefs sB GJ/.;[zG n;z[G n;[fozdq ;dB iw e/ rJ/.fJjh eki eqhue eqhueB ygk:'.j' XowokN dk;h ;[s fpd[o ejkfJ:'. 20.


d ' j o k

id }[b?yK Bè ik eè :{;\ dk o{g tèfynk nsè fe;è B fe;è soQK w[Zb sfjeo eè s[os b? fbnk.12.

u "gJ h

w{zj wzfrnk XB T[; (;"dkro) ~ fdZsk nsè nw'be :{;\ ~ w[b b?fbnk. T[; ~ eJh soQK Bkb (fBx ;fjs) gkfbnk. id'I T[j tZvk j'fJnk sKfJ; soQK fejk--.13.

T[; ~ fusqFkbk ftu b? rJh nsè eJh soQK dè fusq ftykD brh. id(T[; Bè) :{;\ ~ ]{p foMk fbnk sd T[; Bkb (fJzi) p'b ;KMè ehsè.14.

(efjD brh--) ni w?I sè s{` d'tèI ;fjtk; eohJè. fJEè e'Jh th pzdkyV'sk j'fJnk BjhI j?. e"D tèyèrk nsè fe; ~ ejèrk. ;k~ owD eofdnKfJEè e"D nk eè geVèrk.15.

d ' j o k

w?I itkB jK, s{` th itkB j?I nsè d'jK dk ngko o{g j?. jè e[wko! ;ze'u~ Sv eè osh-eqhVk eo, feT[I fMMe fojk j?I.16.

u "gJ h

(:{;\ Bè T[&Zso fdZsk--) s{` i' efjzdh j?I fe (;k~) e'Jh BjhI tèy fojk,fJj sK s{` nz&fBQnK torh rZb ehsh j?. (n;hI i') ;Zs ;kyh (ib, nrBh,tk:{, nkekF, Xosh, ;{oi nsè uzdqwk) Bkb bJè j'Jè jB. fJj j[Dè Xowoki ~ik efjDrè.17.

n f V b

id'I (n;hI) d'tèI Xowoki dh ;Gk ftu iktKrè sK fejVk w{zj b? eèT[; ~ T_¦so fdnKrè. fJBQK rZbK ~-- jè fJ;sqh! s{` eh ftuko eo ojh j?I.w?~ wjk Boe ftu B ;[N.18.

fJ;è ukb (@rfs#) eo eè gowèFPo ;kbrqkw pDè. fJBQK rZbK eo eèoktD dè d; f;o rJè. fJ;è eo eè fJzdo Bè (nkgDè Foho T[sè) j}koGr-fuzBQ gqkgs ehsè. fJBQK rZbK eo eè jh ekw dèt nBzr (nzr jhB)nytk fJnk.19.

fJBQK rZbK eo eè jh uzdqwk dk Foho eb`fes j'fJnk. fJ;è eo eèd?Is okiè F[zG nsè nF[zG iw dè xo rJè. fJ; ezw eo eè (fJe) eqhueBè (;kfonK) eqhueK ~ BFN eotk fdZsk. Xowoki th dk;h dk g[Zso fpd[onytk fJnk.20.



;[fB ;[zdfo st ;zr G'r w' s/ Bfj j'Jh.f;t ;Bekfde e'fN ej? fwfb e? ;G e'Jh.:" efj e? Gfi ub¤:' pkb mkYh bfj:'.j' rfj e? efo ;' n?u skfj dkwB rfj:'. 21.

d ' j o k

eo dkwB gefo:' ofj:' r:' ;[ :{;c Gkfi.ekw e/b sk ;" B G:' ojh uzubk bkfi. 22.

n f V b

nto eEk i' GJh ejk b" Gkfy:?.pks pYB eh efo fus jh w? okfy:?.so[B G:' :{;c npbk fpqfXs GJh.j' sk e' fus s/ ohfs gqhfs eh Bfj rJh. 23.

wkfo fwqrB :{;c sj fJe fdB nkfJ:'.g{SB e/ fw;[ sk e' jkE brkfJ:'.pki ski i[s p;sq fpoj pkbk ifo:'.j' ;' nzso pf; ofj:' i[ :k s/ T[pfo:'. 24.

j/fo pkb e' o{g ufeqs :{;c G:'.i' fsj wB'oE j[s' tj/ sk e' d:'.p;sq pki e' ikfo ibhyk fsj Sfo:'.j' fwsq g[sq i¤:' gkfJ sp? sk e' pfo:'. 25.

d ' j o k

fij gkS/ pkbk go? puB B sk e' e'fJ.;G Sb ;' sk e' Sb? f;t ;[ogfs e'T{ j'fJ. 26. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;"" fJe ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 201. 3789. nci{`.

d ' j o k

T[rq f;zx okik pv' ekf;eko e' BkE.nfws dop[ sk e' ;dB nfXe uVs db ;kE. 1.ugb ebk sk eh ;[sk ;G ;[zdo fsj nzr.e? nBzr eh nkswik e? nkg? nkBzr. 2.;[zdo n?mh f;zx bfy sp jh b:' p[bkfJ.ekw e/b fuo b" fe:" fjqd? joy T[gikfJ. 3.

jè ;[zdoh! ;[D, wèoè e'b'I sèoè Bkb G'r BjhI j'Jèrk, GktèI fFt, ;Benkfd nBèeK jh ;koè fwb eè (feT_I B) efjD. fJ; soQK efj eè (T[j)GiD bfrnk. fJ;soh Bè yV'sè j'fJnK tèfynk nsè T[; dè dkwB ~ jZEBkb geV eè fyu fbnk.21.

d ' j o k

(}[b?yK dè) jZE ftu (T_; dk) dkwB gefVnk ofj frnk nsè :{;\Gi frnk. T[; Bkb ekw-eqhVk B j' ;eh nsè fJ;soh Fofwzdh j' eè ofjrJ h .22 .n f V b

j'o i' eEk j'Jh, (T[; ~) feE'I se ;[DktK. rZb dè tXD s'I puDbJh (pkeh) fus ftu jh oyDh ukjhdh j?. :{;\ itkB j' frnk nsèfJ;soh (}[b?yK) fpoX j' rJh, go T[; dè fus ftu'I gqhs dh o[uh ]sw Bj 'Jh.23.

fJe fdB :{;\ fjoB dk fFeko eo eè T_Eè nkfJnk. (}[bè?yK Bè) g[SDdè pjkBè T[; dè (x'Vè) ~ jZE brkfJnk. (T[;) fJ;soh dè fpoj'I (dh nZrBkb) egfVnK ;wès x'Vk nsè ski ;V frnk. T[j (:{;\ T[; dè) fjodèftu t; fojk ;h, fJ; bJh pu frnk.24.

fJ;soh dk o{g tèy eè :{;\ j?okB j' frnk. T[; dk i' wB'oE ;h, T[jT[; ~ dè fdZsk. T[; dè p;sq nsè x'Vk ;kV eè }[b?yK Bè T[; ~ Sb fbnk.g[Zso torè fwso ~ gqkgs eo eè T[; Bkb ftnkj eo fbnk.25.

d ' jo k

fi; dè fgSè fJ;soh g? ikJè, T[; dk puDk ;zGt BjhI. T[; ~ ;G soQKdè SbK Bkb Sb b?Idh j?, GktèI fFt iK fJzdo jh e'Jh feT[I B j'tè.26.


d ' j o k

ekf;eko dk ;[nkwh T[rq f;zx tZvk okik ;h. T[; dè xo pèF[wko XB ;hnsè pj[s ;?Bk-db Bkb uVQdk ;h.1. T[; dh g[Zsoh ugb ebk ;h fi; dè;koè nzr pj[s ;z[do ;B. iK sK T[j ekw dèt dh g[Zsoh ;h iK ][d ekw dèt;h.2. ;[zdo n?Imh f;zx ~ tèy eè T[; ~ (wjZb ftu) p[bk fbnk nsè fjodèftu nkB`d tXk eè T_; Bkb fuo se ekw-eqhVk ehsh.3.


u "gJ h

fBs gqfs sk ;' e/b ewkt?. S?fbfj S?b B S'fo:' Gkt?.J/e? ;dB wkM fsj oky¤:'. ekj{ ;kE G/d Bfj Gky¤:'. 4.

e/fse fdBB p¤:kfj fsj G:'. sk e' BkE b?B fsj nk:'.ekw e/b sk ;' T[gik:'. ;'fJ ofj:' nfs jh ;[y gk:'. 5.

fsq: e" fsqgfs B sk s/ GJh. S'fo ;zd{e iko g? rJh.nfXe fwsq sp skfj foMk:'. ekw e/b fuo br/ ewk:'. 6.

d ' j o k

ejk G:' pbtzs G:' G'r B fuo b" ehB.nkg B eS[ ;[y gkfJ:' eS[ B so[fB ;[y dhB. 7.

u "gJ h

;' so[Bh e' g[oy foMkt?. pj[s fuo br? G'r ewkt?.sk e' n?fu nkg[ ;[y[ b/t?. ngB' ;[y npbk e' d/t?. 8.

n?;/ pbh e?; e'T{ j'Jh. sk go fsq:k B ohMs e'Jh.i' fuo fuwfN eb'b ewkt?. tj? so[fB e' fus u[okt?. 9.

d ' j o k

fuwfN fuwfN fsj whs ;" ro/ rJh bgNkfJ.;qtB uNke' BkE ;[fB ikr¤:' BhId rtkfJ. 10.bgfN bgfN nfs ofs eoh i?;h eo? B e'fJ.;qfws GJ/ so[Bh so[B oj/ sjk jh ;'fJ. 11.

u "gJ h

ip fsq: iko ;fjs ;P? rJh. go/ go/ fsj BkE seJh.geo/ e/; S[N/ bjbj/. ikB[e ;og rkoo{ rj/. 12.

d ' j o k

nzro/ih rfj e? S[oh sk eh rqht sekfJ.skfBe dpkJh fJj fd;k T[fj fdf; fBe;h ikfJ. 13.

u "gJ h

S[oeh GJ/ iko e" xk:'. fBi[ Bkoh sB eS[ B isk:'.sk e' sgs o[fXo ip bkfr:'. sp jh e'fg Bkfo e' ikfr:'. 14.


u "gJ h

o'} T[; Bkb eèb-eqhVk eodh ;h. T[; ;[zdoh s'I pKek itkB SfvnkBjhI iKdk ;h. T[; ~ fJe xo ftu ofynk, go fe;è ~ Gèd B df;nk.4.

T[; dk ftnkj j'fJnK ek\h ;wK phs frnk ;h. T[; ~ fJe fdB gshb?D nk frnk. T[; (Bè fJ;soh) Bkb ekw-eqhVk ehsh nsè pj[s ;[y gqkgseo eè ;"I frnk.5.

T[; Bkb fJ;soh ~ fsqgsh B j'Jh. (;zd{e ftu b[ekJè j'Jè) :ko e'brJh nsè ;zd{e y'b eè (:ko Bkb G'r ehsk). sd fwso Bè T[; ~ uzrh soQKBkb foMkfJnk nsè fuo se T[; Bkb ;`:'r ehsk.6.d ' j o k

eh j'fJnk (iè e'Jh) pbtkB j' frnk. iè fuo se G'r BjhI eo ;fenksK T[; Bè B nkg ;[y gkfJnk nsè B jh fJ;soh ~ ;[y fdZsk.7.

u "gJ h

T[jh g[oF fJ;soh ~ gq;zB eo ;edk j? i' pj[s fuo se G'r eodkj?. T[; ~ fyu eè nkg ;[y b?Idk j? nsè nkgDk ;[y fJ;soh ~ fdzdk j?.8.

nfijk pbh GktèI e'Jh feT[I B j'tè, T[; T[sè e'Jh fJ;soh ohMdh BjhI.i' (g[oF) fuo se fbgN eè eb'b eodk j?, T[jh fJ;soh dk fus u[ok ;edkj?.9.d ' j o k

T[j fuwN fuwN eè T[; fwso dè rbè Bkb fbgN rJh. (T[Xo T[;dk) gsh uNkfenK dh nktk} ;[D eè BhIdo ~ rtk eè ikr fgnk.10. (T[BQKd'jK Bè) fbgN fbgN eè pj[s osh-eqhVk ehsh, fi; soQK dh j'o e'Jh BjhIeodk. T[j fJ;soh nsè g[oF Ee eè T[Eè jh ;"I rJè.11.

u "gJ hid fJ;soh :ko ;fjs ;"I rJh sK T[BQK ~ gJè j'fJnK gsh Bè tèfynk.

(T[; Bè d{iè g[oF dè) fyboè j'Jè tkb geV bJè wkB' wKdoh (rko[V ftfdnkikDB tkbè) Bè ;Zg ~ gefVnk j'tè.12.d ' j o k

(gsh Bè) n`rK ~ eND tkbh (@n`roè}h#) sè} S[oh T[; dh rodB T[sèoy fdZsh. fJ; gkf;UI }ok fizBh dpkJh i' d{iè gk;è fBeb rJh.13.

u "gJ hS[oh Bkb (gsBh dè) :ko ~ wko fdZsk. go nkgDh fJ;soh ~ e[M B

df;nk. T[; ~ id'I row bj{ bfrnk, sd Bkoh dk eq'X ikr fgnk.14.


S[oeh tj? jkE w? bJh. gfs e/ gefo ezm w' dJh.ni i¤:' skfj ip? efo vkfo:'. pko d[jB fJj Gkfs g[ekfo:'. 15.

d ' j o k

w'o/ BkE fpoes jP? pB e' fe:' g:kB.pkfo ;eb xo T[fm rJ/ ;zek Skfv fBdkB. 16.

u "gJ h

sk s/ eS{ T[gkfJ pB?:?. y'fi BkE pB s/ frqj b:?:?.sk e' j/fo gkfB w? ght". fpB[ d/y? B?Bk d'T{ ;ht". 17.

n f V by'fi y'fi pB b'r ;G? nkts GJ/.ej? fsq:k st BkE B jkE ej{` nJ/.nkfJ fBefN sk e" ;G jh ;w[Mktjh.j' G{b/ b'e nikB wow Bfj gktjh. 18. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;"" d' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 202. 3807. nci{`.

d ' j o k

Boke;[o okik pv' r{nkjNh e' okfJ.ihfs ihfs okikB eh d[fjsk b/s fSBkfJ. 1.

u "gJ h

fsB fJe fpts ir¤: e' ehB'. J/e bS okik rfj bhB'.i" fJe n"o pzd fBqg go?. fsB fBqg w/X ir¤: efo po?. 2.

gqEw e'N b'jk e' oki?. d[fs: sKpq e/ d[or fpoki?.shi' n;N Xkw rV ;'j?. u"E f;ek e' feb' eo'j?. 3.

pj[fo cNe e' e'N pBk:'. fij bfy o[dqkub f;o B¤:k:'.y;Nw d[or o[ew e' ;'j?. ik e/ sho pqjwg[o e'j?. 4.

;gsw rV ;'Bk e' oki?. ik e' bze pze bfy bki?.sk e/ wX¤: nkg[ fBqg oj?. nkfB B wkB? i' fsj rj?. 5.

i" fBqg n"o jkE fsj nkt?. sp tj[ ;G okik ej xkt?.;'oj ;j; okfB:B po?. Bokw/X fBqg g{oB eo?. 6.


T[; Bè T[jh S[oh jZE ftu bJh nsè cV eè gsh dè rbè ftu dè wkoh.T[; ~ peoè (@ni#) tKr esb (@ip?#) eo fdZsk. d'jK ~ ;kV eè fJ; soQKo "bk gkfJnk.15.d ' j o k

wèok gsh ftoes j' eè pB ftu (fBtk; eoB bJh) ubk frnk j?. e'Jhth Fzek B Svdè j'Jè nzs ~ xo ~ ;kV eè T[m frnk j?.16.

u "gJ h(efjD brh--) fJ; bJh e[M T[gk ehsk ikJè. BkE ~ pB s'I y'i eè

xo fbnkT[Idk ikJè. T[; ~ tèy eè w?I gkDh ghtKrh nsè B tèy ;eD dh;{os ftu d'jK nZyK ~ ;h btKrh.17.n f V b

izrb ~ y'i y'i eè ;koè b'e tkg; nk rJè nsè efjD brè fe jèfJ;soh! sèok ;[nkwh fesè BjhI fwfbnk. ;koè T[; dè BèVè nk eè ;wMkT[Dbrè. T[j G'bè nikD b'e n;b Gèd ~ ;wM BjhI ;eè.18.


d ' j o k

Boek;[o BK dk r[jkNh dk tZvk okik ;h. T[j okfinK ~ fis fis eèT[BQK dhnK g[ZsohnK ~ y'j b?Idk ;h.1.

u "gJ h

T[; Bè fJe :Zr dh ftT[Is pDkJh. fJe bZy okfinK ~ cV fbnk. ièfJe j'o okik gefVnk ikJè sK T[j tZvk fBqg-wèX :r eoè.2.

T[; dk gfjbk febQk b'jè dk ;h, d{ik sKpè dk d[or ;h, shik nZm XksKdk pfDnk j'fJnk ;h nsè u"Ek febQk f;eè dk pfDnk j'fJnk ;h.3.

fco T[; Bè ;cfNe dk febQk pDtkfJnk j'fJnk ;h fi; ~ tèy eè e?bkFgops (@o[dqkub#) th f;o fBtkT[Idk ;h. (T[; Bè) SètK febQk uKdh dk F'Gdk;h fi; dè ;kjwDè pqjwg[oh th e'Jh uh} BjhI ;h.4.

;ZstK febQk ;'Bè dk ;h fi; ~ tèy eè bzek dk ;[zdo febQk th bikT[Idk;h. T[; ftu okik nkg ofjzdk ;h. i' T[; dh JhB BjhI wzBdk ;h, T[; ~geV b?Idk ;h.5.

iè T[; dè jZE e'Jh fJe j'o okik uVQ iktè sK T[j ;kfonK okfinK ~wko eè (:Zr eoè). (fco) T[j ;'bjK j}ko okDhnK Bkb ftnkj eoè nsè@BowèX :Zr# g{ok eoè.6.


fJe okBh :" puB T[ukok. dPkoktfs T[rq/;[finkok.i" s{ skfj ihfs e? b¤:kt?. sp :j j'w ir¤: fBqg gkt?. 7.

d ' j o k

:" efj e? okik GJ/ gfs:k fbyh pBkfJ.ijk feq;B p?m/ j[s/ dhBh sjk gmkfJ. 8.

u "gJ h

p?m/ ejk feq;B pvGkrh. s[w ;" vhfm jwkoh bkrh.fJj fBqg xkfJ fBqgkB S[o?:?. jw ;GfjfB pfo xo b? i?:?. 9.

i" ip p?B feq;B ;[fB gk:'. ro[V uV/ ro[VkXPi nk:'.gqEw e'N b'jk e/ s'fo:'. ;w[fj GJ/ sk e' f;o c'fo:'. 10.

pj[o" d[or sKpq e' bhB'. n;N Xkfs g[fB rV pf; ehB'.pj[fo f;ek e' e'N fSBk:'. pj[fo cNe e' feb' frok:'. 11.

ip jh o[ew e'N e" bkfr:'. sp fBqg ;eb ;;sq rfj ikfr:'.;eb ;?B bhB/ ;zr nk:'. wjk e'g efo Bkfd pik:'. 12.

n f V bekfY ekfY efo yVr gyfo:k Xktjh.wjk y/s w? ysqh fyzr BuktJh.yzv yzv jP? fro/ yfr; e/ ;o br/.j' ub/ y/s e' Skfv eq'X nfs jh ir/. 13.

G[izr Szd

wzv/ nkfB wkBh wjk e'g jP? e?. fes/ pkYtkohB e" pkfX e? e?.fesè gkfB wkr? fes/ wkfo e{e?. fes/ ukfo UokB s/ nkB Y{e?. 14.

fes/ ;;sq n;sqkB b? e? gXko?. fes/ pkYtkoh fes/ pkB wko?.fes/ jke e{e? fes/ o{j S'o?. fes/ fSgq SsqhB e/ Ssq s'o?. 15.

GJ/ Bkd Gko/ wjk e'g e? e?. fes/ pkYtkohB e' pkY d? e?.jB¤:' feq;B eq'Xh GNz fpqDs xk:'. Gi? ;{owk o[ew e'N? frok:'. 16.

d ' j o k

o[ew e'N e" ihfs e? sjk gj{fu:' ikfJ.ijk d[or ebX's e" oky¤:' d[qrs pBkfJ. 17.

7 78 ;qh d;w-rqzE ;kfjp

fJe okDh Bè fJ; soQK fejk fe dPkoktsh ftu fJe T[rq;?B (@T_rqè;#) BKdk gqskgh okik j?. iè s{̀ T[; ~ fiZs eè fbnktèI, sd fJj fBqg-:Zr g{okj 't èr k.7.d ' jo k

fJj efj eè okiè tb'I (T[; ~) fuZmh fby fdZsh nsè fiEè feqFB p?mè ;B,T[Eè Gèi fdZsh.8.

u "gJ h(fuZmh ftu fbfynk--) jè tvGkrh feqFB ih! (s[;hI) feEè p?m ojè j'.

s[jkvè tb ;kvh B}o fNZeh j'Jh j?. fJ; okiè ~ wko eè (j'oBK) okfinK ~S[VtkU nsè n;K ;kohnK ~ to eè xo b? ikU.9.

id (fuZmh ftu fbyè) p'b feqFB Bè ;[Dè sK ro[V dh ;tkoh eoB tkbè(GrtkB) ro[V T[sè uVQ eè nk rJè. gfjbK (T[BQK Bè) b'jè dk febQk s'fVnk.i' ;kjwDè nkfJnk T[; dk f;o gkV fdZsk.10.

fco sKpè dk febQk fifsnk, wro'I nZmK XksK tkbk febQk nkgDè nXhBehsk. fco f;eè dk febQk fifsnk. fJ; s'I pkd ;cfNe dk febQk Ykj Yèoheo fdZsk.11.

id'I uKdh dè febQè ~ brè, sK okiè Bè ikr eè ;koè F;sq XkoB ehsè.;koh ;?Bk Bkb b? eè nkfJnk nsè pj[s eq'XtkB j' eè Bkd tikfJnk.12.

n f V b

sbtkoK eY eY eè x'V ;tko d"VB brè nsè wjkB :[ZX ftu Ssqhx'Vè BukT[D brè. ;qh feqFB (@yfr;#) dè sho brD Bkb ;{owè N'Nè N'Nè j' eèfvrD brè. pj[s eq'X tXk eè oD-G{wh ~ Sv eè ubD brè.13.

G[izr gq:kspVè nfGwkBh (;{owè) pj[s eq'fXs j' eè vN rJè jB. fesfBnK Bè

sbtkoK ~ pzBQ fbnk j?. fesè (e'Jh) gkDh wzr fojk j? nsè fesè (e'Jh) wko'-wko' g[eko fojk j?. fe (t?oh) u"jK gkf;nK s'I nkD Y[eè jB.14.

fesBè F;sq n;sq b? eè nk gj[`uè jB. fesBè sbtkoK (ubk ojè jB) nsèfesBè jh pkD wko ojè jB. fesBè uh]K wko ojè jB nsè fesBè jh gqkDK ~fsnkr ojè jB. fesBè ibdh Bkb SsqhnK dè SsqK ~ s'V ojè jB.15.

(fesBè jh) pj[s nfXe r[^;k eo eè Gkoè Bkd tik ojè jB. fesBè jhfeqgkBK Bkb tkYh eo ojè jB. eq'XtkB j' eè feqFB Bè ;{ofwnK ~ xkfJb eoeè wko fdZsk j?. uKdh dk febQk fvr ikD Bkb ;koè Gi rJè jB.16.d ' j o k

(;qh feqFB) uKdh dk febQk fis eè T[Eè ik gj[`uè fiEè ;'Bè dk em'o(ngj[zu) febQk pfDnk j'fJnk ;h.17.


G[izr Szd

sjh ikfJ bkr' wfu:' b'j rkY'. wjk Ssq XkohB e" S'G pkY'.fes/ ck; ck;/ fes/ wkfo S'o/. fco? ws dzsh ej{` S{S x'o/. 18.

u "gJ h

i{fM i{fM ;[GN ;kw[j/ wo?. u[fB u[fB fes/ po`rfBB po?.pos po`rfBB i[ Bo fBjko?. bfo bfo wo? B ;dB f;Xko?. 19.

d ' j o k

feq;B ihfs ;G ;{owk okik dJ/ S[okfJ.Boek;[o e" xkfJ:' npbk bJh fSBkfJ. 20.fJj ufosq sB uzubk okik dJè S[okfJ.feq;B BkE ;G j{ eo/ Boek;[ofj jBkfJ. 21.

u "gJ h

;'oj ;gs feq;B fs: poh. Gkfs Gkfs e/ G'rB Goh.ezuB e' ;G e'N frok:'. nkfB dPkfoek d[or pBk:'. 22.

;t ? : k

frqj ekj{ e/ u"gfo wzvs j? fsq: ekj{ ;' ckr wukts j?.ej{` rkts rhs pikts skb ;[ pkb ej{` d[bokts j?.rfBekB e/ y¤:kb ;[B? esj{` ej{` p;sq nB{g pBkts j?.;[G fusqB fus ;[ fps jo/ e'T{ sk e" ufosq B gkts j?. 23. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;"" fszB ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 203. 3830. nci{`.

d ' j o k

fJe e?bk; wsh oj? okBh o{g ngko.ik s/ irs Bo/; fpfX ;hyh i[X wMko. 1.

u "gJ h

f;zx ;[ pho BkE fJe sk e'. o{g p/; Gkys ir tk e'.ngqwkB fsj gqGk fpoki?. fBf;f; fdfBf; fBoys wB[ bki?. 2.

o?fB fdt; p?fo:B fpdko?. ;kj e/ o'i gorB/ wko?.J/e ijki ikB Bfj d/t?. b{fN b{fN ;GfjB e' b/t?. 3.


G[izr Szd(;qh feqFB) T[Eè gj[`uè sK pj[s Gkoh :[ZX j'fJnk. wjkB SsqXkohnK dk

eq'X pj[s tX frnk. fesBè jh ckjhnK ftu c;k bJè nsè fesfBnK ~ wkoSfvnk. fesè wd w;s jkEh fcodè jB nsè fesè ykbh x'Vè fco ojè jB.18.u "gJ h

;{owè ;kjwDè j' eè bV bV eè wo ojè jB. fesfBnK ~ ngZSoktK u[Du[D eè to ojhnK jB. ngZSoktK d[nkok toè j'fJnK ~ i' ftnesh tèydèjB, T_j bV bV eè wodè jB, go xoK ~ BjhI gosdè.19.d ' j o k

feqFB Bè fis gqkgs eo eè ;koè ;{otho okfinK ~ w[es eotk fdZsk.Boek;[o ~ wko eè fJ;sohnK ~ y'j fbnk.20. fJj ufosq eo eè fJ;sohBè okfinK ~ S[Vtk fdZsk nsè Boek;[o ~ wotk eè feqFB ~ ;G Bè nkgDkgsh pDk fbnk.21.

u "gJ hfeqFB Bè ;'bjK j}ko fJ;sohnK Bkb ftnkj eo fbnk nsè eJh YzrK

Bkb owD ehsk. ;'Bè dk ;kok febQk Ytk eè dPkfoek ftu nk eè febQkpD k fJnk.22.;t ? : k

fe;è dè xo u"gV yèvh ik ojh j? nsè fesè fJ;sohnK ckr yèv ojhnKjB. fesè rhs rkJè ik ojè jB, fesè skb tikJè ik ojè jB nsè fesèp^funK ~ bkv ehsk ik fojk j?. fesè tèFtktK dè fynkb (rhs dk fJe o{g);[Dè ik ojè jB nsè fesè nB{gw p;sq pDkJè ik ojè jB. (fesè) F[G fusofus o{g XB ~ u[okT[Idè jB nsè e'Jh T[BQK ufosqK ~ ;wM BjhI fojk.23.


d ' j o k

e?bkF wsh BK dh fJe nfs ;[zdo okDh j[zdh ;h fi; s'I irs dèokfinK Bè :[ZX dh f;fynk bJh ;h.1.

u "gJ hT[; dk gsh fJe pho f;zx (BK dk ftnesh) ;h fi; dè ;o{g nsè Gè;

dh irs uouk eodk ;h. T[; dh ngko ;[zdosk F'Gdh ;h fi; ~ tèy eè;{oi nsè uzdqwk wB ftu bikT[Idè ;B.2.

(T[j) oks fdB t?ohnK ~ BFN eodk ;h nsè pkdFkj dè o'} gorBèwko b?Idk ;h. T[j fJe ijk} th ikD BjhI fdzdk ;h. T[j ;G ~ b[N b?Idk;h.3.


n f V bb{fN fcozrh bJ/ ;eb fJem/ GJ/.;kjijK i{ ijk sjh ;G jh rJ/.;G? br/ dhtkfB g[eko/ nkfJ e?.j' jwo' B¤:kfJ eo' fJj jB' fo;kfJ e?. 4.

Fkj pku

ej' b{fN feB bJ/ fs;h e' wkfo:?.skjh e" fJj m"o ;[ BkfJ T[ukfo:?.sk g? np jh ngBh c"i gmkfJ j?.j' sk s/ s[wo' ;G jh wkb fdbkfJ j?. 5.

fcozrh tkud ' j o k

ijk ewS¤:k e' GtB fs;h m"o e/ okfJ.nfXe fcozrh wkfo e? bhB' wkb fSBkfJ. 6.

u "gJ h

n?;/ ip jiofs ;[fB gkJh. c"i? nfs jh sjk gmkJh.T[wfv nBh ufb nkt? sjk. okis GtB ewS¤:k ijk. 7.

n f V bsp b" f;zx ;[ pho b'e fdt e/ r:'.okBh d:' iokfJ B b'rB Gkfy:'.efj:' nBwB' okt eS[e fdB dP? ofj:'.j' oki ;ki b? jkE nkg[ nf; e" rfj:'. 8.

ip bfr okik BkfJ sp br/ ikfJ j".fJB p?foB e/ f;o go yVr wukfJ j".;eb p?fo:B xkfJ gbfN xo nkfJ e?.j' efo j" ikfJ gqBkw gfsfj w[;ekfJ e?. 9.

;[fB n?;/ pu ;{o ;G/ joys GJ/.Gkfs Gkfs e/ ;;sq ;GB jkEB bJ/.eS[ GN dbfj fdykfJ b¤:kJ/ bkfJ e?.j' pvh c"i wfj nkfB dJ/ ;G xkfJ e?. 10.

d; ;j;q fBf; e' fb: p?b wzrkfJ e?.d?P d?P ;hIrB pXh w;kb iokfJ e?.fJj fdf; dbfj fdykfJ nkfJ Ufj fdf; goh.j' pv/ pv/ fBqg xkfJ wko eqhue eoh. 11.


n f V b

b[Nè rJè ;koè fcozrh fJe^mè j' eè fiEè FkjijK pkdFkj ;h, T[Eè rJè.;koè dopko ftu nk eè g[ekoB brè--(jè pkdFkj!) ;kvk fBnK eo' nsè fJBQK~ wko fdU.4.

pkdFkj Bè fejk--

d;', s[jk~ fe; Bè b[fNnk j?, (n;hI) T[; ~ wkodè jK. T[; dk fJEè jhBK d;'. j[D jh T[; T[sè nkgDh c"i uVkT[Idk jK nsè T[; s'I s[jkvk ;kokwkb fdtkT[Idk jK.5.

fcozrhnK Bè fejk--d ' j o k

fiEè ewS¤:k (dèth) dk wzfdo j?, T[E'I dk jh T[j okik j?. (T[; Bè)pj[s fcozrhnK ~ wko eè wkb y'j fbnk j?.6.

u "gJ h

fJ; soQK id pkdFkj Bè ;[fDnk. pj[s ;kohnK c"iK T[Eè GèihnK. c"iT[Eè T[wv eè nk ojh ;h, fiEè ewS¤:k dk wzfdo ;[F'fGs ;h.7.

n f V b

T[d'I se pho f;zx fdt-b'e (;tor) ftu ik u[fenk ;h. okDh Bè(okiè dh dèj ~) ;kV fdZsk, go b'eK ~ B df;nk. (b'eK ~ T[; Bè) fejk feokik e[M fdBK s'I n;[n;E j?. (okDh Bè) sbtko XkoB eo eè oki dk ezw-eki nkg ;zGkb fbnk.8.

id se okik BjhI nkT[Idk, sd se w?I ik eè (:[ZX eodh) jK. fJBQKt?ohnK dè f;o T[sè sbtko ubkT[Idh jK. ;kfonK t?ohnK ~ wko eè, (fco)xo ~ gosKrh nsè j; eè gsh ~ gqBkw eoKrh.9.

fJj' fijè puB ;[D eè ;koè ;{owè ][F j' rJè. ;G Bè GKs GKs dè F;sqjZE ftu b? bJè. e[M ;{owè (okDh ~ t?oh dh) ;?Bk ftyk fbnkJè. T[j \"i ftunk eè X; rJh nsè ;G ~ wko fdZsk.10.

(okDh Bè) oks ~ d; j}ko pbd wzrtk bJè nsè d' d' w;kbK pkbeè pbdK dè f;zxK Bkb pzBQ fdZshnK. fJ; gk;è tb (pbdK ~) t?oh db ~ftyk eè (nkg) T[j d{iè gkf;UI nk gJh. t^vè t^vè okfinK ~ eqhueK tKrwko fdZsk.11.


ip jh d{i' fdt; gj{u¤:' nkfJ e?.Gfo r'B? gfB:B eh dJh ubkfJ e?.b'r yikB" ikfB N{fN sk g? go/.j' T[fj fdf; s/ T[B pkb fBqgfs XB i[s jo/. 12.

fdB d{i' r:' fdt; sh;o' nkfJ:'.sp okBh d[zdfG fJe m"o pikfJ:'.b'r fdop[ b? Gi? i[ fsj wr[ nkfJ:'.j' b{fN XBh ;G bhJ/ B ikfBe gkfJ:'. 13.

fdt; usqE/ dhBh nkfr brkfJ e?.nkg[ J/e mk fEo GJh dbfj d[okfJ e?.;G okiB e/ b'r p[MktB bkrJ/.j' i' gkJ/ fBqg oj/ wkfo npbk dJ/. 14.

fdt; gkut/ ngBh nBh ;[Xkfo e?.wfX ;?B e/ goh w;kb/ ikfo e?.wkfo e{fN fBqg ;?B fBef; nkg[B rJh.j' fgsk g{s f;o s/r g{s fgs[ e/ dJh. 15.

d ' j o k

o?B ;w/ fsB jh fpy? wkfu:' b'j ngko.GN i{M/ fgs[ g{s jfB g{s fgsk e' wko. 16.o?B ;w? stB? eNe b'j gfo:' fpeoko.T{u Bhu okik gqik xk:b GJ/ ;[wko. 17.

u "gJ h

fgs[ b? yVr[ g{s e' wkfo:'. g{s fgsk e/ f;o go Mkfo:'.n?;/ b'j gfo:' fpeokok. ;G xk:b G/ G{g ;wkok. 18.

n f V b

fdt; y;Nw' ip? gj{u¤:' nkfJ e?.d' d' wod b" ykJh rJh y[dkfJ e?.rfv ;{oh ib T{go dJ/ pjkfJ e?.j' pd¤:' ybB ;' i[X fyzr y[B;kfJ e?. 19.

gok p`fX efo c"i d'T{ mkYh GJh.sho s[ge sotkfo wkfo fuo b" dJh.Gkfi ubh fsq: gkS/ eNe brkfJ e?.j' gS/ gyfo:k go? s[ozr BukfJ e?. 20.


id'A d{ik fdB nk gj[̀funk sK i[shnK dhnK p'ohnK Go eè Gèi fdZshnK.(t?oh) b'e ]}kBk ;wM eè T[; T[sè N[N eè g? rJè. T[; gk;è T[; fJ;soh BèXB ;fjs okfinK ~ b[N fbnk.12.

(id) d{ik fdB phs frnk nsè shik fdB nkfJnk sK okDh Bè fJe EKsè Brkok tikfJnk. b'ehI nkgDh XB-d"bs b? eè Giè (nsè fJj T[;) o;sèsè nk rJh. (T[; Bè) ;koè XBtkB b[N bJè, fe;è fJe ~ th ikD B fdZsk.13.

(T[; Bè) u"Eè fdB nZr brk fdZsh. nkg fJe EK db ~ b[ek eè vNrJh. okfinK dè ;koè b'e nZr p[MkT[D br rJè. (fJXo) i' okiè ofj rJè,(T[BQK ~) fJ;soh Bè wko fdZsk.14.

gzitèI fdB nkgDh \"i ~ fsnko eo eè (t?oh dh) ;?Bk ftu wFkbK irkeè ik gJh. okiè dh ;?Bk ~ wkodh e[Ndh j'Jh nkg fBeb rJh. (t?oh dbftu nfijh ncok scoh wu rJh fe) fgU Bè g[Zso dè f;o ftu nsè g[ZsoBè fgsk dè f;o ftu sbtko wko fdZsh.15.

d ' j o k

oks tèbè T[BQK ftu xw;kB :[ZX j'fJnk. ;{owè i{M woè, fgsk Bè g[Zso ~nsè g[Zso Bè fgsk ~ wko fdZsk.16. oks tèbè T[BQK dh \"i ftu fGnkBe :[ZXj'fJnk. t^vè S'Nè, okik gqik, pèF[wko b'e xkfJb j' rJè.17.

u "gJ hfgsk Bè sbtko b? eè g[Zso ~ wko fdZsk nsè g[Zso Bè (sbtko b? eè)

fgsk dè f;o T[sè MkV fdZsh. fJsBk fGnkBe :[ZX j'fJnk nsè ;koè okièxkfJb j' eè wkoè rJè.18.n f V b

id'I SètK fdB j'fJnk sK d' d' wodK fizBh v{zxh ykJh g[NtkJh rJh.(T[; ftu) (b'jè dè) ;{b rv eè T[go gkDh tjk fdZsk. nkg T[BQK d[FNK Bkb:[ZX fwE eè x'fVnK ~ wSok fdZsk.19.

(okDh Bè) ;?Bk ~ d' eskoK pDk eè yVk eo fdZsk. shoK, pzd{eK nsèsbtkoK dh fuo se wko ubdh ojh. (fco) okDh nkgDh c"i ~ fgSè brkeè Gi gJh. (fJj tèy eè t?oh db Bè fgSk ehsk) x'fVnK ~ BukT_Idè j'Jèx'V-;tko ykJh ftu fvr eè (;{bK Bkb) gSè rJè.20.


d ' j o k

J/e pko ;'oj ;j; ;Pko i[M/ popho.pj[fo nkfB npbk goh jB/ s[ge e? sho. 21.

n f V bip? ;gst" fdt; gj{fu:' nkfJ efo.;G getkBB w" dJh ijo vokfJ efo.ybB yzv eS[ fuo b" b'j pikfJ e?.j' n"o m"o ufb rJh fB;kB[ fdtkfJ e?. 22.

wkfo gofB s/ ojh f;gkfjB :" fe:'.;ofe ;ofe eo ;efs fBeo fsj e' fb:'.M{fw go/ uj{` Uo d[or e/ d[nko go.j' bJh fwmkJh ShfB rmfo:? pkfX efo. 23.

d ' j o k

p?fm p?fm ;' ;' g[oy i' i' fwmkJh ykfj.wd fpy[ e/ fsB sB uo? s[os[ sofc wfo ikfj. 24.ukfo gku xfNek fps/ pkb goh nf; Xko.i' fpy[ s/ x{ws j[s/ ;G jh dJ/ ;zxkfo. 25.

n f V b

pj[fo fwbB fsq: pd¤:' ;[ d{s gmkfJ e?.ubh nkgBh nkSh nBh pBkfJ e?.s[ge u'N e' ip? ;?B bKxs GJh.j' goh s[ozr XtkfJ feqgkB? efY bJh. 26.

d ' j o k

;G okiB e" wkfo e? ;?Bk dJh ygkfJ.ihfs i[s frqj e' rJh i? d[zdGh pikfJ. 27.skjh s/ irs/; fBqg ;hy/ ufos nB/e.;kfjijK e/ pho ;G u[fB u[fB wko/ J/e. 28. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;"" uko ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 204. 3858. nci{`.

u "gJ h

G{g pvh r[ioks pyfB:s. fpi? e[nfo sk eh fsq: ifB:s.Ssqh J/e sjk pvGkrh. sk sB fdq;fN e[nfo eh bkrh. 1.


d ' j o k

fJe' tko jh ;'bjK j}ko ;{owè ;tko i{M woè. okDh fco nk gJh nsèpzd{eK nsè shoK Bkb (pkeh puè j'fJnK ~) wko w[ekfJnk.21.

n f V b

id'I ;ZstK fdB nkD gj[zfunk sK ;kfonK ykfDnK ftu }fjo fwbkfdZsh. e[M fuo bJh t?ohnK Bkb :[ZX eo eè nsè (T[BQK ~) yzv yzv eo eèfco Brkok tik eè d{iè gk;è ubh rJh.22.

id bVkJh o[eh sK (t?oh db dè) f;gkjhnK Bè fJ; soQK ehsk fe ;oe;oe eè nsè poShnK jZE ftu b? eè ;kfonK gkf;nK s'I febQè dè dotk}è tbN[N gJè. (T[E'I) wfmnkJh y'j eè rzYK pzBQ bJhnK.23.

d ' j o k

(T[Eè) i' i' nkdwh p?m p?m eè wfmnkJh yKdk ;h, T[; dè Foho ~ }fjodh w;sh uVQ iKdh nsè s[os sVc sVc eè wo iKdk.24. uko gzi xVhnKphsD sè okDh sbtko XkoB eo eè N[N eè g? rJh nsè i' }fjo (dè n;oeo eè) x[wèohnK yKdè gJè ;B, T[BQK ;kfonK ~ wko fdZsk.25.

n f V b

fco fJ;soh Bè d{s Gèi eè wèb fwbkg dh ftt;Ek ehsh nsè nkg uzrh;?Bk fsnko eo eè ub gJh. id'I pzd{eK dh wko s'I ;?Bk goè bzx rJh, sKfeqgkBK eY eè nsè x'Vè Gik eè (t?oh db T[sè) N[ZN eè g? rJh.26.

d ' j o k

;kfonK okfinK ~ wko eè (T[BQK dh) ;?Bk ~ BFN eo fdZsk nsè fisdk X"I;k tikT[Idh j'Jh :[ZX fis eè xo ~ (gos) rJh.27. T[;è s'I irs dè;[nkwh okfinK Bè nBèe ufosq f;yè. (T[; Bè) FkjijkB dè fJe fJe ;{owè ~u[D u[D eè wkfonk.28.


u "gJ htZvh r[ioks dk fJe okik df;nk iKdk ;h. T[; dh fJ;soh dk BK fpi?

e[nfo ikfDnk iKdk ;h. T[Eè fJe tvGkrh Ssqh ofjzdk ;h. T[; Bkb e[wkohdhnK nZyK bV rJhnK.1.


n f V b

o?fB goh sk e' fsq: b:' p[bkfJ e?.ofs wkBh fuo b" nfs o[u T[gikfJ e?.bgfN bgfN T[o ikfJ B S'fo:' GktJh.j' Gkfs Gkfs e/ nk;B eos ;[jktJh. 2.

d ' j o k

okBh whsfj ;zr b? pkrfj rJh btkfJ.ekw G'r sk ;' efo:' fjqd? joy T[gikfJ. 3.ijk pkr w' iko ;' okBh ows pBkfJ.sk e' fBqg e"se Bfwfs sj jh fBef;:' nkfJ. 4.

u "gJ h

bfy okik okBh vo gkBh. fwsq gJ/ fJj Gkfs pykBh.w/oh ejh fus w? Xfo:j[. w{V okt s/ B?e[ B vfo:j[. 5.

n f V bfJe rvjk w? d:' iko e' vkfo e?.sysk go pkxzpo vkfo ;[Xkfo e?.nkg[ i'r e' G/; pfjmh sjk Xo.j' okt ufb:' fd: ikB B nkB¤:' fdqFfN so. 6.

okfJ fBofy fsj o{g ufeqs fus w? G:'.etB d/; e' J/; G:' i'rh efj:'.:k e' d'B' gkfJB gfo:? ikfJ e?.j' nkfJ;[ e" bJhn? fus fpowkfJ e?. 7.

u "gJ h

ip okik sk e/ fYr nk:'. i'rh T[fm:' B p?B ;[BkfJ:'.fJj fdf; s/ T[fj fdf; gqG r:'. sp oki? ;[ i'o eo b:'. 8.

Bw;eko ip fsj fBqg fe:'. sp i'rh w[y c/fo ;[ fb:'.fij fij fdf; okik ufb nkt?. sj sj s/ fsq: nkfy u[okt?. 9.

:j rfs d/fy fBqgfs ufe ofj:'. X`fB X`fB wB w? fsj efj:'.:j w'oh gotkfj B oky?. sk s/ w'fj B w[y s/ Gky/. 10.

788 ;qh d;w-rqzE ;kfjp

n f V b

oks g?D sè fJ;soh Bè T[; ~ p[bk fbnk nsè o[uh g{ote T[; Bkbfuo se osh-eqhVk ehsh. (T[; ~) fbgN fbgN eè Sksh Bkb brkT[Idh nsèSfvnk ikDk uzrk B brdk. (T_j) GKs GKs dè nk;D eodh j'Jh ;[jktDhbr ojh ;h.2.

d ' j o k

okDh fwso ~ Bkb b? eè pkra ftu rJh nsè fjodè ftu ][F j' eè T[;Bkb ekw G'r ehsk.3. pkra ftu fiEè okDh :ko Bkb owD eo ojh ;h, sKT[Xo ~ okik e"se t; nk fBefbnk.4.

u "gJ h

okiè ~ tèy eè okDh vo rJh nsè fwso gqfs efjD brh�. wèoh rZbwB ftu XkoB eo nsè w{oy okiè s'I }ok th B vo.5.

n f V b

T[; Bè :ko ~ fJe N'Jè ftu ;[N fdZsk nsè (T[; T[sè) s]sk oy eè T[;T[go uzrh soQK Bkb Fèo dh ybQ ftSk fdZsh. nkg i'r dk Gè; pDk eè T[gop?m rJh. okiè ~ ubD fdZsk nsè (T_; ~) fdqFNh jèm B fbnkT[Idk.6.

okik T[; dk o{g tèy eè fus ftu j?okB j' frnk nsè efjD brk fefejVè dè; dk okik i'rh j' frnk j?. fJ; dè d'jK g?oK T[sè g?Dk ukjhdk j?nsè fJ; dk wB gq;zB eo eè nkfrnk (Gkt� n;h;) b?Dh ukjhdh j?.7.

u "gJ h

id okik T[; e'b nkfJnk, sK i'rh B T[fmnk nsè B jh p'fbnk. okikfJ; gk;è s'I T_; gk;è tb frnk. (id i'rh e[M B p'fbnk) sd okiè Bè jZEi'V bJè.8.

okiè Bè id T[; ~ gqBkw ehsk, sd i'rh Bè w[y cèo fbnk. fi; fi;gk;è tb okik ub eè nkT_Idk, T[; T[; gk;è tb'I fJ;soh (i'rh) nZy pukb ? Idh.9.

fJj jkbs tèy eè okik j?okB ofj frnk nsè wB ftu i'rh ~ XzB XzBefjD brk. fJj wèoh gotkj BjhI eodk, fJ; bJh w?~ w[y s'I e[M BjhIp ' bd k . 10 .


nfBe isB okik efo jkfo:'. e¤:'j{` Bfj okBh:fj fBjkfo:'.eos eos fJe puB pykB'. w{oy okt B p'fb gSkB'. 11.

pks? ;" fBqg ;' e'T{ eo?. i' fJSk XzB eh wB Xo?.okt oze jw eS{ B ikB?. J/e? jfo e' Bkw gSkB?. 12.

pks? eos fB;k gfo rJh. fBqg ;G ;?B fpdk eo dJh.jP? J/eb ofj:' sj ;'Jh. fuzsk eos noX fBf; y'Jh. 13.

n f V b

;'fJ fBqgfs bfj r:' fsq: whsfj T[ufo:'.eo Gè N{`fG irkfJ G'r pj[ fpfX efo:'.iks sjk s/ GJ/ :j? fbfy yks go.j' ;Por d/fy G{n d/fy ;[ rJ/ gsko so. 14.

u "gJ h

GJh gqks okik ;[fX b:'. fsB? B sjk fpb'es G:'.rvjk go e' fby¤:' fBjkfo:'. wzfsqB i[fs fJj Gkfs fpukfo:'. 15.

d ' j o k

:k i'rh;Po b'e bfy pj[fo by¤:' :j b'e.np gsko d/yB r:' jP? e? fjqd? fB;'e. 16.

u "gJ h

f;X f;X ;G skfj T[uko?. G/d nG/d B w{V fpuko?.fJj ufosq fsq: iko puk:'. okik s' rvjk g{ik:'. 17.

rvjk eh g{ik fBqg eo?. sk eh pks B fus w? Xo?.;Por S'fo i' g:ko f;Xko'. Bw;eko j? skfj jwko'. 18. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" gKu ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 205. 3876. nci{`.

u "gJ h

;[xoktsh Bro fJe ;[Bk. f;zx fp;/;Po okt pj[ r[Bk.fJ;ewsh sk eh po Bkoh. y'fi b'e u"dj{` fBekoh. 1.


okik nBèe :sB eo eè jko frnk, go fe;è soQK okDh Bè B tèfynk.eofdnK eofdnK (nkfyo okDh Bè) w{j'I fJe p'b fejk, go w{oy okik p'b BgSkD ;fenk.11.

okiè Bkb T[jh rZb eoè i' wB ftu XB dh fJZSk oydk j'tè. n;hIokiè nsè oze (fBoXB) ~ e[M BjhI ikDdè, (p;) fJe' joh dk Bkw jhgSkDd è jK.12.

rZbK eofdnK eofdnK oks g? rJh. okiè Bè ;koh ;?Bk Gèi fdZsh. T[EèT[j fJebk jh ofj frnk nsè fuzsk eofdnK (Gkt� ;'ufdnK) nZXh oksphs rJh.13.

n f V b

id'I okiè ~ okDh Bè ;[Zsk j'fJnk tèy fbnk sK fwso ~ ;fdnk. T[; ~jZE Bkb N[zp eè irkfJnk nsè pj[s soQK Bkb G'r ehsk. N'Jè T[sè fJj fbyeè d'tèI T[E'I ubè rJè fe ;tor nsè Xosh ~ tèy eè jèmK gkskb b'e ik ojèj K .14.

u "gJ h

;tèo j'Jh, sK okik ~ ikr nkJh. (T[; Bè) T[; (i'rh) ~ T[Eè B tèfynk.N'Jè T[go e[M fbfynk tèfynk nsè wzsqhnK Bkb fJ; soQK ftuko ehsk.15.

d ' jo k

fJ; i'rh Bè (;tor) b'e tèy eè fco fJj b'e tèfynk j?. j[D fB;fuzsj' eè gkskb (b'e) tèyD bJh frnk j?.16.

u "gJ h

;G T[; ~ @f;ZX f;ZX# efjD brè. (fe;è th) w{oy Bè Gèd ~ B ftukfonk.fJj ufosq yèv eè fJ;soh Bè :ko ~ puk fbnk nsè okiè s'I N'Jè dh g{ikeo kJ h .17.

okik N'Jè dh g{ik eoB bfrnk nsè T[; dhnK rZbK ~ wB ftu BXkfonk. (i') ;tor b'e ~ Sv eè gkskb b'e ~ frnk j?, T[; ~ wèok gqBkwj ? .18.


u "gJ h

;[xoktsh BK dk fJe Ffjo ;[DhIdk ;h (fiE'I dk) fpFè;Po f;zx BK dkpj[s r[DtkB okik ;h. fJFewsh T[; dh ;[zdo okDh ;h. (wkB') u"dK b'eKftu'I y'i eè fbnkT[Idh j'tè.1.


d ' j o k

ngqwkB sk eh gqGk ib Eb ojh ;wkfJ.;[oh nk;[oh fezBqBh j/fo ojs f;o B¤:kfJ. 2.

n f V bB"i'pB okfJe ;[s ;kj[ fBjkfo:'.ow" stB e// ;`fr fJj Gkfs fpukfo:'.gm/ nbh fJe bhB' GtB p[bkfJ e?.j' ohfs gqhfs eh eoh joy T[gikfJ e?. 3.

Gkfs Gkfs fwstk e' ro/ brkfJ:'.bgfN bgfN efo ekw e/b T[gikfJ:'.nk;B u[zpB pj[ fpfX eo/ pBkfJ e?.j' fBi[ gqhsw e/ fus e' b:' b[GkfJ e?. 4.

jkt Gkt pj[s Gkfs fdykJ/ whs e'.fSB Ghsfo pf; fe:' stB e/ uhs e'.bgfN bgfN bbsk T[o rJh pBkfJ e?.j' ;qh Bti'pB okfJ b:' bbukfJ e?. 5.

d ' j o k

okts i'pfB o?fB fdB fJ;ewsh e/ ;zr.ofs wkBs o[fu wkfB e? jP? gqw[fds ;opzr. 6.

;t ? : k

g"fY fsq:k e/ gqize bbk e' b? ;[zdfo rhs ;[jkts rkt?.u[zpB n"o nfbzrB nk;B Gkfs nB/e ow? bgNkt?.i' fsq: i'pBtzs i[pk d'T{ ekw eh ohfs ;' gqhs[gikt?.Skfv e? ;'e fsqb'eh e/ b'e fpb'fe gqGk ;G jh pfb ikt?. 7.

e'e eh ohfs ;' gqhfs eo? ;[G ekw eb'b nw'b ewkt?.pkofj pko ow? o[fu ;' d'T{ j/fo gqGk sB eh pfb ikt?.phoh upkfJ f;zrko pBkfJ ;[ B?B BukfJ fwb? w[;ekt?.wkBj[ pho i[N/ oB w? f;s skfB ewkBB pkB ubkt?. 8.

u "gJ h

n?;h gqhfs d[j[B w? GJh. fp;fo b'e eh bik rJh.B'y' B/j fBr'v' bkr'. ik s/ BhId G{fy d'T{ Gkr'. 9.


d ' jo kT[; dh nB{gw ;[zdosk ib Eb ftu ;wkJh j'Jh ;h. (T[; ~) tèy

eè dèt-fJ;sohnK, d?Is-fJ;sohnK nsè fezBo-fJ;sohnK f;o M[ekT[IdhnK;B.2.n f V b

T[; Bè Fkj dè fJe g[Zso B"i'pB okfJ ~ tèfynk. (nsè wB ftu) fJ;soQK ftuko pDkfJnk fe T[; Bkb owD ehsk ikJè. fJe ;jèbh Gèi eè T[;~ GtB ftu p[bk fbnk nsè T[; Bkb nkBzd g{ote gqhs dh ohs ~fBGkfJnk.3.

(T[; Bè) soQK soQK Bkb fwso ~ rbè Bkb brkfJnk nsè fbgN fbgNeè ekw-eqhVk ehsh. p[j[s soQK Bkb u[zpB bJè nsè nk;D ehsè. fJ; soQKngDè fwso dk fus b[Gk fbnk.4.

(T[; Bè) fwso ~ pj[s jkt Gkt ftykJè nsè fSD Go ftu T[; dè fus~ ekp{ eo fbnk. fJ;soh fbgN fbgN eè uzrh soQK T[; dè rb brh.(fJ; soQK) Bti'pB okfJ ~ (nkgDè gqfs) w'fjs eo fbnk.5.

d ' j o k

T[j Bti'pB okfJ oks fdB fJFewsh dè Bkb owD eodk ;h. (T[j)o[uh g{ote ekw-eqhVk eodk j'fJnk ;G gZy'A nkB`fds j[zdk ;h.6.

;t ? : kfJ;soh gqhsw Bkb b� eè gbzx T[go bèNh j'Jh ;[zdo ;[jktDè rhs rk

ojh ;h. nBèe soQK dè u[zpB, nkfbzrB nsè nk;D eo eè fbgNdh j'Jh owDeo ojh ;h. iè fJ;soh i'pBtzs ;h (sK T[j th) itkB ;h. (fJ; bJh) ekwdh ohs ftu d'tèI gqhs T[gik ojè ;B. fszBK b'eK dè b'r d[yK ~ Sv eè (T[BQKdh) ;[zdosk ~ tèy eè pfbjkoè iKdè ;B.7.

(T[j) e'e Fk;sq dh ftXh nB[;ko gqhs eodè ;B nsè nBèe soQK dèu`rè ekw eb'b eodè ;B. d'tèI pko pko o[uh g{ote owD eodè ;B. T[BQKdè FohoK dh ;[zdosk ~ tèy eè pfbjkoè ikJhdk ;h. gkB upk eè, fFzrko eoeè nsè nZyK wNek eè fwbdè nsè j;dè ;B. (fJzi gqshs j[zdk ;h) wkB' d';{owè oD ftu i[Nè j'D nsè sD eè ewkBK s'I fsyè sho ubkT[Idè j'D.8.u "gJ h

d'jK ftu nfijk fgnko fgnk fe (T[BQK ~) b'e bki th G[b rJh.nfijk G?Vk nB'yk fgnko bfrnk fi; eo eè BhIdo nsè G[y d'tèI GirJ è .9.


J/e fdt; fsq: whs p[bk:'. ;'s ;`fr ;tsfBB sek:'.Gèt oSgkbB e' dhB'. fsB e' e'g nkswk ehB'. 10.

oSgkb eq[fXs nfs GJ/. okBh j[sh sjh s/ rJ/.iko ;fjs sk e' bfj bhB'. fpts jBB d[j{`nB e" ehB'. 11.

sp okBh fJj Gkfs T[ukoh. ;[B' oSe' pks jwkoh.whs wo/ fBqg fsq: wfo i? j?. fsq:k wo? okik e' S? j?. 12.

d' e[eN e[eNh wzrtkJh. ;fy:fj p'b fsB? fpy[ yPkJh.fBeN nkgB? d[j[nB nkB'. w{V oSeB ufos B ikB'. 13.

gqEw wkfo e[eN e' d:'. e[eNh e' fpB[ pX pX G:'.pj[fo Bk; e[eNh e' G:'. gbe fpy? e[eN' wfo r:'. 14.

okBh pku

;Bj[ b'r w? s[w? ;[BkT{. fwsq wo/ w? gqkB rtkT{.w'fj wo/ okik wfo i? j?. s[wo/ ej' jkE ek n? j?. 15.

j' okik i" fi:s pfo j?. s[woh ;dk gkbBk efo j?.i' fBqg fsq: i[s ;Por f;X? j?. s[w XB s/ t? fi:s/ i? j?. 16.

sk s/ e¤:' B dop[ nfs bhi?. fsj{` fi:B eh oSk ehi?.iVB e[eN e' ufos fBjkfo:'. iko ;fjs okBh:fj B wkfo:'. 17.

d ' j o k

fJ;ewsh fJj Sb GJ/ e[eN e[efN:fj xkfJ.gqkB T[pkfo:' fgq: ;fjs fBqg vo iVB fdykfJ. 18.

u "gJ h

fsB fJj Gkfs fpuko fpuko/. okBh wos whs e/ wko/.okBh wo? okik wfo i? j?. jwo/ ejk jkE XB[ n? j?. 19.

nfs jh b'G oSeB fe:'. okik ;zr G/d Bfj fd:'.;fjs iko okfB:fj B wkfo:'. XB e/ b'G pks e' Nkfo:'. 20. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" Smt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 206. 3896. nci{`.


fJe fdB fJ;soh Bè fwso ~ p[bkfJnk. (T[; Bkb) ;[̂sh j'Jh ~ ;"IeDKBè tèy fbnk. (T[BQK Bè fJj) Gèd gfjoèdkoK ~ fdZsk. T[BQK dè wB ftu pj[seq 'X g?dk ehsk.10.

gfjoèdko pj[s eq'fXs j'Jè nsè fiEè okDh ;h, T[Eè rJè. T[; ~ :ko;fjs geV fbnk. d'jK ~ wkoB dh :'iBk pDkJh.11.

sd okDh Bè fJ; soQK fejk--jè gfjoèdko'! wèoh rZb ;[D'. fwso dè woBBkb okDh th wo iktèrh nsè okDh dè woB Bkb okik th wo ikJèrk.12.

(T[; Bè) d' e[eV nsè e[eVhnK wzrtkJhnK nsè ;yhnK ~ efj eè T[BQK~ }fjo ytk fdZsh. T[BQK d'jK ~ nkgDè e'b wzrtk fbnk. go w{oy gfjoèdkoufosq ~ ;wM B ;eè.13.

gfjbK e[eV ~ wko fdZsk. e[eVh fpBk wkfonK jh wo rJh. fcoe[eVh dk BkF j' frnk nsè fSD Go ftu e[eV th wo frnk.14.

okDh Bè fejk--

jè b'e'! ;[D', w? I s[jk~ ;[DkT[Idh jK. fwso woB Bkb w?I gqkDfsnkr fdnKrh. wèoè woB Bkb okik wo ikJèrk. (d;' Gbk) s[jkvè jZEeh nkJ èrk.15.

iè okik ihT[Idk ojèrk sK s[jkvh ;dk gkbBk eoèrk. iè okik fJ;soh;wès wo ikJèrk sK s[;hI th T_; XB s'A ihT_Idè ih tKMè j' ikUrè.16.

fJ; bJh s[;hI feT_I B nfXe XB b� bt' nsè fszBK ihtK dh ofynkeo'. (T[BQK) w{oyK Bè e[eVK dk ufosq tèfynk nsè :ko ;fjs okDh ~ Bwkfonk.17.

d ' j o k

e[eV nsè e[eVh ~ wko eè fJFewsh Bè fJj ufosq ftykfJnk nsèT[BQK w{oyK ~ okiè (dè woB dk) vo ftyk eè fgq: ;fjs nkgDè gqkD pukbJ è .18.

u "gJ h

T[BQK (gfjoèdkoK) Bè fJ; soQK ftuko pDkfJnk fe fwso dè wkfonKokDh wo ikJèrh. okDh dè wfonK okik wo ikJèrk nsè ;kvè jZE XB feE'In kt è r k . 19.

gfjoèdkoK Bè pj[s b'G ehsk nsè okiè ~ Gèd BjhI df;nk. fwso;fjs okDh ~ BjhI wkfonk nsè XB dè b'G eo eè rZb ~ Nkb fdZsk.20.



d ' j o k

okik e"u fpjko e' pho ds fsj Bkw.nfws dop[ sk e/ oj? p;s[ fJzdq g[o rqkw. 1.

u "gJ h

w[;ewsh sk eh po Bkoh. iB[ ofs gfs e/ GJh e[wkoh.ekw ebk d[fjsk fsj ;'j?. d/t nd/tB e' wB w'j?. 2.

i' g[o uj? fs;h e" wko?. nepo eh eS[ ekfB B Xko?.d/; sbNh p;B Bfj d/tfj. b{fN e{fN ;"dkrqB b/tfj. 3.

nepo ;kfj e'g nfs nk:'. fsB g? p?foB Ux gmk:'.i'fo ;?fB ;{ok ;G XkJ/. gfjfo e"u d[zdGh pikJ/. 4.

d ' jo kip jh e"u fpjko e/ fBeN gj{`u/ nkfJ.fbfy gfs:k n?;/ gmh oD d[zdGh pikfJ. 5.e? jw e" fwb[ nkfJ e? gshnk fbyh ;[Xkfo.e? gr[ g[o e? nBs No[ e? bo[ ;;sq ;`Gkfo. 6.

u "gJ hip fBqg e/ ;qtBB ;" gfo:'. Gkfi ubs G:' Xho B Xfo:'.w[;ewsh ip jh ;[fB gkJh. pkfX fBqgfj d[zdGh pikJh. 7.

Gkfs Gkfs s/ ;?fB ;zGkoh. wko/ ;{opho jzekoh.okik fes/ pkfX efo bhB/. ikfJ GtkBh e/ pfb dhB/. 8.

d ' j o k

dbdb J/e sekfJ e? d:' dwkw' ikfJ.;[Bs Bkd ;{ok ;G? sjh go/ nookfJ. 9.

u "gJ h

i" XkJ/ cf; cf; s/ rJ/. rfj rfj so[fB s[os s/ bJ/.;eb ekfbek eh pfb dhB/. pki ski ;GfjB e/ ShB/. 10.

n f V bJ/e fGqs fsj Ghso gfm:' pBkfJ e?.sk ;" fus eh pks ejh ;w[MkfJ e?.wjk rfjo pB Ghso fsB s[w b¤:kfJ:'.j' X;/ fBofy gops w' w'fj iskfJ:'. 11.


d ' jo k

e"u (e[u) fpjko dè okiè dk BK pho dZs ;h. T[; gk; pj[s XB ;h nsèfJzdq g[o Bro ftu ofjzdk ;h.1.

u "gJ hT[; dh w[Fewsh BK dh ;[zdo fJ;soh ;h. wkB' osh dè gsh (ekw dèt)

dh g[Zsoh j'tè. T[; dh ekw ebk BK dh g[Zsoh ;h i' dètfsnK nsè d?IsK dkwB w'jzdh ;h.2.

T[j Bro ftu fi; ~ ukj[zdh ;h, T[; ~ wko fdzdh ;h. nepo se dhth e[M gotkj BjhI eodh ;h. sbjNh yèso ftu fe;è ~ t;D BjhI fdzdh ;hnsè ;"dkroK ~ b[N g[N b�Idh ;h.3.

nepo pkdFkj ~ pj[s r[Z;k nkfJnk nsè T[; T[sè t?oh-db uVQkfdZsk. ;?Bk i'V eè ;koè ;{owè Xk eè gJè nsè etu gk eè Brkoè tik fdZsè.4.

d ' jo k

id'I T[j e"u fpjko dè BèVè nk gj[`uè (sd'A) T[BQK Bè oD dk Brkoktik eè (okiè ~) fJ; soQK dh fuZmh Gèih.5. fuZmh ftu uzrh soQK fbfynkfe iK sK nk eè g?oh g? iK fesè j'o ubk ik iK (fco) F;sq ;zGkb b?.6.

u "gJ h

id okiè dè ezB ftu fJj rZb gJh sK T[j Gi ufbnk, Xhoi XkoB Behsk. id'I w[Fewsh Bè fJj rZb ;[Dh sK okiè ~ pzBQ eè Brkok tik fdZsk.7.

eJh soQK Bkb (T[; Bè) ;?Bk ~ fsnko ehsk nsè jzekoh ;{ofwnK ~ wkofdZsk. (T[; Bè) fesBè okiè pzBQ bJè nsè ik eè GtkBh dh pbh uVQk fdZsè.8.

d ' j o k

fJe dbdb yèso tèy eè (T[Eè) ik eè X"I;k tik fdZsk. X"I;è dk Bkd ;[Deè (t?oh db dè) ;koè ;{owè noVk eè g? rJè.9.

u "gJ hfijVè th (T[Xo) ~ tXè, dbdb ftu c; rJè. T[BQK ~ fJ;soh Bè

s[os geV fbnk. ;kfonK ~ ekfbek dh pbh uVQk fdZsk. ;kfonK dè skinsè x'Vè y'j bJè.10.n f V b

(T[; Bè) fJe B"eo ~ T[; (t?oh XVè) ftu ;wMk eè Gèi fdZsk. T[; ~fus dh rZb ;wMk eè d; fdZsh fe s{` T[BQK ~ ;zxDè pB ftu b? nk. wèoètb'I isk dèJhI (fe s[jk~) tèy eè (vo dè wkoè) gops ftu X; rJh j?.11.


;[Bs wB[y fJj pks sjk s/ sj r:'.s[w? pskts okj Gkfy b¤:kts G:'.;eb ;{o fus wkM nfXe joys GJ/.j' G/d nG/d B bfj:' ;eb pB w? rJ/. 12.

Xf;:' eNe pB wkM d{s bfy gkfJ e?.G/d d:' okBh ej sp fsB nkfJ e?.pzd dPko gops e/ efo d'T{ bJ/.j' ekfN ekfN e? Bke ikB frqj e" dJ/. 13.

fpwB GJ/ pj[ pho Gkfi oB s/ ub/.;?:d w[rb gmkB ;/y ;{ok Gb/.vkfo vkfo jfE:ko G/y fsq: Xko jh.j' bhi? gqkB T[pkfo fJj Gkfs T[uko jh. 14.

Gi/ pho sj s/ fJe mk T[sos GJ/.w[;ewsh okfB:fj fBofy ;G jh bJ/.ekfN Bdh fsj T{go dJh ubkfJ e?.j' pki ski okiB i[s dJ/ pjkfJ e?. 15.

wkfo c"i fJe dhB' d{s gmkfJ e?.i?B ykB i{ po' ;[sk e' nkfJ e?.jw jiofs e/ ;zr B oB ehB' pB?.j' ;G wzfsqB no w'o o[fus :" jh wB?. 16.

i?B ykB w{oy ;[fB J/ pu c{fb r:'.;{opho b? ;zr Gb/ fss iks G:'.sk eh d[fjsk p¤:kfj np? xo nkfJ j".j' fJB? pKj ngBh jiosfj fwbkfJ j". 17.

u "gJ h

sp okBh dko{ pj[ fb:'. so? fpSkfJ G{fw e/ fd:'.T{go sfBe pko{nfj vkfo:'. ;' ifo iks B B?e[ fBjkfo:'. 18.

J/e b"fv:k p'fb gmkJh. ykoB go efj ;[sk fpmkJh.gm¤:' wB[y ykB np nkt?. :kfj p¤:kfj Xkw b? ikt?. 19.

;?B ;fjs w{oy sj r:'. G/d nG/d B gkts G:'.ip okBh ikB¤:' iV nk:'. dko{nfj s[os gbhsk d¤:k:'. 20.

798 ;qh d;w-rqzE ;kfjp

fJj rZb ;[D eè T[j pzdk T[E'I T[Eè frnk nsè efjD brk (fe w?I)s[jk~ okj d;dk jK, (fJj) efj eè (T_BQK ~) b� nkfJnk. ;koè ;{owè fus ftupj[s gq;zB j' rJè. (fe;è Bè) Gèd nGèd B ;wfMnk nsè ;koè pB ftu ubèrJ è . 12 .

id'I d{s Bè tèy fbnk fe ;?Bk-db pB ftu X; frnk j? sd T[; BèokDh ~ nk eè ;kok Gèd d; fdZsk. T[; Bè gops dè d'tèI wkor pzd eo fdZsènsè (T[BQK dè) Be eN eN eè xoK ~ ikD fdZsk.13.

pj[s ;koè ;{owè d[yh j' eè (Gkt� T[dk; j' eè) oD-G{wh ftu'I Gi ubè.fJBQK ftu ;?:d, w[rab, gmkD, Fèy (ikshnK dè) u`rè ;{owè ;B. T[j fJ;sohnKdk Gè; Xko eè jfEnko ;[Nh iKdè ;B nsè fJ; soQK efjzdè ;B, (fe ;kvè) gqkDpuk bt'.14.

phoK Bè T[E'I Gi eè fJe EK T_sè fmekDk ehsk. w[Fewsh okDh Bè T[BQK;kfonK ~ tèy fbnk. (T[; Bè) Bdh eN eè T[BQK tb ubk fdZsh. skiK nsèx'fVnK ;fjs okfinK ~ o'VQ fdZsk.15.

\"i ~ wko eè fJe d{s Gèi fdZsk fe i?B ]kB ih! nk eè g[Zsoh ~ ftnkjbt'. ;kvk pkdFkj Bkb :[ZX eoBk BjhI pDdk. fJjh rZb wèoè nsè wzsqhnK dèwB ~ uzrh brdh j?.16.

i?B ]kB w{oy fJj rZb ;[D eè c[b frnk. uzrè ;{owè Bkb b? eè T[Xo~ ub fgnk. (wB ftu ;'u fojk ;h--) T[; (okiè) dh g[Zsoh ftnkj eè j[Dèxo nkT_Idk jK nsè fJBQK dh pKj nkgDè pkdFkj Bkb fwbkT_Idk jK.17.

u "gJ h

sd okDh Bè pj[s ;kok pko{d (@dko{#) b� fbnk nsè (T[; ~) jèmK XoshT[sè ftSk fdZsk. T[; T[go e[M oès fybko fdZsh. (fJ; bJh fe T[j) ;V sKiktè, go tèfynk B ik ;eè.18.

(T[; okDh) Bè fJe dk;h ~ p[bk fbnk nsè Xh efj eè (T_; ~) ykfonKT_sè fpmk fdZsk j?. (T[; Bè) fJe pzdk (]kB tb) Gèfink fe ]kB j[D nktènsè fJ; ~ ftnkj eè xo b? iktè.19.

w{oy (]kB) ;?Bk ;fjs T[Eè frnk. Gèd nGèd ~ B ;wM ;fenk. idokDh Bè ikfDnk fe w{oy nk frnk j?, sK (okDh Bè) pko{d ~ s[os gbhskbrk fd Zsk.20.


d ' j o k

br/ gbhsk ;{o ;G Gqw/ rrB e/ wkfj.T[fv T[fv go? ;w[zdq w? pu¤:' J/eT{ Bkfj. 21.fJj ufosq fJB uzubk bhB' d/; pukfJ.i?B ykB ;{oB ;fjs fJj fpfX d:' T[vkfJ. 22. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" ;ks ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 207. 3918. nci{`.

d ' j o k

J/e okt eh g[fsqek nNgb d/th Bkw.p¤:kjh J/e Bo/F e" ik s/ g{s B Xkw. 1.

u "gJ h

okik isB eos pj[ G:'. g{s B Xkw fpXks? d:'.so[B nt;Efj ;eb fpsk:'. fpoXkgB' nzs rfs nk:'. 2.

sp so[Bh okBh ;' GJh. ip iPkBh okik eh rJh.sk ;" G'r okt Bfj eoJh. :k s/ nfs npbk fi: ioJh. 3.

d ' j o k

J/e g[oy ;" d';sh okBh eoh pBkfJ.ekw G'r sk ;" eo? fBfs gqfs Xkw p[bkfJ. 4.

u "gJ h

sk e" Xow Gqks mjok:'. ;G ir wfj fJj Gkfs T[vk:'.GkfJ GkfJ efj o'i p[bkt?. ekw e/b o[fu wkB ewkt?. 5.

i" :k s/ w' e" ;[s j'Jh. fBqg e' g{s by? ;G e'Jh.d/; p;? ;G b'r oj? ;[y. jwo' fwN? fus e' ;G d[y. 6.

n f V b

Gkfs Gkfs e/ G'r eos sk ;' GJh.fBqg eh pks fp;kfo ;G? fus s/ dJh.bgfN bgfN rJh B?BB B?B fwbkfJ e?.j' c;s fjoB i¤:' fjfoB fpb'fe pBkfJ e?. 7.


d ' jo k

gbhsè ~ (nZr brD Bkb) ;koè ;{owè nkekF ftu x[zwD brè (noEks-nkekF tb T[vè rJè) nsè T[v T[v eè ;w[zdo ftu ik fvrè. (T[BQK ftu'I) fJeth B pfunk.21. fJ; ufosq Bkb fJ;soh Bè nkgDk dè; puk fbnk i?B ]kB~ ;{ofwnK ;wès fJ; Yzr Bkb T[vk fdZsk.22.


d ' j o k

fJe okiè dh g[Zsoh dk BK nNgb dèth ;h. T[j fJe okiè ~ ftnkjhj'Jh ;h go T[; dè xo e'Jh g[Zso BjhI ;h.1.

u "gJ h

okiè Bè nBèe soQK dè :sB ehsè go gowkswk Bè T[; ~ g[Zso dh dks BfdZsh. (T[; dh) ;koh itkB nt;Ek ]sw j' rJh nsè nzs ~ p[Ykgk nkfrn k .2.

id okiè dh itkBh phs rJh sd okDh itkB j' rJh. T[; Bkb okikG'r BjhI eodk ;h fi; eo eè fJ;soh wB ftu pj[s ;Vdh ;h (noEks�d[yh j[zdh ;h).3.

d ' j o k

okBh Bè fJe wod Bkb d';sh ekfJw eo bJh. o'} xo p[bk eè T[;Bkb ekw G'r eodh.4.

u "gJ h

T[; ~ Xow dk Gok fwE eè ;koè ;z;ko ftu fJ; rZb ~ X[zwk fdZsk. T[;~ Gok Gok eo eè fBZs p[bkT[Idh ;h nsè (T[; Bkb) o[uh g{ote ekw-eqhVkeodh ;h.5.

(okDh ;'udh fe) fJ; s'I i' w?~ g[Zso g?dk j'tèrk, T[; ~ ;G e'Jh okièdk g[Zso ;wMèrk. (fJ; Bkb) dèF t;dk ojèrk, b'ehI ;[y g{ote ofjDrènsè wèoè fus dk ;kok d[y d{o j' ikJèrk.6.

n f V b

T[; Bkb nBèe soQK dè G'r eoB brh. okiè dh ;koh rZb (T[; Bè) wBs'A G[bk fdZsh. T[j nZyK Bkb nZyK fwbk fJ; soQK fbgNdh ;h fitèI fjoBfjoBh ~ tèy eè c; iKdk j?.7.


fJse fdBB okik i{ fdt e/ b'e r/.B;N oki bfy b'r nfs nke[b j's G?.sp okBh fwstk e" b:' p[bkfJ e?.j' d:' oki e' ;ki[ i[ Ssq[ fcokfJ e?. 8.

u "gJ h

g{s B Xkw jwko/ GJ/. okik d/t b'e e" rJ/.oki fJj Gqks jwko' eo'. :k e? ;h; Ssq ;[G Yo'. 9.

w/o' Gqks oki fJj eo'. nsq gsq :k e/ f;o Yo'.;{opho nkr¤:k ;G e? j?. ijk gm?:? sj s/ i? j?. 10.

d ' j o k

okBh n?;' puB efj d:' iko e" oki.fwstk e" okik fe:k c/fo Ssq d? ;ki. 11.

u "gJ h

;{opho ;G gkfJ brkJ/. rkT[ rkT[ u"Xoh p[bkJ/.d? f;ogkT[ fpdk efo dhB/. nkgB G'r iko ;" ehB?. 12.

w/o' oki ;[cb ;G G:'. ;G XB oki fwsq e" d:'.fwsq no[ w' w? G/d B j'Jh. pkb fpqX ikBs ;G e'Jh. 13.

;eb gqik fJj Gkfs T[uko?. p?fm ;dB w? wzsq fpuko?.B;N oki okBh bfy b:'. sk s/ oki Gqks e' d:'. 14.

d ' j o k

e/b eos ohMh nfXe j/fo sofB so[Bzr.oki ;ki sk s/ d:' fJj ufosq e/ ;zr. 15.B;N j's fsq: okfi bfy fe:' Gqks e" dkB.b'r w{V n?;/ ej? ;e? B G/d gSkB. 16. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" nkmt' ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 208. 3934. nci{`.

d ' j o k

Xkok Broh e' oj? GoEfo okt ;[ikB.d' dPkd; fpd¤:k fBg[B ;{opho pbtkB. 1.


fJBQK fdBK ftu jh okik ;tor f;Xko frnk. oki ~ popkd j[̀fdnKtèy eè b'ehI ftnke[b j' rJè. sd okDh Bè fwso ~ p[bk fbnk nsè T[; ~Ssq XkoB eotk eè oki-gkN ;"Ig fdZsk.8.

u "gJ h

;kvè xo e'Jh g[Zso BjhI j'fJnk nsè okik ih ;tor f;Xko rJè jB.j[D fJj wèok Gok oki eoèrk nsè fJ; dè f;o T[sè ;[G Ssq M[bèrk.9.

(j[D) wèok fJj Gok oki eoèrk nsè u"o sè Ssq fJ; dè f;o T[sèM[bèrk. ;koè F{ophoK ~ nkfrnk eoèrk. fiEè Gèi'rk, T[Eè ikDrè.10.

d ' jo k

okDh Bè fJ; soQK p'b efj eè (nkgDè) :ko ~ oki dè fdZsk. fwso ~Ssq nsè oki-;ki dè eè okik pDk fdZsk.11.

u "gJ h

;kfonK ;{ofwnK ~ (T[; Bè :ko dè) g?ohI gtkfJnk nsè fgzv fgzv dèu"Xoh p[btkJè. T[BQK ~ f;o'gè dè eè tkg; Gèi fdZsk nsè nkg :ko Bkb G'reoB brh.12.

(j[D) wèok oki ;cb j' frnk (nsè fJ; soQK) ;kok XB nsè oki fwso~ dè fdZsk. (efjD brh--) wèoè nsè fwso ftu e'Jh Gèd BjhI j?. (fJj rZb);koè pkb nsè fpoX ikDdè jB.13.

;koh gqik fJ; soQK efj ojh ;h nsè ;Gk-;dB ftu p?m eè ftuko eoojh ;h fe okDh Bè oki ~ popkd j[`fdnK tèy fbnk, fJ; bJh oki Gok ~ dèfd Zs k .14.

d ' j o k

okDh (nkgDè :ko dè) itkB Foho ~ tèy eè eèb-eqhVk eodh j'Jh pj[sgq;zB j'Jh. T[; ~ fJj ufosq yèv eè oki-gkN dè fdZsk.15. w{oy b'e fJ;soQK efj ojè ;B fe popkd j[zfdnK tèy eè (okDh Bè) oki Gok ~ gqdkB eofdZsk. go T[j tk;sfte Gèd ~ B ;wM ;eè.16.


d ' j o k

Xkok Bro ftu GoEoh BK dk fJe ;[ikB okik ofjzdk ;h. T[j u"dKftfdnktK ftu fBg[D nsè ;{otho sè pbtkB ;h.1.


u "gJ h

GkB wsh sk e/ po Bkoh. fgzr[b d/fJ gqkBfB s/ g¤:koh.ngqwkB Gk okBh ;'j?. d/t nd/t ;[sk fYr e' j?. 2.

d ' j o k

GkB wsh eh nfXe Sfp ib Eb ojh ;wkfJ.d/t fdtkB/ bfy GJ/ dkBt rJ/ fpekfJ. 3.n"o fgzr[bkwsh eh ;'Gk byh ngko.rfV us[okBB stB ;w n"o B ;fe:' ;[Xko. 4.

u "gJ h

J/e fdt; fBqg r:' f;ekok. fus Ghso fJj Gkfs fpukok.p;sq p'fo ;q'Bsfj gmkJ/. efj:' f;zx GoEo jfo xkJ/. 5.

p;sq fGqs b? ;dB f;Xkfo:'. T[ufo:' nki[ f;zx fBqg wkfo:'.okBh T[fds ioB e" GJh. jkfJ T[ufo fgzrb wfo rJh. 6.

d ' j o k

fsq:k B stB ;okjh:fj eos nrfB w? g:kB.XzB¤: XzB¤: npbk s/Jh pXs fpoj e/ pkB. 7.

n f V b

y/fb ny/Ne ip GoEfo xfo nkfJ:'.jkfJ eos fgzr[bk woh ;[fB gkfJ:'.vkfo vkfo f;o X{fo jkfJ okik ej?.j' gm? p;sq fij ;w? ;w' ;" B bj?. 8.

u "gJ h

e? w? nki[ eNkoh wko". jP? i'rh ;G jh xo iko".fXqr w/o' fi:p' ir wkjh. ik e/ Bkfo fgzr[bk Bkjh. 9.

d ' j o k

i' G{yB pj[ w'b e/ nzrB nfXe ;[jkfj.s/ np BkrfB ;/ GJ/ ekfN ekfN sB ykfj. 10.

;t ? : k

pKe ;h phB f;zrko nzrko ;/ skb fwqdzr feqgkB eNko/.iPkb ;h i"fB i[vkJh ;h i/p ;yh xB;ko fe;ko e/ nko/.


u "gJ hT[; dh GkB wsh BK dh ;[zdo okDh ;h nsè fgzr[b dèth th gqkDK s'I

fgnkoh ;h. okDhnK dh nB{gw ;[zdosk F'Gdh ;h. T[BQK ;kjwDè dètfsnK nsèd?IsK dhnK g[ZsohnK Gbk eh ;B.2.d ' j o k

GkB wsh dh pj[s nfXe ;[zdosk ib Eb ftu ;wk ojh ;h. fi; ~tèy eè dètsè dhtkBè j' rJè ;B nsè d?Is sK (;wM') fte jh rJè ;B.3. nsèfgzzr[bwsh dh F'Gk th ngo ngko fd;dh ;h. (T[; ~) pqjwk Bè pDk eè fcoT[; torh j'o e'Jh B pDk ;fenk.4.

u "gJ hfJe fdB okik fFeko bJh frnk nsè wB ftu fJ; soQK ftuko ehsk.

(T[; Bè nkgDè) p;sq bj{ ftu vp' eè (xo) Gèi fdZsè nsè efjbtk Gèfink feFèo GoEo jfo ~ yk frnk j?.5.

p;sq b? eè ;ète wjZb ftu frnk nsè (ik eè) efjD brk fe ni FèoBè okiè ~ wko fdZsk j?. okDh (GkB wsh) ;V woB bJh ssgo j' rJh nsèfgzr[bwsh (eètb) jkfJ efj eè wo rJh.6.d ' j o k

T[; fJ;soh dh Fbkxk BjhI eoBh ukjhdh i' nrBh ftu gqtèF eodhj?. XzB XzB sK T[j fJ;soh j? i' fpoj'I dè pkD Bkb jh ftzBQh iKdh j?.7.

n f V b

fFeko yèv eè id GoEoh xo gofsnk (sK T[; Bè) ;[fDnk fe fgzr[bkwsh@jkfJ# efj`dh j'Jh wo rJh j?. f;o ftu yèj gk gk eè okik jkfJ jkfJ efjDbrk fe T[j ;wK j[D jZE BjhI nkT[Idk fi; ;wèI w?I p;sq xo Gèiè ;B.8.

u " gJ h

iK sK w?I eNkoh wko eè wo iktKrk, iK i'rh pD eè ;kok xo ;kVfdnKrk. irs ftu wèoè ihDè ~ fXZeko j? fi; dè (xo) fgzr[bk okDh BjhI j?.9.

d ' jo k

i' tv-w[bè rfjDè nzrK ~ pj[s ;[;fis eodè ;B, T[j j[D BkrK torèj' rJè jB nsè Foho ~ eN eN eè yKdè jB.10.

;t ? : kjè ;yh! phB @pKe# (sbtko) torh, fFzrko nzrkfonK fijè nsè skb sè

fwqdzr feqgkB nsè eNko dè ;wkB brdè ;B. uKdBh nZr torh, ;[zdosk(@ièp#) e[joè (@i[vkJh#) fijh nsè w[Fe eg{o nkoè dè fsyè d`fdnK (B'eK) dè


o'r ;' okr fpokr ;' p'b ppkfod p{`dB pkB fp;ko/.pkB ;/ p?B Gkbk i?;/ G{yB jkoB j'fj G[izrB eko/. 11.

pKe ;/ p?B fpqbkg ;/ pkoB p¤:kX ;h pk; fp:ko pjh oh.eke ;h e'feb e{e eokb fwqBkb fe p¤:kb xoh fe S[oh oh.Gko ;h G"B G:kBe G{yB i"B eh iPkb ;" iks ioh oh.pkB ;h phB fpBk T[fj pkb p;zs e' nzsfe nzs ;yh oh. 12.

p?oh ;h p¤:ko fpqbkg ;" p'b ppkB ;h phB pizs fpEko/.izr ;/ izr w[uzr d[yzr nBzr fe nze;[ nke fenko/.uKdBh uzd fusk uj{` Uo ;[ e'febk e{e fe j{e ;h wko/.Gko ;/ G"B G:kBe G{yB c{b/ B c{b cBh cfB:ko/. 13.

u "gJ h

j' jfm jkE f;zX"ok Xfo j". fgzr[b j/s nrfB wfj ifo j".i" fJj nki[ uzubk ih:?. sp GoEoh gkfB e" gh:?. 14.

n f V b

sp sj r'oyBkE gj{`u¤:' nkfJ e?.fBqg gqfs efj:' nd/;[ ;[ Bkd pikfJ e?.okBh dJh fitkfJ ;o{g nB/e Xfo.j' ;[Bj' GoEfo okt b/j[ rfj J/e eo[. 15.

GoEfo pkud ' j o k

ekj rj" e"B/ si" fus w? eo? fpp/e.;G? fgzr[bk eh gqGk okBh GJh nB/e. 16.

n f V b

:" efj r'oy BkE sjk s/ iks G:'.GkB wsh e' fus uzvko fJe jo fb:'.sk fdB s/ okik e" fd:' G[bkfJ e?.j' okBh Bhu e/ o{g ojh T[oMkfJ e?. 17.


;wkB jB. okr o'r tork, p'b p?okr fijè, pdb dhnK eDhnK ftF-p[MèshoK dè ;wkB jB. p'b shoK torè, rfjDè GkfbnK fijè nsè jko ekbè ;ZgKdè ;wkB j' rJè jB.11.

jè ;yh! p'b sbtko torè, tkfinK dh X[B (@pkoB#) ftobkg dè ;wkBnsè trdh j'Jh jtk dh pk; t^vè o'r fijh brdh j?. e'fJb dh e{e eoeFeK eK torh, ewb dh vzvh ;Zg fijh nsè fJe xVh S[oh dè ;wkB j?. G"nK(@G"B#) Gmh torhnK (brdhnK jB), rfjDè fGnkBe (gqshs j[zdè jB) nsèuzB dh ukBDh Bkb ;Vdh ik ojh jK. phB sho torh brdh j? nsè T[;fJ;soh s'I fpBk p;zs sK wkB' nzs jh j' frnk j'tè.12.

g"D t?oh torh, p'b ftobkg torè, phB pkD dè ;wkB ftnoE ftutidh j?. ;zy :[ZX torè, w[uzr Foho ~ d[y dèD tkbk (@d[yzr#) j? nsè ekwdèt dk dpkU nZe tork d[ydkJh iK e"Vk (@fenkoè#) j?. u"jK gkf;nK ftug;oh j'Jh uKdBh fusk torh brdh j? nsè e'fJb dk e{e wkoBk ghV dhe;e dè ;wkB j?. GtB Gmh torè, rfjDè fGnkBe jB fyVè j'Jè c[b c[bBjhI, ;r'A ;ZgK dè cB dè ;wkB jB.13.

u "gJ h

w?I jm g{ote jZE ftu f;zX"ok XkoB eo eè fgzr[bwsh bJh nrBh ftu;VKrk. iè fJj fJ;soh ni ih gJè, sd GoEoh gkDh rqfjD eoèrk.14.

n f V b

sd T[Eè r'oyBkE nk gj[`funk. (T[; Bè) f;zrh tik eè okiè gqfs @nkdè;#fdZsk. (r'oyBkE Bè) okDh ~ nBèe ;o{g XkoB eo eè ihfts eo fdZsk. jèGoEoh okiè! ;[D', (fJBQK ftu'I ) jZE Bkb fJe geV bt'.15.

GoEoh Bè fejk--d ' j o k

fe; ~ geVK nsè fejVh ~ SvK, (w?I) fus ftu ;'u eo fojk jK.;kohnK jh fgzr[bk dh ;[zdosk torhnK nBèe okDhnK pD rJhnK jB.16.

n f V b

fJj efj eè r'oy BkE T[E'I ufbnk frnk. (fJXo) GkB wsh dk fusfJe uzvkb Bè jo fbnk. T[; fdB s'I (okDh Bè) okiè ~ G[bk fdZsk. okDh(T[;) Bhu dè o{g ftu T[bM eè ofj rJh.17.


d ' j o k

d{swsh dk;h j[sh sp jh bJh p[bkfJ.gm? dès Gh Bhu ;" gow gqhfs T[gikfJ. 18.

u "gJ h

ip d{sh sj s/ fcfo nkJh. :" g{S" okBh fsj ikJh.ej[ nfb whs ep? j¤:k n? j?. jwo/ fus e' skg fwN? j?. 19.

n f V b

ej[ B ;juoh ;ku[ ;iB[ ep nkfJ j?.i'o B?B ;" B?B ep? w[;ekfJ j?.bgfN bgfN efo ikT[ bbk ;" s"B fSB.j' ej' ;yh w[fj whs ep? j? etB fdB. 20.

pko pko ri w[fs:B r[j" pBkfJ e?.ngB/ bbk e' fSB w? b/T[ foMkfJ e?.N{e N{e sB j'fJ B w/o' B?e wB.j' ek;h eots fb:' fgq:k eh gqhs sB. 21.

fpjf; fpjf; ep ro/ jwko/ bkfr j?.sp jh ;G jh ;'e jwko/ Gkfr j?.uNe uNe d? pks? wNfe pskfJ j?.j' sk fdB ;yh ;fjs jw pfb pfb ikfJ j?. 22.

i" n?;/ Mfo fwb? ;iB ;fy nkfJ e?.w' wB e" b? sp jh ikfJ u[okfJ e?.Gkfs Gkfs ofs eo" B S'o' J/e fSB.j' phs? wk; guk;B ikB" J/e fdB. 23.

wufe wufe ep efj j? puB pBkfJ e?.bufe bufe T[o ;kE fuwfN j? nkfJ e?.bgfN bgfN w? ikT[ fgq: e? nzr sB.j' w/b w/b efo oky' Ghso skfj wB. 24.

;t ? : k

yziB j{` B pd¤:' eS[ e? efo ezi[ e[ozr ejk efo vko/.uko[ ue'o B nkB/ fjqd? go M[zv MyhBj[ e' MMeko/.w?B ofj:' w[oSkfJ gqGk bfy ;ko; G? ;G dk; fpuko/.nzse ;'uB Xhoi w'uB bkbuh b'uB bkb fsjko/. 25.


d ' jo k

(T[; dh) d{swsh BK dh fJe dk;h ;h. (T[; ~) T[;è tèbè p[bk fbnk.T[; Bhu Bkb pj[s gqhs g?dk eo eè (p[bkT[D bJh) Gèi fdZsk.18.

u "gJ h

id d{sh T[E'I gos eè nkJh, sK okDh Bè T[; ~ ik eè g[fSnk-- jè ;yh!d;, (wèok) fwso fJEè ed nktèrk nsè wèoè fus dk skg fwNkJèrk.19.

n f V b

jè ;yh! ;u d; B, ;ZiB ed nktèrk. (wèoè) B?DK Bkb B?D fwbk eè edw[;eokJèrk. T[; tèbè w?I gqhsw Bkb fbgN fbgN (eè nkBzfds j') iktKrh.jè ;yh! d;, wèok fwso ed'I nsè fejVè fdB nktèrk.20.

(w?I) nkgDè tkb tkb ftu ri-w'shnK (jkEh dè f;o ftu'I fBebè ebfgsw'shnK) ~ uzrh soQK r[zdKrh. (w?I) nkgDè gqhsw ~ fSD Go ftu foMk btKrh.iè wèok Foho N'Nè N'Nè j' iktè sK th (w?I nkgDk) wB BjhI w'VKrh. fgq: dhgqhs bJh ekFh dk ebtsq th sB T[sè ;fj btKrh.21.

jè ;yh! T[j ed'I j; j; eè wèoè rb Bkb brèrk. sd'I jh wèoè ;koè d[yd{o j' ikDrè. (wèoè Bkb id T[j) uNe uNe eè nsè wNe wNe eè rZbKeoèrk. T[; fdB w?I T[; T[s'I pfbjko pfbjko iktKrh.22.

jè ;yh ! (id'I w?~) fJ; soQK nk eè ;iB fwbD bJh Nge gtèrk sKwèoè wB ~ s[os u[ok eè b� ikJèrk. (w?I) T[; Bkb GKs GKs dh osh-eqhVkeoKrh nsè fJe fSD bJh th BjhI SvKrh. gzikj wjhBè phsD sè w?I fJefdB phfsnk ;wMKrh.23.

(T[j w?~) ed wNe wNe eè p'b ;[DkJèrk nsè bue bue eè wèoèfjodè Bkb nk eè fuwN ikJèrk. w?I th gqhsw dè Foho Bkb fbgN fbgNiktKrh. (w? nkgDk) wB T[; dè nzdo fwbk fwbk eè oyKrh.24.

;t ? : k(w?I sK j[D) ww'bè gzSh, ewb nsè fjoB ~ th feXo'I dk e[M BjhI ;wMdh

jK. (j[D) ;[zdo ue'o ~ w?I fjodè ftu BjhI fbnkT[Idh nsè wZShnK dè M[zv thfMVe fdZsè jB (noEks� ;wkB BjhI wzBè jB). (T[; dh) gqGk ~ tèy eè ekwdèt w{ofSs j' frnk j? nsè ;koè ;ko; ftukoè dk; j' rJè jB. jè bkb! sèoèbkbuh B?D fuzsk ~ ]sw eoB tkbè nsè Xhoi ~ BFN eoB tkbè jB.25.


n f V b

;[Bs ;juoh puB sjk s/ sj rJh.uks[osk pj[ Gkfs f;ykts fJj GJh.p;sq wbhB T[skfo Gb/ gfjokfJ e?.j' sj b¤:kts fsj GJh ;[ G/; pBkfJ e?. 26.

wB Gkts ip whs so[fB fsB gkfJ:'.Gkfs Gkfs sk e" rfj ro/ brkfJ:'.nk;B u[zpB eo/ joy T[gikfJ e?.j' stB ;yh e' dkfod ;eb fwNkfJ e?. 27.

fdfie dq[rk eh g{ik eoh foMkfJ:'.sk e? eo s/ J/e nwo cb gkfJ:'.fsfB b? e? GoEfo okik i{ e' fd:'.j' ip b" fgqEh nek; fBqgs sp b" fi:'. 28.

d[or ds cb nwo ip? fBqg eo gfo:'.GkB wsh e' d/T[ fJj? fus w? efo:'.fsq: fe: wBfj fpuko fe fwsqfj dhih:?.j' ;dk so[B ;' oj? e/b nfs ehih:?. 29.

wB Gktzs whs ifdB ;fy gkJh:?.sB wB XB ;G tkfo pj[o[ pfb ikJh:?.w' wB b:' u[okfJ gqhswfj nki[ ;G.j' oj? so[B fuo[ fi:? fd:" cb skfj bG. 30.

u "gJ h

fBqg e' fus okBh jo b:'. npbk wB[ sk e? eo d:'.tj[ nNes p/;Pk go G:'. cb b? e? sk e/ eo d:'. 31.

n f V b

ojh so[fB ;' ohfM nzr fBqg e/ fBofy.uko[ ehJ/ uy oj? ;o{g nw'b bfy.cb ;'Jh b? jkE o[fus o[fu ;" fd:'.j' ip b" fgqEh nek; fBqgfs sp b" fi:'. 32.

b? p/;Pk cb fd:' fBqgfs e" nkfB e?.o{g j/fo pf; GJh gqhfs nfs mkfB e?.b? oki? fsj jkE fuzs fus w? fe:'.j' :j ;'Jh dq[w ikfj i[ w? fsq: e" fd:'. 33.


n f V b

;yh p'b ;[D eè T[E'I T[; irQk T[sè rJh. pj[s soQK dhnK ukbkehnKT[; ~ f;yk fdZshnK. (T[; dè) w?bè egVè T[sko eè uzrè gtk fdZsè. T[; dk;[zdo o{g pDk eè T[Eè b? nkJh.26.

id wB GkT[Idk fwso T[; fJ;soh ~ gqkgs j' frnk. T[; ~ eJh soQKBkb geV eè rbè Bkb brkfJnk. gq;zBsk g{ote T[; Bkb nk;D nsè u[zpBehsè. (okDh Bè) T[; ;yh dh ;koh raohph ]sw eo fdZsh.27.

fJe pqkjwD Bè dèth d[ork dh g{ik eo eè T[; ~ gq;zB eo fbnk. T[;dè jZE s'I fJe nwo cb gqkgs ehsk. T[j cb b? eè (T[; Bè) okik GoEoh ~fdZsk. (sK i') id se fgqEth nsè nkekF ekfJw jB, T[d'I se okik ihT[Idkoj è.28.

id'I d[ork dk fdZsk j'fJnk cb okiè dè jZE fgnk sK wB ftu fJj ;'ueè (T[j cb) GkB wsh ~ dè fdZsk (fe fJj fuo se ihfts ofj eè ;ètkeoèrh). fJ;soh Bè wB ftu ftuko ehsk (fe fJj cb) fwso ~ fdZsk iktè,i' ;dk itkB ojè nsè (T[; Bkb) pj[s eèb-eqhVk eodk ojè.29.

jè ;yh! fi; fdB wB GkT[Idk fwso gqkgs eo bJhJè sK T[; s'I sB,wB nsè XB ;G e[M tko eè fco pfbjko ikDk ukjhdk j?. (wèoè) gqhsw Bèni wèok wB ;G soQK Bkb u[ok fbnk j?. fJj itkB ojè nsè fuo seihT[Idk ojè. (fJ; bJh) cb bG eè (Gkt� gqkgs eo eè) T[; ~ dè fdZsk.30.

u "gJ hokiè dk fus okDh Bè jo fbnk. fJ;soh (okDh) Bè nkgDk wB T[;

(uzvkb) ~ dè fdZsk. T[j nr'I fJe tè;tk T[sè nNfenk j'fJnk ;h. (T[; BèT[j) cb b? eè tè;tk ~ dè fdZsk.31.n f V b

T[j fJ;soh (tè;tk) okiè dè Foho (dh ;[zdosk) ~ tèy eè (T[; T[sè)ohMh j'Jh ;h. T[; dè ;[zdo B?D T[; dè nw'be o{g ~ tèfynk eodè ;B. T[jhcb jZE ftu b? eè o[uh g{ote (okiè ~) dè fdZsk fe id se fgqEth nsènkekF jB, okik T[d'I se ihtè.32.

tè;tk Bè nk eè cb okiè ~ dè fdZsk. (okiè dk) o{g tèy eè nfs nfXegqhs ekoB T[; dè t; ftu j' rJh. okiè Bè (cb) jZE ftu b? eè wB ftu;'u ehsh fe fJj T_jh cb (@dOw#) j? i' w?I fJ;soh (okDh) ~ fdZsk ;h.33.


Gkfs Gkfs fsj bhB' ;'X pBkfJ e?.fsj p/;Pk e' g{S¤:' fBefN p[bkfJ e?.;ku ej' w[fj :j cb s? ej s/ bfj:'.j' jkE i'fo fsB puB fBqgfs ;" :" efj:'. 34.

s[w ngB/ fus fij okBh e/ eo fd:'.sk e" J/e uzvko w'fj efo wB[ fb:'.stB Bhu w[fj T{go ofj:' fpekfJ e?.st fsq: fsj fd: fsB w[fj d:' pBkfJ e?. 35.

w? bfy s[wo" o{g ojh T[oMkfJ e?.jonfo ;o sB pXh ;[ rJh fpekfJ e?.;dk sofB sk e' cb[ jw s/ bhfi:?.j' ekw e/b w[fj ;kE joy ;' ehfi:?. 36.

s[w fsj fsq: i' d:' cb nfs o[fu wkfB e?.fsB b? fd:' uzvkofj nfs fjs[ mkfB e?.T[B w[fj w? s[fj fd:' ;[ fpojk eh djh.j' fBofy fsjkoh gqGk fdtkBh jP? ojh. 37.

j? st gqGk fpb'fe ojh T[oMkfJ e?.frqj f;ro/ eh ;zr¤:k dJh G[bkfJ e?.nwo nio cb s[w e" dhB' nkfB efo.j' sk s/ wdB ;zskg fBqgfs jwo' gqjfo. 38.

XzB¤: XzB¤: sk e" sp fBqgfs T[ukfo:'.Gkfs Gkfs ;" sk e/ ;zr fpjkfo:'.bgfN bgfN p/;Pk j{` rJh pBkfJ e?.j' ngqwkB d[fs j/fo ojh T[oMkfJ e?. 39.

wB Gkt`s' whs itB fdB gkJh:?.stB xoh e/ gb gb pfb pfb ikJh:?.bgfN bgfN efo sk ;" nfXe fpjkoh:?.j' ssfyB dqg ezdqg e' ;eb fBtkoh:?. 40.

;t ? : k

pkb e' o{g fpb'fe e? bkb eS{ jf; e? n; p?B T[uko/.s? nNeh ;[fB ;[zdfo w' go n?;/ B ;[zdo nzr jwko/.ihp' xB' f;ro' ir ukjs ;' B o[fu:' fus wkfM fsjko/.nkfB iokfo d:' jw e" cb[ dk; GJ/ jw nki[ fsjko/. 41.


T[; Bè eJh YzrK Bkb fJ; dh gVskb ehsh. T[; tè;tk ~ e'b p[bk eèg[fSnk--w?~ ;u d;, s{̀ fJj cb fe; s'I fbnk j?. T[; Bè jE i'V eè okiè ~fJ; soQK fejk--.34.

(jè okiB!) s[;hI (i' cb) nkgDè fus s'I fi; okDh dè jZE ftu fdZsk ;h,T[; okDh dk wB fJe uzvkb Bè w'j fbnk ;h. T[j Bhu (uzvkb) wèoè T[go thftfenk j'fJnk ;h. s[jkvh fJ;soh Bè T[; ~ dè fdZsk nsè T[; Bè fco w?~ dèfd Zs k.35.

w?I s[jkvk o{g tèy eè nNeh j'Jh jK. fFt dè t?oh ekw dèt dè pkDK BkbftzBQh j'Jh (s[jkvè T[sè) fteh j'Jh jK. ;dk itkB oyD tkbk fJj cb wèoè s'Ib? bt' nsè wèoè Bkb gq;zBsk g{ote ekw-eqhVk eo'.36.

s[;hI i' fJj cb T[; fJ;soh (okDh) ~ pj[s gq;`B j' eè fdZsk ;h. T[;Bè uzvkb Bkb gqhs gk eè (T[; ~) dè fdZsk. T[; (uzvkb Bè cb) w?~ (dèfdZsk) nsè w?I ft:'r dh ;Vh j'Jh Bè s[jk~ dè fdZsk. w?I s[jkvh ]{p;{osh tèyeè dhtkBh j' rJh jK.37.

w?I s[jkvh gqGk ~ tèy eè w'fjs j' rJh jK. (w?I) ;koè xo dh ;[ZX p[ZXG[bk fdZsh j?. (fJ; bJh fJj) nwo nio cb s[jk~ fbnk eè fdZsk j?. (fJ;bJh) jè okiB! wèoh ekw-ghVk ~ ;zs[FN eo'.38.

sd okiè Bè T[; ~ XzB XzB fejk nsè GKs GKs Bkb T[; Bkb owDehsk. tè;tk th T[; Bkb uzrh soQK fbgNdh rJh nsè T[; dh nB{gw ;z[dosk~ tèy eè nNe rJh.39.

fi; fdB wB GkT[Idk fwso gqkgs j' ikJè, sK T[; xVh dè gb gb s'Itkoè tkoè ikJhJè. fbgN fbgN eè T[; Bkb nfXe owD eohJè. nsè T[; fSDekw dèt dk ;kok xwzv d{o eo dèJhJè. 40.

;t ? : k

okiè Bè tè;tk dk o{g tèy eè nsè j; eè e[M puB T[ukoè--jè ;[zdoh!;[D, s{` wèoè T[sè nNeh j?I, go wèoè fJsBè ;[zdo nzr sK BjhI jB. ;kokirs pj[s ihT[Dk ukj[zdk j?, go fJj rZb sèoè fus ~ feT[I B uzrh brh.fJj p[Ykgè dk t?oh iK nwo (@iokfo#) cb w?~ nkD fdZsk j?. fJ; bJhni w?I sèok dk; j' frnk jK.41.


p/;Pk tku

B?B br/ ip s/ s[w ;" sp s/ st j/fo gqGk pfb ikT{.G"B Gzvko ;[j[ks B w' ej ;'ts j{` fpM e? pookT{.i?fse nkgBh nkopbk ;G whs e/ T{go tkfo pjkT{.e/fse pks iokfo ;[B' cb gqkB d? w'b fg:k ej b¤:kT{. 42.

s? i[ fd:' sh: e' cb E' fdi s/ efo e'fNe[gkfJ bh:'.;'T{ b? eo iko e" d/s GJh fsB ohfM e? w' go w'fj dh:'.fBqg j" nNeh st j/fo gqGk sB e' sfB e? Bfj skg eh:'.fsj ykj[ jw? ;[y d/j fd:' fBqg oki eo' i[r uko ih:'. 43.

GoEfo pkun f V b

fXzqr w[fj e" w? i[ cb[ fsq:fj d? vkfo:".fXqr fsj fd:' uzvko i[ Xqw B fpukfo:".fXqr sk e' fsB fsq: okBh ;h gkfJ e?.j' d:' p/;Pfj gow gqhfs T[gikfJ e?. 44.

;t ? : k

nkfXe nkg[ Gy¤:' fBqg b? cb nkfXe o{gwsh ej dhB'.:ko e? N{e jiko eo/ rfj Bkfo fGN¤:ko fsB? pfX ehB'.G"B Gzvko fp;ko ;G? eS[ okw e' Bkw[ fjqd? fdqV uhB'.ikfJ p;¤:' sp jh pB w? fBqg G/; e' s¤:kr i[rè; e' bhB'. 45.

d ' j o k

pB Ghso G/Nk GJh r'oy ;zr ;[ Xko.oki s¤:kr nzfwqs b:' GofEo oki e[wko. 46.

;t ? : k

o'ts j? ;[ ej{` g[o e/ iB p"o/ ;/ v'bs i¤:' wstko/.ckos uho ;[ pho fro/ ej{` i{M? j? y/s wB' i[fM:ko/.o'ts Bko ngko ej{` fp;zGkfo GJh efo B?BB sko/.s¤:kr e? oki ;wki ;G? wjkoki ;yh pB nki[ gXko/. 47.


tè;tk Bè fejk�

(jè okiB!) ;[D', id dhnK s[jkvè Bkb nZyK brhnK jB, T[d'I s'I s[jkvh;[zdosk tèy eè pfbjkoh ik ojh jK. wjZb nsè Gzvko w?~ u`rè BjhI brdènsè ;[Zsh j'Jh u"Ie eè poVkT[D brdh jK. (wèoh) fisBh th nk:{ j?, ;kohfwso T[go'I tko dèDk ukj[zdh jK. nwo (@iokfo#) cb dh eh rZb j?, w?I sKgqkDK dk w[Zb sko eè gqhsw ~ gqkgs eo btKrh.42.

s[;hI i' cb fJ;soh (okDh) ~ fdZsk ;h, T[j pkqjwD Bè pj[s T[gk eoeè gqkgs ehsk ;h. T[; ~ b? eè (okDh Bè) :ko ~ dè fdZsk nsè T[; (:ko) Bègq;zB j' eè w?~ dè fdZsk. jè okiB! sèoè Foho dh ;[zdosk ~ tèy eè w?I nNerJh jK, (fJ; bJh w?~ cb fdzfdnK) e'Jh d[y BjhI j'fJnk. (s[;hI) fJ; cb~ ykU, w?~ dèj dk ;[y fdU nsè jè okik ih! (s[;hI) uko :[rK se okieo ' .43.

GoEoh Bè fejk--n f V b

w?~ fXZeko j? i' T[j cb fJ;soh (okDh) ~ dè fdZsk ;h. T[; (okDh) ~th fXZeko j? (fi; Bè fJj cb) Xow ~ ftukoè fpBk uzvkb ~ dè fdZsk. (T[;(uzvkb) ~ th fXZeko j? fi; Bè okDh torh fJ;soh gqkgs eo eè (T[j cb)fJe tè;tk Bkb pj[s gqhs g?dk eo eè dè fdZsk.44.

;t ? : k

okiè Bè cb b? eè nZXk nkg ykfJnk nsè nZXk o{gwsh (tè;tk) ~ dèfdZsk. (T[;) :ko (uzvkb) dè j}ko N'Nè eo fdZsè nsè okDh sè dk;h (@fGN¤:ko#�okDh dk uzvkb Bkb wèb eokT[D tkbh) ~ wko fdZsk. wjZb, ]}kBè nsè j'o;G e[M ft;ko eè okw Bkw ~ fjodè ftu fdqVQ eo fbnk. (GoEoh Bè) okiètkbè p;sq fsnkr eè i'rh tkbk Gèy eo fbnk nsè pB ftu ik fNfenk.45.

d ' jo k

(okiè dh) pB ftu r'oyBkE Bkb GèIN j'Jh nsè oki-gkN fsnkr eèGoEoh oki e[wko Bè nzfwqs gqkgs ehsk.46.

;t ? : k

fesè Bro dè b'e o'Idè jB nsè p"fonK tKr wstkbè j'Jè v'bdè fcodèjB. fesè ;{owè p;sq gkV eè fJ; soQK fvrè gJè jB, wkB' :[ZX-G{wh ftu :'Xèi{Mè gJè j'D. fesè pèF[wko fJ;sohnK o' ojhnK jB nsè fpBk B?D MwekJèpèj'F gJhnK jB. (nsè efjzdhnK fcodhnK jB--) jè ;yh! ;koè oki-gkN ~Sv eè wjkoki ni pB ~ ubè rJè jB.47.


fBi[ Bkfo fBjkfo e? GoE e[wkfo fp;kfo ;zGkfo Seh wB w?.ej{` jko fro? ej{` pko b;? eS[ B?e[ gqGk B ojh sB w?.My e/s[e pkBB ghVs Gh wB ikfJ ofj:' wB w'jB w?.wB' dhge G/d ;[B' ;[o Bkd fwqrh rB ikB[ fpXh wB w?. 48.

d ' j o k

nfBe isB efo efo fsq:k jkos GJh nB/e.pB jh e" fBqg iks G:' wkfB:' puB B J/e. 49.ip okik pB w? rJ/ r'oy r[o{ p[bkfJ.pj[fo Gkfs f;S¤:k dJh skfj f;y¤: mjokfJ. 50.

GoEoh pku

etB wo? wko? etB ejs ;[Bs ej e'fJ.e' o't? etB? j;? etB iok fis j'fJ. 51.

u "gJ h

jf; r'oy fJfw puB T[uko/. ;[Bj[ GoE jfo oki jwko/.;fs M{m w{U jzekok. epj{ wos B p'bBjkok. 52.

d ' j o k

ekb wo? ek:k wo? ekb? eos T[uko.ihG? r[B py¤:kB jh ;qtBB ;[Bs ;[Xko. 53.

u "gJ h

ekb B?B jP? ;GB fBjoJh. ekb pesq jP? pke T[uoJh.ekb wos ekb jh wko?. G{bk b'r Gow phuko?. 54.

d ' j o k

ekb j;s ekb? o'ts eos iok fis j'fJ.ekb gkfJ T[gis ;G? ekb gkfJ pX j'fJ. 55.

u "gJ h

ekb? wos ekb jh wko?. Gqfw Gqfw fgzv ntkok gko?.ekw eq'X w{U jzekok. J/e B wfo:' ;[ p'bDjkok. 56.


GoEoh e[wko ~ tèy eè T[; dhnK fJ;sohnK j'F G[bk eè wB ftu (d[yBkb) GohnK gJhnK jB. fesè (T[BQK dè) jko fvrè gJè jB, fesè tkb (fyboèj'Jè) fbFe ojè jB nsè (fe;è dè) sB ftu }ok fizBh th F'Gk BjhI ojh j?.eJh ekw dèt (@My eès[#) dè pkD brD Bkb d[yh j' rJhnK jB nsè T[BQK dkwB wBw'jB gk; ubk frnk j?. (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' dhge dk Gèd(gotkfBnK Bè gk fbnk j'tè) iK wkB' xzvk jèVè dk Bkd ;[D eè pj[s ;kohnKfjoBhnK wB ftu ftzBQhnK rJhnK j'D.48.

d ' j o k

nBèeK fJ;sohnK eJh gqeko dè :sB eo eo eè jko rJhnK, go okikpB ~ ubk frnk nsè fe;è fJe dh th rZb B wzBh.49. id okik pB ftufrnk (sK) r[o{ r'oy BkE Bè p[bk fbnk. eJh soQK dh f;fynk dè eè T[; ~nkgDk uèbk pDk fbnk.50.

GoEoh Bè fejk--

(jè r[o{ r'oy BkE! fJj d;') e"D wodk j?, e"D wkodk j?, e"D efjzdkj?, e"D ;[Ddk j?, e"D o'Idk j?, e"D j;dk j?, e"D p[Ykgè ~ fisD tkbkj ?<.51.

u "gJ h

r'oy Bè j; eè fJ; soQK fejk--jè wèoè GoEoh jfo okik! ;[D'. ;u, M{mnsè jzeko wodk j?, go p'bD tkbh nkswk edè th BjhI wodh.52.

d ' jo k

ekb wodk j?, Foho wodk j? nsè ekb jh (puB) T[ukodk j?. ihG dkr[D pykB eoBk j? nsè ezBK dk ezw g{oh soQK ;[DBk j?.53.

u "gJ h

ekb jh B?D pD eè ;G ~ tèydk j?, ekb w[y pD eè pkDh (p'b)T[ukodk j?. ekb wodk j? nsè ekb jh wkodk j?. (fJ; tk;sftesk s'I) G[bèj'Jè b'ehI GowK ftu gJè jB.54.

d ' j o k

ekb jh j;dk j?, ekb jh o'Idk j?, ekb jh p[Ykgè T[sè fis gqkgseodk j?. ekb gk eè jh ;G g?dk j[zdè jB nsè ekb gk eè jh wodè jB.55.

u "gJ hekb jh wodk j?, ekb jh wkodk j?. (ekb jh) nktkrtD ftu Gow

Gow eè Foho (@fgzv#) XkoB eodk j?. ekw, eq'X nsè jzeko wodè jB, (goeètb) p'bD tkbk (eosko) BjhI wodk.56.


nk;k eos ;eb ir woJh. e"B g[oy[ nk;k gojoJh.i' Bo e'T{ nk; e" s¤:kr?. ;' jfo e/ gkfJB ;" bkr?. 57.

d ' j o k

nk;k eh nk;k g[oy i' e'T{ sis pBkfJ.gkg g[zB¤: ;o sfo s[os gow g[oh ej ikfJ. 58.i¤:' ;w[zdfj rzrk fwbs ;jz; Xko e? ;ki.s¤:' r'oy fofyoki f;:' nki[ fwb¤:' fBqg oki. 59.

u "gJ h

:ks/ w? fp;Eko B eo". rqzE pYB s/ nfs fus vo".sk s/ eEk B nfXe pYkJh. G{b goh sj b/j[ pBkJh. 60.

r'oy ;' r';fN ip GJh. okik eh d[owfs ;G rJh.;hys r¤:kB Gbh fpfX G:'. ib jP? i¤:' ib w? fwfb r:'. 61.

n f V b

J/e w®v GoEfo fxqs u[ns fBjkfo:'.jf; jf; sk ;' puB fJj Gkfs T[ukfo:'.fiB e' br/ eNkS oki s/ y'tjh.j' s[fj eo bkr/ s? e¤:' w{Y B o'tjh. 62.

u "gJ h

phss poy pj[s ip GJ/. GoEfo d/; nkgB/ rJ/.uhBs J/e uzubk GJh. fBeN okfB:B e/ ufb rJh. 63.

d ' j o k

;[fB okfB:B n?;' puB okik fb:' p[bkfJ.Gkfs Gkfs o'dB eos ojh uoB bgNkfJ. 64.

; ' om k

wk;k ofj:' B wk; oes ozu sB B ofj:'.;Pk; B T[v¤:' T[;k; nk; fsjko? fwbB eh. 65.

u "gJ h

i'r eh:' g{oB G:' fBqg po. np s[w oki eo' ;[y ;" xo.i" ;GfjB jw gqEw ;zxko'. sk gkS/ pB Uo f;Xko'. 66.


nkFk eofdnK eofdnK ;kok irs wo iKdk j?. e"D (nfijk) wB[Zy j?i' nkFk ~ fsnkrdk j?. i' e'Jh ftnesh nkFk ~ fsnkr fdzdk j? T[jgowkswk dè g?oK ftu ;EkB gKdk j?.57.d ' j o k

nkFk dh nk; i' e'Jh ftnesh fsnkr fdzdk j?, T[j gkg g[zB dè ;o'to(irs) ~ s[os so eè gow g[oh ~ ubk iKdk j?.58. fitèI ;w[zdo fturzrk j}koK XkoktK pDk eè fwb iKdh j?, T[;è soQK foyh oki r'oy BkbfFo'wDh okik (GoEoh) fwb frnk j?.59.

u "gJ hfJ; bJh w?I j'o ft;sko ftu BjhI g?Idk feT[Ife rqzE dè tZX ikD s'I wB

ftu vodk jK. fJ; bJh eEk ~ nfXe BjhI tXkfJnk. (iè fesè) G[b j' rJhj'tè sK ;[Xko b?Dk.60.

id (okik GoEoh jfo dh) r';fN r'oy Bkb j'Jh sK okiè dh d[o -p[ZXh]sw j' rJh. (T[; Bè) uzrh soQK Bkb frnkB f;y fbnk nsè (r'oy BkbfJzi fwb frnk) fitèI ib Bkb ib fwb iKdk j?.61.n f V b

(fe;è fdB fGfynk wzrfdnK) GoEoh Bè (fJe uoyè dk) w[zBk tèfynk(fi; ftu'I rowh eo eè) fxU u' fojk ;h. (T[; uoyk eZsD tkbh gqfsGoEoh Bè) j; eè fJ; soQK p'b T[ukfonk. fiBQK ~ (fJ;soh dh) eNky briktè, T[j oki y'j fdzdè jB. jè uoyè dè w[zBè! s?~ sK (fJ;soh dè) jZE brrJè jB, Gbk s{` feT[I B o'tèI.62.u "gJ h

id pj[s ;kb phs rJè sK GoEoh nkgDè dè; frnk. (T[E'I dh) fJefJ;soh Bè (okiè ~) gSkD fbnk nsè okDhnK dè e'b ubh rJh.63.

d ' j o k

nfijh rZb ;[D eè okDhnK Bè okiè ~ (nkgDè e'b) p[bk fbnk. eJhsoQK dk o'Dk X'Dk eo eè (okiè dè) uoBK Bkb fbgN rJhnK.64.

; ' om k(okDhnK efjD brhnK--)Foho ftu wk;k fizBk th wk; BjhI fojk nsè

B jh osk fizBk bj{ fojk j?. T[Gè ;[nk;K Bkb ;[nk; BjhI T[vè (feT[Ife)s[jkvè fwbD dh nk; ;h.65.u "gJ h

jè ;qèFm okiè! s[;hI :'r ;kXBk eo eè g{oB j' rJè j'. j[D s[;hI ;[yg{ote xo ftu oki eo'. iè (s[;hI j[D) n;K ;kohnK ~ gfjbK wko fdU sKfgS'I pB tb ikU.66.


GoEfo pku

d ' j o k

i/ okBh i'pB Goh nfXe sp? ropkfj.s/ np o{g ofjs GJh ofj:' rop eS[ Bkfj. 67.

u "gJ h

npbk j[sh so[fB s/ GJh. so[fB i[ j[sh fpqX jP? rJh.fpoXfB s/ e'T{ bjh B ikt?. fus e" fJj? n;uoi nkt?. 68.

i/ okBh i'pB eh Goh. s/ np GJh iok eh Xoh.i/ npbk ;[zdo ropkjh. fsB e' ofj:' rop eS[ Bkjh. 69.

d ' jo k

iè wB w? rops sp? nfXe uzubk Bkfo.s/ np ihfs iok bJh ;es B d/j ;zGkfo. 70.

u "gJ h

i/ i/ fsq:k sp? ropkjh. fsB e/ ofj:' rop eS[ Bkjh.so[Bh j[sh fpoX s/ GJh. m"o? m"o n"o jP? rJh. 71.

e/;B gqGk iks Bfj ejh. ikB[e iNB ikBth pjh.e?X' ;eb d[rX ;" X'J/. sk s/ ;/s poB eu j'J/. 72.

d ' j o k

w[esB jhoB e/ pj[s fJB go ehJ/ f;zrko.sk s/ fsB eh Sfp GJ/ so[fB fsjko/ pko. 73.i' sp nfs ;'fGs j[s/ so[fB fsjko/ e/;.Bhb wBh eh Sfp j[s/ GJ/ o[ew e/ G/;. 74.

u "gJ h

e?X' ;eb g[jg r[fj vko/. sk s/ eu f;s GJ/ fsjko/.;f; eh i"fB nfXeX" goh. sk s/ ;eb ;¤:kwsk joh. 75.


GoEoh Bè fejk--

d ' jo k

fijVhnK okDhnK T[d'I i'pBtzs ;B, nsè pj[s jzeko eodhnK ;B, T[jj[D o{g s'I ofjs j' rJhnK jB, T[BQK ftu e[M th jzeko BjhI fojk.67.

u "gJ h

i' (T[d'I) npbk ;h, T[j itkB j' rJh nsè i' i[nkB ;h T[j p[ZYh j'rJh. i' fpoX ;B (T[BQK ftu'I) e'Jh fd;dh BjhI j?. fus ftu fJjh j?okBhj[ zdh j?.68.

fijVhnK okDhnK (T[d'I) i'pB Bkb GohnK j'JhnK ;B, T[BQK ~ p[Ykgè Bèekp{ eo fbnk j?. fijVhnK fJ;sohnK ;[zdosk eo eè jzekohnK j'JhnK ;B,T[BQK dk rop fpbe[b ]sw j' frnk j?.69.

d ' j o k

i' nfXe uzub fJ;sohnK T[d'I wB ftu pj[s nfGwkB eodhnK ;B,T[BQK ~ j[D p[Ykgè Bè fis fbnk j?, (T_j) Foho ~ th ;zGkb BjhI ;edhnK.70.

u "gJ h

i' i' fJ;sohnK T[d'I wkD eodhnK ;B, T[BQK dk j[D e[M th wkD BjhIfojk. i' itkB ;B, T[j fpoX j' rJhnK jB. j"bh j"bh j'o dhnK j'o j'rJhnK jB.71.

(T[BQK dè) eè;K dh F'Gk dk toDB BjhI ehsk ik ;edk ;h, (go j[D T[jfJzi gqshs j' ojè jB) wkB' (fFt dhnK) iNktK ftu rzrk tr ojh j'tè. iK;koè eè; d[ZX Bkb X'Jè rJè j'D, fJ; eo eè ;\?d o`r tkbè j' rJè jB.72.

d ' j o k

jè fJ;sohU! (edè) fJBQK T[sè jhfonK nsè w'shnK dè fFzrko ehsè j[`dè;B, fJ; bJh s[jkvè fJBQK tkbK dh Sph T[BQK torh (;\?d) j' rJh j?.73.jè fJ;sohU! sd i' s[jkvè eè; pj[s F'Gdè ;B, BhbwDh dè Sph tkbè j[zdè;B (j[D) uKdh dè ozr tkbè j' rJè jB.74.

u "gJ h

iK ;kfonK Bkb c[b r[zd fdZsè j'D, fJ; bJh s[jkvè tkb ;\?d j' rJèjB. iK uzdqwk dh uKdBh (@i"fB#) nfXe g? rJh j?, fi; eo eè ;kok ekbkgB]sw j' frnk j?.75.


n f V b

fJe okBh sp efj:' fBqgfj ;wMkfJ e?.w[fj r'oy efj rJ/ ;[gB w? nkfJ e?.ip b" fsq: J/ fi:s oki sp b" eo".j' ip J/ ;G wfo i? j? sp gr wr Xo'. 76.

;[fB ofB:B e/ puB fBqgfj eo[Dk GJh.fsB e? Ghso p[X eS[e ng[Bh dJh.i' eS[ fgzr[b efj:' wkB ;'Jh fb:'.j' oki i'r xo p?m d'T{ ngB/ fe:'. 77.

d ' j o k

wkfB okfB:B e' puB oki efo:' ;[y wkfB.pj[fo fgzr[b e/ wo/ pB e" fe:' g:kB. 78. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" B" ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 209. 4012. nci{`.

d ' j o k

wrX d/; e' okt fJe ;o; f;zx pvGkr.ik e? sqk;? ;{o ;G oj? uoB ;" bkfr. 1.

u "gJ h

uzub e[nfo stB eh Bkoh. nkg jkE irdh; ;tkoh.ngqwkB fsj gqGk fpoki?. iB[ ofs gfs eh fgq:k ;[ oki?. 2.

n f V bJ/e okt e' fGqs nfXe ;[zdo j[s'.fJe fdB skfj fpb'e rJh okBh ;[s'.sk fdB s/ ;[ e[wko ojh T[oMkfJ e?.j' eq'fo isB efo sk e" fb:' p[bkfJ e?. 3.

ip? e[nfo fsB by¤:' ;iB xo nkfJ:'.uzub e[nfo puB fJj Gkfs ;[BkfJ:'.ekw G'r w[fj ;kE eo' s[w nkfJ efo.j' fus e' ;G jh dhi? ;'e fwNkfJ eo. 4.

u "gJ h

stB g[oy fJj Gkfs fpukoh. ofw:' ujs w' ;' fBqg Bkoh.ekw G'r :k ;" w? efoj". e[zGh Boe phu sp gfoj". 5.


n f V b

sd fJe okDh Bè okiè ~ ;wMk eè fejk fe w?~ ;[gBè ftu nk eè r'oyBkE efj rJè ;B fe id se fJj fJ;sohnK ihT[IdhnK jB, sd se (s[;hI)oki eo'. id fJj ;kohnK wo ikDrhnK sd s[;hI (:'r dè) wkor T[sèedw oyDk.76.

okDhnK dè puB ;[D eè okiè (dè wB ftu) eo[Dk g?dk j' rJh. T[; BèT[BQK ftu e[M nkgDk frnkB dkyb ehsk. i' e[M fgzr[bk (okDh) Bè fejk,T[jh wB fbnk nsè xo ftu p?m eè oki nsè :'r d'tèI ehsè.77.

d ' j o k

okDhnK dè puB wzB eè (GoEoh Bè) ;[y g{ote oki ehsk. fco fgzr[bkdè woB sè pB ~ ubk frnk.78.


d ' j o k

wrX dèF dk ;o; f;zx BK dk fJe tvGkrh okik ;h fi; e'b'I vofdnK;koè ;{owè (T[; dè) uoBh brè ofjzdè ;B.1.

u "gJ hT[; dh okDh uzub e[nfo ;h fi; ~ GrtkB Bè nkgDè jZE Bkb pDkfJnk

;h. T[; dh nB{gw ;[zdosk F[GkfJwkB ofjzdh ;h, wkB' osh dè gsh dh fgq:k(Gkt� osh) fpoki ojh j'tè.2.n f V b

okiè dk fJe B"eo pj[s jh ;[zdo ;h. fJe fdB okDh Bè T[; ~ ;[fsnKj'fJnK tèy fbnk. T[; fdB s'I T[; e[wko dh ;[zdosk ftu nNe rJh. nBèegqeko dè :sB eo eè T[; ~ p[bk fbnk.3.

id e[wkoh Bè tèfynk fe ;ZiB xo nk frnk j? (sd) T[; uzub e[wkohBè fJ; soQK puB ;[DkJè fe s[;hI nk eè wèoè Bkb eèb eo' nsè fus dè ;koèd[y fwNk fdU.4.

u "gJ h

T[; g[oF Bè fJ; soQK ;'funk fe wèoè Bkb okiè dh gsBh owD eoBkukj[zdh j?. (iè) w?I fJ; Bkb ekw-G'r eodk jK sK w?I e[zGh Boe ftu g?Idk jK.5.


Bkfj Bkfj fsB g[oy pykBh. s' ;' ows w? Bjh okBh.n?;/ y¤:kb pkb Bfj gfo:?. p/fr fpdk j¤:k s/ w[fj efo:?. 6.

Bjh Bjh fg:otk i¤:' eo?. s¤:' s¤:' uoB uzubk go?.w? s[woh bfy gqGk fpekBh. wdB skg s/ GJh fdtkBh. 7.

d ' j o k

w? okBh s[fj oze e/ uoB ojh bgNkfJ.ekw e/b w' ;' so[B e¤:' Bfj eos pBkfJ. 8.

n f V b

nfXe w'b e' osB[ i' e¤:'j{` gkfJ:?.nfBe isB G/ okfy B fpqEk rtkfJ:?.skfj ro/ ;' bkfJ Gbh fpfX bhfi:?.j' frqj nkts fBX Bt' fetko B dhfi:?. 9.

s[woh gqGk fpb'e fdtkBh w? GJh.sp s/ ;eb fp;kfo ;dB eh ;[fX dJh.i'fo jkE f;o B¤:kfJ ojh st gkfJ go.j' ekw e/b w[fj ;kE eo' bgNkfJ efo. 10.

u "gJ h

w{oy eS{ pks Bfj ikBh. gkfJB ;' okBh bgNkBh.wkB j/s pu wkfB B b:'. nfXe e'g npbk e/ G:'. 11.

n f V b

;[B[ w{oy w? s' e' gqEw ;zxkoj'.sk gkS/ fBi g/N eNkoh wkfoj'.:j? e{g st ekb ikfB fi: bhfi:?.j' Bkso jw ;" nkfB np? ofs ehfi:?. 12.

u "gJ h

sk eh ejh B w{oy wkBh. sp okBh nfs fjqd? fo;kBh.cK; vkfo sk e" pX fe:'. pj[o' vkfo e{g wfj fd:'. 13.

jkfJ jkfJ efo okt p[bk:'. gfo:' e{g fsj skfj fdyk:'.sp? fBqgfs n; puB T[uko/. ;' w? ejs j" ;[Bj[ g¤:ko/. 14.


T[; g[oF Bè @Bkj Bkj# eodè j'fJnk fejk--jè okDh! w?I sèoè Bkb owDBjhI eoKrk. jè fJ;soh! (s{̀) nfijè f]nkb ftu B g? nsè w?~ fJE'I ibdhftdk eo dè.6.

fiT[I fiT[I (T[j) fgnkok @BjhI BjhI# eodk ;h, fsT[I fsT[I (T[j) fJ;soh(T[; dè) g?ohI g?Idh ;h. (nsè efjzdh ;h--) w?I sèoh ;[zdosk ~ tèy eè fterJh jK nsè ekw dh rowh eo eè dhtkBh j' rJh jK.7.d ' j o k

(okDh Bè fejk--) w?I okDh j' eè sèoè torè oze dè uoBK Bkb fbgN ojhjK. jè B"itkB ! s{` wèoè Bkb ekw-eqhVk feT[I BjhI eodk.8.

n f V b

iè fes'I pj[s w[ZbtkB jhok fwb ikJè sK nBèe :sB eo eè T[; ~;zGkb eè oyDk ukjhdk j?, ftnoE ftu rztkDk BjhI ukjhdk. T[; ~ uzrhsoQK rb Bkb brk b?Dk ukjhdk j?. iè B"I fBXhnK xo nkT[IdhnK j'D sKdotk}k pzd BjhI eoBk ukjhdk.9.

sèoh ;[zdosk ~ tèy eè w?I dhtkBh j' rJh jK. sd s'I w?I xo dh ;[ZX p[ZXG[bk fdZsh j?. w?I jZE i'V eè nsè f;o fBtk eè sèoè g?ohI g? ojh jK fe wèoèBkb fbgN eè ekw-eqhVk eo'.10.

u "gJ hT[; w{oy (g[oF) Bè }ok th rZb BjhI ;wMh fe (wèoè) g?oK Bkb okDh

fbgNh gJh j?. (T[; dk) wkD oyD bJh th puB B wzfBnk. (fJ; eo eè)okDh ~ pj[s eq'X j' frnk.11.n f V b

(okDh Bè fejk--) jè w{oy! ;[D, gfjbK w?I s?~ wkoKrh. T[; fgS'I nkgDègèN ftu eNkoh wkoKrh. fJ; y{j ~ s{` wB ftu ekb ;wM b?, BjhI sK j[Dènk eè wèoè Bkb osh-eqhVk eo.12.

u "gJ hT[; (okDh) dh ejh j'Jh (rZb) w{oy (g[oF) Bè B wzBh. sd okDh fjodè

ftu pj[s eq'fXs j'Jh. T[; ~ ckjh gk eè wko fdZsk. fco T[; ~ y{j ftu;[N fdZsk.13.

(okDh Bè) @jkfJ jkfJ# eo eè okiè ~ p[bkfJnk nsè y{j ftu gJh j'JhT[; dh (dèj) okiè ~ ftykJh. sd okiè Bè fJ; soQK fejk. T[j w?I efjzdk jK,j/ fgnko/ (okiB!) (fXnkB Bkb) ;[D'.14.


d ' j o k

:k eh fJsBh nkopbk fpXBk fbyh pBkfJ.sk s/ gfo e{J/ wfo:' e¤:k e'T{ eo? T[gkfJ. 15. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" d; ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 210. 4027. nci{`.

d ' j o k

B?gkbh e/ d/; w? o[dq f;zx fBqg oki.;{opho ik e/ xB/ ;dB Go/ ;G ;ki. 1.

u "gJ h

fsj nfoe[s[w gqGk fsq: oj?. nfs ;[zdfo sk e" ir ej?.;qh sfVskfeqs gqGk d[fjsk fsj. ihfs bJh ;f; nz; ;eb fij. 2.

bfoekgB sk e' ip r:'. nzr nzr i'pB Mwe¤:'.nkfB w?B fsj ip? ;zskt?. whs fwbB e' ;w' B gkt?. 3.

n f V b

eziwsh fJe ;jufo bJh p[bkfJ e?.sk ;" fus eh pks ejh ;w[MkfJ e?.S?b e[nfo e" s? w[fj nkfB fwbkfJ d?.j' itB pks s[fj o[u? ;[ w'j" nkfJ b?. 4.

d ' jo k

e[ziwsh fsj e[nfo e/ nfs nks[o ;[fB p?B.S?b e[no e/ frqj rJh s¤:kr s[os[ fBi n?B. 5.

n f V b

S?b e[no e" fd:' s[os fsj nkfB e?.owh e[nfo fsj ;kE nfXe o[fu wkfB e?.S?b S?bBh Se/ B S'ofj J/e fSB.j' iB[e Bt" fBfX oKe ;[ gkJh nki[ fJB. 6.

rfj rfj sk e/ ro/ rJh bgNkfJ e?.nk;B u[zpB pj[ fpfX ehJ/ pBkfJ e?.N{fN ykN pj[ rJh B S'fo:' whs e".j' fsj eo fd:' T[mkfJ ;[ ngB/ uhs e". 7.


d ' jo k

fJ; dh fJsBh jh nk:{ ftXksk Bè fbyh ;h. fJ; bJh y{j ftu fvrwfonk j?. e'Jh eh T[gk eo ;edk j?.15.


d ' j o kfBgkb dè; ftu o[dq f;zx BK dk okik (oki eodk) ;h. T[; gk; pj[s

;{opho ;B nsè (T[; dk) wjZb ;G soQK dè ;k}-;kwkB Bkb Gfonk ofjzdk; h .1.u "gJ h

T[; dh nfoe[s[w gqGk BK dh fJ;soh j[`dh ;h. T[; ~ irs nfs T[swefjzdk ;h. T[; dh g[Zsoh dk BK sfVskfeqs gqGk ;h, fi; Bè wkB' uzdqwk dhnK;kohnK feoBK (ebktK) fis bJhnK j'D.2.

id T[; dk pugB ]sw j'fJnk (sK T[; dè) nzr nzr ftu i'pBMbekoè wkoB brk. id'I T[; ~ ekw nk eè ;skT[Idk, (sK T[; ~) fwso BkbfwbD dk w"ek B fwbdk.3.n f V b

(T[; Bè) fJe eziwsh BK dh ;yh (dk;h) ~ p[bk fbnk. T[; ~ fus dh;koh rZb ;wMk eè efj fdZsh. s{` S?b e[wko ~ fbnk eè w?~ fwbk dè nsè i'th s?~ uzrk brè, wèoè e'b'I nk eè b? bJhI.4.

d ' jo keziwsh T[; oki e[wkoh dè nfs nks[o p'b ;[D eè s[os nkgDk xo

Sv eè S?b e[wko dè xo ubh rJh.5.n f V b

T[; Bè S?b e[wko ~ s[os fbnk fdZsk. e[wkoh Bè T[; Bkb pj[s nkB`fdsj' eè owD ehsk. S?b nsè S?bBh d'tèI fsqgs j' rJè nsè fJe fSD bJh th(fJe d{iè ~) BjhI Svdè. (fJzi gqshs j[zdk ;h) wkB' fJBQK ozeK Bè ni B"IfBXhnK gqkgs ehshnK j'D.6.

(T[; Bè) T[; ~ geV geV eè rb Bkb brkfJnk nsè eJh soQK dènk;D nsè u[zpB bJè. wzih pj[s ;koh N[ZN rJh (go T[; Bè) fwso ~ BSfvnk nsè nkgDè fus (~ joB tkbè ~) jZEK T_sè T_mk fbnk.7.


u "gJ h

e/b eos so[Bh nfs o;h. iB[ efo gq/w ck; i¤:' c;h.wB w? efj:' fJ;h e/ pfoj". Bkso wkfo eNkoh wfoj". 8.

n f V b

nfXe G'r gqhsw eo fd:' T[mkfJ e?.nkg[ ;'fJ nKrB ojh ykN v;kfJ e?.uwfe mkfY T[m Gh fgs[ nk:' ikfB efo.j' nfXe o'fJ frfo goh s"B jh ykN sfo. 9.

okik pkuu "gJ h

skfj sp? g{fS:' fBqg nkJh. e¤:' o'ts d[fjsk ;[ydkJh.i' nkr¤:k w[fj d/j[ ;[ efoj'. s? e'gh fij go fsj jfoj'. 10.

;[sk pku

;'ts j[sh ;[gB w[fj G:'. ikBe okt oKe e" d:'.j" Bfj i'r¤: j[sh fgs[ sk eè. s? frqj d:' ;[gB w? ik e/. 11.

d ' j o k

ikB[e nkfr iokfJ e? bJh Gkto? ;ks.pkj gefo fgs[ fsj[ dJh ;[sk dkB efo wks. 12.

; ' om k

w? fsj j[sh B i'r ik e" w[fj oki? fd:'.sk s/ GJh ;[ ;'r o'ts j" Gfo ib uyB. 13.

u "gJ h

np w'o/ gow/;o Uj{. Gbk p[ok Gky" iB e'T{.gqkBB brs stB e" pfo j". Bksfo wkfo eNkoh wfo j". 14.

d ' j o k

;[gB fpy? wksk fgsk fij w[fj fd:' ;[Xkfo.wB pu eqw efo e? GJh w? skjh eh Bkfo. 15.


u "gJ h

ekw-eqhVk eodh T[j fJ;soh fJsBh wrB j' rJh, wkB' gqèw dh ckjhftu c; rJh j'tè. (T[; Bè) wB ftu fejk fe fJ; Bkb ftnkj eoKrh. BjhIsK eNko wko eè wo iktKrh.8.

n f V b

(T_; Bè) gqhsw Bkb nfXe G'r eo eè T[mk fdZsk nsè nkg nKrB ftuwzih vkj eè ;"I ojh. fgsk ~ nkfJnk ikD eè npVtkjè T[m yV'sh nsè pj[so' eè T[;è wzih s'I jèmK fvr gJh.9.

okiè Bè fejk--

u "gJ h

sd okiè Bè nk eè g[fSnk--jè ;[y dèD tkbh pèNh! feT[I o'Idh j?I. i' s{`w?~ ejèIrh, T_jh eoKrk. fi; T[sè s® r[^;è j?I, T[; ~ wko fdnKrk.10.

pèNh Bè fejk--

w?~ ;[sh j'Jh ~ ;[gBk nkfJnk, wkB' okiè Bè (w?~ fe;è) ezrkb dè jtkbèeo fdZsk j?. eh fgsk ih! ehj (w?I) T[; dè :'r BjhI ;K fi; dè xo ;[gBèftu s[;hI dè fdZsk ;h.11.

d ' jo k

wkB' nZr pkb eè ;Zs cèoè bJè nsè wksk fgsk Bè pkj'I geV eè e`fBnkdkB eo fdZsk.12.

; ' om k

w?I T[; dè :'r BjhI ;K fi; dè jtkbè w?~ okiè Bè eo fdZsk. fJ; bJhw?I ;'rh j' eè nZyK ftu jzM{ Go eè o' ojh jK.13.

u "gJ h

j[D Ujh wèok gowèFPo j?. T[; ~ wsK e'Jh uzrk wkVk ejè. (w?I sK)gqkDK dè nzs j'D se T[;è ~ toKrh. BjhI sK eNkoh wko eè wo iktKrh.14.

d ' jo k

;[gBè ftu wksk fgsk Bè w?~ fi; Bkb Gbh GKs (ftnkj) fdZsk j?, w?Ij[D wB pu eow eo eè T[; dh jh gsBh j' rJh jK.15.


n f V be? wfo j" fpy ykfJ fe tkjh e" po".fpB[ d/y/ w[y BkE eNkoh jfB wo".e? w'eT[ tj dhi? np? p[bkfJ e?.j' Bkso jwoh nk;k sij[ pBkfJ e?. 16.

efj efj n?;/ puB w{oSBk jP? froh.iB[ gqjko iwXo e/ ehJ/ fpBk woh.nkfB fgsk fsj fb:' ro/ ;" bkfJ e?.j' e[nfo e[nfo efj XkfJ gJh d[y gkfJ e?. 17.

i' ;[gB/ s? pfo:' ;[ jw? pskfJ:?.efo:? tj? T[gkfJ wB? ;[y[ gkfJ:?.pj[ fuo fdqrB g;kfo fgsk eh Ufo ufj.eS[ ejp/ e" GJh rJh B skfj efj. 18.

eos eos pj[ fuo b" puB ;[BkfJ:'.S?b[ e[no e' ;GfjB Bkw ;[BkfJ:'.;[gB fpy? fgs[ wks ;[ w[fj ik e" fd:'.j' tj? nkgB' BkE wkfB e? w? fb:'. 19.

u "gJ h

XzB¤: XzB¤: sp okt T[ukfo:'. fJj gfspqsk ;[sk phukfo:'.i' fJj uj? tj? fJj dhi?. fsj efo okt oKe s/ bhi?. 20.

fBqg po p'b stB efj fb:'. S'fo Gzvko nfws XB fd:'.oze j[s' okik jP? r:'. b/s ;[sk okik eh G:'. 21.

n f V b

S?b e[no e" fBqg po fb:' p[bkfJ e?.p/d fpXB ;" d[fjsk dJh pBkfJ e?.S?b S?bBh fJj Sb Sfb:' ;[Xkfo efo.j' G/d B feBj{` w{oy ;wfM:' fus Xfo. 22.

d ' j o k

fJj Sb ;" fsj S?bBh S?b pfo:' ;[y gkfJ.w[y pkJ/ ;G e' ofj:' bfj:' B G/d pBkfJ. 23. 1.

fJfs ;qh ufosq gy¤:kB/ fsq:k ufosq/ wzsqh G{g ;zpkd/ d'fJ ;" frnkoj ufosq ;wkgsw;s[ ;[Gw ;s[. 211. 4050. nci{`.


n f V b

iK sK (w?I) T[; ~ toKrh iK }fjo yk eè wo iktKrh. w?I nkgDè ;[nkwhdk w{zj tèyè fpBk eNkoh wko eè wo iktKrh. iK sK j[Dè T[; ~ p[bk eè w?~dè fdU, BjhI sK wèoh nk; fpbe[b Sv fdU.16.

fJ; soQK dè puB efj efj eè pèj'F j' eè fvr gJh. (fJzi gqshs j[zdkj?) wkB' iwXkV dè tko ehsè fpBk jh wo rJh j'tè. fgsk Bè nk eè T[; ~rbè Bkb brk fbnk. (nsè wksk th) d[y g{ote @e[nfo e[nfo# efjzdh Gieè nk rJh.17.

(fgsk Bè fejk--) i' s{` ;[gBè ftu tfonk j?, T_j ;k~ d; dè. (n;hI)wB ftu ;[y gqkgs eo eè T_jh T[gk eoKrè. pj[s dèo se nZyK g;ko eèfgsk tb ukj Bkb dèydh ojh. T[j e[M efjDk ukj[zdh ;h, go efj B;e h .18.

pj[s dèo eo eè (nkyo) T[; Bè p'b ejè nsè ;G ~ (T[; dk) S?be[no BK ;[Dk fdZsk. ;[gBè ftu fi; ~ (wèoè) wksk fgsk Bè w?~ fdZsk j?, T[;è~ w?I nkgDk BkE wzB fbnk j?.19.

u "gJ h

okiè Bè T[; ~ XzB XzB fejk nsè fJ; ~ gfspqsk g[Zsoh wzfBnk. fi; ~fJj ukj[zdh j?, T[jh fJ; ~ dè fdU nsè T[; ~ oze s'I okik pDk bt'.20.

;qèFm okiè Bè T[; ~ p[bk fbnk. ]}kBk y'bQ eè pj[s nfXe XB fdZsk.(T[j) oze ;h, okik pD frnk nsè okiè dh g[Zsoh b? frnk.21.

n f V b

S?b e[no ~ wjkB okiè Bè p[bk fbnk nsè tèd ohs nB[;ko g[Zsoh dk(ftnkj T[; Bkb) eo fdZsk. (T[;) S?b ~ S?bBh Bè fJ; soQK Bkb u`rh soQKSb fbnk. T[; Gèd ~ fe;è w{oy Bè th fus ftu B ;wfMnk.22.

d ' j o k

fJ; Sb Bkb T[; S?bBh Bè S?b ~ to fbnk. ;koè w{zj nZvh ofj rJè,e'Jh th Gèd ~ B gk ;fenk.23.



d’jok ugjh d’jok dasam granth sahib with meanings/volum… · d’jok nfijk ufosq eo eŁ fj;...

Documents