Tri lica državePrvo lice: nadmoćna, razobručena silaDrugo lice: vlast (vlast kao institucionalizovana,

zakonom uređena sila)Treće lice: autoritet

I svi evropski jezici prepoznaju ovu razliku (might, power, authority...)

Prvim licem se najviše bavio Makijaveli; drugim pravnici (Kelzen, na primer); a trećim politički filozofi (Lok, Ruso, Kant...).

Prvo lice: deskriptivno određenje države; treće preskriptivna definicija države

Opis države kakva jeste - realistička teorija (nije bitna pravda ili neka druga vrednost – država je vrednost po sebi)

Efikasnost države je suština njegove teorije Država u svom nastanku i trajanju mora biti

organizacija sile To se vidi već i u imenu za državu koje je

Makijaveli skovao (Il stato) – to je ostalo u korenu reči “država” u većini savremenih jezika.

Antika1. polis – zajednica građana, svrha.2. res publica – pojavljuje se (u)pravni elemenat – organizacija

Srednji vek1. civitas2. regnum3. res publica christiana4. land, zemlja

Makijaveli (“Sve države, sve vladavine...”) trenutak nastankastato (od lat. Status)pogodna da označi odgovarajuću pravnu organizaciju

sile sposobne da iznudi pokornost građana na određenoj teritoriji.

Nastanak države i njeno održanje ona duguje sili

Sila je nužna kako u unutrašnjim odnosima (održavanje reda i mira), tako i u spoljašnjim odnosima (zato je bitna pre svega dobra vojska)

Potpun raskid politike i etike “Neka se vladalac trudi da pobeđuje i sačuva

državu, sredstva će se uvek smatrati časnim i svako će ih hvaliti”

Iako je i Makijaveli isticao značaj dobrih zakona i vrle tradicije (patriotizam) i običaja za održanje države, on je pre svega insistirao na vojnoj snazi države.

MOĆ – VLAST – VRSTE VLASTI

Moć “sposobnost uticaja na ponašanje drugih” ili

nametanje sopstvene volje na bazi određenih izvora moći.

... i vlastvlastodnos između nejednakih (nadređeni i

podređeni) institucionalizovana moć – institucija je

“uobličena” moćmoć koja deluje kroz stvaranje pravila ponašanja

i koja se zasniva na pravilima

vrste vlasti: državna, crkvena, školska, lokalna...

Državna vlast je vrsta moći koja se zasniva na nadmoćnoj sili.

Državna prinuda je u osnovi fizička sila, ali pravno dopuštena – “sila koja se vrši shodno i u ime prava”

To je institucionalizovana moć, pravna vlast (kao pravo i dužnost) – da bi sila postala vlast mora se pravno uobličiti.

Vlast je depersonalizovana – (postoji razlika između osobe i službe koju ona vrši) – NEPREKIDNOST drž. vlasti...

Ne postoji dualizam između države i prava – država je personifikacija pravnog poretka; ona je samo “odblesak” prava i nema egzistenciju izvan prava.

Država je pravna ličnost, a državni akti su samo pravni akti.

Problem “uračunavanja” – koji akti konkretnih ljudi su pravni/državni akti? To su akti državnih organa i to oni koji su usmereni ili na stvaranje ili na primenu pravnog poretka.

U strogom smislu reči, nije država ta koja stvara pravo, već samo pravo reguliše svoje sopstveno stvaranje.

Za Kelzena, legitimnost je isto što i legalnost

Ključna i jedinstvena odlika državne vlasti je SUVERENOST! – ona je osnov svake druge vlasti

Suverenost kao bitna oznaka one vlasti koju nazivamo državnom – svojstvo državne vlasti da je sa pravnog gledišta najviša na određenoj teritoriji...

Pojava modernog pojma suverenosti – istorijske okolnosti : Srednji vek – vreme segmentarnih zajednica (to su

zajednice u kojima nema vrhovne vlasti) To dovodi do stalnih sukoba, koji su pred kraj sr. veka

“garnirani” i verskim ratovima Ujedinjavanje i jačanje kohezije određenih zajednica –

pre svega kraljevstava (regnuma) – u odnosu prema spoljnim (papa i car) i unutrašnjim autoritetima (feudalci, provincije, civitas-i...)

Drugi bitan element: ideja da je vlast iznad (pozitivnog) prava

Žan Boden (priznanje jedne vlasti koja je suverena je nužno da bi politička zajednica izbegla neslogu i da bi očuvala svoju bezbednost)“Suverenost je apsolutna i trajna vlast jedne

države”; “vrhovna vlast nad građanima koja je legibus soluta” koja je nedeljiva.

Šta podrazumeva...Suverenost je formalni pojam – moć

propisivanja pravaDrugi značajan element Bodenove teze:

suverena vlast nije puki apsolutizam – ona je ograničena božanskim i prirodnim pravom, kao i običajima kraljevstva – “iznad zakona, ali ne i iznad naroda”.

Boden i Hobs (ključna razlika – pitanje neograničenosti suverene vlasti)

Unutrašnja suverenost - pravna suprematija i faktička nadmoć

Spoljna suverenost- nezavisnost (u smislu stvaranja prava) i faktička nezavisnost- ravnopravnost u odnosima sa drugim državama (koordinacija a ne subordinacija)

Pravna neograničenost – danas pravno vrhovništvo- faktička i politička ograničenja- uloga ljudskih prava