1.

Chan

ging

life

sto

ries

Zaba

wne

i pr

oste

cz

ynno

ści d

o w

ykon

ania

z

twoi

m m

ałym

dz

ieck

iem

w d

omu

Czas

wsp

ółny

2. 3.

Wita

my

Rozm

owa

z ni

emow

laki

em

lub

mał

ym d

ziec

kiem

i dz

iele

nie

się

ksią

żkam

i daj

e m

u na

jleps

zy s

tart

w ż

ycie

.

Jako

rodz

ic m

asz

szcz

egól

ną

rolę

do

odeg

rani

a. D

obra

w

iado

moś

ć je

st ta

ka, ż

e ni

e tr

zeba

być

eks

pert

em, b

y po

móc

dzi

ecku

, aby

był

o go

tow

e do

nau

ki.

Gwie

zdne

wsk

azów

kiGw

iezd

ne w

skaz

ówki

w te

j ksi

ążce

zaw

iera

ją

wsp

ania

łe p

odpo

wie

dzi,

w ja

ki s

posó

b m

ożes

z w

espr

zeć

swoj

e dz

ieck

o w

nau

ce i

przy

goto

wać

je

do

szko

ły.

Pom

ysły

do

rozm

ówW

ykor

zyst

aj p

omys

ły d

o ro

zmów

, aby

pom

óc

dzie

cku

w ro

zbud

owan

iu ję

zyka

, któ

ry b

ędzi

e m

u po

trze

bny

w s

zkol

e.Ab

y ro

zpoc

ząć

wyp

róbu

j kilk

a po

niżs

zych

pr

zykł

adów

: Wię

cej p

omys

łów

moż

na z

nale

źć n

a st

roni

e in

t.: s

mal

l-ta

lk.o

rg.u

k.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaTw

oje

dzie

cko

będz

ie u

wie

lbia

ło, g

dy p

owie

sz

mu

„dob

ra ro

bota

"! W

iele

poc

hwał

pom

oże

Twoj

emu

dzie

cku

pocz

uć s

ię d

obrz

e.

Czy

wie

sz, ż

e dz

ieci

uc

zą s

ię w

iele

rzec

zy

popr

zez

pros

te, c

odzi

enne

do

świa

dcze

nia

z To

bą!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yRo

zmaw

iaj z

dzi

ecki

em k

iedy

tylk

o m

ożes

z - id

ąc

spac

erem

po

ulic

y, w

aut

obus

ie, g

dzie

kolw

iek!

D

ziec

ko m

oże

się

od c

iebi

e na

uczy

ć w

ielu

no

wyc

h sł

ów.

4. 5.

Rozm

awia

j, gr

aj, c

zyta

jRo

zmów

ki m

ają

znac

zeni

e!Ro

zmaw

iaj z

dzi

ecki

em n

a zm

ianę

i sł

ucha

j z n

im.

Dzi

eci u

czą

się,

zad

ając

pyt

ania

, opo

wia

dają

c o

swoi

ch p

omys

łach

, opi

sują

c to

, co

wid

zą,

zast

anaw

iają

c si

ę na

gło

s.

Kied

y ro

zmaw

iasz

z d

ziec

kiem

, moż

ecie

się

ra

zem

baw

ić. S

prób

uj:

• Za

daw

ać p

ytan

ia•

Mów

ić o

cod

zien

nych

doś

wia

dcze

niac

h•

Opo

wia

dać

żart

y•

Zach

owyw

ać s

ię g

łupk

owat

o•

Grać

w g

ry•

Śpie

wać

pio

senk

i

Czy

wie

sz, ż

e im

wię

cej r

ozm

awia

sz

ze s

woi

m d

ziec

kiem

i im

wię

cej s

łów

on

o us

łysz

y, ty

m le

piej

będ

zie

radz

iło

sobi

e w

szk

ole

w w

ieku

10

lat?

Gwie

zdna

wsk

azów

kaW

ięce

j pom

ysłó

w z

najd

zies

z na

str

onie

int.:

lit

erac

ytru

st.o

rg.u

k/fa

mily

-zon

e/

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

rozm

awia

j z d

ziec

kiem

o ty

m, c

o ro

bisz

po

dcza

s co

dzie

nnyc

h cz

ynno

ści,

taki

ch ja

k so

rtow

anie

pra

nia

czy

robi

enie

kol

acji.

Bądź

zab

awny

D

ziec

i ucz

ą si

ę ro

zum

ieć

świa

t pop

rzez

za

baw

ę!

Zaba

wa

jest

bar

dzo

waż

na d

la ro

zwoj

u dz

ieci

. Zab

awa

z in

nym

i dzi

ećm

i pom

aga

nauc

zyć

się

kom

unik

ować

, baw

ić s

ię n

a zm

ianę

, dzi

elić

się

i za

przy

jaźn

iać.

Dzi

eci l

ubią

wyk

orzy

styw

ać s

woj

ą w

yobr

aźni

ę do

zam

ieni

ania

różn

ych

rzec

zy w

prz

edm

ioty

do

zaba

wy.

Moż

esz

dost

arcz

yć u

bran

ia, t

akie

jak

buty

dla

do

rosł

ych,

ubr

ania

, tor

by, a

naw

et p

uste

po

jem

niki

- du

że p

udeł

ka s

ą św

ietn

e!

Czy

wie

sz, ż

e um

ożliw

ieni

e dz

ieck

u w

ybor

u te

go, w

co

chci

ałob

y si

ę ba

wić

, pr

omuj

e je

go n

ieza

leżn

ość

i pom

aga

mu

przy

goto

wać

się

do

szko

ły?

Pom

ysł d

o ro

zmow

yD

ołąc

z i w

ciel

się

w p

osta

ć po

dcza

s fa

ntaz

yjne

j za

baw

y sw

ojeg

o dz

ieck

a! Z

adaw

aj m

u py

tani

a ja

ko g

rany

boh

ater

lub

opis

z, co

robi

sz. D

aje

to

dzie

cku

moż

liwoś

ć us

łysz

enia

now

ych

słów

i ro

zwią

zani

a pr

oble

mów

.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaJe

śli g

ra je

st

ożyw

iona

lub

bard

zo

hała

śliw

a, ud

ajci

e si

ę do

pob

liski

ego

park

u!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

dzie

l się

op

owia

dani

em:

„Jedz

iem

y na

polo

wan

ie

na n

iedź

wie

dzie

", a

nast

ępni

e ud

ajci

e si

ę na

wyi

mag

inow

ane

polo

wan

ie n

a ni

edźw

iedz

ie d

ooko

ła

swoj

ego

ogro

du lu

b m

iejs

cow

ego

park

u!

6. 7.

Odc

zyty

wan

ie z

nakó

wN

apis

y są

wsz

ędzi

e!

Dzi

eci ż

yją

w ś

wie

cie

pełn

ym n

apis

ów i

wsz

ędzi

e w

idzą

wia

dom

ości

, zdj

ęcia

i lo

goty

py.

Rozp

ozna

nie

ich

ulub

ione

j res

taur

acji

lub

nazw

y su

perm

arke

tu to

pie

rwsz

e kr

oki w

nau

ce

czyt

ania

i pi

sani

a.

Czy

wie

sz, ż

e im

wię

cej

dzie

cko

będz

ie w

idzi

ało,

ty

m w

ięce

j będ

zie

chci

ało

czyt

ać!

Gwie

zdna

wsk

azów

kaU

pew

nij s

ię, ż

e tw

oje

dzie

cko

wid

zi,

że c

zyta

sz rz

eczy

, któ

re lu

bisz

, tak

ie ja

k ks

iążk

i, cz

asop

ism

a, ko

mik

sy, p

odrę

czni

ki,

prze

pisy

lub

inst

rukc

je i

pow

iedz

mu,

dl

acze

go to

robi

sz.

Pom

ysł d

o ro

zmow

yKi

edy

jest

eś z

dzi

ecki

em, s

pójrz

na

znak

i, sy

mbo

le,

logo

i sł

owa

wok

ół s

iebi

e. Z

achę

ć je

do

poka

zani

a ic

h To

bie

i pom

óż m

u „o

dczy

tać"

te, k

tóre

ro

zpoz

na!

Jedz

cie,

śpi

jcie

, rus

zajc

ie s

ięKa

rm ro

snąc

e ci

ała

dzie

ci!

Różn

orod

na i

uroz

mai

cona

die

ta z

e św

ieży

mi o

woc

ami,

war

zyw

ami i

nab

iałe

m je

st w

ażna

dla

org

aniz

mu

i k

ości

, aby

rosł

y zd

row

o. G

otow

anie

od

pods

taw

moż

e by

ć ta

ńsze

niż

kup

owan

ie g

otow

ego

jedz

enia

. Pot

raw

y su

che

lub

w p

uszk

ach,

taki

e ja

k m

akar

on, p

omid

ory

i f

asol

a, to

dob

re, t

ańsz

e za

mie

nnik

i, z

któr

ych

moż

na

przy

rząd

zić

wie

le ró

żnyc

h da

ń.

Czy

wie

sz, ż

e w

iele

sup

erm

arke

tów

ma

świe

tne

pom

ysły

na

prze

pisy

na

posi

łki,

któr

e ni

e są

zby

t dro

gie?

Moż

esz

rów

nież

po

szuk

ać w

Inte

rnec

ie in

nych

pom

ysłó

w:

good

tokn

ow.c

o.uk

/foo

d/re

cipe

-col

lect

ions

Pom

ysł d

o ro

zmow

yZa

anga

żuj s

woj

e dz

ieck

o po

dcza

s go

tow

ania

, ro

zmaw

iają

c z

nim

o ty

m, c

o ro

bisz

.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaZa

pyta

j prz

yjac

iół,

co ic

h dz

ieci

lubi

ą je

ść

i zam

ieńc

ie s

ię p

rzep

isam

i!

Gwie

zdna

wsk

azów

kaZa

pyta

j w s

zkol

e sw

ojeg

o dz

ieck

a o

moż

liwoś

ci d

ołąc

zeni

a do

klu

bu

śnia

dani

oweg

o!

8. 9.

Dob

rze

się

wys

pać

Odp

oczn

ij i z

rela

ksuj

się

!W

ysta

rcza

jąca

iloś

ć sn

u i o

dpoc

zynk

u je

st

bard

zo w

ażna

dla

dzi

eci,

poni

eważ

one

cał

y cz

as ro

sną

i roz

wija

ją s

ię.

Ruty

na s

nuRu

tyna

na

dobr

anoc

moż

e w

yglą

dać

nast

ępuj

ąco:

• 18

.45

pm: z

ałoż

yć p

iżam

ę, u

myć

zęb

y, pó

jść

do to

alet

y.•

19.1

5 sp

okoj

ny c

zas

z ks

iążk

ą, op

owia

dani

e lu

b ci

cha

poga

węd

ka.

• 19

.30

dobr

anoc

i zg

asze

nie

świa

tła

1

Czy

wie

sz, ż

e ko

jące

pio

senk

i i k

ołys

anki

mog

ą us

poko

ić d

ziec

i i p

omóc

zap

aść

w s

poko

jnym

sen

?

Gwie

zdna

wsk

azów

kaSp

róbu

j skr

ócić

„cza

s pr

zed

ekra

nem

" w

tele

fona

ch, t

elew

izor

ach

lub

kom

pute

rach

na

god

zinę

prz

ed s

nem

, pon

iew

aż m

oże

to

pow

strz

ymać

dzi

eci p

rzed

zaś

nięc

iem

.

Po s

uges

tie d

otyc

zące

pom

ocy

dzie

cku

w z

asyp

iani

u,

odw

iedź

stro

nę in

t.: sl

eepf

ound

atio

n.or

g

Rusz

aj s

ięCz

as n

a by

cie

akty

wny

m fi

zycz

nie!

Zale

ca s

ię, a

by d

ziec

i w w

ieku

do

pięc

iu la

t mia

ły tr

zy g

odzi

ny

akty

wno

ści fi

zycz

nej r

ozło

żone

w c

iągu

dni

a2 . M

oże

to

obej

mow

ać c

hodz

enie

, ska

kani

e, b

iega

nie,

wsp

inac

zkę

i b

alan

sow

anie

. W ty

m c

zasi

e ci

ała

dzie

ci s

zybk

o ro

sną

i r

ozw

ijają

się

. Dzi

eci l

ubią

być

akt

ywne

i m

uszą

sta

le s

ię

prze

mie

szcz

ać, a

by z

acho

wać

zdr

owie

i do

bre

sam

opoc

zuci

e.

Zaję

cia

odpo

wie

dnie

dla

wię

kszo

ści d

ziec

i, kt

óre

mog

ą sa

mod

ziel

nie

chod

zić,

to m

.in.:

• Ak

tyw

na z

abaw

a (n

p. z

abaw

a w

cho

wan

ego

lub

utkn

ięci

e w

bło

cie)

• Bi

egan

ie d

ooko

ła•

Skok

i na

tram

polin

ie•

Jazd

a na

row

erze

• Ta

niec

• Pł

ywan

ie•

Skac

ząca

lina

• Gi

mna

styk

a3

Gwie

zdna

wsk

azów

kaZn

ajdź

akt

ywno

ść fi

zycz

ną,

któr

ą lu

bisz

(moż

e ta

niec

do

muz

yki l

ub jo

ggin

g) i

zach

ęć

swoj

e dz

ieck

o do

prz

yłąc

zeni

a si

ę do

tej c

zynn

ości

!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

proś

sw

oje

dzie

cko,

aby

op

owie

dzia

ło c

i o z

ajęc

iach

, kt

óre

wyk

onał

o w

prz

edsz

kolu

. Za

pyta

j, co

mu

się

podo

bało

lub

czeg

o ni

e lu

biło

- i d

lacz

ego.

Pom

ysł d

o ro

zmow

yZa

mia

st k

siąż

ki n

a do

bran

oc, s

prób

uj

wym

yślić

his

torię

uży

waj

ąc w

yłąc

znie

sw

ojej

wyo

braź

ni!

10.

11.

Bada

nia

poka

zują

, że

jest

sie

dem

rzec

zy, k

tóre

rodz

ice

mog

ą zr

obić

ze

swoi

m d

ziec

kiem

, ab

y po

móc

mu

w n

auce

i os

iągn

ięci

u do

bryc

h w

ynik

ów w

życ

iu 4 .

Co m

ożes

z zr

obić

, aby

wsp

omóc

sw

oje

dzie

cko? Te

pro

ste

czyn

nośc

i na

praw

dę z

mie

niaj

ą sp

osób

, w ja

ki d

ziec

ko

uczy

się

i ro

zwija

sw

oje

umie

jętn

ości

sł

ucha

nia,

mów

ieni

a, cz

ytan

ia i

pisa

nia.

M

ożec

ie s

ię ra

zem

ba

wić

i je

dnoc

ześn

ie

przy

goto

wać

się

do

szk

oły!

Podz

iel s

ię k

siąż

kam

i i o

pow

ieśc

iam

iW

spól

ne o

gląd

anie

ks

iąże

k to

św

ietn

y sp

osób

na

nauk

ę od

na

jmło

dszy

ch la

t.

Śpie

waj

pie

śni i

re

cytu

jcie

rym

owan

kiŚp

iew

anie

rym

owan

ek

i pio

sene

k to

św

ietn

y sp

osób

, aby

pom

óc

dzie

cku

w n

auce

now

ych

dźw

iękó

w i

słów

pop

rzez

ry

my

i pow

tarz

anie

.

Pogr

ajm

y ra

zem

Mał

e dz

ieci

ucz

ą si

ę po

prze

z zab

awę.

W

spól

na z

abaw

a

pom

aga

dzie

ciom

ro

zwija

ć um

ieję

tnoś

ci

potrz

ebne

do

kom

unik

acji

i soc

jaliz

acji.

Zaba

wa

przy

uż

yciu

lite

rZa

baw

a w

gry

z

kszt

ałta

mi

i dźw

ięka

mi l

iter

spra

wia

, że

nauk

a st

aje

się

zaba

wą.

Pom

aluj

my

i po

rysu

jmy

Robi

enie

śla

dów

i b

azgr

ołów

to

pocz

ątek

nau

ki

pisa

nia.

Dost

ęp d

o ks

iąże

kJe

śli l

okal

na b

iblio

teka

jest

ot

war

ta, m

ożna

wyp

ożyc

zać

ksią

żki z

a da

rmo,

a ta

kże

ucze

stni

czyć

w b

ezpł

atny

ch

zaję

ciac

h dl

a dz

ieci

. Lok

alne

pr

zeds

zkol

a, oś

rodk

i dla

dz

ieci

i sz

koły

mog

ą za

pew

nić

dost

ęp d

o be

zpła

tnyc

h ks

iąże

k. Po

pro

stu

zapy

taj!

Wyj

dźci

e na

zew

nątr

zW

spól

ne c

hodz

enie

na

spac

er lu

b do

skl

epów

da

je T

obie

i Tw

ojem

u dz

ieck

u no

we

rzec

zy

do p

rzeż

ycia

, w ty

m

rzec

zy d

o zo

bacz

enia

, po

czuc

ia, p

owon

ieni

a, sm

aku

i słu

chu,

a ta

kże

wie

le d

o om

ówie

nia!

12.

13.

Dzie

leni

e si

ę op

owia

dani

ami

Nie

mus

isz

zaw

sze

czyt

ać, c

o je

st n

apis

ane.

Ogl

ądan

ie i

rozm

owa

o ks

iążk

ach

z ob

razk

ami t

o św

ietn

y sp

osób

na

zach

ęcen

ie d

ziec

ka d

o ra

dośc

i z o

pow

ieśc

i. Je

śli w

dom

u m

ówis

z w

inny

m ję

zyku

, opo

wie

dz o

zdj

ęcia

ch i

hist

orii

w

swoi

m w

łasn

ym ję

zyku

.

Kied

y dz

ielic

ie s

ię k

siąż

kam

i, m

ożec

ie s

ię ra

zem

baw

ić:

• Po

rozm

awia

j o o

kład

ce k

siąż

ki i

wsk

aż je

j tyt

uł.

• N

iech

dzi

ecko

trzy

ma

ksią

żkę

i odw

raca

str

ony.

• Za

chęć

je d

o ro

zmow

y o

zdję

ciac

h.•

Uży

waj

różn

ych

głos

ów d

la ró

żnyc

h bo

hate

rów

. D

odaj

efe

kty

dźw

ięko

we

taki

e ja

k ch

lapa

nie

w

kału

że, b

rzęc

zeni

e kl

akso

nów

sam

ocho

dow

ych

lub

odgł

osy

zwie

rząt

.•

Kied

y hi

stor

ia s

ię s

końc

zy, m

ożna

zap

ytać

dzi

ecko

, cz

y m

u si

ę po

doba

ło i

jaka

był

a ul

ubio

na p

osta

ć.

Czy

wie

sz, ż

e dz

ieci

, któ

rym

ro

dzic

e re

gula

rnie

czy

tali

w w

ieku

pię

ciu

lat,

lepi

ej

radz

iły s

obie

z m

atem

atyk

ą, sł

owni

ctw

em i

orto

grafi

ą m

ając

16

lat n

iż ty

m, k

tóry

m n

ie

pom

agan

o w

ten

spos

ób?5

Czy

wie

sz, ż

e dz

ieci

czę

sto

maj

ą ul

ubio

ną h

isto

rię, k

tórą

chc

ą ci

ągle

i st

ale

słuc

hać?

Pom

aga

im to

poz

nać

kole

jnoś

ć sł

ów

i pow

iąza

ć sł

owo

pisa

ne z

op

owia

dani

em -

są to

pie

rwsz

e kr

oki w

nau

ce c

zyta

nia!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

rozm

awia

j ze

swoi

m d

ziec

kiem

o ty

m,

co ro

biłe

ś ja

ko d

ziec

ko. Z

aang

ażuj

cie

całą

rodz

inę

- dzi

adko

wie

mog

ą po

dzie

lić s

ię c

ieka

wym

i his

toria

mi,

kied

y on

i dor

asta

li!

Gwie

zdna

wsk

azów

kaZr

óbci

e ra

zem

jam

ę (s

zmat

kę n

ad s

tołe

m),

z

mie

jsce

m d

la w

as. M

oże

to b

yć ja

skin

ia p

otw

ora,

raki

eta

kosm

iczn

a lu

b w

ieża

dla

ksi

ężni

czki

.

14.

15.

Śpie

wan

ie p

iose

nek

i rym

owan

ek

Pios

enki

i ry

mow

anki

rozw

ijają

języ

k, sł

owni

ctw

o, ru

ch i

koor

dyna

cję

dzie

ci, j

eśli

zaw

iera

ją ja

kiek

olw

iek

czyn

nośc

i. W

iele

z

nich

pom

aga

rów

nież

w n

auce

licz

enia

.

Nie

mar

tw s

ię, c

zy tw

ój ś

piew

ny g

łos

jest

za

rdze

wia

ły lu

b pr

zest

rojo

ny,,

to n

ie m

a zn

acze

nia

i im

wię

cej b

ędzi

esz

śpie

wać

z

dzie

ckie

m, t

ym b

ardz

iej b

ędzi

esz

pew

ny

sieb

ie.

Jeśl

i nie

zna

sz m

elod

ii, m

ożes

z w

ypoż

yczy

ć pł

yty

CD z

rym

owan

kam

i z b

iblio

teki

lub

spra

wdz

ić je

w s

erw

isie

int.

YouT

ube.

Zaw

sze

moż

na w

ymyś

lać

wła

sne

pios

enki

, alb

o po

pr

ostu

śpi

ewać

raze

m d

o ra

dia.

Czy

wie

sz, ż

e pi

osen

ki i

rym

owan

ki m

ogą

pom

óc d

ziec

ku w

nau

ce o

św

ieci

e? M

ożes

z tw

orzy

ć od

głos

y zw

ierz

ęce

w p

iose

nce

„Sta

ry ro

lnik

farm

ę m

iał”

i lic

zyć

ryby

w 1

, 2,

3, 4

, 5 K

iedy

ś zł

apał

em ż

ywą

rybę

!

„Mal

utki

paj

ącze

k”W

ykon

uj c

zynn

ości

w te

kści

e po

dcza

s je

j śp

iew

ania

lub

stw

órz

wła

sneg

o pa

jącz

ka i

rynn

ę ra

zem

, uży

waj

ąc ta

kich

rzec

zy, j

ak g

arnk

i z

jogu

rtem

, weł

ny i

rolk

i kuc

henn

ej. W

ser

wis

ie

YouT

ube

moż

na z

nale

źć fi

lm z

pio

senk

ą:

yout

ube.

com

/wat

ch?v

=m7fl

W0x

EIak

.

Mal

utki

paj

ącze

k w

spin

ał s

ię p

o ry

nnie

Nag

le p

rzys

zedł

des

zcz

i zm

ył p

ająk

a w

dół

Wys

zło

Słon

eczk

o i w

ysus

zył c

ały

desz

czM

alut

ki p

ając

zek

pono

wni

e w

spin

ał s

ię p

o ry

nnie

Gwie

zdna

wsk

azów

kaJe

śli z

nasz

jaki

eś p

iose

nki l

ub ry

mow

anki

w

inny

m ję

zyku

, zaś

piew

aj je

rów

nież

z

dzie

ckie

m.

16.

17.

Pogr

ajm

y ra

zem

Nau

ka d

ziel

enia

się

, zab

awy

na z

mia

nę,

kom

unik

owan

ia s

ię, c

zuć

się

kom

fort

owo

i za

przy

jaźn

iani

e si

ę z

inny

mi t

o um

ieję

tnoś

ci

na c

ałe

życi

e, a

le p

ośw

ięć

troc

hę c

zasu

na

nauk

ę! M

ożes

z po

móc

dzi

ecku

w n

auce

tych

w

ażny

ch u

mie

jętn

ości

pop

rzez

wsp

ólną

za

baw

ę lu

b um

ówie

nie

się

na z

abaw

ę z

przy

jaci

ółm

i lub

czł

onka

mi r

odzi

ny,

osob

iści

e lu

b po

prze

z ap

likac

ję: F

aceT

ime

lub

Wha

tsAp

p.

Czy

wie

sz, ż

e na

uka

zaba

wy

z in

nym

i jes

t w

ażna

dla

rozw

oju

osob

iste

go, s

połe

czne

go

i em

ocjo

naln

ego

dzie

ci?

Pom

aga

im

rów

nież

dow

iedz

ieć

się,

że

inni

ludz

ie m

ają

uczu

cia

i pom

ysły

, któ

re s

ą od

mie

nne

od ic

h w

łasn

ych.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaW

szys

tkie

dzi

eci s

ą in

ne! N

iekt

óre

są

żyw

sze

i bar

dzie

j pew

ne s

iebi

e ni

ż in

ne

- nie

por

ównu

j i n

ie m

artw

się

- na

jlepi

ej

znas

z sw

oje

dzie

cko,

wię

c da

j mu

wsp

arci

e i z

achę

tę, k

tóre

j pot

rzeb

uje.

Dzi

eci b

awią

się

na

wie

le ró

żnyc

h sp

osob

ów:

• Ba

wią

się

ze

sobą

•

Obs

erw

ują,

jak

baw

ią s

ię in

ne d

ziec

i •

Baw

ią s

ię ra

zem

z in

nym

i; w

ykon

ują

tę

sam

ą cz

ynno

ść, j

edna

k ni

e ra

zem

• St

ają

się

bard

ziej

zai

nter

esow

ane

tym

, w

co

graj

ą in

ni i

zacz

ynaj

ą ro

zmaw

iać

raze

m•

Baw

ią s

ię ra

zem

, zaz

wyc

zaj w

mał

ej g

rupi

e

Gwie

zdna

wsk

azów

kaZa

chęc

aj i

umac

niaj

sw

oje

dzie

cko

do

budo

wan

ia s

woj

ej p

ewno

ści s

iebi

e, g

dy

zacz

nie

naw

iązy

wać

wła

sne

znaj

omoś

ci.

18.

19.

Zaba

wa

z lit

eram

i i c

yfra

mi

Istn

ieje

wie

le ro

dzaj

ów g

ier,

w k

tóre

moż

na g

rać

z

liter

ami i

cyf

ram

i, od

ich

kszt

ałtu

i dź

wię

ku d

o na

uki

now

ych

słów

, któ

re m

ają

tę s

amą

pier

wsz

ą lit

erę.

M

ożes

z po

szuk

ać n

umer

ów, k

tóre

Tw

oje

dzie

cko

rozp

ozna

, tak

ich

jak

num

er d

rzw

i lub

wie

k dz

ieck

a,

i spr

awdz

ić, c

zy te

num

ery

moż

na z

nale

źć n

a au

tobu

sach

, skl

epac

h lu

b zn

akac

h dr

ogow

ych.

Pa

mię

taj, ż

e lit

ery

i cyf

ry s

ą w

szęd

zie!

Gwie

zdna

wsk

azów

kaLi

cz n

a gł

os z

dzi

ecki

em -

dow

iedz

się

, ile

kr

oków

mus

isz

zrob

ić, a

by d

osta

ć si

ę do

drz

wi

wej

ścio

wyc

h lu

b ile

lam

pek

mija

sz p

odcz

as

wyj

ścia

do

park

u!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

rozm

awia

jcie

o li

stac

h, k

tóre

moż

na z

nale

źć w

po

czci

e śm

ieci

owej

i st

aryc

h cz

asop

ism

ach.

Wyt

nij

kilk

a lit

er i

zrób

kol

aż. Z

obac

z, cz

y zn

ajdz

iesz

pi

erw

szą

liter

ę im

ieni

a sw

ojeg

o dz

ieck

a. Je

śli n

ie

mog

ą je

szcz

e ro

zpoz

nać

liter

y, na

rysu

j ją

raze

m i

spra

wdź

, czy

moż

esz

ją d

ostr

zec,

kied

y je

steś

na

zew

nątr

z i w

pob

liżu.

„Idę

do

park

u”Za

graj

w g

rę n

a zm

ianę

mów

iąc,

co b

yś z

abra

ł na

wyc

iecz

kę

do p

arku

. Zas

ada

jest

taka

, że

moż

na b

rać

tylk

o rz

eczy

z

dźw

ięki

em 'p

' (na

prz

ykła

d, 'I

dę d

o pa

rku

i wez

mę

pikn

ik/

papu

gę/p

iłkę'

). M

ożes

z m

ieć

wię

cej z

abaw

y, zm

ieni

ając

m

iejs

ce, d

o kt

óreg

o je

dzie

sz (n

p. n

ad m

orze

, gdz

ie m

ożes

z pr

zyni

eść

tylk

o rz

eczy

zac

zyna

jące

się

od

'm').

Pam

ięta

sz

wsz

ystk

o, c

o m

asz

zam

iar z

abra

ć ze

sob

ą?

Plas

telin

a lu

b gr

a w

lite

ry z

mod

elin

yZ

plas

telin

y m

ożna

robi

ć ra

zem

ksz

tałt

y lit

er, a

lbo

zrob

ić

wła

sną

mod

elin

ę do

zab

awy.

Zmie

szaj

cie

raze

m:

• dw

a ku

bki z

wyk

łej m

ąki

• ½

filiż

anki

zim

nej w

ody

• tr

zy ły

żki s

toło

we

olej

u ro

ślin

nego

• je

dna

łyżk

a st

ołow

a so

ku z

cyt

ryny

(opc

jona

lnie

)•

dow

olny

bar

wni

k sp

ożyw

czy

lub

brok

at, k

tóry

chc

esz.

Pom

ysł d

o ro

zmow

yAb

y za

chęc

ić d

ziec

ko d

o w

czes

nego

czy

tani

a, uż

ywaj

dź

wię

ków

lite

row

ych

zam

iast

na

zw li

ter a

lfabe

tu. U

żyw

anie

dź

wię

ków

lite

row

ych

w g

rach

ta

kich

jak

„Idę

do

park

u" lu

b „S

zpie

guję

" raz

em, p

omoż

e m

u w

ydob

yć s

łow

a, gd

y na

uczy

si

ę cz

ytać

.

20.

21.

Wyj

dźci

e na

zew

nątr

zŚw

iat j

est p

ełen

eks

cytu

jący

ch s

łów

i ob

razó

w o

raz

rzec

zy d

o zr

obie

nia,

do p

oczu

cia

i zba

dani

a, od

pa

czek

z p

łatk

ami z

bożo

wym

i i z

nakó

w d

rogo

wyc

h po

zac

hlap

ane

kału

że i

liści

e na

zie

mi.

Zach

ęcaj

sw

oje

dzie

cko

do p

ozna

wan

ia

otac

zają

cego

go

świa

ta.

• Id

ź na

spa

cer i

por

ozm

awia

j o li

tera

ch, s

łow

ach

i cyf

rach

na

znak

ach

drog

owyc

h i w

itryn

ach

skle

pow

ych

• Po

dcza

s za

kupó

w ż

ywno

ścio

wyc

h po

rów

naj

rozm

iary

, kol

ory

i zap

achy

ow

oców

i w

arzy

w

Czy

wie

sz,

że w

ycho

dzen

ie n

a sp

acer

pom

aga

dzie

cku

w n

auce

. Id

ź w

tem

pie

swoj

ego

dzie

cka,

rozm

awia

j i in

tere

suj s

ię ty

m,

co o

no w

idzi

i o

co p

yta.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaO

braz

owe

brel

oczk

i do

kluc

zy

to ś

wie

tny

spos

ób n

a za

baw

ę z

dzie

ckie

m. S

prób

uj z

robi

ć br

eloc

zek

z ob

razk

ami,

któr

e m

ożes

z zo

bacz

yć,

kied

y w

ycho

dzis

z.

Jak

zrob

ić i

używ

ać o

braz

kow

ego

brel

oczk

a do

klu

czy

To, c

zego

pot

rzeb

ujes

z:•

Ołó

wek

i pa

pier

do

twoj

ej li

sty

zaku

pów

•

Zdję

cia

owoc

ów i

war

zyw

• N

ożyc

zki d

la d

ziec

i•

Dzi

urka

cz•

Sznu

rek

lub

taśm

a do

prz

ewle

kani

a zd

jęć

Co n

ależ

y zr

obić

: Zn

ajdź

prz

epis

i zr

ób w

spól

nie

listę

zak

upów

, w

ycin

ając

zdj

ęcia

skł

adni

ków

z u

lote

k i c

zaso

pism

.

Zrób

bre

lok

na k

lucz

e, w

ybija

jąc

dziu

rkę

w je

dnym

z

rogó

w k

ażde

go z

obr

azkó

w i

wią

żąc

je s

znur

kiem

.

Pozw

ól d

ziec

ku u

żyw

ać b

relo

czka

na

kluc

ze

podc

zas

zaku

pów

. To

pom

oże

mu

znal

eźć

jedz

enie

za

pom

ocą

zdję

ć. Po

rozm

awia

jmy

raze

m o

tym

, co

wid

zisz

i po

liczy

my

raze

m, j

aką

ilość

pot

rzeb

ujes

z.

Pom

ysł d

o ro

zmow

yKi

edy

jest

eś n

a ze

wną

trz

i z d

ziec

kiem

, sł

ucha

j dźw

iękó

w, k

tóre

moż

esz

usły

szeć

, w ty

m o

dgło

sów

ruch

u ul

iczn

ego,

syr

en, m

uzyk

i, sz

czek

ania

ps

ów, ś

piew

u pt

aków

i sa

mol

otów

nad

gł

ową.

Mów

cie

o ty

m, c

o sł

yszy

cie.

Sp

róbu

j sko

piow

ać te

dźw

ięki

. Moż

esz

wyk

onać

ten

sam

hał

as?

22.

23.

Dos

tęp

do k

siąż

ekTw

oja

loka

lna

szko

ła, b

iblio

teka

, ośr

odek

dla

dzi

eci

lub

prze

dszk

ole

mog

ą za

pew

nić

Ci d

ostę

p do

be

zpła

tnyc

h ks

iąże

k dl

a dz

ieci

. Zad

zwoń

i za

pyta

j!

Jeśl

i Tw

oja

bibl

iote

ka je

st o

twar

ta, m

ożes

z w

ypoż

ycza

ć ks

iążk

i za

darm

o!

Czy

wie

sz, ż

e im

wię

cej k

siąż

ek d

la

dzie

ci m

asz

w d

omu,

tym

wię

ksze

je

st p

raw

dopo

dobi

eńst

wo,

że

twoj

e dz

ieck

o bę

dzie

dob

rze

radz

ić s

obie

w

szko

le?

Nie

mus

zą to

być

ksi

ążki

, któ

re

posi

adas

z - w

rzec

zyw

isto

ści,

im w

ięce

j ks

iąże

k si

ę po

życz

a, ty

m le

piej

6 .

Znal

ezie

nie

ksią

żki,

któr

a je

st w

sam

raz

Twoj

e dz

ieck

o je

st o

wie

le b

ardz

iej s

kłon

ne d

o dz

iele

nia

się

ksią

żką,

jeśl

i sam

o ją

wyb

rało

. Oto

kilk

a sp

osob

ów, w

jaki

spo

sób

moż

esz

pom

óc m

u w

ybra

ć ks

iążk

ę, k

tóra

spr

awi i

m p

rzyj

emno

ść:

• Sp

raw

dź o

kład

kę

Czy

wid

zi ja

kieś

ksi

ążki

o rz

ecza

ch, k

tóre

go

inte

resu

ją?

• W

czyt

aj s

ię!

Spój

rz d

o śr

odka

. Czy

pod

obaj

ą m

u si

ę te

zdj

ęcia

?•

Czy

są ta

m b

ohat

erow

ie, k

tóry

ch lu

bi?

Czy

lubi

ą po

twor

y, m

isie

, kos

mitó

w lu

b po

ciąg

i?•

Czy

moż

ecie

wyd

awać

odg

łosy

pas

ując

e do

zdj

ęć?

Odg

łosy

zw

ierz

ąt, o

dgło

sy s

amoc

hodó

w, p

ocią

gów

lu

b ra

kiet

.•

Czy

to je

st o

pow

iada

nie

z ak

cją?

Czy

oni l

ubią

łącz

yć s

ię z

tego

typu

his

toria

mi?

• Cz

y są

tam

jaki

eś n

iesp

odzi

anki

?

Czy

lubi

ksi

ążki

z w

yska

kują

cym

i obr

azka

mi l

ub

zakł

adka

mi d

o ob

raca

nia?

Moż

esz

znal

eźć

ukry

tą

post

ać?

Gwie

zdna

wsk

azów

kaTr

zym

aj k

siąż

ki b

iblio

tecz

ne d

la

dzie

ci p

od rę

ką, a

by m

ogły

je

oglą

dać,

kied

y ty

lko

zech

cą. A

lbo

dlac

zego

nie

zat

rzym

asz

ksią

żek

dla

dzie

ci z

ich

zaba

wka

mi?

Mis

ie

i lal

ki te

ż lu

bią

czyt

ać!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yCz

asop

ism

a te

ż są

dob

re d

o po

dzie

leni

a si

ę ni

mi.

Poro

zmaw

iaj

o ró

żnyc

h zd

jęci

ach

i zap

ytaj

sw

oje

dzie

cko,

któ

re z

nic

h na

jbar

dzie

j im

si

ę po

doba

.

24.

25.

Baw

się

dobr

ze m

aluj

ąc i

rysu

jąc

Mal

owan

ie i

ryso

wan

ie p

omag

a dz

ieck

u ro

zwija

ć je

go k

once

ntra

cję,

kre

atyw

ność

i um

ieję

tnoś

ci

potr

zebn

e do

pis

ania

.

Uży

waj

różn

ych

mat

eria

łów

do

znak

owan

ia -

grub

ych

kred

ek, o

łów

ków

, pia

nki d

o go

leni

a i f

arby

. Faj

nie

jest

uż

ywać

wod

y i p

ędzl

a do

ukł

adan

ia k

ostk

i bru

kow

ej

w o

grod

zie.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaBą

dź k

reat

ywny

. Zac

hęca

j dzi

ecko

do

robi

enia

śl

adów

, rys

owan

ia i

przy

klej

ania

obr

azkó

w z

ró

żneg

o ro

dzaj

u pr

zedm

iotó

w, t

akic

h ja

k pi

óra,

mus

zle

czy

gałą

zki.

Wyc

iąć

ulub

ione

zdj

ęcia

z c

zaso

pism

i zr

obić

ko

laże

.

Jak

zrob

ić w

łasn

y pa

mię

tnik

To, c

zego

pot

rzeb

ujes

z:•

Not

atni

k•

Dłu

gopi

sy, k

redk

i i o

łów

ki•

Zdję

cia

• Cz

asop

ism

a i k

atal

ogi

• N

ożyc

zki d

la d

ziec

i •

Klej

Co n

ależ

y zr

obić

:•

Pom

óż d

ziec

ku u

deko

row

ać o

kład

kę

pam

iętn

ika.

Raz

em n

apis

zcie

na

nim

im

ię d

ziec

ka.

• D

odaj

cie

słow

a lu

b ry

sunk

i o s

woi

ch

ulub

iony

ch rz

ecza

ch, t

akic

h ja

k je

dzen

ie,

mie

jsca

lub

zaba

wki

, lub

zdję

cia

swoj

ej

rodz

iny

lub

zwie

rząt

dom

owyc

h.•

Zbie

rzci

e bi

lety

aut

obus

owe

i inn

e bi

lety

, gdy

wyj

dzie

sz i

pozw

ól d

ziec

ku

je w

łoży

ć.•

Spró

buj p

ozw

olić

dzi

ecku

uży

wać

br

okat

u, fa

rby,

nakl

ejek

lub

czeg

okol

wie

k in

nego

, aby

jego

pa

mię

tnik

był

zab

awny

i ko

loro

wy.

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

rozm

awia

j o b

azgr

ołac

h sw

ojeg

o dz

ieck

a i z

apyt

aj, c

o na

ryso

wał

o. W

ybie

rz

rozp

ozna

wal

ne k

szta

łty

i obr

azy

i nar

ysuj

je

sam

odzi

elni

e.

26.

27.

Przy

goto

wan

ie d

o sz

koły

Moż

esz

przy

goto

wać

sw

oje

dzie

cko

do s

zkoł

y pr

zez:

• Gr

anie

w g

ry, k

tóre

pol

egaj

ą na

wyk

onyw

aniu

ru

chów

na

zmia

nę i

dzie

leni

u si

ę•

Pom

agaj

ąc m

u za

pyta

ć o

to, c

zego

pot

rzeb

uje,

cz

y je

st g

łodn

e, s

prag

nion

e cz

y zm

ęczo

ne.

• N

aucz

enie

ich

ubie

rani

a si

ę, k

arm

ieni

a

i sam

odzi

elne

go k

orzy

stan

ia z

toal

ety.

Rozp

oczę

cie

nauk

i w s

zkol

e m

oże

być

pozy

tyw

nym

do

świa

dcze

niem

dla

każ

dego

• Ja

ko ro

dzic

e, je

steś

pie

rwsz

ym n

aucz

ycie

lem

sw

ojeg

o dz

ieck

a.•

Dow

iedz

się

o s

zkol

e, a

byś

zroz

umia

ł, co

się

sta

nie,

gd

y Tw

oje

dzie

cko

zacz

nie

tam

cho

dzić

.•

Bądź

otw

arty

na

wiz

ytę

dom

ową

nauc

zyci

ela

prze

d ro

zpoc

zęci

em s

zkoł

y, je

śli j

est t

aka

moż

liwoś

ć.•

Spój

rz n

a st

ronę

inte

rnet

ową

szko

ły.

Upe

wni

j się

, że

wie

sz, c

o ro

bić

pier

wsz

ego

dnia

: gd

zie

iść

rano

i sk

ąd o

debr

ać d

ziec

ko.

Czy

wie

sz, ż

e im

wię

cej

dzie

ci w

iedz

ą o

now

ej

szko

le lu

b pr

zeds

zkol

u,

tym

szy

bcie

j się

tam

za

aklim

atyz

ują?

Prze

czyt

aj k

siąż

ki o

rozp

oczy

nani

u sz

koły

Istn

ieje

wie

le ró

żnyc

h ks

iąże

k, kt

órym

i moż

esz

się

podz

ielić

na

tem

at s

zkoł

y. M

oże

to p

omóc

Tw

ojem

u dz

ieck

u po

czuć

się

prz

ygot

owan

ym d

o ro

zpoc

zęci

a lu

b po

wro

tu d

o sz

koły

.

Poni

żej z

najd

uje

się

lista

kilk

u ks

iąże

k:•

„Roz

pocz

ynan

ie s

zkoł

y” a

utor

stw

a Ja

net i

Alla

na A

hlbe

rgów

• „T

opsy

i Ti

m ro

zpoc

zyna

ją s

zkoł

ę” a

utor

stw

a Je

an i

Gare

tha

Adam

sonó

w•

„Cho

dzen

ie d

o sz

koły

” aut

orst

wa

Anny

Civ

ardi

i St

ephe

na C

artw

right

• „H

arry

i di

noza

ury

idą

do s

zkoł

y” a

utor

stw

a Ia

na W

hybr

owa

• „C

hodź

do

szko

ły, b

łęki

tny

Kang

urku

!” Au

tors

twa

Emm

y Ch

iche

ster

Cla

rk•

„Jest

em Z

byt A

bsol

utni

e M

ały

na s

zkoł

ę” a

utor

stw

a La

uren

Chi

ld

Ćwic

zeni

e no

wej

ruty

nyPr

zećw

iczy

ć po

rann

ą ru

tynę

, w ty

m w

staw

anie

i ub

iera

nie

się

oraz

jedz

enie

śni

adan

ia „p

rzed

w

yjśc

iem

do

szko

ły" U

pew

nij s

ię, ż

e Tw

oje

dzie

cko

dużo

śpi

i je

st g

otow

e do

szk

oły

pier

wsz

ego

dnia

.

Gwie

zdna

wsk

azów

kaN

a ko

niec

dni

a - p

rzyw

itaj s

woj

e dz

ieck

o z

uśm

iech

em, a

nie

z k

omór

ką!

Pom

ysł d

o ro

zmow

yPo

dzie

l się

jedn

ą z

ww

. ksi

ążek

. Por

ozm

awia

j o

tym

, jak

twoj

e dz

ieck

o cz

uje

się

w z

wią

zku

z

rozp

oczę

ciem

szk

oły.

Nat

iona

l Lite

racy

Tru

st to

zar

ejes

trow

ana

orga

niza

cja

char

ytat

ywna

nr.

1116

260

oraz

spó

łka

ogra

nicz

ona

gwar

ancj

ą nr

. 583

6486

zar

ejes

trow

ana

w A

nglii

i W

alii

oraz

zar

ejes

trow

ana

orga

niza

cja

char

ytat

ywna

w S

zkoc

ji nr

. SC0

4294

4. Z

arej

estr

owan

y ad

res:

68

Sout

h La

mbe

th R

oad,

Lon

dyn,

kod

poc

ztow

y SW

8 1R

L.

Patr

onka

: HRH

Ksi

ężna

Kor

nwal

ii

© N

atio

nal L

itera

cy T

rust

202

0. T

en m

ater

iał „

Ever

yone

Rea

dy fo

r Sch

ool R

esou

rce”

jest

lice

ncjo

now

any

na p

odst

awie

lice

ncji

Ope

n Go

vern

men

t Lic

ence

3.0

.

Odn

iesi

enia

1.

htt

ps://

rais

ingc

hild

ren.

net.a

u/sc

hool

-age

/sle

ep/u

nder

stan

ding

-sle

ep/s

choo

l-ag

e-sl

eep

2. h

ttps

://w

ww

.gov

.uk/

gove

rnm

ent/

publ

icat

ions

/uk-

phys

ical

-act

ivity

-gui

delin

es3.

htt

ps://

ww

w.n

hs.u

k/liv

e-w

ell/

exer

cise

/phy

sica

l-ac

tivity

-gui

delin

es-c

hild

ren-

unde

r-fiv

e-ye

ars/

4. S

kute

czna

edu

kacj

a pr

zeds

zkol

na, p

odst

awow

a i ś

redn

ia (E

PPSE

). Ka

thy

Sylv

a i i

nni

5. N

ieró

wno

ści s

połe

czne

w w

ynik

ach

pozn

awcz

ych

w w

ieku

16

lat:

Rola

czy

tani

a. A

lice

Sulli

van,

Mat

t Bro

wn,

201

36.

6. P

ersp

ekty

wy

rodz

iców

: Wyk

orzy

stan

ie te

chno

logi

i prz

ez d

ziec

i we

wcz

esny

ch la

tach

życ

ia, d

r Sus

ie F

orm

by, N

atio

nal L

itera

cy T

rust

, 201

4 r.

Tel:

020

7587

184

2E-

mai

l: co

ntac

t@lit

erac

ytru

st.o

rg.u

kSt

rona

int.:

lite

racy

trus

t.org

.uk

Znaj

dź n

as n

a Fa

cebo

oku:

face

book

.com

/nat

iona

llite

racy

trus

t

Śled

ź na

s na

Tw

itter

ze: @

Lite

racy

_Tru

st

Obs

erw

uj n

as n

a In

stag

ram

ie: @

Lite

racy

_Tru

st

Zapi

sz s

ię d

o na

szeg

o be

zpła

tneg

o ne

wsl

ette

ra e

-mai

l lite

racy

trus

t.org

.uk/

new

slet

ter