czarna kawaleria

Spis treści

~ćpierwsza D/E SCHWARZE BRIGADE

Rozdział l. Eksperyment 13 Rozdział 2. Pułkownik Maczek Rozdział 3. nKości zostały rzuconen Rozdział 4. Oczekiwanie 40 Rozdział 5. Wojna 46 Rozdział 6. Jordanów 57 Rozdział 7. Cios za cios 61 Rozdział 8. Blitz 77 Rozdział 9. Odskok 83 Rozdział 10. Lwów 99 Rozdział 11. Stalin wchodzi do gry Rozdział 12. Ku granicy węgierskiej

Część druga LES PAUVRES POLONAIS

26

Rozdział l. Węgierska pułapka 141

36

123 134

Rozdział 2. Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej 148 Rozdział 3. Kontredans dyktatorów 156 Rozdział 4. Cel: Narwik 165 Rozdział 5. Na ratunek Francji 174 Rozdział 6. Przede wszystkim bałagan 186 Rozdział 7. Montbard 199 Rozdział 8. Armisrycjum 208

Część trzecia THE BLOODY POLES

Rozdział l. Nowy kraj- nowa nadzieja 217 Rozdział 2. Kierunek wschód 228 Rozdział 3. Dywizja Pancerna 235 Rozdział 4. Montgomery wychodzi z cienia 245 Rozdział 5. Odwrócenie ról 251

http://grzbiet.pl/sklep/czarna-kawaleria

Przykładowy rozdział książki: Czarna kawaleria

Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.

Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

Rozdział 6. Rozkaz: przerwać ćwiczenia 257 Rozdział 7. Powrót na kontynent 264 Rozdział 8. Szaria 275 Rozdział 9. Głową w mur 286 Rozdział l O. Kocioł 298 Rozdział II. Przełamanie 303 Rozdział 12. Jeszcze "pięć, dziesięć minut i"... 318 Rozdział 13. Trudne decyzje 338 Rozdział 14. Pościg 345 Rozdział 15. Przypadek Antwerpii 356 Rozdział 16. Kanał Axel - Hułst 365 Rozdział 17. Ujście Skaidy 375 Rozdział 18. Breda 387 Rozdział 19. "Jesienna mgła" w Ardenach 404 Rozdział 20. "Koszmarny sen ... " 412 Rozdział 21. Ostatnia granica 423

Epilog 437

Aneks 445

Wybrana literatura 449 Indeks osób 453 Spis map 463





Ciężki tłusty dym zawisł czarnym parasolem nad dolinami Beskidu Zachodniego, roznosząc wokół swąd spalonej farby, gumy i gorącej

srali. Był wieczór, słońce nie zaszło jeszcze za widnokrąg, a jednak między srokami panował półmrok. Wąska bita droga złewała się z porośniętym trawą poboczem. To zwężała się, to poszerzała, to znów zaskakiwała dziurami czy sterczącymi po bokach ściętymi pniami łub wystającymi korzeniami. Stąd też zwiad niemieckiej 4. Dywizji Lekkiej - kilka motocykli prowadzonych przez majora Ottona Ełfeldta- ostrożnie pokonywał kilometry, bardziej uważając na dziury niż na to, co się dzieje wokół. Major zresztą doskonale wiedział, że tu, obok spalonych czołgów, nie musi się niczego obawiać. Czekały ich jeszcze dwa, trzy kiłometry spokojnej jazdy, zanim wjadą na teren parrolowany przez plutony polskiej jednostki. Elfeldt niewiele o niej wiedział. W pierwszych dniach wojny za wcześnie było na wysuwanie wniosków. Właściwie znał tylko jej nazwę: 10. Brygada Kawalerii - najnowocześniejsza jednostka w polskim wojsku. To właśnie jego zwiad miał ustalić zamiary przeciwnika.

Tymczasem drażniący oczy i gardła żołnierzy dym trochę się rozwiał. Morocykle zjechały z wzniesienia i weszły w zakręt, za którym według mapy powinna być polana otoczona lasem. Droga z obu stron była porośnięta wysokimi na metr, półtora krzakami, tak że mrok i gąszcz liści nie pozwoliły Niemcom zobaczyć kiłkunastu postaci w czarnych skórzanych kurtkach, z niemieckiego typu hełmami na głowach, chowających się nieopodal. Terkor motorów zagłuszył zgrzyt zamków karabinowych, szelest traw czy łopianów i ciche komendy.

Już ostatni morocykl kolumny wszedł w zakręt, kiedy niespodziewanie z obu boków, z przodu i z tyłu zaterkotały karabiny, wybuchło kilka granarów. powietrze cięły smugi pocisków, ktoś krzyczał po polsku i po niemiecku. Z przewróconych motocykli wylała się benzyna, która po chwili buchnęła jasnym płomieniem. Dudniące w uszach eksplozje dochodziły do majora Ełfeldta z każdej strony. On sam, nie zastanawiając się długo, wyskoczył z motokosza, dopadł najbliższych krzaków i tam się schował. Obserwował jeszcze





10

przez chwilę chaotyczną walkę swoich ludzi, po czym ostrożnie zaczął się wycofywać. Gałęzie zaczepiały o mundur, raniły twan, ale major nie zwracał na to uwagi. Chciał jak najszybciej uciec.

A tam, na pobojowisku, ucichły już strzały. Ubrana na czarno postać pochyliła się nad jedną z maszyn, coś z niej wyjęła. "W motocyklu znaleziono jego lornetkę i mapnik z naniesionym planem natarcia. Wartościowa zdobycz"•.

Tak skończyło się pierwsze spotkanie Onona Elfeldta ze strzelcami konnymi l O. Brygady Kawalerii. Po pięciu latach w Normandii niemiecki oficer znów trafił na strzelców konnych i znów przecięły się drogi obu jednostek. Lecz inne już nosiły nazwy. Weterani 4. Dywizji Lekkiej trafili do 21. Dywizji Pancernej, Ono Elfeldt w stopniu generała dywizji dowodził LXXXIV Korpusem. Natomiast 10. Brygada Kawalerii działała w ramach l. Dywizji Pancernej.

Jej historia zaczęła się dwa lata wcześniej, kiedy wiosną 1937 roku ...





CZĘŚĆ PIERWSZA

D/E SCHWARZE BRIGADE





Aneks

Struktura l. Dywizji Pancernej 1942-1943

Dowódca: generał brygady Stanisław Maczek; zastępca: pułkownik dypl. K. Glabisz; szef sztabu: podpułkownik dypl. B. Noe!, po nim pułkownik dypl. J. Levittoux;

kwatermistrz: pułkownik dypl. W. Gierulewicz; l.Pułk Rozpoznawczy prowadził major dypl. Z. Dudziński.

l O. Brygadą Kawalerii Pancernej dowodził pułkownik dypl. K. Dworak, zastęp-cą został pułkownik E. T arnasiewicz.

Składała się z trzech pułków pancernych: 14. Pułk Ułanów (major S. Starnawski); 24. Pułk Ułanów (major R. Szumski); l O. Pułk Strzelców Konnych (podpułkownik dypl. F. Skibiński); lO. batalion dragonów (podpułkownik K. Święcicki).

16. Brygada Kawalerii Pancernej przypadła pułkownikowi dypl. T. Majewskie-mu, zastępcą został podpułkownik dypl. A. Grudziński.

l. Pułk Pancerny (podpułkownik B. Sokołowski); 2. Pułk Pancerny (major Z. Chabowski, potem major dypl. S. Koszutski); 3. Pułk Pancerny (major A. Izdebski); 16. batalion dragonów (podpułkownik dypl. W Kobyliński).

Grupa wsparcia - pułkownik dypl. J. Łunkiewicz, po nim pułkownik dypl. B. Noe!

l. Pułk Artylerii Motorowej (podpułkownik J. Krautwald); l. Pułk Artylerii Przeciwpancernej (ppułkownik J. Deskur); l. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (podpułkownik M. Jurecki).

Do obrony i rozpoznania przedpola służył l. batalion strzelców podpułkownika K. Kardaszewicza.

Podpułkownik dypl. W Weryho dowodził saperami (lO., 11. kompania saperów; l. kompania parkowa, pluron mostowy). Za łączność w sile czterech





ANEKS

szwadronów odpowiadał podpułkownik J. Grajkowski. Uzupełnieniem dywizji, ważnym, gdyż bez nich jednostka mogła stracić na przebojowości, były służby: duszpasterska (ks. J. Szymała), warsztatowa (major Z. Bresseł), sanitarna (podpułkownik lek. K. Maszadro), zaopatrywania (podpułkownik dypl. W. Bielski). materiałowa (major E. Fryzendorf), pieniężna (kapitan im. w.s.w. S. Nowicki) 1•

Struktura l. Dywizji Pancernej 1943-1945

Dowódca: generał brygady Stanisław Maczek; Zastępca: pułkownik dypl. K. Dworak; Szef sztabu: pułkownik dypl. J. Levittoux: Kwatermistrz: podpułkownik dypl. M. Rutkowski. Pułk rozpoznawczy: l O. Pułk Strzelców Konnych na Cromwellach. Dowodził

major J. Maciejowski.

10. Brygada Kawalerii Pancernej. Dowódcą został pułkownik dypl. T. Majewski, zastępcą pułkownik dypl. F. Skibiński. Szefem sztabu mianowano majora dypl. M. Czarneckiego.

24. Pułk Ułanów (podpułkownik J. Kański); l. Pułk Pancerny (podpułkownik A. Stefanowicz); 2. Pułk Pancerny (podpułkownik S. Koszutski); 10. Pułk Dragonów (podpułkownik W. Zgorzelski).

3. Brygada Strzelców pułkownika M. Wierońskiego, z zastępcą podpułkowni-kiem dypl. W Decem.

Szef sztabu (kapitan dypl.]. Nawara). l. batalion strzelców podhalańskich (podpułkownik K. Complak); 8. batalion strzelców (podpułkownik A. Nowaczyński); 9. batalion strzelców (podpułkownik dr Z. Szydłowski). Wszyscy trzej dowódcy przyszli z Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Z po

wodu wieku nie nadawali się na skoczków. l. samodzielny szwadron ckm z l. PuHru Rozpoznawczego majora M. Kochanowskiego.

Artyleria dywizyjna, (pułkownik dypl. B. Noe!). Pułk Artylerii Motorowej (podpułkownik J. Kraurwald);

1 S. Maczek, Od podwody do czołga. Wspomnitnia wojtnnt 1918-1945. Lublin- Londyn 1990,

s. 138-139.





ANEKS

2. Pułk Artylerii Motorowej (podpułkownik K. Meresch); l. Pułk Artylerii Przeciwpancernej (major R. Dowbór);

447

l. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (podpułkownik dypl. O. Eminowicz, potem major W Berendt).

Saperzy dywizyjni (podpułkownik J. Dorantt). Kompania saperów dowódzrwa; l O. i 11. kompania saperów; l. kompania parkowa saperów i pluton mostowy.

Obok saperów za działania dywizji odpowiadał l. baon łączności podpułkownika J. Grajkowsklego złożony z 1.,2.,3. i lO. szwadronu łączności; oraz l. szwadron regulacji ruchu rotmistrza A. Pieregorodzkiego. O resztę troszczyły się służby: duszpastersrwo- ks. J. Szymała, po nim ks. F. Tomczak; oddziały warsztatowo-naprawcze majora M. Wąsowicza; komp. warsztatowa brygady pancernej majora J. Kaszubowskiego; komp. warsztatowa brygady strzeleckiej majora F. Perepeczki; służba materiałowa majora E. Fryzendorfa; oddziały zaopatrzenia podpułkownika dypl. W Bielskiego, a po nim kolejno majora M. Żebrowskiego i majora H. Gwiazdeckiego; oddziały sanitarne podpułkownika lek. W. Pawłowicza; pluton opieki majora A. Łubkowskiego i 8. sąd polowy majora audytora N. Tomaszewskiego.

Stan dywizji zamykały obóz uzupełnień, l. szwadron czołgów zapasowych i 8. szwadron żandarmerii z szefem kapitanem M. Wolnikiem.





451 WYBRANA LITERATURA

Poromski P., Gentrał broni Stanisław Władysław Maczek (1882-1994), War-szawa 2008.

Pruszyński K., Droga wiodła przez Narwik, Warszawa 1956. Ryan C., Najdłuższy dzień (6 curwca 1944), przeł. T. Wójcik, Warszawa 1987. Ryan C., O jtden most za daltko, przeł. T. Wójcik, Warszawa 1990. Sikorski W., Przyszła wojna, jej możliwości i charakter oraz zwitp.ane z nim za

gadnienia obrony kraju, Warszawa 1984. Skibiński F., Axel, Warszawa 1979. Skibiński F., Dowodzenie jednostkami polskimi na zachodzie w skali operacyjnej.

W)tbrane przykłady, Warszawa 1973. Skibiński F., Kampania sprzymierzonych 1944-194 5 r. na zachodnim teatru dzia

łań wojennych, "Wojskowy Przegląd Historyczny" 1965, nr 1-2. Skibiński F., O sztuce wojennej na pólnocno-zachodnim teatru działań wojen

nych 1944-1945, Warszawa 1977. Skibiński F., Rozważania o sztuce wojennej, Warszawa 1972. Skibiński F., Udział 1Dpanc. w wyzwolmiu Belgii i Holandii w 1944 r., "Woj-

skowy Przegląd Historyczny" 1962, nr 2. Skibiński F., Wojska pancerne w l/ wojnie światowej, Warszawa 1982. Solarz J., l Dywizja Pancerna 1944-1947, t. 2, Warszawa 2004. Stawecki P., Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wroc-

ław-Warszawa-Kraków, 1997. Steblik W., Armia "Kraków" 1939, Warszawa 1989. Szubański R., Polska broń pancerna w 1939 roku, Warszawa 2004. Terlecki 0., Generał Sikorski, cz. l i 2, Kraków 1981, 1983. Terlecki 0., Z dziejów Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 1985. Tomkowski Z., Generał Maczek. Najstarszy żołnierz Rzeczypospolitej. Warsza

wa 1994. Tym J.S., l. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolmie, Warszawa 2009. Wawer Z., Organizacja polskich wojsk f4dowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945.

Warszawa 1992. Wieczorkiewicz P., Kampania 1939 roku, Warszawa 2001. Włodarkiewicz W., Lwów 1939, Warszawa 2003. Wysocki T., l. Polska Dywizja Pancerna 1939-1947. Geneza i dzieje. Warsza

wa 1994. Żebrowski M., Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947, Londyn 1971. Zołnierze generała Maczka, oprac. i red. Z. Mieczkowski, Warszawa-Londyn

2003. 24 Pułle Ułanów. Zarys historii 1920-1947. oprac. S. Komornicki, Londyn 1976.





Indeks osób

Alanbrooke wicehr. (Alan F rancis Bro-oke) 232

Alexander Harold 246, 247 Allen Terry de la Mesa 392 Anders Władysław 77, 98, 130-132,

413.416,420,421 Andrieux, mjr 178 Arciszewski Tomasz 412, 415 Astachow Gieorgij 38 Attlee Clement Richard 439 Auchinleck Claude 230, 245-247 Avrill, p. 155

Badoglio Pietro 229 Bańbor Jan 40, 52, 96, 126, 161, 199 Barrosiński Marian 291 Baryła, strz. 59 Batorski Jan 60 Beaverbrook lord, William Maxwell

"Max" Aitken 230 BeckJózef27,42, 123,124,128 Beckowa Jadwiga 81 Beneś Edvard 27 Beriing Zygmunt 414 Bernhard, książę Holandii 376 Berhouart Antoine 167, 173 Beyer Eugen 52, 109 Biały Leszek 225 Bieniarzówna Janina 42 Biernacki-Dąb Stefan zob. Dąb-Bier-

nacki Stefan Bisztyga Tadeusz 224 Bitmer Leon 149, 232

Bitoich Wdhelm 301,310,327,337,375 Blaskowirz Johannes 96, 132, 133,

340,420 Błeszyński-Ferek Jerzy zob. Ferek-Błe

szyński Jerzy Bock Fedor von 176, 182 Bohusz-Szyszko Zygmunt zob. Szysz

ko-Bohusz Zygmunt Bokszezanin Janusz 31, 65, 66, 91,

100,102,116,117,154,438 Bonvallet, por. 209 Borchólski Mieczysław 218-220, 222,

224, 240, 306, 308, 341, 345, 348,439,441

Borotra Jean 203 Bormowski Władysław 27, 77 Boruta-Spiechowicz Mieczysław 69,

72, 73, 75, 76, 79, 84, 85, 96, 104,235,257

Bradley Omar Nelson 252-254, 261, 262,267,271,272,298-302,318, 319,327,339,407,408,419

Brandenberger Erich 358, 407 Bratkowski Bolesław 363 Brauchitsch Walmervon 157, 162,229 Budzyński Wiktor 225 Bullock Alan 36, 38, 156, 162, 228 Bunsch Adam 236 Busch Ernst 52

Calinescu Armand 145 Cezar Juliusz (Caius lulius Caesar)

252





454 INDEKS OSÓB

Chabowski Zygmunt 233 Chamberlai n Neville 27, 36-38, 156,

175 Chruszczow Nikita 127 Churchill Winston 26, 37, 156, 159,

160, 163, 172, 175-177, 209, 222, 223, 230, 231, 246, 412, 414

Ciepłewicz Mieczysław 99, 128 Cieśliński Herman 287, 306, 371,

382,400 Colville John 231 Complak Karol 289, 360, 370, 371,

379-382, 390, 392, 393, 398, 424,425

Corap Andre Georges 176 Corłett Charles H. 339 Cot Pierre 127 Crerar Henry 270, 295, 376, 405,

418,419 Cripps Richard Stafford 230 Crocker John 376, 377, 384, 388,

391, 396, 403, 405, 410, 418, 419

Currie, mjr 327 Czapski Eroeryk 426 Czarnecki Marian 344 Czerny Karol 416 Czerny Stanisław 225, 311 Czerny-Schwarzenberg Bolesław zob.

Schwarzenberg-Czerny Bolesław

Daladier Edouard 27, 127, 145, 146, 152,156,177

Daniel, sierż. 262 Davies Norman 161, 178 Dąb-Biernacki Stefan 79 Dec Władysław 29, 134, 165-

168, 170-173, 221, 225, 231, 241, 244, 259, 268, 270, 289, 317, 336, 347, 348, 350, 351.

353-355, 361-363, 365, 369, 382, 390, 393, 398, 405, 406, 409, 411, 416, 420, 424-426, 428,431,433,438-441

Decjusz Jost Ludwik 42 Dembiński Stefan 134 Dempsey Miles 261, 262, 271, 299,

339,356,376 Denain Victor 166, 182 Deskur Jerzy 55, 57, 60, 74, 76 Dietrich Sepp Oosef) 276, 389, 407 Długoszowski-Wieniawa Bolesław

zob. Wieniawa-Długoszowski

Bolesław

Donirz Karł435 Dorantt Jan 32, 224, 348, 402 Dowbór Romuald 398, 405, 430, 432 Dreszer Rudolf 221, 222 Duch Bronisław Bolesław 268 Duchon, płk 200, 203, 205 Duda Peter 32 Duli, mjr 325 Durnford-Słater John 397, 398 Durski-Trzaska Antoni 15, 16, 20-

25,28,31 Dworak Kazimierz 16, 19, 20, 28, 31.

32, 54, 55, 60, 66, 72, 76, 91. 92, 100, 116, 120, 151, 155, 184, 200, 220, 232, 235, 242, 268, 420,439,442

Dziechciarz Wincenty 60 Dzierżek Adam 284, 349, 363

Eberbach Heinrich 272, 299, 340, 358

Eisenhower Dwight David (lke) 252, 254, 257, 262, 265, 298-301. 356, 358, 359, 387, 405, 407-409,435

Ejsymonr Otton 154, 184, 206, 330, 344





INDEKS OSÓB 455

Elfeldt Otto 9, l O, 329, 330 Elżbieta, królowa Wielkiej Brytanii

225 Erentdcht Leszek 397

Fabrycy Kazimierz 79, 88, 89, 94, 95, 104

Falkenhorst Nikolaus von 77 Faury Louis 152, 153, 166 Feldhusen Maciej 268 Fenstel Gustaw 329 Ferek-Błeszyński Jerzy 151 Ferenstein Ludwik 47, 55, 56, 58, 60,

64, 75, 90, 91, 93, 95, 115, 118, 120,143,150,151,153,175, 190, 192-195, 201, 212, 213, 438,441

Feuchtinger Edgar 338 Filipowicz Julian 78 Foch Ferdinand 355 Fredendall Lloyd 253 F re re Au ben 177, 191 FulJer John 18

Gaładyk Janusz 72, 73 Gamdin Maurice 52, 176, 177 Gaulle Charles de 18, 177, 188-191,

419 Gawlina Józef 166 Gebethner Tadeusz 427 Gebethnerowa Alicja 427 Gerow Leonard 30 l, 318 Giera Zbigniew 367, 368 Gliński Sranisław 184 Godunow Borys 184, 196, 197, 209 Goring Hermann 229 GonJohn 177 Grabania Tadeusz 393 Grad Konstanty 380 Grajkowski Jan 135, 233 Grazziani Rodolfo 229

Grelichowska Mirosława 225 Griffin J. 243, 244 Gronek Stanisław 32 Grudziński Antoni 431, 436, 439 Grudziński Jan 164 Gryziecki Kazimierz 393, 399 Grzegorzewski Mieczysław 417 Grzybowski Wacław 127 Guderian Heinz 18, 19, 53, 77, 96,

97, 126, 172, 175-177, 180, 181,192,208,255,256

Guingand Francis W. de 302, 391 Gutowski Michał 287,294, 304,401,

434 Guzowski Stanisław 75

Haislip Wade 271, 298-300 Halder Franz 157, 162,229 Hausser Pau1263, 312, 327,340 Henderson Neviłe 37 Hertz Leon 291,292 Hitler Adolf 18, 21, 26, 27, 36-39,

41, 42, 48, 65, 125, 130, 142, 149, 156, 157, 159, 162, 175, 223, 228, 230, 231' 251, 252, 254, 256, 262, 263, 271, 272, 299,339,340,356,357,434

Hlond August 147 Hodges Courrney 271,298,301,338,

420 Horko Tadeusz 268 Horrocks Brian 356, 357, 375 Hubicki Alfred von 93, 94, 107, 112 Hughes Everett 298 Huntziger Charles 185, 186, 191

Ike zob. Eisenhower Dwight David Iwanowski Stefan l 06, l 07, 113, 119

Janecki, ppor. 193 Jankowski Jan Stanisław 438





INDEKS OSÓB

Jasiewicz Wincenty 13-15 Jatelnicki Bolesław 143 Jerzy VI, król Zjednoczonego Króle

stwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej 172,225

Jeziorański Zdzisław (późn. Jan No-wak) 125

Jodl Alfred 126 Judkowiak Edward 354 Juin Alphonse 419 Jurgielewicz Stefan 429 Jurzykowski Alfred 440

Kański Jan 284, 309, 342 Karcz Jan 325 Kasprzycki Tadeusz 14, 24, 25, 80 Keitel Wilhelm 157 Ketling-Prugar Bronisław zob. Prugar-

-Ketling Bronisław Kienitz Werner 52 Kiersnowski Ryszard 268, 331 KierszWiesław 54, 58-60, 203, 282,

283 Kitching George 290 Kleeberg Franciszek 133, 351 Kleist Ewald von 51, 65, 94, 96, 175,

177,187,196,201,208 Klimecki Tadeusz 233 Kluge von Giinther 262, 263, 271,

293,298,299,339 Kłodziński Zygmunt 369-371, 389,

390,400,402 Kobza, kierowca l O l Kochanowski Marian R. 409 Kochański, plut. 149, 193, 209 Konas-Wir Alojzy zob. Wir-Konas

Alojzy Kopański Stanisław 245, 405 KorAuer, kpr. 321 Korytowski Adam 153 Kossakowski Tadeusz 233, 234

Koszutski Stanisław ("Szczutek") 78, 130-132, 221' 232, 233, 236, 237, 241, 268, 279-283, 308, 309, 312, 314-318, 322, 334-336, 353. 360, 393, 405, 406, 415-417, 423, 426-429, 434, 439,440,442

Kowalski Marian 51, 85, 92, 199, 293, 305, 371, 400, 424

Kownas Wacław 367-369 Kozicki Stanisław 24 Kozłowski Eugeniusz 99, 128 Kracik Jan 62 Krasicki, por. 382, 383 Krawczyk Władysław 21, 22 Krieger, kpt. 338 Krzyżaniak Tadeusz 393-395 Krzyżanowski Bolesław 89 Kuczyński Stanisław 130, 131 Kiibler Ludwig 100, 110, 111, 119 Kuferski Wacław 73 Kukieł Marian 222, 226, 233 Kustroń Józef 86 Kutrzeba Tadeusz 20-22, 24, 79, 96.

98,102,128,129.436 Kwieciński Mikołaj 373

Langner Władysław 102, 110, 112. 113, 119, 121, 129

Leese Ołiver 416 Levittoux Jerzy 264, 266, 267 Liddelł Hart Basil 18 Limberger Władysław 291 Lipska Magdalena 36, 162. 228 List Wilhelm 52. 88 Litwinow Maksim 37 Luck Hans von 78. 250. 260. 266.

278. 279, 310. 311. 321. 338-340

Ludwik, czołgista 288 Lulińska Barbara 15 7





INDEKS OSÓB 4S7

Lulioski Daniel 157

Łabno Edward 354 Łepkowski Stanisław 146 Łodzia-Michałski Leonard SS. 67, 72,

75. 105, 118 Łucki Jerzy 115, 116 ŁukasiewiczJuliusz 80, 146, 147

Maciejowski Jan 154, 285, 287, 293, 304, 306, 310. 323, 324, 329, 330,342

Maczek Andrzej 136, 181 Maczek Renata 136, 181 Maczek Stanisław 26, 28-35, 43-

45, 49-51, 54, 55. 59-62, 64-67. 69. 71-74, 77, 83, 84, 89, 90. 92-96, 100-102, l 04, 106-108, 110, 112-121, 128, 134-137. 141-144, 149-155, 165, 166, 181-188, 192-198, 200-206, 209-212, 218, 222, 224-226, 227, 232-235, 237, 239, 242-244, 257-259, 266-270, 275-278, 284, 285, 295-297, 303, 304, 309-311' 318-320, 324, 326-328, 330, 331, 336, 342-346, 348-355, 360-362, 366, 371, 373, 377, 379, 383, 388, 390-393, 396, 398, 402, 404, 409-411, 416, 418, 419, 424,425,429-442

Maczek Zofia 136, 181,225 Majewska Władysława (Włada) 225 MajewskiTadeusz 183,184,196,198,

203, 233, 235, 244, 281' 285, 308, 309, 318, 320, 336, 343, 344, 346, 349, 362, 365, 383, 384,395,398,411,439

Majka Jerzy 16, 30 Majski Iwan 232, 413

Maksymowicz Zbigniew 306, 311 Malanowski Jan 380 Małeszewski Stanisław 144, 151 Malinowski Mieczysław 292 Maiły Fryderyk 212 Małecki Jan 42 Maniak Stanisław 184, 212 Manstein Erich von 40, 41, 52, 88,

96, 109, 126, 132, 161, 162, 199, 208

Manteuffeł Hasso Eccart Freiherr von 358,407

Marowski Jan 237, 238, 267, 292, 294, 316, 334, 342, 354, 358, 363, 370, 377, 384, 395, 402, 406,407,430,441

Marshall George 252 Maszkowski Andrzej 406 Mayer Kurt 283 Meindl Eugen 331 Mianowski Jan 36, 162, 228 Michałski-Łodzia Leonard zob. Łodzia-

-Michałski Leonard Middleton Troy 271,407,408 Mieszko l, książę Polski 69 Mikołajczyk Stanisław 240,414 Mikołajczyk, czołgista 289 Mileska Maria Irena 428 Mincer Andrzej 41 O Mincer Bogdan 22, 24, 34, 43, 44, 47-

49,55,64,91,95, 154,179,184, 201,232,280,393,398,405

Mitkiewicz-Żołłtek Leon 173 Młyniec Walerian 72, 73 Modeł Wałter 339, 340, 356, 358,

407 Mołotow Wiaczesław 37, 38, 156-

158,228,229 Montgomery Bernard Law (Monty)

176, 180, 245, 247-250, 254, 257, 258, 261, 262, 264, 265.





INDEKS OSÓB

271, 272, 275, 276, 278, 281, 285, 292, 295, 296, 299-302, 312, 314, 318, 319, 327, 339, 356-359. 361, 369, 375, 376, 387, 388, 391, 397, 398, 403, 405,408,412,418-420

Monwid-Oiechnowicz Jan 88 Morcinek Gustaw 27 Morris Leiand 251 Moszczeński Zygmunt 32, 114, 115 Mościcki Ignacy 42, 124, 145, 147 Miiller Siegfried 384 Murasik Józef l 06, 115-117, 120 Mussolini Benito 27, 37, 39, 188, 229

Napoleon I Bonaparte, cesarz Francu-zów 186, 357

Nawara Józef 344 Neklaws Wiktor 184, 367, 370 Neumann Friedrich-Wilhelm 366,

368,370-372 Niemirska Emilia 176, 245, 254, 261,

265, 272, 296, 298, 339, 359, 376,407

Niepokojczycki Włodzimierz 184 Nitka Bronisław 396 Noel Bronisław 244, 362, 367, 383,

402,435 Noel Leon 145, 146 NowackiJerzy18, 177,189,255 Nowaczyński Aleksander 309, 315,

336,369,393,399,409 Nowakowski Jerzy 33, 46, 47, 51, 53,

62, 63, 74, 85, 92, 124, 125, 141. 142, 153-155, 179-181, 185, 199, 200, 236, 238, 243, 268, 293, 305, 371, 400, 404, 406,424,437,440

O'Connor Richard 229 Okulicki Leopold 438

Olechnowicz Monwid rob. MonwidOiechnowicz Jan

Ołubiec Danuta 440

Paasikivi Juho Kusti 158 Paderewski Ignacy Jan 147 Papee Henryk 426 Park Keith 222, 223 Pasteur Louis 153 Paszkiewicz Gustaw 221, 233, 234 Parolski Zygmunt 115 Patton George Smith 249, 252-254,

271,272,298-300,338,389,409 Pawdec Andrzej 178 Paweł Karadziordziewić, regent Jugo-

sławii 230 Pershing John Joseph 253 Petain Philippe 203, 208 Pfeiffer Edouard 127 Piekałkiewicz Janusz 78 Pieregorodzki Anatoł31. 55, 69, 213.

232 Piłsudski Józef 19. 415, 417 Piskor Tadeusz 80, 129 Położyński Antoni 51, 85, 92, 199,293.

305,328.329,371,400,424 Ponomarienko Pantelejmon 127 Porsche Perdinand 255 Porte du 1heil Joseph de la 189 Poromski Piotr 30, 53. 185. 227. 235.

243,296,331 Pragłowski Aleksander 436 Prażmowska Jadwiga 124 Proszek Roman 291 Prugar-Ketling Bronisław 118, 11 '>.

129,212 Pruszyński Ksawery 149. 167, 169-

172, 268, 270, 275, 277' 286-289, 304-306, 330. 341. 347. 352,374,442

PrzeJrzymirski Emil 77





INDEKS OSÓB 459

Quisling Vidkun 159

Raczkiewicz Władysław 147,414 Raczkowski Stanisław 32 Raczyński Edward 161 Raeder Erich 159, 229 Rago Bohdan 382 Rakowski Bronisław 439 Rakowski Władysław 60, l 06, 112,

121, 309, 324, 343. 349, 350. 398,403,405

Rauch 338 Regułski Bronisław 13-15, 34, 217,

220 Reibel W. 78 Reynaud Paul178, 188, 189, 191 Ribbentrop Joachim von 38, 126, 156,

157.251 Roberts George 356, 357 Rommel Erwin 208, 229, 230, 236,

246-248, 250, 254, 256. 260, 262,263.296

Roosevelt Franklin Deiano 230, 2S l, 412

Rowecki Stefan 33, 80, 96, 97, 11 O, 129

Rożek Edward 286-289, 330, 347, 352,353

Rómmel Juliusz 29, 79 Rudnicki Klemens 420, 435, 439,

442 Rudolf Krzysztof Filip 26, 37, 156,

172,223,231 Rudowski Marek 36, 162,228 Rundstedt Gerd von 41, 88, 109,

11 o, 176, 182, 256, 260, 262, 263, 340, 356-358, 369, 389, 407--409

Rutkowski Mieczysław 264, 267 Ryan Cornełius 376 Ryziński Kazimien 99, 100

Ryżewski Wacław 30 Rzepecki Jan 69

Sache Bronisław 373 Schełiha Rudolf von 38 Schlieffen Alfred von 162 Schmidt Rudolf 77 Schmundt Rudolf 162 Schneider 388, 389 Schnurre Karl 38 Schorner Ferdinand l 00, l l O Schwarzenberg Karl Phiłipp 186 Schwarzenberg-Czerny Bolesław 119,

129 Serda-Teodorski Aureli 29 Seydak Paweł 78 Sievers Karl 384 Sikorski Władysław 17, 144-147,

150-152, 160, 161, 166, 173, 182, 183, 222, 225, 231, 232, 234,240,241,268,413,414

Simonds Guy 264, 270, 293-295, 297, 303, 310, 312, 314, 326-328, 343, 372, 373, 376, 377, 391, 398, 405, 420, 430, 433, 435,436

Simpson William Hood 419 Sitek, plut. 372 Skibińska Krystyna 71, 90 Skibiński Franciszek 13-17, 19-24,

27, 28, 32-34, 43, 44, 47-51, 53,58,60,70-73,76,84,90,91, 93,94, 101,102,104,105,111-113,115-117,119,134-136, 144, 151, 153-155, 175, 178. 182-184, 186-191, 194. 196. 200, 202, 203, 206, 207. 209-211, 217, 222, 227. 232. 268, 269, 276, 281, 285. 292, 295, 301, 309-311, 314, 316, 325, 343, 344, 350, 357, 360-362.





INDEKS OSÓB

365-369, 371' 373, 376-384, 390-393, 395-400, 402, 403, 408-411' 420, 423, 430-432, 434,435,439-442

Składkowski-Sławoj Felicjan zob. Sławoj-Składkowski Felicjan

Skrzynecki Jan 186 Slobbe Bartholomaeus Wouther Theo

dorus van 404 Słatyński Emil 106, 117, 120, 154,

155 Sławoj-Składkowski Felicjan 124, 128,

145, 146 Smith, płk 235 Smoliński Jan 354 Smolnik Jan 442 Sokołowski Bolesław 233 Sosabowski Stanisław 233, 375 Sosnkowski Kazimierz 52, 77, 79, 80,

89,97,102-104,108-110,112, 118, 119, 121, 129, 145, 240, 244,343,414

Spiechowicz-Boruta Mieczysław zob. Boruta-Spiechowicz Mieczysław

Stachiewicz Wacław 14, 79, 128 Stachowicz Jan 383, 384, 425 Stalin józef 37, 38, 123, 127, 130,

157-160, 163, 228, 231, 240, 412-415

Stankiewicz Ludwik 48, 49, 70, 71, 144, 151, 153. 184, 201, 209-211, 227, 232. 268, 303, 319, 328, 330, 365, 376, 391, 407, 435

Stawecki Piotr 30 Steblik Władysław 43, 44, 52, 53, 69,

89 Stefanowicz Aleksander 285, 290-

292,320,321,333,431,432 Stępień Tadeusz 334, 354, 411 Straube Erich von 435

Strażyc Marian 55, 57 Strong Kenneth 407 Stroński Stanisław 231 Student Kurt 356, 357, 408 Suchorski Antoni 352 Sudak Aleksander 265, 300,359 Szaposznikow Boris 127 Szaszkiewicz Cezary 168, 170-172 Szczepański józef 415 Szczygieł Stanisław 351 Szkudliński Jan 78, 250, 266, 311,

321, 338 Szubański Rajmund 16 Szydłowski Zdzisław 322, 331, 333,

353, 354, 362, 367, 379. 380, 392,394.398,409,411

Szyłling Antoni 34, 43, 61, 67, 68, 79. 108

Szyszko-Bohusz Zygmunt 161, 166, 171-173

Śmigły-Rydz Edward 24, 42, 77, 79, 97, 103, 125, 128, 145

Świeściak Tadeusz 293. 359, 397, 408. 420

Święcicki Ksawery 23, 32, 91, 93

Tabakowska Elżbieta 161 Tedder Artbur 294 Teodorski-Serda Aureli zob. Serda-

Teodorski Aureli Terlecki Olgierd 146 Thommee Wiktor 133 Timoszenko Siemion 163 Tkacz Stanisław 380 Tomczyk, ułan 131 Tomkowicz Antoni 66 Trzaska-Durski Antoni zob. Durski-

Trzaska Antoni T uchaczewski Michaił 19 Tym Juliusz S. 241, 243





INDEKS OSÓB

Urquhan Robert Elłiott (Roy) 375 Uściński Edward 399

Villa Pancho (Francisco, właśc. Jose Doroteo Arango Arcimbula) 253

Vogelfanger Henryk 225

Wajda Kazimierz 225 Waldmiiller Hans 27 4, 281-283 Walentynowicz Marian 81, 123, 141,

142, 148, 149, 218, 219, 222, 224, 238, 239, 268, 279, 322, 341, 349, 350, 426--428, 436, 437,442

Walker Walton 298 Walters, kpt. 325 Wasilewski Jerzy 64, 85-87, 154, 267,

287, 289, 293, 305, 306, 311, 344, 346, 347, 349, 352, 369, 379, 382, 390, 400-402, 405, 424,425,440,442

Wavell Archibald Percival 230, 246 Wąsowski Józef 94, 306 Weigeł Rudolf 51 WeygandMaxime 178,183,189,191,

210 Wieczorkiewicz Paweł 98, 127, 129 Wieniawa-Długoszowski Bolesław 146 Wieroński Marian 244, 289, 336, 344,

439 Wiesager, lek., ppor. 330 Wilhelm I Zdobywca, król Anglii 261 Wilhełmina, królowa Holandii 176

Wills, mjr 264, 267 Wilson Henry Maitłand 230 Wir-Konas Alojzy 129 Witkowski Leopold 427 Wiumann Michael 274, 283,284 Włodarkiewicz Wojciech l 00 Woroszyłow Kliment 127, 159 Worthington Donald S. (Don) 290 Wójcik Tadeusz 376 Wójcik Wojciech 44, 49, 50, 66, 72,

76 Wysocki Tadeusz l O, 260, 284, 303,

312,329,344,389,430,431

Zagórski Jerzy 351 Zaleski August 147 Zangen Gustav-Adolf von 357, 358,

360, 365, 366, 376, 377, 384, 389

Zarembiński Wiktor 60 Zatorski Ryszard 353, 425 Zawisza Andrzej 383 Zgorzelski Władysław 130-132, 193-

195,198,203,205,209,222,241, 268,309,312,318-320,323-326, 328,360,405,424,439

Ziemski Zdzisław 32, 91, 94, 117 Ziółkowski Stanisław 76 Zwił Roman 32 Zygmunt I Stary, król Polski 42

Żmudziński Kazimierz 32, 54, 58, 60 Żukow Gieorgij 251





czarna kawaleria

Education