curso: 2018-2019 i.e.s. de mos...contribucion as tics 4.- historia da filosofÍa 2º bacharelato...
TRANSCRIPT
PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS
DEPARTAMENTO DE FILOSOFÍA
CURSO: 2018-2019
I.E.S. DE MOS
PROGRAMACIÓN DO DEPARTAMENTO DE FILOSOFÍA.
CURSO 2018-19
1.-CONTEXTUALIZACIÓN
2.- CONTRIBUCIÓNS E OBXETIVOS XERAIS NO CENTRO DO
DEPARTAMENTO DE FILOSOFÍA
3.- CONTRIBUCION AS TICS
4.- HISTORIA DA FILOSOFÍA 2º BACHARELATO
5.-Psicoloxía. 2º Bacharelato
5¨*.-FILOSOFÍA . 1º BACHARELATO
6.- ÉTICA E CIDADANÍA 4º ESO
7.-VALORES ÉTICOS 3º ESO
8.-EDUCACIÓN PARA A CIDADANIA. 2º ESO
9.-VALORES ETICOS 1º ESO
10.- O PROXECTO LECTOR
11.- CRITERIOS DE RECUPERACIÓN DO ALUMNADO COA MATERIA PENDENTE
12.-CRITERIOS PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN E A PROPIA PRÁCTICA
DOCENTE
13.-ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
14.- PROCEDIMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN INICIAL (na
ESO)
15.- EDUCACIÓN EN VALORES E CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE
CONVIVENCIA
16.-CONTIDOS MINIMOS de todalas materias
1.- CONTEXTUALIZACIÓN
a) O IES de Mos Atópase no medio rural con gran dispersión poboacional e preto dunha gran cidade. O
feito da dispersión tan grande dificulta as posibilidades de transporte e a utilización dos
recursos existentes fora do horario escolar, así como non ter próximo centros culturais
ni eidos de reunión para adultos e para adolescentes, tendo sempre que trasladarse.
Por outra banda, as familias sitúanse na franxa de clase media ou clase media baixa –en
xeral- con pais/nais que traballan en pequenas industrias da zona e servizos e que
complementan os seus ingresos con labores agrícolas nas fincas da súa propiedade,
onde os propios alumnos-as ten que axudar en momentos puntuais.
O IES de Mos é un instituto de ensino público de tamaño medio que se atopa +/- no
centro do Concello e que constitúe un lugar de encontro no horario escolar para os
rapaces-as de toda a zona, nun concello de 15000 habitantes tremendamente dispersos.
E de reseñar que no IES de Mos ano tras ano redúcese o profesorado pese a ter mais
alumnos, e isto ten repercusións moi diversas en moitos ámbitos, tamén na docencia, e
que non hai que esquecer.
b) Membros do departamento de Filosofía no presente curso:
-Maruxa Gestoso Alvarez (sustituto)
-José Antonio Puras Hernández
Reunión de departemento: por determinar, segundo horarios, mínimo de unha vez por
mes
2.- CONTRIBUCIÓNS AS COMPETENCIAS CLAVES E OBXETIVOS
XERAIS DO CENTRO NO DEPARTAMENTO DE FILOSOFÍA
Promover a actitude reflexiva a todos os niveis dos alumnos-as.
Procurar entre os alumnos-as un xeito de análises da realidade e do contorno
Coñecer e promover alternativas a o dado e existente en todos os ámbitos
Valorar o coñecemento e razoamento como a actitude ante a realidade mais coherente
Alentar o diálogo, a comprensión e colaboración entre os compañeros-as e con calquera
outros
Estimular un estilo de vida movido por valores compartidos tales como: respecto os
demais, coidado do medio-entorno, cooperación, democracia, participación activa e
crítica, igualdade, tolerancia e respecto.
Apreciar o estudio (lectura, búsquea de información...) do ser humano en todos os
ámbitos como algo valioso en se mesmo para nos
Analizar textos adaptados os distintos niveis e materias
Promover a convivencia e participación no centro educativo
Utilizar termos axeitados para expresar e expoñer ideas de xeito oral e escrito.
Compoñer textos ben redactados e contidos axeitados
Ter unha actitude positiva ante a vida e saber disfrutala, de xeito que podan desenvolver
as moitas posibilidades que os rapaces ten e a existencia ofrece.
3.- Contribución as novas tecnoloxías (TICS)
-Utilización de medios audiovisuais diversos en clase por parte do profesor (ordenador,
cañon, video...)
-Realización de traballos e tareas por parte dos alumunos-as na aula de informática.
Sempre e cando a aula de informática esté disponible e co bo funcionamento desexable.
-Búsquea de información na rede por parte dos alumunos-as
-Utilización da paxina web do instituto como medio de procurar información sobre as
diversas materias, probas, materiais...
-Participar en blogs abertos relacionados cas materias e os abertos polo departamento si
fora o caso.
4.- HISTORIA DA FILOSOFÍA 2º BACHARELATO
4.1.-OBXECTIVOS XERAIS
Comprender os principais problemas filosóficos e a súa vixencia no mundo
moderno.
Analizar textos de xeito crítico e comparativo. A nivel orientativo darémoslle o alumno
as seguintes pautas de análise: a)situación do autor, b)idea principal, c)análise dos
conceptos fundamentais, d)ensaiar unha crítica persoal argumentada.
Coñecer a terminoloxía técnica básica e obras, así como ós filósofos máis relevantes da
historia do pensamento.
Relacionar as teorías filosóficas co seu marco socio-cultural e histórico.
Comprender as relacións e porqués das posibles diferenzas entre as diversas teorías que
historicamente se teñen dado.
Comprender que o uso da razón e fundamental para a resolución de problemas tanto de
orde práctico como teórico e a superación de todo discurso discriminativo ou excluinte.
Conseguir comentar texto filosoficos de xeito organizado e crítico, aplicando unha
metodoloxía específica.
Apreciar o valor que tivo e ten o discurso filosófico o longo da hª de occidente e a sua
presenza en ámbitos moi diversos da realidade persoal, social, politica e cultural.
4.2.-CONTIDOS MÍNIMOS E TEMPORALIZACIÓN
De entre tódolos autores do programa cada departamento debe elixir dous por cada
bloque temático. O noso departamento elixiu os seguintes autores condicionados pola
selectividade-reválida e pendentes de posibles modificacións realizadas dende a
comisión GIUGA de Filosofía:
Primeira avaliación
FILOSOFÍA GREGA:
0. Orixen da filosofía: mito-logos, presocráticos, sofistas principais e
Sócrates
Platón: contexto
-A Teoría das Ideas como síntese da tradición filosófica grega.
-Realidade e coñecemento desde a Teoría das ideas.
-Home e sociedade desde a Teoría das Ideas.
Aristóteles: contexto
-Un novo enfoque filosófico fronte ó platonismo.
-Teoría hilemórfica, potencia-acto, causalidade e teleoloxía na explicación
da realidade.
-A ética e a análise das formas de goberno.
-Transición helenística
FILOSOFÍA MEDIEVAL :
Xtmo e Filosofía: Agustín de Hipona
Tomé de Aquino
- A filosofía cristiá e medieval. Autores principais
- A escolástica. Filosofía árabe e musulmana
- Aportacións de Tomé de Aquino
- O Nominalismo
Segunda avaliación:
FILOSOFÍA MODERNA:
Deste bloque temático desenvolveremos preferentemente Descartes e, só se
fose posible durante a segunda avaliación, e sempre que o nivel adquirido polo
alumnado fose o necesario para comprender a complexidade do segundo autor,
dariamos tamén a Kant.
Aparición do renacemento e a ciencia moderna: autores
Racionalismo/Empirismo
R. Descartes:
-O problema do método.
-Razón e realidade.
-O dualismo antropolóxico e as súas consecuencias.
J. Locke, liberalismo
-contexto
-antecedentes
-principios e consecuencias
-importancia e influencia
D. Hume: - Crítica dos conceptos de sustancia e causa
- O Fenomenismo
I. Kant: contexto
-Kant e a Ilustración.
-O criticismo kantiano como síntese superadora do racionalismo e do
empirismo.
-O formalismo moral.
Terceira avaliación:
FILOSOFÍA CONTEMPORÁNEA:
Debido á previsible brevidade da terceira avaliación, centrarémonos
preferentemente en Marx e Nietzsche.
K. Marx: contexto
-O materialismo histórico.
-A alienación humana
F. Nietzsche: contexto
-A crítica dos valores fundamentais.
-O nihilismo.
-O superhome e a vontade de poder.
Ortega e Gasset
Novas tendencias na filosofía: filosofía postmoderna.
Principais correntes e autores
4.3.-Competencias básicas:
- É capaz de analizar conceptos, relacións lóxicas e problemas filosóficos simples
- Le e compara os contidos dos textos filosóficos en relación co seu contexto teórico e
social incluíndo valoración persoal argumentada.
- Confecciona cronoloxías e esquemas conceptuais que permitan localizar e relacionar
autores e sistemas.
- É capaz de establecer relacións entre diversos problemas e sistemas filosóficos usando
fontes bibliográficas.
- Prepara composicións sobre algún tema ou autor. E as expón con orde e claridade
diante dos seus compañeiros
- Busca e selecciona información dende diferentes fontes de consulta.
- Participa en discusións sobre problemas filosóficos utilizando os materiais ofrecidos
polo profesor/a.
- Realiza informes relevantes da lectura de ensaios filosóficos ou científicos sinxelos,
así como de novelas ou películas con unha temática que poida ser relacionada cos
contidos conceptuais ou actitudinais traballados na aula.
- Le un texto filosófico referido a un autor do temario de contidos. A súa determinación
se acordorá cos alumnos e quedará reflexada no libro de actas. Farase unha proba para
constatar dita lectura.
- Aprecia o valor do traballo intelectual e polas reflexións filosóficas do pasado en canto
aplicables ó presente.
- Interesase pola lectura de textos filosóficos e pola análise dos mesmos. Os usa e cita.
- Respecta polas distintas posturas intelectuais e formas ideolóxicas. Escoita e contrasta
outras visións de compañeiros
- Ten unha actitude crítica respecto ás distintas doctrinas filosóficas do pasado e do
presente. As coñece e as valora xustificadamente de xeito oral e escrito.
- Procura ter precisión lóxica e conceptual nas propias reflexións falada e redactadas
4.4.-METODOLOXÍA DIDÁCTICA
Presentación, exposición e explicación dos temas por parte do profesor
Análise de conceptos, estructura lóxica e problemas que aparezcan nos textos de Platón
e Aristóteles.
Interpretación do contido dos textos filosóficos así coma a esquematización dos
mesmos.
Confección de cronoloxías e de esquemas conceptuais que permitan localizar e
relacionar autores e filosofías.
Relacionar problemas e sistemas filosóficos aparecidos nas distintas épocas, así coma a
lectura , e o comentario de textos seleccionados.
Identificación e comparación de distintas posicions filosóficas referidas a un mesmo
problema.
Elaboración dun traballo monográfico sobre a ciencia na Idade Moderna ou sobre a
Ilustración.
Realización de composicións filosóficas con esquemas guía.
Debate e discusión sobre algúns problemas filosóficos actuáis relacionados ca temática
de cada época
4.5.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN e calificación
-Farase unha proba, como mínimo, con carácter global en cada avaliación. E
un exame final de recuperación e a posibilidade de subir nota. Esta constará de
preguntas teóricas e dun comentario de texto (semellante ó exame da proba de
selectividade).
-Haberá tamén outro exame de recuperación final e a posibilidade de subir a
nota mediante traballos sobre os libros indicados polo profesor/a ou no exame
último de final de curso.
-Tratarase de avaliar a capacidade de comprensión do significado dos textos
filosóficos valorando a precisión conceptual e a explicación dos problemas
plantexados.
-Así mesmo será valorada a capacidade de utilizar, na interpretación dos
textos, a información recibida dun xeito persoal pero sen esquecer a precisión e a
calidade argumentativa.
-Prestarase especial atención á identificación dos supostos presentes nos
textos e á explicación do fío argumentativo que desenvolve o autor.
-Polo que atinxe o coñecemento das distintas teorías que se estudarán, se
valorará a capacidade de situar cronoloxicamente as mesmas interrelacionándoas e
sinalando similitudes e diferenzas.
-Tamén será tida en conta a capacidade de relacionar os problemas filosóficos tratados
por un autor ou escola coas condicións concretas socioculturais nas que se enmarcan
identificando, ademais, aqueles aspectos das distintas teorías que, por mor da época ou
mesmo da idiosincrasia do autor, presenten características excluíntes e discriminatorias.
O alumno terá que suparar todolos temas (sete) previstos para obter unha
calicación positiva na materia.
Tipos de probas, apartados. Calificación por apartados nas probas escritas:
Tres preguntas en cada un dos exames, seguindo o modelo actual proposto pola
CIUGA.
1.-Pregunta + texto (ata 6 puntos)
2.-Pregunta de distanta época histórica (ata 3 puntos)
3.-Preguntas breves abertas sobre conceptos e obras de autores (ata 1 punto)
Instrumentos de avaliación
a) asistencia a clase e participación (dáse por suposta)
b) probas de comentario de texto
c) test de cuestións de elección múltiple, para apartados concretos do temario
f) cuestións para desenvolver (tipo ensaio) semellantes as probas de acceso a
universidade.
e) traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor
f) ortografía e caligrafía (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
4.6.-AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA
As probas de setembro (extraordinarias) estarán feitas conforme os contidos mínimos
da materia e conforme coa presente programación e nas bases recollidas na CIUGA
para as probas de Hª da Filosofía
4.7.-RECURSOS DIDACTICOS
Libro de texto recomendado
Toma de apuntes
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Documentais
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
4.8.-ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS
Temos que supoñer que os alumnos-as que están matriculados en 2º de
Bacharelato ten os coñecementos previos necesarios e axeitados por ter superado o
1º curso de bacharelato e unha formación axeitada de carácter xeral, adquirida na
ESO e en 1º de Bach. Farase un recordatorio breve do que é a Filosofía, métodos,
importancia, utilidade, sentido, partes… nos primeiros dias de clase.
4.9.-Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das
materias pendentes.
Para os alumnos que non superaron en 1º bacharelato a materia de Filosofia, terán
opcións:
a) facer dous bloques de exercicios, antes do Nadal e antes de Semana Santa para
entregar o profesor. Preguntas esenciais sobre os contidos mínimos da materia
b) facer unha proba-exame por escrito en maio de toda a materia ou da parte non
superada dos ejercicios referidos en a). Mostrar que ten os aprendizaxes
mínimos recollidos nesta programación para 1º bach,
5.-PSICOLOXÍA. 2º Bacharelato.
5.1.-Obxetivos
-Saber situar a Psicoloxía no ámbito das ciencias
-Coñecer as principais teorias psicolóxicas e autores
- Retener e ser capaces de aplicar métodos propios da Psicoloxía
-Expresar as ramas e utilidades da Psicoloxía
-Poder ler textos de Psicoloxía, entendelos e analizalos -Realizar un traballo conxunto e
individual de investigación sobre temas de actualidade relacionados ca materia
-Destacar as similitudes de diferenzas entre a conducta animal e humana
-Señalar as partes do cerebro asociadas as suas funcións. Sintema nervioso e o seu
funcionamento básico
-Coñecer e valorar a importancia do sistema endocrino no ser humano e as suas
influciencias
-Descubrir o funcionamento da percepción e as principais alteracións
-Reconocer as principais teorias de aprendizaxe e as suas técnicas
-Identificar técnicas e factores de medir CI
-Distinguir entre as distintas teorias de motivación e as principais alteracions
-Descubrir as principais teorias da personalidade e identificar algúns trastornos
-Advertir da importancia da sexualidade no ser humano. Componentes e roles
-Coñecer como é o proceso de socialización e factores que influen
-Saber sobre o papel que podo sogar a Psicoloxía Social e laboral
5.2.-Contidos
Bloque I. Psicoloxía como ciencia
1.-Obxecto propio da psicoloxía. A psicoloxía e outros saberes.
2.-Facetas teórica e práctica da psicoloxía, e ámbitos de aplicación.
3.- Metodoloxías da investigación psicolóxica: métodos e obxectivos
4.-Achegas máis importantes da psicoloxía na comprensión dos fenómenos humanos.
Problemas tratados e conclusións ofrecidas.
5.-Teorías psicolóxicas: psicanálise, condutismo, teoría cognitiva, Gestalt, humanismo e
psicobioloxía.
6.- Textos de autores como W. Wundt, S. Freud, A. Maslow, W. James e B. F. Skinner,
entre outros
Bloque II Fundamentos e procesos básicos
1.-Anatomía do encéfalo humano. Comparativa co doutros animais
2.-Morfoloxía da neurona. Sinapse, impulso nervioso e neurotransmisores.
3.-Áreas do cerebro e as funcións que executan. Doenzas e alteracións
4.-Sistema endócrino. Glándulas e hormonas, e influencia na conduta. Influencia na
diferenza entre a conduta feminina e a masculina.
5.- Percepción: elementos e fases do proceso. Leis. Ilusións e trastornos
6.-A memoria. Atención e concentración. Tipos e alteracións
7.-Teorías da aprendizaxe. Tipos. Técnicas. Factores. Desenvolvemento. CI
Bloque III Construcciòn do ser humano
1.-Teorías sobre a motivación.A frustración. Alteracións
2.- .Teorías da personalidade.Desenvolvemento. Identidade e autoestima.
Psicopatoloxías e trastornos
3.- As emocións. Comunicación emocional.Teorias. Trastornos
4.- Psicoloxía da sexualidade. Importancia
5.-Proceso de socialización. Os grupos, os papeis e os status sociais.
6.-Psicoloxía social e laboral
7.-Temas de actualidade relacionados ca Psicoloxía
5.3.-Estándares de aprendizaxe -Recoñece e valora as cuestións e os problemas que
investiga a psicoloxía desde os seus inicios, distinguindo a súa perspectiva das
proporcionadas por outro -Explica e estima a importancia dos obxectivos que
caracterizan a psicoloxía: describir, explicar, predicir e modificar.s saberes -Distingue e
relaciona as facetas teórica e práctica da psicoloxía, e identifica as ramas en que se
desenvolven (clínica e da saúde, da arte, das actividades físico-deportivas, da educación,
forense, da intervención social, ambiental, etc.), investigando e valorando a súa
aplicación nos ámbitos de atención na comunidade, como na familia e na infancia, na
terceira idade, en minusvalías, muller, xuventude, minorías sociais e inmigrantes,
cooperación para o desenvolvemento, etc. - Describe e aprecia a utilidade das técnicas e
das metodoloxías de investigación psicolóxica, explicando as características de cada
unha, como son os métodos comprensivos (introspección, fenomenoloxía,
hermenéutica, test, entrevista persoal, dinámica de grupos, etc.) e os seus obxectivos
(observación, descrición, experimentación, explicación, estudos de casos, etc.). -
Explica e recoñece a importancia das achegas que a psicolóxica realizou na
comprensión dos fenómenos humanos, identificando os problemas específicos dos que
se ocupa e as conclusións achegadas. -Utiliza a súa capacidade de aprender a aprender,
realizando os seus propios mapas conceptuais, utilizando medios informáticos, acerca
das seguintes teorías: psicanálise, condutismo, teoría cognitiva, Gestalt, humanismo e
psicobioloxía - Analiza e valora criticamente textos sobre os problemas, as funcións e as
aplicacións da Psicoloxía de autores como W. Wundt, S. Freud, A. Maslow, W. James e
B. F. Skinner, entre outros - Utiliza a súa iniciativa para expor as súas conclusións
argumentadamente, mediante presentacións gráficas, en medios audiovisuais - Investiga
a través de internet a filoxénese humana e a evolución do cerebro, explicando e
apreciando a relación directa que mantén co desenvolvemento da conduta humana. -
Investiga e explica a organización das áreas cerebrais e as súas funcións, e localiza nun
debuxo as devanditas áreas. - Explica a influencia dos compoñentes xenéticos que
interveñen na conduta, e investiga e valora se estes teñen efectos distintivos entre a
conduta feminina e a masculina. -Localiza e selecciona información en internet acerca
de distintos tipos de doenzas causadas por alteracións xenéticas, tales como a síndrome
de Down, a síndrome de Turner, a síndrome do miaño de gato ou a síndrome de
Klinefelter, entre outras - Realiza, en colaboración grupal, un mapa conceptual do
sistema endócrino, apreciando a súa influencia na conduta humana e os seus trastornos,
por exemplo: hipófise e depresión, tiroide e ansiedade, paratiroide e astenia,
suprarrenais e delirios, páncreas e depresión, sexuais e climaterio, etc. -Investiga as
diferenzas endocrinolóxicas entre homes e mulleres, e os seus efectos na conduta,
valorando o coñecemento destas diferenzas como un instrumento que permite un
entendemento e unha comprensión mellores entre as persoas de diferente sexo. -
Distingue e relaciona os elementos que interveñen no fenómeno da percepción
(estímulo, sentido, sensación e limiares de percepción), recoñecéndoos dentro das fases
do proceso perceptivo (excitación, transdución, transmisión e recepción). - Compara e
valora as achegas das principais teorías acerca da percepción: asociacionismo, Gestalt,
cognitivismo e neuropsicoloxía - Procura e selecciona información, utilizando páxinas
web, acerca dalgúns tipos de ilusións ópticas, diferenciándoas dos trastornos
perceptivos como as alucinacións e a agnosia. -Discirne e elabora conclusións, en
colaboración grupal, sobre a influencia dos factores individuais (motivación, actitudes e
intereses) e sociais (cultura e hábitat) no fenómeno da percepción, utilizando, por
exemplo, os experimentos sobre prexuízos realizados por Allport e Kramer -Utiliza a
súa iniciativa persoal para deseñar e elaborar, con medios informáticos, un cadro
comparativo sobre diferentes tipos de memoria (sensorial, MCP e MLP), analizando a
correspondencia entre elas e valorando a utilidade que teñen na aprendizaxe humana -
Exemplifica, a través de medios audiovisuais, algunhas distorsións ou alteracións da
memoria, como a amnesia, a hipermnesia, a paramnesia e os falsos recordos,
desenvolvendo a súa capacidade emprendedora. - Utiliza a súa iniciativa persoal para
confeccionar, utilizando medios informáticos, un cadro comparativo das teorías da
aprendizaxe: condicionamento clásico (Pavlov e Watson); aprendizaxe por ensaio-erro
(Thorndike); condicionamento instrumental (Skinner); teoría cognitiva (Piaget); Gestalt
(Khöler); aprendizaxe social ou vicaria (Bandura), etc. - Analiza e aprecia os resultados
da aplicación das técnicas de condicionamento na publicidade, mediante a localización
destas últimas en exemplos de casos concretos, utilizados nos medios de comunicación
audiovisual. - Elabora mapas conceptuais dalgunhas das actuais teorías sobre a
intelixencia, valorando as achegas que no seu estudo tivo cada unha delas, como por
exemplo a teoría factorial de Spearman, a multifactorial de Thurstone e as de Cattell,
Vernon, Sternberg, Gardner, etc. - Utiliza a súa iniciativa persoal para elaborar un
esquema explicativo sobre as fases do desenvolvemento da intelixencia segundo J.
Piaget, valorando a importancia das influencias xenéticas e do medio neste proceso. -
Investiga, en páxinas de internet, o que é o CI e a escala de Stanford-Binet, que clasifica
estes valores desde a deficiencia profunda ata a superdotación, apreciando a
obxectividade real dos seus resultados e examinando criticamente algunhas técnicas de
medición da intelixencia. - Avalía, en traballo grupal, as vertentes positivas e negativas
das aplicacións da intelixencia artificial, así como os perigos que pode representar pola
súa capacidade para o control do ser humano, invadindo a súa intimidade e a súa
liberdade. -Utiliza e selecciona información acerca das teorías da motivación
(homeostática; das necesidades; do incentivo; cognitivas; psicanalíticas; humanistas),
utilizando mapas conceptuais, e elabora conclusións - Argumenta, en colaboración
grupal, sobre a importancia da motivación no ámbito laboral e educativo, analizando a
relación entre motivación e consecución de logros. Causas de frustración - Describe,
establecendo semellanzas e diferenzas, as teorías da personalidade, como as
provenientes da psicanálise, o humanismo, as tipoloxías, o cognitivismo e o
condutismo, valorando as achegas que cada unha delas realizou no coñecemento da
natureza humana. Analiza, valorando criticamente, as limitacións dalgúns métodos e
estratexias para a avaliación da personalidade, como son as probas proxectivas (test de
Rorschach, TAT, test da frustración de Rosenzweig, etc.), as probas non proxectivas (16
FP, NEO-PI-R e MMPI) e as técnicas fisiolóxicas (tomografías, etc.). -Investiga, en
traballo grupal, sobre os estados alterados de conciencia provocados polas drogas,
valorando criticamente a súa influencia nas alteracións da personalidade, e presenta as
súas conclusións de maneira argumentada - Indaga sobre a relación entre identidade e
autoestima, valorando criticamente a importancia do concepto de si mesmo/a e as
repercusións que iso ten no desenvolvemento persoal e vital. Realiza un cadro
comparativo sobre as teorías sobre a emoción, por exemplo como experiencia, como
comportamento ou como suceso fisiolóxico, valorando a importancia da
psicoafectividade no equilibrio da persoa - Identifica e aprecia a importancia que, no
desenvolvemento e na maduración da persoa, teñen a afectividade e a sexualidade,
como dimensións esenciais do ser humano, e describe os aspectos fundamentais da
psicoloxía da sexualidade: fisioloxía da resposta sexual, conduta sexual, etc. -. Diserta
sobre a importancia da linguaxe verbal e non verbal como medios de comunicación
emocional na nosa vida cotiá, e expón de xeito claro e argumentado as súas conclusións.
- Realiza unha presentación, colaborando en grupo e utilizando medios informáticos,
sobre o proceso de socialización humana e a influencia dos grupos, os papeis e os status
sociais no desenvolvemento da persoa. - Investiga acerca da orixe social das actitudes
persoais, valorando a súa utilidade para a predición da conduta humana e a súa
influencia en condutas de violencia escolar, laboral, doméstica e de xénero, entre outras.
- Procura e selecciona información en internet acerca das características da conduta do
individuo inmerso na masa, tales como impulsividade, intolerancia, inconsciencia, falta
de perseveranza, volubilidade e falta de capacidade crítica, entre outras. - Indaga na
psicoloxía de Erikson e destaca algunhas das causas psicolóxicas explicativas que sinala
acerca dos actos terroristas ou do pensamento radical e irracional que se pon de
manifesto en seguidores/as de equipos deportivos, artistas, grupos políticos, relixiosos,
etc. - Comenta e aprecia a importancia da aplicación da psicoloxía no mundo laboral, en
temas tales como os aspectos psicolóxicos que inflúen na produtividade e no
desenvolvemento empresarial, a importancia dos métodos e das técnicas psicolóxicas
para a selección de persoal segundo os perfís laborais e a resolución de conflitos, etc.
5.4.- Temporalización
1º Avaliación, Bloque I 2º Avaliación, Bloque II 3º Avaliación, Bloque III
5.5.- Metodoloxía
Adoptaranse os siguintes principios xerais no transcurrir do currículo que teñen como
meta xenérica lograr nos alumnos un aprendizaxe significativo sobre os contidos
básicos e xenerales da Psicoloxía.
a. Partir da propia experiencia psicolóxica o da observación de fenómenos psicolóxicos
que están próximos o entorno do alumno.
b. Proxectar sobre os fenómenos psicolóxicos a explicación aportada dende distintos
modelos teóricos dentro da Psicoloxía.
c. Realizar actividades individuais e de grupos de análises, explicación e reflexión sobre
distintos aspectos da conducta humana.
As actividades dos alumnos seguirán esta secuencia lóxica, que completarán parcial ou
totalmente segúndo a extensión e características de cada actividade: 1º) Recopilación e
selección de información sobre un contido determinado, calquiera que sexan a/s fonte/s
de documentación establecidas (aportadas po-lo profesor ou buscadas po-lo propio
alumno) 2º) Personalización da información recollida en distintos formatos
organizativos (os que se fixen en cada caso): esquemas, mapa conceptual, resumo,
comentario, redación, etc. 3º) Exposición en forma oral ou por escrito (segúndo cada
caso) sobre o tema obxecto da actividade coa indicación das posibles aplicacions a vida
real. 4º) Segúndo o plantexamento da actividade e a natureza do tema, discusións en
grupo sobre os aspectos relevantes ou de interése. As actividades propostas estarán
guiadas po-lo profesor, que aportará a información inicial suficiente sobre o contenido
tratado, a fin de fomentar a autonomía no traballo intelectual, os alumnos
individualmente ou en equipo encargaránse de indagar e organizar o resto de la
información. Os alumnos recopilarán as actividades, realizadas en clase e fora dela, no
“cuaderno de traballo”, que servirá de rexistro das actividades o longo do curso.
5.6.-RECURSOS DIDACTICOS Libro de texto recomendado Toma de apuntes
Realización de resumes, esquemas, actividades... Traballo con textos Fotocopias
Lecturas complementarias Prensa Revistas Documentais Visita a exposicións Uso de
internet Uso da biblioteca do centro Uso de medios da biblioteca municipal
5.7.-ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS Temos que supoñer que os
alumnos-as que están matriculados en 2º de Bacharelato ten algúns coñecementos
previos necesarios e axeitados por ter superado o 1º curso de bacharelato, dado que
algúns temas do curriculo tratan sobre Psicoloxía e unha formación axeitada de carácter
xeral, adquirida na ESO e en 1º de Bach. Farase un recordatorio breve, métodos,
importancia, utilidade, sentido, partes… nos primeiros dias de clase. E comprobar as
ideas que sobre Psicoloxía ten os alumnos o inicio de curso.
5.8.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN
-. Entender e apreciar a especificidade e a importancia do coñecemento psicolóxico,
como ciencia que trata da conduta e os procesos mentais do individuo, valorando que se
trata dun saber e unha actitude que estimula a crítica, a autonomía, a investigación e a
innovación
- Identificar a dimensión teórica e práctica da psicoloxía, os seus obxectivos, as súas
características e as súas ramas e técnicas de investigación, relacionándoas, como ciencia
multidisciplinar, con outras ciencias cuxo fin é a comprensión dos fenómenos humanos,
como a filosofía, a bioloxía, a antropoloxía, a economía, etc.
- Recoñecer e expresar as achegas máis importantes da psicoloxía, desde os seus inicios
ata a actualidade, identificando os principais problemas formulados e as solucións
achegadas polas correntes psicolóxicas contemporáneas, e realizando unha análise
crítica de textos significativos e breves de contido psicolóxico, identificando as
problemáticas formuladas e relacionándoas co estudado na unidade. Entender e valorar
as técnicas actuais de investigación do cerebro e o seu impacto no avance científico
acerca da explicación da conduta e na superación dalgúns trastornos e dalgunhas
doenzas mentais.
-Comprender e recoñecer algunhas das bases xenéticas que determinan a conduta
humana, apreciando a relación de causa e efecto que pode existir entre ambas as dúas e
destacando a orixe dalgunhas doenzas producidas por alteracións xenéticas
- Investigar e resumir a influencia do sistema endócrino sobre o cerebro e os
comportamentos derivados diso, co fin de valorar a importancia da relación entre
ambos.
- Comprender a percepción humana como un proceso construtivo eminentemente
subxectivo e limitado, no cal ten a súa orixe o coñecemento sobre a realidade, valorando
o ser humano como un procesador de información.
- Explicar e apreciar a relevancia das influencias individuais e sociais no fenómeno da
percepción, valorando criticamente tanto os seus aspectos positivos como os negativos
- Coñecer e analizar a estrutura, os tipos e o funcionamento da memoria humana,
investigando as achegas dalgunhas teorías actuais, co fin de entender a orixe e os
factores que inflúen no desenvolvemento
-Explicar as principais teorías sobre a aprendizaxe, identificando os factores que cada
unha delas considera determinantes neste proceso, co obxecto de iniciarse na
comprensión deste fenómeno e das súas aplicacións no campo social, e utilizar os seus
coñecementos para mellorar a súa propia aprendizaxe
- Comprender os procesos cognitivos superiores do ser humano, como a intelixencia e o
pensamento, mediante o coñecemento dalgunhas teorías explicativas da súa natureza e o
seu desenvolvemento, distinguindo os factores que inflúen nel e investigando a eficacia
das técnicas de medición utilizadas e o concepto de CI, co fin de entender esta
capacidade humana.
- Recoñecer e valorar a importancia da intelixencia emocional no desenvolvemento
psíquico da persoa - Explicar e valorar a importancia da motivación, a súa clasificación
e a súa relación con outros procesos cognitivos, desenvolvendo os supostos teóricos que
a explican e analizando as deficiencias e os conflitos que no seu desenvolvemento
conducen á frustración.
-Comprender o que é a personalidade, analizando as influencias xenéticas, ambientais e
culturais sobre as que se edifica, as teorías que a estudan e os factores motivacionais,
afectivos e cognitivos necesarios para a súa axeitada evolución, en cada fase do seu
desenvolvemento
-Entender e reflexionar sobre a complexidade que implica definir o que é un trastorno
mental, describindo algúns dos factores xenéticos, ambientais e evolutivos implicados,
co fin de comprender as perspectivas psicopatolóxicas e os seus métodos de estudo
- Coñecer a importancia que na maduración da persoa teñen as relacións afectivas e
sexuais, analizando criticamente os seus aspectos fundamentais
-Comprender e apreciar a dimensión social do ser humano, e entender o proceso de
socialización como a interiorización das normas e valores sociais, apreciando a súa
influencia na personalidade e na conduta das persoas
- Entender e describir a importancia da psicoloxía no campo laboral e o
desenvolvemento das organizacións, reflexionando sobre a importancia do liderado
como condición necesaria para a xestión das empresas, reflexionando sobre os erros
psicolóxicos que se producen na súa xestión e procurando os recursos axeitados para
afrontar os problemas.
5* .-FILOSOFIA 1º Bacharelato
5.1.- OBXECTIVOS XERAIS BACHARELATO
No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionarlle ao alumnado
formación, madureza intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lle
permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade
e competencia. Así mesmo, capacitará o alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas alumnas as capacidades que
lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha
conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así
como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha
sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lles permita actuar de forma
responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver
pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e
mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a
igualdade real e a non discriminación das persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias
para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento
persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu
caso, a lingua cooficial da súa comunidade autónoma.
f ) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a
comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus
antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma
solidaria no desenvolvemento e a mellora do seu medio social.
i ) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as
habilidades básicas propias da modalidade elixida.
j ) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e
dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a
tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o
respecto cara ao medio.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade,
iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l ) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético,
como fontes de formación e enriquecemento cultural.
n) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal
e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
2.- OBXECTIVOS MATERIA DE FILOSOFÍA 1
- Ser capaz de pensar e comprender, abstraéndose racionalmente do campo concreto
estudado en cada unha das outras materias, para centrarse naquilo que caracteriza
especificamente a filosofía, isto é, reflexionar, razoar, criticar e argumentar, utilizando
o modo de preguntar radical e último que lle é propio, sobre os problemas referidos á
totalidade da vivencia humana, e iso sen deixar de lado a súa capacidade de
transformación e cambio tanto do individuo coma da sociedade.
- Proporcionar a comprensión por parte do alumnado de si mesmo e do seu mundo,
dotándoo para iso de ferramentas cognitivas tanto teóricas coma prácticas.
- Coñecer os grandes interrogantes, os conceptos especializados e as teorías que
intentan dar resposta ás grandes cuestións filosóficas
-. Dotar ó alumnado de ferramentas como a actitude crítica e reflexiva
- Comprender a realidade individual, cultural e social da man da capacidade normativa
e transformadora da filosofía, permitindo realizar razoamentos críticos e dialogantes e
fomentando o respecto polos valores universais e a participación activa na vida
democrática.
-Respectar a liberdade de expresión e á diversidade cultural.
- Motivar o alumnado para aprender a aprender, competencia que está na base do amor
ao saber, por saber, finalidade que se encarna na Filosofía como en ningunha outra
materia e que constitúe o punto de apoio para experimentar e xerar iniciativas
persoais, enfrontándose á vida e, en definitiva, crecendo como persoas.
3.-CONTIDOS
3.1. XENERALIDADES
A Filosofía de 1.º de Bacharelato ten como obxectivo introducir os estudantes
nunha disciplina central na cultura occidental e que permite establecer conexións
entre outras materias estudadas polos alumnos e alumnas (desde a literatura ata a
matemática, pasando pola historia ou a bioloxía).
A distribución dos contidos realízase mediante catro bloques xerais que responden ao
marco legal.
- Bloque 1. O saber e a argumentación.
- Bloque 2. A realidade. O coñecemento
- Bloque 3. O ser humano.
3.2. SECUENCIACIÓN POR UNIDADES
BLOQUE 1: O SABER E A ARGUMENTACIÓN
Unidade 1: O saber filosófico
-A necesidade de saber
-Os distintos tipos de saberes
-O saber filosófico
Unidade 2: O saber científico
-Orixes do saber científico
-Diferencias e semellanzas ciencia-filosofía
-Límites do saber científico
Unidade 3: Argumentos e lóxica formal
-Lóxica, dialéctica e retórica
-Lóxica proposicional
Unidade 4: Lóxica informal, retórica e falacias
-A linguaxe natural
-Definición e tipos de falacias
BLOQUE 2: A REALIDADE
Unidade 5: Que é a realidade
-A pregunta pola realidade
-Perspectivas filosóficas sobre a realidade
Unidade 6: As cosmovisións científicas
-Cosmoloxía, cosmogonía e cosmovisión
-Principais cosmovisións científicas da historia
Unidade 7: Explicación metafísica da realidade
-Concepto de metafísica
-Principais temas da metafísica
-Necesidade da metafísica
Unidade 8: Coñecemento e verdade
-Definición e tipos de coñecemento
-Definición e teorías sobre a verdade
BLOQUE 3: O SER HUMANO
Unidade 9: A orixe do ser humano
-Teorías fixistas e evolucionistas
-A orixe do ser humano: hominización e humanización
-Principais elos na cadea evolutiva humana
Unidade 10: Natureza e cultura
-O ser humao como síntese entre natureza e cultura
-A cultura: estudo desde a antropoloxía cultural
-A diversidade cultural
-A interculturalidade
Unidade 11: A democracia
-Concepto de política
-Fundamentos do estado
-As democracias actuais: representación e participación
Unidade 12: Xustiza social e dereitos humanos
-Noción de xustiza social
-Os dereitos humanos
-Utopías políticas
-Filosofía e empresa
3.3.- TEMPORALIZACIÓN
Primeiro trimestre: Bloque 1
Segundo trimestre: Bloque 2
Terceiro trimestre: Bloque 3
4.-CONSECUCIÓN DAS COMPETENCIAS
Tal e como se describe na LOMCE, todas as áreas ou materias do currículo deben
participar no desenvolvemento das distintas competencias clave do alumnado. Estas, de
acordo coas especificacións da lei, son:
1.º Comunicación lingüística.
2.º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.
3.º Competencia dixital.
4.º Aprender a aprender.
5.º Competencias sociais e cívicas.
6.º Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.
7.º Conciencia e expresións culturais.
Na materia de Filosofía 1.º de Bacharelato potenciarase fundamentalmente o
desenvolvemento das competencias de comunicación lingüística, conciencia e
expresións culturais, competencias sociais e cívicas e o fomento da aprendizaxe
autónoma (aprender a aprender), sen descoidar tampouco as outras competencias. Para
alcanzar unha adquisición eficaz das competencias e a súa integración efectiva no
currículo, desenvolveranse ó longo do curso actividades de aprendizaxe integradas que
lle permitirán ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha
competencia ao mesmo tempo.
Ademais, cabe recordar que serán os estándares de aprendizaxe avaliables, como
elementos de maior concreción, observables e medibles, os que, ao poñerse en relación
coas competencias clave, permitan graduar o rendemento ou o desempeño alcanzado en
cada unha delas.
-Comunicación lingüística:Na medida que a filosofía é unha disciplina
fundamentalmente racional, discursiva e conceptual, os estudantes deberán practicar a
comprensión textual, a definición de termos específicos da materia, a expresión escrita,
a adecuación a certos contextos de comunicación e a comunicación oral en debates e
argumentacións na clase.
-Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía:Na medida
que a filosofía foi historicamente a nai de diferentes disciplinas científicas, e que tamén
abordou cuestións como a estrutura do coñecemento científico e das consecuencias da
tecnoloxía para a vida humana, esta competencia é crucial neste proxecto. Ademais, a
lóxica, como disciplina que vincula filosofía e matemática, recibiu un coidadoso
tratamento nunha unidade específica.
-Competencia dixital:A competencia dixital trabállase fundamentalmente mediante a
análise de produtos audiovisuais, películas en especial, que tratan temas que podemos
vincular coas cuestións desenvolvidas en cada unidade. Por outra parte, tamén se
intentou fomentar o uso de novas tecnoloxías na exposición didáctica e para iso
preparáronse presentacións en formato PPT de cada unidade.
-Aprender a aprender :Foméntase a autonomía dos estudantes e o seu desenvolvemento
como aprendices capaces de xerar novo coñecemento a partir dos contidos impartidos
na clase. Así mesmo, na clase pódense traballar actividades orientadas a crear hábitos de
esquematización, resumo e definición, que son básicos para posibilitar a autonomía no
estudo.
-Competencias sociais e cívicas:A función social da filosofía e a súa vinculación coa
teoría da sociedade implican que a reflexión sobre os valores sociais e morais, os
hábitos, etc., sexan parte ineludible do labor filosófico. Por unha parte, intentamos
presentar nocións e teorías básicas relativas á natureza social do ser humano. Por outra,
ademais, pretendeuse cultivar a capacidade de diálogo e entendemento a través de
actividades participativas, como o debate.
-Sentido de iniciativa e espírito emprendedor:
Valores como o liderado, a creatividade, a iniciativa persoal ou a autonomía non son
alleos á educación filosófica. Capacidades como a argumentación, o razoamento ou a
exposición pública están ligadas ao fomento da iniciativa individual. Máis alá destes
valores transversais, presentes en todas as unidades, o mundo da empresa e a economía
recibe un tratamento específico nestes materiais.
-Conciencia e expresións culturais:A importancia da cultura, a arte, a historia, etc., e a
necesaria conciencia do seu valor tamén xogan un rol crucial neste proxecto de Filosofía
de 1.º de Bacharelato. Mediante a análise de diferentes obras de arte, pretendemos
incentivar a conciencia e o gusto estético. Polo demais, a conexión entre a Filosofía e o
ámbito da cultura en xeral é evidente, e, por conseguinte, é necesario fomentar unha
actitude de respecto, tolerancia e coñecemento do amplo patrimonio cultural que
constitúe a nosa forma de vida.
5.-METODOLOXÍA
A metodoloxía didáctica no Bacharelato debe favorecer a capacidade do alumnado para
aprender por si mesmo, para traballar en equipo e para aplicar os métodos apropiados de
comentario e análise de texto, definición conceptual e, ademais, tamén debe subliñar a
relación dos aspectos teóricos das materias tanto coa vida cotiá como con outras
materias.
Ademais, a finalidade propedéutica e orientadora da etapa esixe o traballo con
metodoloxías específicas e que estas comporten un importante grao de rigor científico e
de desenvolvemento de capacidades intelectuais de certo nivel (analíticas, explicativas e
interpretativas).
5.1. CRITERIOS METODOLÓXICOS
En relación con isto a materia afrontarase dacordo cos criterios metodolóxicos
seguintes:
- Adaptación ás características do alumnado de Bacharelato, ofrecendo actividades
diversificadas de acordo coas capacidades intelectuais propias da etapa.
- Autonomía: facilitar a capacidade do alumnado para aprender por si mesmo.
- Actividade: fomentar a participación do alumnado na dinámica xeral da aula,
combinando estratexias que propicien a individualización con outras que fomenten
a socialización.
- Motivación: procurar espertar o interese do alumnado pola aprendizaxe que se lle
propón.
- Integración e interdisciplinariedade: presentar os contidos cunha estrutura clara,
mostrando as relacións entre os contidos de Filosofía e os doutras disciplinas
doutras áreas.
- Rigor e desenvolvemento de capacidades intelectuais de certo nivel (analíticas,
explicativas e interpretativas).
- Variedade na metodoloxía, dado que o alumnado aprende a partir de fórmulas moi
diversas.
Máis concretamente, estes criterios deben ter en conta os criterios de avaliación
transversais a todo o temario de Filosofía de 1.º de Bacharelato, que son os seguintes:
1. Ler comprensivamente e analizar, de forma crítica, textos significativos e breves,
pertencentes a pensadores destacados.
2. Argumentar e razoar os propios puntos de vista sobre as temáticas estudadas na
unidade, de forma oral e escrita, con claridade e coherencia.
3. Seleccionar e sistematizar información obtida de diversas fontes.
4. Analizar e argumentar sobre propostas filosóficas, elaborando de forma
colaboradora esquemas, mapas conceptuais, táboas cronolóxicas e outros
procedementos útiles, mediante o uso de medios e plataformas dixitais.
5.2. ESTRATEXIAS DIDÁCTICAS
Utilizaranse estratexias didácticas variadas, que combinen, as estratexias expositivas,
acompañadas de actividades de aplicación e as estratexias de indagación. A
utilización de unhas ou outras dependerá de cada unidade concreta e do grupo
concreto de alumnado, en definitiva misturaranse e tentarase utilizar as estratexias
que resulten máis adecuadas a cada momento. Entre elas poderemos destacar as
exposicións que se realizarán dos temas por parte da profesora para explicar os
contidos máis teóricos, que irán acompañadas de actividades por parte do alumnado
para que poda este integrar os novos coñecementos cos que xa posúe. Un lugar
importante terá tamén o comentario de textos e a súa análise,partindo de textos e
seguindo unhas pautas de elaboración. Completarase con outro tipo de actividades
didácticas acordes ó momento, proxectos de investigación de determinados
apartados, utilización das TIC, etc. En tódalas actividades realizadas buscarase
fomentar a adquisicón de competencias clave, en especial nas referidas á aprender a
aprender e a búsqueda dunha proxección práctica aos contidos qu permita ó
alumnado unha aplicación dos coñecementos á reallidade.
6.-MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
É preciso ter en conta os estilos diferentes de aprendizaxe dos alumnos e
alumnas e adoptar as medidas oportunas para afrontar a diversidade presente nas aulas.
Dar resposta a esta diversidade é tarefa necesaria, pois a intención última de todo
proceso educativo é lograr que os alumnos e alumnas alcancen os obxectivos
propostos.Para iso, no comezo de cada unidade realizaranse unha serie de actividades
dirixidas á detección de coñecementos previos co fin de localizar o punto de partida de
cada alumno ou alumna. E posteriormente plantexaranse diversas actividades que
poderán seres diferenciadas en función das características do alumnado, plantexando
actividades de recuperación ou ampliación en función dos casos concretos.
7.-RECURSOS DIDÁCTICOS.
-Libro do alumnado. Material didáctico central de partida. Utilizaremos o libro
Filosofía. Bacharelato 1 da editorial Santillana-Obradoiro.
-Libreta do alumnado. Todo o alumnado deberá ter un caderno de aula onde
anotar as actividades realizadas.
-Libro de lectura obrigatoria:Como se comenta posteriormente no plan lector,
o alumnado deberá escoller un dos seguintes libros: PLATÓN, Apoloxía de Sócrates;
ARISTÓTELES, Ética a Nicómaco; MARX,Manifesto comunista; HUXLEY, Un
mundo feliz u outros a determinar polo departamento
-Recursos audiovisuais. Visionado de documentais, fragmentos de películas,
entrevistas ...ou o necesario para abordar as diferentes unidades didácticas.
-Recursos TIC. A utilización da internet será importante para a búsqueda de
información e ampliación da materia a tratar.
8.- AVALIACIÓN
8.1.- MÉTODOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
Co fin de realizar a avaliación do alumnado utilizaranse como instrumentos:
- Actividades conceptuais. Perséguese que o alumnado poda manexar un vocabulario
específico e definir con precisión e claridade os conceptos centrais de cada unidade.
- Actividades de comentario de texto. Fundamentalmente, o alumnado debe ser capaz
de analizar un texto, identificando o seu tema, tese e ideas secundarias. Para iso, ten
que poder expoñer os argumentos ou estruturas de razoamento do texto.
- Actividades de síntese. Este tipo de actividades están orientadas á comprensión dos
contidos temáticos das diferentes unidades e á reelaboración dos devanditos contidos.
O alumnado debería poder entender e expoñer os principais puntos do tema e razoar a
partir deles.
- Actividades de razoamento e argumentación. Supoñen unha maior autonomía por
parte do alumnado, posto que debe elaborar unha idea fundamentada e apoiada nunha
serie de argumentos. Esta actividade pode realizarse de forma escrita, como unha
redacción, unha toma de postura ante unha tese, etc., ou oralmente, nunha exposición
pública ou nun debate.
En canto ao «formato» das actividades, pódense utilizar os seguintes:
- Actividades de composición, como redaccións, disertacións, debates, comentario de
texto, etc.
- Actividades de libro aberto.
- Actividades orais.
- Traballos complementarios.
- Probas obxectivas escritas: cuestións nas que hai que xustificar as respostas e
resolución de exercicios e problemas.
-Participación activa nos debates
-Realización das actividades programadas para casa
Realizarase como mínimo unha proba obxectiva escrita cada trimestre. O peso
desa calificación da nota corresponderá o 80 % da nota da avaliación, a que se lle
sumará co outro 15% a realización dos outros traballos propostos, e o 5% da
participación na aula,etc.. Daráselle importancia á ortografía e caligrafía axeitada
(poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou dificultades na lectura do exame).
A lectura voluntario ou a realización de traballos de ampliación voluntarios poderá
sumar un máximo de 1 punto á nota definitiva de cada trimestre.
Ó finalizar cada avaliación realizarase unha proba de recuperación, sempre
despois de entregar o boletín de notas a casa. A final de curso será necesario ter
superado as tres avaliacións para poder realizar a nota media, ou no seu defecto que a
media das tres avaliacións sexa 5. Neste caso será necesario ter un mínimo de un 3 nas
avaliación suspensas.
Cando o grupo de alumnos a alumnas saia do centro para a realización dalgunha
actividade complementaria ou extraescolar o alumnado e por motivos propios non asista
deberá entregar na seguinte clase os exercicios propostos pola profesora. En caso de non
ser así, puntuarán cun cero no citado exercicio correspondente ó bloque de traballos
obrigatorios.
Se nun exame ou calquera outro exercicio da aula un alumno ou alumna é
sorprendido copiando, será calificado nesa proba cun cero. Do mesmo xeito, cando un
alumno ou alumna non entregue en prazo os exercicios demandados, terá tamén esa
mesma calificación negativa no apartado correspondente. Se un alumno ou alumna non
se presenta a un exame por faltar a clase, ou nnon entrega algún exercicio en prazo por
estar ausente, a proba unicamente se lle repetirá se a súa ausencia está xustificada coa
debida documentación que amose a necesidade de faltar á proba. Neste caso, realizará a
proba na primeira clase á que asista; de non estar a falta debidamente xustificada a
proba non se repetirá.
Realizarase unha proba extraordinaria en setembro, dun formato semellante ás
probas realizadas durante o curso, seguindo os contidos mínimos da materia.
8.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
Tendo en conta os criterios da lei de Educación, o profesorado avaliará se o
alumnado cumpre cos contidos esixibles e acada as competencias clave da materia.
1.- Ler comprensivamente e analizar de forma crítica textos filosóficos
2.-Argumentar e razoar os propios puntos de vista sobre as temáticas estudadas
3.- Seleccionar información relevante de distintas fontes
4.-Coñecer a especificidade do saber filosófico
5.-Identificar as distintas dimensións da filosofía, saber cales son as ramas principais
deste saber e as súas características principais
6.-Comprender e utilizar con precisión o vocabulario filosófico fundamental
7.-Reflexionar sobre os distintos problemas filosóficos tratados nas unidade didácticas,
afondando nas súas dimensións teóricas e prácticas
8.-Á luz dos contidos tratados, rexeitar prexuizos etnocéntricos que levan a actitudes de
intolerancia e inxustiza
8.3.-ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Como sinala a LOMCE os estándares de aprendizaxe realizan a función de
concreción dos criterios de avaliación co fin de proceder á avaliación do alumnado. Os
estándares de aprendizaxe considerados nesta materia serán (cada un deles relacionado
co criterio de avaliación do seu mesmo número):
1.-Analiza de xeito crítico distintos textos filosóficos, identificando
problemática, ideas principais e secundarias, solucións expostas . Relaciona o lido cos
conceptos traballados na aula, cos problemas filosíficos e co mundo actual no que vive.
2.- Argumenta e razona as opinións de forma oral e escrita, de xeito claro e
coherente.
3.-Selecciona información utilizando materiais escritos, e outros procedentes de
internet, usando as posibilidades que as novas tecnoloxías proporcionan.
4.-Recoñece os problemas que caracterizaron á filosofía desde a súa orixe a
actualidade, e pode comparalos coa formulación de problemas doutros saberes.
5.-Recoñece os distintos ámbitos da filosofía, sabendo de que se ocupa cada un,
coñecendo os conceptos e problemáticas básicas de cada ámbito.
6.- É capaz de integrar no seu vocabulario o vocabulario esencial do saber
filosófico que se trata nas distintas unidades, empregándoo de xeito correcto e
utillizándoo na súa linguaxe oral e escrita.
7.-É capaz de explicar e reflexionar sobre os distintos problemas filosóficos
tratados, afondando nas súas repercusións e identificando as diversas posturas
filosóficas.
8.-Á luz dos contidos da materia, é capaz de extraer actitudes de rexeitamento ás
posicións racistas, xenófobas e intolerantes.
Os estándares de aprendizaxe relaciónanse de xeito directo cos obxectivos,
contidos, criterios de avaliación e competencias clave da materia. Nesta relación a
programación desta materia seguirá as relacións expostas no currículo nas páxinas
25644 a 25662 do DOG número 120, 29 de xuño de 2015.
8.4.-CONTIDOS MíNIMOS.
BLOQUE 1: O SABER E A ARGUMENTACIÓN
-Os distintos tipos de saberes
-O saber filosófico
-Orixes do saber científico
-Diferencias e semellanzas ciencia-filosofía
-Definición e tipos de coñecemento
-Definición e teorías sobre a verdade
-Lóxica proposicional
-Definición e tipos de falacias
BLOQUE 2: A REALIDADE e COÑECEMENTO
-Principais cosmovisións científicas da historia
-Concepto de metafísica
-Principais temas da metafísica
-Coñecemento e realidade. Teorias
BLOQUE 3: O SER HUMANO
-Teorías fixistas e evolucionistas
-A orixe do ser humano: hominización e humanización
-Principais elos na cadea evolutiva humana
-O ser humao como síntese entre natureza e cultura
-A cultura: estudo desde a antropoloxía cultural
-A diversidade cultural
-A interculturalidade
-Universalismo moral e o seu cuestionamento
-Clasificación das teorías éticas
-Éticas e política.
-Concepto de política
-As democracias actuais: representación e participación
-Noción de xustiza social
-Os dereitos humanos
-Ética da empresa
6.- Filosofía. 4º ESO
6.1-Obxectivos curriculares da Educación Secundaria
a) Asumir responsablemente os seus deberes , conecer e exercer os seus dereitos no respecto as
demais persoas , practicar a tolerancia , a cooperacion e a solidariedade entre as persoas e os
grupos, exercitarse no dialogo , afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de
oportunidades entre mulleres e homes , como valores comuns dunha sociedade plural , e
prepararse para o exercicio da cidadania democratica.
b) Desenvolver e consolidar habitos de disciplina , estudo e traballo individual e en equipo , como
condicion necesaria para unha realizacion eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de
desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles .
Rexeitar a discriminacion das persoas por razon de sexo ou por calquera outra con dicion ou
circunstancia persoal ou social . Rexeitar os estereotipos que suponan discriminacion entre
homes e mulleres, asi como calquera manifestacion de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as suas capacidades afectivas en todos os ambitos da personalidade e nas suas
relacions coas demais persoas, asi como rexeitar a violencia, os prexuizos de calquera tipo e os
comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas basicas na utilizacion das fontes de in formacion, para adquirir novos
conecementos con sentido critico . Adquirir unha preparacion basica no campo das tecnoloxias ,
especialmente as da informacion e a comunicacion.
f) Concibir o conecemento cientifico como un saber integrado , que se estrutura en materias , asi
como conecer e aplicar os metodos para identificar os problemas en diversos campos do
conecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espirito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participacion, o sentido critico,
a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisions e asumir
responsabilidades.
h) Comprender e expresar con correccion , oralmente e por escrito , na lingua galega e na lingua
castela, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no conecemento , na lectura e no estudo da
literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou mais linguas estranxeiras de maneira apropiada.
l) Conecer, valorar e respectar os aspectos basicos da cultura e da historia propias e das outras
persoas, asi como o patrimonio artistico e cultural . Conecer mulleres e homes que realizaran
achegas importantes a cultura e a sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.
m) Conecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas , respectar as
diferenzas, afianzar os habitos de coidado e saude corporais , e incorporar a educacion fisica e a
practica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social . Conecer e valorar a
dimension humana da sexualidade en toda a sua diversidad e. Valorar criticamente os habitos
sociais relacionados coa saude , o consumo , o coidado dos seres vivos e o medio ambiente ,
contribuindo a sua conservacion e a sua mellora.
n) Apreciar a creacion artistica e comprender a linguaxe das manifestacio ns artisticas , utilizando
diversos medios de expresion e representacion.
n) Conecer e valorar os aspectos basicos do patrimonio linguistico , cultural, historico e artistico de
Galicia, participar na sua conservacion e na sua mellora , e respectar a diversidade linguistica e
cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto
cara ao exercicio deste dereito.
o) Conecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento
da identidade de Galicia, e como medio de relacion interpersoal e expresion de riqueza cultural nun
contexto plurilingue, que permite a comunicacion con outras linguas, en especial coas pertencentes a
comunidade lusofona.
6.2.-A área de Filosofía en 4.º da ESO
A materia Filosofía persegue que o alumnado sexa capaz de pensar e comprender, abstraéndose
racionalmente do campo concreto estudado en cada unha das outras materias, para centrarse
naquilo que caracteriza especificamente á filosofía, isto é, reflexionar, razoar, criticar e argumentar,
utilizando o modo de preguntar radical e último que lle é propio, sobre os problemas referidos á
totalidade da vivencia humana, e iso sen deixar de lado a súa capacidade de transformación e
cambio tanto do individuo como da sociedade.
A filosofía é un modo especial de preguntar e de saber, unha maneira de entender e de enfrontarse
á realidade que nos rodea, ás circunstancias en que vivimos e que, en gran medida, fannos ser e
comprender como somos.
Por iso, a materia Filosofía persegue como obxectivo principal a comprensión por parte do alumnado
de si mesmo/a e do seu mundo, dotándolle para iso tanto de ferramentas cognitivas teóricas como
prácticas. No plano teórico o alumnado coñecerá os grandes interrogantes, os conceptos
especializados e as teorías que tentan dar resposta ás grandes cuestións.
Na súa dimensión práctica, a materia dota de ferramentas como a actitude crítica e reflexiva que
ensina aos alumnos e alumnas a non admitir ideas que non foron rigorosamente analizadas e
evidenciadas, o saber pensar, razoar e argumentar con fundamento, coherencia e de forma
autónoma, a habilidade discursiva para dialogar e convencer evitando o pensamento único e
dogmático, a capacidade para discernir entre o evidente e o arbitrario, o substancial e o accidental, a
xestión creativa das súas capacidades estéticas ou o razoamento moral e político autónomo,
coherente e cimentado e, en definitiva, a valorar a capacidade da filosofía como instrumento de
innovación e transformación desde máis de 2 500 anos; todo iso resúmese na súa vocación
orixinaria, o amor ao saber e iso filosofando, idea e actitude clave que debe transmitirse con esta
materia e que constitúe o punto de partida.
Tendo en conta o anterior e polo seu carácter transversal, teórico e práctico, que permite integrar nunha visión de conxunto a gran diversidade de saberes, capacidades e valores, a materia Filosofía posibilita traballar e lograr a maioría das expectativas sinaladas nas competencias clave para a aprendizaxe permanente, propostas no marco educativo europeo
6.3.- Contidos da área de Filosofía estrutúranse nos seguintes
bloques:
Bloque 1. A filosofía.
O saber filosófico; outros tipos de saber; relación do saber filosófico con outros tipos de saber.
O filósofo.
Os inicios do saber filosófico en Occidente; a pregunta polo elemento esencial; a pregunta pola
verdade; contexto histórico en que nace a filosofía.
A filosofía en Oriente; a filosofía en China; a filosofía en India.
A filosofía occidental na súa historia; a Antigüidade grecolatina; a Idade Media; a Idade
Moderna; a Idade Contemporánea.
Filosofía teórica e filosofía práctica; os tipos de saber segundo Aristóteles; as preguntas da
filosofía segundo Kant.
Para que serve a filosofía?; o estudo da filosofía; elementos do filosofar.
Investigación sobre a muller e a filosofía.
Realización dunha liña do tempo coa hª da filosofía
Construción dun sistema filosófico propio.
Avance do espírito crítico
Bloque 2. O ser humano
Personalidade e identidade.
Teorías da personalidade principais
A teoría sociocognitiva. A reflexión filosófica fronte aos saberes que estudan aspectos concretos
da realidade e do individuo.
Relación entre pensamento e linguaxe.
A antropoloxía filosófica.
Antropoloxía cultural
O valor do coñecemento como elemento motivador da conduta humana.
Concepcións prefilosóficas sobre o ser humano.
Teorías principais sobre corpo e a alma humana humana
O ser humano e a capacidade para querer. A vontade. Vontade fronte a mecanicismo.
O ser humano e os sentimentos. Papel dos sentimentos na moral.
O ser humano como proxecto. Principios morais
Bloque 3. Vida en sociedade
O ser humano como animal cultural. Relativismo e etnocentrismo. Interculturalidade
O ser humano como animal social.
Relación co individuo, a sociedade e a cultura.
Principais contidos dunha cultura e o modo en que forman un sistema.
Investigación sobre comportamentos sociais.
Análise de diversos tipos de expectativas e sancións sociais.
O pluralismo cultural. O sistema de posicións, roles e status. Os conflitos sociais. O cambio
social.
O proceso de socialización.
Niveis de internalización da cultura. Socialización e personalidade. Persoa e cultura.
Tipos de sociedade segundo os seus grupos culturais. Sociedade monocultural. Sociedade
multicultural. Convivencia entre grupos culturais diversos. Culturas e grupos culturais.
Cultura e civilización. Acepcións de civilización.
Vivir en sociedade. Razóns polas que os seres humanos son seres sociais.
O fundamento da sociedade humana: a comunicación. A comunicación humana. A acción
comunicativa.
O Estado: elementos constitutivos e teorías sobre a súa orixe. Tipos de Estados
O «estado de natureza» e o «contrato político».
Lexitimidade do poder político, das normas, institucións
Os deberes e os seus tipos. Fundamentos filosóficos do deber.
A institucionalización dos deberes: normas e códigos.
Os dereitos das persoas. Etica civica.
A través da filosofía da linguaxe, a lóxica, a retórica e a argumentación, edúcase a expresión e a
interpretación do pensamento e dos sentimentos, utilizando a linguaxe para regular a propia conduta
e as relacións sociais, empregando o razoamento lóxico e os procesos propios de pensamento [...]
para propiciar a resolución de problemas e o coñecemento de diferentes linguaxes comunicativas,
desenvolvendo así a capacidade crítica que discirne o nuclear do accesorio.
O estudo da metafísica, a teoría do coñecemento e a filosofía da ciencia e da natureza axuda a
profundar no coñecemento de si mesmo/a e na comprensión do mundo en que se vive, posibilitando
a súa competencia para interpretar sucesos [...] analizando críticamente factores que transforman a
realidade.
No ámbito práctico, o estudo da ética e a filosofía política, desenvolve a comprensión da realidade
individual, cultural e social da man da capacidade normativa e transformadora da filosofía,
permitindo razoamentos críticos e dialogantes e fomentando o respecto polos valores universais e a
participación na vida democrática. Os estudos de estética permiten alcanzar competencias culturais
como o respecto á liberdade de expresión e á diversidade cultural.
Finalmente, a materia no seu conxunto debe motivar ao alumnado para aprender a aprender,
competencia que está na base do amor ao saber, por saber, finalidade que encarna a filosofía como
ningunha outra materia e que constitúe o punto de apoio para experimentar e xerar iniciativas
persoais, enfrontándose á vida e, en definitiva, crecer como persoas.
6.4.-ESTRATEXIAS DE APRENDIZAXE
1a-Define e utiliza conceptos como filosofía, mito, logos, saber, opinión, abstracto, concreto, razón, sentidos, arché, causa, monismo, dualismo, pluralismo, substancia ou prexuízo, e elabora un glosario con eles.
1b-Distingue entre, coñecer, opinar, argumentar, interpretar, razoar, analizar, criticar, descubrir e crear.
1c-Explica as diferenzas entre a explicación racional e a mitolóxica, en comparación tamén con algunhas características xerais das filosofías orientais.
1d- Distingue e define as principais ramas da Filosofía
1d-Le textos interpretativos e descritivos da formación do Cosmos e o ser humano, pertencentes ao campo mitolóxico e ao campo racional, e extrae semellanzas e diferenzas nas formulacións.
1e-Realiza pequenos ensaios, argumentando as súas opinións de xeito razoado, no que pretenda dar sentido a algún conxunto de experiencias
1f-Diserta sobre as posibilidades da filosofía segundo as súas funcionalidades
1g- Distingue e define as principais ramas da Filosofía
1h-Reproduce por escrito nomes de filósofos asociados as distintas épocas e correntes.
2a- Define e utiliza conceptos como personalidade, temperamento, carácter, conciencia, inconsciencia,
condutismo, cognitivismo, psicoloxía humanística, psicanálise, e elabora un glosario con eses termos.
2b-Coñece as teses fundamentais sobre a personalidade e argumenta sobre iso.
2c-Le textos literarios nos que se analiza a personalidade dos personaxes, identifica os trazos e os tipos de
personalidade, e reflexiona por escrito sobre a temática.
2d-Le e analiza textos filosóficos, literarios ou científicos cuxo punto de reflexión sexa a herdanza
adquirida na formación da personalidade, incidindo no autocoñecemento
2e-Analiza textos e diserta sobre a incidencia das emocións, como a frustración, o desexo ou o amor,
entre outras, na conduta humana
2f-Explica a teoría da alma de algúns dos grandes filósofos: Platón, Aristóteles…
2g-Expresa e desenvolve a idea de home como proxecto
3a- Define e utiliza conceptos como individualidade, alteridade, socialización, estado de natureza,
dereitos naturais, contrato social, respecto, propiedade, Estado, lexitimación, institucionalización, rol,
status, conflito e cambio social, e globalización.
3b- Define e explica o significado dos conceptos de cultura e de sociedade, facendo referencia aos
compoñentes socioculturais que hai no ser humano
3c-Expresa algúns dos principais contidos culturais, como son as institucións, as ideas, as crenzas, os
valores, os obxectos materiais, etc.
3d- Describe a socialización primaria e secundaria
3e- Reflexiona por escrito sobre o papel activo dun/dunha mesmo/a no seu contexto sociocultural, como
ser capaz de innovar e xerar cambios culturais.
3f- Coñece o relativismo cultural e o etnocentrismo, e reflexiona sobre eles, expresando conclusións
propias e achegando exemplos con feitos investigados e contrastados en internet
3g- Explica as teses fundamentais sobre a orixe da sociedade e o Estado.
3h- Define e utiliza conceptos como vontade, liberdade negativa, liberdade positiva, autodeterminación,
libre albedrío, determinismo, indeterminismo e condicionamento.
3i- Argumenta sobre as posibilidades do ser humano de actuar libremente, tendo en conta que é un ser
natural.
3j- Analiza textos breves sobre o tema da liberdade, e argumenta a propia opinión.
6.5- Modelos e principios metodolóxicos
1.- Ler comprensivamente e analizar de forma crítica textos filosóficos
2.-Argumentar e razoar os propios puntos de vista sobre as temáticas estudadas
3.- Seleccionar información relevante de distintas fontes
4.-Coñecer a especificidade do saber filosófico
5.-Identificar as distintas dimensións da filosofía, saber cales son as ramas principais
deste saber e as súas características principais
6.-Comprender e utilizar con precisión o vocabulario filosófico fundamental
7.-Reflexionar sobre os distintos problemas filosóficos tratados nas unidade didácticas,
afondando nas súas dimensións teóricas e prácticas
8.-Á luz dos contidos tratados, rexeitar prexuizos etnocéntricos que levan a actitudes de
intolerancia e inxustiza.
Modelo discursivo/expositivo.
Modelo experiencial.
Obradoiros.
Aprendizaxe cooperativa.
Traballo por tarefas.
Traballo por proxectos.
Actividade e experimentación.
Participación.
Motivación.
Personalización.
Inclusión.
Interacción.
Significatividade. Tarefas individuais.
Agrupamento flexible.
6.6- Recursos materiais
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais , videos…
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
6.8. Criterios de avaliación
-Comprender o que é a reflexión filosófica, diferenciándoa doutros tipos de saberes que estudan
aspectos concretos da realidade e do individuo.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea.
-Recoñecer as funcións da filosofía en tanto que saber crítico que aspira a fundamentar, analizar e
argumentar sobre os problemas últimos da realidade, desde unha vertente tanto teórica como
práctica.
-Comentar textos sobre temática filosófica e textos próximos. Recalcando a capacidade de
comprensión, de expresión correcta e mostrar a capacidade crítica.
-Comprender a profundidade da pregunta "quen son?", coñecendo algunhas respostas dadas desde
a psicoloxía e a filosofía, reflexionar e valorar a importancia de coñecerse a si mesmo/a, e expresalo
por escrito
-Definir o que é a personalidade, así como os principais conceptos relacionados con ela.
-Coñecer e explicar as teses centrais dalgunhas teorías sobre a personalidade.
- Recoñecer as etapas do desenvolvemento da identidade persoal, reflexionando sobre os factores
que determinan o éxito e o fracaso, e achega a propia opinión razoada sobre estes dous conceptos.
. Recoñecer, no marco da teoría cognitiva, o valor do coñecemento como elemento motivador da
conduta humana, reflexionando sobre a consideración do ser humano como animal racional.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea.
-Recoñecer, no marco da teoría cognitiva, o valor do coñecemento como elemento motivador da
conduta humana, reflexionando sobre a consideración do ser humano como animal racional.
-Coñecer o significado do termo "metafísica", comprendendo que é a principal disciplina das que
compoñen a filosofía, identificando o seu obxectivo fundamental, consistente en realizar preguntas
radicais sobre a realidade, e entendendo en que consiste o "preguntar radical".
-Recoñecer a dimensión social e cultural do ser humano, identificando e distinguindo os conceptos
de cultura e de sociedade.
-Identificar o proceso de construción, os elementos e a lexitimación dunha cultura, valorando esta
non só como ferramenta de adaptación ao medio, senón como ferramenta para a transformación e a
autosuperación.
-Reflexionar sobre a interrogación polo sentido da existencia, explicando as teses centrais
dalgunhas teorías filosóficas da vida, e disertar razoadamente sobre a vida ou a morte, ou o devir
histórico, ou o lugar do individuo na realidade, entre outras cuestións metafísicas.
-Reflexionar e indagar sobre o relativismo cultural e o etnocentrismo.
-Identificar o proceso de construción, os elementos e a lexitimación dunha cultura, valorando esta
non só como ferramenta de adaptación ao medio, senón como ferramenta para a transformación e a
autosuperación.
-Coñecer os dous significados do concepto de liberdade de acción (liberdade negativa e liberdade
positiva), e aplicalos tanto no ámbito da sociedade política como no terreo da vida privada ou a
liberdade interior
-Reflexionar e argumentar sobre a relación entre a liberdade interior e a liberdade social e política.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea
Criterios de calificación:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (60% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto/video con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º Traballos en grupo e individual ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os
exercicios, actividades, tarefas... (20%)
3º O comportamento nas clases (20% da nota), expresado:
-na participación, tarefas diarias
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
O principios que conducirán as actuación na aula serán:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola sírvanlles
para mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no canto de
elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para as
actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula, medios
audiovisuais...
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do IES para atender individualmente aos nenos,
entendendo que o profesorado de apoio é responsable dos alumnos con necesidades
especiais, e do seu desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de relacións
socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o eixo de
traballo educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade. Estas
interaccións son imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal,
socialización, autogoberno da propia conduta e sentido da responsabilidade, manifestada no
establecemento de compromisos e o seu cumprimento e na integración social activa e
responsable.
6.9-Atención a diversidade
As actividades que fan referencia a estes principios son:
-Ofrecer oportunidades aos alumnos nas que obteñan: actividades adaptadas e disposición do
profesor en recreos en coordinación co titor e departamento de Orientación.
- Garantir o desenvolvemento de competencias e habilidades sociais basicas, creando un
ambiente adecuado que facilite a manifestación espontánea de desexos, sentimentos,
condutas e que actúe como desinhibidor, rompendo temores e bloqueos. Promovendo a sua
participación activa nas clases con actividades das que poda dar conto públicamente
- Estimular o crecemento persoal de cada individuo no grupo potenciando a dimensión socio-
afectiva e a integración grupal. Actividades en grupo que lle fagan subir autoestima e lle fagan
sentir parte de un grupo
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial,
valorando a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns. Por
medio da valoración positiva das tarefas que realice
- Fomentar o achegamento e a interacción coas familias para dar respostas conxuntas ás
necesidades do alumnado. En relación fluida do titor, o departamento de Orientación e os
pais.
Contidos mínimos
Bloque 1. A filosofía.
O saber filosófico; outros tipos de saber; relación do saber filosófico con outros tipos de saber.
O filósofo. Papel no pasado e actual
Os inicios do saber filosófico en Occidente; a pregunta polo elemento esencial; a pregunta pola
verdade; contexto histórico en que nace a filosofía.
A filosofía occidental na súa historia; a Antigüidade grecolatina; a Idade Media; a Idade
Moderna; a Idade Contemporánea.
Filosofía teórica e filosofía práctica; os tipos de saber segundo Aristóteles; as preguntas da
filosofía segundo Kant.
Para que serve a filosofía?; o estudo da filosofía; elementos do filosofar.
Realización dunha liña do tempo coa hª da filosofía
Construción dun sistema filosófico propio.
Avance do espírito crítico
Bloque 2. O ser humano
Personalidade e identidade.
Teorías da personalidade principais
A teoría sociocognitiva. A reflexión filosófica fronte aos saberes que estudan aspectos concretos
da realidade e do individuo.
Relación entre pensamento e linguaxe.
A antropoloxía filosófica.
Antropoloxía cultural
O valor do coñecemento como elemento motivador da conduta humana.
Teorías principais sobre corpo e a alma humana humana
O ser humano e a capacidade para querer. A vontade. Vontade fronte a mecanicismo.
O ser humano como proxecto. Principios morais
Bloque 3. Vida en sociedade
O ser humano como animal cultural.
O ser humano como animal social.
Relación co individuo, a sociedade e a cultura.
Principais contidos dunha cultura e o modo en que forman un sistema.
Análise de diversos tipos de expectativas e sancións sociais.
O pluralismo cultural. O sistema de posicións, roles e status. Os conflitos sociais. O cambio
social.
O proceso de socialización.
Niveis de internalización da cultura. Socialización e personalidade. Persoa e cultura.
Tipos de sociedade segundo os seus grupos culturais. Sociedade monocultural. Sociedade
multicultural. Convivencia entre grupos culturais diversos. Culturas e grupos culturais.
Cultura e civilización. Acepcións de civilización.
Vivir en sociedade. Razóns polas que os seres humanos son seres sociais.
Valores éticos. 4ºESO
Introdución. Xustificación
O valor da reflexión ética que ofrece a materia Valores Éticos debe centrarse en dotar
aos alumnos e alumnas dos instrumentos de racionalidade e de obxectividade necesarios para
que os seus xuízos valorativos teñan o rigor, a coherencia e a fundamentación racional que
requiren coa finalidade de que as súas eleccións sexan dignas de guiar a súa conduta, a súa
vida persoal e as súas relacións sociais. O currículo básico estrutúrase arredor de tres eixos. En
primeiro lugar, pretende cumprir co mandato da Constitución española, que fixa como obxecto
da educación o pleno desenvolvemento da personalidade humana no respecto aos principios
democráticos de convivencia e aos dereitos e liberdades fundamentais, que deben
interpretarse segundo o establecido na Declaración Universal dos Dereitos Humanos e nos
acordos internacionais ratificados por España coa finalidade de promover a súa difusión e
desenvolvemento, garantindo o seu cumprimento por toda a humanidade. En segundo lugar,
contribúe a potenciar a autonomía do alumnado e a preparalo para converterse no principal
axente do seu propio desenvolvemento, aprendendo a construír, mediante unha elección libre
e racionalmente fundamentada en valores éticos e o investimento do seu propio esforzo, un
pensamento e un proxecto de vida propios, asumindo de modo consciente, crítico e reflexivo o
exercicio da liberdade e o control acerca da súa propia existencia. Finalmente, contribúe a
favorecer a construción dunha sociedade libre, igualitaria, próspera e xusta, mediante a
participación activa de cidadáns conscientes e respectuosos dos valores éticos nos que debe
fundamentarse a convivencia e a participación democrática, recoñecendo os dereitos
humanos como referencia universal para superar os conflitos, defender a igualdade, o
pluralismo político e a xustiza social.
Valores Éticos contribúe á consecución das competencias clave. En primeiro termo,
contribúe a desenvolver as competencias relativas ao pensamento crítico e a resolución
de problemas, desde o momento en que incide na necesidade de analizar, expor,
argumentar e dar solucións fundamentadas aos problemas éticos, sendo precisamente
este o eixo sobre o que vira todo o currículo básico e o carácter específico do saber
ético, xa que todo require unha demostración racional. A competencia social e cívica, a
de conciencia e expresión cultural, así como o traballo colaborativo, increméntanse
cando se reflexiona sobre o fundamento ético da sociedade e se toma conciencia da
importancia dos seus valores culturais. Ademais, a solución de conflitos interpersoais de
forma non violenta promove no alumnado o interese por desenvolver actitudes de
tolerancia, solidariedade, compromiso e respecto á pluralidade cultural, política,
relixiosa ou de calquera outra natureza. A competencia de aprender a aprender
promóvese mediante o exercicio dos procesos cognitivos que se realizan no
desenvolvemento do currículo básico, tales como analizar, sintetizar, relacionar,
comparar, aplicar, avaliar, argumentar, etc. e favorecendo nos alumnos e alumnas o
gusto e a satisfacción que produce o descubrimento da verdade. Doutra banda, a
presentación de dilemas éticos e o debate das súas posibles solucións contribúen ao
desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística, porque esixe exercitarse
na escoita, na exposición de ideas e na comunicación de sentimentos, utilizando tanto a
linguaxe oral como outros sistemas de representación. O currículo básico está
configurado en orde crecente de complexidade en cada un dos seis bloques temáticos,
partindo desde certo nivel concreción para, posteriormente, ascender cara a niveis máis
xerais e abstractos de forma gradual. Por outra banda, para que o alumnado desenvolver
actitudes de aprecio aos valores éticos e adquira hábitos e pautas de conduta
fundamentadas neles, cada bloque expón o estudo de elementos diversos para cada
ciclo, coa finalidade de contemplar cada un dos seis eixos temáticos con enfoques,
perspectivas e niveis de afondamento diferentes. No currículo básico poden distinguirse
dúas partes. A primeira iníciase co estudo da dignidade da persoa, como fundamento
dos valores éticos e a capacidade que esta posúe para elixir as súas accións e modelar a
súa propia personalidade, asumindo a responsabilidade de ser libre. Despois exponse as
relacións interpersoais coa finalidade de entendelas a partir do respecto e da igualdade,
resaltando a natureza social do ser humano, a necesidade de desenvolver a capacidade
de relación coa comunidade, a importancia das influencias sociais no individuo e os
límites que supoñen para a práctica da súa liberdade, tomando como criterio normativo
desta relación o respecto á dignidade e aos dereitos humanos. Continúase realizando a
reflexión ética acerca dos valores e a súa relación coa autorrealización humana, o seu
desenvolvemento moral e a análise dalgunhas teorías éticas realizadas por pensadores
especialmente significativos. A segunda parte conduce á aplicación dos valores éticos
nalgúns ámbitos da acción humana; propón a análise da relación entre a xustiza e a
política no mundo actual, o papel da democracia, a súa vinculación co estado de dereito
e a división de poderes, facendo posible unha sociedade que garanta o exercicio dos
dereitos humanos para todos os seus membros; continúa coa reflexión sobre os valores
éticos que sinala a Constitución Española e as relacións que esta establece entre o
Estado e o cidadán, así como co feito histórico da súa integración na Unión Europea;
deseguido nos leva ao terreo do Dereito e a súa relación coa Ética, destacando o papel
da Declaración Universal dos Dereitos Humanos como criterio internacional para unha
xustificación ética do Dereito, como instrumento que regule e garanta o seu
cumprimento, establecéndose como ideais irrenunciables para a humanidade.
Finalmente, valórase a necesidade dunha reflexión acerca da función da Ética no
relativo á ciencia e á tecnoloxía, a elaboración de códigos deontolóxicos profesionais e
empresariais, coa finalidade de asegurar que os avances nestes campos e a súa
aplicación non violen o respecto á dignidade e aos dereitos humanos, nin á protección e
conservación do medio ambiente. Os bloques de contidos que se abordan en Valores
Éticos son os seguintes:
Bloque 1. Etica: democracia e valores
Bloque 2. A sociedade actual: dereitos, deberes e utopias
Bloque 3. A busqueda da felicidade: proxectos e retos
OBXECTIVOS CURRICULARES
a) Asumir responsablemente os seus deberes , conecer e exercer os seus dereitos no
respecto as demais persoas , practicar a tolerancia , a cooperacion e a solidariedade
entre as persoas e os grupos , exercitarse no dialogo , afianzando os dereitos humanos
e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes , como valores
comúns dunha sociedade plural , e prepararse para o exercicio da cidadania
democrática.
b) Desenvolver e consolidar habitos de disciplina , estudo e traballo individual e en
equipo, como condicion necesaria para unha realizacion eficaz das tarefas da
aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades
entre eles. Rexeitar a discriminacion das persoas por razon de sexo ou por calquera
outra condicion ou circunstancia persoal ou social . Rexeitar os estereotipos que
suponan discriminación entre homes e mulleres , así como calquera manifestación de
violencia contra a muller.
d) Fortalecer as suas capacidades afectivas en todos os ambitos da personalidade e nas
súas relacións coas demais persoas , así como rexeitar a violencia , os prexuizos de
calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas basicas na utilizacion das fontes de informacion , para adquirir
novos conecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparacion basica no campo
das tecnoloxias, especialmente as da informacion e a comunicacion.
g) Desenvolver o espirito emprendedor e a confianza en si mesmo , a participacion , o
sentido critico , a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender ,
planificar, tomar decisions e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con correccion, oralmente e por escrito, na lingua galega e na
lingua castela, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no conecemento, na lectura e
no estudo da literatura.
l) Conecer, valorar e respectar os aspectos basicos da cultura e da historia propias e das
outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural . Conecer mulleres e homes
que realizaran achegas importantes a cultura e a sociedade galega , ou a outras
culturas do mundo.
m) Apreciar a creacion artistica e comprender a linguaxe das manifestacions artisticas ,
utilizando diversos medios de expresion e representacion.
o) Conecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento
fundamental para o mantemento da identidade de Galicia , e como medio de relacion
interpersoal e expresion de riqueza cultural nun contexto plurilingüe , que permite a
comunicación con outras linguas , en especial coas pertencentes a comunidade
lusófona.
n) Comprender a importanacia da comunicación, conscentes dos cambios
tecnolóxicos e as repercusións nos dereitos e deberes
o) Comprender a importancia da democracia, os valores que comporta e o papel na
historia da humanidade e na nosa particular
Recursos materiais
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais , videos…
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
3.-CONTIDOS
3.3.- TEMPORALIZACIÓN
Primeiro trimestre: 1
Segundo trimestre:2
Terceiro trimestre:3
4.-METODOLOXÍA
A metodoloxía didáctica debe favorecer a capacidade do alumnado para
aprender por si mesmo e para traballar en equipo e, ademais, tamén debe subliñar a
relación dos aspectos teóricos das materias tanto coa vida cotiá como con outras
materias.
4.1. CRITERIOS METODOLÓXICOS
En relación con isto a materia afrontarase dacordo cos criterios metodolóxicos
seguintes:
- Adaptación ás características do alumnado de ESO, ofrecendo actividades
diversificadas de acordo coas capacidades intelectuais propias da etapa.
- Autonomía: facilitar a capacidade do alumnado para aprender por si mesmo.
- Actividade: fomentar a participación do alumnado na dinámica xeral da aula,
combinando estratexias que propicien a individualización con outras que fomenten
a socialización.
- Motivación: procurar espertar o interese do alumnado pola aprendizaxe que se lle
propón.
- Integración e interdisciplinariedade: presentar os contidos cunha estrutura clara,
mostrando as relacións entre os contidos desta materia e os doutras disciplinas
doutras áreas.
- Rigor e desenvolvemento de capacidades intelectuais de certo nivel (analíticas,
explicativas e interpretativas).
- Variedade na metodoloxía, dado que o alumnado aprende a partir de fórmulas moi
diversas.
5.2. ESTRATEXIAS DIDÁCTICAS
Utilizaranse estratexias didácticas variadas, que combinen, as estratexias expositivas,
acompañadas de actividades de aplicación e as estratexias de indagación. A
utilización de unhas ou outras dependerá de cada unidade concreta e do grupo
concreto de alumnado, en definitiva misturaranse e tentarase utilizar as estratexias
que resulten máis adecuadas a cada momento. Entre elas poderemos destacar as
exposicións que se realizarán dos temas por parte da profesora para explicar os
contidos máis teóricos, que irán acompañadas de actividades por parte do alumnado
para que poda este integrar os novos coñecementos cos que xa posúe. Un lugar
importante terá tamén o comentario de textos e a súa análise, partindo de textos e
seguindo unhas pautas de elaboración.
Completarase con outro tipo de actividades didácticas acordes ó momento, proxectos
de investigación de determinados apartados, utilización das TIC, etc. En tódalas
actividades realizadas buscarase fomentar a adquisición de competencias clave, en
especial nas referidas á aprender a aprender e a procura dunha proxección práctica
aos contidos que permita ó alumnado unha aplicación dos coñecementos á realidade.
6.-MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
É preciso ter en conta os estilos diferentes de aprendizaxe dos alumnos e
alumnas e adoptar as medidas oportunas para afrontar a diversidade presente nas aulas.
Dar resposta a esta diversidade é tarefa necesaria, pois a intención última de todo
proceso educativo é lograr que os alumnos e alumnas alcancen os obxectivos propostos.
Para iso, no comezo de cada unidade realizaranse unha serie de actividades dirixidas á
detección de coñecementos previos co fin de localizar o punto de partida de cada
alumno ou alumna. E posteriormente plantexaranse diversas actividades que poderán
seres diferenciadas en función das características do alumnado, plantexando actividades
de recuperación ou ampliación en función dos casos concretos.
7.-RECURSOS DIDÁCTICOS.
-Libro do alumnado. Non se asignou este curso libro de texto obrigatorio para
esta materia.
-Caderno do alumnado. Todo o alumnado deberá ter un caderno de aula onde
anotar as actividades realizadas.
-Recursos audiovisuais. Visionado de documentais, fragmentos de películas,
entrevistas ...ou o necesario para abordar as diferentes unidades didácticas.
-Recursos TIC. A utilización da internet será importante para a búsqueda de
información e ampliación da materia a tratar.
8.- AVALIACIÓN
8.1.- MÉTODOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
En canto ao «formato» das actividades, pódense utilizar os seguintes:
- Actividades de composición, como redaccións, disertacións, debates, comentario de
texto, etc.
- Actividades de libro aberto.
- Actividades orais.
- Traballos complementarios.
- Probas obxectivas escritas: cuestións nas que hai que xustificar as respostas e
resolución de exercicios e dilemas
-Participación activa nos debates
-Realización das actividades programadas para casa
A calificación desta materia virá determinada en grande medida pola realización
puntul dos traballos propostos, tanto na aula como fora dela. Ó ser unha materia con
moi pouca carga lectiva semanal, a metodoloxía da aula incidirá no traballo activo e
participativo, e na realización de traballos puntuais e exercicios propostos que se
deberán entregar na maior parte dos casos ó finalizar esa única sesión semanal. A
entrega e calificación deses traballos consistirá no 90% da nota. Neses traballos
incluirase, como mínimo unha ver por avaliación algún tipo de proba obxectiva. Na
clase seguinte devolveránselle os exercicios ao alumnado correxidos e eles deberanos
arquivar e volver a presentar, de xeito ordeado, a final do trimestre para a súa
puntuación definitiva.
O comportamento na aula, a participación activa, o interese amosado, a colaboración
atenta, suporán o 10% restante da nota.
O alumnado que por esta vía non supere a materia poderá realizar unha proba obxectiva
de recuperación ó rematar cada avaliación, onde terá que dar conta dos contidos teóricos
estudados ó longo do trimestre. A final de curso será necesario ter superado as tres
avaliacións para poder realizar a nota media, ou no seu defecto que a media das tres
avaliacións sexa 5. Neste caso será necesario ter un mínimo de un 3 nas avaliación
suspensas.
Cando o grupo de alumnos a alumnas saia do centro para a realización dalgunha
actividade complementaria ou extraescolar o alumnado e por motivos propios non asista
deberá entregar na seguinte clase os exercicios propostos pola profesora. En caso de non
ser así, puntuarán cun cero no citado exercicio correspondente ó bloque de traballos
obrigatorios.
Se nun exame ou calquera outro exercicio da aula un alumno ou alumna é
sorprendido copiando, será calificado nesa proba cun cero. Do mesmo xeito, cando un
alumno ou alumna non entregue en prazo os exercicios demandados, terá tamén esa
mesma calificación negativa no apartado correspondente. Se un alumno ou alumna non
se presenta a un exame por faltar a clase, ou non entrega algún exercicio en prazo por
estar ausente, a proba unicamente se lle repetirá se a súa ausencia está xustificada coa
debida documentación que amose a necesidade de faltar á proba. Neste caso, realizará a
proba na primeira clase á que asista; de non estar a falta debidamente xustificada a
proba non se repetirá. O alumnado que non asista a clase e por iso non realice os
exercicios propostos nesa sesión deberá entregarllos á profesora no transcurso desa
semana para a súa corrección co resto do grupo.
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o
alumno terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio
dunha proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado coa
materia
8.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
-Describir en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela con valores
e virtudes éticas, mediante o esforzo e a vontade persoal.
-Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas,
describindo as características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os
iguais e o resto da comunidade, co fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para
seguir crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do desenvolvemento da sua
autonomía persoal e do control da sua conducta.
-Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na
construcción da personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o
autocoñecemento para recoñecer o seu interior, co fin de mellorar habilidades
emocionais.
-Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a
personalidade alguns valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis
xusta e enriquecedora.
-.Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas
características, clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e
importancia.
-Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no
crecemento moral da persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
-Xustificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas
relacions interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias.
-Destacar o significado e importancia da natureza moral do ser humano, analizando as
etapas de desenvolvimento tomando conciencia da necesidade que ten de normas
éticas, libres e racionalmente asumidas, como guía do seu comportamiento.
-Coñecer os fundamentos da natureza social do ser humano e a relación dialéctica
existente entre este e a sociedade, estimando a importancia dunha vida social dirixida
polos valores éticos.
-Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar o
papel que a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a capacidade de
autodeterminación.
-Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta
individual e social, asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos
beneficios que aportan as persoas e a comunidade.
-Recoñecer a necesidade da participación activa dos ciudadans na vida política dos
concellos, autonomías e Estado.
-Evaluar críticamente, a magnitude dos problemas que afronta a aplicación da DUDH,
na actualidade, apreciando a labor que realizan institucions e ONGs que traballan pola
defensa dos dereitos humanos.
-Recoñecer a importancia que ten a dimensión moral da ciencia e a tecnoloxía, así como
la necesidade de establecer límites éticos e jurídicos co fin de orientar a sua actividade
conforme os valores defendidos pola DUDH.
-Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, , destacando as
suas características e a relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de
poderes”.
ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Identifica características e propiedades fundamentais que diferencian as personas das
máquinas.
Escribe un currículo personal e unha carta de presentación a partir das pautas dadas
Explica qué significa conciencia e ser conscientes. Relaciona a conciencia cas
experiencias, a memoria o crecemento moral das persoas.
Expresa reflexions sobre as causas que levan a unha persona a mentir sobre apropia
identidade. As relaciona ca confianza e a forma en que as persoas percibense a se
mesmas.
Expon reflexions sobre a forma en que a heredanza xenética e o ambente influen na
personalidade
Valora as formas de motivación e automotivación axustadas e coherentes como unha
ferramenta de crecemento persoal
Muestra actitudes de esforzo, perseverancia e responsabilidade no aprendizaxe e na
realización de tarefas e traballos individuais e/ou grupais
Mostra autonomía e perseverancia ante a toma de decisions e a proposta de metas e
obxetivos
Explica principios éticos persoais e formas de conducta que rixen a sua vida cotia
Expresa causas e consecuencias de non respetar as liberdades das demáis persoas
Expresa hipóteses e valoracions a partir de casos dados ou supostos sobre a toma de
decisions que resultan complexas e a liberdade do individuo e sobre as consecuencias
sociais de estas actuacions
Analiza sucesos da historia e actuais explicando o papel que xugaron en eles a
liberdade, a toma de decisions e a actuación das persoas implicadas.
Mostra actitudes de empatía, respecto, cooperación, escoita activa e interése cara a
todalas persoas sen excepción durante as interaccions dentro e fora da aula
Expon opinions en torno a influencia do alcohol e as drogas sobre a personalidade
das persoas.
Relaciona o concepto de liberdade e o de responsabilidade de forma razoada.
Aporta opinions e valoracions en torno a cómo as experiencias condicionan a vida e
a conduta dunha persoa en diversas dimensions e ámbitos.
Busca en Internet información sobre persoas destacadas pola forza de vontade e
analiza os factores que contribueron a consecución do seus obxetivos.
Expresa e muestra, por iniciativa propia, actitudes de respecto, solidaridade,
honestidade, e autonomía
Relaciona textos coas suas experiencias persoaiss describindo as emocions e os
sentimentos con sinceridade e empatía, e esforzándose por facerse entender
Explica e valora que algunhas persoas ten menos opcions sociais debido as
dificultades físicas, psíquicas ou de cualquiera outro tipo. Expon que a sociedade
debe aportar solucions a estas persoas e respectar e defender os seus derechos
aceptando as diferenzas individuais.
Reflexiona sobre a toma de decisions en situacions de conflicto reais vividas por
outras persoas e imaxina as suas propias eleccions
Aporta reflexions sobre as relacions de interdependencia entre os seres vivos e
describe os sentimentos que xeneranse en ditas relacions.
Fai hipóteses sobre as consecuencias que ten a ausencia de emocions e valores.
Valora e destaca a importancia de combatir as actitudes intolerantes,
discriminatorias, xenófobas, homófobas
Busca, selecciona, organiza e expon información sobre a situación, a condición e o permiso
das persoas refugiadas.Debate de forma reflexiva e crítica sobre elo
Localiza, selecciona, organiza e expon información sobre institucions, organizacions, ou
colectivos que traballan por defender os dereitos humanos, a favor da integración e en
contra da discriminación de calqueira xeito.
Valora de maneira crítica a influencia das redes sociais na perpetuación de estereotipos de
beleza e a discriminación por motivos sexuais, físicos ou estéticos.
Identifica e describe características dun gobernante con volntade política democrática: a
coherencia, a honestidade e a responsabilidade
Valora a importancia da vontade política para combatir as desigualdades nos países
democráticos.
Elabora un código de comportamento para os líderes políticos en campaña
Valora a importancia, necesidade e influencia da participación activa dos ciudadans na
toma de decisions dos procesos democráticos.
Explica os impuestos como aportacions económicas que os ciudadans fan o Estado e as
institucions para organizar a vida social.
Explica e valora a influencia dos medios de comunicación e as redes sociais nas decisions
Participa en grupo investigando sobre cadenas de televisión, características, oferta,
intereses.
Muestra actitudes de coiidado e respecto cara o medio ambiente
CONTIDOS MíNIMOS
Tema 1.
Valores e democracia
-A democracia: significado, orixe, características, presente e futuro
-Os valores da democracia
-A convivencia: organización social
-A política e os políticos: responsabilidade, das contas, compromiso
Tema 2
Problemas do mundo actual: cambios
-O noso mundo, características. Necesidade da ética
-Aldea global. Tecnoloxías e ética
-Recursos e retos: utopías
Tema 3
Valores e proxecto de vida
-Toma de decisións. Prioridades e valores
-Propostas diversas e exemplos de felicidade
-Condicións da felicadade. Analises
-Propostas de proxecto de vida. Reflexións.
7.- Valores éticos. 3º ESO
7.1.-OBXETIVOS CURRICULARES
+Asumir responsablemente os deberes, coñecer e exercer os dereitos no respecto os
demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidaridade entre as personas e
grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos a igualdad de trato e
de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comuns dunha sociedade
plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática fundada en valores
+Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta individual e social, asumindo a responsabilidade de difundilos e promovelos plos beneficios que aportan as persoas e a comunidade.
+Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en
equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de
aprendizaje e como medio de crecimento persoal
+Valorar e respectar as diferenzas de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades
entre eles. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e
mulleres, así como cualqueira otra manifestación de violencia contra as mulleres
+Fortalecer as capacidades afectivas dos alumnos en todolos ámbitos da
personalidade e nas relacions cos demáis, así como resolver pacíficamente os
conflictos.
+Consolidar destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con
sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no
campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación
+Coñecer e aceptar o funcionamento do propio cuerpo así como dos outros, respectar
as diferencias, afianzar os hábitos de coidado e saule corporais e incorporar a
educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e
social.
+Coñeocer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a sua diversidade.
Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados ca saude, o consumo, o coidado
dos seres vivos e o medio ambente, contribuindo a sua conservación e mejora.
+ Valorar a importancia da biodiversidade e da diversidade cultural
+ Valorar comportamentos e toma de decisions que priorizan o ben común e a garantía dos
dereitos humanos prioritarios a os intereses privados ou personais
7.2.-CONTIDOS
1.- A REFLEXIÓN ÉTICA E O SER HUMANO
-Características do ser humano. Singularidades
-Liberdade e responsabilidade. Toma de decisións
-Dereitos e deberes
2.-A vida en común e a ética
-Importancia da convivencia.
-Vida emocional e ética
-A convivencia democrática.
-DHDH. Contidos. Importancia
3.-OS VALORES ÉTICOS E A SUA RELACIÓN CA CIENCIA E A TECNOLOXÍA
Debate sobre la función social de los medios de comunicación, sobre su aportación a la
convivencia y su contribución a mejorar las condiciones de vida. Estereotipos
Diversidade cultural enriquecedora. Interculturalidade.
Prexuizos, discriminación
Reflexión sobre a complexidade da vida cotiá na sociedade actual
Recursos materiais
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais , videos…
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
7.3.-TEMPORALIZACIÓN
1º Trimestre: temas 1
2º Trimestre: temas 2
3º Trimestre: temas 3
7.4.-METODOLOXÍA
+Será fundamentalmente activa.
+Prestarase especial importancia a convivencia, discurso razoado, expresión de
opinións.
+Realizaranse periodicamente actividades encamiñadas a mellorar a expresión oral:
lecturas en voz alta, exposicións...
+Faránse visitas á biblioteca para que o alumno entre en contacto con ela e saiba
utilizar o servizo de préstamo.
+Como a asignatura de 3º curso consta soamente de 1 hora lectiva semanal, tratarase de
facer tarefas participativas, de supervisión e de suxestións cara a semán siguinte.
-Explicacións do profesor
+Traballos en grupo sobre algunha cuestión dos temas desenvolvidos na clase
+Búsquea de información en Internet sobre problemas, inxustizas, conflitos e outras
cuestións para expoñer e debater e relacionados con algún dos temas
-Completar con certas lecturas de artigos e textos para coñecer mellor a nosa propia
cultura e os problemas que nos atopamos o noso redor.
Traballar especialmente algunhas das actividades propostas no libro de texto que
incidan directamente no temario de contidos.
Incidir directamente en realizar tarefas partindo da lectura da prensa e artigos de prensa
seleccionados e traballados desde xeito:
-abicar o artigo
-ler o artigo da prensa
-interpretar e comprender a información
-relacionar o artigo con outros elementos e realidades
-valorar o artigo
-ir mais aló do artigo (investigar e crear)
7.5.-MATERIAIS E RECURSOS
Recursos didácticos de carácter xeral:
Libro de texto: “Valores éticos” Ed. Santillana
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais , videos…
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
7.6.-AVALIACION
Criterios de avaliación
-Describir en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela con valores e virtudes éticas, mediante o esforzo e a vontade persoal.
-Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas,
describindo as características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os iguais
e o resto da comunidade, co fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para seguir
crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do desenvolvemento da sua autonomía persoal
e do control da sua conducta.
-Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na construcción
da personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o autocoñecemento para
recoñecer o seu interior, co fin de mellorar habilidades emocionais.
-Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a
personalidade alguns valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis xusta
e enriquecedora.
-.Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas
características, clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e
importancia.
-Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no
crecemento moral da persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
-Justificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas
relacions interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias.
-Destacar o significado e importancia da natureza moral do ser humano, analizando as
etapas de desenvolvimento tomando conciencia da necesidade que ten de normas
éticas, libres e racionalmente asumidas, como guía do seu comportamiento.
-Coñecer os fundamentos da natureza social do ser humano e a relación dialéctica
existente entre este e a sociedade, estimando a importancia dunha vida social dirixida
polos valores éticos.
Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar
o papel que a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a
capacidade de autodeterminación.
Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta
individual e social, asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos beneficios
que aportan as persoas e a comunidade.
Recoñecer a necesidade da participación activa dos ciudadans na vida política dos concellos,
autonomías e Estado.
Evaluar críticamente, a magnitude dos problemas que afronta a aplicación da DUDH, na
actualidade, apreciando a labor que realizan institucions e ONGs que traballan pola defensa
dos dereitos humanos.
Recoñecer a importancia que ten a dimensión moral da ciencia e a tecnoloxía, así como la
necesidade de establecer límites éticos e jurídicos co fin de orientar a sua actividade
conforme os valores defendidos pola DUDH.
Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, destacando as suas
características e a relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de poderes”.
Comprender a importancia da diversidade cultural, social, de xénero, relixiosa… e ó papel tan
relevante que ten na nosa sociedade que debe pormover valores acordes a iso.
Estándares de aprendizaxe avaliables
Identifica características e propiedades fundamentais que diferencian as personas
das máquinas.
Escribe un currículo personal e unha carta de presentación a partir das pautas
dadas
Explica qué significa conciencia e ser conscientes. Relaciona a conciencia cas
experiencias, a memoria o crecemento moral das persoas.
Expresa reflexions sobre as causas que levan a unha persona a mentir sobre apropia identidade. As relaciona ca confianza e a forma en que as persoas percibense a se mesmas.
Expon reflexions sobre a forma en que a heredanza xenética e o ambente influen
na personalidade
Valora as formas de motivación e automotivación axustadas e coherentes como
unha ferramenta de crecemento persoal
Muestra actitudes de esforzo, perseverancia e responsabilidade no aprendizaxe e
na realización de tarefas e traballos individuais e/ou grupais
Mostra autonomía e perseverancia ante a toma de decisions e a proposta de metas
e obxetivos
Explica principios éticos persoais e formas de conducta que rixen a sua vida cotia
Expresa causas e consecuencias de non respetar as liberdades das demáis
persoas
Expresa hipóteses e valoracions a partir de casos dados ou supostos sobre a toma
de decisions que resultan complexas e a liberdade do individuo e sobre as
consecuencias sociais de estas actuacions
Analiza sucesos da historia e actuais explicando o papel que xugaron en eles a
liberdade, a toma de decisions e a actuación das persoas implicadas.
Mostra actitudes de empatía, respecto, cooperación, escoita activa e interése cara a
todalas persoas sen excepción durante as interaccions dentro e fora da aula
Expon opinions en torno a influencia do alcohol e as drogas sobre a personalidade
das persoas.
Relaciona o concepto de liberdade e o de responsabilidade de forma razoada.
Aporta opinions e valoracions en torno a cómo as experiencias condicionan a vida e
a conduta dunha persoa en diversas dimensions e ámbitos.
Busca en Internet información sobre persoas destacadas pola forza de vontade e
analiza os factores que contribueron a consecución do seus obxetivos.
Expresa e muestra, por iniciativa propia, actitudes de respecto, solidaridade,
honestidade, e autonomía
Relaciona textos co a suas experiencias persoaiss describindo as emocions e os
sentimentos con sinceridade e empatía, e esforzándose por facerse entender
Explica e valora que algunhas persoas ten menos opcions sociais debido as
dificultades físicas, psíquicas ou de cualquiera outro tipo. Expon que a sociedade
debe aportar solucions a estas persoas e respectar e defender os seus derechos
aceptando as diferenzas individuais.
Reflexiona sobre a toma de decisions en situacions de conflicto reais vividas por
outras persoas e imaxina as suas propias eleccions
Aporta reflexions sobre as relacions de interdependencia entre os seres vivos e
describe os sentimentos que xeneranse en ditas relacions.
Fai hipóteses sobre as consecuencias que ten a ausencia de emocions e valores.
Valora e destaca a importancia de combatir as actitudes intolerantes, discriminatorias, xenófobas, homófobas
Busca, selecciona, organiza e expon información sobre a situación, a condición e o permiso das persoas refugiadas.Debate de forma reflexiva e crítica sobre elo
Localiza, selecciona, organiza e expon información sobre institucions, organizacions, ou colectivos que traballan por defender os dereitos humanos, a favor da integración e en contra da discriminación de calqueira xeito.
. Valora de maneira crítica a influencia das redes sociais na perpetuación de estereotipos de beleza e a discriminación por motivos sexuais, físicos ou estéticos.
Identifica e describe características dun gobernante con volntade política democrática: a coherencia, a honestidade e a responsabilidade
Valora a importancia da vontade política para combatir as desigualdades nos países democráticos.
Elabora un código de comportamento para os líderes políticos en campaña
Valora a importancia, necesidade e influencia da participación activa dos ciudadans na toma de decisions dos procesos democráticos.
Explica os impuestos como aportacions económicas que os ciudadans fan o Estado e as institucions para organizar a vida social.
Explica e valora a influencia dos medios de comunicación e as redes sociais nas decisions
Participa en grupo investigando sobre cadenas de televisión, características, oferta, intereses.
Muestra actitudes de coiidado e respecto cara o medio ambente
Nas avaliacións terase en conta (Criterios de calificación):
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (60% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º A libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (20%)
3º O comportamento nas clases (20% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o alumno
terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio dunha
proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca materia
7.7.-Medidas de atención a diversidade
O principios que conducirán a actuación serán:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola sírvanlles
para mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no canto de
elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para as
actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula, medios
audiovisuais...
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do IES para atender individualmente aos nenos,
entendendo que o profesorado de apoio é responsable dos alumnos con necesidades
especiais, e do seu desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de relacións
socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o eixo de
traballo educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade. Estas
interaccións son imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal,
socialización, autogoberno da propia conduta e sentido da responsabilidade, manifestada no
establecemento de compromisos e o seu cumprimento e na integración social activa e
responsable.
As actividades que fan referencia a estes principios son:
-Ofrecer oportunidades aos alumnos nas que obteñan: actividades adaptadas e disposición do
profesor en recreos en coordinación co titor e departamento de Orientación.
- Garantir o desenvolvemento de competencias e habilidades sociais basicas, creando un
ambiente adecuado que facilite a manifestación espontánea de desexos, sentimentos,
condutas e que actúe como desinhibidor, rompendo temores e bloqueos. Promovendo a sua
participación activa nas clases con actividades das que poda dar conto públicamente
- Estimular o crecemento persoal de cada individuo no grupo potenciando a dimensión socio-
afectiva e a integración grupal. Actividades en grupo que lle fagan subir autoestima e lle fagan
sentir parte de un grupo
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial,
valorando a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns. Por
medio da valoración positiva das tarefas que realice
- Fomentar o achegamento e a interacción coas familias para dar respostas conxuntas ás
necesidades do alumnado. En relación fluida do titor, o departamento de Orientación e os
pais.
Contidos mínimos
1.- A REFLEXIÓN ÉTICA E O SER HUMANO
-Características do ser humano. Singularidades
-Liberdade e responsabilidade. Toma de decisións
-Dereitos e deberes
2.-A vida en común e a ética
-Importancia da convivencia.
-Vida emocional e ética
-A convivencia democrática.
-DHDH. Contidos. Importancia
3.-OS VALORES ÉTICOS E A SUA RELACIÓN CA CIENCIA E A TECNOLOXÍA
Debate sobre la función social de los medios de comunicación, sobre su aportación a la
convivencia y su contribución a mejorar las condiciones de vida.
Consecuencias y daños para el medio ambiente derivados de la aplicación, uso y consumo irresponsable de los recursos científicos y tecnológicos.
Actitudes de cuidado y respeto hacia el medio ambiente.
Diversidade cultural enriquecedora. Interculturalidade.
Prexuizos, discriminación
8.-Valores éticos. 2º ESO
8.1.-OBXETIVOS
1. Coñecer e aceptar a propia identidade, as características e experiencias
persoais, respectar as diferenzas cos outros (idade, sexo,
características físicas, personalidade, etc.) e desenvolver a autoestima.
2. Desenvolver a afectividade en tódolos ámbitos da personalidade e en
as relacións cos outros, así como unha actitude contraria à
violencia, os estereotipos e prexuízos.
3. Actuar con autonomía na vida cotiá nas relacións de grupo.
Interiorizar criterios éticos, progresar en habilidades emocionais,
comunicativas e sociais. Coñecer e apreciar os valores e normas de
convivencia e aprender a obrar de acordo con elas.
4. Participar en actividades de grupo cun comportamento construtivo,
responsable e solidario e valorar as apartacións propias e alleas.
5. Contribuír á participación activa nos grupos de referencia (escola,
familia, entorno próximo), con actitudes xenerosas, tolerantes e
solidarias.
6. Recoñecer a diversidade como enriquecedora da convivencia, mostrar
respecto polas costumes e modos de vida de poboacións distintas á
propia. Incorporar os nenos-as estranxeiros no novo entorno
sociocultural.
7. Coñecer e valorar os dereitos recoñecidos nas declaracións
internacionais e na Constitución española como rexime democrático
8. Coñecer os mecanismos de funcionamento das sociedades
democráticas, o papel das administracións na garantía dos
servizos públicos e a obriga dos cidadáns de contribuír ó
mantemento e cumprir as obrigas cívicas.
9. Identificar e rexeitar as situacións de inxustiza e de discriminación.
Sensibilidade sobre as necesidades das persoas e grupos máis
desfavorecidos. Desenvolver comportamentos solidarios.
10.Valorar e coidar o medio ambiente e o entorno.
8.2.-CONTIDOS.
1.-Coñecemento e respecto de nos mesmos
-Valores e coidado do propio corpo e mente.
-A imaxe persoal e os medios de comunicación
-Influxo das redes sociais nas persoas e grupos
-A publicidade: funcionamento e valores
-Liberdade e responsabilidade
2.- Dereito a intimidade
-As redes sociais e os mass media. Intimidade
-Limites das vidas ao descuberto. Casos
-Medidas de autoproteción e control.
3.-Vida por vivir e valiosa
-A toma de decisión sobre nos e a responsabilidade sobre os actos
-Vida en común e felicidade persoal
-Propostas e exemplos de vida valiosa
-Por un mundo mais xusto e mellor feito entre todos
Recursos materiais
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais , videos…
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
8.3.-METODOLOXÍA didáctica
-Explicacións do profesor
-Traballos en grupo sobre algunha cuestión dos temas desenvolvidos na clase
-Búsquea de información en Internet sobre cuestións para expoñer e debater e
relacionados con algún dos temas
-Ver vídeos sobre: cambio climático, a pobreza, a explotación, a discriminación... para
pensar escribir e debater
-Completar con certas lecturas de artigos e textos para coñecer mellor a nosa propia
cultura e os problemas que nos atopamos o noso redor.
Traballar especialmente algunhas das actividades propostas no libro de texto que
incidan directamente no temario de contidos.
Incidir directamente en realizar tarefas partindo da lectura da prensa e artigos de prensa
seleccionados e traballados desde xeito:
-buscar ó artigo
-ler o artigo da prensa
-interpretar e comprender a información
-relacionar o artigo con outros elementos e realidades
-reflexionar en común sobre o artigo
Comentarios de texto, onde se pida os alumnos-as:
*saber suliñar-destacar o importante do texto
*facer un resumo coas ideas principais do texto
*poñer un título o texto, de que trata o texto?
*comentar axeitadamente as ideas principais do texto tendo presente o tratado en
clase e todo aquilo que nos sabemos sobre o tema
*facer unha boa redacción do expresado por escrito (caligrafía e ortografía)
Os principios fundamentais que teremos en conta para realizar as actividades nas aulas
serán:
-participación
-colaboración en grupo
-orden e rigor
-motivación dos alumnos-as
-aprendizaxe significativo
8.3.-TEMPORALIZACIÓN
1ª avaliación
Temas/Contidos 1
2ª avaliación
Temas/Contidos 2
3ª avaliación
Temas/Contidos 3
8.4.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CALIFICACIÓN. Nas avaliacións terase
en conta:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos
temas/contidos por medio (50% da nota) dunha proba escrita por avaliación que
constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2ºA libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (25%)
3º O comportamento nas clases (25% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o
alumno terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio
dunha proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca
materia
Instrumentos de avaliación
asistencia a clase, comportamento e participación
probas de comentario de texto
test de cuestións de elección múltiple
cuestións para desenvolver con brevidade (tipo ensaio)
traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor
actividades dos temas para facer en clase e na casa
8.5.- Competencias básicas
-Le e comprende textos simples, sabendo suliñar o destacado, poñer un título o texto e
comentar as ideas destacadas
-Ten a libreta limpa e ordeada, caligrafía lexible e coas actividades feitas.
-Sabe enumerar as caracteristicas singulares do ser humano
-Xustifica a necesidade do ser humano de vivir en sociedade e as consecuencias de no
facelo
-Comprende que as relacións sociais as veces son conflictivas e que é necesario o
diálogo para chegar a acordos e facer posible unha convivencia amable
-Entende que ser cidadán supón dereitos e obrigas
-Conscente da importancia que ten os próximos e como debemos empatizar e compartir.
-Sabe e explica que hai colectivos especialmente discriminados que requeren especial
atención social
-É conscente do problema do maltrato as mulleres e aporta algunhas solucións
-Sabe que un estado democrático e de dereito e os diferenza de outros
-Valora a importancia do medio natural e realiza xuizos razoados en esa liña
-Coñece o funcionamento básico do sistema capitalista e as repercusións que ten
-Concretiza en que consiste a globalización e pon exemplos
-Enumera algúns dos problemas principais na actualidade, causas e posibles solucións
-Estimar a importancia do coidade persoal e non caer en modas e estereotipos sociais
publicitados
-Coñecer como funciona a publicidade, efectos e xeito de superar o influxo excesivo
-Reflexionar sobre hábitos de vida saudables individuais e sociais
-Comprender a importancia da intimidade respectada e os perigos das redes sociais
8.6.-Medidas de atención a diversidade
O principios que conducirán a actuación serán:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola sírvanlles para
mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no canto de
elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para as
actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula, medios
audiovisuais...
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do IES para atender individualmente aos nenos,
entendendo que o profesorado de apoio é responsable dos alumnos con necesidades especiais, e
do seu desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de relacións
socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o eixo de traballo
educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade. Estas interaccións son
imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal, socialización, autogoberno da
propia conduta e sentido da responsabilidade, manifestada no establecemento de compromisos e
o seu cumprimento e na integración social activa e responsable.
As actividades que fan referencia a estes principios son:
-Ofrecer oportunidades aos alumnos nas que obteñan: actividades adaptadas e disposición do
profesor en recreos en coordinación co titor e departamento de Orientación.
- Garantir o desenvolvemento de competencias e habilidades sociais basicas, creando un
ambiente adecuado que facilite a manifestación espontánea de desexos, sentimentos, condutas e
que actúe como desinhibidor, rompendo temores e bloqueos. Promovendo a sua participación
activa nas clases con actividades das que poda dar conto públicamente
- Estimular o crecemento persoal de cada individuo no grupo potenciando a dimensión socio-
afectiva e a integración grupal. Actividades en grupo que lle fagan subir autoestima e lle fagan
sentir parte de un grupo
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial, valorando
a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns. Por medio da
valoración positiva das tarefas que realice
- Fomentar o achegamento e a interacción coas familias para dar respostas conxuntas ás
necesidades do alumnado. En relación fluida do titor, o departamento de Orientación e os pais.
8.7.-Contidos mínimos. Valores éticos. 2º ESO
1.-Coñecemento e respecto de nos mesmos
-Valores e coidado do propio corpo e mente.
-A imaxe persoal e os medios de comunicación
-Influxo das redes sociais nas persoas e grupos
-A publicidade: funcionamento e valores
-Liberdade e responsabilidade
2.- Dereito a intimidade
-As redes sociais e os mass media. Intimidade
-Limites das vidas ao descuberto. Casos
-Medidas de autoproteción e control.
3.-Vida por vivir e valiosa
-A toma de decisión sobre nos e a responsabilidade sobre os actos
-Vida en común e felicidade persoal
-Propostas e exemplos de vida valiosa
-Por un mundo mais xusto e mellor feito entre todos
9.- VALORES ÉTICOS. 1º ESO
9.1.-OBXETIVOS CURRICULARES
+Asumir responsablemente os deberes, coñecer e exercer os dereitos no respecto os demais,
practicar a tolerancia, a cooperación e a solidaridade entre as personas e grupos, exercitarse
no diálogo afianzando os dereitos humanos a igualdad de trato e de oportunidades entre
mulleres e homes, como valores comuns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio
da cidadanía democrática fundada en valores
+Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta individual e
social, asumindo a responsabilidade de difundilos e promovelos plos beneficios que aportan as
persoas e a comunidade.
+Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en equipo como
condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaje e como medio
de crecimento persoal
+Valorar e respectar as diferenzas de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre
eles. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como
cualqueira otra manifestación de violencia contra as mulleres
+Fortalecer as capacidades afectivas dos alumnos en todolos ámbitos da personalidade e nas
relacions cos demáis, así como resolver pacíficamente os conflictos.
+Consolidar destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido
crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das
tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación
+Reconecer a importancia que ten o uso da razón a liberdade no ser humano para determinar “cómo
quere ser”, seleccionando e priorizando os valores éticos que desexa incorporar a sua personalidade
+Estimar a importancia do crecemento da inteligencia emocional e a sua influencia na construcción da
personalidade e a sua carácter moral, sendo capaz de utilizar a introspección para recoñecer emocions
e sentimientos no seu interior, co a finalidade de mellorar as habilidades emocionais.
+Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no desenvolvemento moral
da persoa, mediante o análisie do papel que xogan os axentes sociais
+Distinguir, na persona, os ámbitos da vida privada e da vida pública, a primera regulada pola
Ética y a segunda polo Dereito, co fin de identificar os límites da liberdade persoal e social.
+Promover o respecto os demais e a participación activa na sociedade
9.2.- CONTIDOS
1. A DIGNIDADE DA PERSOA
-Valores e ética
-A construción da propia identidade.
-O valor e importancia da voluntade
-Coñecerse para superarse. Exemplos
2. A COMPRENSIÓN, O RESPETO E A IGUALDADE NAS RELACIONS INTERPERSONAIS
A natureza social do ser humano.
Empatía: xeito de comprender outros puntos de vista e a xente diferente.
A tolerancia e o respecto os demais
3. Equilibrio e autocontrol
Os nosos heroés. Exemplos e análises
O valor da liberdade igualdade, solidaridade e ecolóxica
Os valores e as normas éticas como guía de conduta.
Hábitos saudables
9.3.-TEMPORALIZACION
1º Trimestre: tema 1
2º Trimestre: tema 2
3º Trimestre: tema 3
9.4.-METODOLOXÍA
+Será fundamentalmente activa.
+Prestarase especial importancia a convivencia, discurso razoado, expresión de
opinións.
+Realizaranse periodicamente actividades encamiñadas a mellorar a expresión oral:
lecturas en voz alta, exposicións...
+Faránse visitas á biblioteca para que o alumno entre en contacto con ela e saiba
utilizar o servizo de préstamo.
+Como a asignatura de 1º curso consta soamente de 1 hora lectiva semanal, tratarase de
facer tarefas participativas, de supervisión e de suxestións cara a semán siguinte.
-Explicacións do profesor
+Traballos en grupo sobre algunha cuestión dos temas desenvolvidos na clase
+Búsquea de información en Internet sobre problemas, inxustizas, conflitos e outras
cuestións para expoñer e debater e relacionados con algún dos temas
+Ver vídeos, películas, sobre tema relacionados diretamente co temario para pensar e
debater
-Completar con certas lecturas de artigos e textos para coñecer mellor a nosa propia
cultura e os problemas que nos atopamos o noso redor.
Traballar especialmente algunhas das actividades propostas no libro de texto que
incidan directamente no temario de contidos.
Incidir directamente en realizar tarefas partindo da lectura da prensa e artigos de prensa
seleccionados e traballados desde xeito:
-abicar o artigo
-ler o artigo da prensa
-interpretar e comprender a información
-relacionar o artigo con outros elementos e realidades
-valorar o artigo
-ir mais aló do artigo (investigar e crear)
9.5.-MATERIAIS E RECURSOS
Recursos didácticos de carácter xeral:
Libro de texto: “Valores éticos” Ed. Santillana
Toma de apuntes na libreta.
Realización de resumes, esquemas, actividades...
Traballo con textos
Fotocopias
Lecturas complementarias
Prensa
Revistas
Películas
Documentais
Visita a exposicións
Uso de internet
Uso da biblioteca do centro
Uso de medios da biblioteca municipal
Charlas, actividades complementarias.
9.6.-AVALIACION
1-Criterios de avaliación
+Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas, describindo as
características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os iguais e o resto da comunidade, co
fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para seguir crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do
desenvolvemento da sua autonomía persoal e do control da sua conducta.
+Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na construcción da
personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o autocoñecemento para recoñecer o seu
interior, co fin de mellorar habilidades emocionais.
+Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a personalidade alguns
valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis xusta e enriquecedora.
+Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, , destacando as suas características e a
relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de poderes”.
+Describir de xeito simple en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela
con valores e virtudes éticas, mediante o esfuerzo e a vontade persoal.
+Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas características,
clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e importancia.
+Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no crecemento moral da
persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
+Justificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas relacions
interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias
+Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar o papel que
a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a capacidade de autodeterminación.
+Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta individual e social,
asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos beneficios que aportan as persoas e a
comunidade.
2-Estándares de aprendizaxe avaliables
-Describe as características principales da persoa: sustancia independente, racional e libre
-Coñece información, de fontes diversas, acerca dos grupos de adolescentes, características e a influencia que
exercen sobre membros de iguais na determinación da su conducta, realizando un resumo coa información
obtida
-Realiza unha listaxe de aqueles valores éticos que estima como desexables para integralos na sua
personalidade, explicando as razons da sua elección.
-Utiliza a introspección como xeito para recoñecer as suas propias emocions, sentimentos e estados de
ánimo, co fin de ter un maior autocontrol deles e ser capaz de automotivarse, convirtindose no dono da sua
propia conducta
-Diseña un proxecto de vida persoal conforme o modelo de persoa que quere ser e os valores éticos que
desexa adquirir, facendo que a sua propia vida teña un sentido
.-Exemplifica, en colaboración grupal, a influencia que ten na configuración da personalidade humana os
valores morais inculcados polos axentes sociais, entre eles: familia, escola, amigos , medios de comunicación
masiva, elaborando un esquema e conclusions, utilizando soportes informáticos.
-Amosa, nas relacions interpersonais, unha actitude de respecto hacia os dereitos que todo ser humano ten a
sentir, pensar e actuar de forma diferente, a equivocarse, a disfrutar do tempo de lecer, a ter unha vida
privada, a tomar a suas propias decisiones, etc.,
-Emprega, en diálogos curtos reais ou inventados, habilidades sociais, como: a empatía, a escoita activa, la
interrogación asertiva…
-Destaca algunhas das consecuencias negativas que, a nivel individual e comunitario, ten a ausencia de
valores e normas éticas, como: egoísmo, corrupción, mentira, abuso de poder, intolerancia, insolidaridade,
violación dos dereitos humanos, etc.
-Explica en qué consisten as emocions e os sentimentos e cómo relacionanse ca vida moral.
-Discierne e expresa, en pequenos grupos, acerca da influencia mutua que establecese entre o
individuos e sociedade
-Explica qué son os valores, principales características e aprecia a sua importancia na vida
individual e colectiva das persoas e na sociedade
-Busca e selecciona información, acerca da existencia de diferentes clases de valores, tales como:
relixiosos, afectivos, intelectuais, vitais, etc.
-Explica por qué o ser humano è social por natureza e valora as consecuencias que ten este feito na
sua vida persoal e moral
-Destaca o deber moral e cívico que toda persoa ten de prestar auxilio e socorro a todo aquél que
teña a sua vida, liberdade e seguridade estén en perigo de forma inminente, colaborando na medida
da suas posibilidades, a prestar primeiros auxilios, en casos de emerxencia.
-Elabora unha listaxe con alguns valores éticos que deben estar presentes nas relacions entre o
individuo e a sociedade, tales como: responsabilidade, compromiso, tolerancia, pacifismo, lealtade,
solidaridade, prudencia, respecto mutuo e justicia, entre outros
-Emprende, utilizando iniciativa persoal e a colaboración en grupo, a organización e realización
dunha campaña no IES, co fin de promover o recoñecemento dos valores éticos como elementos
fundamentais de pleno desenvolvemento persoal e social.
-Describe o proceso de socialización e valora a sua importancia na interiorización individual dos
valores e normas morais que rixen a conducta da sociedade na que vive
3.-Criterios de calificación:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (50% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos, onde o
alumno mostre comprensión suficiente do texto (ideas fundamentais), sepa poñer título
axeitado e comente algunha das ideas básicas do texto
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º A libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (25%). Control periódico ou aleatorio.
3º O comportamento nas clases (25% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o alumno
terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos mínimos correspondentes por medio
dunha proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca materia
Instrumentos de avaliación
a) asistencia a clase, comportamento e participación b) probas de comentario de texto c) test de cuestións de elección múltiple d) cuestións para desenvolver con brevidade (tipo ensaio) e) traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor f) actividades dos temas para facer en clase e casa
1.7.-Medidas de atención a diversidade
O principios que guiaran a actuación serán:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola sírvanlles
para mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no canto de
elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para as
actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula, medios
audiovisuais...
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do IES para atender individualmente aos nenos,
entendendo que o profesorado de apoio é responsable dos alumnos con necesidades
especiais, e do seu desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de relacións
socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o eixo de
traballo educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade. Estas
interaccións son imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal,
socialización, autogoberno da propia conduta e sentido da responsabilidade, manifestada no
establecemento de compromisos e o seu cumprimento e na integración social activa e
responsable.
As actividades que fan referencia a estes principios son:
-Ofrecer oportunidades aos alumnos nas que obteñan: actividades adaptadas e disposición do
profesor en recreos en coordinación co titor e departamento de Orientación.
- Garantir o desenvolvemento de competencias e habilidades sociais basicas, creando un
ambiente adecuado que facilite a manifestación espontánea de desexos, sentimentos,
condutas e que actúe como desinhibidor, rompendo temores e bloqueos. Promovendo a sua
participación activa nas clases con actividades das que poda dar conto públicamente
- Estimular o crecemento persoal de cada individuo no grupo potenciando a dimensión socio-
afectiva e a integración grupal. Actividades en grupo que lle fagan subir autoestima e lle fagan
sentir parte de un grupo
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial,
valorando a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns. Por
medio da valoración positiva das tarefas que realice
- Fomentar o achegamento e a interacción coas familias para dar respostas conxuntas ás
necesidades do alumnado. En relación fluida do titor, o departamento de Orientación e os
pais.
Contidos mínimos. 1º ESO. Valores éticos
1. A DIGNIDADE DA PERSOA
-Valores e ética
-A construción da propia identidade.
-O valor e importancia da voluntade
-Coñecerse para superarse. Exemplos
2. A COMPRENSIÓN, O RESPETO E A IGUALDADE NAS RELACIONS INTERPERSONAIS
A natureza social do ser humano.
Empatía: xeito de comprender outros puntos de vista e a xente diferente.
A tolerancia e o respecto os demais
3. Equilibrio e autocontrol
Os nosos heroés. Exemplos e análises
O valor da liberdade igualdade, solidaridade e ecolóxica
Os valores e as normas éticas como guía de conduta.
Hábitos saudables
9.- O proxecto lector
O proxecto lector (PL)
O fomento da lectura que pretende o PL en canto formación de lectores-as é o
desenvolvemento das actitudes favorables a lectura, que o contacto dos alumnos cos
libros sexa agradable, emotivo, gozoso e podan coller saudables hábitos de lectura tanto
no centro de ensino como fora del e na súa vida adulta.
Para facer posible o desenvolvemento do proxecto lector, facilitarase a os alumnos os
mecanismos necesarios e as ferramentas para que eles mesmos sexan quen de acceder a
información e dende o profesorado dirixila dun xeito creativo, atractivo e rigoroso a
vez.
Para isto o Departamento de Filosofía fará:
1º En cada un dos niveis e materias, porá un libro de lectura obrigada ou varios artigos
sobre complementos-ampliacións de temas tratados na clase, e traballará:
-comprensión
-lectura
-comentarios
-contexto do autor e obra
-selección de párrafos
-referencias a outros autores, libros e temas
-traballo sobre as lecturas en grupo ou individual
2º Lectura da prensa e de revista
3º Lectura de textos e traballo sobre eles na clase e na casa
4º Lectura na clase de pequenos textos de outros libros
5º Invitación a utilizar a biblioteca
Anexo 1. Proxecto Lector.
Información presentada na Biblioteca Escolar do Centro IES de Mos
1.-Lecturas:
2º de Bacharelato, Filosofía II, Manifiesto comunista de Marx ou Que é a Ilustración
de Kant
1º de Bacharelato, Filosofía I, O mundo feliz de Huxley …
ou outro por determinar. Artigos...
4ºESO , Filosofía: Artigos da revista “Filosofía Hoy” e da prensa. “El arte de no
armargarse la vida” e outros por determinar.
4º ESO, Valores éticos: artigos de actualidade relacionados ca temática
3º ESO, Valores éticos: artigos de actualidade relacionados ca temática
2º ESO, Educación para a Cidadanía: noticias, artigos e reportaxes da prensa
1º ESO, Valores éticos: noticias, contos e viñetas
2.- Xeito de traballalas
-Soporte: os propios libros citados, artigos e lecturas complementarias a os textos
citados
-Lugar de desenvolvemento: na aula, en casa e tamén na biblioteca
3.-Horario e frecuencia estipulada
-Determinado por o departamento e segundo criterios da propia dinámica da clase
-Seguindo as directrices do propio plan lector do centro
10.- CRITERIOS DE RECUPERACIÓN DO ALUMNADO COA
MATERIA PENDENTE NO DEPARTAMENTO.
-Acreditasen mediante diversos procedementos que ten adquirido os contidos mínimos
dá materia pendente correspondente.
-Se lles proporán actividades e traballos varios en tempo e forma ou longo do
curso
-Faranse avaliación parciais (2) comentadas cos interesados, dando facilidades
para volver repetir en caso de non acreditar ou requirido axeitadamente
Contidos esixibles: contidos mínimos dá materia correspondente e que aparecen
recollidos nesta programación
Non están previstas horas nin nos horarios dous alumnos-as nin nos horarios dous
profesores do departamento de Filosofía. O que cabe é propoñer un plan de
traballo para os alumnos-as pendentes que só pode ser controlado de xeito
informal (voluntario para os alumnos-as) por parte do departamento
Actividades de avaliación e xeito de recuperación:
Opción A)
-facer as actividades que se propoñan por escrito e entregala nas datas requiridas
-facer dúas probas:
*1ª despois do Nadal (1ª metade do temario)
*2ª antes de Semana Santa (2ª metade do temario)
-en caso de non superar todo ou parte nas probas, poderá acollerse a opción B
con tódolos temas ou a parte non superada
Opción B)
-facer unha única proba en maio de tódolos temas.
Actividades dá opción A (responder por escrito a unha serie de preguntas e
actividades que servirán ó alumno para preparar as probas)
As probas: unha selección dás preguntas entregadas e un texto para comentar
Criterios para superar as materias pendentes. Demostrar o coñecemento dous
aspectos principais dous temas/contidos (contidos mínimos) por medio dunha ou
varias probas escrita, que constarán de:
-cuestións xerais sobre os contidos
-texto con cuestións sobre algún dous aspectos tratados nos contidos (comprensión
do texto e comentar ou tema/s principais que trate, seguindo a liña marcada polo
libro de texto)
-ortografía e caligrafía axeitada (baixada de 1 punto por +de 10 faltas e/ou
caligrafía de difícil lectura)
11.- CRITERIOS PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN E A
PROPIA PRÁCTICA DOCENTE
-Comparación dás calificacións coas notas do resto dás materias
-Número de reclamacións presentadas polos alumnos-as
-Porcentaxe de realización dá programación (en contidos...)
-Conversas periódicas cos titores e vos propios alumnos-as sobre a marcha do curso
-Medir ou grao de satisfacción dous alumnos-as cun pequeno cuestionario ó comezo do
curso e outro ou final de curso: posibles melloras, cambios, ou mellor e ó peor .... e será
tido presente na elaboración dá programación e na práctica docente no curso seguinte.
12.-ATENCIÓN A DIVERSIDADE
Xa matizado por niveis.
A atención á diversidade na nosa materia pode exporse desde varios supostos: dun lado,
os diferentes enfoques que a partir dunha materia, que é común, pódense adoptar ante
alumnos pertencentes a modalidades e opcións diferentes; doutro lado, a súa adaptación
aos intereses, motivacións ou dificultades propias dos distintos alumnos.
Debe atenderse á diversidade de situacións e necesidades dos alumnos. Estas son
incontables e, ata certo punto, impredicibles. Pero pode aventurarse que aqueles
alumnos que cursan o Bacharelato sen uns posteriores intereses académicos demasiado
definidos sentiranse máis cómodos nunha formulación da materia na que o eixo da súa
organización sexa o procedimental, é dicir, a formulación que insista máis no filosofar
que na adquisición dos contidos filosóficos elaborados ao longo da historia. Non caso
dous alumnos-as dá ESO ofrecendo orientación complementaria á dada polo
departamento de Orientación sobre as opcións ou rematar a ESO e ainda sen rematar a
ESO, proporcionando axudas extras vos alumnos-as con dificultades de aprendizaxe en
tempo e forma (horario de recreo, elaboración doutro tipo tarefas e actividades
adaptadas ou nivel de competencias do alumno-a en cuestión, despois de falar e ter un
plan de traballo específico co titor e ou departamento de Orientación.
Para vos alumnos de Bacharelato, son fundamentais o dominio dos procedementos
propiamente filosóficos, aínda que a súa aplicación débase facer ?polo menos nun
primeiro momento? en contidos facilmente reconocibles por eles. O traballo en grupo; a
reflexión sobre materiais doutras disciplinas; o achegamento aos problemas filosóficos a
partir de textos literarios, históricos ou sociolóxicos; o emprego de recursos materiais
variados; etc., serán sempre idóneos.
Medidas de atención a diversidade
As actividades a traballar:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola
sírvanlles para mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no
canto de elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para
as actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula,
medios audiovisuais, informáticos.
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do ies, para atender individualmente aos
nenos, entendendo que o profesorado de apoio é tan responsable dos alumnos, e do seu
desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de
relacións socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o
eixo de traballo educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade.
Estas interaccións son imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal,
socialización, autogoberno da propia conduta e sentido da responsabilidade,
manifestada no establecemento de compromisos e o seu cumprimento e na integración
social ACTIVA, ASUMIDA E RESPONSABLE.
As actividades que fan referencia a este principio son:
-Ofrecer oportunidades aos alumnos nas que obteñan:
ou A autoestima e a aceptación dos demais.
ou O logro dos obxectivos persoais.
ou A posibilidade de que os demais poidan influírlle.
- Garantir o desenvolvemento de competencias e habilidades sociais, creando un
ambiente adecuado que facilite a manifestación espontánea de desexos, sentimentos,
condutas e que actúe como desinhibidor,rompendo temores e bloqueos.
- Estimular o crecemento persoal de cada individuo no grupo potenciando a dimensión
socio-afectiva e a integración grupal.
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial,
valorando a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns.
-Axudar a resolver conflitos afectivos e diminuír ansiedades, irradiando pensamentos
positivos cara aos alumnos e dedicando un tempo exclusivo a cada neno para falar con
el.
-Falar positivamente dos alumnos nos diferentes contextos.
- Mellorar as habilidades de comunicación entre os membros do grupo-clase, tanto no
plano verbal como non verbal, así como os hábitos de escoita activa respecto ao outro.
- Axudar a que os alumnos identifiquen as propias posibilidades e limitacións,
valorándoas de forma adecuada e actuando de acordo con elas.
- Asimilar as normas e valores culturais da propia comunidade (escolar e local)
fomentando a solidariedade.
- Integrar as distintas contornas (social, cultural, familiar) adecuadamente, para
potenciar e enriquecer o desenvolvemento da personalidade.
- Proporcionar unha resposta educativa adecuada e de calidade que permita aos alumnos
alcanzar o maior desenvolvemento persoal e social.
- Fomentar o achegamento e a interacción coas familias para dar respostas conxuntas ás
necesidades do alumnado.
13.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
O departamento de Filosofía ten prevista algunhas actividade complementaria e
extraescolares para os alumnos-as en este curso. Esta a traballar para a preparación de
varias actividades complementarias mais. Ten sido recollidas na programación xeral do
centro: saídas, charlas...
-Asturias, Cantabria,León. 2º bacharelato
-Monastario de Melón. 2º bacharelato
-A vida sana e Psicoloxía.
-Visita a facultade de Psicoloxía, Bacharelato
-Enfermedades mentales. 1º bacharelato
-Roteiro e museo de Pontevedra. 1º bacharelato
-Visita a xuzgados de Vigo 1º bacharelato
-Visita o museo Liste de Vigo. 1º bacharelato
-Charla sobre ONGs. 4º ESO, 3ºESO
-Charlas sobre a política local. 4ºESO
-Saida a Burgos: cidade e museos. 1ºBacharelato
-Charla sobre igualdade de xénero. 4º bacharelato
-Charla de directivos de ASODIFISI 1º e 2º ESO
-Charla sobre o sindicalismo. 4º ESO
E outras que podéndose realizar e merezan a pena.
14.- PROCEDIMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA
AVALIACIÓN INICIAL (na ESO )
-Comprobación de cumprir as indicacións dadas na aula polo profesor, no relativo a:
+material
+comportamento
+tarefas
+participación
-Realización dunha proba escrita: traballar cun texto (adaptado a cada nivel)
contestando algunhas preguntas, que servirá para comprobar:
+ nivel ortográfico e caligráfico
+capacidade expresiva
+capacidade comprensiva
+nivel de crítica e razoamento
15.-EDUCACIÓN EN VALORES E CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE
CONVIVENCIA
Tendo presente que este Departamento ten moi presente os valores e a convivencia
como aspectos básicos e fundamentais das distintas materias impartidas polo
Departamento. Así pode verse na programación de cada unha das materias impartidas
onde aparecen reiteradamente estes temas: valores e convivencia, especialmente na
ESO. Sendo moi conscentes de papel destacado que o Departamento de Filosofía debe
xogar neste ámbito. Así queda reflectido en obxectivos, entre outros como:
-Estimular as relacións de axuda e cooperación para desenvolver a conduta prosocial,
valorando a importancia do esforzo persoal e colectivo para lograr obxectivos comúns
- Asimilar as normas e valores culturais da propia comunidade (escolar e local)
fomentando a solidariedade
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para
as actitudes positivas que se queren desenvolver
-Recoñecer, aceptar e usar convencións e normas sociais de convivencia
-Recoñecer como referente ético común os valores universais e os dereitos de deberes
contidos na Declaración Universal dos Dereitos Humanos, na Constitución e no
Estatuto autonómico
-Coñecer os fundamentos e os modos de organización dos Estados e más das
organizacións democráticas
-Análise dos principais proxectos éticos contemporáneos e debate sobre os medios para
a súa viabilidade e progreso
- Desenvolver actitudes tolerantes en relación coa diversidade de valores e crenzas
propia das sociedades pluralistas
-Interiorizar os valores de respecto, cooperación, solidariedade, xustiza, non-violencia,
compromiso e participación
-Facer e participar en actividades que promovan os valores de tolerancia, igualdade,
cooperación, coidado do medio, pacíficas e de participación
16.- CONTIDOS MÍNIMOS. Departamento de Filosofía
2º BACHARELATO, Hª da Filosofía
FILOSOFÍA GREGA:
0. Orixen da filosofía: mito-logos, presocráticos, sofistas principais e
Sócrates
Platón: contexto
-A Teoría das Ideas como síntese da tradición filosófica grega.
-Realidade e coñecemento desde a Teoría das ideas.
-Home e sociedade desde a Teoría das Ideas.
Aristóteles: contexto
-Un novo enfoque filosófico fronte ó platonismo.
-Teoría hilemórfica, potencia-acto, causalidade e teleoloxía na explicación
da realidade.
-A ética e a análise das formas de goberno.
-Transición helenística
FILOSOFÍA MEDIEVAL :
Xtmo e Filosofía: Agustín de Hipona
Tomé de Aquino
- A filosofía cristiá e medieval. Autores principais
- A escolástica. Filosofía árabe e musulmana
- Aportacións de Tomé de Aquino
- O Nominalismo
FILOSOFÍA MODERNA:
Deste bloque temático desenvolveremos preferentemente Descartes e, só se
fose posible durante a segunda avaliación, e sempre que o nivel adquirido polo
alumnado fose o necesario para comprender a complexidade do segundo autor,
dariamos tamén a Kant.
Aparición do renacemento e a ciencia moderna: autores
Racionalismo/Empirismo
R. Descartes:
-O problema do método.
-Razón e realidade.
-O dualismo antropolóxico e as súas consecuencias.
J. Locke, liberalismo
-contexto
-antecedentes
-principios e consecuencias
-importancia e influencia
D. Hume: - Crítica dos conceptos de sustancia e causa
- O Fenomenismo
I. Kant: contexto
-Kant e a Ilustración.
-O criticismo kantiano como síntese superadora do racionalismo e do
empirismo.
-O formalismo moral.
FILOSOFÍA CONTEMPORÁNEA:
Debido á previsible brevidade da terceira avaliación, centrarémonos
preferentemente en Marx e Nietzsche.
K. Marx: contexto
-O materialismo histórico.
-A alienación humana
F. Nietzsche: contexto
-A crítica dos valores fundamentais.
-O nihilismo.
-O superhome e a vontade de poder.
-Racio-vitalismo de Ortega
Novas tendencias na filosofía. Postmodernidade.
4.5.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN e calificación
Farase unha proba, como mínimo, con carácter global en cada avaliación. E
un exame final de recuperación e a posibilidade de subir nota. Esta constará de
preguntas teóricas e dun comentario de texto (semellante ó exame da proba de
selectividade). Haberá tamén outro exame de recuperación final e a posibilidade
de subir a nota mediante traballos sobre os libros indicados polo profesor/a ou no
exame último de final de curso.
No proceso de avaliación, que xirará fundamentalmente en torno as
probas que se farán, tanto escritas como orais, e ó traballo na aula, tratarase de
avaliar a capacidade de comprensión do significado dos textos filosóficos
valorando a precisión conceptual e a explicación dos problemas plantexados. Así
mesmo se valorará a capacidade de utilizar, na interpretación dos textos, a
información recibida dun xeito persoal pero sen esquecer a precisión e a calidade
argumentativa. Prestarase especial atención á identificación dos supostos presentes
nos textos e á explicación do fío argumentativo que desenvolve o autor.
Polo que atinxe o coñecemento das distintas teorías que se estudarán, se valorará
a capacidade de situar cronoloxicamente as mesmas interrelacionándoas e sinalando
similitudes e diferenzas. Tamén será tida en conta a capacidade de relacionar os
problemas filosóficos tratados por un autor ou escola coas condicións concretas
socioculturais nas que se enmarcan identificando, ademais, aqueles aspectos das
distintas teorías que, por mor da época ou mesmo da idiosincrasia do autor, presenten
características excluíntes e discriminatorias.
O alumno terá que suparar todolos temas (sete) previstos para obter unha
calicación positiva na materia.
Criterios dados pola CIUGA e tipos de probas similares:
I) Pregunta e texto (atá 6 puntos)
II ) Pregunta (atá 3 puntos)
III) Conceptos e obras: (ata 1puntos)
Atendendo á problemática do texto e á cuestión temática, expoña –con claridade e rigor
conceptual–, as relacións (de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes
filosóficas ou épocas da “Historia da Filosofia”.
Comentario persoal.
Instrumentos de avaliación
a) asistencia a clase e participación (dáse por suposta)
probas de comentario de texto
test de cuestións de elección múltiple, para apartados concretos do temario
cuestións para desenvolver (tipo ensaio)
e) traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor
f) ortografía e caligrafía (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
Filosofía 1º Bacharelato. Contidos mínimos 8.4.-CONTIDOS MíNIMOS.
BLOQUE 1: O SABER E A ARGUMENTACIÓN
-Os distintos tipos de saberes
-O saber filosófico
-Orixes do saber científico
-Diferencias e semellanzas ciencia-filosofía
-Definición e tipos de coñecemento
-Definición e teorías sobre a verdade
-Lóxica proposicional
-Definición e tipos de falacias
BLOQUE 2: A REALIDADE
-Principais cosmovisións científicas da historia
-Concepto de metafísica
-Principais temas da metafísica
BLOQUE 3: O SER HUMANO
-Teorías fixistas e evolucionistas
-A orixe do ser humano: hominización e humanización
-Principais elos na cadea evolutiva humana
-O ser humao como síntese entre natureza e cultura
-A cultura: estudo desde a antropoloxía cultural
-A diversidade cultural
-A interculturalidade
-Normas e valores morais. Individuo/Sociedade
-Éticas e Política
-As democracias actuais: representación e participación
-Noción de xustiza social
-Os dereitos humanos
-Filosofía da empresa
5.8.- AVALIACIÓN
5.8.1.- MÉTODOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
Co fin de realizar a avaliación do alumnado utilizaranse como instrumentos:
- Actividades conceptuais. Perséguese que o alumnado poda manexar un vocabulario
específico e definir con precisión e claridade os conceptos centrais de cada unidade.
- Actividades de comentario de texto. Fundamentalmente, o alumnado debe ser capaz
de analizar un texto, identificando o seu tema, tese e ideas secundarias. Para iso, ten
que poder expoñer os argumentos ou estruturas de razoamento do texto.
- Actividades de síntese. Este tipo de actividades están orientadas á comprensión dos
contidos temáticos das diferentes unidades e á reelaboración dos devanditos contidos.
O alumnado debería poder entender e expoñer os principais puntos do tema e razoar a
partir deles.
- Actividades de razoamento e argumentación. Supoñen unha maior autonomía por
parte do alumnado, posto que debe elaborar unha idea fundamentada e apoiada nunha
serie de argumentos. Esta actividade pode realizarse de forma escrita, como unha
redacción, unha toma de postura ante unha tese, etc., ou oralmente, nunha exposición
pública ou nun debate.
En canto ao «formato» das actividades, pódense utilizar os seguintes:
- Actividades de composición, como redaccións, disertacións, debates, comentario de
texto, etc.
- Actividades de libro aberto.
- Actividades orais.
- Traballos complementarios.
- Probas obxectivas escritas: cuestións nas que hai que xustificar as respostas e
resolución de exercicios e problemas.
-Participación activa nos debates
-Realización das actividades programadas para casa
Realizarase como mínimo unha proba obxectiva escrita cada trimestre. O peso
desa calificación da nota corresponderá o 80 da nota da avaliación, a que se lle sumará
co outro 20% a realización dos outros traballos propostos, participación na aula,etc.
Para a superación da materia será necesario tamén demostrar nunha proba escrita que se
ten lido o libro obrigatorio elixido. Daráselle importancia á ortografía e caligrafía
axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou dificultades na lectura
do exame).
Ó finalizar cada avaliación realizarase unha proba de recuperación. A final de
curso será necesario ter superado as tres avaliacións para poder realizar a nota media, ou
no seu defecto que a media das tres avaliacións sexa 5. Neste caso será necesario ter un
mínimo de un 3 nas avaliación suspensas.
Realizarase unha proba extraordinaria en setembro, dun formato semellante ás
probas realizadas durante o curso, seguindo os contidos mínimos da materia.
5.8.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
Tendo en conta os criterios da lei de Educación, o profesorado avaliará se o
alumnado cumpre cos contidos esixibles e acada as competencias clave da materia.
1.- Ler comprensivamente e analizar de forma crítica textos filosóficos
2.-Argumentar e razoar os propios puntos de vista sobre as temáticas estudadas
3.- Seleccionar información relevante de distintas fontes
4.-Coñecer a especificidade do saber filosófico
5.-Identificar as distintas dimensións da filosofía, saber cales son as ramas principais
deste saber e as súas características principais
6.-Comprender e utilizar con precisión o vocabulario filosófico fundamental
7.-Reflexionar sobre os distintos problemas filosóficos tratados nas unidade didácticas,
afondando nas súas dimensións teóricas e prácticas
8.-Á luz dos contidos tratados, rexeitar prexuizos etnocéntricos que levan a actitudes de
intolerancia e inxustiza
8.3.-ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Como sinala a LOMCE os estándares de aprendizaxe realizan a función de
concreción dos criterios de avaliación co fin de proceder á avaliación do alumnado. Os
estándares de aprendizaxe considerados nesta materia serán (cada un deles relacionado
co criterio de avaliación do seu mesmo número):
1.-Analiza de xeito crítico distintos textos filosóficos, identificando
problemática, ideas principais e secundarias, solucións expostas . Relaciona o lido cos
conceptos traballados na aula, cos problemas filosíficos e co mundo actual no que vive.
2.- Argumenta e razona as opinións de forma oral e escrita, de xeito claro e
coherente.
3.-Selecciona información utilizando materiais escritos, e outros procedentes de
internet, usando as posibilidades que as novas tecnoloxías proporcionan.
4.-Recoñece os problemas que caracterizaron á filosofía desde a súa orixe a
actualidade, e pode comparalos coa formulación de problemas doutros saberes.
5.-Recoñece os distintos ámbitos da filosofía, sabendo de que se ocupa cada un,
coñecendo os conceptos e problemáticas básicas de cada ámbito.
6.- É capaz de integrar no seu vocabulario o vocabulario esencial do saber
filosófico que se trata nas distintas unidades, empregándoo de xeito correcto e
utillizándoo na súa linguaxe oral e escrita.
7.-É capaz de explicar e reflexionar sobre os distintos problemas filosóficos
tratados, afondando nas súas repercusións e identificando as diversas posturas
filosóficas.
8.-Á luz dos contidos da materia, é capaz de extraer actitudes de rexeitamento ás
posicións racistas, xenófobas e intolerantes.
Filosofía. 4º ESO. Contidos mínimos Bloque 1. A filosofía.
O saber filosófico; outros tipos de saber; relación do saber filosófico con outros tipos de saber.
O filósofo. Papel no pasado e actual
Os inicios do saber filosófico en Occidente; a pregunta polo elemento esencial; a pregunta pola
verdade; contexto histórico en que nace a filosofía.
A filosofía occidental na súa historia; a Antigüidade grecolatina; a Idade Media; a Idade
Moderna; a Idade Contemporánea.
Filosofía teórica e filosofía práctica; os tipos de saber segundo Aristóteles; as preguntas da
filosofía segundo Kant.
Para que serve a filosofía?; o estudo da filosofía; elementos do filosofar.
Realización dunha liña do tempo coa hª da filosofía
Construción dun sistema filosófico propio.
Avance do espírito crítico
Bloque 2. O ser humano
Personalidade e identidade.
Teorías da personalidade principais
A teoría sociocognitiva. A reflexión filosófica fronte aos saberes que estudan aspectos concretos
da realidade e do individuo.
Relación entre pensamento e linguaxe.
A antropoloxía filosófica.
Antropoloxía cultural
O valor do coñecemento como elemento motivador da conduta humana.
Teorías principais sobre corpo e a alma humana humana
O ser humano e a capacidade para querer. A vontade. Vontade fronte a mecanicismo.
O ser humano como proxecto. Principios morais
Bloque 3. Vida en sociedade
O ser humano como animal cultural.
O ser humano como animal social.
Relación co individuo, a sociedade e a cultura.
Principais contidos dunha cultura e o modo en que forman un sistema.
Análise de diversos tipos de expectativas e sancións sociais.
O pluralismo cultural. O sistema de posicións, roles e status. Os conflitos sociais. O cambio
social.
O proceso de socialización.
Niveis de internalización da cultura. Socialización e personalidade. Persoa e cultura.
Tipos de sociedade segundo os seus grupos culturais. Sociedade monocultural. Sociedade
multicultural. Convivencia entre grupos culturais diversos. Culturas e grupos culturais.
Cultura e civilización. Acepcións de civilización.
Vivir en sociedade. Razóns polas que os seres humanos son seres sociais.
Criterios de avaliación. Filosofía 4ºESO
-Comprender o que é a reflexión filosófica, diferenciándoa doutros tipos de saberes que estudan
aspectos concretos da realidade e do individuo.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea.
-Recoñecer as funcións da filosofía en tanto que saber crítico que aspira a fundamentar, analizar e
argumentar sobre os problemas últimos da realidade, desde unha vertente tanto teórica como
práctica.
-Comentar textos sobre temática filosófica e textos próximos. Recalcando a capacidade de
comprensión, de expresión correcta e mostrar a capacidade crítica.
-Comprender a profundidade da pregunta "quen son?", coñecendo algunhas respostas dadas desde
a psicoloxía e a filosofía, reflexionar e valorar a importancia de coñecerse a si mesmo/a, e expresalo
por escrito
-Definir o que é a personalidade, así como os principais conceptos relacionados con ela.
-Coñecer e explicar as teses centrais dalgunhas teorías sobre a personalidade.
- Recoñecer as etapas do desenvolvemento da identidade persoal, reflexionando sobre os factores
que determinan o éxito e o fracaso, e achega a propia opinión razoada sobre estes dous conceptos.
. Recoñecer, no marco da teoría cognitiva, o valor do coñecemento como elemento motivador da
conduta humana, reflexionando sobre a consideración do ser humano como animal racional.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea.
-Recoñecer, no marco da teoría cognitiva, o valor do coñecemento como elemento motivador da
conduta humana, reflexionando sobre a consideración do ser humano como animal racional.
-Coñecer o significado do termo "metafísica", comprendendo que é a principal disciplina das que
compoñen a filosofía, identificando o seu obxectivo fundamental, consistente en realizar preguntas
radicais sobre a realidade, e entendendo en que consiste o "preguntar radical".
-Recoñecer a dimensión social e cultural do ser humano, identificando e distinguindo os conceptos
de cultura e de sociedade.
-Identificar o proceso de construción, os elementos e a lexitimación dunha cultura, valorando esta
non só como ferramenta de adaptación ao medio, senón como ferramenta para a transformación e a
autosuperación.
-Reflexionar sobre a interrogación polo sentido da existencia, explicando as teses centrais
dalgunhas teorías filosóficas da vida, e disertar razoadamente sobre a vida ou a morte, ou o devir
histórico, ou o lugar do individuo na realidade, entre outras cuestións metafísicas.
-Reflexionar e indagar sobre o relativismo cultural e o etnocentrismo.
-Identificar o proceso de construción, os elementos e a lexitimación dunha cultura, valorando esta
non só como ferramenta de adaptación ao medio, senón como ferramenta para a transformación e a
autosuperación.
-Coñecer os dous significados do concepto de liberdade de acción (liberdade negativa e liberdade
positiva), e aplicalos tanto no ámbito da sociedade política como no terreo da vida privada ou a
liberdade interior
-Reflexionar e argumentar sobre a relación entre a liberdade interior e a liberdade social e política.
-Reflexionar e argumentar, de xeito escrita e oral, sobre o interese, especificamente humano, por
entenderse a si mesmo e o que o rodea
Criterios de calificación:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (60% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º Traballos en grupo e individual ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os
exercicios, actividades, tarefas... (20%)
3º O comportamento nas clases (10% da nota), expresado:
-na participación, tarefas específicas na aula
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
O principios que conducirán a actuación serán:
- Facilitar a aprendizaxe de todos e cada un dos alumnos.
- Esforzarse para manter as distintas identidades culturais dos alumnos.
- Procurar que a educación e os coñecementos que os alumnos reciben na escola sírvanlles
para mellorar as súas condicións de vida e de integración na sociedade.
- Tratar de responder individualmente aos alumnos dentro dun currículo común, no canto de
elaborar programas aparte.
- Rexeitar calquera tipo de discriminación, sendo os adultos modelos de referencia, para as
actitudes positivas que se queren desenvolver.
- Utilizar recursos materiais variados: xogos didácticos, biblioteca do Centro e de aula, medios
audiovisuais...
- Aproveitar ao máximo os recursos humanos do IES para atender individualmente aos nenos,
entendendo que o profesorado de apoio é responsable dos alumnos con necesidades
especiais, e do seu desenvolvemento como o titor.
Potenciar as vivencias e aprendizaxes afectivo-sociais, aproveitando o conxunto de relacións
socio-afectivas que se producen no aula, o Centro e o barrio, e que deben ser o eixo de
traballo educativo para a integración e o desenvolvemento da personalidade. Estas
interaccións son imprescindibles para progresar na autoestima, identidade persoal,
socialización, autogoberno da propia conduta e sentido da responsabilidade, manifestada no
establecemento de compromisos e o seu cumprimento e na integración social activa e
responsable.
Valores éticos. 4º ESO. Contidos mínimos
CONTIDOS MíNIMOS
Tema 1.
Participo. Seres sociais
-A política.A participación
-A opinión e a lei, as desigualdades
Democracia
-A nosa sociedade. Cara unha sociedade para todos
Tema 2
As comunicacións e as relacións humanas
Conflictos éticos e información
Progreso e benestar. Utopias
Tema 3
Os valores
Busqueda da felicidade
8.- AVALIACIÓN
8.1.- MÉTODOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
En canto ao «formato» das actividades, pódense utilizar os seguintes:
- Actividades de composición, como redaccións, disertacións, debates, comentario de
texto, etc.
- Actividades de libro aberto.
- Actividades orais.
- Traballos complementarios.
- Probas obxectivas escritas: cuestións nas que hai que xustificar as respostas e
resolución de exercicios e problemas.
-Participación activa nos debates
-Realización das actividades programadas para casa
A calificación desta materia virá determinada en grande medida pola realización
puntul dos traballos propostos, tanto na aula como fora dela. Ó ser unha materia con
moi pouca carga lectiva semanal, a metodoloxía da aula incidirá no traballo activo e
participativo, e na realización de traballos puntuais e exercicios propostos que se
deberán entregar na maior parte dos casos ó finalizar esa única sesión semanal. A
entrega e calificación deses traballos consistirá no 80% da nota. Neses traballos
incluirase, como mínimo unha ver por avaliación algún tipo de proba obxectiva. Na
clase seguinte devolveránselle os exercicios ao alumnado correxidos e eles deberanos
arquivar e volver a presentar, de xeito ordeado, a final do trimestre para a súa
puntuación definitiva.
O comportamento na aula, a participación activa, o interese amosado, a colaboración
atenta, suporán o 20% restante da nota.
O alumnado que por esta vía non supere a materia poderá realizar unha proba obxectiva
de recuperación ó rematar cada avaliación, onde terá que dar conta dos contidos teóricos
estudados ó longo do trimestre. A final de curso será necesario ter superado as tres
avaliacións para poder realizar a nota media, ou no seu defecto que a media das tres
avaliacións sexa 5. Neste caso será necesario ter un mínimo de un 3 nas avaliación
suspensas.
Cando o grupo de alumnos a alumnas saia do centro para a realización dalgunha
actividade complementaria ou extraescolar o alumnado e por motivos propios non asista
deberá entregar na seguinte clase os exercicios propostos pola profesora. En caso de non
ser así, puntuarán cun cero no citado exercicio correspondente ó bloque de traballos
obrigatorios.
Se nun exame ou calquera outro exercicio da aula un alumno ou alumna é
sorprendido copiando, será calificado nesa proba cun cero. Do mesmo xeito, cando un
alumno ou alumna non entregue en prazo os exercicios demandados, terá tamén esa
mesma calificación negativa no apartado correspondente. Se un alumno ou alumna non
se presenta a un exame por faltar a clase, ou non entrega algún exercicio en prazo por
estar ausente, a proba unicamente se lle repetirá se a súa ausencia está xustificada coa
debida documentación que amose a necesidade de faltar á proba. Neste caso, realizará a
proba na primeira clase á que asista; de non estar a falta debidamente xustificada a
proba non se repetirá. O alumnado que non asista a clase e por iso non realice os
exercicios propostos nesa sesión deberá entregarllos á profesora no transcurso desa
semana para a súa corrección co resto do grupo.
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o
alumno terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio
dunha proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado coa
materia
8.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
-Describir en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela con valores
e virtudes éticas, mediante o esforzo e a vontade persoal.
-Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas,
describindo as características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os
iguais e o resto da comunidade, co fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para
seguir crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do desenvolvemento da sua
autonomía persoal e do control da sua conducta.
-Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na
construcción da personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o
autocoñecemento para recoñecer o seu interior, co fin de mellorar habilidades
emocionais.
-Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a
personalidade alguns valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis
xusta e enriquecedora.
-.Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas
características, clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e
importancia.
-Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no
crecemento moral da persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
-Xustificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas
relacions interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias.
-Destacar o significado e importancia da natureza moral do ser humano, analizando as
etapas de desenvolvimento tomando conciencia da necesidade que ten de normas
éticas, libres e racionalmente asumidas, como guía do seu comportamiento.
-Coñecer os fundamentos da natureza social do ser humano e a relación dialéctica
existente entre este e a sociedade, estimando a importancia dunha vida social dirixida
polos valores éticos.
-Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar o
papel que a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a capacidade de
autodeterminación.
-Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta
individual e social, asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos
beneficios que aportan as persoas e a comunidade.
-Recoñecer a necesidade da participación activa dos ciudadans na vida política dos
concellos, autonomías e Estado.
-Evaluar críticamente, a magnitude dos problemas que afronta a aplicación da DUDH,
na actualidade, apreciando a labor que realizan institucions e ONGs que traballan pola
defensa dos dereitos humanos.
-Recoñecer a importancia que ten a dimensión moral da ciencia e a tecnoloxía, así como
la necesidade de establecer límites éticos e jurídicos co fin de orientar a sua actividade
conforme os valores defendidos pola DUDH.
-Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, , destacando as
suas características e a relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de
poderes”.
Valores éticos. 3º ESO . Contidos mínimos
1.- A REFLEXIÓN ÉTICA E O SER HUMANO
-Características do ser humano. Singularidades
-Liberdade e responsabilidade. Toma de decisións
-Dereitos e deberes
2.-A vida en común e a ética
-Importancia da convivencia.
-Vida emocional e ética
-A convivencia democrática.
-DHDH. Contidos. Importancia
3.-OS VALORES ÉTICOS E A SUA RELACIÓN CA CIENCIA E A TECNOLOXÍA
Debate sobre la función social de los medios de comunicación, sobre su aportación a la
convivencia y su contribución a mejorar las condiciones de vida. Estereotipos
Diversidade cultural enriquecedora. Interculturalidade.
Prexuizos, discriminación
Reflexión sobre a complexidade da vida cotiá na sociedade actual
7.6.-AVALIACION
Criterios de avaliación
-Describir en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela con valores e virtudes éticas, mediante o esforzo e a vontade persoal.
-Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas,
describindo as características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os iguais
e o resto da comunidade, co fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para seguir
crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do desenvolvemento da sua autonomía persoal
e do control da sua conducta.
-Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na construcción
da personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o autocoñecemento para
recoñecer o seu interior, co fin de mellorar habilidades emocionais.
-Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a
personalidade alguns valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis xusta
e enriquecedora.
-.Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas
características, clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e
importancia.
-Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no
crecemento moral da persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
-Justificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas
relacions interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias.
-Destacar o significado e importancia da natureza moral do ser humano, analizando as
etapas de desenvolvimento tomando conciencia da necesidade que ten de normas
éticas, libres e racionalmente asumidas, como guía do seu comportamiento.
-Coñecer os fundamentos da natureza social do ser humano e a relación dialéctica
existente entre este e a sociedade, estimando a importancia dunha vida social dirixida
polos valores éticos.
Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar
o papel que a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a
capacidade de autodeterminación.
Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta
individual e social, asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos beneficios
que aportan as persoas e a comunidade.
Evaluar críticamente, a magnitude dos problemas que afronta a aplicación da DUDH, na
actualidade, apreciando a labor que realizan institucions e ONGs que traballan pola defensa
dos dereitos humanos.
Recoñecer a importancia que ten a dimensión moral da ciencia e a tecnoloxía, así como la
necesidade de establecer límites éticos e jurídicos co fin de orientar a sua actividade
conforme os valores defendidos pola DUDH.
Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, , destacando as suas
características e a relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de poderes”.
Estándares de aprendizaxe avaliables
Identifica características e propiedades fundamentais que diferencian as personas
das máquinas.
Escribe un currículo personal e unha carta de presentación a partir das pautas
dadas
Explica qué significa conciencia e ser conscientes. Relaciona a conciencia cas
experiencias, a memoria o crecemento moral das persoas.
Expresa reflexions sobre as causas que levan a unha persona a mentir sobre apropia identidade. As relaciona ca confianza e a forma en que as persoas percibense a se mesmas.
Expon reflexions sobre a forma en que a heredanza xenética e o ambente influen
na personalidade
Valora as formas de motivación e automotivación axustadas e coherentes como
unha ferramenta de crecemento persoal
Muestra actitudes de esforzo, perseverancia e responsabilidade no aprendizaxe e
na realización de tarefas e traballos individuais e/ou grupais
Mostra autonomía e perseverancia ante a toma de decisions e a proposta de metas
e obxetivos
Explica principios éticos persoais e formas de conducta que rixen a sua vida cotia
Expresa causas e consecuencias de non respetar as liberdades das demáis
persoas
Expresa hipóteses e valoracions a partir de casos dados ou supostos sobre a toma
de decisions que resultan complexas e a liberdade do individuo e sobre as
consecuencias sociais de estas actuacions
Analiza sucesos da historia e actuais explicando o papel que xugaron en eles a
liberdade, a toma de decisions e a actuación das persoas implicadas.
Mostra actitudes de empatía, respecto, cooperación, escoita activa e interése cara a
todalas persoas sen excepción durante as interaccions dentro e fora da aula
Expon opinions en torno a influencia do alcohol e as drogas sobre a personalidade
das persoas.
Relaciona o concepto de liberdade e o de responsabilidade de forma razoada.
Aporta opinions e valoracions en torno a cómo as experiencias condicionan a vida e
a conduta dunha persoa en diversas dimensions e ámbitos.
Busca en Internet información sobre persoas destacadas pola forza de vontade e
analiza os factores que contribueron a consecución do seus obxetivos.
Expresa e muestra, por iniciativa propia, actitudes de respecto, solidaridade,
honestidade, e autonomía
Relaciona textos co a suas experiencias persoaiss describindo as emocions e os
sentimentos con sinceridade e empatía, e esforzándose por facerse entender
Explica e valora que algunhas persoas ten menos opcions sociais debido as
dificultades físicas, psíquicas ou de cualquiera outro tipo. Expon que a sociedade
debe aportar solucions a estas persoas e respectar e defender os seus derechos
aceptando as diferenzas individuais.
Reflexiona sobre a toma de decisions en situacions de conflicto reais vividas por
outras persoas e imaxina as suas propias eleccions
Aporta reflexions sobre as relacions de interdependencia entre os seres vivos e
describe os sentimentos que xeneranse en ditas relacions.
Fai hipóteses sobre as consecuencias que ten a ausencia de emocions e valores.
Valora e destaca a importancia de combatir as actitudes intolerantes, discriminatorias, xenófobas, homófobas
Busca, selecciona, organiza e expon información sobre a situación, a condición e o permiso das persoas refugiadas.Debate de forma reflexiva e crítica sobre elo
Localiza, selecciona, organiza e expon información sobre institucions, organizacions, ou colectivos que traballan por defender os dereitos humanos, a favor da integración e en contra da discriminación de calqueira xeito.
. Valora de maneira crítica a influencia das redes sociais na perpetuación de estereotipos de beleza e a discriminación por motivos sexuais, físicos ou estéticos.
Identifica e describe características dun gobernante con volntade política democrática: a coherencia, a honestidade e a responsabilidade
Valora a importancia da vontade política para combatir as desigualdades nos países democráticos.
Elabora un código de comportamento para os líderes políticos en campaña
Valora a importancia, necesidade e influencia da participación activa dos ciudadans na toma de decisions dos procesos democráticos.
Explica os impuestos como aportacions económicas que os ciudadans fan o Estado e as institucions para organizar a vida social.
Explica e valora a influencia dos medios de comunicación e as redes sociais nas decisions
Participa en grupo investigando sobre cadenas de televisión, características, oferta, intereses.
Muestra actitudes de coiidado e respecto cara o medio ambente
Nas avaliacións terase en conta (Criterios de calificación):
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (60% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º A libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (20%)
3º O comportamento nas clases (20% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o alumno
terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio dunha
proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca materia
Valores éticos. 2º ESO. Contidos mínimos
1.-Coñecemento e respecto de nos mesmos
-Valores e coidado do propio corpo e mente.
-A imaxe persoal e os medios de comunicación
-Influxo das redes sociais nas persoas e grupos
-A publicidade: funcionamento e valores
-Liberdade e responsabilidade
2.- Dereito a intimidade
-As redes sociais e os mass media. Intimidade
-Limites das vidas ao descuberto. Casos
-Medidas de autoproteción e control.
3.-Vida por vivir e valiosa
-A toma de decisión sobre nos e a responsabilidade sobre os actos
-Vida en común e felicidade persoal
-Propostas e exemplos de vida valiosa
-Por un mundo mais xusto e mellor feito entre todos
8.4.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CALIFICACIÓN. Nas avaliacións terase
en conta:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos
temas/contidos por medio (50% da nota) dunha proba escrita por avaliación que
constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2ºA libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (25%)
3º O comportamento nas clases (25% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o
alumno terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio
dunha proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca
materia
Instrumentos de avaliación
a) asistencia a clase, comportamento e participación
probas de comentario de texto
test de cuestións de elección múltiple
cuestións para desenvolver con brevidade (tipo ensaio)
traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor
actividades dos temas para facer en clase e casa
8.5.- Competencias básicas
-Le e comprende textos simples, sabendo suliñar o destacado, poñer un título o texto e
comentar as ideas destacadas
-Ten a libreta limpa e ordeada, caligrafía lexible e coas actividades feitas.
-Sabe enumerar as caracteristicas singulares do ser humano
-Xustifica a necesidade do ser humano de vivir en sociedade e as consecuencias de no
facelo
-Comprende que as relacións sociais as veces son conflictivas e que é necesario o
diálogo para chegar a acordos e facer posible unha convivencia amable
-Entende que ser cidadán supón dereitos e obrigas
-Conscente da importancia que ten os próximos e como debemos empatizar e compartir.
-Sabe e explica que hai colectivos especialmente discriminados que requeren especial
atención social
-É conscente do problema do maltrato as mulleres e aporta algunhas solucións
-Sabe que un estado democrático e de dereito e os diferenza de outros
-Sabe da existencia das comunidades autónomas no Estado Españól. As singularidades
de Galicia
-Enumera razóns para pagar impostos de xeito equitativo
-Valora a importancia do medio natural e realiza xuizos razoados en esa liña
-Coñece o funcionamento básico do sistema capitalista e as repercusións que ten
-Concretiza en que consiste a globalización e pon exemplos
-Enumera algúns dos problemas principais na actualidade, causas e posibles solucións
Valores éticos. 1º ESO. Contidos mínimos 1. A DIGNIDADE DA PERSOA
-Valores e ética
-A construción da propia identidade.
-O valor e importancia da voluntade
-Coñecerse para superarse. Exemplos
2. A COMPRENSIÓN, O RESPETO E A IGUALDADE NAS RELACIONS INTERPERSONAIS
A natureza social do ser humano.
Empatía: xeito de comprender outros puntos de vista e a xente diferente.
A tolerancia e o respecto os demais
3. Equilibrio e autocontrol
Os nosos heroés. Exemplos e análises
O valor da liberdade igualdade, solidaridade e ecolóxica
Os valores e as normas éticas como guía de conduta.
Hábitos saudables
9.6.-AVALIACION. 1º ESO
1-Criterios de avaliación
+Comprender a crisis de identidade persoal que aparece na adolescencia e as causas, describindo as
características dos grupos que forman e a influencia que exercen sobre os iguais e o resto da comunidade, co
fin de tomar conciencia da necesidade que ten, para seguir crecendo moralmente e pasar a la vida adulta, do
desenvolvemento da sua autonomía persoal e do control da sua conducta.
+Estimar a importancia do crecemento da intelixencia emocional e influencia na construcción da
personalidade e o seu carácter moral, sindo capaz de utilizar o autocoñecemento para recoñecer o seu
interior, co fin de mellorar habilidades emocionais.
+Utilizar as conductas asertivas e as habilidades sociais, coa finalidade de incorporar a personalidade alguns
valores e virtudes éticas necesarias para crecer na vida social máis xusta e enriquecedora.
+Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos, , destacando as suas características e a
relación cos conceptos de “Estado de Dereitoo” e “división de poderes”.
+Describir de xeito simple en qué consiste a personalidade e valorar a importancia de enriquecela
con valores e virtudes éticas, mediante o esfuerzo e a vontade persoal.
+Xustificar e apreciar o papel dos valores na vida persoal e social, resaltando suas características,
clasificación e xerarquía, co fin de comprender a sua naturaleza e importancia.
+Describir e valorar a importancia da influencia do entorno social e cultural no crecemento moral da
persona, mediante o análisis do papel que fan os axentes sociais
+Justificar a importancia que ten os valores e virtudes éticas para conseguir unhas relacions
interpersoais xustas, respetuosas e satisfactorias
+Recoñecer que a liberdade constitue a raíz da estrutura moral das persoas e apreciar o papel que
a intelixencia e a vontade ten como factores que incrementan a capacidade de autodeterminación.
+Tomar conciencia da importancia dos valores e normas éticas, como guía da conducta individual e social,
asumindo a responsabilidade de difundilos promovelos polos beneficios que aportan as persoas e a
comunidade.
2-Estándares de aprendizaxe avaliables
-Describe as características principales da persoa: sustancia independente, racional e libre
-Coñece información, de fontes diversas, acerca dos grupos de adolescentes, características e a influencia que
exercen sobre membros de iguais na determinación da su conducta, realizando un resumo coa información
obtida
-Realiza unha listaxe de aqueles valores éticos que estima como desexables para integralos na sua
personalidade, explicando as razons da sua elección.
-Utiliza a introspección como xeito para recoñecer as suas propias emocions, sentimentos e estados de
ánimo, co fin de ter un maior autocontrol deles e ser capaz de automotivarse, convirtindose no dono da sua
propia conducta
-Diseña un proxecto de vida persoal conforme o modelo de persoa que quere ser e os valores éticos que
desexa adquirir, facendo que a sua propia vida teña un sentido
.-Exemplifica, en colaboración grupal, a influencia que ten na configuración da personalidade humana os
valores morais inculcados polos axentes sociais, entre eles: familia, escola, amigos , medios de comunicación
masiva, elaborando un esquema e conclusions, utilizando soportes informáticos.
-Amosa, nas relacions interpersonais, unha actitude de respecto hacia os dereitos que todo ser humano ten a
sentir, pensar e actuar de forma diferente, a equivocarse, a disfrutar do tempo de lecer, a ter unha vida
privada, a tomar a suas propias decisiones, etc.,
-Emprega, en diálogos curtos reais ou inventados, habilidades sociais, como: a empatía, a escoita activa, la
interrogación asertiva…
-Destaca algunhas das consecuencias negativas que, a nivel individual e comunitario, ten a ausencia de
valores e normas éticas, como: egoísmo, corrupción, mentira, abuso de poder, intolerancia, insolidaridade,
violación dos dereitos humanos, etc.
-Explica en qué consisten as emocions e os sentimentos e cómo relacionanse ca vida moral.
-Discierne e expresa, en pequenos grupos, acerca da influencia mutua que establecese entre o
individuos e sociedade
-Explica qué son os valores, principales características e aprecia a sua importancia na vida
individual e colectiva das persoas e na sociedade
-Busca e selecciona información, acerca da existencia de diferentes clases de valores, tales como:
relixiosos, afectivos, intelectuais, vitais, etc.
-Explica por qué o ser humano è social por natureza e valora as consecuencias que ten este feito na
sua vida persoal e moral
-Destaca o deber moral e cívico que toda persoa ten de prestar auxilio e socorro a todo aquél que
teña a sua vida, liberdade e seguridade estén en perigo de forma inminente, colaborando na medida
da suas posibilidades, a prestar primeiros auxilios, en casos de emerxencia.
-Elabora unha listaxe con alguns valores éticos que deben estar presentes nas relacions entre o
individuo e a sociedade, tales como: responsabilidade, compromiso, tolerancia, pacifismo, lealtade,
solidaridade, prudencia, respecto mutuo e justicia, entre outros
-Emprende, utilizando iniciativa persoal e a colaboración en grupo, a organización e realización
dunha campaña no IES, co fin de promover o recoñecemento dos valores éticos como elementos
fundamentais de pleno desenvolvemento persoal e social.
-Describe o proceso de socialización e valora a sua importancia na interiorización individual dos
valores e normas morais que rixen a conducta da sociedade na que vive
3.-Criterios de calificación:
1º Demostrar o coñecemento dos aspectos principais-básicos de cada un dos temas/contidos
por medio (50% da nota) dunha proba escrita por avaliación que constará de:
-cuestións xerais sobre os temas desenrrolados
-texto con cuestións ou sen elas sobre algún dos aspectos tratados nos contidos
-ortografía e caligrafía axeitada (poderá rebaixar ata 1 punto a nota + de 10 faltas e/ou
dificultades na lectura do exame)
2º A libreta de clase ou actividades requiridas polo profesor onde fanse os exercicios,
actividades, traballos, tarefas... (25%)
3º O comportamento nas clases (25% da nota), expresado:
-na participación
-interese
-atención
-traballo diario
-cooperación
-respecto...
Avaliación extraordinaria: En setembro haberá unha avaliación extraordinaria na que o alumno
terá que:
-dar conta de toda a materia do curso e dos contidos correspondentes por medio dunha
proba escrita única:
*con cuestións xerais sobre os contidos
*un texto con cuestións ou sen elas sobre un tema concreto relacionado ca materia
Instrumentos de avaliación
a) asistencia a clase, comportamento e participación g) probas de comentario de texto h) test de cuestións de elección múltiple i) cuestións para desenvolver con brevidade (tipo ensaio) j) traballos sobre temas e autores expostos na clase ou entregados ó profesor k) actividades dos temas para facer en clase e casa
Xefe do Departamento de Filosofía
Asdo: José Antonio Puras Hernández
Mos, 10-10-2018