cümle yapısı

29
YAPISINA GÖRE CÜMLE ÇEŞİTLERİ

Upload: yardimt

Post on 17-Jun-2015

1.958 views

Category:

Education


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: CüMle YapıSı

YAPISINA GÖRE CÜMLE ÇEŞİTLERİ

Page 2: CüMle YapıSı

YAPISINA GÖRE CÜMLE ÇEŞİTLERİ

BASİT CÜMLE BAĞLI CÜMLEBİRLEŞİK CÜMLE SIRALI CÜMLE

Page 3: CüMle YapıSı

BASİT CÜMLE

Page 4: CüMle YapıSı

• Gömleğindeki leke çıkmamış.• İki tepenin arasından güneşi görüyorum.• Kiraz ağacı dallarını eğmiş.• Koşarak sınıfa girdi.

• Yukarıdaki cümlelerdeki fiil kökenli sözcük sayısını belirtiniz.

• İçerdiği yargı sayısı bakımından diğerlerinden farklı olan cümleyi belirtiniz.

Page 5: CüMle YapıSı

Basit Cümle: Tek bir yargı içeren, içinde

yan cümlecik ya da iç cümle bulunmayan

cümlelere basit cümle denir.

Pamuk işçileri erkenden yola çıktılar. yüklem

Page 6: CüMle YapıSı

BİRLEŞİK CÜMLE

Page 7: CüMle YapıSı

BİRLEŞİK CÜMLE

GİRİŞİK BİRLEŞİK C. KOŞULLU BİRLEŞİK C. İÇ İÇE BİRLEŞİK C. Kİ’Lİ BİRLEŞİK C.

Page 8: CüMle YapıSı

GİRİŞİK BİRLEŞİK CÜMLE

Page 9: CüMle YapıSı

• Oraya gitmek, tehlikelidir.• Dün seyrettiğimiz filmi, kimse beğenmemiş.• Evi güzelce temizleyerek, eşyaları yerleştirdik.• Deveyi yardan uçuran, bir tutam ottur.

• Yukarıdaki cümlelerdeki fiilimsileri bulunuz.

• Bu cümlelerde kaçar tane yargı vardır?

Page 10: CüMle YapıSı

• Girişik Birleşik Cümle: Bir temel cümleyle bir ya da birkaç yancümlecikten oluşan cümlelerdir.

• Yancümlecik:İsim fiil, sıfat fiil veya zarf fiillerle kurulan ve temel cümlenin anlamına katkıda bulunan cümleciklerdir.

• Irmağa giden yol, kasabadan kurtulunca, şeftali1. Yan cümlecik(sıfat fiil, özne) 2.yan cümlecik(zarf fiil, zarf tüm.)

bahçeleri arasından geçerdi. Temel Cümle

Page 11: CüMle YapıSı

• Bir tabakta 7 tane portakal var. Bu portakalları, 7 çocuğa birer tane bütün portakal vererek paylaştırın ve hâlâ tabakta bir portakal kalsın?

Page 12: CüMle YapıSı

• Aşağıdaki cümleleri yapısı bakımından inceleyerek türünü belirtiniz.

• Çalışan kazanır.• Kitap okumak bizi cahillikten kurtarır.• Buraya orman yolundan geldik.• Ödevini yapınca, dışarı çıkabilirsin.

Page 13: CüMle YapıSı

KOŞULLU BİRLEŞİK CÜMLE

Page 14: CüMle YapıSı

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yargının gerçekleşmesi şarta bağlıdır.

• Sesimi duyunca, yanıma koştu.• Bu sınavı kazanırsa, geleceğini garanti altına

alır.• Hatasını anlayıp, özür diledi.• Sınıfa gülerek girdi.

Page 15: CüMle YapıSı

• Koşullu Birleşik Cümle: Yancümleciğin yüklemi koşul kipiyle çekimlenmiş olan birleşik cümlelerdir.

• Çok parası varsa, yoksullara yardım etsin.• Yancümlecik(koşul,z.t.) temel cümle

• Ses duyarsan, bana haber ver. • Yancümlecik(koşul) temel cümle

Page 16: CüMle YapıSı

İÇ İÇE BİRLEŞİK CÜMLE

Page 17: CüMle YapıSı

• “Ben bir köy çocuğuyum.” diyordu yabancı.• Gelirken meyve almayı unutma, demiştim.• Sen üzülürsün, diye söylemediler.

• Yukarıdaki cümleleri daha önceki örnek cümlelerle karşılaştırınız.aradaki farkı belirtiniz.

• Bu cümlelerdeki yancümlecikleri gösteriniz.

Page 18: CüMle YapıSı

• İç içe Birleşik Cümle: Başkasına ya da bize ait bir cümlenin başka bir cümlenin içinde tamamlayıcı olarak kullanılmasıyla oluşan birleşik cümlelerdir.

• Rehber “Beni takip edin.” diye seslendi.• Yancümlecik

Page 19: CüMle YapıSı

Kİ’Lİ BİRLEŞİK CÜMLE

Page 20: CüMle YapıSı

• Duydum ki; unutmuşsun gözlerimin rengini.• Sizi aradım ki; düşüncelerimi açıklayayım.• Biliyorum ki; sizi hiç unutmayacaklar.

• Yukarıdaki cümleleri inceleyerek, ki’nin cümlelerdeki görevini açıklayınız.

• Bu cümlelerdeki yancümlecikleri bulunuz.

• Bu cümle türünün diğer cümle türlerinden farkları nelerdir?

Page 21: CüMle YapıSı

• Ki’li Birleşik Cümle: Yan cümleciğin ki bağlacıyla kendisinden önceki temel cümleye bağlanmasıyla oluşan birleşik cümledir.

• Beni dinle ki, söylediklerimi anlayasın.• Temel cümle yancümlecik(Zarf tümleci)

• Anladım ki, onunla anlaşmak çok zor.• Temel cümle yancümlecik(nesne)

Page 22: CüMle YapıSı

3.SIRALI CÜMLE

Page 23: CüMle YapıSı

• Siz de biliyorsunuz;o ,kardeşlerinin en küçüğüdür.• Yemeğini yedi,sofrayı topladı, bulaşıkları yıkadı.• Dağlarda karlar erimiş, nehirler kabarmıştı.

• Yukarıdaki cümlelerde kaçar tana yargı vardır?

• Bu yargılar nasıl birbirine bağlanmıştır?

• Yan yana sıralanmış cümleler arasında anlam bağıntısı var mı?

Page 24: CüMle YapıSı

• Sıralı Cümle: en az iki bağımsız cümleden oluşan ve aralarında anlam bağıntısı virgül ya da noktalı virgülle belirlenen cümlelere sıralı cümle denir.

• Ben onu iyi tanırım; çok dürüst bir çocuktur. • 1.cümle 2.cümle

Page 25: CüMle YapıSı

BAĞLI CÜMLE

Page 26: CüMle YapıSı

• Sabahı severim , çünkü sabah aydınlıkların başlangıcıdır.

• Çocuk oyuncağını arıyor, fakat bir türlü bulamıyordu.• Bir daha aramadınız; demek ki, bizi unuttunuz.

• Yukarıdaki cümleler arasındaki bağlantı nasıl yapılmıştır?

• Bu cümlelerin sıralı cümlelerden farkı nedir?

Page 27: CüMle YapıSı

• Bağlı Cümle: En az iki bağımsız cümleden oluşan ve aralarındaki anlam bağıntısı bağlaçlarla sağlanan cümlelere bağlı cümle denir.

• Bugün hava çok soğuk, ama biz dışarı çıkmak• 1. cümle bağlaç 2. cümle

zorundayız.

Page 28: CüMle YapıSı

• Aşağıdaki cümleleri yapısı bakımından inceleyerek türünü belirtiniz.

• Kitap, en iyi arkadaştır.• Okuldan yürüyerek geldim.• Taze sebze yiyip, bol su içmeliyiz.• Buralara geldim, ama gidemedim.• İlaçlarımı düzenli içtim, iyileştim.• Sizi merak ettim, hemen geldim.

• Çalışmak başarının anahtarıdır.

Page 29: CüMle YapıSı

• Son kalan çocuğa portakal, tabakla birlikte verilir.