MỘT SỐ BỆNH LÝ BỤNG CẤP CHÍNH

• VIÊM TÚI MẬT CẤP• VIÊM RUỘT THỪA CẤP

• BỆNH LÝ ÁP XE

• VIÊM TỤY CẤP• TẮC RUỘT NON CƠ HỌC• TẮC RUỘT GIÀ CƠ HỌC• LIỆT RUỘT CHỨC NĂNG• CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN

Các vị trí thường gặp áp xe

ÁP XE TRONG PHÚC MẠC

ÁP XE TRONG PHÚC MẠC

Căn nguyên

Nguyên phát : nguyên nhân chính thường nằm ngoài phúc mạc, đi vào phúc mạc qua đường máu, bạch huyết hoặc cơ quan sinh dục nữ

Thứ phát :- Sau thủng: thủng dạ dày, vào khoang tự do của phúc mạc hoặc hậu cung mạc nối – thủng mặt trước hànhb tá tràng – thủng túi thừa, thủng ruột thừa- Sau một diễn tiến viêm: viêm túi mật hoại tử, viêm ruột thừa, viêm ruột, viêm loét đại tràng, phá thai nhiễm trùng, viêm tai vòi- Áp xe hậu phẫu: thủng, bục miệng nối; thiếu máu, nhồi máu ruột, dị vật- Sau chấn thương bụng, kín hoặc xuyên thấu: vỡ gan, lách, bàng quang, thủng tạng rỗng do nuốt dị vật, vết thương xuyên thấu

Tử vong lên tới 30% mặc dù được chăm sóc tích cực. Khong phát hiện sớm và không điều trị đưa tỷ lệ tử vong lên gần 100%

Gan : nhiễm trùng theo đường máu (vit rùng, amip…), vỡ gan, bệnh lý đường mật, hậu phẫuLách: nhiễm trùng theo đường máu, vỡ lách, hậu phẫu

Dưới hoành phải: vỡ gan, loét dạ dày thủng, viêm ruột thừa thủng, nhiễm trùng đường mật, hậu phẫu

Dưới gan và cận đại tràng phải: thủng viêm ruột thừa, nhiễm trùng đường mật và túi mật, áp xe vùng chậu, viêm đường ruột, hậu phẫu

Cận đại tràng trái: thủng viêm túi thừa, áp xe vùng chậu, viêm ruột, hậu phẫu

Hậu cung mạc nối: thủng loét dạ dày, vỡ tụy, viêm tụy cấp, hậu phẫu

Túi cùng Douglas: viêm nhiễm cơ quan sinh dịc nữ, vỡ bàng quang, vêm túi thừa, thiếu máu ruột khu trú, hậu phẫu

ÁP XE TRONG PHÚC MẠC

Theo vị trí

ÁP XE TRONG PHÚC MẠC

Dấu hiệu hình ảnh

HBKSS : - tụ khí ngoài ống tiêu hóa, dạng chuỗi hạt- bóng khí lớn có hoặc không có mực thủy-khí- bóng mờ mật độ dịch làm di lệch tạng- xóa mờ các đường bờ bình thường thấy được- vòm hoành bị đẩy cao- biến đổi ở đáy phổi- dấu liệt ruột- vẹo cột sống

Siêu âm:- khối mờ phản âm trống hoặc kém, có thể “lòng” chuyển động- thành phản âm không đều- nếu hiện diện khí: bóng đuôi sao chổi hoặc đa âm phản hồi- đẩy lệch tạng

Lưu ý: HBKSS = 50% HBKSS + Siêu âm = gần 90%

ÁP XE TRONG PHÚC MẠC

Dấu hiệu hình ảnh

XQCLĐT : - khối bệnh lý có mật độ thấp 15 – 35 HU- bóng khí trong áp xe luôn luôn thấy được nếu có- bắt chất cản quang dạng vành điển hình- dễ dàng xác định vị trí áp xe cũng như mức độ lan rộng của tình

trạng nhiễm trùng khoang phúc mạc- giúp lên kế hoạch điều trị tốt nhất

XQCLĐT giúp chẩn đoán xác đjnh trên 90% các trường hợp áp xe. Do đó, nếu nghi ngờ áp xe nhưng HBKSS và siêu âm cho kết quả âm tính,

luôn luôn thực hiện XQCLĐT (nếu chưa quyết định mổ khẩn!)

Căn nguyên

Nguyên phát : nguyên nhân nằm ngoài khoang sau phúc mạc, đi vào khoang sau phúc mạc qua đường máu hoặc bạch huyết

Thứ phát :- Sau chấn thương bụng kín hoặc hở: vỡ thận, vỡ tá tràng, vỡ đại tràng, vỡ bàng quang, đứt niệu quản, vỡ tụy, tổn thương xuyên thấu (tá tràng, đại tràng)- Thủng vào khoang phúc mạc: thủng loét mặt sau tá tràng, viêm ruột thừa thủng, thủng trực tràng- Sau bệnh lý viêm: viêm tụy cấp, viêm thận-bể thận có áp xe, viêm ruột viêm đĩa

đốt sống (áp xe do lao)- Hậu phẫu: bục miệng nối, nhiễm trùng nang bạch huyết nhiễm trùng vết mổ, nhiễm trùng stent mạch máu, hoại thư do tổn thương mạch máu

Áp xe khoang sau phúc mạc thường giới hạn trong một khoang nhất định, lan sang các khoang kế cận trng giai đoạn trễ

ÁP XE SAU PHÚC MẠC

ÁP XE SAU PHÚC MẠC

Dấu hiệu hình ảnh

HBKSS : - tụ khí ngoài ống tiêu hóa, dạng chuỗi hạt- bóng khí hiếm thấy mực thủy-khí- bóng mờ mật độ dịch làm di lệch đại tràng, thận, niệu quản, bóng

trực tràng- xóa mờ các đường bờ bình thường thấy được như bờ cơ thắt

lưng, đường viền thận, dải mỡ vùng hông- vòm hoành bị đẩy cao, viêm đáy phổi- dấu liệt ruột, thường là đại tràng

Siêu âm:- khối mờ phản âm trống hoặc kém, có thể “lòng” chuyển động- thành phản âm không đều- nếu hiện diện khí: bóng đuôi sao chổi hoặc đa âm phản hồi- đẩy lệch thận, gợi ý vị trí sau phúc mạc

Lưu ý: HBKSS = 40% Siêu âm = 70%

ÁP XE SAU PHÚC MẠC

Dấu hiệu hình ảnh

XQCLĐT : - khối bệnh lý có mật độ thấp 15 – 35 HU- bóng khí trong áp xe luôn luôn thấy được nếu có- bắt chất cản quang dạng vành điển hình- dễ dàng xác định vị trí áp xe cũng như mức độ lan rộng của tình

trạng nhiễm trùng khoang sau phúc mạc- giúp lên kế hoạch điều trị tốt nhất

XQCLĐT giúp chẩn đoán xác định trên 90% các trường hợp áp xe.

Không kỹ thuật nào giúp phân biệt áp xe với một khối máu tụ cũ