PROJEKT

PUNOI:HEGI GJATAXI-16

Tema: Crregullimet e aparatit levizor (lokomotor) dhe pasojat ne shendetin e njeriut.

Nentemat:Osteoporoza-parandalimi,simptomat, te rrezikuarit,kurimi,menyra e diagnostifikimit dhe pasojat.

SËMUNDJET E SISTEMIT LOKOMOTOR Sistemi lokomotor është pjesë mjaft e rëndësishme e organizmit qe mundëson

funksionet e sajlëvizëse, mbajtjen e trupit dhe koordinimin e saj. Dhimbjet që mund të shkaktohen nga ky sistem janë të tmerrshme, por kjo nuk është edhe aq e rëndë po ta mendosh se nuk mund të kryhet një jetë normale nëse ky sistem nuk funksionon ashtu siç duhet. Qëllimi i këtij referimi është se siveprojnë ujërat tremo-minerale me efektet termike, kimike dhe mekanike, tek sëmundjetreumatike.Ujërat termo-minerale ndikojnë në rivendosjen e funksioneve lëvizëse të çrregulluara, siç janëkomplikimet në kyçe, komplikime të kontrakturave, ankilozave dhe atrofi muskulore. Sulfuri nuk mund të merret me anë të tabletave ose injeksioneve, e vetmja mënyrë ështëqë lëkura të thith atë.Rekomandohen nga 10-15 ditë mjekim. Kuptohet se përveç ujërave termominerale, pushuesittrajtohen edhe me masazhe, terapi të ndryshme fizikale si dhe me fangoterapi e cila është unikenë këtë qendër.

Levizja - Eshtrat dhe Muskujt Njëri nga proceset jetësore te të gjitha qenjet e gjalla është lëvizja.Njeriu lëviz me anë

të sistemitlokomotor (lat.locomotio lëvizje). Sistemi lokomotor përbëhet nga eshtrat dhe muskujt.Eshtrat ndërmjet veti lidhen me nyje, kurse muskujt me eshtrat lidhen nëpërmjet tejzave(tetivave).Eshtrat e kanë rolin e levës, nyjet pika mbëtetëse nyjet dhe forca që e lëviz levën janë muskujt.EshtratEshtrat përbëhen na: Periosti - është pjesa më e fortë e kockës që e mbështjell atë nga jashtë.substanca kompakte - është ndërtuar nga qelizat eshtërore, oristrocitet. substanca shpuzore -përmban enë të gjakuttë cilat e ushqejnë kockën. palca kockore - gjendet në kanalin eshtëror, icili ndërkal qendet në qendrën e kockës. Te të rinjtë, palca eshtërore është e kuqe, sepse në tëprodhonen rruazat e kuqe të gjakut. Me plakjen ajo zëvendësohet me indin yndyror, ndaj palca ekuqe bëhet e verdhë.Pjesa e fortë e ashtit përbëhet nga pjesa organike dhe ajo inorganike. Pjesa organike: rrjeti ifijeve proteinore - matriks. Pjesa inorganike: kriprat joorganike(sidomos fosfati i kalciumit), tëcilat deponohen në matriksin organic.

SISTEMI MUSKULOR Funksioni i sistemit muskulor

Sistemi muskulor përbëhet nga qelizat e specializuara qe quhen fije muskulore. Funksioni i tyre mbizotërues është tkurrja. Muskujt, ku lidhen me eshtra ose organet e brendshme dhe enë të gjakut, janë përgjegjës për lëvizje. Pothujse te gjitha levizjet në trup jane rezultat i tkurrjeve muskulore. Përjashtim nga kjo janë veprimi i qerpikeve, fllagellum në qelizat e spermës, dhe lëvizja amoeboid e disa qelizave të bardha të gjakut.

Veprim i integruar i nyjeve, eshtrave, dhe muskujve skeletore prodhon lëvizje të dukshme të tilla si ecja dhe vrapimi. Muskujt skeletore gjithashtu prodhojnë lëvizje më delikate që rezultojnë në shprehje të ndryshme të fytyrës, lëvizjet e syve, dhe frymëmarrje. 

Përveç lëvizjes, tkurrja e muskujve gjithashtu përmbush disa funksione tjera të rëndësishme në trup, të tilla si qendrimi i trupit, në stabilitetin e nyjeve, dhe prodhimit të ngrohjes. Qendrimi, siç është ulur dhe në këmbë, behet i mudshem si pasojë e tkurrjeve te muskujve. 

Muskujt skeletore vazhdimisht bejne rregullime që mbajnë trupin në pozicion të palëvizshem. Tendinat e shume muskujve shtrihen mbi nyje dhe në këtë mënyrë kontribuojnë në stabilitetin e nyjeve. Kjo është veçanërisht e dukshme në nyjen e gjurit dhe nyjes se supit, ku tendonat e muskujve janë një faktor i madh në stabilizimin e nyjeve. Prodhimi i ngrohjes, për të ruajtur temperaturën e trupit, është i rëndësishem një nga-produktet e metabolizmit te muskujve. Gati 85 për qind e ngrohjes së prodhuar në trup është rezultat i tkurrjeve muskulore. 

Llojet e muskujve

Muskujt jane te perbere nga tufa te fibrave. Keto mund te jene fibra te shpejte terheqese ose fibra terheqese te ngadalshme. Fibrat e shpejta terheqese perdoren per levizje te fuqishme, te shpeja. Kjo gjithashtu nenkupton se ato lodhen shpejte. Sportistet te cilet jane te mire ne aktivitete te shkurtera te cilat kerkojne levizje te fuqishme dhe te shpejte, kane sasi te madhe te fibrave te shpejta terheqese.

Fibrat e ngadalshme terheqese jane te mira per sportiste te qendrushmerise. Keto fibra tkurren ngadale me force te ulet, por nuk lodhen shpejte. Vrapuesit ne distanca te gjata (maratone) priren te kene me shume prej ketyre fibrave.

Te gjithe njerezit kane numer te ngjashëm të fibrave muskulore . Njerëzit me muskujt e mëdha kanë fibrave të mëdha, jo më shumë prej tyre.

SHFAQJA E DISTROFISË MUSKULARE Qenia njerëzore mund të hasë shqetësime shëndetësore nga me të

ndryshmet. Disa prej tyre mund të jenë lehtësisht të kurueshme, disa mund të shfaqin vështirësi dhe probleme, e disa prej tyre nuk mund të kurohen. Jo vetëm organet e trupit të njeriut mund të shfaqin probleme, por edhe muskujt që i ndërtojnë ato. Çdo sëmundje e trashëguar e karakterizuar nga dobësimi progresiv i muskujve të skeletit ka të bëjë me atë që quhet Distrofia muskulare. Ekzistojnë 5 forma kryesore të shfaqjes së sëmundjes. Ato janë klasifikuar sipas moshës, mënyrës së trashëgimisë, dhe pjesës së trupit kryesisht të prekur prej saj. Lloji më i zakonshëm i formës së distrofisë muskulare emërtohet Duchenne dhe është përshkruar për herë të parë në Francë në vitin 1861, nga mjeku Duchenne. Shumë raste shkaktohen nga dëmtimi i një gjeni që ka lidhje me seksin, në kromozomin X dhe mbartet vetëm nga femrat. Çdo djalë i një mbartëse ka 50 për qind mundësi ta trashëgojë gjenin dhe të zhvillojë sëmundjen, ndërsa çdo vajzë ka 50 për qind mundësi të trashëgojë gjenin dhe të bëhet mbartës. Në një numër sporadik rastesh nuk ka asnjë histori në familje.

SIMPTOMAT Sëmundja fillon me dobësimin e këmbëve para moshës 3-

vjeçare dhe avancon me shpejtësi duke çuar shpesh në vdekje para moshës 30-vjeçare. Studimet kanë treguar se gjeni jo normal nuk arrin të prodhojë një proteinë të muskulit skeletor që quhet distrofinë. Të sëmurët me distrofi ndjejnë dhembje të muskujve, kërcitje, fortësi dhe shtrëngim të tyre. Fillimisht, këta individë ndjejnë lodhje gjatë aktiviteteve të lehta fizike Duke ecur dhe ngjitur shkallët ata mund të lodhen për shkak të dobësisë së muskujve të legenit dhe këmbëve që stabilizojnë trungun. Pacientet shpesh e kanë të vështirë të ngrihen nga karrigia, dhe ndërsa miopatia progreson muskujt dobësohen shumë

DIAGNOSTIKIMI  Diagnoza përfshin teste të disa pacientëve për të

përcaktuar llojin e miopatisë. Një skuadër shumë disiplinore është e përfshirë në trajtimin e pacientëve me miopati. Kjo skuadër mund të përfshijë një neurolog, një reumatolog, një kirurg ortoped, një pulmonolog, kardiolog, një orthopedist, dermatolog dhe një konsulent gjenetik. Terapia fizike mund të parandalojë dobësimin e muskujve të shëndetshëm të pacienteve megjithatë nuk mund të ruajë muskujt që tashmë janë dobësuar. Terapia e zënies dhe frymëmarrjes ndihmon pacientet si të përdorin pajisjet e veçanta që mund të përmirësojnë cilësinë e jetës së tyre.

MJEKIMINuk ka asnjë kurim të njohur për distrofinë

muskulare. Masat mbështetëse dhe ushtrimet mund të përmirësojnë cilësinë e jetës dhe të ruajnë lëvizjen për aq kohë sa është e mundur. Shkencëtarët kanë mundur të identifikojnë anomalitë gjenetike përgjegjëse për shumë distrofi duke u munduar që kërkimet e mëtejshme mund të çojnë në kurim te saj. Skanimi gjenetik rekomandohet për të gjithë anëtarët e familjes që mund të jenë mbartës. Testet e shumta mund të kapin disa forma te distrofisë muskulare që në fillim të shtatzënisë.

LLOJET E OSTEOPOROZAVE

Deri në moshën 20-25 vjeç dominante janë qelizat që formojnë kockën, më pas ato shkatërruese megjithëse kanë një ekuilibër mes tyre. Rritja e shkatërrimit pakëson sasinë e mineralit dhe kjo sjell thyerjen e kockës. Gjendja ku sasia e mineralit pakësohet shumë quhet Osteoporozë.

1) Shihet më shpesh tek gratë. Një nga faktorët që e mbron kockën prej qelizave shkatërruese është estrogjeni i cili prodhohet nga vezoret. Funksioni i vezoreve tek gratë rreth 45 vjeç vjen duke u pakësuar deri në humbjen e menstruacioneve. Kjo periudhë quhet menopauza. Estrogjeni ulet dhe qelizat shkatërruese rrisin punën e tyre.

2) Shihet tek moshat e mëdha. Thamë se sidomos pas moshës 45 vjeç dominonte shkatërrimi i kockave i cili pas moshës 70 vjeç theksohet akoma dhe më shumë sa që me një rënie edhe nga një lartësi tepër e vogël mund të shkaktojë thyerje të kockës.

3) Ky lloj ka lidhje me përdorimin e kortizonit tek personi. Si p.sh tek pacientët që për shkak të azmës, alergjisë, sëmundjeve reumatizmale përdorin kortizon për një kohë të gjatë

SIMPTOMAT ME TË CILAT SHFAQET DISTROFIA MUSKULORE:

- Dobësia e muskujve skeletorë të shpatullave,- Dhembje në pjesën e sipërme të krahëve- Dobësim të muskujve të kofshëve- Dhembje të muskujve të legenit. - Të sëmurët ndjenë kërcitje, fortësi dhe shtrëngim të muskujve- Këta individë ndjejnë lodhje gjatë aktiviteteve të lehta fizike- Mund të lodhen duke ecur dhe ngjitur shkallët - Shpesh e kanë të vështirë të ngrihen nga karrigia

MIOPATIA DHE INFEKSIONI I MUSKUJVE SKELETORË :

Miopatia është një term i përgjithshëm që i referohet çdo sëmundje skeletore muskulore ose çrregullimi neuromuskular. Miopatia mund të merret ose trashëgohet dhe mund të ndodhë në lindje ose më vonë në jetë. Miopatitë ndodhin si rezultat i çrregullimit të endokrinës, infeksionit të muskujve ose ënjtjes, ilaçeve dhe mutacionit të gjeneve. Sëmundjet e muskujve skeletorë ose miopatitë janë çrregullime me ndryshime strukturore ose çrregullim i funksionit të muskujve. Këto kushte mund të jenë të ndryshme nga sëmundje të tjera dhe simptoma kryesore është dobësia e muskujve që mund të jetë me intervale ose e vazhdueshme. Distrofia muskulare i referohet një grupi sëmundjesh gjenetike që karakterizohen nga dobësia progresive dhe degjenerimi i muskujve skeletorë që kontrollojnë lëvizjet. 

SIMPTOMAT

1-Dobësim i muskujve të krahëve 2-Dobësim i muskujve skeletorë 3-Kanë vështirësi në ecje 4-Shtrëngim i muskujve të zemrës 5-Shtrëngim dhe dobësim i muskujve të

mushkërive 6-Dobësim progresiv.