1

เศรษฐกจสรางสรรค

โอกาสและอปสรรคสาหรบประเทศไทย

โดย ซดาร ไรลล

หลายคนกลาววาในขณะนเราอยในยคเศรษฐกจ ‘ขอมล’ หรอเศรษฐกจ ‘ความร’ แตสงทเปนจรงยงกวาคอเราอยในเศรษฐกจทขบเคลอนดวยความคดสรางสรรคของมนษย เพราะความคดสรางสรรคเปนแหลงขอไดเปรยบในการแขงขน แตไมใชสนคา ความคดสรางสรรคมาจากคน และนนหมายความวา คนเปน

ทรพยากรทสาคญยงในยคใหมน

รชารด ฟลอรดา, “The Rise of the Creative Class”

2

“ระบบทนนยมกาลงอยในชวงเปลยนแปลงครงใหญ จากระบบการผลตในปรมาณมากอนมแรงงานมนษยเปนแหลงมลคาหลก ไปสยคสมยใหมของ ‘การผลตโดยมนวตกรรมเปนสอ’ ซงมความรเปนองคประกอบหลกของการสรางมลคา การเพมผลผลต และความเตบโตของเศรษฐกจ” เปนคากลาวของรชารด ฟลอรดา ในป 1993 ทพมพไวในบทความของวารสาร Futures – The Journal of Forecasting and Planning1]

สบหกปตอมา ความรไดกลายมาเปนสนคา แรงงานคณภาพสงสามารถหาไดดวยเพยงแคเศษตนทนของสหรฐอเมรกาในประเทศทกาลงเตบโตอยางบราซล รสเซย อนเดย และจน (ประเทศกลม BRIC) บรษทตางๆนาเอางานทตองอาศยความรออกจากอเมรกา ยโรป และญปน โดยมาจดจางประเทศอน เพอใชประโยชนจากแรงงานราคาถก เปนการลดตนทนโดยรวมของบรษทรฐบาลของสหรฐอเมรกา และองกฤษตางกเปนกงวลในเรองน และไดดาเนนการเพอเสรมสรางความสามารถของกลมแรงงานในประเทศของตน

ในชวงตนยค 1980 มลคาตลาดของบรษททจดทะเบยนในตลาดหนเปนมลคาตามบญช อนหมายถงสนทรพยทมตวตน 95% ยสบปตอมา เพยง 23% ของมลคาตลาดเทานนทเปนมลคาตามบญช แสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงครงใหญในวธทใชประเมนคาบรษท สนทรพยทไมมตวตนเปนสงททดแทนสวนตางนน และสาเหตหลกอยางหนงของมลคาทเพมขนนนเกดจาก การทบทบาทของความคดสรางสรรคและนวตกรรมความคดนนมคามากกวาสงททาไดดวยมอหรอเครองจกร เปนความสามารถทจะสรางไอเดย ผลตภณฑและบรการใหมไดอยางตอเนอง ซงเปนสงทมคณคาในเศรษฐกจสรางสรรค

ดงนนสาหรบประเทศทมการเตบโตทางเศรษฐกจอยางมนคง สงทสาคญทสดคอความสามารถในการผลตไอเดยไดอยางตอเนอง

แนวคดเรองเศรษฐกจสรางสรรคนเปนเรองทคอนขางใหม และไดรบความสนใจจากหลายฝาย เชน ผออกนโยบาย นกคด นกวชาการ และนกวารสาร และทกคนไดรวมกนถกเถยงเรองเศรษฐกจสรางสรรค มการอภปราย พดคย ถกเถยงกนมากมาย แตความเขาใจทเกดขนจรงนนนอยนด [2]

มการตความโมเดล และไอเดยมากมายในเรองเดยวกนน บางคนใชแนวทางวฒนธรรม บางคนใชแนวทางเทคโนโลย บางคนใชแนวทางศลปะและการออกแบบ ซงลวนแตแสดงถงหนทางใหมในการสรางความมงคงในโลก ‘ใหม’

มการสนนษฐานวาการสรางนโยบายทสนบสนนแนวคดใหมน จะทาใหพนจากปญหาทางเศรษฐกจไดทงหมด เพมการจางงาน และสรางความสขใหกบประเทศทงมวล มมมองและขอสนนษฐานเหลานองจากความเขาใจทตนเขนของแนวคดน

ลกษณะทแนชดของเศรษฐกจสรางสรรคนนยงไมมการนยามอยางชดเจน ยงมความสบสนในหนวยงานรฐและเอกชนหลายหนวยทวโลก นยามกตางกนไปในแตละประเทศ

แตสงททกหนวยงานและรายงานทงหลายเหนพองกนคอคาเปรยบเทยบอยาง ยคสรางสรรค (Creative Age) และเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) นนลวนแตพยายามจะอธบายปรากฎการณเดยวกนททวโลกกาลงเหน นนคอมลคาเพมในโลกทพฒนาแลวไดเปลยนจากเกษตรกรรม สอตสาหกรรม ความร และความสรางสรรค ตามลาดบโลกกาลงพฒนาสามารถตามใหทนไดคอนขางรวดเรว และสามารถหาประโยชนไดจาก ‘ระบบเศรษฐกจใหม’ น

สงสาคญคอตองจาไววาความคดสรางสรรคอยางเดยวนนไมทาใหเกดมลคา แตตองนาไปใชในบรบทธรกจทถกตองและมเทคโนโลยทเหมาะสมเปนเครองมอชวย

ในการทจะสรางมลคาได ตองอาศยทกษะและวฒนธรรมทผสนผสานกนอยางลงตว ความสามารถในดานความคดของมนษยเปนสงทสาคญยงสาหรบเศรษฐกจสรางสรรค

เศรษฐกจสรางสรรคในกลมประเทศพฒนาแลว

เรากาลงอยในยคทผสมผสานระหวางเกษตรกรรม อตสาหกรรม ขอมล ความร และความคดสรางสรรค[fig1]

ประเทศสวนใหญทพฒนาแลว ซงรวมถงสหรฐอเมรกา ยโรปตะวนตก และญปน ไดพฒนาไปเปนสงคมทมความรและความคดสรางสรรคเปนสง

บทนา

Fig.1 : Evolution of the Global Economy

ค

SolutionAll of these

contributions are equally important for a nation to

flourish.

Growth in social & economic

sophistication

Maturing of various ages over time

Val

ue

Ad

d

present

Creative

Information

Knowledge

Industrial

Agricultural

3

หลกในอตสาหกรรม ประเทศเหลานไดพฒนาไปเปน ‘กลมประเทศความคด’ ทมพลงอยางสรางสรรค

ประเทศเหลานไมจาเปนตองผลตสนคาและบรการทตนสราง แตนาการผลตสวนใหญออกไปดาเนนการยงประเทศกาลงพฒนาทถกกวาในเอเชยหรออเมรกาใต ซงยงคงตดอยในยคอตสาหกรรมหรอเกษตรกรรม

ประเทศดอยพฒนาเชนในแถบแอฟรกาเหนอและกลาง ยงไมมความรและทกษะทจาเปนสาหรบการยกระดบจากเศรษฐกจชนบทไปเปนเศรษฐกจอตสาหกรรม

นอาจจะเปนการเหมาในภาพรวมทวโลก แตในความเปนจรงแลว ความเจรญไมไดแผออกไปอยางเทาเทยมกนทวทวป มเพยงบางภมภาคหรอบางเมองในแตละประเทศเทานนทพสจนแลววาขบเคลอนดวยความร และมสสนทงในดานความคดสรางสรรคและดานเศรษฐกจ

ตวอยางเชน บางสวนในอเมรกากยงคงตดอยในยคเกษตรกรรมหรออตสาหกรรม และไดถดถอยลงไปในอยางมากในภาวะวกฤตเศรษฐกจในปจจบน ในขณะทจรงๆ แลวภมภาคทเตมไปดวยความคดสรางสรรคนนเตบโตทามกลางเศรษฐกจถดถอย

งานวจยทรชารด ฟลอรดาทาเมอไมนานนพยายามทจะทาความเขาใจความออนแอของเมองเมอประสบสภาวะถดถอย และไดพบหลกฐานทนาตกใจซงสนบสนนเศรษฐกจสรางสรรค

เมองในอเมรกาทม ‘ดชนสรางสรรค’ ทสงกวาซงหมายถงมการผลตงานดานความรและความคดสรางสรรคไดมากกวานน กลบเตบโตตลอดเดอนตลาคม 2008 ในขณะทเมองซงมอตสาหกรรมหรอเกษตรกรรมเปนหลกและมคะแนนดชนตานนตกอยในภาวะลาบาก

ศนยอตสาหกรรมทเกาแกอยางบฟฟาโล ดทรอยท เซนตหลยส และคลฟแลนด หรอศนยบรการ ศนยสาหรบผเกษยณอาย หรอศนยกลางการทองเทยว เชน ไมอามและฟนกซ ซงมคะแนน ‘ดชนสรางสรรค’ ณ จดกลางอยท 0.598 ตางอยในภาวะถดถอยอยางหนกทงสน

มหานครอตสาหกรรมและการแสดงสรางสรรคเชนซานดเอโก และซาน ฟรานซสโก ซงมคะแนนดชนสรางสรรค ณ จดกลางอยท 0.698 อยใน “กลมเสยง”

มหานครซงมคะแนนดชนสรางสรรคในระดบสงนนอยในลาดบตนๆ ของรายชอเมองใหญท “กาลงขยายตว” อนไดแก ซแอตเตล ซานโฮเซ ออสตน วอชงตน ดซ บอสตน และรอลห พรอมกบมหานครทเตมไปดวยทรพยากร

ในเทกซสและโอกลาโฮมา คะแนนดชนสรางสรรค ณ จดกงกลาง สาหรบมหานครเหลานคอ 0.750 เนองจากวตถดบหลกของเศรษฐกจสรางสรรคนนไมใชโครงสรางพนฐานทางกายภาพ เชน ถนน โรงงาน ไรนา หรอกระทงตนทน กฎของเกมนจงแตกตางออกไป

เมอพจารณาถงรายงานและกรณศกษาทกชนของนโยบายทมอยในปจจบนของกลมประเทศทพฒนาแลว และขอมลทหาได ทางเดยวทจะกาวไปขางหนาไดคอการปรบปรงโมเดลการสรางความมงคงในปจจบนอยางเปนระบบครงใหญ แนวทางการแกไขอยางรวดเรวอาจจะงายทจะดาเนนการ แตไมทาใหเกดการฟนฟเศรษฐกจอยางทคาดหวงไว

Fig.2 : Industrial vs. Creative cities during recession in USA

4

เมอเปรยบเทยบกบกลมประเทศพฒนาแลว ประเทศไทยยงคงเปนระบบเศรษฐกจทมเกษตรกรรมและการผลตเปนหลก แตตองการทจะกาวกระโดดไปยงเศรษฐกจสรางสรรคทมพนฐานบนความร

นเปนไอเดยทเยยมยอด แตอะไรคอปจจยทจะทาใหโมเดลใหมสาหรบเศรษฐกจสรางสรรคนประสบความสาเรจได สามารถนาไปทาซาทใดในโลกกไดหรอไม สามารถทจะนาโมเดลทประสบความสาเรจทอน แลว “นาเขา” มาในประเทศเพอมาทาซาในประเทศไทยไดหรอไม อะไรคอเงอนไขทตองมอยกอนดาเนนการอนจาเปนสาหรบความสาเรจ ประเทศไทยมสวนผสมผสานขององคประกอบตางๆ ทลงตวหรอไม อะไรคออปสรรค และตองทาอะไรเพอใหไดประโยชนจากกระบวนทศนทกาลงเบงบานน

รายงานชนนคอความพยายามทจะเขาใจแนวคดบางอยางของคาถามเหลานอยางมวจารณญาณ เพอใหเหนวามอปสรรคใดรออย รายงานนมสมมตฐานทวาหากประเทศไทยไมสามารถดาเนนการเพอแกไขอปสรรคเหลานได กยงคงจะเปนไดเพยงแคผบรโภคไอเดยทเกดจากประเทศทเตมไปดวยความคดสรางสรรคซงสามารถทจะหาประโยชนเชงพาณชยจากไอเดยเหลานได

รายงานนใชแนวทางแบบ ‘นอกเขาใน’ โดยเปรยบเทยบประเทศไทยกบประเทศเพอนบานตางๆ ในเอเชย

เนองจากขาดขอมลทเชอถอไดและการวจยทเหมาะสมเรองภาคสรางสรรค และแงมมทเกยวกบเศรษฐกจไทย จงมการทแหลงอางองเพอการปรกษาทหลากหลายในรายงาน

ยคเกษตรกรรม (The Agricultural era.)

ราวหมนปกอน ความมงคงเกดจาก ‘ขอไดเปรยบทางธรรมชาต’ ของแตละประเทศ ทดนเปนแหลงความมงคงอนดบหนง การคาโลกนนเกดจากการคาผลตผลทางธรรมชาตอยางเครองเทศ ธญญาหาร หรอวสดแปรรป เชน ผาฝายหรอผาไหม ใชเครองมองายๆ ควบคไปกบแรงงานมนษยและสตวในการผลตและขนสง โดยใชเทคนคการบรหารเพยงเลกนอย เปนการรวมพลงของชมชนซงอยรวมกน

ยคอตสาหกรรม (The Industrial era.)

ยคนเรมตนขนในองกฤษราวชวงทศวรรษ 1860 ดวยการเรมใชแรงงานเครองจกร วสดทสกดมาจากธรรมชาต เชน ถานหน เหลก นามน แรธาต และแรงงานราคาถก เปนทรพยากรหลก แรงงานมนษยและสตวนนทดแทนดวยเครองจกร ชวยเพมปรมาณในการผลตไดหลายเทา

มนษยเคลอนไหวและตดตอกนไดมากขนจากการเรมใชโทรศพท เรอกล รถไฟ และพาหนะเครองยนต

เทคนคและกระบวนการจดการไดเกดขนเพอนามาใชบรหารโรงงานทมแรงงานจานวนมาก เพอใหไดปรมาณผลผลตและกาไรทด

ยคขอมล (The Information era.)

ในป 1956 นกวจยในอเมรกาพบวาจานวนผคนทมงานนงโตะ เชน พนกงานรานคา พนกงานออฟฟศ คร พยาบาลฯลฯ มจานวนเกนกวาผใชแรงงาน อนเปนจดจบของยคอตสาหกรรม โลกตะวนตกเรมเปลยนไปเปนเศรษฐกจทมการบรการเปนหลก

ในทศวรรษถดมา มการสรางไมโครคอมพวเตอรขน ธรกจและอตสาหกรรมหลายประเภทไดเปลยนไปอยางมาก เครองจกรม ‘สมอง’ และทดแทนมนษยในการเพมปรมาณผลผลตของบรษท ในเวลาตอมา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร คอมพวเตอร เครองจกรทดาเนนการโดยคอมพวเตอร ไฟเบอรออปตก ดาวเทยมสอสาร อนเตอรเนท ไดกลายเปนสวนสาคญของเศรษฐกจโลก

การสรางและจาหนายขอมลนนไดกลายเปนแหลงความมงคงแหงใหมในยคน บรษทอเมรกา ยโรป และญปนตางเรมใชประโยชนดวยการจดจางประเทศอนทมคาแรงตาในการทากระบวนการทเนนแรงงานเปนหลกและมมลคานอยในชวงทศวรรษท 1970 เรมมการนางานโรงงานหลายประเภทออกมาจดจางประเทศอนทา สนคาประเภทเสอผา เหลก ของเลน โทรทศน

Fig.3: Current state of Thai Economy

Creative Knowledge

Industrial Information

Agricultural UK

S.Korea ในชวงNo

All of these contributions are equally important for a nation to

flourish.

Growth in social & economic

sophistication

Maturing of various ages over time

Val

ue

Ad

d

present

ววฒนาการของยคสมย (Evolution of Eras)

5

และฮารดแวรและชปคอมพวเตอร รถยนต ถกยายไปผลตในประเทศทมแรงงานราคาถกและฝมอตา

ประเทศแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและเอเชยสวนอนๆ ตางไดรบประโยชนดวยการเปดรบโอกาสเหลาน ทาใหเศรษฐกจเบงบานตลอดสามทศวรรษ จนกระทงเกมเปลยนอกครง ประเทศเหลานไดเหนผลกระทบของปรากฏการณยายแรงงานทวโลก ซงเปนเหตใหหลายโรงงานตองปดตวเพอยายไปยงประเทศทมแรงงานราคาตากวา

ยคความร (Knowledge era.) เรากาลงเหนยคนกาวเขาสจดอมตว ในชวงสองทศวรรษทผานมา อตสาหกรรมประเภทใหมๆ เชน ไมโครซอฟท แอปเปล อเมซอน อเบย ลาหนาบรษทยคอตสาหกรรมในแงมลคาตลาด และความสามารถในการสรางความมงคง

บรษทเหลานขนอยกบความสามารถทางปญญาของผเชยวชาญในอาชพทมทกษะสงเปนหลก เชน นกเศรษฐศาสตร นกวทยาศาสตร วศวกรซอฟตแวร นกเทคโนโลยชวภาพ นกการเงน ฯลฯ

ในชวงเปลยนตอระหวางยค ผทเพมพนทกษะตนเองจะไดรบการจางงานและไตเตาไดเรวกวาผอน ความรใหมนนเปนเรองสาคญมากสาหรบความกาวหนา ตวอยางเชน ในเมองบงกาลอรซงอยทางใตของอนเดยนน แรงงานในสาขาเฉพาะทางทไมใชดานไอทจานวนมาก เชน แพทย นกกฎหมาย นกออกแบบ นกธนาคาร ฯลฯ ตางลงทะเบยนเรยนการเขยนโปรแกรมซอฟตแวรชวงกลางทศวรรษ 90

บรษททตองการผทม ‘ความรในสาขาเฉพาะทาง’ ควบคไปกบทกษะการเขยนโปรแกรมไดตามตวบคคคลเหลาน เนองจากมโอกาสใหมทเกดขนจากการเขยนโปรแกรมซอฟตแวรสาหรบการบรหารจดการโรงพยาบาล ธนาคาร กฎหมาย การออกแบบเวบ ฯลฯ

การใฝหาทกษะใหมนนเกดขนโดยรฐบาลมไดเขามาของเกยว นกนโยบายเพงจะตระหนกถงศกยภาพอยางเตมทหลงจากทอตสาหกรรมซอฟตแวรเปนตวทารายไดในสดสวนทคอนขางใหญใหกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

ความรและทกษะใหมๆ กเปนสงสาคญสาหรบบรษทเชนกน บรษททเรยนรความสามารถใหมๆ และสามารถปรบตวใหเขากบความเปลยนแปลงไดรวดเรวกวานนจะยงคงทากาไรไดด ตวอยางเชน ลองดท DOW 30 ซงเปนดชนทสาคญในการวดสภาวะโดยรวมของตลาดหน

อเมรกา DOW ดงเดมในป 1896 มบรษทอย 12 แหง บรษท GE (General Electric) เปนเพยงบรษทเดยวทยงคงอยใน DOW ในปจจบน สงท GE แตกตางจากบรษทอนใน DOW 12 คอบรษทอนนนไมสามารถเปลยนแปลงตวเองใหเรยนรความสามารถใหมๆ แตกลบตดอยกบท ทาใหตองปดตวไปในเวลาตอมา

บรษทไทยหลายๆ แหงกาลงอยในชวงน จะมแตบรษททเรยนรทจะเปลยนตวเองจากการมความคดแบบอตสาหกรรมเปนแบบความร/ความคดสรางสรรคเทานนทจะไปไดดในยคสรางสรรค

ชวงเปลยนจากยคความรไปเปนยคสรางสรรค

ความรกาลงคอยๆ กลายเปนสนคา มการนางานดานความรจากประเทศตะวนตกมาจดจางในประเทศบราซล อนเดย จน และประเทศแถบยโรปตะวนออก

อนเตอรเนทมบทบาททสาคญมาก การโทรคมนาคมความเรวสงทาใหผคนสามารถทางานหลายๆ อยางไดทใดกได แมกระทงในตางประเทศ

บรษทอเมรกาทจดจางประเทศอนเรมตนจากงานการจดการเครอขายคอมพวเตอร แลวจงตามดวยงานประเภท ‘สนบสนน’ เชน การเรยกเกบเงน การคยขอมล บญช การสมครกเงน การเรยกเกบคาสนไหมประกน การจายภาษ ซงประเทศอนๆ ทวโลกมกจะมาจดจางประเทศอนอยางเชน อนเดย

ในปจจบน การจดจางบคคลภายนอกสาหรบงานบรการทมความรเปนพนฐานนนไดแผขยายไปถงงานดานไฮเทคและงานทตองอาศยความเชยวชาญในอาชพ มการจดจางประเทศทมผเชยวชาญในอาชพทมทกษะสงซงมคาแรงถกกวาสาหรบงานการเขยนโปรแกรม งานของเสมยนทนาย การวเคราะห X-Ray และ CAT scan การวจยดานการลงทนทางการเงน การวจยและทดลองยา การวจยและพฒนารถยนต

งานดานความรกไดเคลอนทไปยงประเทศทมระดบไอควทสงดวย ตวอยางเชน ชป MP3 ทใชใน Apple iPod นนออกแบบในเมองไฮเดอราบด ประเทศอนเดย แตสวนประกอบอนๆ นนนามาประกอบในจน

แรงานราคาถกและระดบไอควไมใชปจจยเพยงอยางเดยว นกเขยนโปรแกรมซอฟตแวรชาวอนเดยเผชญความเสยงของการพายแพตอนกโปรแกรมชาวบราซล เพราะชาวบราซลทางานออกมาคณภาพดกวาและม ‘วฒนธรรมการทางาน’ ทดกวาและเนนเชงรกมากกวา

6

เราเรมจะเหนแนวโนมทคลายคลงกนในภาคธรกจสรางสรรคทเนนความรเปนหลก งานทเนนแรงงานเปนหลกของอตสาหกรรมสรางสรรค เชน การทาโมเดลคอมพวเตอรสามมต การทาหนงการตน การตดตอและผลตภาพยนตร การถายภาพ การออกแบบบรรจภณฑ และการพมพ ไดถกนาออกจากประเทศตะวนตกเพอมาจดจางประเทศทมแรงงานสรางสรรคทราคาตากวา

ยคสรางสรรค (The Creative era) ยคนเปนปรากฎการณททงโลกกาลงเหนอยในขณะน ในขณะทยคความรเรมเขาสจดอมตว กลมประเทศพฒนาแลวโดยมสหรฐอเมรกา ยโรปตะวนตก และญปนเปนผนา ไดเรมกาวเขาสยคสรางสรรคโดยมบราซล รสเซย จน และอนเดย (กลม BRIC) ตามหลงอยไมไกล

ในศตวรรษท 21 ประเทศทจะเกดความมงคงไดนนจะตองม ‘ขอไดเปรยบทางความคดสรางสรรค’ นนคอ ประเทศทสามารถใชทกษะดานความคดสรางสรรค เทคโนโลย และธรกจในหนทางใหมๆ และสรางสรรคสงใหมๆ ไดอยางมประสทธภาพมากกวาประเทศอนๆ

โมเดลการทาธรกจและวฒนธรรมการทางานในปจจบน ซงยงคงตดอยในยคเกษตรกรรมหรออตสาหกรรมนนเรมจะใชประโยชนไมไดแลว ในยคใหมของความคดสรางสรรคน ความเปลยนแปลงเกดขนอยางสมาเสมอ

งานวจยท กองทนเพอการรพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และศลปะ (NESTA) แหงสหราชอาณาจกร เปนผจดทาแสดงใหเหนวา ตงแตป 2009 – 2013 อตสาหกรรมสรางสรรคซงผลตภาพยนตร ดนตร แฟชน โทรทศน และวดโอเกม จะเตบโตขน 4% โดยเฉลย ซงมากกวาสองเทาของอตราเศรษฐกจภาคอนๆ ภายในป 2013 คาดวาภาคเศรษฐกจสรางสรรคจะจางงานคนจานวน 1.3 ลานคน ซงมแนวโนมทจะมากกวาภาคการเงน และคาดวาจะสรางมลคาเพมไดถง 85 พนลานปอนดใหกบสหราชอาณาจกร เพมขนจาก 57 พนลานปอนดในป 2006

สงเหลานคงไมสามารถเกดขนไดเมอสองทศวรรษกอน ในวนทกระบวนการผลตยงไมเหมาะสมเพยงพอ กระบวนการโลกาภวฒนและการจดจาหนายยงไมมความซบซอนเพยงพอ กระบวนการธรกจกยงไมแขงแรงพอ การปกปองทรพยสนทางปญญา กฎหมาย เทคโนโลย และปจจยอกหลายอยางลวนแตยงไมเพยพอตอการทภาคอตสาหกรรมสรางสรรคจะเตบโตไปได

อนเทอรเนตและการประมวลผลราคาถกตางสงผลดอยางใหญหลวงแกภาคอตสาหกรรมสรางสรรคซงอาจทาใหเจรญเตบโตอยางมากและรวดเรวได

ความสมพนธระหวางกระบวนทศนเหลาน

เมอกระบวนทศนใหมเกดขนมา กมกจะเกดผลกระทบขนทละนอย ในชวงหลายปทผานมา ยคทเกดใหมทกยคไดสรางประโยชนขนมหาศาล ความร ทกษะ และหนทางใหมๆ ไดคอยๆ คบคลานเขาสอตสาหกรรมและภาคเศรษฐกจทยงตดอยในยคเกา

ยคอคสาหกรรมไดสรางใหเกดความรวดเรวและความสามารถในการผลตในปรมาณมากแกภาคเกษตรกรรม

ในทางเดยวกน การทมคอมพวเตอรใชกทาใหสามารถกาหนดใหเครองจกรทางานเอง เกดผลดตออตสาหกรรมตางๆ และแมกระทงเกษตรกรรมกไดรบประโยชน ดงจะเหนไดจากการปฏวตสงแวดลอมของอสราเอล อสราเอลใชนวตกรรมไฮเทคและการวจยและพฒนา จนทาใหกลายปนผนาการปฏวตดานเกษตรกรรมของโลก และไดกาวไปสยคความรแลว

ภาคเศรษฐกจสรางสรรคทเนนความรและไมเนนความร

ภาคเศรษฐกจสรางสรรคบางอยาง เชน การออกแบบ การโฆษณา สถาปตยกรรม สอ ซอฟตแวร ผลผลตวฒนธรม ตางเนนทความรเปนหลก และมความเปนปจเจกนอย ซงหมายความวาไมแสดงถงตวตนของผสราง มการใชเทคโนโลยขนสง และจดอยในประเภทภาคทเนนความรเปนหลก

ภาคอนๆ เชน ศลปะ แฟชน ดนตร และงานฝมอขนอยกบความสามารถในการสรางสรรคของผทาทงหมด จดอยในประเภทภาคทไมเนนความรเปนหลก

Knowledge Sectors

Professionals: Economists,

Mathematicians, Scientists, Engineers,

Psychologists

Knowledge Services: Business, Financial,

Communication, Computer

Creative Sectors

Knowledge intensive:

Design, Advertising, Architecture, Media Software, Cultural

Non-knowledge intensive:

Art, Craft, Music, Fashion

7

ยงไมมการตกลงรวมกนอยางชดเจนวากลมใดอยในประเภท ‘ภาคเศรษฐกจสรางสรรค’ โดยกวาง ตวอยางเชน รฐบาลองกฤษจดใหอตสาหกรรมซอฟตแวรอยในภาคเศรษฐกจสรางสรรค ในขณะทสวเดนรวมการทองเทยวใหเปนสวนหนงของ ‘เศรษฐกจประสบการณ’ ภายใตเศรษฐกจสรางสรรค

ประเทศไทยยงไมไดเรมกระบวนการวจยเพอทาความเขาใจภาคเศรษฐกจสรางสรรคใหดขน และยงไมไดจดทาโมเดลเพอสนบสนน การทาโครงการโดยไมไดศกษาใหถองแทกอนจะเกดความเสยง โดยโครงการอาจกลายเปนเพยงนโยบายสนๆ งายๆ ทในระยะสนอาจทาใหสอสนใจเปนอยางมาก แตในระยะยาวแลวอาจไมไดเปนการตอบประเดนและกาวขามผานอปสรรคทประเทศไทยประสบ

โมเดล 3T ของฟลอรดา และอนๆ

รชารด ฟลอรดา ศาสตรจารยวชาธรกจและความคดสรางสรรค และ

European Ambassador for Creativity & Innovation กลาววา “เมองและประเทศทจะประสบความสาเรจในอนาคตคอพวกทเหนความสาคญของการพฒนาเทคโนโลย ดงดดบคคลผมความสามารถ และสามารถรบความหลากหลายและไอเดยใหมๆ ไดดทสด” ซงรวมออกมาเปนโมเดล 3T ของการเตบโตทางเศรษฐกจ

ความสามารถ (Talent) ผมทกษะความสามารถเปนกญแจสาคญสความเจรญเตบโตทอยเบองหลงกลยทธดานเศรษฐกจใดๆ ของบรษท ชมชน และแมกระทงประเทศ หนทางเดยวทจะยงสามารถแขงขนกบผอนไดคอตองมจดอบรมทกษะฝมอและการศกษาทจาเปนใหแกกลมคนทางานในปจจบน หรอคดคนกลยทธทจะดงดดผมความสามารถจากตางประเทศ ความสามารถในการดงดดและรกษาผทมความสามารถมากทสดเปนประเดนทสาคญมากในยคสรางสรรค

เทคโนโลย (Technology) เทคโนโลยและนวตกรรมเปนสงทจะชวยสงเสรมการเตบโตของเศรษฐกจในระดบชมชนหรอองคกร ในการทจะสาเรจได จะตองมชองทางสาหรบการถายทอดงานวจย ความคด และ

นวตกรรมใหกลายเปนผลตภณฑทขายไดและยงยน มหาวทยาลยและศนยการวจยและพฒนาควรจดเตรยมโครงสรางนวตกรรมทจาปนสาหรบความคดสรางสรรคทางดานวฒนธรรม การประกอบการ พลเมอง วทยาศาสตร และศลปะ และการถายทอดเทคโนโลย

การยอมรบผอน (Tolerance) คอการเปดรบความคดใหมๆ วฒนธรรมทแตกตาง วธการทางานทแตกตาง และความหลากหลายในดานเชอชาต เผาพนธ และภมหลง ชมชนและองคกรทเตมใจรบการอพยพ วธการใชชวตแบบทางเลอก และมมมองใหมๆ ในแงของสถานะทางสงคม และโครงสรางอานาจ จะสามารถประสบความสาเรจไดอยางงายดายในเศรษฐกจสรางสรรค ซงเปนไปตามทรชารด ฟลอรดา ไดระบไว

นอกเหนอจากสามขอทไดกลาวไปแลว ยงมอกหลายปจจยทตองพจารณาเมอจดทานโยบายในระดบบรษทหรอระดบประเทศ เชน

นวตกรรม ความคดสรางสรรคอยางเดยวนนไมเพยงพอ ไมวาจะเปนดนตร สถาปตยกรรม การออกแบบเกม ผลตภณฑเพอการบรโภค หรองานฝมอ หากนามาประกอบกบนวตกรรมใหมลาสดและการตลาดเชงกลยทธแลว จะสามารถสรางมลคาแกผใชขนสดทายได ความสาเรจในเศรษฐกจสรางสรรคขนอยกบความสามารถของแตละบคคลในการสรางนวตกรรม

ความสามารถในการซมซบและสรางสรรคสงใหม ความสามารถในการซมซบคอความสามารถของชมชน บรษท มหาวทยาลย กลม ภมภาค หรอกระทงประเทศ ในการดงความคดใหมๆ ออกมาจากทใดสกแหง ทาความเขาใจ ปรบเปลยน และซมซบความคดนน เพอสรางมลคาเศรษฐกจภายในพนทของตน ผคนทความสามารถสงทอยในสถานทางานทมวฒนธรรมการสรางนวตกรรมทมชวตชวา จะสามารถตอยอดไอเดยทมอยแลว และสรางนวตกรรมใหมๆ ขนมาได

ขนาด เปนททราบดแลววาในการทจะประสบความสาเรจระดบสากล ความสาเรจในตลาดภายในประเทศนนเปนสงสาคญมาก การพยายามปรบปรงผลตภณฑทเปนนวตกรรมใหมในตลาดภายในประเทศเปนเวลาหลายปนน ไดทาใหเกดความเขาใจเบองลกวาอะไรทไดผล และอะไรทลมเหลว ซงสามารถนามาใชพฒนาผลตภณฑสาหรบตลาดสากลได

วฒนธรรมการสรางนวตกรรม มกจะเปนปจจยทถกมองขามเมอคานงถงปจจยความสาเรจของบรษท บรษททสงเสรมการสรรสรางนวตกรรมนนกลาเสยงและไมเกรงกลวความผดพลาด สงผลใหเกดทรพยากรมากมายสาหรบการวจยเบองลกและสงผลกวางไกล

Fig.5 : Florida’s 3T model - for Creative Economy

Technology

Tolerance

Talent

8

สงแวดลอมทสงเสรมการตดตอสอสารและการรวมงานกน ความไวเนอเชอใจ ความเปดเผย สงเสรมใหเกดการอภปรายประเดนอนนาไปสไอเดยทหลากหลาย เราสามารถสนบสนนความเปดเผย และเสรภาพในการพดไดดวยการใหรางวลผทคดนอกกรอบ

สงแวดลอมสาหรบผประกอบการ รฐบาลอาจสรางสงแวดลอมทสนบสนนการกลาเสยง การสารวจหาความคดใหมๆ ดวยการอภปราย ถกเถยง และการระดมความคด และกอตงหนวยงานดานการเงนทสนบสนนการสรรหาไอเดยใหมๆ

คณภาพ ประเดนในดานความคดและการกระทาในประเทศไทย มการพดถงเรองคณภาพกนมากแตการนาไปปฏบตจรงนนมอยนอย ซงคนมกมองเปนเรองนาราคาญและมกจะหลกเลยงเพราะการผลกดนใหเกดคณภาพนนอาจทาใหเกดความยงยากในแงของแนวคดและการปฏบต

การศกษา ควรมมาตรฐานการศกษาทสงเพอใหมนใจไดวามผมทกษะภายในประเทศ

ความคดสรางสรรคทไมสอดคลองกน (Creative Dissonance) คอการสนทนาอยางชาญฉลาดททาทายสภาพทเปนอย พยายามรกษาความขดแยงแทนทจะหลกเลยง มหลกฐานทแสดงวาวฒนธรรมทยนยอมใหเกดความขดแยงนนเปนวฒนธรรมทสรางสรรคและเกดนวตกรรมใหมๆ มากมาย

ขบวนการเคลอนไหววฒนธรรมยค Renaissance ซงมผลกระทบตอวถชวตของปญญาชนยโรป เรมตนขนในอตาลและขยายตอไปจนครอบคลมทงยโรปในชวงศตวรรษท 16 อทธพลของขบวนการนมผลกระทบตอดานวรรณกรรม ปรชญา ศลปะ การเมอง วทยาศาสตร ศาสนา และดานอนๆ

เชนเดยวกน ขบวนการเคลอนไหว Bauhaus ซงเกดขนในเยอรมนหลงสงครามโลกครงท 1 กเปนแรงผลกดนทสาคญในการกาหนดแนวทางการศกษาและแนวคดดานการออกแบบทวโลก ขบวนการนเกดจากการทดลองศลปะทกแขนงอยางสดโตง ซงมความไมสอดคลองกนในระดบสง

วฒนธรรมระดบชาตหรอบรษทใดกตามทรกษาความสามคคไวโดยไมยอมรบความคดฝายตรงขามเลย ยอมไมใชสภาพแวดลอมทอานวยใหเกดความคดสรางสรรคอยางแนนอน

3 T สาหรบประเทศไทย – ความทาทาย

ความสามารถ (Talent)

ผมความสามารถนนเปนปจจยผลกดนหลกสาหรบการสรางความมงคงใหกบประเทศในเศรษฐกจความรและสรางสรรค ซงเกดจากระบบการศกษาทดเปนหลก

ในปจจบนนประเทศไทยลาหลงประเทศอนในเอเชยในแงระบบการศกษา ซงอาจเกดจากปญหาหลายอยางดวยกน เชน นกเรยนไมอยากแขงขนกน โรงเรยนและมหาวทยาลยไมมระดบมาตรฐานทสง ไมมครทด นกเรยนขาดความเขาใจถงความสาคญของการเรยนร ไมใชเพยงแคตองการ

ปรญญา

ผลสารวจของ TIMMS 2007 ท International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA) เปนผจดทาขนนน ชใหเหนวาเดกนกเรยนชน ป.4 และ ม.2 ทาคะแนนไดคอนขางนอยเมอเทยบกบประเทศเอเชยอนๆ (หมายเหต: จนและอนเดยไมไดเขารวมการทาแบบสารวจน)

ความสามารถในดานวทยาศาสตรและระดบผลผลตดานเศรษฐกจของประเทศนนมความเชอมโยงกนอยางมาก การศกษาดานคณตศาสตรและ

Mathematics Achievement[15] Science Achievement[14]

Country Score Country Score

1 Taiwan 598 1 Singapore 567

2 S Korea 597 2 Taiwan 561

3 Singapore 593 3 Japan 554

4 Hong Kong 572 4 S. Korea 553

5 Japan 570 5 England 542

6 England 513 6 Hungary 539

7 Russia 512 7 Czech Republic 539

8 USA 508 8 Slovenia 538

9 Lithuania 506 9 Hong Kong 530

10 Czech Republic 504 10 Russia 520

11 Slovenia 510 11 USA 520

TIMMS Scale Average 500 12 Lithuania 519

12 Armenia 499 13 Australia 515

13 Australia 496 14 Sweden 511

14 Sweden 491 TIMMS Scale Average 500

15 Malta 488 15 Scotland 496

16 Scotland 487 16 Italy 495

17 Serbia 486 17 Armenia 488

18 Italy 480 18 Norway 487

19 Malaysia 474 19 Ukraine 485

20 Norway 469 20 Jordan 482

21 Cyprus 465 21 Malaysia 471

22 Bulgaria 464 22 Thailand 471

23 Israel 463 23 Serbia 470

24 Ukraine 462 24 Bulgaria 470

25 Romania 461 25 Israel 468

26 Bosnia & Herzegovina 456 26 Bahrain 467

27 Lebanon 499 27 Bosnia & Herzegovina 466

28 Thailand 441 28 Romania 462

29 Turkey 432 29 Iran 459

30 Jordan 427 30 Malta 457

Fig.6 : TIMMS 2007 Mathematics & Science Achievement

9

วทยาศาสตรมแนวโนมทจะมอทธพลตอความคดและขยายขอบเขตความรไปยงสถานการณใหมๆ ซงอาจรวมถงการออกแบบผลตภณฑ ออกแบบโมเดลธรกจใหมๆ หรอสรางบรการระดบโลก

เหนไดวานกเรยนททาคะแนนไดสงนนมความสามารถสงในการสงเกต วเคราะห และตความขอมล นามาสรปความ ทาการอนมานไดอยางมตรรกะโดยองจากขอสนนษฐานและกฎทเฉพาะเจาะจง และสามารถแกไขปญหาได

รายงานฉบบนไดใหขอสรปไววา “การทประสบความสาเรจดานคณตศาสตรและวทยาศาสตรจะสรางทศนคตในเชงบวก ความมนใจ และคณคาตอไปในภายภาคหนา”

นเปนอปสรรคใหญอยางแรกของผออกนโยบาย ผประกอบอาชพในวงการการศกษา หรอวงการอตสาหกรรม หากไรซงแรงงานผมความสามารถและทกษะทดเปนจานวนมากแลว คงไมสามารถประสบความสาเรจไดเทาทควรในระบบเศรษฐกจสรางสรรค สถาบนการศกษาทผลตผมความสามารถระดบโลกนนเปน ‘โครงสราง’ หลกของเศรษฐกจสรางสรรค สวนสงทสาคญรองลงมาคอการทบรษททสามารถคงรกษาพนกงานของตนไวไดอยางตอเนอง

ความคดเหน:

บรษทตางชาต (ทมออฟฟศอยในประเทศไทย) มองหาสงใดในตวบณฑตไทย[17]

“การสอสาร ประสบการณทางเทคนคแบบประยกต และทกษะการคดอยางมวจารณญาณ เปนสามสงทบณฑตไทยควรปรบปรงการศกษาในประเทศไทยเนนการเรยนการสอนจากตารา Ford ตองการผทมประสบการณดานการปฏบตจรง และสามารถอธบายไอเดยของตนไดอยางมประสทธภาพ”

- ชค โคลมบส รองประธานฝาย HR ตลาดเอเชย บรษท Ford

เนด รสเซล อางองคาพดของ ชค โคลมบส โดยเขยนไววา จดดอยของระบบการศกษาไทยคอการทไปพงพาการจดจาและองคความรมากเกนไป ระบบการศกษาไทยเนนทการสงสอน โดยละเลยการใหนกเรยนไดฝกทกษาการคดอยางอสระ ซงจาเปนสาหรบการแขงขนในเศรษฐกจโลกในปจจบน นกเรยนจาเปนทจะตองสามารถคดไดทงในแนวดงและแนวขวางจงจะสรางประโยชนแกสภาพแวดลอมแบบนได

ธรกจๆ ในประเทศไทยกาลงตองการผทมทกษะดานเทคนคประยกตมากขนเมอประเทศไทยกาลงจะกลายเปนศนยกลางการผลตรถยนต แตขอจากดในเรองทกษะบางดานอาจทาใหประเทศไทยไมสามารถทางานไดเตมศกยภาพ

ระบบการศกษาไทยจะพฒนาขนถามการปรบปรงสามดานดงตอไปน

- ทกษะดานภาษาและการตดตอสอสาร พนกานทสามารถสอสารดวยภาษาองกฤษไดอยางมประสทธภาพ ทงในดานการพดและเขยน

งานวจยระดบปรญญาเอก: เรองความรและทกษะในบรษทไทย

โดย ดร.มารตน เบอรเกอร ผวจยนโยบายดานเทคโนโลยและภมภาคแหง Joanneum Research สถาบนวจย(ทไมใชมหาวทยาลย)ทใหญทสดแหงหนงในออสเตรย

ประเทศไทยเปนตวอยางทดของประเทศ ‘ธรรมดา’ ทเปลยนเปนระบบอตสาหกรรมชา ไมใชประเทศทประสบความสาเรจดงเชนเกาหลหรอไตหวน และกไมไดเปนกรณพเศษ เชน ฮองกงหรอสงคโปร

- การเรยนรจากประสบการณ เชน การฝกงานซงปฏบตกนอยางแพรหลายในสหรฐอเมรกา กวา 64% ของผสาเรจการศกษาจากสหรฐอเมรกาในป 2006 ไดผานการฝกงานอยางนอยหนงครง - การแกปญหาทซบซอน การออกแบบ ผลต และทาการตลาดสาหรบยานพาหนะนนตองใชขบวนการคดเชงกลยทธ การแกปญหาทซบซอน และการตดสนใจและรวมงานกนของทมงาน

เนดสรปวาประเทศไทยยงคงสามารถดงดดนกลงทนตางชาตเพราะอยในตาแหนงทตงทดและชวตเรยบงายของคนไทย อยางไรกตาม หากระบบการศกษาประเทศไมเปนไปตามความตองการของระบบเศรษฐกจทเนนทกษะเพมขนในปจจบน ประเทศไทยกอาจไมสามารถแขงขนกบประเทศเพอนบานได

- ผเขยน: เนด รสเซล สาหรบหอการคาอเมรกา ประเทศไทย

10

ปรากฎการณราชนแดง (The Red Queen Effect)

เราอาจเรยกการทตองตามโลกใหทนอยางรวดเรววา ปรากฎการณราชนแดง

ในโลกแหงโลกาภวฒนทมการแขงขนสง ทกอยางเราเรยนรในขณะนอาจจะตกยคไปแลวในอกประมาณหาป! ดงนนการทจะมชวตรอดในยคความรและสรางสรรคนใหไดมอยทางเดยวเทานน นนคอ ตองเรยนรอยตลอดเวลา

ลกษณะเฉพาะของเศรษฐกจความรคอการทความรตกยคไดอยางรวดเรว และหากตองการจะสามารถแขงขนกบผอนได เราตองเรยนรใหเรวขน

Alice & the Red Queen. Image source: http://www.lealandeve.com

หลงจากทเตบโตอยางมากในทศวรรษกอนทจะเกดวกฤตการณในเอเชยในป 1997 ประเทศไทยไมใชประเทศคาแรงตา แตกไมใชเศรษฐกจระบบความรทมทกษะระดบสงเชนกน

ความกดดนจาก ‘ดานลาง’ มสง หลายประเทศไดกาวเขามาสเวทตลาดโลก เชน จนและอนเดย ทมตลาดทองถนขนาดใหญ คาแรงตา และแรงงานและโครงสรางพนฐานทกาลงพฒนาอยางรวดเรว ดงนน ประเทศไทยจะตองพฒนาอยางรวดเรว เพอใหรกษาระดบการเตบโต และปรบปรงความสามารถดานการแขงขนใหกาวหนาขนอก

หากไมสามารถพฒนาทกษะมนษย ความสามารถดานเทคโนโลยของบรษททองถนและบรษทขามชาต และโครงสรางพนฐานได อกไมนานจะตองเกดมหนตภยทางเศรษฐกจทรายแรง อนเกดจากการทบรษทขามชาตถอนเงนลงทนจานวนมหาศาล ทาใหสวนแบงในตลาดโลกของไทยลดลง อตราการเตบโตและการบรรเทาความยากจนลดลง นเปนอปสรรคทประเทศไทยและประเทศอนๆ ทเปลยนเปนระบบอตสาหกรรมชามเหมอนกน

เชนเดยวกบประเทศทเปลยนเปนระบบอตสาหกรรมชา บรษททมฐานอยในประเทศไทย ไมเนนดานเทคโนโลยดวยการคดคนผลตภณฑและกระบวนการท ‘แปลกใหมในโลก’ สวนใหญแลวพยายามเพมความสามารถดานการแขงขนดวยการตามใหทนบรษทชนนาในประเทศทพฒนาแลว ดวยการรบเทคโนโลยทมอยแลวจากประเทศทพฒนาแลวมาใช และพยายามพฒนาใหดขน

ในขณะทบรษททวโลกพยายามคงความสามารถในการแขงขนดวยการพฒนาจนเอง กลาวคอ ผลตสนคาทดขน ผลตอยางมประสทธภาพมากขน หรอเนนไปทกจกรรมทเนนทกษะมากขน บรษททพฒนาชากวา ตองพฒนาตวเองและเรยนรใหเรวยงกวาบรษทในประเทศทพฒนาแลว เพอลดชองวางและตามใหทน

หลายบรษทขาดความสามารถในการพฒนาสนคา การวจยและพฒนา การออกแบบและวศวกรรม ในการเปรยบเทยบกบสถาบนสากล สถาบนวจยและมหาวทยาลย ไมไดนาเสนอผลงานดานวทยาศาสตรทแขงแกรง และผลวจยทไดออกมานนกไมตรงกบความตองการของอตสาหกรรม

นอกจากน จานวนและคณภาพของนกศกษาจบใหม โดยเฉพาะในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยนนไมเพยงพอ การขาดแรงงานทมความาสามารถ ทาใหความสามารถในการซมซบของบรษททองถนในการซมซบเทคโนโลยใหมๆ และโอกาสใสการดาเนนกจกรรมสรางสรรคนวตกรรม มอยางจากด

ในทางหนง บรษทตางชาตซมซบแรงงานทมความสามารถสงซงหาไมไดงาย ดวยการจางบคคลากรทมการศกษาสง ในทางตรงกนขาม บางบรษทพยายามพฒนาและขยายฐานทกษะมนษยดวยการจดอบรมพนกงานของตน และมสวนรวมในโปรแกรมการศกษาในมหาวทยาลย

11

คาวาปรากฎการณราชนแดงนนนามาจากนทานของลอส แครอล เรอง Through the Looking Glass ซงสรปความไดดงน

“ราชนแดงพาอลซวงไปอยางรวดเรวจนกระทงรสกเหมอนเทาไมไดเหยยบพนเลย ในทสดทงสองกหยดในขณะทอลซกาลงเหนอยพอด อลซพบวาทงสองอยทเดมโดยไมไดเคลอนทไปไหนเลย จงถามราชนดวยความแปลกใจวาในโลกของอลซ ถาวงเรวขนาดนกตองไปถงทอนแลว ทาไมอยทนถงไมไปไหนเลย ราชนตอบวา โลกของอลซนนเคลอนทชาเสยจรง ในโลกแหงน ตองวงแบบทวงไปแลวจงจะอยทเดมได ถาตองการจะไปทอน กตองวงใหเรวเปนสองเทา”

ทกประเทศกาลงเผชญกบปรากฎการณราชนแดงน ซงสวนหนงเกดจากแรงกดดนจากคแขงตนทนตาความสามารถสงทกาลงเพมมากขนทงในประเทศและตางประเทศ บรษททงหลายตางกาลงเนนเรองสรางนวตกรรม แตละเลยการตามโลกใหทน ถาบรษท (หรอประเทศ) ใดทวงชากวาคแขง กจะลาหลงไปอยางเงยบๆ

ดชนบงชความเกงระดบโลก (Global Talent Index) ป2012

ดชนบงชความเกงระดบโลกป (Global Talent Index: GTI) จดทาโดย Heidrick & Struggles รวมกบ Economist Intelligence Unit ประเมนระดบความสามารถใน 30 ประเทศโดยวเคราะหปจจยผนแปรเจดประการ ไดแก สถตประชากร คณภาพของระบบการศกษาภาคบงคบ คณภาพของมหาวทยาลยและสถาบนการศกษาดานธรกจ คณภาพของสภาพแวดลอมทฟมฟกทกษะความสามารถ ความเปดกวางและการเคลอนไหวของตลาดแรงงาน แนวโนมการลงทนโดยตรงจากตางชาต และแนวโนมทจะดงดดผมความสามารถ

ประเทศไทยอยในอนดบท 22 ของโลก สามปจจยหลกทมคะแนนตาลงตงแตป 2007 ถง 2012 คอคณภาพของสภาพแวดลอมทฟมฟกทกษะความสามารถ ความเปดกวางและการเคลอนไหวของตลาดแรงงาน และแนวโนมการลงทนโดยตรงจากตางชาต

ตอไปนคอปจจยทการนามาพจารณาเมอวางแผนงานวจย ซงอาจเปนขอมลทนาไปกาหนดนโยบายในประเทศไทย

แรงงานทกษะและความร

บรษทใหคาปรกษาดานการบรหารจดการ A.T. Kearney ไดจดลาดบสถานททไดรบความนยมในการจดจางงานดานธรกจ ซงประเทศไทยอยในลาดบทสของสถานททดทสดในโลกสาหรบงานบรการ

ปจจยทสงผลดใหแกประเทศไทยคอดานการเงน (แรงงานราคาถก คาสาธารณปโภคและภาษตา) และสภาพแวดลอมทางธรกจทด อยางไรกตาม สงทรงอนดบของประเทศไทยคอคณภาพของทกษะฝมอของกลมแรงงานทมในประเทศ รายงานนเนนถงความสาคญของคณภาพแรงงานแลว โดยกลาววา “ถงแมวาตนทนยงเปนปจจยทสาคญในการตดสนใจวาจะจดจาง

Fig.9 : LBottom Fig.13 : GlobaAnalysis Fig.7 : Where will the hottest talent be in 2012

Source: Heidrick & Struggles & The Economist - 2007

Quality of Environment to nurture talent • Increase percentage of Higher Education graduates in Social Sciences,

Business & Law • Percentage of tertiary grads in the Sciences • Researchers & Technicians in R&D (% per m pop) • Increase R&D as % of GDP • Reduce the degree of restrictiveness of Labour Laws • Quality of workforce to be enhanced through consistent training. • Local managers retrained • Protection of IP • Protection of Private property • Meritocratic remuneration - (job and salary based on merit) Mobility & relative openess of labour market • Number of students studying overseas • Number of foreign students as a % in domestic educational

establishments • Language skills of labour force • Hiring of foreign nationals to add diversity to its workforce • Openness to other cultures • Openness to trade (exports + imports % of GDP)

Fig.8 : Break up of the GTI rankings for Thailand

12

ประเทศใด คณภาพของกลมแรงงาน (หรอแรงงานความร) กเปนสงทมความสาคญเพมขนเรอยๆ”lobal T

นเปนหลกฐานวาสาธารณปโภคทางกายภาพนนไมมคามากเทาไหรในเศรษฐกจความรและสรางสรรค ent Index - 2012

The Global Talent Index (GTI), developed by Heidrick & Struggles [6] with the Economist Intelligence Unit, assesses

มหาวทยาลยเปนแหลงผลตความสามารถ

BusinessWeek จดอนดบโปรแกรมการศกษาดาน MBA การออกแบบ และการบรหารการออกแบบและนวตกรรม โดยทไมมมหาวทยาลยจากประเทศไทยตดอนดบเลย และไดระบไวอยางชดเจนวาการศกษาทไดรบจากมหาวทยาลยไทยในแงคณภาพและความลกซงนนไมถงระดบมาตรฐานสากล นหมายความวาตองมการปรงปรงคณภาพของผม

ความสามารถในประเทศใหสามารถแขงขนกบผอนไดในเศรษฐกจสรางสรรค

เทคโนโลย

ปจจยทสาคญเปนอนดบสองของโมเดลของฟลอรดาคอ ความพรอมดานเทคโนโลยของบรษท เมอง หรอประเทศ

เทคโนโลย: เทคโนโลยและนวตกรรมเปนสงสาคญทจะชวยใหเศรษฐกจของชมชนหรอองคกรเตบโต ในการทจะสาเรจได จะตองมชองทางสาหรบการถายทอดงานวจย ความคด และนวตกรรมใหกลายเปนผลตภณฑทขายไดและยงยน มหาวทยาลยและศนยการวจยและพฒนาควรจดเตรยมโครงสรางนวตกรรมทจาเปนสาหรบความคดสรางสรรคทางดานวฒนธรรม การประกอบการ พลเมอง วทยาศาสตร และศลปะ และการถายทอดเทคโนโลย

รายงาน Global Information Technology Report 2008-2009 จาก World Economic Forum กลาววา

Fig.9 : Location of talent for offshoring of knowledge work. Source: A.T. Kearney - 2009

Fig.10 : Number of world class universities Source: BusinessWeek - 2009

13

“เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information and communication technologies: ICT) กาลงกลายเปนกลยทธหลกสาหรบการแขงขนระดบชาตของประเทศตางๆ ทวโลก ขอมลดานเศรษฐกจเมอไมนานมานแสดงใหเหนวา ในขณะทประเทศทพฒนาแลวกาลงกาวสการเปนแนวหนาดานเทคโนโลย ICT เปนสงจาเปนในการสรางสรรคนวตกรรมในกระบวนการและผลตภณฑ และรกษาขอไดเปรยบในการแขงขน”

เหนไดชดวาประเทศไทยขาดแคลนผมทกษะดานเทคโนโลยเปนอยางมาก

ซงมผลโดยตรงตอความพรอมดานเทคโนโลยของประเทศไทยในการเกบเกยวผลประโยชนของเศรษฐกจสรางสรรค

ในอกดานหนง รายงาน Creative Economy Report 2008 จดทาโดย UNCTAD ไดจดอนดบใหประเทศไทยอยในอนดบท 17 ในดานการสงออกสนคาดานวฒนธรรม ซงสวนใหญแลวไมไดใชเทคโนโลยในการผลต และเปนสงประดษฐดวยมอเปนหลก

จากทเหนหลกฐานจากเศรษฐกจทพฒนาแลว สนคาไฮเทคกอใหเกดมลคาทสง ดงนนหากจะกาหนดนโยบายเศรษฐกจโดยองจากรายงาน UNCTAD ทงหมดนน อาจทาใหเกดความเสยงสาหรบประเทศไทยในระยะยาว

ในการทประเทศไทยจะเลอนลาดบดานเทคโนโลยใหสงขนเมอเทยบกบประเทศในเอเชยอนๆ นนเปนเรองทยากในหลายดานดวยกน ดานทสาคญทสดไดแก เทคโนโลยลาสดทเกดขนในประเทศ คณภาพของวศวกรรม การศกษาดานบรหารและออกแบบ นกวทยาศาสตรและวศวกรทมอยในประเทศ การทมหาวทยาลยและอตสาหกรรมไมเชอมโยงกนอยางแขงแรง และความสามารถในการสรางนวตกรรม

ซงมผลโดยตรงตอความพรอมดานเทคโนโลยของประเทศไทยในการเกบเกยวผลประโยชนของเศรษฐกจสรางสรรค

ในอกดานหนง รายงาน Creative Economy Report 2008 จดทาโดย UNCTAD ไดจดอนดบใหประเทศไทยอยในอนดบท 17 ในดานการสงออกสนคาดานวฒนธรรม ซงสวนใหญแลวไมไดใชเทคโนโลยในการผลต และเปนสงประดษฐดวยมอเปนหลก

จากทเหนหลกฐานจากเศรษฐกจทพฒนาแลว สนคาไฮเทคกอใหเกดมลคาทสง ดงนนหากจะกาหนดนโยบายเศรษฐกจโดยองจากรายงาน UNCTAD ทงหมดนน อาจทาใหเกดความเสยงสาหรบประเทศไทยในระยะยาว

ในการทประเทศไทยจะเลอนลาดบดานเทคโนโลยใหสงขนเมอเทยบกบประเทศในเอเชยอนๆ นนเปนเรองทยากในหลายดานดวยกน ดานทสาคญทสดไดแก เทคโนโลยลาสดทเกดขนในประเทศ คณภาพของวศวกรรม การศกษาดานบรหารและออกแบบ นกวทยาศาสตรและวศวกรทมอยในประเทศ การทมหาวทยาลยและอตสาหกรรมไมเชอมโยงกนอยางแขงแรง และความสามารถในการสรางนวตกรรม

Goods Value (f o b M $)

Rank

Design (Jewellery, Interior, Fashion, Toys & Graphic Design)

3,673 5

1,809 4Interior 1,137 6

359 9Toys 199 5

107 7Art & Craft 301 8Visual Arts 189 6Painting 94 2Sculpture 93 6Glassware 61 5Celebration 58 4Books 36 9New Media 15 8Wicker ware 11 5Video Games 10 7Audiovisuals 8 4Film 8 4Digital records 5 8Paper ware 2 5All Goods 4,323 5

Rank

Exporter Value (M $)

1 China 61,360

2 Italy 28,008

3 Hong Kong 27,677

4 USA 25,544

5 Germany 24,763

6 UK 19,030

7 France 17,706

8 Canada 11,377

9 Belgium 9,343

10 Spain 9,138

11 India 8,155

12 Netherlands 7,250

13 Switzerland 6,053

14 Japan 5,547

15 Turkey 5,081

16 Austria 4,883

17 Thailand 4,323

18 Mexico 4,271

19 Poland 4,215

20 Denmark 3,449

Fig.12 : Creative Goods, top 20 exporters &Thailands share. Source: Creative Economy Report 2008-UNCTAD

14

กระแสเงนทใชในการวจยและพฒนาระดบโลก

Global Innovation 1000 ซงเปนงานวจยคาใชจายในการวจยและพฒนาประจาปทไดรบรางวลของ Booz & Company เปนการประเมนอทธพลของการวจยและพฒนาทมตอผลการดาเนนงานของบรษททครบถวนสมบรณทสด

เนองจากกจการตางๆ เรมกลายเปนบรษทระดบโลกมากขนทกท คาใชจายทบรษทใชในการวจยและพฒนากไดเพมสงขน บรษททลงทนในนวตกรรมขามชาตอยางชาญฉลาดไดรบผลตอบแทนจากการลงทนดานการวจยและพฒนาทดกวาบรษททปฏบตงานแตในหองทดลองในบานตวเองเทานน

บรษททตดอบดบ Global Innovation 1000 ใชเงนดานนวตกรรม 55% นอกประเทศของตน ซงสะทอนใหเหนความตองการทจะประสบความสาเรจในเศรษฐกจระดบโลก เพอแขงขนกบผประกอบการทงนอกและในประเทศทมความคลองแคลวและเตบโตอยางรวดเรว เพอครอบครองสวนแบงในตลาดใหมๆ ทไมคนเคย เพอเขาใจลกคาในตลาดเหลานน เพอจางนกวทยาศาสตรและวศวกรทมความสามารถ และเพอจบจองไอเดยทดทสดจากทวโลก

มหลายเหตผลดวยกนทบรษทขามชาตควรยายสวนงานวจยและพฒนาไป

นอกประเทศ ซงไดแก

ตนทน ตนทนทตาเปนสงแรกทกระตนใหจดทาการวจยในตางประเทศเพอใหใชเงนนอยทสด แตไมใชเหตผลทสาคญทสดแลวในปจจบนน อนทจรงแลวมความสาคญนอยลงดวยซาไป

การเขาถงผมความสามารถ ในขณะทขอดของแรงงานราคาถกลดความสาคญลง เหตผลอนๆ ในการลงทนวจยและพฒนาระดบนานาชาตกเพมความสาคญมากขน บรษทหลายแหงกาลงตงศนยวจยและพฒนาในประเทศอนๆ เพอหาทางเขาถงวศวกรและนกวทยาศาสตรผมความสามารถทกาลงเพมจานวนขนเรอยๆ และเขาถงความคดทพวกเขาม

ความใกลชดและความเขาใจตลาด เนองจากบรษทขายผลตภณฑและบรการในตลาดทวโลก จงเหนความสาคญในการตงศนยวจยและพฒนาใหใกลกบตลาดทกาลงเตบโตขน

จากรป 13 แสดงใหเหนจานวนเงนทลงในการวจยและพฒนาในประเทศไทย เหนไดวานอยกวามาเลเซย สงคโปร และไตหวนอยางเหนไดชด ซงเหตผลหลกคอขาดผมความสามารถทมคณภาพ

Fig.13 : Global flow of R&D money. Source: Booz & Company analysis

15

เทคโนโลยและผมความสามารถมความเชอมโยงกน ผมความสามารถสงจะชวยเพมความสามารถในการซมซบของบรษทใหมากขน ดวยการชวยทาใหบรษทเหนคณคา ยอมรบ และนาความรใหมมาประยกตใช

อยางไรกตาม รายงานไดเตอนไววา การทาตามอยางตางประเทศในดานวจยและพฒนานน ไมใชการประกนวาผลการดาเนนงานจะดขนเสมอไป

ในการทประสบความสาเรจนน บรษทตองกาหนดกลยทธดานวจยและพฒนาทเปนไปในทางเดยวกบกลยทธของบรษทโดยรวม และตองเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทางธรกจทดาเนนงานอยดวย

การยอมรบผอน (Tolerance)

การยอมรบผอนเปนสงทสาคญทสดในโมเดล 3T ของรชารด ฟลอรดา ซงประเทศไทยนาจะไดในคะแนนสงในขอน ถงแมวาจะไมมขอมลมาสนบสนน แตดวยความทคนไทยมนาใจดและยอมรบผทเปนเกยหรอผทมวถชวตแปลกแยกจากขนบสงคม และวฒนธรรมอนๆ อกทงยงมทศนคตแบบไมนยมแซกแซงวถความเปนอยของผอน ประเทศไทยจงเปนจดหมายการทองเทยวทไดรบความนยมมากทสดแหงหนงในเอเชย ทาใหสามารถกลายเปนแหลงทจะเกอใหเศรษฐกจสรางสรรครงเรองขนได

อยางไรกตาม ศ.อลเลน เจ สกอต แหงมหาวทยาลย UCLA เตอนไววา “โดยตองขออภยรชารด ฟลอรดาไว ณ ทน แตความคดสรางสรรคนนไมใชสงทสามารถนาเขามาในเมองโดยนกเลนสเกตบอรด เกย หรอผมวถชวตแปลกแยก แตเปนสงทตองพฒนาขนผานการเชอมโยงรอยเรยงอนซบซอนระหวางความสมพนธของการผลต การทางาน และชวตทางสงคม”

การสรางสงคมทยอมรบผอนนนเปนงานทยาก และไมมทางออกแบบงายๆ จะตองอาศยความมงมนพยายามของผวางนโยบาย และการทเหลาสาธารณชนตระหนกวาการเปลยนแปลงดงกลาวนเปนสงจาเปน

ชมชนปดทตอตานการเปลยนแปลง จะไมไดรบฟงความคดใหมและวธการใหมในการทางาน และในทสดจะคอยๆ กลายเปนผตามทไมคดทาอะไรเอง และเปนเพยงผทลอกเลยนแบบความคดทด จากประเทศอน

พดดงอรอยหรอไม ตดสนไดจากการกน

ในโลกทการแขงขนสง ผลลพธคอสงทเปนตววด โดยตลาดโลกนนไรซงความปราณ ผลตภณฑทไมเปนไปตามความตองการของผบรโภคซง

เปลยนแปลงตลอดเวลา กจะคางอยทชนวางของ และหายไปจากตลาดในทสด

คณภาพและมลคาสกลดอลลารของสนคาเปนตววดทแทจรงถงความกาวหนาและความซบซอนของภาคธรกจสรางสรรคในประเทศไทย การสงออกทางวฒนธรรมของไทยในขณะน สวนใหญเปนผลจากทกษะทตา และเทคโนโยลทตา ผลตภณฑทออกมาไมไดมความกาวหนาทางเทคโนโลย ประเทศจน เวยดนาม หรอเศรษฐกจทนตาอนๆ สามารถทาซาไดโดยไมยากลาบาก

ผออกนโยบายรฐ อตสาหกรรม และเหลาคนทางานดานความคดสรางสรรคของไทย ยงไมเขาใจอยางแทจรงถงความสาคญสงทจะทาใหประเทศกลายเปน ‘ประเทศแหงความคด’

มตวฒนธรรมของ Geert Hofstede

Gerard Hendrik Hofstede นกจตวทยาชาวดตชทมความสาคญคนหนง ไดศกษาปฏสมพนธระหวางวฒนธรรมชาตและวฒนธรรมองคกร และไดนาเสนอวามการแบงกลมทางวฒนธรรมระดบชาตและระดบภมภาคทมผลกระทบตอสงคมและองคกร ซงคงอยเปนเวลานาน

ดชนความเหลอมลาของอานาจ (Power Distance Index: PDI) คอระดบการยอมรบและความคาดหวงของสมาชกในองคกรหรอสถาบน (เชน ครอบครว) ทมอานาจนอยตอความเหลอมลาของอานาจ แสดงถงความไมเทาเทยม (มอานาจมากกวา vs มอานาจนอยกวา) ซงดจากผมอานาจนอยกวา เปนการบงบอกวาความไมเทาเทยมกนของระดบอานาจในสงคมนนนบจากผตามในระดบทเดยวกบผนา อานาจและความเหลอมลาจงเปนขอเทจจรงพนฐานของทกสงคม ซงคนทเคยมประสบการณในตางประเทศจะทราบดวา ‘ทกสงคมนนไมเทาเทยมกน แตบางสงคมไมเทาเทยมกนมากกวาสงคมอน’

ปจเจกนยม (Individualism: IDV) และแนวคดตรงขามนนคอคตรวมหม (Collectivism) ซงหมายถงระดบการทปจเจกบคคลรวมตนเองเขากบกลม เราจะพบปจเจกนยมในสงคมทความเชอมโยงระหวางบคคลตางๆ ในสงคมนนไมแนนแฟน ทกคนตางดแลเฉพาะตนเองและพอแมพนองของตน ในขณะทเราจะพบคตรวมหมไดในสงคมทผคนในสงคมรวมตวเองเขาไปในกลม เชน ครอบครวใหญ (รวมถงลง ปา และป ยา ตา ยาย) อยางแนนแฟนตงแตแรกเกด ซงลวนตางคมครองบคคลนน โดยทบคคลนนกใหความจงรกภกดโดยไมมขอแมเปนการตอบแทน คาวา ‘คตรวมหม’ ในแงนนนไมมความหมายทเกยวของกบการเมอง หมายถงกลม มใชรฐ ประเดน

16

นทมตกลาวถงกเปนขอเทจจรงพนฐานสาหรบสงคมทกแหงในโลกอกเชนกน

ความเปนเพศชาย (Masculinity) และแนวคดตรงกนขามนนคอ ความเปนเพศหญง (Femininity) หมายถงการแบงบทบาทหนาทระหวางสองเพศ ซงไดผลลพธออกมาหลายอยาง ผลวจยกลาวไววา (ก) คานยมของผหญงแตกตางกนระหวางสงคมตางๆ นอยกวาคานยมของผชาย (ข) คานยมของผชายในประเททศตางๆ ประกอบไปดวยมตจากขวหนงซงมความแนวแน ชอบแขงขน และแตกตางจากคานมของผหญงอยางมาก ไปจนถงอกขวหนงซงมความออนนอมถอมตนและเอาใจใส คลายคลงกบคานยมของผหญง ขวนมความแนวแนเรยกวา ‘ความเปนชาย’ สวนขวทออนนอมและเอาใจใสเรยกวา ‘ความเปนหญง’ ผหญงในประเทศทมความเปนหญงมความออนนอมถอมตนและเอาใจใสผอนเทาเทยมกบผชาย สวนในประเทศทมความเปนชาย ผหญงจะมความแนวแนและชอบแขงขน แตไมมากเทากบผชายในประเทศ ดงนนจงเกดชองวางระหวาคานยมของผหญงและคานยมของผชายในประเทศเหลาน

ดชนการหลกเลยงความไมแนนอน (Uncertainty Avoidance Index: UAI) คอการทสงคมยอมรบความไมแนนอนและความกากวม ซงในทสดแลวหมายถงการคนหาความจรงของคน บงชถงระดบทวฒนธรรมกาหนดใหสมาชกรสกสบายใจหรอไมสบายใจในสถานการณทไมมกาหนดกฎเกณฑ อนหมายถงสถานการณทใหม ไมมใครรรายละเอยด นาแปลกใจ และแตกตางไปจากสถานการณปกต วฒนธรรมทหลกเลยงความไมแนนอนพยายามทจะเปดโอกาสใหเกดสถานการณดงกลาวนอยทสด โดยการตงกฎหมาย กฎเกณฑและมาตรการรกษาปลอดภยทเขมงวด และในแงของศาสนา โดยการเชอในปรมตถสจจะ หรอความจรงสงสด (Absolute Truth) ‘ความจรงมอยเพยงหนงเดยว ซงเรามอยแลว’ ประชากรในประเทศทหลกเลยงความไมแนนอนจะใชแสดงอารมณสง และกระตนโดยพลงงานจากขางใน ในประเภทตรงกนขาม นนคอวฒนธรรมทยอมรบความไมแนนอน ผคนจะยอมรบความคดเหนทแตกตางไปจากสงทคนเคยไดมกกวา มกฎเกณฑมากาหนดใหนอยทสดเทาทจะทาได และในแงศาสนา ยอมรบแนวคดตางๆอยางเทาเทยม คนในวฒนธรรมนจะสงบนงและครนคด และไมถกคาดหวงใหแสดงอารมณออกมา

การมงเนนเปาหมายระยะยาว (Long-term Orientation: LTO) และแนวคดตรงกนขาม นนคอ การมงเนนเปาหมายระยะสน (Short-term Orientation) เปนมตทหาทเกยวกบคณธรรม คานยมของการมงเนนเปาหมายระยะยาวคอความประหยดมธยสถ และความมมานะ สวนคานยมของการมงเนนเปาหมายระยะสนคอ การเคารพประเพณ ปฏบตหนาททางสงคม การรกษา

‘หนา’ คานยมทงในทางบวกและทางลบเหลานสามารถพบไดในคาสอนของขงจอ นกปราชญจนผมชอเสยง มชวตในชวง 500 ปกอนครสตศกราช อยางไรกตาม มตนกใชไดกบประเทศทไมมมรดกคาสอนของขงจอ

ระดบทประเทศไทยไดสงทสดในมตของ Hofstede คอ ดชนความเหลอมลาของอานาจ (PDI) และดชนการหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) โดยไดคะแนนเทากนท 64

คะแนนดชนความเหลอมลาของอานาจทสงเปนเครองบงชวามความไมเทาเทยมกนของอานาจและความรารวยในสงคมในระดบสง ซงไมไดเปนการบงคบใหประชากรยอมรบ แตสงคมเปนฝายยอมรบเองในฐานะทเปนสวนหนงของมรดกทางวฒนธรรม คะแนนท 64 นอยกวาคะแนนโดยเฉลยของประเทศเอเชยซงอยท 71

สวนดชนการหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) ซงไดคะแนนสงเทากนบงชวาสงคมมระดบการยอมรบความไมแนนอนตา เพอทจะลดระดบความไมแนนอนใหตาทสดเทาทจะเปนไปได จงมการกาหนดกฎเกณฑ กฎหมาย นโยบาย และระเบยบขอบงคบทเขมงวด เปาหมายของประชากรคอการควบคมใหทกอยางอยในระเบยบเพอกาจดหรอหลกเลยงสงไมคาดฝน ดวยเหตทมลกษณะการหลกเลยงความไมแนนอนระดบสง สงคมจไมพรอมรบความเปลยนแปลง และไมกลาเสยง ระดบคะแนน 64 ของประเทศไทยสงกวาคาเฉลยของประเทศในเอเชย ซงอยท 58

มตทประเทศไทยไดคะแนนตาทสดคอปจเจกนยม (Individualism: IDV) ไดเพยง 20 คะแนน ซงบงชวาเปนสงคมทเนนคตรวมหม มากกวาการเปนปจเจกบคคล ซงเปนจรงสาหรบความสมพนธระยะยาวและใกลชดกบ ‘กลม’ ซงหมายถง ครอบครว ครอบครวใหญทรวมญาตอนๆ ดวย ความ

Fig.14 : Geert Hofstede Cultural Dimentions

China

JapanS.Korea

Thailand

UK

17

จงรกภกดในวฒนธรรมคตรวมหมนนมหาศาล ซงอยเหนอกฎระเบยบอนๆ ของสงคม สงคมแบบนเกอหนนใหเกดความสมพนธทแขงแกรง ซงทกคนตองรบผดชอบสมาชกคนอนๆ ในกลมดวย

ประเทศไทยมคะแนนความเปนเพศชายทตาทสดในประเทศเอเชย ซงได 34 คะแนน เมอเทยบกบคะแนนเฉลยของประเทศเอเชยท 53 และคะแนนเฉลยของโลกท 50 ระดบคะแนนทตาบงชวาสงคมมความแนวแนและความชอบในการแขงขนนอย และประชากรยงคงมบทบาททแบงใหกบเพศชายและหญงตามแบบแผนดงเดม

ความเชอ (ททาใหเกดความเขาใจทไมสมบรณเกยวกบเศรษฐกจสรางสรรค)

ความเชอท1: กระบวนทศนเศรษฐกจสรางสรรคจะแทนทโมเดลการสรางความมงคงทออกมากอนหนาทงหมด

ซงมบางสวนทจรง แตกระบวนทศนกอนหนานกยงคงจะสรางความมงคงใหเกดตอไปได สวนความสรางสรรคนนจะเปนแหลงการชบชวตภาคเศรษฐกจตางๆ

อยางไรกตามตองจาไววา แคเพยงความคดสรางสรรคอยางเดยวนนไมมประโยชนอนใด! ความรทเฉพาะทางในเชงกลยทธในการถายทอดความคดสรางสรรคเปนสงจาเปนยง ความรในการประเมนโอกาสทางการตลาดทวโลก การคดคนหานวตกรรมและรกษาวฒนธรรมการสรางนวตกรรมใหคงอย กเปนเรองสาคญเทาเทยมกน

ความเชอท 2: ทกคนสามารถเปนสวนหนงของเศรษฐกจสรางสรรคได

ซงมบางสวนทจรง ในการทจะใชประโยชนจากโอกาสทม ตองอาศยทกษะเฉพาะทางอนสามารถเรยนรได การเรยนรอยางตอเนองเปนดงคาสวดมนตในยคสมยใหม คนทางานถกลดทกษะการทางาน และจะถกมองวาเปนสงซาซากในททางานหากไมเรยนรทกษะใหมอยเรอยๆ

ความเชอท 3: การมคณสมบต (จากตางประเทศ) ในสาขาความสรางสรรคใดๆ กเพยงพอแลว

ในกระบวนทศนใหมน เกดขอสงสยในความเชอ (หรอตานาน) นอยางมาก คนทมไอเดยทฉลาดหลกแหลมมโอกาสมากกวาคนทมปรญญาสง

บรษทอยาง BMW, Proctor & Gamble, Muji, Nesle, Starbucks, Lego, Nintendo และอกหลายๆ แหง ตางตระหนกถงความสาคญของ

ความสามารถทางความคดสรางสรรคและนวตกรรมทมอยใน ‘คนธรรมดา’ บรษทบางแหงใชนวตกรรม ‘จากภายนอก’ ในการทางานถง 50%

ทกษะความสรางสรรคมสามระดบ ไดแก ระดบปฏบต (operative) ยทธวธ (tactical) และกลยทธ (strategic) คณสมบตบนกระดาษนนเพยงแคสรางอานาจใหแกผทมทกษะระดบปฏบต ซงทกษะในระดบนกถกมองวาเปนเรองธรรมดามากขนทกทในปจจบน สวนระดบทเหลอนนสามารถเรยนรไดจากการทางาน หรอการเรยนรทกษะใหม ผทมความคดสราสรรคมกจะมสงตางๆ ดงตอไปน

- ระดบปฏบต เปนสงทเรยนในมหาวทยาลย การวาด การราง ทฤษฎส การลงส การสอสาร ฯลฯ

- ระดบยทธวธ คอการบรหารโครงการไดอยางสาเรจในเวลา งบประมาณ และเงอนไขตลาดทกาหนด

- ระดบกลยทธ คอทกษะ ‘วสยทศนและการคด’ การแกปญหา การทาความเขาใจความตองการและความปรารถนาของผใช กระแสตลาด และการตความขอมลเพอสรางนวตกรรมใหมขน

ความเชอท 4: การสรางเสรมเศรษฐกจสรางสรรคเปนหนาทของรฐบาล

ในทกยคสมย ตงแตยคเกษตรกรรมจนถงยคสรางสรรค สงทเพมองคความรคอการรวมมอกนอยางหลกแหลมและสรางสรรคของประชาชน

ซลคอน วลเลย อนเปนททความคดสรางสรรคเกดขนมากมาย กมไดเปนผลจากแผนยงใหญของฝายรฐ แตเรมตนจากตงแตยค Great Depression เมอนกศกษามหาวทยาลยสแตนฟอรดสองคน ไดแก เดฟ แพคการด และบล ฮวเลท เรมแกะโนนซอมนอยในโรงรถของแพคการดในพาโล อลโต ควรสงเกตอกอยางวาไมเคยมโครงสรางทแนชดมาเชอมโยงจดตางๆ ในซลคอน วลเลย อนทจรงแลว ระบบนเวศนนไดทาใหจดตางๆ เชอมโยงกนเอง ผานทางเครอขายการทางานหรอเครอขายสวนตวทเชอมโยงกนอย

ถาหากคนเหลานไมหลกแหลมพอหรอไมตองการเพมพนความรและทกษะอยางตอเนอง เงนลงทนมหาศาลหรอนโยบายจากเบองบนกไมสามารถทาใหคนเหลานเปนผประกอบการสรางสรรคขนมาได รฐบาลสามารถชวยไดเพยงทาใหเกดสงแวดลอมทเอออานวยเทานน

ความเชอท 5: การม ‘ประวต’ ทดเปนสงสาคญในความสาเรจ

18

นาแปลกมากทตานานนไดรบการโฆษณาในประเทศไทยจนกลายเปนกาวสาคญสาหรบความสาเรจ เหนไดชดวาเปนสงทหลงเหลอมาจากระเบยบสงคมในสมยศตวรรษทแลว ซงวถชวตแบบเกษตรกรรมใหคณคากบสถานะทางสงคมมากกวาความสามารถ ในเศรษฐกจระบบใหมน แนวคดนไมเปนจรงอกแลว ปรชญาเบองหลงเศรษฐกจสรางสรรคคอ ทกคนสามารถสรางสรรคไดไมวาจะมประวตมาอยางไร

ความเชอท 6: รอะไรไมสาคญ ในประเทศไทยสงสาคญคอคณรจกใครตางหาก

เรองนเชอมโยงมาจากตานานเรองกอนหนาน ในสงคมทวดจากควมสามารถ แนวคดนไมเปนความจรง ความรเปนสงจาเปนยงตอความเจรญ สงคมทไมใหคณคาแกความสามารถจะไมสามารถพฒนาไปเปนเศรษฐกจสรางสรรคได ไมมทสาหรบแนวปฏบตและความรทลาหลงในเศรษฐกจสมยใหม อนเปนททตลาดโลกไรความปราณและผมความสามารถคอผชนะ

ตานานสองเรองสดทายนเปนอปสรรคทใหญทสดของประเทศไทยทจะกาวเขาสเศรษฐกจความรและสรางสรรค ประเทศจะกาวหนาไดกตอเมอเอาชนะอปสรรคเหลานอยางเปนระบบ และนาวธคดและวธทาใหมๆ มาใชในระดบประเทศ

คาพดของอลเบรท ไอนสไตน ไดสรปเอาไวสนๆ วา “เราไมสามารถแกปญหาโดยใชวธคดเดยวกบตอนทเราสรางปญหาขนมา”

การแกปญหาไมใชคาตอบของปญหา!

นอาจจะฟงดแปลก แตเปนความจรงสาหรบสงทแตกตางอยางเชน การวางแผนสาหรบพฒนาความสามารถดานสรางสรรคของทงประเทศ

แนวทางทใชการแกปญหาเปนหลก มความเสยงทจะใชโมเดล “ลกปนวเศษ” ในการแกปญหา เปนการทา ‘เฉพาะกจ’ และไมใชกลยทธเปนหลก พยายามทจะหาคาตอบกอนทตอบคาถามไดอยางแทจรง

ในแนวทางการออกนโยบายและแนวปฏบตโดยทวไป เนนใหแกปญหาโดยเรวและมเรองการเมองเปนเครองกระตน มากกวาจะมองไปทรากเหงาของตวปญหาเอง

ชารลส แลนดรย นกทฤษฎและนกปฏบตดานชมชนเมอง เตอนถงอนตรายของหลกการใชเหตผลทใชในการออกนโยบายวา

“ผออกนโยบายพบวาการคดในแงของคาใชจายสาหรบแผนพฒนาทางกายภาพ ทางดวน ลานจอดรถ นนงายกวาทจะคดถงระบบโครงสรางทไมใชกายภาพ เชน การอบรมการพฒนาทกษะ ทนทใหแกองคกรอาสาในการพฒนาเครอขายสงคม หรอดงอานาจจากสวนกลางมาเพอเสรมสรางความสามารถในระดบทองถน และสนบสนนใหประชาชนมสวนไดเสยในการบรหารชมชนของตน”

แลนดรยเสรมวาหนงในอาการทแสดงถงความคดทแคบของนกนโยบายคอการไมยอมเนนทความปรารถนามากกวาความตองการ

ความตองการเปนเหมอนวตถชนดหนง ดงเชน โคมไฟ รถเมล ศนยศลปะและวฒนธรรม หรอพนททางกายภาพทวไป

ในทางตรงกนขาม ความปรารถนาเชอมโยงกบจตใตสานก ความฝน ความรสก บรรยากาศของสถานท ความมนใจวามความรทนาไปใชประโยชนได

หลายโครงการทสนบสนนเศรษฐกจสรางสรรคทวโลกกประสบกบสถานการณเชนน รฐบาลและนกนโยบายทงหลายหนไปจดงาน การแสดง งานออกราน แผนจดหาเงนทน และโครงการ ‘เรวเฉพาะหนา’ โดยหวงวาจะสรางแรงบนดาลใจใหผคนสรรสรางสงตางๆ ไดโดยไมยอมหนมาดทแกนแทของปญหา ซงอาจเปนการขาดแนวทางธรกจทสงเสรมผประกอบการรายยอย ขาดความสามารถในการคดเชงกลยทธ ขาดวฒนธรรมการสรางนวตกรรม มระดบความสามารถการเปนผประกอบการทตา ระบบการศกษาไมสงเสรมใหคดเชงวจารณญาณ และอกหลายประเดนดวยกน

งานออกราน งานเทศกาล และแผนเรวเฉพาะหนามากมายแคไหน กไมสามารถสรางกาลงใหแกชมชนหรอประเทศชาตได เปนเพยงการสนบสนน ไมใชการเปลยนแปลง

สงเหลานไมสามารถเปลยนใหตวเองกลายเปนสงคมได แตกไมเปนจรงสาหรบประเทศไทย คนไทยชอบเลอกแนวทางทมองเหนไดชด สรางการโหมประชาสมพนธ และโอกาสทจะ ‘ดง’ ได

ในทางตรงกนขาม นโยบายทสรางการเปลยนแปลงนนมแนวทางทผลกดนโดยปญหา และมองบรบทโดยรวมของเวลา ประเดนสงคมและวฒนธรรม และปฏสมพนธระหวางสวนตางๆ ของโครงการ และในภาพรวม กอนทจะเรมตนวางแผน กาหนดมมมองและแนวคด

Fig.15 : Quick-fix ‘solutionism’

Solution

Analysis

Problem

Research

19

นโยบายประเภทนเรมตนจากการถามคาถามทเหมาะสม และใชการวจยเพอวเคราะหปญหา ตามดวยการกาหนดวตถประสงคทงระยะยาวและระยะสนทวดเพอประเมนได ซงจะชวยใหสามารถตดสนใจไดโดยมขอมลครบถวน

การทปญหาและทางออกไมเชอมโยงนนทวความรนแรงขนอกสาหรบแนวคดทไมไดรบการกาหนดอยางชดเจน เชน เศรษฐกจสรางสรรค ซงไมมโมเดลสากลใหนามาทาซา หรอไมมโมเดลทนาเชอถอใหนามาลอกเลยนแบบโดยงาย สงทประเทศองกฤษหรอออสเตรเลยใชแลวด อาจจะไมดเมอนามาใชในประเทศไทยกได

มเงอนไขเบองตนหลายอยางในการสรางใหเศรษฐกจสรางสรรคเตบโตในประเทศ ซงหนวยงานในประเทศตองทาความเขาใจเงอนไขเหลานอยางถองแทกอนทจะ ‘นาเขา’ หนวยงานจากตางประเทศมเพอสรางความนาเชอถอใหกบโครงการ

แนวทางเชนนสามารถทาไดเพยงทาใหโครงการแลวเสรจ แตไมประสบความสาเรจในการตอบโจทยปญหา

ในยคเกาเชนในยคอตสาหกรรมหรอเกษตรกรรม แนวทางดงกลาวนสรางผลประโยชนใหไดในระดบหนง แตสาหรบยคสรางสรรคและยคความรแลว แนวทางเหลานอาจใชไมได เนองจากเราไมไดทางานกบโครงสรางพนฐานอยางถนน อาคาร หรอสนคาทจบตองได เชน ฝาย นามน หรอรถแทรกเตอร แตเรากาลงทางานกบสงทจบตองไมไดอยางความสามารถของมนษยในการคดไอเดยทสามารถนาไปคาขายเชงพาณชย และขายในตลาดโลกได

โครงสรางพนฐานของเศรษฐกจสรางสรรคคอทกษะความสามารถของเหลาคนทางานในการคดคนหนทางใหมๆ แนวทางธรกจทสงเสรมการกลาเสยงและกลาลมเหลว สภาวะแวดลอมสาหรบผประกอบการทประกอบไปดวยความเชอใจและการแบงปน และสงคมทเตมไปดวยไอเดย

ในกระบวนทศนเศรษฐกจแบบใหมน จะตองมาทบทวนแนวทางการทางาน การแขงขน การวดความสาเรจและความลมเหลว รวมถงทกษะและความสามารถในปจจบนใหมทงหมด ซงเปนสงทผเชยวชาญเรยกวา ‘การเปลยนจากการคดดวยสมองดานซายเปนการคดดวยสมองทงสองดาน’

เราไมสามารถเปลยนแนวปฏบตททาตอเนองมาหลายรอยปไดทงหมดภายในเวลาไมกป สงททาไดในระยะเวลาอนสนคอการเสรมสรางความมนใจและสรางแรงบนดาลใจผานทางการออกนโยบายทเหมาะสมซงผานการวจยมาแลวเปนอยางด

หากชมชนไรซงความแขงแกรงดานการคดเชงวจารณญาณ นวตกรรม และความคดสรางสรรคแลว ไมวาจะมเงนหรอแรงบนดาลใจมากแคไหนกไมสามารถชวยได

ทางเดยวทจะชวยไดคอการสรางทกษะขนใหม แตคาถามตอมากคอทกษะอะไร และจะสรางอยางไร

ในการทจะไดมาซงคาตอบของคาถามพนฐานเชนน จะตองทาการวจยความตองการ ความปรารถนา และความสามารถทผคนมอยในปจจบนอยางครบถวน และตอยอดความสามารถเหลานเพอพฒนาทกษะ ซงอาจเปนทางภาพ ภาษา การวเคราะห กระบวนการคด (กลาวคอ ความสามารถในการเขาใจและแปลความหมายภาษาทางภาพทซบซอนออกมาได)

โอกาส

เมอพจารณาถงอปสรรคพนฐานทงหลายทมตอการสรางเศรษฐกจสรางสรรคแลว สงแรกทควรทาคอการทาวจยโดยละเอยดในเรองลกษณะและอปสรรคทภาคธรกจสรางสรรคทก 14 ภาคตองประสบ

หากไมไดทาการวจย จะเปนเรองทเสยงมาก เพราะถาไมมการวจยโดยละเอยดแลว จะไมสามารถดาเนนการตดสนใจโดยมขอมลครบถวนได ทาใหไมสามารถวางแผนทมประสทธภาพได การเนนหาทางออกโดยไมมความรอยางแนชดวาควรทาอะไร และจะวดผลเมอสนสดโครงการอยางไร รงแตจะนาไปสแผนและโปรแกรมททาเฉพาะหนา ซงไมไดเปลยนแปลงเศรษฐกจไทยใหกลายเปนเศรษฐกจสรางสรรค

ลองดตวอยางกรณดงตอไปน อปสรรคทบรษทตองเจอสะทอนใหเหนถงอปสรรคททงประเทศตองเจอ

กรณทพบไดบอยในประเทศไทย

เมอไมนานมาน เราไดเขาเยยมชมสถานทางานของ ‘ผรบจางผลต’ ทใหญทสดในประเทศไทยทผลตใหกบแบรนดสากลหลายๆ แบรนดทตดอนดบทอป 50 ตามการจดลาดบของ Interbrand

ทนมทกอยางทจาเปน ทงศนยวจยและพฒนา แผนกการออกแบบ วศวกรรม แผนกขายและการตลาด การไปตางประเทศเพอเขารวมงานและการจดแสดงเทรนดลาสด แตผลตภณฑของพวกเขาเองกยงขายไดในราคาทตากวาหนงในสบของราคาผลตภณฑทเปนแบรนดสากล ทงๆ ทผลตในโรงงานเดยวกน!

20

กรณดานบนนแสดงใหเหนวา คาถามหลกไมใชการถามวาควรทาอะไร แตเปนการถามวา ทาอยางไร และตองทาใหไดเรวอกดวย จะตองสรางนวตกรรมใหลาหนาคแขง ไมอยางนนๆ จะคอยๆ กลายเปนบรษททไมกาวหนา

ปญหาหนกทสดสาหรบบรษทสวนใหญคอ ไมมความสามารถดานความคดเชงกลยทธและวสยทศนทกวางไกลในการทจะนาพาบรษทไปสการเปลยนแปลง

โอกาสในการระดมทนเพอพฒนา

รายการดานลางนอาจไมละเอยด แตกาลงคอยเปนคอยไป ซงตองอาศยการวจยขอมลเพมเตม

1. การเพมทกษะและความสามารถ ตองจดโปรแกรมเพมทกษะในหลายระดบ ทงชมชน บรษท ผประกอบการ รฐบาล และมหาวทยาล เพอพฒนาทกษะของแรงงานไทยและเตรยมพรอมสาหรบการทางานในระบบเศรษฐกจสรางสรรค นเปนสงทตองอาศยแรงผลกดนและเงนทนอยางมาก ทกคนทราบดวาความคดสรางสรรคและการออกแบบนนสามารถทาใหบรษทสรางนวตกรรมขนมาได แตประเดนคอเราจะพฒนาทกษะและความสามารถดานเทคโนโลยของแรงงานไดอยางไร นเปนประเดนสาคญทตองไดรบการแกไขโดยเรว เราไมสามารถนาเขาผมความสามารถจากทอนดงท รชารด ฟลอรดา กลาวไวได เราตองพฒนาคนในประเทศเราเอง

2. พฒนาความเชอมโยงระหวางมหาวทยาลยและอตสาหกรรม มหาวทยาลยสวนใหญนนไมมวาระการวจยและพฒนาทเดนชด ในอกดานหนง อตสาหกรรมกมกจะตดตอเฉพาะผผลตและคนทางานในภาคทใชทกษะในระดบตา เชน งานฝมอหรอสนคาวฒนธรรม หากมการจดหาเงนทนเพอใหมหาวทยาลยและอตสาหกรรมรวมมอกนดาเนนโครงการวจยและพฒนา กจะชวยเผยโฉมผมความสามารถทอาจซกซอนอยในประเทศได

3. เนนสงแวดลอม แหลงพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมและมประสทธภาพทดนนไมใชเปนเพยงแคแฟชน แตเปนความเปนจรงทโลกตองเผชญ และยงเปนโอกาสใหองคกรและผประกอบการดานวจยและพฒนาคดคนทางออกใหมอกดวย

4. เนนเทคโนโลย หากประเทศไทยเนนผลกดนในดานน จะไดรบผลตอบแทนมหาศาล หากหนมาลงทนในดานเทคโนโลยและการออกแบบ หรอเทคโนโลยและโครงการความรวมมอระหวางภาคธรกจสรางสรรค อาจสงผลใหความคดสรางสรรคทเคยซกซอนอยโดดเดนขนมา ยงถาองคกรวจยและพฒนาในประเทศไดรบความรวมมอจากองคกรตางประเทศ กจะยงชวยใหพฒนาความสามาถในการซมซบของประเทศไทยไดอกดวย

5. สรางวฒนธรรมความคด ไอเดยดๆ มไดเกดในบรบทการทางาน หรอสงคมทเรยกรองใหผคนดาเนนชวตเหมอนกนหมด ความเชอใจ อสรภาพ การโตเถยงอยางเปดเผย การยอมรบความลมเหลว การกลาเสยง การยอมรบความกากวม ลวนแตเปนสวนประกอบทสาคญทสงคมควรม ควรลงทนจดตงแคมปและการแขงขนดานความคด โดยรวมมอกบมหาวทยาลยและผประกอบการรนเยาว รวมทงการจดประชมเครอขายและสมมนากบผลงทน

6. การเพมทวคณ สรางระบบใหแบงปนและเผยแพรความคด ใชการทางานแบบ โอเพนซอรซ เพอแบงปนความสามารถ ความร และกระบวนการตางๆ

7. ใหรางวลกบการคด อนเชอมโยงกบขอดานบนอยางมาก เราตองใหเครดตแกการคดซงเปนสวนทจาเปนมากในการสรางเศรษฐกจสรางสรรค ชมชนทสงเสรมใหคนคดเปนแหลงผลตไอเดยทเปลยนโลกมานบไมถวนแลว ตวอยางเชน The Lunar Society ในประเทศองกฤษ เปนการพบปะเพอรบประทานอาหารอยางเปนกนเองของเหลานกอตสาหกรรม นกปรชญา และปญญาชนผมชอเสยง ซงจะพบกนเปนประจาใน เบอรมงแฮม ในชวยศตวรรษท 18 และ 19 สมาชกรวมถง Matthew Boulton, Erasmus Darwin, Samuel Galton Junior, James Keir, Joseph Priestley, Jonathan Stokes, Josiah

ในชวงททาการสมภาษณ ผบรหารระดบสงของบรษทนกยอมรบวาพวกเขาไมรวธการพฒนาผลตภณฑขายดทเปนแบรนดของตนเอง

เหนไดวา 30 ปแหงการเปน OEM (original equipment manufacturer) ใหกบบรษทชนนาของโลกนน ไมไดสงผลใหเกดการสงผานความรจากบรษทสากลในดานการสรางผลตภณฑขายดเลย สงทรคอวธทาผลตภณฑจานวนมากในราคาทตาใหเปนไปตามคาสงของลกคาเทานนเอง

สงเหลานหายไปหมดเมอแบรนดสากลนนตดสนใจยายฐานดาเนนการไปยงประเทศทถกกวา สงทอาจจะสงผลตอการตดสนใจกคอการทประเทศอนนนมผมความสามารถในดานการออกแบบ และเทคนคดานการวจยและพฒนาซงมคาแรงตากวาประเทศไทย อนทาใหความสมพนธนาน 30 ปนจบลง

21

Wedgwood, James Watt, John Whitehurst และ William Withering สมาชกในกลมนมสวนทาใหเกดการปฏวตอตสาหกรรมซงทาใหเกดการไอเดยทเปลยนโลกขน

UAE ไดตระหนกถงความสาคญของวฒนธรรมการคด ในเดอนพฤศจกายน ป 2009 ไดมการจดเทศกาลนกคดครงท 3 (3rd Festival of Thinkers) ขนในอาบ ดาบ โดยหวงจะรวบรวมผไดรบรางวลโนเบล นกวชาการ ปญญาชน นกเรยน นกศกษาจาก UAE และประเทศขางเคยง เพอเฉลมฉลอง “พลงและความสาคญของการคด” งานนมประเดนหลกอยเกาขอ ซงเปนกญแจสการกาหนดอนาคตของตะวนออกกลางและชมชนโลก เชน “ผานวกฤตโลก” “จนตนาการถงการพฒนาแบบยงยน” และ “สงเสรมวทยาศาสตรและภาษา” นอกจากนนยงม สขอนามยโลก โลกาภวฒนดานวฒนธรรมและภาษา การพฒนาเศรษฐกจและบรรเทาความยากจน การใชจายของกองทพ การวจยและนวตกรรม ฯลฯ

(http://festivalofthinkers.hct.ac.ae/index.asp)

งานแบบนสงผลใหเกดนโยบายทดทมผลอยางกวางขวาง เราไมอาจมองวาการอภปราย โตเถยง และการคดดสวยหรในความคด แตหลกเลยงทจะทา ทงหมดนเปนสงจาเปนในเศรษฐกจสมยใหม

8. เนนจดงานทเชอมโยงกน ไมใชจดแยกกน งานทเชอมโยงกนนนมโอกาสทจะสรางผลกระทบทดกวา ทงในดานตนทน ขอบเขต และประสทธภาพ ควรเชอมโยงผมสวนไดเสย คนทางานดานความคดสรางสรรค ผระดมเงนทน และบรษทเทคโนโลยทงหมด เพอสรางภาคธรกจสรางสรรคใหดขน ตวอยางเชน งาน CoFesta (Japan International Contents Festival) เปนเทศกาลดานเนอหาทครบถวนและใหญทสดในโลก เปดโอกาสใหเกดความรวมมอกนระหวางธรกจนานาชาต และแลกเปลยนเนอหา แบงปนความคดระหวางคนททางานดานเนอหาดจทล แอนแมชน และเกม

9. สรางพลงใหแกกลมภมภาคขนาดเลก ในยคความรและสรางสรรค นวตกรรมเกดจากลางขนบน นนคอจากคน (เชน ความคดสรางสรรคอยางไมเปนทางการทอาจมอคตสวนตวทเกดจากบรษท SME ผประกอบการ และกลมชมชนตางๆ) ในขณะทนกนโยบาย (เชน การกาหนดกลยทธอยางเปน

ทางการจากหนวยงานรฐ หรอสานกงานใหญขององคกรขนาดใหญ) และนโยบายนวตกรรมทเกดจากสถาบน (เชนสถาบนวจยและพฒนาทเปนทางการ มหาวทยาลย) ใชแนวทาง ‘บนลงลาง’ เปนหลก

ในความเปนจรงแลว SME ชมชนทองถน และผประกอบรายยอย เปนผทสรางประโยชนใหแกเศรษฐกจสรางสรรคอยางมาก มากกวานวตกรรมทเกดจากบรษทใหญๆ

รชารด ฟลอรดา กลาวไวในบรบทของเศรษฐกจสรางสรรควา “การพฒนาเศรษฐกจทแทจรงควรตองเนนทประชาชน และชมชนทองถน ถงแมวานโยบายบางอยางอาจชวยกระตนใหเกดความคดสรางสรรค แตอกหลายๆ นโยบายเปนการทาลายความคดสรางสรรค การพฒนาสภาวะแวดลอมไมอาจจะวางแผนจากระดบบนได”

Policy Makers

Informal ‘Grasroots’ Movements

Institutional R&D

Local Community

Knowledge & Creativity

Trickle Down

Bottom Up

Disconnect

Disconnect

Sweet Spot

22

Community, or Creative Community (Source: Quick, L.,2004) in its broadest possible interpretation covers a group of people who are linked together in a network and participating in or sharing the same locality, interests, practices, organisation, or culture. They apply their knowledge and creativity to inspire people, to share information, ply their creativity, create and exchange ideas, and solve problems and create opportunity within their, and other’s communities – in order to bring into existence a thing, or people in a way that will develop and advantage their community. In doing so, a Creative Community may take on many different forms. They may be a Creative Community based on:

Location: San Francisco, Melbourne, Oxford, Brunswick, Rhode Island.

Practice: Doctors, artists, engineers, economic development

Interests: Politics, history, astronomy

Cultural group: Italian community, Buddhist community

Organisation: Corporation, school, agency, small to medium business, department, unit.

Cluster: A group of interdependent organizations acting together for their common good.

Deskilling is the process by which skilled labour within an industry or economy is eliminated by the introduction of technologies operated by semiskilled or unskilled workers. Work is fragmented, and individuals lose the integrated skills and comprehensive knowledge of the crafts persons. Examples include CNC machine tools replacing machinists and assembly line workers replacing artisans and craftsmen. Dissonance (n): Lack of agreement. In this case it is referred to as maintaining a Creative Tension at work. Is based on the idea that dissonance between where we are and where we want to be motivates creative action. Data, Information, Knowledge: We can distinguish between information, data and knowledge. Data comes through research and collection. Information is organised data. Knowledge is built upon information. Data and information are easily transferrable; knowledge built by a person is rather difficult to transfer to another. Global labor arbitrage is an economic phenomenon where, as a result of the removal of or disintegration of barriers to international trade, jobs move to nations where labor is inexpensive and/or impoverished labor moves to nations with higher paying jobs. Skills (National Center for O*NET Development, - U.S. Department of Labor, Employment and Training Administration (USDOL/ETA)’s definition of Skills). Source: http://online.onetcenter.org/skills/, Accessed on 17th June 2009 1. Basic Skills: Developed capacities that facilitate learning or the more rapid acquisition of knowledge

� Active Learning: Understanding the implications of new information for both current and future problem-solving and decision-making.

� Active Listening: Giving full attention to what other people are saying, taking time to understand the points being made, asking questions as appropriate, and not interrupting at inappropriate times.

� Critical Thinking: Using logic and reasoning to identify the strengths and weaknesses of alternative solutions, conclusions or approaches to problems.

� Learning Strategies: Selecting and using training / instructional methods and procedures appropriate for the situation when learning or teaching new things.

� Mathematics: Using mathematics to solve problems. � Monitoring: Monitoring/Assessing performance of yourself, other

individuals, or organizations to make improvements or take corrective action.

� Reading Comprehension: Understanding written sentences and paragraphs in work related documents.

� Science: Using scientific rules and methods to solve problems. � Speaking: Talking to others to convey information effectively. � Writing: Communicating effectively in writing as appropriate for the

needs of the audience. 2. Complex Problem Solving Skills: Developed capacities used to solve novel, ill-defined problems in complex, real-world settings

� Complex Problem Solving — Identifying complex problems and reviewing related information to develop and evaluate options and implement solutions.

3. Resource Management Skills: Developed capacities used to allocate resources efficiently

� Management of Financial Resources — Determining how money will be spent to get the work done, and accounting for these expenditures.

� Management of Material Resources — Obtaining and seeing to the appropriate use of equipment, facilities, and materials needed to do certain work.

� Management of Personnel Resources — Motivating, developing, and directing people as they work, identifying the best people for the job.

� Time Management — Managing one's own time and the time of others.

4. Social Skills: Developed capacities used to work with people to achieve goals

� Coordination — Adjusting actions in relation to others' actions. � Instructing — Teaching others how to do something. � Negotiation — Bringing others together and trying to reconcile

differences. � Persuasion — Persuading others to change their minds or behavior. � Service Orientation — Actively looking for ways to help people. � Social Perceptiveness — Being aware of others' reactions and

understanding why they react as they do. 5. Systems Skills: Developed capacities used to understand, monitor, and improve socio-technical systems

� Judgment and Decision Making — Considering the relative costs and benefits of potential actions to choose the most appropriate one.

� Systems Analysis — Determining how a system should work and how changes in conditions, operations, and the environment will affect outcomes.

� Systems Evaluation — Identifying measures or indicators of system performance and the actions needed to improve or correct performance, relative to the goals of the system.

6. Technical Skills: Developed capacities used to design, set-up, operate, and correct malfunctions involving application of machines or technological systems

� Equipment Maintenance — Performing routine maintenance on equipment and determining when and what kind of maintenance is needed.

� Equipment Selection — Determining the kind of tools and equipment needed to do a job.

� Installation — Installing equipment, machines, wiring, or programs to meet specifications.

� Operation and Control — Controlling operations of equipment or systems.

� Operation Monitoring — Watching gauges, dials, or other indicators to make sure a machine is working properly.

� Operations Analysis — Analyzing needs and product requirements to create a design.

� Programming — Writing computer programs for various purposes. � Quality Control Analysis — Conducting tests and inspections of

products, services, or processes to evaluate quality or performance. � Repairing — Repairing machines or systems using the needed tools. � Technology Design — Generating or adapting equipment and

technology to serve user needs. � Troubleshooting — Determining causes of operating errors and

deciding what to do about it.

Glossary

23

References 1. Richard Florida, M.K., The New Age of Capitalism: Innovation-Mediated

Production. Futures, The Journal of Forecasting and Planning, 1993. July-August 1993: p. 637.

2. McKinney, P., The Creative Economy. 2008, Business Alliance Bootcamp for Growing Companies and Entrepreneurs-Tysons Corner, Virginia.

3. Florida, R. Resilience & Recession. 2008 3rd July 2009]; Available from: http://www.creativeclass.com/creative_class/2008/10/09/resilience-and-recession/.

4. Wikipedia, Global Labour Arbitrage, in Wikipedia. 2009.

5. Friedman, T.L. MNC Software Companies Are In India For IQ Suck. 2005 October 17, 2005 [cited 2009; Available from: http://www.outlookindia.com/article.aspx?228948.

6. Struggles, H., Mapping Global Talent, Essays and Insights. 2007, The Economist Intelligence Unit Ltd and Heidrick & Struggles International Inc. .

7. Kearney, A.T., The Shifting Geography of Offshoring. 2009.

8. Creative Economy Report 2008. 2008, UNCTAD: Geneva. p. 357.

9. Absorptive capacity. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Absorptive_capacity.

10. Scott, A.J., Creative Cities: Conceptual issues and policy questions. Journal of Urban Affairs, 2006.

11. Hofstede, G. Geert Hofstede™ Cultural Dimensions. 2009 [cited 2009 20th October 2009]; Available from: http://www.geert-hofstede.com/hofstede_dimensions.php.

12. Dobbins, M., Urban Design And People. 2009, New Jersey: John Wiley & Sons.

13. Charles Landry, F.B., The Creative City. 1995, Demos: London.

14. Martin, M.O., Mullis, I.V.S., & Foy, P., TIMSS 2007 International Science Report. 2008, TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College.: Chestnut Hill, MA.

15. Mullis, I.V.S., Martin, M.O., & Foy, P, TIMSS 2007 International Mathematics Report. 2008, TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College.: Chestnut Hill, MA.

16. Berger, M., Upgrading the System of Innovation in Late-Industrialising Countries – The Role of Transnational Corporations in Thailand’s Manufacturing Sector, in Faculty of Mathematics and Natural Sciences. 2005, Christian-Albrechts-Universität: Kiel.

17. Russel, N., What Foreign Companies Want from Thai Schools, in Thai-American Business. 2007: Bnagkok.

18. Quick, L., Creating 21 st Century Capable Innovation Systems, Unleashing Creativity through Open Platform Innovation. 2004, New Commons.

19. Interbrand. Best Global Brands. 2009 [cited 2009 25th September]; Available from: http://www.interbrand.com/best_global_brands.aspx.