congreso internacional de educación superior en · maría dolores domínguez santos vicerrectora...
TRANSCRIPT
1
2
Congreso Internacional de Educación Superior en Ciencias Farmacéuticas
International Congress in Higher Education in Pharmaceutical Sciences
2º Congreso Internacional de
Educación Superior en Ciencias Farmacéuticas
(EDUSFARM-2008)
Santiago de Compostela, 16, 17 e 18 de xullo de 2008
Comité organizador da USC:
Presidente Honorífico
Prof. Dr. José Miñones-Trillo ([email protected])
Presidente
Prof. Dr. Juan Torres-Labandeira ([email protected])
Secretaria
Prof. Dra. Mariana Landín Pérez ([email protected])
Tesorero
Prof. Dr. Manuel López-Rivadulla Lamas ([email protected])
Vocais
Prof. Dra. Isabel Sández Macho ([email protected])
Prof. Dr. José Ángel Fontenla Gil ([email protected])
Lugar de celebración:
Facultade de Farmacia
Universidade de Santiago de Compostela
Plaza Seminario de Estudios Galegos, s/n. Campus sur
15782 - Santiago de Compostela
Página Web: http://www.usc.es/farmacia
Enderezo electrónico: [email protected]
Teléfono: 981528070 - Fax: 981594912
3
Entidades patrocinadoras:
• Ministerio de Educación, Política Social y Deporte
• Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, Xunta de Galicia
o Dirección Xeral de Ordenación e Calidade do Sistema Universitario de Galicia
o Dirección Xeral de Promoción Científica e Tecnolóxica do Sistema Universitario de Galicia
• Consellería de Innovación e Industria
o Turgalicia
• Obra Social Caixa Galicia
• COFARES
• Consejo General de Colegios de Farmacéuticos de España
• Concello de Santiago de Compostela
• Facultade de Farmacia da Universidade de Santiago de Compostela
• Vicerrectorado de Calidade e Planificación da Universidade de Santiago de Compostela
• Vicerrectorado de Oferta Docente e EEES da Universidade de Santiago de Compostela
• Colexio Oficial de Farmacéuticos da Provincia da Coruña
4
Comité científico: Prof. Dr. Víctor Rimbau Universitat de Barcelona Prof. Dr. Josep-Eladi Baños Universitat Pompeu Fabra Prof. Dr. Jorge Pérez Universitat Pompeu Fabra Prof. Dr. Jeffrey J. Atkinson Université de Nancy Prof. Dr. Luis F. Alguacil Universidad CEU San Pablo Prof. Dra. Montserrat Pujol Cubels Universitat de Barcelona Prof. Dr. Perfecto Paseiro Losada Universidade de Santiago de Compostela Prof. Dr. José Gil Longo Universidade de Santiago de Compostela Prof. Dr. Vicente Rodilla Alama Universidad Cardenal Herrera Prof. Dra. Angelines Cruz Landeira Universidade de Santiago de Compostela
5
Programa
Edusfarm 2008
Martes, 15 xullo 2008
18.00 h. Recollida de documentación
20.00 h. Recepción no Concello de Santiago de Compostela
Miércoles, 16 xullo 2008
8.45 h. Recollida de documentación
9.30 h. Sesión inaugural
Dr. Ramón Leis Fidalgo
Director Xeral de Universidades, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, Xunta de Galicia
Dra. Gemma Rauret
Directora de la Agencia Nacional de Evaluación de la Calidad y Acreditación (ANECA), Ministerio de Ciencia e Innovación
Dra. María Dolores Domínguez Santos
Vicerrectora de Profesorado e Organización Académica, USC
Dr. Juan J. Torres Labandeira
Decano de la Facultad de Farmacia, USC
10.00 h. Conferencia inaugural
La calidad en el marco del Espacio Europeo de Educación Superior. La acreditación
Dra. Gemma Rauret
Directora de la Agencia Nacional de Evaluación de la Calidad y Acreditación (ANECA)
11.00 h. Sesión de posters. Café
11.30 h. Mesa Redonda
Planteamiento general de los estudios de farmacia en el Espacio Europeo de Educación Superior (EEES)
• Prof. Dr. José Fariña Espinosa. Decano de la Facultad de Farmacia de la Universidad de La Laguna
• Prof. Dr. José Manuel Sousa Lobo. Decano de la Facultad de Farmacia de la Universidade de Porto
• Prof. Dr. Jeffrey J. Atkinson. Presidente de la European Association of Faculties of Pharmacy. Facultad de Farmacia. Université de Nancy
• Profa. Dra. Günay Sariyar. Decana de la Facultad de Farmacia de la Estambul University
14.00 h. Comida
6
15.30 h. Comunicacións orais. Adaptación dos estudos de farmacia ao EEES
Moderadores: Dra. Montserrat Pujol e Dra. Paz García
1. Aproximación al EEES en la licenciatura de Farmacia de la Universidad de Granada. Manuel Miró Jodral. Universidad de Granada
2. Programa piloto para la implantación del sistema ECTS en la Facultad de Farmacia de la Universidad de Sevilla. Mercedes Fernández Arévalo. Universidad de Sevilla
3. Adaptación al Espacio Europeo de Educación Superior: Experiencia en una
asignatura optativa. M. Antònia Busquets. Universidad de Barcelona 4. Estudiantes de farmacia de la Universidad de Sevilla: aportaciones desde la
experiencia para la viabilidad del cambio. Fernando Fernández Cortés. Universidad de Sevilla
16.30 h. Sesión de posters. Café
17.30 h. Presentación
Tecnología en las aulas: Avanzando hacia el EEES (pizarras interactivas, tablet PC, votación electrónica,...)
PRONOR INGENIEROS
18.30 h. Fin da sesión
20.00 h. Visita guiada
Santiago Monumental
Xoves, 17 xullo 2008
9.00 h. Conferencia plenaria
Utilización de las Tecnologías de la Información y la Comunicación (TICs) en el proceso de enseñanza y aprendizaje en el marco del EEES
Prof. Dr. José Raúl Canay Pazos
Director del Centro de Tecnologías para el Aprendizaje (CeTA), Universidad de Santiago de Compostela
9.45 h. Comunicacións orais. Metodoloxías docentes I
Moderadores: Dra. Ana María Cameans e Dra. Isabel Sández Macho
1. Implantación de la plataforma de apoyo a la docencia en la Facultad de
Farmacia de Granada. Tomás Andrés Bueno Ibáñez. Universidad de Granada
2. Aplicación de las TICs para la adaptación de la farmacia galénica II al EEES. Emilia Barcia. Universidad Complutense de Madrid
3. La formación del profesorado a la Facultad de Farmacia de la Universidad de Barcelona. Montserrat Pujol. Universidad de Barcelona
4. Herramientas informáticas de autoaprendizaje en toxicología: evaluación de la carcinogénesis y de la genotoxicidad. Jesús Gómez Catalán. Universidad de Barcelona
10.45 h. Sesión de posters. Café
7
11.15 h. Conferencia plenaria
Aplicación de las nuevas tecnologías para la docencia de la farmacología en entornos virtuales o presenciales
Prof. Dr. Luis F. Alguacil
Departamento Farmacología, Tecnología y Desarrollo Farmacéutico, Facultad de Farmacia, Universidad CEU San Pablo
12.00 h. Comunicacións orais. Metodoloxías docentes II
Moderadoras: Dra. Matilde Casas Parada y Dr. Vicente Rodilla Alama
1. Aula activa virtual de prácticas tuteladas (FC) en la Universidad de Alcalá. María Guinea López. Universidad de Alcalá
2. Proyecto CHIMFIS para el autoaprendizaje de Fisicoquímica. M. Antonia Busquets. Universidad de Barcelona
3. VIQUIPROYECTO Plantas Medicinales. Joan Simon. Universidad de Barcelona
4. Del in vivo al in vitro en la docencia de prácticas de biofarmacia y
farmacocinética en la plataforma virtual Moodle. Francisco Fernández Campos. Universidad de Barcelona
13.00 h. Conferencia plenaria
El portafolio para evaluar competencias transversales. La experiencia en los estudios de biología de la UPF
Prof. Dr. Jorge Pérez
Decano de la Facultad de Ciencias de la salud y de la vida, Universidad Pompeu Fabra
14.00 h. Comida
15.30 h. Comunicacións orais. Experiencias docentes I
Moderadores: Dr. Manuel López-Rivadulla e Dr. Perfecto Paseiro Losada
1. Changing the paradigm of quality teaching in healthcare, focus on
multidisciplinary patient care. Helena María Cabral Marques. Universidad de Lisboa
2. El aprendizaje cooperativo como herramienta para favorecer la integración de los estudiantes extranjeros: cuatro años de experiencia en biotecnología y microbiología industrial. Trinidad de Miguel. Universidad de Santiago
3. Metodologías docentes encaminadas a estimular y valorar el trabajo autónomo y en equipo en la asignatura de fisicoquímica. Mercedes Yuste. Universidad de San Pablo CEU
4. Análisis de hábitos y técnicas de aprendizaje de estudiantes de la licenciatura de farmacia. Joan Basset. Universidad de Barcelona
16.30 h. Café. Sesión de posters
17.30 h. Comunicacións orais. Experiencias docentes II
Moderadores: Dra. Mariana Landín e Dr. Jorge Pérez
1. Introducción de nuevas metodologías docentes. Influencia en el rendimiento académico y en la satisfacción del alumnado. Angelines Cruz. Universidad de Santiago
8
2. Aprendizaje cooperativo. Una propuesta para la asignatura de Técnicas Instrumentales. Mª Isabel Sández Macho. Universidad de Santiago
3. Las prácticas en empresa como simulación de búsqueda activa de empleo: una experiencia de diez años. María Font. Universidad de Navarra
4. Expectations of post graduate students on the teaching of the quality in healthcare. Helena María Cabral Marques. Universidad de Lisboa
5. Cuestionarios autocorrectivos interactivos en la docencia de farmacología. Amalia Úbeda. Universidad de Valencia
18.45 h. Fin da sesión
21.00 h. Cena de Clausura
Pazo de San Lorenzo
Vienres, 18 xullo 2008
9.00 h. Conferencia plenaria
Estrategias y procedimientos evaluativos en el marco del EEES
Prof. Dr. Víctor Rimbau
Departamento de Farmacología y Química Terapéutica, Universidad de Barcelona
9.45 h. Comunicacións orais. Experiencias de evaluación I
Moderadores: Dr. Arturo Suárez Varela e Dra. Cristina Taboada Montero
1. Valoración de nuevas tecnologías aplicadas a la enseñanza teórica y prácticas de farmacognosia (2º curso de la licenciatura de Farmacia). Mª Dolores García Giménez. Universidad de Sevilla
2. La experiencia de tres años de docencia en farmacoterapia. José María Brea. Universidad de Santiago
3. Keeping the students attention. Press, TV and radio news in the classroom.
Mariana Landín. Universidad de Santiago
4. Evaluación de la percepción de los alumnos sobre la asignatura tópicos en investigación de la Universidad Federal de Ceará. Francisco Fabio Oliveira de Sousa. Universidad de Santiago
10.45 h. Conferencia plenaria
Los itinerarios profesionales
Prof. Dr. Josep Eladi Baños
Vicerrector de Docencia y Ordenación Académica, Universidad Pompeu Fabra
11.45 h. Sesión de posters. Café
12.00 h. Comunicacións orais. Experiencias de evaluación II
Moderadores: Dr. José Ángel Fontenla e Dr. Juan J. Torres
1. Valoración experiencial del aprendizaje tras formación virtual. Rosa M. Aparicio Pelegrín. Universidad de Barcelona
2. Evaluación de habilidades sociales en alumnos de la carrera de química y farmacia. María Teresa Andonaegui Álvarez. Universidad de Chile
9
3. Nuevas pruebas de evaluación en la docencia práctica de tecnología farmacéutica. Ana Santoveña. Universidad de la Laguna
10
13.00 h. Conferencia plenaria
Realidad y consecuencias prácticas de la implantación del Espacio Europeo de Educación Superior en Europa
Dr. Manuel José Fernández Iglesias
Director Xeral de Comunicación Audiovisual, Consellería de Innovación e Industria, Xunta de Galicia
14.00 h. Ceremonia de Clausura
Magfco. Sr. D. Senén Barro Ameneiro
Reitor da Universidade de Santiago de Compostela
Sra. D.ª María Dolores Álvarez Pérez
Vicerrectora de Calidade e Planificación da Universidade de Santiago de Compostela
14.30 h Comida
11
LISTADO DOS PÓSTERS PRESENTADOS
Temática: Espazo Europeo de Educación Superior (EEES)
P1.- COMPETENCIAS TRANSVERSALES EN LA LICENCIATURA DE FARMACIA. UNA PRIMERA APROXIMACIÓN
Ester Zulaica; C. Amat; R. Aligué; L. Baldomà; C. Barbé; R. Bosque; R. Canela; P. Engel; M. Garau; M. Gracenea; X. Jarque; J. M. Llobet; A. M. Marqués; LL. Puignou; M. Pujol; J. Simon; M. Vázquez; T. Veciana; F. Viladomat
Facultad de Farmacia, Universitat de Barcelona
P2.- RIESGOS Y OPORTUNIDADES EN LA IMPLANTACIÓN DEL EEES ¿QUÉ PIENSA UN PROFESOR DE A PIE?
Vicente Rodilla
Universidad Cardenal Herrera CEU
P3.- PERSPECTIVA ACTUAL SOBRE LA SITUACIÓN DE LA ESPECIALIDAD DE FARMACIA HOSPITALARIA ANTE EL NUEVO MARCO EUROPEO DEBIDO A LA DECLARACIÓN DE BOLONIA
José María Giráldez Montero; X. Martínez Casal; M. González Barcia; M. T. Chuclá Cuevas
Servicio de Farmacia. Complejo Hospitalario Universitario de Santiago (A Coruña)
P4.- PLAN NACIONAL DE FORMACIÓN CONTINUADA DEL CONSEJO GENERAL FARMACÉUTICO
Antonio M. Tabasco; F. Zaragoza; B. Laceras; P. Capilla; C. Peña; A. García; J. Carbonell; M. Fuentes; I. Linaza y L. Amaro
Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos
P5.- IMPLANTACIÓN DEL PROGRAMA OFICIAL DE POSTGRADO "FARMACIA, CIENCIAS DEL MEDICAMENTO Y ATENCIÓN FARMACÉUTICA" EN LA UNIVERSIDAD DE SEVILLA Antonio M. Rabasco; M. José Martín-Calero Universidad de Sevilla P6.- CONSTRUCCIÓN DEL PERFIL DE EGRESO POR COMPETENCIAS DEL QUÍMICO-FARMACÉUTICO EN UNA RED DE COOPERACIÓN ACADÉMICA
1Virginia Sánchez; 1Acuña; P.; 2González, G., 3Sandoval, C.; 3Cámpora, P.; 4Dölz, H.; 5De la Fuente, F.; 6López, J.; 5Ortega, A.; 6Paredes, X.; 4Ruiz, G.; 1Bonilla, S.; 1Sánchez, G.; 1Carreño, P.; 1Cavieres, F.; 3Rossi, O.; 3Arriagada, L.; 1Cortes, M.; 1Vergara, W.; 1Escobar M., 1Moya; Y., 1Fernández; E., 1Rubio; C., 1Luna L.; 1Flores, E.; 1Díaz, R.; 4Jurgens, K.; 4Sánchez, E.
1Universidad de Valparaíso; 2Pontificia Universidad Católica de Chile, 3Universidad Andrés Bello, 4Universidad Austral de Chile, 5Universidad Católica del Norte, 6Universidad Arturo Prat
P7.- HORIZONTABILIDAD Y VERTICALIDAD DE LA “NORMALIZACIÓN Y LEGISLACIÓN ALIMENTARIA” MEDIANTE UN CASO PRÁCTICO
Perfecto Paseiro-Losada; Ana I. Rodríguez Bernaldo de Quiros y José M. Cruz Freire
12
Facultad de Farmacia. Universidad de Santiago
Temática: Metodoloxías para o cambio en educación superior farmacéutica
P8.- LA PLATAFORMA VIRTUAL WebCT EN LA ENSEÑANZA DE LA DISCIPLINA “ANÁLISIS QUÍMICO” EN LA LICENCIATURA DE FARMACIA: EVALUACIÓN DE LA ACTITUD DEL ALUMNADO
María José Navas; A. M. Jiménez; A. G. Asuero; G. Galán; M. A. Herrador; M. T. Montaña; M. T. Morales
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P9.- EL APOYO DE LA DOCENCIA VIRTUAL EN LA IMPARTICIÓN DEL CURSO CERO PARA ESTUDIANTES DE FARMACIA
Rosa L. Dorta; J. M. Palazón y A. Rodríguez
Facultad de Farmacia, Universidad de La Laguna
P10.- DISEÑO Y EVALUACIÓN DEL AULA VIRTUAL PARA LA ENSEÑANZA-APRENDIZAJE DE TÉCNICAS ANALÍTICAS
Rosa Antonia Lorenzo Ferreira, A. M. Carro Díaz
Facultad de Química. Universidad de Santiago de Compostela
P11.- “MOODLE-ANDO” LA FISIOLOGIA: ADAPTACIÓN DEL CAMPUS VIRTUAL UB A LAS NECESIDADES DE LOS ESTUDIANTES
María José Rodríguez-Lagunas; F. J. Pérez-Cano; R. Martín-Venegas; M. P. Vinardell; M. Mitjans
Facultad de Farmacia, Universitat de Barcelona
P12.- E-LEARNING AND B-LEARNING IN THE DEPARTMENT OF PHARMACOLOGY: TWO DIFFERENT LEVELS OF USE OF A VIRTUAL LEARNING ENVIRONMENT.
María Álvarez de Sotomayor; Concepción Pérez-Guerrero; María Dolores Herrera
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P13.- UTILIZACIÓN DE HERRAMIENTAS INFORMÁTICAS EN LA METODOLOGÍA DOCENTE DE LA ASIGNATURA FARMACIA GALÉNICA I
Ana Fernández-Carballido, Damián Córdoba, M. Esther Gil-Alegre, M. Antonia Camacho, Manuel Córdoba y Ana Isabel Torres-Suárez
Facultad de Farmacia. Universidad Complutense de Madrid
P14.- EMPLEO DE LA PLATAFORMA VIRTUAL DE LA UNIVERSIDAD DE SEVILLA EN LA DOCENCIA DE LA ASIGNATURA SEGURIDAD QUÍMICA Y BIOLÓGICA EN LOS LABORATORIOS
Ana M.ª Cameán; Jos, A.; Pichardo, S.; Moreno, I. Prieto, A. I.; Sánchez, C.; Mellado, E.; Puerto, M.
Área de Toxicología y Área de Microbiología y Parasitología, Universidad de Sevilla. Empresa Pública de Emergencias Sanitarias
13
14
P15.- LA FARMACOLOGÍA EN EL PROYECTO OPEN COURSE WARE (OCW)
José Ángel Fontenla, Ernesto Cano, Mª. Isabel Cadavid, Manuel Campos, Mª de los Ángeles Castro, Mª. Isabel Loza, Francisco Orallo, Rosa Mª Villar
Facultad de Farmacia, Universidad de Santiago de Compostela
P16.- PROYECTO DE INNOVACIÓN DOCENTE: APLICACIÓN MOODLE EN ESTANCIAS EN PRÁCTICAS TUTELADAS
Marían March y Joan Simon
Facultad de Farmacia. Universidad de Barcelona
P17.- GRUPO DE PREVENCIÓN DEL USO INDEBIDO DE MEDICAMENTOS (GPUIM) CONTRIBUYENDO AL USO RACIONAL DE FÁRMACOS
Francisco Fabio Oliveira de Sousa; Monteiro, M. P.; Passos, ACB Universidad de Santiago de Compostela
P18.- DISEÑO E IMPLEMENTACIÓN DE UN MÉTODO DE AUTOAPRENDIZAJE GUIADO EN FARMACOLOGÍA QUE UTILIZA LAS TICS, LOS CASOS CLÍNICOS Y LA AUTOEVALUACIÓN
José Gil-Longo y Rosa Villar Cordovés
Facultade de Farmacia, Universidade de Santiago de Compostela
P19.- AUTOAPRENDIZAJE Y TRABAJO EN EQUIPO EN FISIOPATOLOGÍA
Francisco José Pérez-Cano; C. Castellote; A. Franch; M. Castell
Facultat de Farmàcia. Universitat de Barcelona
P20.- ACTIVIDADES DE AUTOAPRENDIZAXE DIRIXIDA EN FARMACOLOXIA ANTIINFECCIOSA
Rosa Villar Cordovés y José Gil Longo
Facultade de Farmacia, Universidade de Santiago
P21.- AUTOAPRENDIZAJE TUTELADO Y METODOLOGÍA DE GRUPO PARA FISIOLOGÍA HUMANA EN LA LICENCIATURA DE FARMACIA
María José Peral Rubio; A. Mate Barrero y P. Núñez Abades
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P22.- APLICACIÓN DE LA TÉCNICA DE APRENDIZAJE COOPERATIVO PUZZLE DE ARONSON A LAS PRÁCTICAS DE MICROBIOLOGÍA
Trinidad de Miguel; S. Tomé; P. Veiga-Crespo y T. G. Villa
Facultade de Farmacia. Universidad Santiago de Compostela
P23.- DEVELOPMENT OF A STUDENT MENTOR PROGRAM IN THE FACULTY OF PHARMACY AT THE UNIVERSITY OF SEVILLE
Mercedes Fernández-Arévalo; M. Álvarez de Sotomayor Paz; J. Álvarez Fuentes; C. Ferrero Rodríguez; P. Marín Rubio; A. Mate Barrero; J. Morales González; M. J. Peral Rubio; S. Pichardo Sánchez; A. G. Asuero
15
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
16
P24.- ELEMENTOS CLAVE EN EL DISEÑO CURRICULAR BASADO EN COMPETENCIAS PARA EL FARMACÉUTICO DEL SIGLO XXI
Patricia Parra C.*; Soto, V. R.*; Mirlos, I. T.**; Herrera, M. A.*
*Facultad de Estudios Superiores “Zaragoza”, **Consultor Independiente
Temática: Experiencias docentes P25.- INNOVACIÓN DOCENTE EN LA ASIGNATURA DE TECNOLOGÍA FARMACÉUTICA DE LA FACULTAD DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE SEVILLA
Mercedes Fernández Arévalo; M. J. León Wasmer
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P26.- GUÍA DOCENTE DE TOXICOLOGÍA EN LA LICENCIATURA DE FARMACIA
Purificación Fernández-Gómez y Ana María Bermejo-Barrera
Facultad de Medicina, Universidad de Santiago de Compostela
P27.- NUEVA HERRAMIENTA PARA EL APRENDIZAJE DEL ALUMNO EN FARMACOTERAPIA DURANTE LAS ESTANCIAS TUTELADAS
Idoia Beltrán; Beitia, G.; Irujo, M.; Bujanda, E.; Lasheras, B.
Facultad de Farmacia. Universidad de Navarra
P28.- APLICACIÓN DEL APRENDIZAJE BASADO EN PROBLEMAS (ABP) A LA OPERACIÓN BASICA DE EVAPORACIÓN
Irene T. Molina Martínez; Ana Fernández Carballido; P. Pastoriza Abal; R. Herrero Vanrell
Facultad de Farmacia, Universidad Complutense de Madrid
P29.- INNOVACIÓN DOCENTE EN EL ÁREA DE FARMACOLOGÍA, UNA EXPERIENCIA DE 5 AÑOS DE TRABAJO: ¿QUO FAS ET GLORIA DOCUNT?
Virginia Motilva Sánchez y Catalina Alarcón de la Lastra Romero
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P30.- METODOLOGIA A SEGUIR EN LA PLANIFICACIÓN Y EJECUCIÓN DE UN “LIVE CD” DE LEGISLACIÓN I GESTIÓN FARMACÉUTICAS SOBRE LA DISPENSACIÓN DE MEDICAMENTOS Y OTROS PRODUCTOS EN LA FARMACIA COMUNITARIA
Emilia Bel Prieto; Martín Barea, M. P.; Bonet Clols, F.; Alsina Armengol, C.; Esteva de Sagrera J.
Facultad de Farmacia. Universidad de Barcelona
P31.- EXPERIENCIA DE 10 AÑOS DE INNOVACIÓN DOCENTE EN LA UNIDAD DE LABORATORIOS DOCENTES (ULD) DE LA FACULTAD DE FARMACIA
María José Rodríguez-Lagunas, L. Villamarín-Vallejo, R. Martín-Venegas, V. Girona, A. Díez, R. Ferrer, J. Prat
Facultat de Farmàcia, Universitat de Barcelona
17
P32.- EXPERIENCIA DE INNOVACIÓN DOCENTE EN TOXICOLOGIA MOLECULAR: APRENDIZAJE BASADO EM PROBLEMAS (ABP) COMO HERRAMIENTA PARA LA MEJORA DE LA DOCENCIA
Ana M. Cameán, Jos, A., Moreno, I. M., Pichardo, S., Prieto, A. I., Puerto, M.
Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla
P33.- EXPERIENCIA DOCENTE EN TOXICOLOGÍA EN VISTA AL EES: INCLUSIÓN DE NOTICIAS DE ACTUALIDAD
Ana M. Cameán, S. Pichardo, A. Jos, I. M. Moreno, A. I. Prieto, M. Puerto
Facultad de Farmacia. Universidad de Sevilla
P34.- UNA DÉCADA DE EXPERIENCIA DOCENTE EN LA ASIGNATURA FUENTES FARMACOLÓGICAS DE INFORMACIÓN DE MEDICAMENTOS IMPARTIDA CON EL MÉTODO DE ENSEÑANZA BASADO EN LA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS
Reyes Laguna, María Isabel Cadavid, M. Castro, J. Brea, M. I. Loza
Facultade de Farmacia. Universidade Santiago de Compostela
P35.- LITERATURE: A USEFULTEACHING RESOURCE IN “HISTORY OF PHARMACY”
Mariana Landín
Facultad de Farmacia, Universidad de Santiago de Compostela
P36.- LA LITERATURA COMO HERRAMIENTA DIDÁCTICA EN LA ENSEÑANZA DE LA HISTORIA DE LA FARMACIA. PUNTO DE VISTA DEL ALUMNO
Beatriz Brasa Arias
Facultad de Farmacia, Universidad de Santiago de Compostela
P37.- LA ENSEÑANZA UNIVERSITARIA DESDE OTRA PERSPECTIVA
Maria Derungs Ollero y Patricia Díaz Rodríguez
Universidad de Santiago de Compostela
P38.- MASTER OFICIAL EN FARMACIA ASISTENCIAL Y ATENCION FARMACEUTICA, UB: UN PROYECTO DE INNOVACION DOCENTE
Pere Travé, A. Díez Noguera
Facultad de Farmacia. Universidad de Barcelona
P39.- CONTEXTUALIZATION OF ANALYTICAL CHEMISTRY CONCEPTS TO THE PHARMACEUTICAL COURSE
Beate S. Santos; C. A. A. Filho; M. S. Farias; C. A. Nóbrega; L. O. Silva; T. L. S. Muniz; A. D. Melo Jr; V. F. C. Borba; T. S. Carvalho; M. R. G. Cunha; C. N. Jovino
Universidade Federal de Pernambuco
P40.- EXPERIENCIAS DOCENTES EN “QUIMICA ORGANICA”: DISEÑO DE NUEVAS ACTIVIDADES PARA UN APRENDIZAJE MÁS EFICAZ
18
Susana López
Facultad de Química, Universidade de Santiago de Compostela
P41.- ESTUDIO DE LA UTILIDAD DEL CURSO BÁSICO EN QUÍMICA, BIOLOGÍA Y MATEMÁTICAS PARA LOS ESTUDIANTES DE FARMACIA
Rosa L. Dorta, J. B. Fariña, G. Hernández y R. Martín
Facultad de Farmacia de la Universidad de La Laguna
P42.- MODIFICACIÓN DE LA METODOLOGÍA EDUCATIVA PARA LA MEJORA DEL APRENDIZAJE DEL “ANÁLISIS QUÍMICO”
María José Navas; Agustín García Asuero; G. Galán; M. A. Herrador; A. M. Jiménez; M. T. Montaña; M. T. Morales
Facultad de Farmacia. Universidad de Sevilla
P43.- LA FORMACIÓN FARMACÉUTICA EN BRASIL: TIEMPOS DE CAMBIOS
* Amanda C. César; **Luciana Marini; ** José Ángel Fontenla *Universidade Luterana Do Brasil (ULBRA) **Universidad de Santiago de Compostela P44.- CALIFICACIÓN DE UN ÁREA ASÉPTICA DE USO DOCENCIA EN LA PLANTA PILOTO FARMACÉUTICA DE LA FES ZARAGOZA UNAM
Domitila Burgos Jara; María de Lourdes Cervantes Martínez; María Cirenia Sandoval López; Francisca Robles López; Leticia Cruz Antonio
Facultad de Estudios Superiores Zaragoza, Universidad Nacional Autónoma de México
P45.- FORMA CORRECTA DE ENTRADA A LAS ÁREAS PRODUCTIVAS NO ESTERILES DE LA PLANTA PILOTO FARMACÉUTICA DE LA FES ZARAGOZA, UNAM
Domitila Burgos Jara; María de Lourdes Cervantes Martínez; María Cirenia Sandoval López; Francisca Robles López; Leticia Cruz Antonio
Facultad de Estudios Superiores Zaragoza, Universidad Nacional Autónoma de México
P46.- VALIDACIÓN DE LA LIMPIEZA DE UN EQUIPO PARA FORMAS FARMACÉUTICAS SÓLIDAS EN LA PLANTA PILOTO DE LA FES ZARAGOZA, UNAM
Domitila Burgos Jara; María de Lourdes Cervantes Martínez; María Cirenia Sandoval López; Francisca Robles López; Leticia Cruz Antonio
Facultad de Estudios Superiores Zaragoza, Universidad Nacional Autónoma de México
P47.- PROTOCOLO PARA LA CALIFICACIÓN DE ÁREA Y EQUIPO DE ENCAPSULADO COMO MATERIAL EDUCATIVO PARA LA ENSEÑANZA DE LA VALIDACIÓN DE PROCESOS EN LA FES ZARAGOZA, UNAM
María de Lourdes Cervantes Martínez; Domitila Burgos Jara; Leticia Cruz Antonio; Francisca Robles López y María Cirenia Sandoval López,
Facultad de Estudios Superiores Zaragoza, Universidad Nacional Autónoma de México
19
P48.- APRENDIZAXE SIGNIFICATIVO EN FARMACOLOXÍA
Tania Liste Castro, José Ángel Fontenla Gil
Facultade de Farmacia, Universidade de Santiago de Compostela
P49.- EVOLUCIÓN DE LA OPINIÓN DEL ALUMNO SOBRE EL PROCESO DE EVALUACIÓN EN LA LICENCIATURA DE FARMACIA
Montserrat Mitjans, J. J. Moreno, A. Díez, T. Cambras, M. P. Vinardell
Facultad de Farmacia, Universitat de Barcelona
P50.- EL DESAFIO DE LA EVALUACIÓN FORMATIVA COMO SINERGIA DE LA EVALUACIÓN ACREDITATIVA
Carles Benedí; Simon, J.; Bosch, M.; Rovira, A.; Blanché, C.
Facultad de Farmacia, Universitat de Barcelona
P51.- EXPERIENCIA DE EVALUACIÓN CONTINUADA EN FÍSICA APLICADA Y FISICOQUÍMICA DE LA LICENCIATURA DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE BARCELONA
Montserrat Pujol, M. Espina; Y. Cajal; J. Estelrich; R. Pouplana; J. Hernàndez; JM. Lopez; M T Montero; M A. Alsina; M A. Busquets; J. Luque; A. Riera; M. Muñoz
Facultad De Farmacia, Universidad De Barcelona
COMUNICACIONES ORALES PRESENTADAS TÍTULO: Las prácticas en empresa como simulación de búsqueda activa de empleo: una experiencia de diez años AUTOR PRINCIPAL: María Font OTROS AUTORES: Ana Artal, Teresa Domingo, Francisco Javier Landa INSTITUCIÓN: Universidad de Navarra TÍTULO: Del in vivo al in vitro en la docencia de prácticas de biofarmacia y farmacocinética en la plataforma virtual moodle AUTOR PRINCIPAL: Francisco Fernández Campos OTROS AUTORES: Ana Calpena, Helena Colom, Jacinto Lauroba, Elvira Escribano INSTITUCIÓN: Unidad de Biofarmacia y Farmacocinética, Facultad de Farmacia, Universidad de Barcelona TÍTULO: Cuestionarios autocorrectivos interactivos en la docencia de farmacología
20
AUTOR PRINCIPAL: Amalia Úbeda OTROS AUTORES: M. C. Montesinos, M.L. Ferrándiz, M.A. Noguera, M.C. Recio INSTITUCIÓN: Departamento de Farmacología. Facultad de Farmacia. Universitat de València TÍTULO : Literature: A Usefulteaching Resource in “History of Pharmacy” AUTOR PRINCIPAL: Mariana Landín INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. USC. TÍTULO: KEEPING THE STUDENTS ATTENTION. PRESS, TV AND RADIO NEWS IN THE CLASSROOM AUTOR PRINCIPAL: Mariana Landín INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. USC. TÍTULO: Aula activa virtual de prácticas tuteladas (FC) en la Universidad de Alcalá AUTOR PRINCIPAL: María Guinea López OTROS AUTORES: J. Gastelut San Felipe, Á. M. Rivas Martín, M. Plasencia Cano, C. Cociña Abella, F. Cantalapiedra Fernández, y F. Millán Chamizo INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. Universidad de Alcalá TÍTULO: Adaptación al Espacio Europeo de Educación Superior: Experiencia en una asignatura optativa AUTOR PRINCIPAL: M. Antònia Busquets OTROS AUTORES: Josefina Prat INSTITUCIÓN: Facultat de Farmàcia. Universitat de Barcelona. TÍTULO: El aprendizaje cooperativo como herramienta para favorecer la integración de los estudiantes extranjeros: cuatro años de experiencia en biotecnología y microbiología industrial AUTOR PRINCIPAL: Trinidad de Miguel OTROS AUTORES: Manuel Veiga INSTITUCIÓN: Dpto. Microbioloxía e Parasitoloxía. Fac. de Farmacia. Univ. Santiago de Compostela TÍTULO: Nuevas pruebas de evaluación en la docencia práctica de tecnología farmacéutica AUTOR PRINCIPAL: Ana Santoveña
21
OTROS AUTORES: MI Soriano, O Munguía INSTITUCIÓN: Universidad de La Laguna TÍTULO: Valoración de nuevas tecnologías aplicadas a la enseñanza teórica y práctica de Farmacognosia (2º curso de la Licenciatura de Farmacia) AUTOR PRINCIPAL: Mª Dolores García Giménez OTROS AUTORES: Mª Teresa Saenz Rodríguez INSTITUCIÓN: Departamento Farmacología, Facultad de Farmacia, Universidad de Sevilla TÍTULO: EXPERIENCIA DE EVALUACIÓN CONTINUADA EN FISICA APLICADA I FISICOQUÍMICA DE LA LICENCIATURA DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE BARCELONA AUTOR PRINCIPAL: Montserrat Pujol OTROS AUTORES: M. Espina; Y. Cajal; J. Estelrich; R. Pouplana; J. Hernàndez; JM. Lopez; M T. Montero; M A. Alsina; M A. Busquets; J. Luque; A. Riera; M. Muñoz INSTITUCIÓN: Departamento de Fsicoquímica, Facultat de Farmacia, Universidad de Barcelona TÍTULO: LA FORMACIÓN DEL PROFESORADO A LA FACULTAD DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE BARCELONA AUTOR PRINCIPAL: Montserrat Pujol OTROS AUTORES: J. Simón; C. Codina INSTITUCIÓN: Departamento de Fsicoquímica, Facultat de Farmacia, Universidad de Barcelona TÍTULO: PROYECTO CHIMFIS PARA EL AUTOAPRENDIZAJE DE FISICOQUÍMICA AUTOR PRINCIPAL: M. Antonia Busquets Viñas OTROS AUTORES: M. Muñoz Juncosa; M A. Alsina Esteller; M. Pujol Cubells INSTITUCIÓN: Departamento de Fsicoquímica, Facultat de Farmacia, Universidad de Barcelona TÍTULO: Valoración experiencial del aprendizaje tras formación virtual AUTOR PRINCIPAL: Rosa M. Aparicio Pelegrin OTROS AUTORES: A Viscasillas, E García-Montoya, P Pérez-Lozano, M Miñarro, JM Suñé-Negre, JR Ticó, M Aróztegui, C. Barbé, L Halbaut INSTITUCIÓN: Unidad de Tecnología Farmacéutica. Departamento de Farmacia y Tecnologia Farmacéutica. Facultad de Farmacia. Universidad de Barcelona
22
TÍTULO: Aproximación al EEES en la LICENCIATURA de Farmacia de la Universidad de Granada AUTOR PRINCIPAL: Manuel Miró Jodral OTROS AUTORES: Luis Recalde Manrique INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia, Universidad de Granada TÍTULO: VIQUIPROYECTO PLANTAS MEDICINALES AUTOR PRINCIPAL: Joan Simón OTROS AUTORES: Benedí, C.; Bosch, M.; Rovira, A.; Blanché, C. INSTITUCIÓN: Facultat de Farmacia, Universitat de Barcelona TÍTULO: Análisis de hábitos y técnicas de aprendizaje de estudiantes de la licenciatura de farmacia AUTOR PRINCIPAL: J. Basset OTROS AUTORES: N. Mur, M. Gracenea, E. González, M. D. Pujol INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. Universidad de Barcelona TÍTULO: EVALUACIÓN DE LA PERCEPCIÓN DE LOS ALUMNOS SOBRE LA ASIGNATURA TÓPICOS EN INVESTIGACIÓN DE LA UNIVERSIDAD FEDERAL DE CEARÁ AUTOR PRINCIPAL: Oliveira de Sousa, Francisco Fabio OTROS AUTORES: MONTEIRO, MP, ALENCAR, VH INSTITUCIÓN: Universidad de Santiago de Compostela TÍTULO: PHARMACY EDUCATION IN TURKEY AUTOR PRINCIPAL: GÜNAY SARIYAR INSTITUCIÓN: ISTANBUL UNIVERSITY, FACULTY OF PHARMACY, TURKEY TÍTULO: EVALUACIÓN DE HABILIDADES SOCIALES EN ALUMNOS DE LA CARRERA DE QUÍMICA Y FARMACIA. AUTOR PRINCIPAL: María Teresa Andonaegui Alvarez OTROS AUTORES: José Cuba López, María Pilar Sánchez Olavarría INSTITUCIÓN: Facultad de Ciencias Químicas y Farmacéuticas, Universidad de Chile. TÍTULO: APLICACIÓN DE LAS TIC PARA LA ADAPTACIÓN DE LA FARMACIA GALÉNICA II AL EEES
23
AUTOR PRINCIPAL: Emilia BARCIA OTROS AUTORES: A. FERNÁNDEZ-CARBALLIDO, C. ÁLVAREZ, S. NEGRO INSTITUCIÓN: UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID TÍTULO: Herramientas informáticas de autoaprendizaje en toxicologia: evaluación de la carcinogénesis y de la genotoxicidad AUTOR PRINCIPAL: Jesús Gómez Catalán OTROS AUTORES: Miquel Rodamilans, Joan M Llobet INSTITUCIÓN: ORFILA Grup d’Innovació Docent en Toxicologia. Unidad de Toxicología / Facultad de Farmacia / Universidad de Barcelona TÍTULO: METODOLOGÍAS DOCENTES ENCAMINADAS A ESTIMULAR Y VALORAR EL TRABAJO AUTÓNOMO Y EN EQUIPO EN LA ASIGNATURA DE FISICOQUÍMICA AUTOR PRINCIPAL: CRISTINA ABRADELO DE USERA OTROS AUTORES: BENITO GARZÓN SÁNCHEZ, PALOMA GONZÁLEZ GARCÍA, Mª FERNANDA REY-STOLLE VALCARCE, MERCEDES, YUSTE MORENO-MANZANARO INSTITUCIÓN: FACULTAD DE FARMACIA, UNIVERSIDAD SAN PABLO CEU
TÍTULO: PROGRAMA PILOTO PARA LA IMPLANTACIÓN DEL SISTEMA ECTS EN LA FACULTAD DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE SEVILLA AUTOR PRINCIPAL: Mercedes Fernández Arévalo OTROS AUTORES: Agustín García Asuero INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. Universidad de Sevilla TÍTULO: ESTUDIANTES DE FARMACIA DE LA UNIVERSIDAD DE SEVILLA: aportaciones desde la experiencia para la viabilidad del cambio. AUTOR PRINCIPAL: Fernando Fernández Cortés OTROS AUTORES: Fernández Arévalo, Mercedes; Gutiérrez Praena, Daniel; García López, Inmaculada; Hoys García, Antonio; Sánchez; Picó, Mª Ángeles; Doblado Ponce de León, Mario; Asuero, A.G. INSTITUCIÓN: Facultad de Farmacia. Universidad de Sevilla TÍTULO: Introduccion de nuevas metodologias docentes. Influencia en el rendimiento académico y en la satisfacción del alumnado AUTOR PRINCIPAL: Angelines CRUZ
24
OTROS AUTORES: M.López Rivadulla, O.Quintela; A. de Castro, M.Concheiro INSTITUCIÓN: Universidad de Santiago de Compostela TÍTULO: Expectations of post graduate students on the teaching of the quality in healthcare AUTOR PRINCIPAL: Helena María Cabral Marques OTROS AUTORES: R. LOUREIRO, S. PARENTE INSTITUCIÓN: Faculty of Pharmacy, University of Lisbon TÍTULO: Changing the paradigm of quality teaching in healthcare, focus on multidisciplinary patient care… AUTOR PRINCIPAL: Helena María Cabral Marques OTROS AUTORES: R. LOUREIRO, S. PARENTE INSTITUCIÓN: Faculty of Pharmacy, University of Lisbon TÍTULO: IMPLANTACIÓN DE LA PLATAFORMA DE APOYO A LA DOCENCIA EN LA FACULTAD DE FARMACIA DE GRANADA AUTOR PRINCIPAL: Tomás Andrés Bueno Ibáñez OTROS AUTORES: CÁMARA MARTOS FERNANDO, LÓPEZ ANDÚJAR GUILLERMINA INSTITUCIÓN: DEPARTAMENTO DE FARMACIA Y TECNOLOGÍA FARMACÉUTICA. UNIV. GRANADA TÍTULO: La experiencia de tres años de docencia en farmacoterapia AUTOR PRINCIPAL: José María Brea OTROS AUTORES: A Coelho, M Castro, MI Cadavid INSTITUCIÓN: Universidad de Santiago de Compostela TÍTULO: Aprendizaje cooperativo: Una propuesta para la asignatura de técnicas instrumentales AUTOR PRINCIPAL: Isabel Sández Macho OTROS AUTORES: Arturo Suárez Varela INSTITUCIÓN: Institución:Departamento Quimica-Fisica.Facultad de Farmacia.Universidad de Santiago