Çocuk hakları

Çocuk Hakları

Çocukluk ve Çocuk Hakları

Çocukluk fiziksel,Çocukluk fiziksel, bilişsel bilişsel, psikolojik ve sosyal , psikolojik ve sosyal gelişgelişiim açısından insan hayatında özel bir m açısından insan hayatında özel bir dönemi işaret eder, dönemi işaret eder, ileride ileride nasıl biri olacağımızı nasıl biri olacağımızı belirleyen en önemli dönemlerden biridirbelirleyen en önemli dönemlerden biridir

Bu dönemBu dönemde de çocuklarınçocukların,, insan hakları insan hakları ile ilgili ile ilgili özel koruma önlemleriözel koruma önlemlerinene ve bakım hizmet ve bakım hizmetlerinelerine gereksinimleri vardır.gereksinimleri vardır.

Çocuk hakları…

Çocuk hakları demek, hÇocuk hakları demek, her çocuğun er çocuğun büyürken,büyürken, gelişip gelişip en yüksek hedeflerine en yüksek hedeflerine ulaşabilulaşabildiğidiği, şiddet ve , şiddet ve yokluktanyokluktan uzak,uzak, sağlıklısağlıklı olabildiği,olabildiği, oynayıp oynayıp öğrenebildiği ortamlarda güven içinde bakılıpöğrenebildiği ortamlarda güven içinde bakılıp,, büyütüldüğü bir çocuklubüyütüldüğü bir çocukluk sağlanması demektir. k sağlanması demektir.

Yetişkinler için haklardan bahsettiğimizde Yetişkinler için haklardan bahsettiğimizde hakların yanında yükümlüklerden de bahsedilirhakların yanında yükümlüklerden de bahsedilir

Çocuklar için bu böyle değildirÇocuklar için bu böyle değildir

Çocukların haklara sahip olması için Çocukların haklara sahip olması için yetişkinlerden farklı olarak bir şey yükümlülüğü yetişkinlerden farklı olarak bir şey yükümlülüğü yerine getirmesi gerekmezyerine getirmesi gerekmez

Çocuk hakları…Çocuk hakları yetişkinlerden oldukça farklıdır

Bu haklar çocukların bir şeyler yaparak elde edeceği haklar değildir çocuk olmaları yeterli

BM ÇH Dair Sözleşme’ye imza atan üye devletlerin hepsi çocuklarına bu hakları tanımış ve onları korumaya söz vermiş devletlerdir

Çocuk haklarının geliştirilmesi korunması yanında çocuk adına ÇH savunuculuğu yapılması ve çocuk haklarının uygulanması devletin yükümlülüğündedir.

“Çocuk Hakları Sözleşmesi” 54 maddelik bir metindir.

Sözleşmenin ruhuna hakim olan ilkeler şunlardır;

-Çocuğun yüksek yararının gözetilmesi

-Eşitlik ilkesi

-Yaşama hakkı

-Gelişim hakkı

-Katılım hakkı

-Korunma hakkı

-ÇHS nin uygulanması hakkı

Hakların uygulanması ; Devletin tüm bu hakları uygulama yükümlüğü vardır.Çünkü adalet öncelikle bir paylaşım meselesidir.Ve bu paylaşımı adil şekilde çocuk lehine uygulatacak olan yegane kurumlar devlet aygıtlarıdır.

Adil olmak “aynı” demek değildir.Herkese hakkı olanı vermektir.

ÇHS Semsiye Haklar

Hiçbir çocuğa dili,dini,ırkı veya Hiçbir çocuğa dili,dini,ırkı veya başka birbaşka bir özelliği nedeniyle ayırım özelliği nedeniyle ayırım yapılamaz. Tüm çocuklar eşittir ve yapılamaz. Tüm çocuklar eşittir ve eşit haklara sahiptir.eşit haklara sahiptir.

Çocukla ilgili alınacak tüm Çocukla ilgili alınacak tüm kararlarda çocuğun yüksek yararı kararlarda çocuğun yüksek yararı gözetilir ve yaşına, değerlendirme gözetilir ve yaşına, değerlendirme durumuna göre fikri alınır durumuna göre fikri alınır

• Ayrım gözetmeme

• Çocuğun yüksek yararı

ÇHS Semsiye Haklar

• Hizmet saHizmet sağğlanması hakkılanması hakkı: : tüm tüm kaynaklar, beceriler, her çocuğun kaynaklar, beceriler, her çocuğun yaşaması, sağlıklı bir şekilde yaşaması, sağlıklı bir şekilde hayatta kalması ve potansiyeline hayatta kalması ve potansiyeline ulaşabilmesi için ulaşabilmesi için kullanılırkullanılır

•Yaşama, hayatta kalma ve gelişme

ÇHS Semsiye Haklar

• KatılımKatılım hakkıhakkı:: çocuklara kendi çocuklara kendi haklarının hayata geçmesini haklarının hayata geçmesini sağlayacaksağlayacak mekanizmamekanizmalardalarda kararları etkileyebilecek katılım kararları etkileyebilecek katılım alanları sağlanması, etkin birer alanları sağlanması, etkin birer birey olarak toplum hayatına birey olarak toplum hayatına katılımlarının sağlanmasıkatılımlarının sağlanması

Katılım

ÇHS Semsiye Haklar

• Korunma hakkıKorunma hakkı: çocukların ihmal, : çocukların ihmal, istismar, sömürü, kötü muamele, istismar, sömürü, kötü muamele, şiddetin her türünden korunması, şiddetin her türünden korunması, çocuğun insanlık onurunu, çocuğun insanlık onurunu, hayatta kalmasını ve gelişimini hayatta kalmasını ve gelişimini tehdit eden yetişkin kişi ve tehdit eden yetişkin kişi ve kurumlardan koruyacakkurumlardan koruyacak mekanizmaların kurulmasımekanizmaların kurulması

Kaynaklar ve uygulama

Çocuk hakları…

kendimize nasıl davranılmasını istiyorsak öyle:

insanlık onuruna yaraşır biçimde,

saygı göstererek,

eşit davranarak,

adil davranarak

Dünyada Çocuk Hakları

İlk kez 1924 yılında, 5 maddelik “Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi” ile şekillenmiştir.

1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk dünyada bu bildirgeyi imzalayan ilk yöneticilerden biriydi.

BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme

(ÇHS)

“Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi” Birleşmiş Milletler tarafından kuruluşunda kabul edilmiştir

20 Kasım 1959 tarihinde 10 maddelik Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirisi olarak güncellenmiştir

20 Kasım 1989 tarihinde daha geniş olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ile değiştirilmiştir.

BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme

(ÇHS) ve Türkiye

Türkiye Cumhuriyeti sözleşmeyi 1994 yılında onaylamış ve 1995 yılında uygulamaya geçilmiştir.

Sözleşmenin 17. 29. ve 30. maddelerinin uygulanmasına ilişkin çekincelerini belirterek sözleşmeye onaylamıştır.

20 Kasım günü “Çocuk Hakları Günü” olarak kabul edilmiştir.

ABD ve Somali hariç, ABD ve Somali hariç, dünyadaki tüm ülkeler dünyadaki tüm ülkeler SSözleşme’nin geçerliliğini kabul ettiler özleşme’nin geçerliliğini kabul ettiler

(193 Devlet - 29 Eylül 2009(193 Devlet - 29 Eylül 2009 itibariyle itibariyle) )

BM Çocuk Haklarına dair

Sözleşme (ÇHS) Birleşmiş Milletler şemsiyesinin altında barındırdığı ülkelerin, kültürel toplumsal ve ekonomik çeşitliliğine rağmen ÇH Sözleşmesinde ortak bakış açısı yakalamaları bu sözleşmenin evrensel yönünü ve önemini göstermektedir.

Birleşmiş Milletler Çocuk

Haklarına Dair sözleşmeİnsanlar, herkes için adil olan ve olmayan şeyler konusunda “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” ile anlaşmaya varmış görünüyor.

Bu bildirgenin varlığı bile ilerlemedir,daha adil bir dünya isteğimizin kanıtıdır.

Ve haksızlığın kurbanı çocuklar olduğunda haksızlık daha da şiddetli olduğu için ayrıca bir “Çocuk Hakları Sözleşmesi” hazırlanmıştır.

Türkiye’de durum

Türkiye nüfusunun yaklaşık % 35’i (yaklaşık 25 Türkiye nüfusunun yaklaşık % 35’i (yaklaşık 25 milyon kişi) 18 yamilyon kişi) 18 yaşınşın altı altındadırndadır (adrese dayalı (adrese dayalı nüfus sayımı, TUİK 2008)nüfus sayımı, TUİK 2008)

Bu durumda Türkiye deki tümBu durumda Türkiye deki tüm hukuki ve politika hukuki ve politikaya ya yönelik gelişme yönelik gelişme doğrudan hem sağlam hem de doğrudan hem sağlam hem de özel korunmaözel korunma gereksinimi olan gereksinimi olan çocuklarla çocuklarla doğrudan ilişkilidir.doğrudan ilişkilidir.

Çocuk hakları için yükümlülük

Çocuk hakları hayata geçecekse, bu ancak Çocuk hakları hayata geçecekse, bu ancak çocuklarla doğrudan ya da dolaylı çalışanların çocuklarla doğrudan ya da dolaylı çalışanların bu hakları anlayıp saygı göstermesiyle olurbu hakları anlayıp saygı göstermesiyle olur

Ögretmenler, sosyal hizmet uzmanlarÖgretmenler, sosyal hizmet uzmanlarıı, , psikologlar, avukatlar, savcpsikologlar, avukatlar, savcıılar, haklar, hakiimler, mler, polisler, kurum çalpolisler, kurum çalıısanlarsanlarıı, erken cocukluk , erken cocukluk gelisimi alaninda çalgelisimi alaninda çalıısanlar, doktorlar, sanlar, doktorlar, hemsireler, halk saglhemsireler, halk saglııggıı uzmanlari… uzmanlari…

Çocuk hakları temelli yaklaşım

Her çocuk Her çocuk eşit değerde eşit değerde insandırinsandır

Her çocuğun potansiyeline ulaşması için Her çocuğun potansiyeline ulaşması için yaşama, hayatta kalma ve gelişme hakkıyaşama, hayatta kalma ve gelişme hakkı vardırvardır

Her çocuk kendi durumunu anlar ve bizeHer çocuk kendi durumunu anlar ve bize tecrübelerini sunabilirtecrübelerini sunabilir

Çocukların Çocukların yeterli kaynak ayrılarakyeterli kaynak ayrılarak öncelikli öncelikli menfaatlerininmenfaatlerinin karşılanmasına hakkı vardırkarşılanmasına hakkı vardır

Çocuk Haklarının günlük yaşama

aktarılması için gerekli eylemler1.1. Çocuk hakları için Çocuk hakları için farkındalık arttırma / farkındalık arttırma /

destek verecek gruplar yaratmadestek verecek gruplar yaratma

(hükümetteki bireyler, uzmanlar, medya, özel (hükümetteki bireyler, uzmanlar, medya, özel sektör, kamuoyu ve sivil toplum) sektör, kamuoyu ve sivil toplum)

2. 2. Özel ve uygulanabilir eylemlerÖzel ve uygulanabilir eylemler (ÇHS (ÇHS yi yi uygulamak için doğrudan ihlalleri hedef alan uygulamak için doğrudan ihlalleri hedef alan ve hizmet sunumundaki açıkları kapatmak ve hizmet sunumundaki açıkları kapatmak için faaliyetler)için faaliyetler)

Çocuk Haklarının günlük yaşama aktarılması için

gerekli eylemler 3.3. Çocukların haklarını geliştirmek ve korumak için Çocukların haklarını geliştirmek ve korumak için

yapıları ve mekanizmaları güçlendirmekyapıları ve mekanizmaları güçlendirmek

((örnekörnek: yasal, siyasi, kamu ve toplumun yapısı, : yasal, siyasi, kamu ve toplumun yapısı, uygulamalaruygulamalar ile ilgili..) ile ilgili..)

ÇÇHS’nin ulusal yasal sistemin bir parçası haline HS’nin ulusal yasal sistemin bir parçası haline gelmesi,gelmesi,

gelişmenin izlenmesi, hesapverebilirliği sağlamak ve gelişmenin izlenmesi, hesapverebilirliği sağlamak ve zorlukların üstesinden gelmek)zorlukların üstesinden gelmek)

Sağlık çalışanları için çocuk hakları

eğitimi Bir ülke, halkınınBir ülke, halkının sağlıgını iyileştirmek ve sağlıkta sağlıgını iyileştirmek ve sağlıkta eşitsizlikleri azaltmak eşitsizlikleri azaltmak adına öncelikle adına öncelikle çocuk çocuk haklarını korumahaklarını korumalılı, saygı gösterme, saygı göstermelili ve hayata ve hayata geçirmegeçirme adına çaba sarfetmeli, adına çaba sarfetmeli, çocuk sağlıçocuk sağlığğına, ına, ihmal ve istismarın önlenmesineihmal ve istismarın önlenmesine, , koruma koruma önlemlerine yatırım yapönlemlerine yatırım yapmalıdır.malıdır.

ÇHS’de çocuk koruma ve sağlıkÇHS’de çocuk koruma ve sağlık

Madde Madde 6 – yaşama, hayatta kalma ve 6 – yaşama, hayatta kalma ve gelişmegelişmeMadde 19 – ihmal ve istismardan koruma Madde 19 – ihmal ve istismardan koruma Madde 23 – engelli çocukMadde 23 – engelli çocukların haklarıların haklarıMadde 24 – sağlık hakkıMadde 24 – sağlık hakkıMadde 39Madde 39 – mağdur çocuklara fiziksel ve – mağdur çocuklara fiziksel ve psikolojik destek ve normal hayata dönüşpsikolojik destek ve normal hayata dönüş

Gelişim hakkı ile ilgili hükümler

İlk öğretimi tamamlaması,

Eğitimde cinsiyet ayrımının gözetilmemesi,

Zihinsel ve fiziksel yeteneklerin geliştirilmesi,

Gerekli durumlarda maddi destek sağlanması

Boş zamanların değerlendirilmesi

Çocuk hakları

Madde 17

Devlet, olanaklarını çocukların herhangi bir konu ile ilgili doğru bilgiye ulaşımlarını adaletli ve uygun şeklide sağlar.

Gelişimlerine zarar verecek her tür yayından korunmaları devletin güvencesi altındadır.

Çocuk hakları Madde 23

Engelli çocuklar özel olarak korunurlar.

Kendilerine yeten saygın birer insan olmaları sağlanır.

(Engelli çocuklar özel bakım özel eğitim ve sosyal bütünleşme hakkına sahiptirler)


Çocuk, eğitim hakkına sahiptir.

Çocuk eğitimini eksiksiz yapabilsin diye desteklenir ve korunur.

İlköğretim herkes için parasızdır.

Kız olsun erkek olsun her çocuk için zorunludur.

Çocuk hakları

Madde 29

Eğitim, çocuğun kişiliğinin, becerilerinin, zihinsel ve fiziksel yeteneklerinin mümkün olduğunca geliştirilmesini hedefleyecektir.


Çocuğun boş zamanlarını değerlendirmesi, oynaması, eğlenmesi için oyun bahçeleri çocuk klüpleri, kitaplıklar, spor okulları açılır.


Hiçbir çocuk insanlık dışı yöntemlerle ya da aşağılanarak cezalandırılamaz

Çocuklar suç islemişse uygulanacak cezalar yaşına uygun gelişmelerini engellemeyecek ve eğitsel olmalıdır.


Çocuğun hakları ile ilgili olarak geçerli ulusal ve uluslar arası yasalarda yer alan standartların iş bu sözleşme de yer alanlardan daha üstün olmaları halinde, her durumda daha üstün standartlar geçerli olacaktır.

Çocuk haklarıMadde 42 - 44

Taraf devletler anlaşma hükümlerini çocuklara uygun ve etkili araçlarla yaygın biçimde öğretmeyi taahhüt eder.

Bütün devletler bir araya gelerek hakların daha iyi uygulanmasını sağlamak için çalışır.

Türkiye’de durum

TürkiyeTürkiye’ de’ de son 25 yılda hızlı ve önemli son 25 yılda hızlı ve önemli değişimler yadeğişimler yaşşaannmıştır mıştır

İç göç, hızlı kentleşme, bölgesel farklılıklar, İç göç, hızlı kentleşme, bölgesel farklılıklar, ekonomik krizler, yoksulluk, ekonomik krizler, yoksulluk,

ÇÇocuk ve genç nüfusun büyüklüğüocuk ve genç nüfusun büyüklüğü,,

İİşsizlik, küreselleşme, bilgi teknolojileri,şsizlik, küreselleşme, bilgi teknolojileri,

AAile içi şiddet, çocuk büyütmedeki gelenekler, ile içi şiddet, çocuk büyütmedeki gelenekler,

Türkiye’de durum

toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri,

tutarlı çocuk ve gençlik politikalarının ve yasal tutarlı çocuk ve gençlik politikalarının ve yasal çerçevenin yokluğu, çerçevenin yokluğu,

terörizm, terörizm,

gibi etmenleringibi etmenlerin tümü Türkiye’deki çocukların tümü Türkiye’deki çocukların durumu üzerinde rol oynamaktadır.durumu üzerinde rol oynamaktadır.

Alanda çalışanlar için eğitim

Eğitim bilgi ve kapasite sağlamalı ki Eğitim bilgi ve kapasite sağlamalı ki alanda çalışanlar çocuklara ve haklarına alanda çalışanlar çocuklara ve haklarına karşı sorumluluklarını yerine karşı sorumluluklarını yerine getirebilsinlergetirebilsinler

Bireysel hizmet sunumlarında, Bireysel hizmet sunumlarında,

Hizmetlerin tasarlanması ve sunulması Hizmetlerin tasarlanması ve sunulması aşamasındaaşamasında

Hak savunucuları olarak, yasaların, politikaların ve Hak savunucuları olarak, yasaların, politikaların ve kaynakların çocuk haklarını korup kollaması kaynakların çocuk haklarını korup kollaması işlerimizde de daha başarılı olmamız demekişlerimizde de daha başarılı olmamız demek

Sonuç

Çocuk hakları, çocuklarla doğrudan ve dolaylı Çocuk hakları, çocuklarla doğrudan ve dolaylı çalışan herkes için güçlü bir yasal araç çalışan herkes için güçlü bir yasal araç sağlamaktadır. sağlamaktadır.

Bu araç ile daha iyi politikalar, programlar, Bu araç ile daha iyi politikalar, programlar, toplumsal projeler gerçekleşeceği gibi sahada toplumsal projeler gerçekleşeceği gibi sahada çalışanların hesapverebilirliği ve iş kalitesi de çalışanların hesapverebilirliği ve iş kalitesi de artacaktır. artacaktır.

Katılımınız için teşekkürler….

Çocuk hakları

Documents