co زاگ رگح ناونع هب pedot:pss/sno کزان هیلا...

12
يه/ جلداد و م مجل5 /ؼمبر3 / زمعتبن24:3 66 نانوکامپوزیترسی بریه نازکPEDOT:PSS/SnO 2 بهر گازوان حسگ عنCO ديازدحمد م امبمی* 2 عمبرزاد م ، راحل3 يرادپ ظیريض ج4 چکیده ن در اينه ملب، لن عنیدراع ا ونبو سيدنن ر انرظنی افن ثر ثنSnO 2 پلنی ثن) 4،5 )نه تینعنی اتنیله دا ا )وی ظنن تیرناظنن پلیPEDOT:PSS وننبز ينن زيننبمینند وبو ت نن ج) PEDOT:PSS/SnO 2 ثنن نرثه عنیداونبز م حعنار مان عىنCO اظن ؼند پرداختن) ثنزينبم اينه ونبزين یند ت دظنتاب يظنیل ازبد ثننب اظننتمنند دظنن ثننزيننبم وبو اظننرخؽننی اوجننبت ؼنند یىنندؼننػ د پ تکىیننیزمبيؽنناب ننبا FTIR ، AFM يXPS رد مىبظننت، مننبر ر تعیننیه دمننبا ثمىدنن اظننتنن مرنارننر رظننید ثرر منن لنندار حعبظننیزمنبيػ بن در پبينرظی ؼندبيع ثربا مت در دمب حعاریىن تنب ملندار ث اظننب ظنعی ؼند راعـند جرمنی ونبو ا درSnO 2 مىبظنتن ج ؼند ظبختزيبم در وبو ي ثن ظنبزا حعبظنی مسيىنی حعنار منبزCO دظن ثنن يند - زمبيػ ىیه در ايه ی ثنر مثن ربظنی افنرر ثرب ث لندار منبز ثنيی حعنار وعنج پبظنگاCO از اظن ؼند پرداختنـی خفبا يه حعار منی ان يتنب يی پبظنگابن محنیا، زمنيی در دمنبا پبظنگا ثنان تنبنظن ىنیه ظنبخ یرد اؼبر ياشبا لیدا; حعار مبز،رثه، عیداو مPEDOT:PSS زيبم، وبول عید ، ا2 - اد، ؼیراز، ايرانىدظی مىدظی، ثگػ م ماوؽکد ؼیراز، دوؽاب، دابرؼىبظی ارؼد ا داوؽج3 - اظتبديبر،میزاد اظ وؽاب دا، ياح مريدؼ د، ايران، مريدؼ مکبوی، مري 4 - اد، ؼیراز، ايرانىدظی مىدظی، ثگػ م ماوؽکد ؼیراز، دوؽاب داوؽیبر، دا* - ; ملبل معئيعىد و[email protected]

Upload: others

Post on 10-Feb-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

66 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

CO عنوان حسگر گاز به PEDOT:PSS/SnO2 نازک الیه بررسی نانوکامپوزیت 4ظیريض جادپر ي3، راحل معمبرزاد2*امبمی محمد ديازد

چکیدهاتننیله دا ا عننی تینننه( 4،5( ثنن پلننی SnO2ثنن ثررظننی افننر انننسيدن وننبو راع ا عننید لنن ،در ايننه ملب نن

ثننن PEDOT:PSS/SnO2( جننن ت یننند وبو بمالزيننن يننن ونننبز PEDOT:PSSپلی اظنننتیرن ظننن وی (

يظننیل دظننتاب ت ینند ينن وننبز ايننه بمالزينن ثنن( پرداختنن ؼنند اظنن COعىننان حعننار مننبز موا عننید ننرثه

ننبا زمبيؽننابی تکىینن پؼننػ دىنند یرخؽننی اوجننبت ؼنند اظنن وبو بمالزينن ثنن دظنن منند ثننب اظننت بد از

FTIR ،AFM يXPS حعبظننی لنندارمننرد ثررظننی ننرار مرنتنن اظنن ثمىدننر تعیننیه دمننبا ننبر رد مىبظننت، م

حعار در دمببا مت بيع ثررظی ؼند در پبينبن زمنبيػ ا درـند جرمنی ونبو راع نب ظنعی ؼند اظن تنب ملندار ثیىن

SnO2 در وبو بمالزي ظبخت ؼند جن مىبظنت - يند ن ثن دظن COمسيىنی حعنار منبز ظنبزا حعبظنی ي ثن

پرداختن ؼند اظن از COپبظنگايی حعنار وعنج ثن منبز لندار ب ث ثررظنی افنر ربثن ثنر م یىیه در ايه زمبيػ

یىنیه ظنبخ ظنبن تنان ثن پبظنگايی در دمنبا محنیا، زمنبن پبظنگايی تنب ي ن ايه حعار منی باخفـی

اؼبر رد

، ا عید ل ، وبو بمالزي PEDOT:PSSموا عید رثه، حعار مبز، لیدا; باياش

داوؽجا برؼىبظی ارؼد، داوؽاب ؼیراز، داوؽکد مىدظی، ثگػ مىدظی ماد، ؼیراز، ايران -23 ، مري مکبوی ، مريدؼ ، ايراند مريدؼياح ،داوؽاب زاد اظالمیاظتبديبر، - 4 داوؽیبر، داوؽاب ؼیراز، داوؽکد مىدظی، ثگػ مىدظی ماد، ؼیراز، ايران -

[email protected]ويعىد معئل ملب ; -*

Page 2: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 67

پیشگفتارنبا ثب پیؽرن ـنىع ، وینبز ثن ىتنرل يىند

ننب ي وینس تسظیعننبع نىننی ناا محننیا ابنرار برخبونن

پنبيػ اظن ظیعنت ىتر نی ثبيند امکنبن انسايػ يبنت

نب ثن ـنرع منی ي اوتگنبثی را ا غلدن منبز پیظت

زان ثننندن، از دارا ثبؼننند ظیعنننت ثبيننند درعنننیه ار

مىبظننت، يا ننىػ ظننري ي 3مسيىننیثننب ، ثنن 2حعبظننی

نبا نا ثرخنردار ثبؼند ديات خثی در ملبثن يىند

- ىتننرل ي راجننرا نرايىنندبا نىننی ثنن یىننیه ظیعننت

مسيىننی مننبز ویننبز دارد ينن موننبل، متننر ننبا ثنن

ثبؼند مبزنبا خريجنی از ودنر نب منی احترا ی اتمجین

ننرثه ي تر یجننبع ىنند موا عننید تر یجننبع ظننمی مبو

برثردنننبا ديانننر از ویتريشوننی ثبيننند ثررظنننی ؼنننود

میننرا تننان اونندازايننه زمیىنن مننی حعننارا مننبزا در

]2[ وعج ظخ ث ا را وبت ثرد

ثننب تجنن ثنن رنتننبر مگننرة ا عبيؽننی موا عننید

ا ننرثه ي تر یجننبع ویتريشوننی ي يا ننىػ وننب ثننب ينن

زنب، مبزنبيی م نر ثنراا محنیا عنتىد ايزين، ايه مب

جنن COثننديه ترتیننت يجنند ينن حعننار مننبز

جلننمیرا از معننممی محننیا زيعنن ننريرا ثنن

]3،4[ رظدودر می

حعنناربا مننبزا ثننر اظننبض ت ییراتننی نىننبيرا

ننب ايجننبد ننبدااظنن نن در ننداي ا کتريکننی ویمنن

لنبل ن اينه پديند ثن تر ینت ؼنیمیبيی ي اوت ،ؼدمی

ننبدا ثعننتای دارد ينن حعننار مننبز ا کتننرين در ویمنن

ؼننیمیبيی يجنند ي يننب غلدنن ننبادادثننراا تجنندي

ننبا مىبظننت ظننیاىبل ينن مننبز مگفننؾ( ثنن داد

]5[ ؼدا کتريکی يب ورا( براحی می

مةب عننبع زيننبدا ثننر ريا ا عننیدبا نلننسا مبوىنند

SnO2 ي WO3ي ZnO يFe2O3 ـنننرع مرنتننن ي

وننب را ثنن ـننرن ثننراا عىننان حعنناربا ملننرين ثنن

ثنن]6-8[ ىتننرل مبزننبا ظننمی مةننرس ننرد اظنن

ـننرع معننترد ثننراا ثررظننی ملنندار ثنن SnO2ييننص

ؼنند، یننرا نن از د نن ننب اظننت بد مننیی يىنند م نن

ا جتنن ايننه ونندملبثنن نندمی مبزننب ثرخردار خننثی در

1- sensitivity

2- selectivity

-در ثنن ا عننیدبا نلننسا معبيننت ممننی مبوىنند ننع

مسيىننی، عنندت د نن در ماجنن ثننب ربثنن ي دمننبا

برا ثب دارود

-رظننبوببا ننی مبوىنند پلننی اخیننراب ثرخننی ویمنن

ا ت ییننر در (، ثنن ياظننةPolythiopheneننب تینننه

، موننبمنؼننبن، در معننرق مبزننبا ملبيمنن ا کتريکننی

ؼنود ث عىان حعناربا مبزنبا ظنمی اظنت بد منی

امتیننبزاع ننبرثرد ايننه وننا پلیمرننب در ظننبخ از جملنن

تنان ثن تىنا، معنتردمی ي بثن حعاربا مبزا، منی

در دمننبا اتننب دظننترض ثنندن پلیمرننب ي عملکننرد وننب

ننبا ننر ؼنند ثننراا ييصمننی]9-21[ اؼننبر ننرد

حعنننناربا ننننی، وننننب را معننننتعد اظننننت بد در

ظننبزد يکننی از معبيننت ايننه اتمعنن ربا خننبوای مننی

یمرننب ننع در پبينندارا ي تؽننگیؿ اوتگننبثی مبزننب پل

اا جنن ننبا ييننصثنن مننیه د ینن ، وبخب فننی اظنن

مسيىنی منبز منرد ودنر ثن ونب ا نبن انسايػ د ي ث

]22[ ؼدمی

PEDOT:PSS ثن عىنان ين پلیمنر -ویمن

نىػ مىبظنجی تاوند ثنر ثنب ظنبختبر ةجنی منی بدا

اوتدنبر ،ؼند ثن منیه د ین ت ثبثب مبزبا ةجنی داؼن

ريد در میننننبن مبزننننبا متنننندايل مجنننند در مننننی

ثنن اتمعنن ربا خننبوای، موا عننید ننرثه ي ثگننبر ة

فیر یؽننمایرا ثننر سمننبز ةجننی ثتاوىنند تنن عىننان دي

ت ییر ملبيم ايه پلیمر داؼت ثبؼىد

در ايننه ملب نن ثنن ثررظننی افننر انننسيدن وننبو راع

SnO2 ثنن پلیمننرPEDOT:PSS جنن ت ینند وننبو

ثننن PEDOT:PSS/SnO2 بمالزيننن يننن ونننبز

پرداخت ؼد اظ COعىان حعار مبز

هامواد و روش ماد مرد اظت بد

ظننننننبزا وبو بمالزينننننن جنننننن مننننننبد

PEDOT:PSS/SnO2 ا از دي وننننا وموننننSnO2 ،

-ث ـرع تجنبرا ي ننرايرا ؼند، اظنت بد ؼند ومون

از( 2ا ؼننننننمبروننننننا پنننننندرا تجننننننبرا وم

US Research Nanomaterials,Inc تینن ؼنند

ايننه وننبو ثنند nm56ا متظننا ا ري داراا اوننداز

Page 3: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

68 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

راع ثنندين ننین مونن خننب ؿ ظننبزا اظننت بد ؼنندود

ا پنندرا نن ثنن ـننرع زمبيؽننابی نننرايرا ومونن

ا ا راوننداز( داراا 3ا ؼننمبرؼنند اظنن ومونن

]23 [ثبؼدمی nm3متظا

PEDOT:PSSظظالبوعنننین پبيننندار پلیمنننرا

تینن ي ثنندين Aldrich (USA)مننرد اظننت بد از

ت ییننر اظننت بد مردينند ايننه ظظالبوعننین ثننی حننبيا

wt%2 راع جبمد ثد ثن رونآ ثنی تینر ثن ودنر

مننی mpa.s26ا رظنند ايننه محلننل داراا ييعننکزيت

می ثبؼد S/cm 21 رظبوبيیي

Linde Industrialمننرد اظننت بد از COمننبز

Gases تی ؼد ::/:::ثب خلؾ %

ظبزا وبو بمالزي ي وبز مبد

ثننب درـنندبا مت ننبيع جرمننی ،وبو بمالزينن

د یلنن ثنن نن 31زن م ىببیعننینن يظننیل ثننتینن ي

زد ؼد

،در ايننه پننصيػ اا درنن از ا کتريدننبا ؼننبو

نن ثنن ريغ ظننیل ثننر ريا ينن ا بننالنريرنتنن

ؼننداا وؽننبود ؼنند اظنن ، اظننت بد ا ؼیؽنن ةعنن

ا ثنننب نبـنننل mm26×mm21اثعنننبد اينننه ا کتريدنننب

اظ µm21:/2اا ثیه ؼبو

دنی نبا منبد ؼند ثن ريغ پؼنػ بمالزي

یرخؽننی ثننر ريا ا کتريدننبا ننر ؼنند پؼننػ داد

ؼننندود ظنننرع ینننرخػ دظنننتاب پؼنننػ دىننند

26دننی دير ثننر د یلنن ي زمننبن پؼننػ 261یرخؽننی

دظن مند ودنر مرنتن ؼند وبو بمالزين ثن فبوی در

مننرد ثررظننی XPS ي FTIR، AFMثننب اظننت بد از

رار مرن

مسيىیحعبظی ي ث لدار زمبيػ م

، ثننراا ثررظننی رنتننبر حعننار ننب زمننبيػدر ايننه

ه، پلیمرا ظبخت ؼند در معنرق منبز موا عنید نرث

اظت بد ؼد lit21از ي مح د ث حج

ثراا فجن ت یینراع ثن يجند مند در پتبوعنی ي

متنننر منننب تی ملبيمننن ا کتريکنننی حعنننار پلیمنننرا، از

ثننننب وننننر COديجیتنننبل اظننننت بد مردينننند مننننبز

يارد مح دنن ؼنند ي ؼننیر خريجننی مح دنن در 28

ه ترتیننت حننیه زمننبيػ ثننبز وانن داؼننت ؼنند ثنن اينن

ت ییننراع ثنن يجنند منند در ملبيمنن ا کتريکننی حعننار

ؼدرايبو فج يظیلث

2پبظگايی ا ين حعنار ثن منبز منرد ودنر ثن

مینرا ؼند اونداز اا راثةيظیل

ملبيم اي ی ا کتنريد در ناا معمن ی ي Ra در ن

Rg اظ ملبيم ا کتريد در معرق مبز مرد ودر

ثعنند از فبثنن ؼنندن تلريجننی ملبيمنن حعننار درين

يارد مح دنن ؼنند ي تننب COا پننر از ننا، مننبز مح دنن

فبثنن ؼنندن تلريجننی ملبيمنن حعننار در معننرق مننبز

CO يبثنند پننط از ن حعننار يريد ايننه مننبز ادامنن مننی

بزيننبثی اوجننبت مجنندداب در معننرق ننا ننرار مرننن تننب ث

ؼد

-ثنن منن ينن دظننتمبل مربننة ي ينن ربثنن

-ظننىد ديجیتننبل ي ملنندار مؽگفننی خؽنن ىىنند شل

ننبا حعبظننی ثنن مننبز در ا زمننبيػظننیلیکبيی منن

د % اوجبت ؼ36ربث وعجی

ا ايننه دظنن يردن دمننبا ننبرا ثیىننثننراا ثنن

اتنب ، ا در دمنب ، حعبظنی ثن منبز ونب لدارحعارب، م

°C61 ،°C211 ي°C261 منننننرد ظنننننىجػ نننننرار

مرن ا پنر ث ايه ترتینت ن اثتندا حعنار در مح دن

% ننرار داد ؼنند ي ظننالط 36از ننا در ربثنن وعننجی

منرد ودنر رظنبود ؼند ي ظنبير مراحن ثن لداردمب ث م

مبن ترتیت ر ؼد اوجبت ؼد

فیر ربثنن ثننر ننبرايی ستنن لنندارثننراا ثررظننی م

ح -عننار، ا کتريدننبا پؼننػ داد ؼنند درين مح دنن

ننرار در دمننبا اتننب % 81اا از ننا ثننب ربثنن وعننجی

ا ظننیلیکبيی مرنتىنند ي ثننب اظننت بد از خؽنن ىىنند

ربثنن درين مح دنن حننور ؼنند ي ت ییننراع ملبيمنن

ا کتريدب فج مرديد

لننندار حعبظننی ثننن مبزنننبا جنن ثررظنننی م

لندار وینس م مجند در نا ي موبمن مسيىنی حعنار ثن

ننر ؼنند، CO ثنن مننبن ترتیننت نن ثننراا مننبز

1- responsibility

Page 4: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 69

N2ي CO2 ،O2حعبظننی حعننار وعننج ثنن مبزننبا

ویس زمبيػ ؼد

نتایج و بحث يبثی مادمؽگف

بینن اثنن ترتیننت وؽننبن دىنند 3ي 2ؼننک

FTIRي PEDOT:PSSمرثنننننپ ثننننن پلیمنننننر 2

PEDOT:PSS/(0.5wt%)SnO2وبو بمالزيننننننن

ا در محننديد ،KBrثبؼند نن ثنب اظننت بد از نرؾ منی 2-

cm5111-611 اود فج ؼد

در نننر دي بیننن ثبوننندبا مؽنننبد ؼننند در

-2نننبا تلريجنننی نر نننبوطcm 2754 ،2491 ،2299 ،

عننتىد PEDOT:PSSمرثننپ ثنن پیونندبا 944

]24[

-2ننبا ننبا مؽننبد ؼنند در نر ننبوطپینن cm

-مننی SnO2ننبا ؼننجک از ؼننبخؿ ویننس 781، 726

]25 [ثبؼىد

نننبثرخنننی نر نننبوطاوتلنننبل مؽنننبد ؼننند در

اظنن SnO2ي PEDOT:PSS ننىػ حبـنن ثننر

نىػ، داوعنیت ا کتريونی یرا ن در وتیجن اينه ثنر

ي ايننه امننر ىنندمننیابننرار ثبونندبا ؼننیمیبيی ت ییننر

-جنبيی نر نبوط مرثنپ ثن نر ثبوند منی مىجر ث جبثن

د ؼ

AFM تفنننير ي PEDOT:PSSمرثنننپ ثننن 3

PEDOT:PSS/(0.5wt%)SnO2وبو بمالزيننننننن

وؽبن داد ؼد اظ 4در ؼک

زثننرا (rms) 4ا میننبوایه مرثعننبع ملنندار ريؽنن

m61/2ثنننن PEDOT:PSSدر nm35/2ظننننة از

PEDOT:PSS/ (0.5wt%)در وبو بمالزينننن

SnO2 انسايػ يبنت اظ

ب تجنن ثنن تمبينن وننبو راع ا عننید لنن ثنن ثنن

ح ننر ،]23[اا ؼنندن ننبػ اوننرشا ظننةحی ي خؼنن

وننب در ينن وننبز ننبمالزيتی، ثبعننق انننسايػ ملنندار

ؼنند ثننب ا میننبوایه مرثعننبع زثننرا ظننة مننی ريؽنن

1- Fourier transform infrared spectroscopy

2- Atomic force microscope

3- Root mean square

تنان وتیجن مرنن ، تج ثن اننسايػ زثنرا ظنة منی

افر يننؤظننة منن ا ننبمالزيتی وعننج ثنن ينن

تر اظ را ثیػپلیم

ننبا ثنن دظنن منند از مرثننپ ثنن بینن 5ؼننک

XPS وننننب یس خننننب ؿ ي PEDOT:PSSا ومونننن 5

PEDOT:PSS/(1wt%)SnO2 اظننننننننننننننننن

PEDOT يPSS دي داراا ينن اتنن مننمرد در ننر

ثننديه ترتیننت ا تکرارپننوير خنند عننتىدياحنند ظننبزود

ـننرع دي پینن مجننسا ومننبيػ ثنن اوننرشا پیونند مننمرد

تننر مرثننپ ثنن ؼنند اظنن پینن ثننب اوننرشا ثننیػ داد

PSS ي پینن ثننب اوننرشا متننر مرثننپ ثننPEDOT در

( در ايننه 5I(a)اظنن ؼننک PEDOT:PSSا ينن

از PEDOTدر S(2p)جنننبيی پیننن ؼنننک جبثننن

eV45/276 ثننننننننeV276ي از eV2:/275 ثنننننننن

eV:/274 د ینن ايجننبد ايننه ]26[ ؼنندمؽننبد مننی

PEDOTا ا کترياظننتبتی تؽننکی ویننري ،جننبيیجبثنن

در Sي ت یینننر محنننیا ؼنننیمیبيی SnO2ي ونننبو راع

ؼند اوننرشا تیننه اظن ، ن ثبعنق منی ا پلنی زوجینر

]27[ جب ؼدث ملدار مترا جبث S(2p)پیود

دي پینننن در اوننننرشا پیونننند O(1s)ثننننراا

eV7/643 ي درeV7/644 ؼنند نن ثنن مؽننبد مننی

ا تینننه ( ي حللننPSSی ترتیننت مرثننپ ثنن ظنن و

ثنن خننثی (5II(b) ( در ؼننک 5II(a) ؼننک عننتىد

SnO2مؽننگؿ اظنن نن ثعنند از يارد ؼنندن وننبو راع

ثننن بیننن ء، يننن جنننسPEDOT:PSSدر ظنننبختبر

O(1s) ا ننبن ؼنند اظنن پینن ننبر ؼنند در اوننرشا

Oتاونند ومبيننبوار مننی eV:/641پیونند يننب ومبيننبوار -

3O

]28[ ثبؼد -

مسيىیحعبظی ي ث لدارم

ثنننراا ثجننند خننناؾ حعنننارا، پلیمنننر ثنننب

SnO2درـنندبا مت ننبيتی از ننر دي ومونن وننبو راع

مگلپ ؼد

ؼنند در مؽننبد مننی 6 ؼننک نن در وننممننبن

، ثتننريه SnO2وننبو راع يظننیلثننديح ؼنند پلیمننر

نننبا حعبظنننی ثننن منننبز را در مینننبن وبو بمالزيننن

4- X-ray photoelectron spectroscopy

Page 5: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

:6 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

، وبو بمالزيننن 2ا ؼنننمبرظنننبخت ؼننند از وموننن

PEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2 ي در میننننننننننبن

وبو بمالزينن ، 3ا ؼننمبرننبا ظننبخت ؼنند از ومونن

PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2وبو بمالزيننننننن

دارد

ؼند، اثتندا ثنب اننسايػ ن مؽنبد منی مومبن

درين پلیمنننننر SnO2درـننننند جرمنننننی ونننننبو راع

تنن ي ظننالط ثننب انننسايػ پبظننگايی حعننار انننسايػ يبن

پبظننگايی ننبػ لننداروننبو راع مدرـنند يزوننی ايننه

-ظننبزمبنوبؼننی از تاونند مننی نن ايننه پدينند ،يبثنندمننی

ننببختبر وعننج ثنن ظننبير وبو بمالزينن ظننتننريه يبنتنن

ننبا ثعنند ت ننی داد مونن نن در ثگننػمننبن ثبؼنند

خاد ؼند، ظنبز ي نبر اينه ونا بمالزين ثنر مجىنبا

ثبؼنند نن ثننیه ویمنن مننی p-nننبا تؽننکی پیونندمب

pي ویمنن ننبدا پلیمننرا وننا nننبدا ا عننیدا وننا

ع ا عننیدا در انننسايػ غلدنن وننبو راؼنندثر ننرار مننی

تؽننکی ثیىنن ايننه تاونند در زمیىنن پلیمننر ننبدا مننی

انننسايػ درـنند ، ايجننبد ىند ثىننبثرايه ننب خلننپیوندمب

پبظننگايی لننداريزوننی ايننه وننبو راع ثبعننق ننبػ م

ؼد می

تننان زمننبن پبظننگايی مننی 7ثننب اظننت بد از ؼننک

ي وبو بمالزيننننننن PEDOT:PSSحعننننننناربا

PEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2(#1) تیننننننننن

( ي وبو بمالزيننننن 2ا ؼنننننمبرؼننننند از وموننننن

PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2(#2) تیننننننننن

( را ثننب يکننديار ملبيعنن ننرد3ا ؼننمبرؼنند از ومونن

انننسايػ ؼنند عننالي ثننر مالحدنن مننی نن موننمننبن

نننبا پبظنننگايی ثننن منننبز در وبو بمالزيننن لننندارم

PEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2(#1) ي

PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2(#2) وعننننننننج

، زمننبن پبظننگايی PEDOT:PSSثنن پلیمننر خننب ؿ

بزيبثی ویس ثجد يبنت اظ ي زمبن ث

نننبمالزيتی ونننبو ات یینننراع در نننگبم يننن

PEDOT:PSS/SnO2 ر ريا ملبيمننن اثتننندايی ثننن

فیر مننوار خانند ثنند، در حننب ی نن تننس فیرايننه ينن تس

، ي ]29[وننبییسا ثننر ريا وتننبيد زمننبيػ خانند داؼنن

از وجننب نن در ايننه پننصيػ ت ییننراع وعننجی ملبيمنن

-ودنر مننی ودنر اظن ، از اينه منرد ـنرر حعنار منرد

ؼد

COپبظنننننگايی ثننننن منننننبز 8در ؼنننننک

وبو بمالزيننننننننن PEDOT:PSSحعنننننننننارباPEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2(#1)

وعنننننننج PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2(#2)ي

ثنن ت ییننراع دمننب وؽننبن داد ؼنند اظنن دمننبا ننبرا

ثبؼند منبن دمنبا اتنب منی ،ثیى ثنراا اينه حعنارب

نن ايننه خفـننی از مسايننبا ايننه دظننت از حعننارب

تاوند تسيیندا عالي ثر اينه، اينه امنر منی ريدثؽمبر می

ثنننر ظنننبز ي نننبر پیؽنننىبدا ثنننراا اينننه دظنننت از

با زمیى پلیمرا ثبؼد بمالزي

-پبظننگايی پلیمننر ویمنن اوؽننبن دىنند 9ؼننک

ننبدا مننرد ودننر ي وبو بمالزينن ن در ثراثننر ربثنن

تاوىنند ثننب ايجننبد مننی H2Oننبا ثبؼنند م کننل مننی

PEDOT:PSSبا یننندريشوی ثنننب پلیمنننر دپیوننن

تاوىند ثن عىنان نب منی ىػ ىىند اينه م کنل ثر

ثننب تجنن ثنن ننرار ثایرونند ا پلننی میننبن دي زوجیننر

تننان وتیجنن مرننن ومدارننبا وؽننبن داد ؼنند مننی

ربثنن تننس زيتی فیر متننرا ثننر حعنناربا وبو ننبمال

PEDOT:PSS/SnO2 وعننج ثنن حعننار پلیمننرا

PEDOT:PSS دارد از وجننننب نننن در پلیمننننر ديح

ننبا متننرا ثننراا تؽننکی پیونند ؼنند م عینن

وی یدريش ثن اينه دارد ينبا ة يجند م کنل يظنیل

ننب پیونندبا متننرا ثننب پلیمننر ديح ؼنند م کننل

-ینرا ن مکنبن ىىند وعج ث پلیمر خب ؿ ايجنبد منی

ننبا ة ي ننىػ م کننل ا مىبظننت ثننراا ثننر ننب

وننبو راع ا عننیدا يظننیلثنن ، ننجالبزوجیننر پلیمننرا

بثنن ننر اظنن نن انننسايػ ربثنن اونند اؼنن بل ؼنند

نن ؼنند، در حننب یملبيمنن حعننار مننی ثبعننق انننسايػ

ثبعنق نبػ ملبيمن پلیمنر COثنب منبز ماج ؼندن

د ؼمی

جنند در ننا حعبظننی ثنن مبزننبا م :در ؼننک

ثننننننننننراا حعنننننننننناربا وبو ننننننننننبمالزيتی

PEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2(#1) ي

PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2(#2) ي

ثننراا ايننه CO ن ثننب پبظننگايی ثنن مننبز املبيعنن

Page 6: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 71

داراا PEDOT:PSSحعنننارب رظننن ؼننند اظننن

جننسء PEDOTينن ظننبختبر ةجننی اظنن نن در ن

ه ترتینت اينه ثندي ]24[جسء مى نی اظن PSSموج ي

پلیمننر پبظننگايی ثتننرا وعننج ثنن مبزننبا ةجننی

پبظننگايی : ثننب تجنن ثنن ؼننک ]29[ دارد COمبوىنند

تنر از ثن مراتنت ثنیػ COايه حعارب وعنج ثن منبز

اينننه ظننن ي عمنننالبا ظنننبير مبزنننبا مجننند در نننا

اتمعنن ربا مسيىننی بثنن جنن ی در حعننارب از ثنن

ثرخردارود COمبز خبوای ثراا

تننريه منناد يکننی از مةلننة SnO2-رظننبوب پلیمننر

یننرا ب اظنن وبوظننبختبرا ثننراا ننبر يی حعننارا مبزنن

ايه منبد در دمنبا اتنب ت یینراع رظنبوبيی خنثی از

یىننیه داراا خنناؾ اپتیکننی دنند، نن خنند وؽننبن مننی

ویمنن رظننبوبا SnO2 وننرا( ي ؼننیمیبيی خننثی اظنن

-منی pپلیمررظنبوبا ونا ثنب p-n، ين پیوندمب nوا

ا تگلینن تؽننکی ظننبزد نن ايننه پیونندمب ينن وبحینن

مونبمن دد مبزنبا می ا ثبعنق ت یینر پىنبا وبحین

-رظننبوبيی پیونندمب مننی ت ییننر درتگلینن ي در وتیجنن

ؼد

وؽننبن داد ؼنند 21 نن در ؼننک موننمننبن

اظنن ، CO بمالزينن در معننرق مننبز ي تننی نن وننبو

انننسايػ يبنتنن nا در مىةلنن-EF ECمیننرد، ننرار مننی

يبثنند ي ايننه مىجننر مننی ننبػ ا تگلینن ي پىننبا وبحینن

]:2[ دؼث انسايػ رظبوبيی می

گیرینتیجه-منننیPEDOT:PSS/SnO2 وبو بمالزيننن

ا مىبظننت وبوظننبختبر جنن عىننان ينن مننبدتاونند ثنن

در زيننرا مننرد اظننت بد ننرار میننرد COحعننارا مننبز

در معننرق مننبز ت ییننراع محعظننی در اتننب يدمننبا

دد ملبيم ا کتريکی ن ر می

نننبا ظنننبخت ؼننند ثنننب در مینننبن وبو بمالزيننن

، ثتننريه SnO2درـنندبا جرمننی مت ننبيع وننبو راع

را وبو بمالزيننن COپبظنننگايی وعنننج ثننن منننبز

PEDOT:PSS/(0.4wt%)SnO2 تینننن ؼنننند از

ي (nm56تظنننننا ا مثباونننننداز SnO2ونننننبو راع

PEDOT:PSS/(0.6wt%)SnO2وبو بمالزيننننننن

ا متظننا ثننب اوننداز SnO2 تینن ؼنند از وننبو راع

nm3 ) عننالي ثننرايه انننسايػ غلدنن وننبو راع داؼنن

ا عننیدا در ظننبختبر پلیمننر ننبدا مىجننر ثنن ننبػ

ؼدتسفیر ربث ثر بمالزي حعار می

Refrences 1. G. Heiland, "Homogeneous Semicon-

ducting", Sensors and Actuators, Vol.

2, pp. 343-361, 1982.

2. M. K. Ram, O¨.Yavuz, V. Lahsangah

and M. Aldissi, "CO gas sensing from

ultrathin nano-composite conducting

polymer film", Sensors and Actuators

B, Vol. 106, pp. 750-757, 2005

3. B. Bahrami, A. Khodadadi, M.

Kazemeini and Y. Mortazavi, "Enh-

anced CO sensitivity and selectivity

of gold nanoparticles-doped SnO2

sensor in presence of propane and

methane", Sensors and Actuators B,

Vol. 133, pp. 352-356, 2008

4. H. Bai and G. Shi, "Gas Sensors

Based on Conducting Polymers",

Sensors, Vol. 7, pp. 267-307, 2007

5. D.F. Zhang, L.D. Sun, X. Gang and

C.H. Yan, "Size-controllable one-

dimensional SnO2 nanocrystals:

synthesis, growth", Physical

Chemistry Chemical Physics, Vol. 8,

pp. 4874-4880, 2006

6. I. Jimenez, J. Arbiol, G. Dezanneau,

A. Cornet and J.R. Morante,

"Crystalline structure, defects and gas

sensor response to NO2 and H2S of

tungsten trioxide nanopowders",

Sensors and Actuators B, Vol. 93, pp.

475-485, 2003

7. B. Baruwati, D.K. Kumar and S.V.

Manorama, "Hydrothermal synthesis

of highly crystalline ZnO

nanoparticles: A competitive sensor

for LPG and EtOH", Sensors and

Actuators B, Vol. 119, pp. 676-682,

2006

8. A.A. Athawale, S.V. Bhagwat and

P.P. Katre, "Nanocomposite of Pd–

polyaniline as a selective methanol

sensor", Sensors and Actuators B,

Vol. 114, pp. 263-267, 2006

Page 7: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

72 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

9. X. Ma, G. Li, H.Z. Xu, M. Wang and

H.Z. Chen, "Preparation of

polythiophene composite film by in

situ polymerization at room

temperature and its gas response

studies, Thin Solid Film, Vol. 515,

pp. 2700-2704, 2006

10. S.H. Hosseini and A.A. Entezami,

"Chemical and electrochemical synth-

esis of homopolymer and copolymers

of 3methoxyethoxythiophene with

aniline, thiophene and pyrrole for

studies of their gas and vapour

sensing", Polymers for Advanced

Technologies, Vol. 19, pp. 524-534,

2001

11. D.W. Hatchett and M. Josowicz,

"Composites of Intrinsically

Conducting Polymers as Sensing

Nanomaterials", Chemical Reviews,

Vol. 108, pp. 746-769, 2008

-ثیىننن"پىنننبی، ر ي جادپنننر معمنننبرزاد، ض ر 23

اونداز ونبو راع ا عنید ل ثنن فر ثنر ظنبزا عامن منؤ

، ؾ8، مجلننن مننناد ونننيه، ؼنننمبر"ريغ تنننبمیی

24:2، ثبر22-3113. G.A. Sotzing, S.M. Briglin, R.H.

Grubbs and N.S. Lewis, "Preparation

and properties of vapor detector

arrays formed from poly (3,4ethy-

lenedioxy)thiophene-

poly(styrenesulfonate) /insulating pol-

ymer composites", Analytical Chem-

istry, Vol. 72, pp. 3181-3190, 2000

14. S. Mihaiu, I. Atkinson, O. Mocioiu,

A. Toader, E. Tenea and M.

Zaharescu, "Phase Formation

Mechanism in The ZnO-SnO2 Binary

System", Revue Roumaine de

Chimie, Vol. 56, pp. 465-472, 2011

15. [15] X. Crispin, S. Marciniak, W.

Osikowicz, G. Zotti, A.W. D. Van der

Gon, F. Louwet, M. Fahlman, L.

Groenendaal, F. De. Schryver and

W.R. Salaneck, "Conductivity, Mor-

phology, Interfacial Chemistry, and

Stability of Poly(3,4-ethylene dioxy-

thiophene) Poly(styrene sulfonate): A

Photoelectron Spectroscopy Study",

Journal of Polymer Science B, Vol.

41, pp. 2561-2583, 2003

16. Y. Yang, Y. Jiang, J. Xu and J. Yu,

"Conducting PEDOT–PSS composite

films assembled by LB technique",

Colloids and Surfaces A, Vol. 302,

pp. 157–161, 2007

17. W. S. Choi, "The Fabrication of Tin

Oxide Films by Atomic Layer

Deposition using Tetrakis (Ethylm-

ethylamino) Tin Precursor",

Transaction on Electrical And

Electronic Materials, Vol. 10, pp.

200-202, 2009

18. S. Javadpour, A. Gharavi, A.

Feizpour, A.Khanehzar and F. Panahi,

"Morpholine doped poly(3,4-

ethylenedioxy) thiophene–poly (styre-

nesulfonate) as a low temperature and

quick carbon monoxide sensor", Sen-

sors and Actuators B, Vol. 142, pp.

152-158, 2009

19. M.K. Ram, O. Yavuz and M. Aldissi,

"NO2 gas sensing based on ordered

ultrathin films of conducting polymer

and its nanocomposite", Synthetic

Metals, Vol. 151, pp. 77-84, 2005

Page 8: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 73

هاپیوست

خب ؿ PEDOT:PSSپلیمر FTIRبی -2ؼک

PEDOT:PSS/(0.5wt%)SnO2ي وبو بمالز FTIRبی -3ؼک

.PEDOT:PSS/(0.5wt%)SnO2ي ة( وبو بمالزي PEDOT:PSS ي ا ( AFMتفير -4ؼک

%T

Page 9: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

74 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

b )PEDOT:PSS/(1% wt)SnO2 ي a)PEDOT:PSS ثراا O1s (II)ي S2p (I) مرثپ ث XPSبی -5ؼک

ثر حعت درـد PEDOT:PSS/SnO2(#2)ي PEDOT:PSS/SnO2(#1) باوبو بمالزي COپبظگايی ث مبز -6ؼک

SnO2يزوی

Page 10: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 75

ي PEDOT:PSS/(0.4%wt)SnO2(#1) ي PEDOT:PSSپبظگايی حعاربا -7ؼک

PEDOT:PSS/(0.6%wt)SnO2(#2) ث مبز CO وعج ث زمبن

ي PEDOT:PSS/(0.4%wt)SnO2(#1)ي PEDOT:PSSحعاربا COپبظگايی ث مبز -8ؼک

PEDOT:PSS/(0.6%wt)SnO2(#2) وعج ث ت ییراع دمب

Page 11: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

76 24:3/ زمعتبن 3/ؼمبر 5مجل ماد ويه/ جلد

ي PEDOT:PSS/(0.4%wt)SnO2(#1) ي PEDOT:PSSتبفیر از ثیه ثردن ربث ثر حعاربا -9ؼک

PEDOT:PSS/(0.6%wt)SnO2(#2) وعج ث زمبن

ي PEDOT:PSS/(0.4%wt)SnO2(#1)حعبظی ث مبزبا مجد در ا ثراا حعاربا وبو بمالزيتی -:ؼک

.PEDOT:PSS/(0.6%wt)SnO2(#2)

Page 12: CO زاگ رگح ناونع هب PEDOT:PSS/SnO کزان هیلا ...journals.miau.ac.ir/article_232_e6203f3be757bb723d0104e...نبتعمز / ربم / دلج /هي و دا م لجم

CO ث عىان حعار مبز PEDOT:PSS/SnO2 ي وبز ثررظی وبو بمالزي 77

]:2[اظ COب ظةس اورشا در ماج ثب مبز خا ییهp-nظةس اورشا پیودمب -21ؼک