TAÛP CHÊ KHOA HOÜC, Âaûi hoüc Huãú, Säú 19, 2003

Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ m¸y tÝnhVµ vai trß cña nã trong viÖc ®æi míi

ph¬ng ph¸p d¹y häc vËt lý Lª C«ng Triªm, V¬ng §×nh Th¾ngTrêng §¹i häc S ph¹m, §¹i häc HuÕ

1. Sù ph¸t triÓn cã tÝnh bïng næ cña c«ng nghÖ th«ng tin:Kü thuËt ®iÖn tö, c«ng nghÖ vi m¹ch, vi xö lý cµng ph¸t triÓn

th× vai trß chøc n¨ng cña m¸y vi tÝnh víi t c¸ch lµ mét ph¬ng tiÖn d¹y häc cµng phong phó vµ ®a d¹ng. C¸c thµnh tùu ®¹t ®îc trong sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ phÇn cøng vµ phÇn mÒm ®· ®Èy nhanh viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin. Ngêi ta íc tÝnh, cø 3 n¨m l¹i cã mét sù thay ®æi c¬ b¶n vÒ phÇm cøng, 2 n¨m l¹i cã mét sù thay ®æi c¬ b¶n vÒ phÇm mÒm, vµ tèc ®é thay ®æi ®ã l¹i cµng t¨ng vµo nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Mäi sù nç lùc trong sù ph¸t triÓn cña phÇn cøng lÉn phÇn mÒm ®Òu nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu cña nhiÒu bµi to¸n trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau, trong ®ã cã gi¸o dôc.

Chóng ta nhËn thÊy rÊt râ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn Êy trªn m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi khi tham kh¶o c¸c tham sè cÊu h×nh cña mét hÖ thèng m¸y tÝnh ®ang b¸n trªn thÞ trêng hiÖn nay: Tèc ®é xö lý cña CPU ®· t¨ng hµng tr¨m lÇn (h¬n 1 GHz) so víi tríc ®©y 5 n¨m (vµi tr¨m MHz). Dung lîng bé nhí trong (RAM) kh«ng cßn lµ vµi chôc MB mµ ®· t¨ng lªn ®Õn hµng tr¨m MB. Dung lîng cña æ ®Üa cøng (Hard disk) còng ph¶i tÝnh tõ hµng chôc ®Õn hµng tr¨m GB, cïng víi sù c¶i thiÖn mét c¸ch ®¸ng kÓ tèc ®é truy cËp th«ng tin trªn æ ®Üa. §· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh÷ng bé nhí ngoµi RAM Disk (kh¸c æ ®Üa cøng vµ mÒm) dung lîng hµng tr¨m MB víi kÝch thíc rÊt bÐ, khi ®îc nèi vµo cæng USB nã ®îc hiÓu nh mét ®Üa cøng, rÊt tiÖn cho viÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c m¸y tÝnh.

§iÒu ®¸ng lu ý lµ trong cÊu h×nh cña c¸c m¸y tÝnh gia ®×nh hiÖn nay, ®Çu ®äc CD-ROM ®· lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc

37

®Ó phôc vô cho c¸c nhu cÇu sinh ho¹t nh häc ngo¹i ng÷, xem phim, nghe nh¹c... vµ ngêi ta còng ®· b¾t ®Çu trang bÞ c¶ æ ®Üa CD ®äc/ghi (CD Read/Write). Sù ra ®êi vµ nhanh chãng phæ cËp thiÕt bÞ Multimedia nh vËy ®· më réng mét c¸ch ®¸ng kÓ c¸c øng dông cña m¸y tÝnh. Theo thèng kª s¬ bé cña Tæng côc Bu chÝnh viÔn th«ng th× cã ®Õn 70% trong sè c¸c m¸y tÝnh gia ®×nh ®· ®îc nèi m¹ng Internet vµ tham gia truy cËp (kho¶ng 1 triÖu ngêi). Sù trë ng¹i vÒ kho¶ng c¸ch kh«ng gian ®Þa lý ®· dÇn bÞ xo¸ bá vµ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó héi nhËp vµ giao lu trªn nhiÒu lÜnh vùc.

§Æc biÖt gÇn ®©y, nh÷ng thÕ hÖ m¸y tÝnh míi ra ®êi víi mµn h×nh ph¼ng, kÝch thíc hµng tr¨m inches; m¸y chiÕu têng (Projector) ®· xuÊt hiÖn ë c¸c líp häc, gi¶ng ®êng, phßng héi nghÞ, nh÷ng n¬i c«ng céng nh bÕn tµu, s©n bay... ®· cho phÐp khuyÕch ®¹i c¸c tÝn hiÖu tr×nh diÔn ë møc ®ñ lín víi mµu s¾c vµ ®é nÐt mong muèn.

Giao tiÕp ngêi-m¸y kh«ng chØ rµng buéc trªn bµn phÝm vµ con chuét mµ cßn th«ng qua c¸c ph¬ng thøc kh¸c hÕt søc th©n thiÖn vµ tiÖn lîi nh nhËp d÷ liÖu trùc tiÕp trªn mµn h×nh b»ng bót, ngãn tay hay b»ng tiÕng nãi...

Hµng lo¹t c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi kh¸c nhau ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶ nh m¸y quÐt ¶nh (Scaner); m¸y in Laser ®en tr¾ng (Black and White Printer) hay mµu (Color Printer) cã mËt ®é ph©n gi¶i cao; c¸c m¸y quay phim vµ chôp ¶nh kü thuËt sè (Digistal Camera) ®a chøc n¨ng vµ tiÖn sö dông; m¸y c¾t ch÷; m¸y vÏ... cïng nhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dông kh¸c ®· më réng ph¹m vi vµ nhiÒu triÓn väng øng dông míi.

2. Mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt vµ triÓn väng øng dông chóng trong gi¸o dôc:

N¾m b¾t ®îc nh÷ng khã kh¨n cña ngêi dïng vÒ mÆt ®Çu t kinh phÝ, c¸c nhîc ®iÓm c¬ b¶n cña viÖc sö dông m¸y tÝnh vµo qu¸ tr×nh d¹y häc, nhiÒu h·ng m¸y tÝnh lín ®· ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh c¸ch m¹ng trong c¶ hai lÜnh vùc phÇn cøng vµ phÇn mÒm nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng réng lín cña ngµnh gi¸o dôc. Còng nhê ®ã, ®· lµm t¨ng kh¶ n¨ng hiÖn thùc ho¸ vµ ®Èy nhanh viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh d¹y häc nãi riªng, vµ vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c nãi chung ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Cã thÓ nªu ra ®©y mét vµi gi¶i ph¸p mµ chóng t«i ®· vµ ®ang tiÕp cËn díi gãc ®é cña ngêi

38

nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ vµo gi¸o dôc víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau.

Cã thÓ nãi ®Õn c¸c gi¶i ph¸p nh HiShare, mét gi¶i ph¸p kh¸ hoµn h¶o, ®¹t tiªu chuÈn ISO9001 do h·ng IKONNET thiÕt kÕ. T tëng chÝnh cña gi¶i ph¸p nµy lµ ph¸t huy ®Õn møc cao nhÊt tµi nguyªn cña hÖ thèng m¸y tÝnh: mét CPU cho 04 ngêi sö dông (One PC-Multi User System), nh»m gi¶m thiÓu kinh phÝ ®Çu t (®Õn 45%), kinh phÝ b¶o hµnh, b¶o tr×, cµi ®Æt vµ n©ng cÊp vÒ sau (chØ cßn 1/4). HiShare cã thÓ ®îc sö dông thµnh nhãm ®¬n (1 CPU-4User), tÝch hîp thµnh m¹ng LAN hoÆc kÕt hîp víi hÖ thèng m¹ng gi¸o dôc ®a ph¬ng tiÖn (Multimedia Educational Network System) vµ nèi kÕt víi m¹ng Internet.

39

S¬ ®å cña gi¶i ph¸p

HiShare

M¹ng LAN víi gi¶i ph¸p HiShare

HiShare nèi m¹ng Internet vµ c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi

CD Ghost vµ Net CD lµ c¸c gi¶i ph¸p phÇn mÒm cho phÐp t¹o c¸c ®Üa CD ¶o trªn ®Üa cøng cña m¸y tÝnh (cã thÓ cã ®Õn 23 ®Çu ®äc CD ¶o). Lîi Ých cña gi¶i ph¸p lµ ®· kÐo dµi tuæi thä cña c¸c ®Üa CD khi nÐn chóng vµ ghi lªn ®Üa cøng díi d¹ng CD ¶o, nhê ®ã tèc ®é truy cËp th«ng tin trªn chóng còng nhanh chãng h¬n (lªn ®Õn 200x). øng dông gi¶i ph¸p nµy sÏ cho phÐp t¹o nªn mét th viÖn ¶o kh¸ ®å sé

40

trªn m¸y tÝnh, mét kho th«ng tin dïng chung vµ cã thÓ t×m kiÕm nhanh trªn mét m¹ng côc bé.

41

HiConverter lµ mét thiÕt bÞ chuyÓn ®æi vµ kÕt nèi ®a ph¬ng tiÖn. Nã kÕt nèi víi hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ ®a ph¬ng tiÖn nh: m¸y Cassette Recorder, Camera, Camcorder, c¸c ®Çu VCR, DVD, VCD, m¸y tÝnh ®Ó bµn-PC, m¸y tÝnh x¸ch tay-Notebook PC vµ chuyÓn ®æi tin hiÖu cña chóng vµ ®a ra mµn h×nh m¸y tÝnh-Monitor, m¸y truyÒn h×nh-Tivi hay m¸y chiÕu têng Projecter. §©y lµ mét thiÕt bÞ cèt yÕu cho bÊt kú mét lo¹i h×nh phßng nghe nh×n nµo.

42

LanStar 21st (gi¶i ph¸p phÇn mÒm) vµ HiClass (gi¶i ph¸p phÇn cøng) lµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn h¶o, cã tÝnh c¸ch m¹ng trong viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo d¹y häc. Nã cho phÐp thiÕt lËp hÖ thèng gi¸o dôc trªn m¹ng hay nh÷ng hÖ thèng m¹ng gi¸o dôc ®a chøc n¨ng ®Ó t¹o mét m«i trêng d¹y vµ häc kh¸ lý tëng. C¸c gi¶i ph¸p nµy cung cÊp cho gi¸o viªn nhiÒu c«ng cô gi¶ng d¹y víi c¸c thiÕt bÞ ®a ph¬ng tiÖn, c¸c ph¬ng tiÖn gi¸m s¸t, theo dâi, gióp ®ì, ®Þnh híng ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh nhê kh¶ n¨ng t¬ng t¸c m¹nh cña hÖ thèng. §©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc hÇu hÕt nh÷ng yªu cÇu cña c¸c xu híng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay. Nã kh«ng chØ ®· kh¾c phôc ®îc mét c¸ch c¬ b¶n nh÷ng nhîc ®iÓm tríc ®©y cña viÖc sö dông m¸y tÝnh trong d¹y häc mµ h¬n thÕ n÷a nã ®· cho phÐp thùc hiÖn ®îc nhiÒu chøc n¨ng u viÖt nh: trî gi¶ng, chøc n¨ng ®¶m b¶o ë møc cao nhÊt c¸c luång th«ng tin thuËn, nghÞch gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh... §Æc biÖt nã rÊt hiÖu qu¶ khi vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh d¹y häc nh: ph-¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph¬ng ph¸p d¹y häc ch¬ng tr×nh ho¸, ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng ho¹t ®éng vµ th«ng qua ho¹t ®éng...

3. Sù biÕn ®æi cña gi¸o dôc trong thêi ®¹i c«ng nghÖ th«ng tin:

Sù ph¸t triÓn cã tÝnh bïng næ cña tin häc, sù ra ®êi cña thÕ hÖ m¸y tÝnh míi víi hÖ thèng ®a ph¬ng tiÖn cïng m¹ng m¸y tÝnh toµn cÇu WWW ®· dÉn tíi nh÷ng thay ®æi s©u s¾c vÒ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, vÒ ph¬ng thøc ®µo t¹o, tæ chøc vµ qu¶n lý gi¸o dôc, thËm chÝ cã thÓ lµm thay ®æi c¶ môc tiªu gi¸o dôc. Nh÷ng sù thay ®æi ®ã lµ c¬ së cho viÖc h×nh thµnh “nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö” trong thêi ®¹i c«ng nghÖ th«ng tin. §ã lµ mét nÒn gi¸o dôc ®îc ®Æt trªn nÒn t¶ng ¸p dông ICT ë møc ®é cao c¶ vÒ ph¬ng diÖn tæ chøc c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cho qu¸ tr×nh d¹y häc lÉn viÖc bè trÝ c¸c néi dung kiÕn thøc cÇn thiÕt ph¶i tiÕp thu trong qu¸ tr×nh häc tËp.

C¸c kh¸i niÖm vÒ “líp häc” giê ®©y kh«ng cßn lµ mét kh«ng gian ®Þa lý cô thÓ, cè ®Þnh n÷a, còng kh«ng ph¶i lµ n¬i b¾t buéc ph¶i ®Õn khi häc sinh muèn häc, bôc gi¶ng b©y giê kh«ng cßn lµ n¬i lµm viÖc duy nhÊt cña thÇy gi¸o-“líp häc ¶o”, ngêi ta ®· cã thÓ d¹y vµ

43

häc ë bÊt kú ®©u. Ngêi häc ®îc tù do ®¨ng ký mét ngµnh häc nµo ®ã, mét khãa häc nµo ®ã mµ hä thÝch, ®îc häc víi bÊt kú mét gi¸o viªn (giái) nµo mµ hä muèn. H¬n n÷a ngêi häc cã thÓ tiÕp thu tri thøc vÒ mét lÜnh vùc khoa häc kh«ng chØ tõ mét thÇy mµ cßn tõ kho tµng th«ng tin bÊt tËn cña nh©n lo¹i th«ng qua m¹ng Internet.

Trong nÒn gi¸o dôc truyÒn thèng, nÕu nh ë trêng tiÓu häc, gi¸o viªn gi¶ng d¹y cho häc sinh tÊt c¶ c¸c m«n häc, th× b¾t ®Çu tõ trung häc c¬ së trë ®i, do chuyªn m«n ho¸ mµ mçi gi¸o viªn chØ ®îc ph©n c«ng phô tr¸ch mét ph©n m«n. Trong nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö, sù liªn kÕt v« h¹n gi÷a c¸c thµnh phÇn kiÕn thøc kh¸c nhau (trªn m¹ng Internet) ®· lµm cho häc sinh trong mçi thêi ®iÓm häc tËp cã thÓ dÔ dµng vµ nhanh chãng chuyÓn tõ viÖc nghiªn cøu kiÕn thøc cña lÜnh vùc nµy sang nghiªn cøu kiÕn thøc cña lÜnh vùc kh¸c. Sù liªn kÕt m¹nh, nhanh vµ dÔ nh thÕ gi÷a c¸c ph©n m«n còng ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã mét kiÕn thøc bao qu¸t réng h¬n so víi tríc, ph¶i theo dâi ®îc tÊt c¶ c¸c liªn kÕt cã Ých còng nh c¸c liªn kÕt lµm lÖch träng t©m kiÕn thøc.

Mèi quan hÖ thÇy-trß trong nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö ®· cã sù thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n. §i tõ mèi quan hÖ 1 thÇy-1 trß trong nÒn gi¸o dôc cæ ®¹i phong kiÕn, ®Õn 1 thÇy-1 líp trong nÒn gi¸o dôc cña c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp vµ tiÕn ®Õn quan hÖ nhiÒu thÇy (cã chung mét chuyªn ngµnh) víi 1 trß (mét ngêi thùc-mét ®èi tîng ¶o trªn m¹ng). Sù t¬ng t¸c gi÷a ngêi vµ ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh ®ang ch¹y thêng dÔ dÉn ngêi häc xa rêi ®Þnh híng cña bµi gi¶ng mµ gi¸o viªn ®ang cè t×nh ¸p ®Æt, hä sÏ ®îc häc tËp theo nhu cÇu vµ n¨ng lùc c¸ nh©n. Nh÷ng rÏ nh¸nh kh¸c nhau hÇu nh v« tËn cña c¸c phÇn mÒm øng dông lµm cho gi¸o viªn rÊt khã thùc hiÖn mét gi¸o ¸n cè ®Þnh nh tríc ®©y ®èi víi toµn líp häc truyÒn thèng. C¸c ph¬ng tiÖn ICT dïng trong d¹y häc ®ång thêi gióp cho ngêi d¹y dÔ n¾m b¾t t×nh tr¹ng häc tËp cña tõng c¸ thÓ häc sinh nhng còng lµm cho mèi quan hÖ ngêi d¹y-ngêi häc thay ®æi. MÆc dï vai trß cña gi¸o viªn vÉn lu«n lµ cÇn thiÕt trong mét nÒn gi¸o dôc nh thÕ, nhng ngêi ta vÉn cã thÓ häc mµ kh«ng cÇn mét gi¸o viªn cô thÓ - “Gi¸o viªn ¶o”.

Cïng n¶y sinh vµ tån t¹i trong mét nhµ níc ®iÖn tö, mét nÒn hµnh chÝnh ®iÖn tö, sÏ ph¶i cÇn thiÕt ®a ra nh÷ng thÓ chÕ míi cho sù c©n b»ng vµ mét trËt tù trong nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö. NÒn gi¸o dôc

44

®iÖn tö ®· dÉn ®Õn hÖ qu¶: mét sù d©n chñ hãa cao ®é trong h-ëng thô quyÒn ®îc gi¸o dôc. Ngêi häc ®îc quyÒn lùa chän ngêi d¹y, chän m«n häc mµ m×nh thÝch. Mäi ngêi, tõ c¸c cÊp l·nh ®¹o gi¸o dôc, ®Õn ngêi häc vµ gia ®×nh cña hä còng cã thÓ theo dâi hÇu nh tøc thêi ho¹t ®éng gi¶ng d¹y vµ häc tËp, nh÷ng chñ tr¬ng, nh÷ng quy chÕ, nh÷ng chÝnh s¸ch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp... vµo bÊt kú lóc nµo hä muèn. Nã ®· dÇn xo¸ bá ranh giíi gi÷a c¸c vïng, gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c tÇng líp trong x· héi. Nh÷ng tri thøc khoa häc, nh÷ng thµnh tùu trªn mäi lÜnh vùc mµ mçi mét quèc gia ®· ®¹t ®îc vµ c¶ truyÒn th«ng, v¨n hãa... trë thµnh tµi s¶n chung cña mäi ngêi. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nh vËy cña nÒn gi¸o dôc chØ cã thÓ cã trong mét “x· héi häc tËp”, trong ®ã mäi ngêi ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng nh nhau: Ai còng ®îc häc hµnh (Open learning), häc ë mäi n¬i (anywhere), häc ë mäi lóc (anytime), häc mäi thø (anythings) häc suèt ®êi (lifelong learning) vµ häc ë mäi ngêi (any one). Hµng lo¹t c¸c khai niÖm míi vÒ ph¬ng tiÖn ®iÖn tö hç trî cho ho¹t ®éng d¹y vµ häc còng ®· lÇn lît ra ®êi.

45

4. HiClass- gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc

GÇn ®©y, ë mét sè c¬ së gi¸o dôc cña níc ta ®· bíc ®Çu øng dông c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ nh: HÖ thèng m¹ng ®µo t¹o ®a ph¬ng tiÖn (HiClass). V× hÖ thèng nµy ®· cho phÐp t¹o nªn mét m«i trêng d¹y-häc t¬ng t¸c m¹nh, cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn cho tÊt c¶ c¸c kÞch b¶n ®µo t¹o ®a ph¬ng tiÖn kh¸c nhau cho toµn líp häc. Nhê kÕt hîp sù tinh tÕ vµ tÝnh nh©n b¶n trong c«ng nghÖ ®· ®em ®Õn cho hÖ thèng c¸c chøc n¨ng cao cÊp chØ cÇn th«ng qua c¸c thao t¸c ®¬n gi¶n.

Phßng häc ®a chøc n¨ng sö dông m¹ng m¸y tÝnh nh HiClass ®¸nh dÊu mét cuéc c¸ch m¹ng míi trong c«ng nghÖ d¹y häc b»ng viÖc t¹o ra mét m«i trêng siªu hiÖu qu¶ víi tÝnh n¨ng giao tiÕp hai chiÒu, kh¶ n¨ng truyÒn th«ng ®a ph¬ng tiÖn vµ sù hÊp dÉn cña ©m thanh, h×nh ¶nh t¬ng t¸c gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh.

Víi HiClass, líp häc nh ®îc thæi mét luång sinh khÝ míi, häc sinh sÏ kh«ng ph¶i v©y quanh thÇy gi¸o ®Ó xem vµ nghe c¸c bµi gi¶ng. C¸c kÞch b¶n ®µo t¹o trªn c¬ së Multimedia, viÖc chia nhãm d¹y vµ th¶o luËn, kh¶ n¨ng giao tiÕp t¬ng t¸c hai chiÒu dÔ dµng ®îc thùc hiÖn th«ng qua b¶ng ®iÒu khiÓn hÖ thèng bªn c¹nh gi¸o viªn. HiÖu suÊt häc tËp cña häc sinh sÏ ®îc t¨ng cêng trong m«i trêng häc tËp Multimedia nhê viÖc sö dông c¸c c«ng cô minh ho¹ trªn ®Üa CD, b¨ng Video, m¸y ¶nh sè, c¸c ch¬ng tr×nh hç trî trªn m¸y tÝnh ®îc truyÒn trùc tiÕp tõ m¸y tÝnh cña gi¸o viªn tíi tõng m¸y tÝnh cña häc viªn víi tèc ®é thêi gian thùc. B¶ng ®iÒu khiÓn hÖ thèng bªn c¹nh gi¸o viªn ®em ®Õn mét tËp hîp ®Çy ®ñ c¸c chøc cao cÊp nhÊt.

46

Bé khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu

Bé ®iÒu khiÓn trung t©m

M¸y tÝnhGi¸o viªn C¸c m¸y tÝnh cña häc sinh

C¸p truyÒn tÝn hiÖuHiClass

IIHiC lass

IIHiC lass

II

S¬ ®å hÖ thèng m¹ng gi¸o dôc ®a ph¬ng tiÖn HiClassCÊu tróc cña mét HiClass gåm cã: kho¶ng 60 chiÕc m¸y tÝnh cña

häc sinh, mét m¸y tÝnh cña gi¸o viªn (cã 2 mµn h×nh-mét ®Ó thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, mét ®Ó trao ®æi vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c m¸y häc sinh), ®îc liªn kÕt víi nhau qua bé ®iÒu khiÓn cña gi¸o viªn. Ngoµi ra còng cã thÓ trang bÞ thªm ®Ìn chiÕu Projecter, thiÕt bÞ kÕt nèi vµ chuyÓn ®æi tÝn hiÖu ®a ph¬ng tiÖn HiConverter. C¸c chøc n¨ng hç trî d¹y - häc ®Òu ®îc thùc hiÖn (bÊm nót) th«ng qua bé ®iÒu khiÓn cña gi¸o viªn. HiClass cã thÓ ®îc ®iÒu khiÓn nhê bé ®iÒu khiÓn tõ xa kh«ng d©y.

- Mäi ho¹t ®éng cña gi¸o viªn trªn mµn h×nh (S-Screen) m¸y tÝnh cïng ©m thanh (A-Audio) vµ lêi nãi (M-Micro) cã thÓ chuyÓn tíi m¸y tÝnh cña mét häc sinh, mét nhãm häc sinh hay tÊt c¶ häc sinh theo thêi gian thùc vµ còng cã thÓ ®a S cña gi¸o viªn lªn mµn ¶nh qua m¸y chiÕu Projecter. Sö dông chøc n¨ng nµy gi¸o viªn cã thÓ thuyÕt tr×nh theo bµi gi¶ng ®iÖn tö cña m×nh trªn m¸y tÝnh, tr×nh bµy tranh ¶nh, biÓu b¶ng, biÓu ®å, m« h×nh, thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm m« pháng trªn kh«ng gian ba chiÒu, trªn c¸c “vi thÕ giíi”, c¸c video clip thÝ nghiÖm; thËm chÝ gi¸o viªn cã thÓ tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm thùc ®îc kÕt nèi víi m¸y tÝnh cña m×nh hoÆc ®a h×nh ¶nh cña c¸c thÝ nghiÖm thùc ®ã lªn mµn ¶nh nhê mét Camera. Trong khi göi S, A, M cña m×nh tíi nhiÒu häc sinh th× gi¸o viªn vÉn cã thÓ ®èi tho¹i víi mét, mét nhãm c¸c häc sinh kh¸c.

- Do yªu cÇu cña néi dung hay c¸ch thøc tæ chøc d¹y häc, gi¸o viªn cã thÓ chia líp häc thµnh c¸c nhãm (trªn m¸y tÝnh, kh«ng nhÊt thiÕt lµ ngåi c¹nh nhau) ®Ó cïng gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô hay nhËn ®îc cïng mét th«ng tin göi tíi nh nhau. C¸c häc viªn trong nhãm cã thÓ giao tiÕp víi nhau th«ng qua Micro vµ Headphone. Nh vËy, hÖ thèng ®· gióp thùc hiÖn viÖc c¸ biÖt ho¸ cao ®é häc sinh ®ång thêi kh«ng lµm mÊt ®i mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn tèt ®Ó häc sinh ph¸t huy tÝnh tËp thÓ, hîp t¸c trong ho¹t ®éng nhËn thøc cña m×nh.

- Gi¸o viªn cã thÓ quan s¸t nhanh ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ ho¹t ®éng trªn m¸y tÝnh cña bÊt kú mét (hay mét nhãm) häc sinh nµo mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn hä (kho¶ng thêi gian quan s¸t cã thÓ ®îc thiÕt lËp tù ®éng tõ 2-99 gi©y). H¬n thÕ n÷a, b¶ng ®iÒu khiÓn sÏ gióp

47

gi¸o viªn trî gióp häc sinh ngay lËp tøc t¹i bµn cña m×nh khi häc sinh gÆp khã kh¨n trong ho¹t ®éng nhê kü thuËt “chiÕm quyÒn ®iÒu khiÓn m¸y tÝnh” cña häc sinh. Lóc nµy, häc sinh kh«ng thÓ ®iÒu khiÓn m¸y tÝnh cña m×nh ®îc n÷a, chØ nghe (qua headphone) vµ xem gi¸o viªn híng dÉn thao t¸c (trªn S). Khi chiÕm quyÒn ®iÒu khiÓn, gi¸o viªn cã thÓ thùc hiÖn c¶ viÖc khëi ®éng l¹i m¸y cña häc sinh nÕu thÊy cÇn thiÕt (nh khi m¸y häc sinh bÞ lçi) vµ còng cã thÓ göi S, A, M cña häc sinh nµy ®Õn mét nhãm hay tÊt c¶ c¸c häc sinh. Trong khi ®ã, gi¸o viªn vÉn cã thÓ ®èi tho¹i víi mét, mét nhãm häc sinh kh¸c. Kh¶ n¨ng t¬ng t¸c m¹nh nµy gi÷a gi¸o viªn - häc sinh ®· kh«ng thÓ cã ®îc trong khu«n khæ vµ c¸ch thøc tæ chøc d¹y häc truyÒn thèng.

- Khi quan s¸t, kiÓm tra kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c häc sinh trªn S, gi¸o viªn cã thÓ lùa chän mét häc sinh - ®îc gäi lµ “häc sinh mÉu”, cã kÕt qu¶ ho¹t ®éng tèt, chiÕm (hoÆc kh«ng chiÕm) quyÒn ®iÒu khiÓn m¸y tÝnh cña häc sinh nµy vµ göi S, A, M cña häc sinh nµy ®Õn mét nhãm hay tÊt c¶ c¸c häc sinh, trong khi ®ã gi¸o viªn vÉn cã thÓ ®èi tho¹i víi mét hay mét nhãm häc sinh kh¸c. Trong c¸ch thøc tæ chøc d¹y häc truyÒn thèng, x¸c ®Þnh ®îc mét häc sinh mÉu lµ mét viÖc lµm khã, thêng c¸c häc sinh kh¸, giái hay ®îc chØ ®Þnh. Tuy vËy, trong thùc tÕ th× häc sinh mÉu kh«ng nhÊt thiÕt lµ häc sinh kh¸ giái mµ lµ häc sinh thùc hiÖn tèt mét nhiÖm vô nµo ®ã, t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã do gi¸o viªn yªu cÇu.

- HÖ thèng còng cho phÐp gi¸o viªn chän mét häc sinh lµm “trî gi¸o” cho m×nh, trao quyÒn ®iÒu khiÓn m¸y tÝnh cña gi¸o viªn hay m¸y tÝnh cña häc sinh mÉu cho häc sinh nµy vµ göi S, A cña häc sinh mÉu hay S, A, M cña gi¸o viªn, M cña häc sinh trî gi¸o ®Õn mét nhãm hay mäi häc sinh. Trong khi ®ã, gi¸o viªn vÉn cã thÓ ®èi tho¹i víi mét, mét nhãm hay tÊt c¶ häc sinh.

- Gi¸o viªn cã thÓ kho¸ bµn phÝm, chuét cña m¸y cña mét, mét nhãm hay tÊt c¶ c¸c häc sinh hoÆc còng cã thÓ lµm ®en mµn h×nh cña tÊt c¶ häc sinh khi muèn tËp trung sù chó ý cña häc sinh vµo mét vÊn ®Ò nµo ®ã hoÆc t¹m thêi dõng ho¹t ®éng cña häc viªn víi m¸y tÝnh. Mçi mét häc sinh cã mét hép gäi gi¸o viªn ®Ó thùc hiÖn viÖc “gi¬ tay ®iÖn tö”, nghÜa lµ ®Ó b¸o hiÖu muèn ®èi tho¹i víi gi¸o viªn qua Micro vµ Headphone. Gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc vµ cïng tham gia

48

héi tho¹i víi mét nhãm häc sinh bÊt kú ®îc chän. Ngoµi ra, hÖ thèng cßn cã chøc n¨ng “tr¶ lêi nhanh” (gi¬ tay ®iÖn tö nhanh nhÊt), nghÜa lµ chØ cã häc sinh ®Çu tiªn gäi gi¸o viªn lµ ®îc ®èi tho¹i víi gi¸o viªn mµ th«i.

5. PhÇn kÕt luËn:Tãm l¹i, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ tin häc, mét mÆt

®· cho phÐp gi¶i quyÕt hÇu hÕt vµ c¬ b¶n nh÷ng nhîc ®iÓm cña viÖc sö dông m¸y tÝnh tríc ®©y, mÆt kh¸c lu«n ®Æt ra cho ngêi sö dông nh÷ng triÓn väng vµ kh¶ n¨ng øng dông míi. Râ rµng lµ m¸y tÝnh kh«ng thÓ vµ kh«ng bao giê cã thÓ thay thÕ hÕt mäi thiÕt bÞ d¹y häc tõ tríc ®Õn nay vµ cµng kh«ng thÓ thay thÕ ®îc vai trß ngêi thÇy gi¸o trong qu¸ tr×nh d¹y häc. Song, c«ng nghÖ tin häc cµng ph¸t triÓn th× nh÷ng kh¶ n¨ng kh¸c nhau ®îc tÝch hîp vµo trong m¸y tÝnh cµng nhiÒu, còng chÝnh v× vËy nã cã thÓ hç trî ®îc cµng nhiÒu mÆt, nhiÒu ph¬ng diÖn h¬n trong ho¹t ®éng d¹y vµ häc cña thÇy - trß. Cã thÓ nãi r»ng, mäi nhîc ®iÓm cña viÖc sö dông m¸y tÝnh lµ do sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ m¸y tÝnh cha ®¸p øng ®Çy ®ñ vµ tèt nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra cña qu¸ tr×nh d¹y häc.

Tuy vËy, cho ®Õn nay nh÷ng thµnh tùu trong c«ng nghÖ phÇn cøng vµ phÇn mÒm mµ ®Æc biÖt lµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®a m¸y tÝnh, m¹ng c¸c m¸y tÝnh lªn mét tÇm øng dông míi ®Çy triÓn väng. Sù ra ®êi cña hÖ thèng m¹ng gi¸o dôc ®a ph¬ng tiÖn HiClass ®· chøng tá tÝnh u viÖt cña m¸y tÝnh víi t c¸ch lµ mét ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i. Nã ®· ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh d¹y - häc, t¹o ra mét m«i trêng d¹y häc kh¸ lý tëng víi ®Æc tÝnh t¬ng t¸c m¹nh, nã lµ ph¬ng tiÖn phï hîp víi viÖc triÓn khai lý thuyÕt vÒ c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn ®¹i.

Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña m¹ng m¸y tÝnh toµn cÇu - Internet ®· cã nh÷ng ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi loµi ngêi, trong ®ã cã gi¸o dôc. C¸c kh¸i niÖm, c¸c ph¹m trï, nguyªn lý... cã thÓ sÏ n¶y sinh hay biÕn ®æi ®Ó m« t¶ ®îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi. TÝnh chÊt toµn cÇu ho¸, nÒn kinh tÕ tri thøc, mét x· héi häc tËp, mét nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö, mét chÝnh phñ ®iÖn tö... lµ nh÷ng kÕt qu¶ trùc tiÕp cña sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ tin häc. §Ó cã thÓ héi nhËp trong trµo lu ph¸t triÓn chung ®ã, §¶ng, ChÝnh phñ vµ Bé gi¸o dôc ®· ra nhiÒu chØ thÞ, nghÞ

49

®Þnh vÒ viÖc triÓn khai øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ viÔn th«ng vµo gi¸o dôc. Nh÷ng chØ thÞ vµ nghÞ ®Þnh ®ã, cïng víi c¸c kÕt qu¶ cña nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc trong vµ ngoµi níc vÒ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ viÔn th«ng vµo gi¸o dôc sÏ lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý vµ thùc tiÔn cho viÖc triÓn khai trong t¬ng lai.

TµI LIÖU THAM KH¶O1. Bé Bé GD&§T. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng

trong gi¸o dôc phæ th«ng - c«ng nghÖ gi¸o dôc. Kû yÕu héi th¶o khoa häc - c«ng nghÖ. Hµ néi (11/2001).

2. Ban chÊp hµnh Trung ¬ng. ChØ thÞ vÒ ®Èy m¹nh øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Sè 58-CT/TW, Hµ néi, (17/10/2000).

3. Lª C«ng Triªm, NguyÔn §øc Vò, TrÇn ThÞ Tó Anh. Mét sè vÊn ®Ò hiÖn nay cña ph¬ng ph¸p d¹y häc ®¹i häc. NXBGD (7/2002).

4. V¬ng §øc B×nh. Suy nghÜ vÒ c¸c nguyªn lý cña mét nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö. Kû yÕu héi th¶o khoa häc øng dông CNTT vµ TruyÒn th«ng trong gi¸o dôc phæ th«ng-C«ng nghÖ gi¸o dôc. Hµ néi (12/2001).

5. Ikon techlonoges Corporation. HiClass II Multimedia Educational Network System En Series - Installation and User’s Manual. Printed in Taiwan (August 2001).

6. V¬ng §×nh Th¾ng. D¹y häc - mét qu¸ tr×nh truyÒn th«ng ®a ph-¬ng tiÖn. T¹p chÝ gi¸o dôc 26 (3/2002).

TãM T¾T Sù ph¸t triÓn cña tin häc nãi chung, c«ng nghÖ m¸y tÝnh nãi riªng cã

tÝnh bïng næ. Cïng víi sù ph¸t triÓn ®ã ph¹m vi øng dông cña m¸y tÝnh vµo d¹y häc ngµy cµng ®îc më réng. §øng trªn gãc ®é cña ngêi nghiªn cøu gi¸o dôc, bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn c¸c chøc n¨ng, nh÷ng ®Æc ®iÓm u viÖt cña thÕ hÖ m¸y vi tÝnh hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng m¹ng gi¸o dôc ®a chøc n¨ng (Multimedia Educational network system) ®· cho phÐp t¹o ra mét m«i trêng gi¸o dôc cã tÝnh t¬ng t¸c m¹nh-tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn mét nÒn gi¸o dôc ®iÖn tö ngµy nay.

50

The development of information technology and its role in the renewal of physics teaching method

Le Cong Triem-Vuong Dinh Thang

College of Pedagogy, Hue University

SumMaryThe development of informatics in general and information

technology in particular will be premise for important application in many fields. The solutions written in the article have created an ideal environment of education as well as the trend of applied progression in future education of communication and information technology.

51