cÔng nghỆ xỬ lÝ nƯỚc thẢi hiỆn Đang ĐƯỢc Áp...

Bộ Giáo dục và Đào tạo - Trường Đại học Duy Tân

90

CÔNG NGHỆ XỬ LÝ NƯỚC THẢI HIỆN ĐANG ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM

TRẦN HIẾU NHUỆ* TRẦN HIỀN HOA

ABSTRACT

The article highlights the environmental situation in urban areas, industrial zones and rural areas in Vietnam. The authors view the current status of wastewater treatment in urban and rural areas in Vietnam. How to apply the wastewater treatment technology is being a big concern in Vietnam.

Key words: environment; wastewater; treatment; urbanization.

1. Tông quan vê đô thị hóa va phat triên nông thôn Viêt Nam

1.1 Quá trình đô thị hóa

Quá trình đô thị hóa của Việt Nam được tóm tắt như ở bảng 1. Tới cuối 2010 tổng dân số là 86,3 triệu người. Tỷ lệ dân đô thị chiếm 33% so với tổng số dân toàn quốc.

Bảng 1. Diễn biến quá trình đô thị hóa ở nước ta trong 25 năm qua và dự báo đến năm 2020

Năm 1986 1990 1995 2000 2005 2009 2010 2020(Dự báo)

Số đô thị các loại 480 500 550 649 689 750 - -

Dân số đô thị(triệu người) 11,87 13,77 14,938 19,47 22,6 25,4 30,4 46,0

Tỷ lệ dân số đô thị trên tổng dân số (%) 19,3 20,0 20,75 24,18 26,7 29,6 33,0 45,0

Bảng 2. Tổng số đô thị toàn quốc

Số Miền Bắc Miền Trung Miền Nam Toàn quốcThành phố 23 21 16 60

Thị xã 15 14 16 45

* GS.TS, Trường Đại học Xây dựng

KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC

91

Thị trấn 262 201 163 626Tổng cộng 300 236 195 731*

Tỉnh/TP 25 19 19 63

* Theo Bộ XD là 754, tức là tác giả thống kê theo nguồn Wikimedia còn thiếu 23 đô thị trong toàn quốc.

Chiến lược phát triển đô thị đến năm 2020: Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Định hướng Quy hoạch tổng thể phát triển đô thị đến năm 2020” trong Quyết định số 10/1998/QĐ-TTg ngày 23-1-1998, trong đó xác định phương hướng xây dựng và phát triển các đô thị trên địa bàn cả nước và các vùng đặc trưng. Hiện có 752 đô thị và khoảng 1000 đô thị vào năm 2020.

- Mức tăng trưởng dân số đô thị dự báo: đạt khoảng 45% vào năm 2020.

- Chương trình nâng cấp đô thị quốc gia giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2020

1.2 Quá trình công nghiệp hóa

Các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế (KCN, CCN, KCX, KKT):

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính từ năm 1991 đến cuối năm 2009, trải qua 20 năm xây dựng và phát triển, cả nước đã thành lập được 223 KCN với tổng diện tích tự nhiên đạt 61.472 ha, phân bố trên hầu hết các tỉnh thành phố trong cả nước. Trong đó, có 171 KCN đã đưa vào hoạt động với diện tích 57.264 ha, đạt tỷ lệ lấp đầy 50%.

Theo Quyết định 1107/QĐ-TTg ngày 21-8-2006, đến 2015 nước ta sẽ có thêm 115 KCN mới và mở rộng 27 KCN đã có và phấn đấu tỷ lệ lấp đầy trung bình đạt khoảng 60%.

Ngoài các KCN-KCX, hiện có khoảng 1700 cụm công nghiệp (CCN) được phê duyệt, trong đó có 700 CCN đã đưa vào họat động, 34 khu kinh tế (KKT), trong đó có 15 KKT ven biển, 23 KKT cửa khẩu. Dự kiến, đến năm 2020 có khoảng 40 khu kinh tế.

Bảng 3. Số khu công nghiệp tại 3 miền tính đến tháng 12 năm 2010

Nội dung Miền Bắc Miền Trung Miền Nam TổngSố lượng KCN 90 50 125 265

- Các doanh nghiệp hay xí nghiệp công nghiệp nói chung:

+ Nếu kể cả những đơn vị ngoài KCN, KCX, CCN, KKT, trên toàn quốc có khoảng trên 500 000 doanh nghiệp với tổng số lao động tới 4 triệu người. Dự kiến đến năm 2020 sẽ có khoảng trên 600 000 doanh nghiệp. Ngoài ra ở nước ta còn có khoảng 1450-1500 làng nghề sản xuất tiểu thủ công nghiệp.

1.3 Quá trình phát triển nông thôn

Ngày 2/2/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số: 193/QĐ.TTg phê duyệt Chương trình rà soát quy hoạch xây dựng nông thôn mới với mục tiêu đến năm 2011 cơ bản phủ kín quy hoạch xây dựng nông thôn trên địa bàn cả nước, làm cơ sở để


92

đầu tư xây dựng nông thôn mới, thực hiện mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020.

* Người dân tham gia quy hoạch xây dựng nông thôn mới

* Rà soát quy hoạch xây dựng nông thôn

Sang năm 2011 sẽ tiếp tục triển khai lập quy hoạch xây dựng các xã chưa có quy hoạch trong khu vực dự kiến hình thành các vùng động lực phát triển trong tương lai: KKT, KCNTT của tỉnh; các xã có tiềm năng về sản xuất nông nghiệp: trung tâm chế biến nông sản; vùng sản xuất cây trồng, vật nuôi đặc sản; các làng nghề truyền thống...; có tiềm năng khai thác du lịch. Khi lập quy hoạch xây dựng nông thôn cho các xã này cần ưu tiên các xã có kết cấu hạ tầng nông thôn lạc hậu nhằm mục tiêu ổn định dân cư, nâng cao đời sống.

* Mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020 ghi rõ về kết cấu hạ tầng và môi trường đô thị, công nghiệp, nông thôn:

“Kết cấu hạ tầng tương đối đồng bộ, với một số công trình hiện đại. Tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 45%. Số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới khoảng 50%.”

“Cải thiện chất lượng môi trường. Đến năm 2020,…,hầu hết dân cư thành thị và nông thôn được sử dụng nước sạch và hợp vệ sinh. 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh mới áp dụng công nghệ sạch hoặc trang bị các thiết bị giảm ô nhiễm, xử lý chất thải; trên 80% các cơ sở sản xuất kinh doanh hiện có đạt tiêu chuẩn về môi trường. Các đô thị loại 4 trở lên và tất cả các khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung. 95% chất thải rắn thông thường, 85% chất thải nguy hại và 100% chất thải y tế được xử lý đạt tiêu chuẩn. Cải thiện và phục hồi môi trường các khu vực bị ô nhiễm nặng. Hạn chế tác hại của thiên tai. Chủ động ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu, đặc biệt là nước biển dâng.”

2. Tông quan vê xư ly nươc thai đô thị va nông thôn Viêt Nam

2.1 Xử lý nước thải sinh hoạt đô thị

Hiện chỉ có 6 đô thị (Hà Nội, Hạ Long, Đà Nẵng, Buôn Ma thuột, Đà Lạt và TP Hồ Chí Minh) có trạm xử lý nước thải tập trung với 14 trạm. Nhiều đô thị lớn như Quy Nhơn, Nha Trang vẫn chưa có trạm xử lý nước thải tập trung. Nước thải sinh hoạt được xử lý sơ bộ qua bể tự hoại sau đó theo các tuyến cống và xả trực tiếp ra môi trường.

Năm 2008, tại TP Hồ Chí Minh đã xây dựng nhà máy xử lý nước thải lớn nhất Việt Nam với công suất 140 000 m3/ngđ. Tại TP Hà Nội đang xây dựng nhà máy xử lý nước thải công suất 195 000 m3/ngđ do công ty Gamuda-Malaysia đầu tư

2.2 Xử lý nước thải các khu công nghiệp (KCN)

Theo báo cáo hiện trạng môi trường KCN năm 2010, đến cuối năm 2009, chỉ có 74 trong tổng số 171 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động ở Việt Nam có công trình xử lý nước thải, 22 khu công nghiệp đang xây dựng và 75 trong số này chưa có công trình xử lý nước thải (Con số này đến nay đã thay đổi)

Theo số liệu điều tra, thống kê của các tác giả:


93

- Các KCN tập trung khu vực phía Bắc có tổng lượng nước thải dự báo khoảng 250.000 m3/ngđ. Song cho đến nay tổng lượng nước thải được xử lý chỉ khoảng 50.000 m3/ngđ, chiếm khoảng 20%.

- Hiện nay trên miền Trung đã có trên 30 khu công nghiệp (KCN), chỉ có 5 KCN có trạm xử lý nước thải tập trung và đến 2020 sẽ khoảng 60 KCN .

- Hiện ở miền Nam có khoảng 126 KCN, đến 2020 sẽ có khoảng 150 KCN và khoảng 800-900 CCN. Tuy nhiên mới chỉ có khoảng 85/126 KCN, tức là khoảng hơn 65% số KCN đã và đang xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung. Đối với CCN chắc rằng tỷ lệ có trạm xử lý nước thải tập trung còn thấp hơn nhiều.

Bảng 4. Số khu công nghiệp đã-đang xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung (tính đến tháng 12 năm 2010)

Nội dung Miền Bắc Miền Trung Miền Nam TổngSố KCN 90 50 125 265

Số KCN có trạm XLNT tập trung* 42 20 85 147

Ghi chú: * kể cả đã hoạt động và đang xây dựng. Số đang hoạt động chiếm 2/3.

- Nước ta đang có 15 Khu kinh tế ven biển, 23 Khu kinh tế cửa khẩu (tổng cộng 34 KKT), khoảng 1000 cụm công nghiệp (CCN) do tỉnh quản lý

Bảng 5. Số lượng các Khu Công nghiệp (KCN), Cụm Công nghiệp (CCN)

TT Số lượng 2008 2010 2015 2020

1Số KCN 194 265 270 350Số TXLNT 65 147 200 300*

2 Số CCN 1000 1100 1300 1500

Ghi chú : *theo kế hoạch chiến lược phải đạt 100% tức là phải có 350 TXLNT tập trung Trong số 350 KCN vào năm 2020 (Bắc: 120, Trung:70 và Nam: 160 KCN)

Bảng 6. Phân loại các khu công nghiệp theo công suất TXLNT tới 2010

TT Loai Công Suât (m3/ngđ)

Sô TXL ơ

Bắc Trung Nam Tông

1 I Tới 2000 13 13 33 592 II Tới 5000 20 6 40 663 III Tới 10 000 4 1 7 124 IV Trên 10 000 5 0 5 10

42 20 85 147

Nhìn chung từ bảng trên cho thấy :

Trong tổng số 147 trạm xử lý nước thải tập trung của các KCN đã và đang xây dựng cho thấy:


94

- Theo công suất thiết kế:

+ 8,16 % số trạm xử lý có công suất từ 5.500 đến 10000 m3/ngđ;

+ 6,8% số trạm xử lý nước thải có công suất từ 10 000-25.000 m3/ngđ .

+ 85% số trạm xử lý nước thải có công suất tới 5000 m3/ngđ.

+ Tới năm 2020, khi các KCN mở rộng thì công suất vận hành sẽ tăng lên.

- Trong thời gian tới, việc phát triển các KCN sẽ làm gia tăng lượng thải và các chất gây ô nhiễm môi trường, nếu không tăng cường công tác quản lý môi trường thì sẽ ảnh hưởng tới sự tăng trưởng bền vững cuả đất nước

- Tới nay trên toàn quốc có khoảng 350 - 400 ngàn xí nghiệp công nghiệp, kể cả trong và ngoài khu công nghiệp. Dự kiến đến năm 2020 sẽ có khoảng 600 ngàn đơn vị xí nghiệp công nghiệp.

Đánh giá công nghệ và hoạt động vận hành xử lý nước thải:

- Do khả năng kinh tế của Việt Nam còn có hạn, nên việc đầu tư XLNT đô thị chưa được nhiều, Chủ yếu là bể tự hoại. Việc hút bùn từ bể tự hoại cũng chưa thực hiện đúng thời hạn.

- Trong khoảng 10-15 năm lại đây các cơ quan nghiên cứu và các trường đại học đã nghiên cứu theo hướng công nghệ xử lý chi phí thấp

- Việc quản lý vận hành và bảo dưỡng ở các nhà máy xử lý nước thải với mọi cấp độ và quy mô đang là một vấn đề lớn không chỉ đối với nước ta mà cả các nước đang phát triển. Đây không chỉ đơn thuần là quản lý kỹ thuật, mà còn liên quan đến chi phí kinh tế. Do vậy nhiều nhà máy/trạm xử lý nước thải, khi xây dựng với kinh phí đầu tư lớn nhưng không hoạt động. Hệ quả là hiệu suất xử lý rất thấp. Đây là một vấn đề cần được nghiên cứu đánh giá một cách nghiêm túc. Một trạm xử lý nước thải công suất 5000 m3/ngày, chi phí vận hành khoảng 10 triệu VND/ngày.

- Hiện nay công nghệ, thiết bị xử lý nước thải ở nước ta có xuất xứ từ nhiều nước như Nhật, Pháp, Ý, Hà Lan, Anh, Mỹ,...Trong khi nước ta còn chưa có công nghiệp sản xuất, chế tạo thiết bị chuyên dụng. Đây là thách thức lớn đối với nước ta trong những năm tới.

- Đối với các làng nghề, đã đang áp dụng một số công nghệ khác nhau, tùy thuộc lĩnh vực sản xuất và điều kiện cụ thể của địa phương. Vấn đề là với công nghệ hóa học hay hóa lý, các cơ sở có vận hành một cách thường xuyên hay vận hành có hiệu quả hay không lại là chuyện khác.

2.3 Xử lý nước thải bệnh viện, trường học hay cơ quan NCKH

Hiện cả nước có 13.640 cơ sở y tế các loại, trong đó có khoảng 1219 bệnh viện và cơ sở khám chữa bệnh, trong đó số bệnh viện có trạm xử lý nước thải đạt khoảng 25 – 30 % .

Bảng 7. Thông tin về số lượng các cơ sở y tế


95

TT Loai cơ sơ y tế

Sô lượng cơ sơ y tế theo tuyếnCộng

TW Tỉnh Huyên Tư nhân Cơ sơ y tế nganh

1 Khám chữa bệnh 34 373 678 100 34 1.2192 Dự phòng 15 315 686 78 1.0943 Đào tạo 14 63 0 774 Kinh doanh thuốc 180 1805 Trạm y tế xã 11.104 11.104

Tông cộng 63 751 1 364 100 11.396 13.674

Tổng lượng nước thải bệnh viện ước khoảng 200 000-250 000 m3/ngày.

2.4 Xử lý nước rỉ rác tại các bãi chôn lấp và các khu xử lý rác

Toàn quốc có khoảng 98 bãi chôn lấp CTR tập trung (có 16 bãi đươc coi là chôn lấp hợp vệ sinh), có khoảng 10 cơ sở xử lý chất thải rắn đô thị với ủ phân hữu cơ (composts) với 25-30 trạm xử lý nước rác.

3. Công nghê xư ly nươc thai

3.1 Công nghệ xử lý nước thải đô thị

3.1.1 Đặc điểm và thành phần của nước thải đô thị

Bảng 8. Thành phần chất bẩn chính của nước thải sinh hoạt

Loại Chất bẩn Nồng độ (mg/L)

Chỉ tiêu lý họcTổng chất rắn lơ lửng (TSS)Chất hữu cơ bay hơi (VSS)Tinh cặn (FSS)

30024060

Tổng chất rắn hòa tan (TDS)Chất hữu cơ hòa tan bay hơi VDS)Tinh cặn hòa tan (FDS)

440175265

Nhiệt độ 10 - 25 oC Màu xám (mới) - đen (cũ)Chỉ tiêu hóa học BOD5 250 COD 500 TOC 160

Tổng NN-hữu cơN-AmoniN- NitriteN- Nitrates

40152500


96

Tổng PP- Hứu cơP- Vô cơ

945

Kiềm 100 Dầu mỡ, chất béo (FOGs) 100

Chỉ tiêu sinh học

Tổng coliformsFecal coliformsNon-fecal coliforms

108 - 109 MPN/L107 - 108 MPN/L9x107 - 9x108 MPN/L

Tổng viruses 1.000-10.0000 infectious units/L

Hình 1. Đặc điểm lưu lượng của nước thải sinh hoạt

Hình 2. Đặc điểm biến đổi BOD5 của nước thải sinh hoạt

Hình 4. Trạm XLNT Công viên Yên Sở Hình 5. Nhà máy XLNT Hà Khánh


97

Bảng 9. Chất lượng nước vào và ra trạm xử lý nước thải

Thông sô Đơn vị Dòng vao Dòng raNhiệt độ oC < 40 —pH - 6 - 9 6 - 9BOD5 mg/l < 240 20SS mg/l < 200 50COD mg/l < 350 50Nitơ mg/l < 40 30Phốt pho mg/l < 5 4Coliform No/100ml 10 — 109 5000

Ghi chú

a. Chất lượng nước dòng ra sau xử lý thỏa mãn Tiêu chuẩn TCVN 5945-2005: Tiêu chuẩn xả thải loại A, nay là QCVN 24:2009/BTNMT

b. Các chỉ tiêu chất lượng nước thải đầu vào được nêu trong Tiêu chuẩn TCVN 5945-2005 nhưng không đề cập đến trong Tài liệu này được giả thiết là bằng hoặc thấp hơn mức yêu cầu.

3.1.2 Công nghệ tiên tiến

3.1.2.1 Tại các đô thị

(i) Hai trạm xử lý thí điểm Kim Liên, Trúc Bạch và khu đô thị Bắc Thăng Long, Hà Nội: có công nghệ giống nhau. Trạm xử lý nước thải khu đô thị Bắc Thăng Long 38.000-42.000 m3/ngđ.

Hình 3. Sơ đồ dây chuyền công nghệ xử lý nước thải Kim Liên và Trúc Bạch


98

(ii) Công nghệ xử lý nước thải Yên Sở (CT GAMADA) theo công nghệ SBR (Hình 4)

(iii) Công nghệ xử lý nước thải tại TXL Bãi Cháy và Hà Khánh, Quảng Ninh (Hình 5)

Tổng công suất hoạt động của hai nhà máy đạt trên 10.000m3/ngày. Công nghệ xử lý nước thải tại hai nhà máy được đánh giá là tiên tiến, hiện đại có tầm nhìn xa, cho phép TP Hạ Long chủ động xử lý, bảo vệ môi trường cho đô thị trung tâm và khu du lịch trọng điểm không chỉ trong hiện tại mà còn đáp ứng trong nhiều năm sau. Trạm xử lý nước thải Hà Khánh có công suất 7000 m3/ngày đêm, xử lý bằng công nghệ vi sinh SBR.

(iv) Hiện nay đã có một số thành phố khác đang thực hiện dự án thoát nước và vệ sinh môi trường như TP Huế, Việt trì, Thanh Hoá, Đồng Hới, Nha Trang, Quy Nhơn. Công nghệ xử lý nước thải là công nghệ sinh học hiếu khí bằng bùn hoạt tính hoặc áp dụng công nghệ xử lý đơn giản là hồ sinh học. Đa số các các đô thị Việt Nam chưa có nhà máy/trạm xử lý nước thải tập trung (Hình 6).

Hình 6. Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải đô thị

(v) Nhà máy XLNT Bình Hưng -TP Hồ Chí Minh với công nghệ C-Tech

Ngày 26-12, tại xã Bình Hưng huyện Bình Chánh TPHCM, Ban Quản lý dự án đại lộ Đông - Tây và môi trường nước TPHCM cùng nhà thầu N.E.S (Nhật Bản) đã khánh thành đưa vào vận hành nhà máy xử lý nước thải lớn nhất nước (giai đoạn 1), có công suất 141.000m3/ngày đêm, với tổng vốn đầu tư trên 4.160 tỷ đồng.

(vi) Công nghệ xử lý nước thải bằng hồ sinh học ở Đà Nằng (Hình 7)


99

Hình 7. Hồ sinh học tại Đà Nẵng

(vii) Công nghệ xử lý nước thải bằng hồ sinh học ở Buôn Ma Thuột (Hình 8)

Hình 8. Công nghệ xử lý nước thải tại Buôn Ma Thuột

Bảng 10. Một số công nghệ xử lý nước thải đang được sử dụng tại các trạm xử lý nước thải ở miền Nam Việt Nam


100

S T T

Tên NMXLNT

Địa điểm

Hệ thống thu gom

Công nghệ xử lý nước thải

Công suất (m3/ngđ)

Xử lý bùn

Hiện trạng dự án

Năm thực hiện

Chi phí xây dựng (USD)

Đơn vị tài trợ

1

NMXLNT Bình Hưng (Tàu Hũ – Bến Nghé)

Tp Hồ Chí Minh

Chung

Bùn hoạt tính truyền thống

141.000 m3/ngđ

Làm khô bùn bằng pp cơ học

Đang vận hành

Bắt đầu năm 2006

100 triệu US$

JBIC

2 NMXLNT Cần Thơ

Tp Cần Thơ

Chung

XL sinh học bằng bùn hoạt tính theo mẻ liên tục (C-Tech)

30.000 m3/ngđ

Ủ bùn hiếu khí không cấp nhiệt, Sân phơi bùn có mái che

Đang xây dựng

02/2007 6,76 triệu EUR

KfW

3 NMXLNT Thủ Dầu 1

Tỉnh Bình Dương

XL sinh học bằng bùn hoạt tính theo mẻ (SBR)

17.000 m3/ngđ

Lập hồ sơ mời thầu

2008-2009 JBIC

4NMXLNT KCN Trà Nóc

KCN Trà Nóc, Cần Thơ

Riêng Bùn hoạt tính

12.000 m3/ngđ


Đang thiết kế

20098,94 triệu EUR

KfW

5Tham Lương, Bến Cát

TP. HCM C-Tech 250.000

m3/ngđ


Đang xây dựng

2010 KfW

Đanh gia chung vê XLNT đô thị

- Công nghệ sử dụng trong các trạm ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hạ Long đã ứng dụng các công nghệ mới nhất, bao gồm các công nghệ sinh học hiếu khí với bùn hoạt tính, công nghệ SBR và công nghệ C-Tech. Đó là những công nghệ rất hiện đại, cho hiệu xuất xử lý cao, thông thường đạt trên 98% với BOD. trong công nghệ xử lý có thể loại bỏ các chất dinh dưỡng như Ni tơ và phốt pho. Đối với các nhà máy xử lý do Nhật Xây dựng đề có xử lý mùi.

- Những công nghệ áp dụng ở các khu dân cư TP Đà Nẵng, Buôn Ma Thuột, Đồng Hới,… là các loại công nghệ sinh học bằng các hồ sinh học chi phí thấp, đạt hiệu quả xử lý trung bình và tốn nhiều diện tích.

3.1.2.2 Công nghệ xử lý nước thải đang áp dụng ở các KCN tập trung ở Việt Nam

Trong thời gian qua tới năm 2010, đã có khoảng 70/150 KCN, KCX áp dụng công nghệ xử lý nước thải tập trung như KCN Nomura (Hải Phòng), KCN Suối Dầu (Khánh Hòa), các KCN Biên Hòa 2, Amata, Loteco (Đồng Nai); các KCX Tân Thuận, Linh Trung, các KCN Tân Tạo, Lê Minh Xuân (TP. HCM); các KCN Sóng Thần I,


101

Sóng Thần II, Việt Hương, Đồng An, Việt Nam-Singapore, Bình Đường (tỉnh Bình Dương); KCN Hòa Hiệp (Phú Yên) ... .

Bảng 11. Hiện trạng áp dụng công nghệ xử lý nước thải tập trung tại một số KCN/KCX điển hình

TT Tên KCN/KCX Công nghê xư ly nươc thai tâp trung 01 KCN Biên Hòa 2 Công suất 4.000 m3/ng.đêm.

Đơn vị thiết kế, thi công: Tập đoàn SEGHERS - Bỉ.Sơ đồ công nghệ:Nước thải từ các nhà máy ---> Bể điều hòa ---> Xử lý hóa lý --> Bể sinh học kiểu UNITANK ---> Khử trùng --> Thải ra sông Đồng Nai

02 KCN Amata Công suất 1.000 m3/ng.đêm

Đơn vị thiết kế, thi công: Hydrotech - Thái LanSơ đồ công nghệ:Nước thải ---- > Bể điều hòa ------> Bể sinh học hiếu khí bùn hoạt tính ------> Khử trùng ------ > Thải ra sông Đồng Nai

03 KCN Loteco Công suất 1.500 m3/ng.đêm.Đơn vị thiết kế, thi công: Công ty Fusikasui, Nhật BảnCông nghệ xử lý: sinh học hiếu khí bùn hoạt tính.

04 KCN Việt Nam - Singapore

Công suất 6.000 m3/ng.đêm Đơn vị thiết kế, thi công: Công ty Singapore.Sơ đồ công nghệ:Nước thải ----> Song chắn rác ---> Bể điều hòa ---> Điều chỉnh pH ---> Bể lọc sinh học ---> Bể sục khí bùn hoạt tính ---> Bể lắng ---> Khử trùng ---> Thải ra kênh Bình Hòa (nối với rạch Ông Bố)

05 KCN Việt Hương Công suất 1.000 m3/ng.đêm.Đơn vị thiết kế, thi công: Công ty Chini - Đài Loan.+ Sơ đồ công nghệ:Nước thải -----> Song chắn rác ---- > Bể điều hòa ----> Bể sục khí bùn hoạt tính -----> Bể lắng 1 -----> Bể phản ứng ------> Bể lắng 2 ----> Khử trùng ----> Thải ra rạch Chòm Sao.

06 KCN Sóng Thần I &II:

Công suất 4.000 m3/ng.đêm.Đơn vị thiết kế, thi công: Phongtech – Đài Loan.

+ Sơ đồ công nghệ:Nước thải ----- > Song chắn rác ----- > Bể điều hòa ------ > Bể sục khí bùn hoạt tính ------- > Bể lắng ------ > Bồn lọc cát ------- > Khử trùng ------ > Thải ra rạch Ông Bố

07 KCN Đồng An Công suất 2.000 m3/ng.đêm

Đơn vị thiết kế: Công ty Singapore.+ Sơ đồ công nghệ:Nước thải ------ > Song chắn rác ------ > Bể bơm ------ > Bể điều hòa ------ > Bể sục khí bùn hoạt tính ----> Bể lắng ----> Bồn lọc cát ------ > Khử trùng -----> Thải ra kênh D.


102

08 KCX Tân Thuận Công suất: 10.000 m3/ngày.đêm.

Đơn vị thiết kế, thi công: Công ty Đài Loan.

+ Sơ đồ dây chuyền xử lý:Nước thải từ các nhà máy --->Song chắn rác --->Hố bơm - - - > Bể điều hòa--->Bể phản ứng hóa lý ---> Bể lắng --->Khử trùng

09 KCX Linh Trung Công suất: 2.000 m3/ngày.đêm.

Đơn vị thiết kế, thi công: Đài Loan.

Sơ đồ dây chuyền xử lý:Nước thải từ các nhà máy ---> Song chắn rác --->Bể bơm --->Bể điều hòa --->Bể sục khí bùn hoạt tính---> Bể lắng ---> Bồn lọc cát ---> Bồn lọc than hoạt tính --->Thải ra nguồn tiếp nhận.

10 KCN Lê Minh Xuân

Công suất (giai đoạn 1): 2.000 m3/ngày.đêm. Đơn vị thiết kế, thi công: Đài Loan

+ Sơ đồ dây chuyền xử lý:Nước thải từ các nhà máy -->Song chắn rác -->Bể bơm --> Bể điều hòa --> Bể trung hòa -->Bể phản ứng keo tụ --> Bể lắng 1--> Bể sục khí bùn hoạt tính --->Bể lắng 2---> Khử trùng --> Thải ra kênh.

Đạt tiêu chuẩn TCVN 5945 2005 (Loại B)

11 KCN Tân Tạo Công suất thiết kế (giai đoạn 1): 6.000 m3/ngày.đêm

Đơn vị thiết kế công nghệ: Viện Kỹ thuật Nhiệt đới & Bảo vệ Môi trường

Sơ đồ dây chuyền xử lý:Nước thải từ các nhà máy--->Bể bơm ---> Bể điều hòa --->Bể trung hòa---> Bể sục khí bùn hoạt tính ---> Bể lắng IAF --->Xả ra kênh.

Đạt tiêu chuẩn TCVN 5945-2005/QCVN 24:2009/BTNMT (Loại B)

Nguồn : Phân viện Nhiệt đới-Môi trường Quân sự

3.1.2.3 Xử lý nước thải tại bệnh viên

Các công nghệ xử lý nước thải bệnh viện hiện đang được áp dụng tại Việt Nam như sau:

Nhóm 1: Nước thải được xử lý sơ bộ và khử trùng.

Nước thải khu vệ sinh --à bể tự hoại -à khử trùng

Nhóm 2: Nước thải được xử lý theo sơ đồ :

Nước thải qua mạng cống ngầm-àTram Bơm-àBể lắng cát-à bể lắng hai vỏ,-à bể lọc sinh học-àLắng đứng đợt hai-à khử trùng-àXả ra nguồn tiếp nhận

Nhóm 3: Nước thải sau bể tự hoại -à Mạng lưới cống ngầm -àBể chứa+Song chắn rác- Tram bơm -àbể aêroten -àLắng đợt hai-à khử trùng -à xả ra bên ngoài.

Nhóm 4: Các trạm xử lý nước thải do nước ngoài tài trợ như BV Nhi Thuỵ Điển Hà nội và BV Uông Bí. Đây là các trạm xử lý nước thải có công nghệ tiên tiến, hoàn chỉnh từ khâu xử lý, khử trùng nước thải, khử trùng và keo tụ, làm khô bùn cặn


103

Nhóm 5: Trung tâm Tư vấn Chuyển giao Công nghệ Nước sạch và Môi trường đã áp dụng sơ đồ:

Nước thải sau bể tự hoại-àMạng lưới cống ngầm-à Bể chứa+rọ chắn rác-Trạm bơm-àBể điều hoà-àcó sục khí và lớp đệm và làm thoáng sơ bộ -àThiết bị xử lý hợp khối sinh học kỵ khí-thiếu khí-hiếu khí (Màng sinh học+Bùn hoạt tính+chế phẩm vi sinh BIOWC96+ DW97) theo môđun với chế phẩm keo tụ và lắng -à Khử trùng -à xả ra môi trường

Hình 9. Công nghệ xử lý nước thải tại bệnh viện Bắc Ninh

3.1.2.4 Xư ly nươc thai tai cac bãi chôn lâp hợp vê sinh

• Thành phần và tính chất của nước rác thường dao động rất lớn, phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Thành phần rác, tuổi thọ bãi rác, chế độ vận hành, chiều cao lớp rác, nhiệt độ, điều kiện thủy văn….

• Hàm lượng BOD5, COD, Nitơ rất cao, gây kích thích sự phát triển của rong tảo gây ra hiện tượng phú dưỡng nguồn nước.


104

Hình 10. Sơ đồ công nghệ xử lý nước rỉ rác

3.1.3 Xư ly nươc thai chi phí thâp

3.1.3.1 Môi trương xư ly

Xử lý trong môi trường nước

Hồ sinh học

- Hồ kỵ khí

- Hồ tùy tiện

- Hồ xử lý triệt để/ hồ hiếu khí

Xử lý trong môi trường đất

Xử lý trong môi trường đất ngập nước

3.1.3.2 Xư ly tâp trung

- Hồ sinh học ổn định nước thải

- Bãi lọc ngập nước

- Hệ thống lọc cát gián đoạn

- Hệ thống xử lý bốc hơi nước bằng thực vật

- Các phương pháp xử lý kỵ khí nước thải

- Xử lý ổn định nước thải bằng thực vật


105

- Lọc cát

3.1.3.3 Xử lý nước thải tại chỗ

- Bể tự hoại

- Bể tự hoại có ngăn lọc hiếu khí

- Bể tự hoại nhiều vách ngăn với ngăn lọc kỵ khí (BASTAF)

- Giếng thấm

- Bãi lọc ngầm

- Bể Biogas

3.1.3.4 Xử lý nước thải trong điều kiện nhân tạo

Bảng 12. Các phương pháp và công trình xử lý sinh học nước thải trong điều kiện nhân tạo.

Cac phương phap ôxy hóa Nguyên tắc XLNT Cac loai công trình XLNT

Hô hấp hiếu khí (môi trường có đủ ôxy tự do)

Hấp thụ và ôxy hóa chất hữu cơ trong các bông bùn hoạt tính (vi sinh vật sinh trưởng lơ lửng)

- Các Aeroten truyền thống-Aeroten thổi khí theo bậc- Aeroten trộn- Kênh ôxy hóa tuần hoàn- Aeroten kết hợp nitrat hóa và khử nitrat

Hấp thụ và ôxy hóa chất hữu cơ trên màng sinh vật (vi sinh vật sinh trưởng dính bám)

- Bể lọc sinh học- Đĩa lọc sinh học- Công trình thổi khí tiếp xúc

Hô hấp kỵ khí và lên men (môi trường không có ôxy tự do)

Quá trình hô hấp và lên men kỵ khí

- Bể Mêtan- Bể lọc kỵ khí

3.2 Xư ly nươc thai bằng công nghê hóa hoc

Phương pháp kết tủa nước thải

Sử dụng hóa chất để loại chất rắn lơ lửng

Phèn nhôm; Vôi; Sulfate sắt và vôi ; Ferric chloride; Ferric chloride và vôi; Ferric sulfate và vôi

Phương pháp ôxy hóa-khử

Phương pháp quang xúc tác

Phương pháp hấp thụ-hấp phụ

Xử lý bằng bột than hoạt tính


106

Phương pháp khử trùng

Dư lượng chlorine trong quá trình sử dụng chlorine để khử trùng

3.3 Đanh gia vê công nghê xư ly nươc thai đang ap dung tai cac đô thị, KCN của Viêt Nam

3.3.1 Những nhận xét chung

Các nghiên cứu của Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công nghiệp và đô thị Việt nam (năm 2007), Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam (năm 2007), … đều cho thấy phần lớn các cơ sở sản xuất đều có định mức nước thải sản xuất dưới 30 m3/ha.ngày.

Về công nghệ xử lý, hiện nay các khu công nghiệp và khu chế xuát có các hệ thống XLNT thiết kế theo các nhóm công nghệ sau đây:

(1) Công nghệ truyền thống với xử lý sinh học bằng bùn hoạt tính và bể lọc sinh học.

(2) Công nghệ XLNT với quá trình xử lý sinh học hiếu khí bằng hệ vi sinh vật sinh trưởng dính bám, hợp khối với các công trình xử lý khác trong bộ xử lý.

(3) Công nghệ XLNT với quá trình xử lý sinh học bằng bùn hoạt tính thổi khí kéo dài

3.3.2 Đánh giá chung

Đã có nhiều công nghệ XLNT được áp dụng tại các HTXLNT tập trung của các KCN, KCX. Nhìn chung các công nghệ XLNT đã áp dụng khá phong phú, từ đơn giản đến phức tạp, trong đó tập trung vào 2 nhóm chính sau:

- Công nghệ xử lý hóa lý bao gồm các công đoạn như lắng sơ bộ, tách dầu, tuyển nổi, điều chỉnh pH, keo tụ tạo bông, lọc, khử trùng bằng Clorine …

- Công nghệ xử lý sinh học bao gồm các công nghệ xử lý sinh học kỵ khí và công nghệ sinh học hiếu khí .

Tùy theo vào các loại nước thải khác nhau, quy mô và khả năng đầu tư, yêu cầu xử lý đòi hỏi mà các công nghệ được áp dụng riêng rẽ hoặc được kết hợp. Công nghệ phổ biến nhất được sử dụng là công nghệ sinh học hiếu khí bùn hoạt tính và công nghệ xử lý hóa lý keo tụ – tạo bông, khử trùng.

Có nhiều HTXLNT được xây dựng và vận hành dựa trên một số công nghệ hiện đại, có hiệu quả xử lý cao góp phần rất đáng kể vào việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó cũng có một số HTXLNT được xây dựng và vận hành dựa trên các công nghệ lạc hậu hoặc đơn giản nên hiệu quả xử lý không đạt được yêu cầu, vừa tốn kém lại vẫn gây ô nhiễm môi trường.


107

4. Kết luân

- Tình hình XLNT ở nước ta có bước phát triển về chất cũng như về lượng;

- Công tác xử lý còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là cán bộ vận hành, baỏ trì, bảo dưỡng;

- Phương pháp đánh giá tính ổn định của HTXLNT theo các tiêu chí và chỉ tiêu tự thiết lập rất khả thi;

- Việc lựa chọn nhóm chuyên gia để đánh giá tính ổn định của HTXLNT đóng vai trò quan trọng.


108

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Quyết định 1929/QĐ-TTg, ngày 29 tháng 11 năm 2009 của Chính phủ đã có về việc phê duyệt "Ðịnh hướng phát triển cấp nước đô thị và khu công nghiệp Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050".

[2] Quyết định 1930/QĐ-TTg, ngày 29 tháng 11 năm 2009 của Chính phủ về việc phê duyệt "Ðịnh hướng phát triển thoát nước đô thị và khu công nghiệp Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050"..

[3] Quyết định số 63/1998/QÐ-TTg, ; Ngày 18 tháng 3 năm 1998, của Chính phủ về việc phê duyệt "Ðịnh hướng phát triển cấp nước đô thị đến năm 2020".

[4] Quyết định số /1999/QÐ-TTg, ; Ngày tháng năm 1999, Chính phủ về việc phê duyệt "Ðịnh hướng phát triển cấp nước đô thị đến năm 2020".

[5] Nghị định 88/2007/NĐ-CP, ngày 28/5/2007 của Chính phủ về thoát nước đô thị và khu công nghiệp.

[6] Thông tư số: 09 /2009/TT-BXD ngày 21 tháng 5 năm 2009, Quy định chi tiết thực hiện một số nội dung của Nghị định số 88/2007/NĐ-CP ngày 28/5/2007 của Chính phủ về thoát nước đô thị và khu công nghiệp

[7] Luật Bảo vệ Môi trường 1994, 2005

[8] Luật Tài nguyên Nước, 1999.

[9] Dự án Cấp nước, Thoát nước và Vệ sinh một số đô thị do Ngân Hàng Thế Giới tài trợ Dự án cho Chính phủ Việt Nam từ 2000-2010

[10] Dự thảo thiết kế điển hình các công trình vệ sinh. Viện Nghiên cứu, thiết kế Kiến trúc. Hà nội 2000.

[11] Tran Hieu Nhue, Nguyen Viet Anh, Tran Duc Ha, 1998 Some results of experimental study on application of Japan Urbanwing model in Vietnam.

[12] Định hướng thoát nước đô thị đến năm 2020. Bộ Xây dựng 1999.

[13] Hội thảo Quốc tế : Đổi mới cơ chế chính sách quản lý sản phẩm Công ích Cấp nước, Thoát nước và vệ sinh Đô thị Việ nam. Hà nội 5 - 6 tháng 12 năm 2002.

[14] Hội thảo và triển lãm Quốc tế : Thoát nước đô thị Việ nam. Hà nội 6,7 tháng 12 năm 2001.

[15] Trần Đức Hạ, Xử lý nước thải sinh hoạt quy mô nhỏ và vừa. NXB Khoa học và Kỹ thuật, 2002.

[16] Hoàng Văn Huệ, Trần Đức Hạ, Thoát nước tập 2 – Xử lý nước thải. Nhà XB Khoa học và Kỹ thuật, 2001.

[17] Quy hoạch tổng thể thoát nước thành phố Hà nội do JICA thiết lập năm 1994 và đã được Chính phủ CHXHCNVN phê duyệt năm 1995.

[18] Nguyễn Tôn-Chủ tịch Hội Cấp Thoát nước Việt Nam- Lĩnh vực Cấp Thoát nước, xử lý nước thải có trách nhiệm góp phần phát triển bền vứng đô thị Việt Nam.. Tạp chí Cấp Thoát nước số 4 (73)-Tháng 7/2010.

[19] Trần Hiếu Nhuệ, Nước trong đô thị- Xây dựng- Tạp chí của Bộ Xây dựng số 10-2009

[20] Trần Hiếu Nhuệ, Lê Thị Dung, ứng Quốc Dũng,Trần Đức Hạ, Đỗ Hải, Phạm Ngọc Thái,Cấp


109

nước và vệ sinh Nông thôn. Hà nội 2001.

[21] Trần Hiếu Nhuệ-Nghiên cứu khoa học công nghệ nước và môi trường-Thực trạng và thách thức. Tạp chí Cấp Thoát nước số 4 (73)-Tháng 72010.

[22] Trần Hiếu Nhuệ- Đào tạo kỹ sư Cấp thoát nước- Môi trường-Thành tựu và Thách thức. Tạp chí Cấp Thoát nước số 1+2 (70+71)-T1+T3/2010

[23] Phùng Chí Sỹ, Trần Hiếu Nhuệ , Chu Thị Sàng và nnk- Đề tài “Phát triển công nghệ Môi trường tại Việt Nam”, Hà Nội 2003.

[24] Vũ Văn Hiểu, Nguyễn Thịnh. Báo cáo đề tài" tài liệu hướng dẫn lựa chọn các mô hình phục vụ cho xử lý môi trường nông thôn phù hợp với các vùng khác nhau". Hà nội 1-2001.

[25] Expressbuzz - GIS trong quản lý cấp thoát nước tại Bangalore - Ấn Độ . Thứ tư, 20 Tháng 5 2009- Viết bởi VidaGIS - Trích dịch từ expressbuzz

[26] Chuyên đề “Đánh giá thực trạng ô nhiễm do nước thải bệnh viện và công nghệ xử lý’ thuộc DA BV 05 Bộ NN&PTNN 2007

[27] URBANWING , tài liệu hội thảo tại CEETIA 1997.

[28] DEWATS. Decentralised WasteWater Treatment in Developing Countries. Ludwig Sasse 1998.

[29] Vidagis. Quản lý thoát nước đô thị

[30] CEETIA - EAWAG, 2001. Decentralized Wastewater Treatment and Reuse. Global Overview and New Concepts. Nguyen Viet Anh. Co-investigators: Tran Hieu Nhue, Tran Duc Ha, Do Hong Anh, Roland Schertenleib, Udo Heinss.

[31] Duncan Mara . Sewage Treatment in Hot Climates. English Languge Book Society and John Wiley & Sons Chichester

[32] Ludwig Sasse, 1998. Decentralised WasteWater Treatment in Developing Countries. DEWATS.

[33] Tran Hieu Nhue, Nguyen Viet Anh, and others, 2003. Study of septic tank of baflled chambers with anaerobic filters for application in urban areas of 3,4,5 classes and periferi urban centers.

cÔng nghỆ xỬ lÝ nƯỚc thẢi hiỆn Đang ĐƯỢc Áp...

Documents