ciiibpoiiithhd:tbo ykpaihcbkhx i iiojibcbkhx ictophkib … · bhtey.ytoii)l
TRANSCRIPT
3 IIepCIIeKTHBHIIOqaTICYXXI CTOJIiTTJ!,axe p03IIOqarrOcBiii Bi,n,JIiK,CTOCYHKHYKPalHI)jBi IIOJUlKiBMO)I(Hap03r.lUl,L(aTH3)l;BOXII03HI)jii: OIITHMiCT~Oi: ra IIecHMicT~01. Io6H)l;Bi6Yil:YTbBipHHMH.OIITHMicT~aa Bi3iH U:HXCTOCYHKiBBHIIJIHBa€3 TOrO<paKry, II(O IIOqaTOKXX CT.3aCTaB06H)l;Banaponn IIo)l;iJIeHHMHMDI<rpsoua iMIIepiJIMH - PociiicsKOlO,HiMeU:bKOlO,ra6c6YP3bKOlO, a xinem, nixy 06H)l;Banaponn 3YCTpiJIH BHe3aJIe)I(HHXzrepzsaaax,HKi IIPOroJIOCHJIHce6e "crpareri-ramranapraepaan", Ilecroricra-raait ninxia BHIIJIHBa€3IIo601OB3Hb,II(OiCTOP~HHii CIIa,[(OKY CBi)l;OMOCTi)l;eHKHXnpeztcraeanxin o6ox napozria iaasaran BeJIWIe3HHiiBaHTIDKB3a€MHHXnperemiii ra 3BHHYBaqeHbrrpo)l;OB)I<y€qHHHTHBIIJIHBaa CBi)l;OMiCTbHHHiIIIHix IIOKOJIiHbyxpainnin iIIOJIHKiB,a cyqaCHHii CTaHYKPalHCbKO-IIOJIbCbKHXB3a€MHH)l;iCTaBCH060M napozrau niaoro TaKHXHeBi,n,IIJIaTHHX)I(epTB IIpOTHrOMycsoroCTOJIiTTH,II(O3arrHIIIa€TbCHHe6e3IIeKapeaaiaanil sazranneaax 06pa3 i3BHHYBaqeHb.Cepezi HHXTiJIbKHY XX CT.MO)I(Hasrazrarn aesarocaipana YKPalHCbKO-IIOJIbCbKOi:6opOTb6Hsa 3axi,n,HOYKPalHCbKi3eMID,II(O)l;OCHrrra)l;BOXeyJIbMiHau:iiiHHX IIiKiB - Y 1918 - 1919 pp. i 1943 -1947 pp., rrporanopcrsa YKPalHu:iBi IIOJUlKiBBMOOO€HHiii Ilonscsxiitzrepzsasi,ztenopraniii YKPalHCbKOroi IIOJIbCbKOroHaCeJIeHRJ!nanpnxinni):qJyroi: cBiTOBOi:BiiiHH 'ra IIepIIIHX rriCJUlBO€HHHXPOKiB,CKJIa,[(HHXB3a€MHHrrpeacrasnaxia ):(BOXnapozris Y HapO)l;HiiiIIoJIbIl(i i BYFCP TOIl(O.Yci KOH<pJIiKTHicaryanii XX CT.,HaKJIaBIIIHCbaa iCTOPHqHiynepezr)I(eHHHrrorrepezmix -racis, 3aJIHIIIHJIHB iCTOPHqHiii IIaM' HTi o6ox aaPO)l;iBIIeBHi HeraTHBHi CTepeOTHIIH,BHKHXB3a€MHi06pa3H sarnazrators )l;aJIeKOHe IIpHBa6JIHBOi )l;PY)l(HbO[1; 2].
EKCTpeMaJIbIDcaryanii HI(Bcepeznmi €BpOIIeiicbKHX(i cBiTOBHX)cycIIiJ1bHO-IIOIDT~ CrriJIbHOT,TaKi BCTOCYHKax~ HHMHIIOPO):l)KyBaJIHCHHeCTiJIbKHrrporOJIOIIIYBaRHMHaa CJIOBaxryMaRiCT~HMH WJUlMH,CKiJIbKHnpameanaun HaB'H3aTHHaCeJIeHHlO,Hal(iJIMi COWaJIbHHMrpyIIaM, )l;ep)I(aBaM"€):(MHOrrpaBHJIbHY"IIOJIiT~ Bi300 icropasnoro P03-
© Jleonio 3aUlKillbHJlK, 2008
CIIIBPOIiITHHD:TBO YKPAIHCbKHX I IIOJIbCbKHXICTOPHKIB HA CyqACHOMY ETAIII:
ICTOPIOrPA<I>IqHI ACIIEKTH
JIeouio 3aUtKmbltRK
366
BHTey.Y TOii)l<e qac <l>axiBWIM-iCTOPHKaMBi,n,OMO,mo iCTOP~ID nonil raaamna HeMaIOTbi HeMO)K)'ThMaTHOroll€1 "iCTHHHOC iarepnperanii qepe3siznrianicn, cBiTOrJUI,DjB,inrepecis, ujneii i mii JllO):(eii,KOrpi BHHX6paJIHysacrs. Cysacna icropn-nra HayKa Bi,n,MoBHJIaCbnin nomyxy "a6coJIlOTHOIHayKOBOInpaszra", 3aMiHHBIIIH n6ararbMa "npaaaaxm", KO)KHa3mrnxMa€ CBOIineonori-rni qH imni 06rpymyBaHIDI [3].Bnacnizrox nsoro iCTOpHKH norpoxy rrOqHHaIOTb YCBi,n,OMJllOBaTHCy6'€KrHBIDCTh i nesasepIIIeIDCTb KO)KHOIHOBOIcnpoon irrrepnperanii MHHYJIOro,BmciiiHe06xi,.n,H0He rinsxa rr06<IDITH CBOlO"npaany",a ii "npanny" imnoro, i aa u:iiinizicrasiIIO):(arHTamii 06pa3 MHHYJIoro, mo BpaxOB)'BaB 6H panii scix cropia iCTOp~ol caryanii. Haiioinsm CKJIMHa npooneaa <l>axOBOroiCTOpioIIHCaHIDIrromrra€ Bzroaeceani ii YTBep)l;)l<eHIDcane HayKOBOro,a He rronirasosaaoro 06pa3Y MHHYJIHXnoztiiino IIIrrpOKOI rpOMa,[(CbKOCTii aa u:iii nincrasirrOKa3arH"iCTOp~CTh" i 3MiHHiCTbicropmmrxcaryaniii, a, 3H<NHTh,3pyiinysaraycraneai ii rronmpeai CTepeOTHIIH.Ha)KaJTh, MO)l(JIHB()Cri HayKOsoro iCTOpioIIHCaHIDI ):(OHHIDrrOCTyrraIOTbCHMO)l(J1HBOCTJIMHi BIIJIHBaMHaa MaCH rrOJIiT~HOMY icropionacanmo. THM He MeHIIIe, ne He oaaasae,mo <l>axiBu:irrOBHHIDCH,u,iTH,CKJIaBIIIHPYKH.
Cycninsno-nonirn-nri peanii csoroneana OC06JIHBOaanonernnsoCTaBJ1J!Tbnepen YKpalHcbKHMH i rrOJIbCbKHMHiCTOPHKaMH norpeoy rrepeOCMHCJIeHHH MHHYJIOrO B3a€MHH ):(BOXCYCi):(Hix napozris, HKi rrparHYTb CrriJIbHO )l(HTH B "esponeiicssoxry ):(oMi". )J;J1J!nsoro neooxizmorrO):(OJIaTHnesai ynepezosemra i nenonipy, HKi HarpOMa,[(HJIHCHy rrorrepe):(Hiii nepiozt i 3aBIDKaIOTbxpame P03YMiTH iarepecn ii norpeoa cycizta, CTaBHTHCH):(Oasoro 3 ztoniporo. 3aB):(aHHH <l>axoBHx iCTOPHKiB rroJIHra€ B TOMY,mof rrpe):(CTaBHTH rpOMa,[(CbKOCTi Hay KOBOrrOHCHeHHii06pa3 MHHYJIOro ):(BOXCYCi):(Hix napozria, HKHii 6H ):(03BOJIHB3p03)'MiTH "iCTOPHqHiCTh" MHHYJIHX B3a€MHH, IX sinnosizmicrs KOHKpeTHHMenoxau 'ra cnirornazran. TOMY crriBp06iTHHU:TBO yxpaincsxnx irrOJIbCbKHX iCTOPHKiB y ):(oCJIi,n,)I(eHHi'ra irrrepnperanil MHHYJIOro U:HXB3a€MHH Ma€ OC06JIHBO B~HBe 3HaqeHHH: BOHO3MYrny€ 6paTH ):(0YBarH niaxozm ii panii iHIIIol CTOPOHHi,THM caMHM, ):(OCHraTH36JIH)I(eHRJ! rr03Hu:iii, BHeCeHRJ!KOpeKrHB y BJIaCHi irrrepnperanii.
He cexper, mo icroprrsni TBOpH i rrpencraanena y HHXBi3iJI MHHYJIOro qHHHJIH (i npozrorosyrcrs qHHHTH) 3HaqHHii BrrJIHB aa cycrrinsnyCBi,n,OMiCTbCrriJIbHOT,BHKOPHCTOB)'BaJIHCbnoniraxasra 'ra i,n,eOJIOraMH)l;JIJ!06IpymyBaHIDI cBOiXnoniraxaax ):(OKrpHHi,ujii. Iyxpaincssa, i nonscsxaicropiorpaqni He 6yJIH BHKJllOqeHRJ!MY U:bOMYpJI,uj.)J;OCTaTHbOsrazrarn,mo )l;JIJ!06IpymyBaaHIDI nanionansno-rroniraxnnx ineonoriii 'ra nporpauYKPalHCbKOro i rronscssoro cycrrinsao-nonira-nrax pyxis nepmopaznry
367
pOJIb sizrirpananpani H. JIeJIeBeJUl, K. Illaiiaoxa, M. E06)KHHCbKOro,B. Cooecssoro, III. ACKeH<13i,B. KOHOWIHHCbKOro ra 6ararbOx iHIIIHX 3nonscsaoro 60KY, M. KOCTOMapOBa,B. AHTOHOBWIa, M. rpYIIIeBCbKOro,B. JIHrrHHcbKOro TOru:O- 3yxpaincssnro. IJ;i ra iHIIIi iCroPHKH qHMaJIOrrorpY,[(HJIHCH,ru:06 ,[(OBeCTHiCTOPWIHYneooxizmicn, i 3aKOHOMipHicTb,[(ep)K(lBHHIIPKOroo<PoPMJIeHHJ!YKpalHCbKOIra rrOJIbCbKOIMO,[(epHHXHaujii.Hasaran IXRJI HayKOBa TBOpqiCTb Bm6HBaJIa rorosacni nsipni csirotiaqeHRJI, B HKHXHapO,[(H i nanil (a60 CTaHH i KJIaCH) BHCTYrrarrH €,[(HHHMHcy6' €KraMH icropii. BIIJIHB icropiorparpii aa <pOPMYBaHRJ!HanioHaJIbHHXizteonoriii ii nonira-raax ,[(OKIpHH scix napoziis, BTOMY-nrcni ii yxpaumia'ra rrOJUlKiB, 6YB Ha,[(3BWIaiiHO BeJIHKHii ii 3aJIHIIIHB rJIH60KHii CJIm B IXicropa-miii csizrouocri [4,192-213].
IIicJUI rrporoJIOIIIeHRJI He3arre)I(HOCTi YKPalHH B 1991 p. YKPalHCbxa icropiorparpia nonepnynaca zro crapnx sonnermiji no-rarxy XX CT.,p03rJIJ!):(aIOqH icropiro YKpaIHl(iB 'ra YKpalHcbKol ztepacaanocri 3 Haii'[(aBHiIIIHX -racis. lIHcJIeHHi CHHTe3H, MOHOrpa<pil, nocitinaxa i CTaTTi,mo 3' HBHJIHCH,[(PYKOMsa OCTaHHi ,[(eCHTbPOKiB, <paKTWIHOBmpO,[(HJIHPOMaHTH30Baey icropn-nry nisiro MHHYJIOro, sorpa rrpocniasosy € icropiro YKPalHl(iB ra IXHbOI ztepzcannocri "Kpi3b BiKH", rrparny-m ,[(OBeCTH"ninianicrs, esonronijiaicn, i eKCKJIlO3HBHiCTb" YKpalHcbKol icropii.3p03)'MiJIO, mo TaKHii nonirasosaaaa rrOrJIJ!):(aa MHHYJIepi3KO xorrrpaCTY€3 l(HBirri3aniiiHHM rrmXO'[(OM,[(Oicropii, HKHii B)I(e sizmasna yrsep,[(HBCHB €BporreiicbKiii i CBiTOBiii icropiorparpii. )];0 rresaoi MipH BiHBm6HBa€ TeH)l;eHl(il'[(o "naniouanisanii" iCTOPWIHOICBmOMOcriyxpainnia,KOTpi TPHBaJIHii xac 6YJIH rr036aBJIeHi MO)l(J1HBOCTiTBOpHTH BJIaCHYPOMaHTWIHY sepciro icropii YKPalHH, a TaKO)I(neriraaisanii mel yxpaiHCbKOIzrepzsaanocri. IIpH TaKOMYninxozri zro icropii see MHHYJIe posrJUI,[(a€TbCH3 rr03Hl(iii naniouansrroro pyxy, BTOMY qHCJIi ii THX rrepioztin, KOJIHrOBopHTH rrpo nanionansnaa pyx He ,[(OBO,[(HTbCH.Oxpejri3aKJIHKH<paxOBHXiCroPHKiB mozroXH6HOCTi ii nerrpnrrycraaocri rrorriTH30BaHOro nornazry aa MHHYJIe cnpaibrarorsca YKPalHCbKHM saranou3 BeJIHKHM onoposr, a TOii is 3BHHYBaqeHHHMHY "nanionansnia spaai"[5, 18-20].Ha )I(aJIb, sa TaKHX 06CTaBHH yxpaincsxa iCTOpiH npeseaTY€TbCH HK "oztnixtra 60poTb6a" 3 cyciztann, B TOMY qHCJIi "no.naxaMH". 3 ornaay aa nanionansno-zrepzsasnan pyx aBTOMaTWIHOCTaBHTbaa ,[(PyrHii nnan, p06HTb He CYTT€BHMH sci iHIIIi BHMipH cycrrinsnoro)I(HTTH, BHKHX yspanrcsso-noxscsxi B3a€MHHH Ha6yBaJIH 6H innroro,He KOH<PPOHTaniiiHoro 3a6apBJIeHRJI.
3 iHIIIOro 60KY, He MO)l(Ha He 3ayB~TH, mo rro.nscsxa iCTOpHqHa)l;yMKa y XIX i XX CT. rezc fiararo 3p06HJIa'[(JUI rrOIIIHpeHHH pOMaH-
368
TWIHOI Bi3il IIOJIbCbKOIicropii. OC06JIHBO nnizmo naa l(HM IIOrrpaIUOBaJIHIIOJIbCbKi iCTOPHKHIIepIIIOI IIOJIOBHHHMHHYJIOroCTOrriTTJI,KOJIHHeOpOMaHTWIHHii "6YM" 6YKBaJIbHO 3axOIIHB scix 11xpanmx npezrcrasHHKiB, 3MYCHBIIIHBi,LI,MOBHTHCbaasirs Bi,LI,HaTmB aa IIOJIiTWIHYaesaaHrIDKOBaHicTb. MaiDKe Bycix iCTOPWIHHX npauax IIOJIbCbKHX iCTOPHKiB rrpoxoznrna POMaHTWIHa iztea "xpecin" - nasnix 3eMeJIb Pe-riIIOCIIOJIHTOl, 3aCeJIeHHX yspamnaaa, 6iJIopYCaMH i JIHTOBl(J!MH,- KorpiIIpe,ll,CTaBJIJ!JIHCJI"BTpaqeHHM paor", JlKHii neooximro IIoBepHY™ [6,93 -10 5]. 3 nireparypnnx ra iCTOPHqHHX npans Mi<p"CXi,LI,HHXxpecis"IIepeTBOpHBCJI aa apxeran IIOJIbCbKOInanioaansrrol CBi,LI,OMOCTii noniTWIHOI KYJIbryPH OCTaHHix ,ll,BOXcronirs. 3 OC06JIHBOlOCHJIOlOl(eii Mi<pBi..rI/KHBBIIOJIbCbKiiiMeMYapHrn nireparypi i rryoninncrani IIicJIJ[ 1989 p.,KOJIH3' JlBHJIaCJI MO)l(J1HBiCTbTHCJ[qaM ,ll,eIIOpTOBaHHX IIiCJIJ! fWyrolCBiTOBol BiiiHH si CXi,ll,HHXrepenia KOJIHIIIHbOIPeqiIIOCIIOJIHTOI IIOJIJ!KaM BHCJIOBHTHcsoifioni i )I(aJIi sa srpaxenoro BiTqH3HOlO. OqeBH,ll,HO,mo )I(O,ll,eHapryxrear <paxOBHXiCTOPHKiB CTOCOBHOOMaHJIHBOCTi"pO)I(eBoro" rrpencrasneana MHHYJIOIcmyanii aa l(HX 3eMJIJ!XHe rrpOMOBJIJlBno eMol(iiiHOI CBi,LI,OMOCTi"KpeCOB' JlKiB". 3a BHCJIOBOMsaaaoro<ppaHl(y3bKoro icropaxa )J;aHieJIJ! Bosya, B TaKOMYBHII3,ll,KYJIlO,ll,HHeIIOTpe6YlOTb "iCTopHqHOI npaaan", 1MIIOTpi6Hi "MaCKH, mof ycrrpaBe,ll,JIHBJIlOBaTHCBOlOIIOBe,ll,iHKY,mof HaKH,ll,aTHii: iHIIIHM, iJIlOCTpYBaTH axics 3aC3,ll,H, rOlTH pann, cy6JIiMYBaTH o6MaH" [6, 93]. IJ;iKaBoBi,LI,3Ha~TH,mo, aa rrpornaary ineanisosania sisii "xpecis" B IIOJIbCbKOIicropiorpaqni i rryfininncrnni, yspaincsxa rtireparypa 306pIDKyBaJIacnryaniro aa l(HX 3eMJIJ!XBHKJIlOqHOy "qOPHOMY" KOH<PPOHTau:iiiHOMYxonsopi. YCTaJIeHi cTepeoTHIIH 3ro,ll,OMHeO,ll,HOpa30Bo IIOHOBJIlOBaJIHCJIB HayKOBiii ra rry6rril(HCTWIHiii ra ocsiraiii nireparypi, BTOMYqHCrriii KOMYHicTWImii. TiJIbKH B nepiozt BHHHKHeHRJ!i ,ll,iJIJIbHOCTiIIOJIbCbKOI"COJIi,ll,apHOCTi" B rtireparypi T.3B. "zrpyroro o6iry" (caanazrasi) 3'JIBHJIHCJIcIIpo6H OMHHYTHl(eH3YPY y BHCBiTJIeHHi IIHTaHb YKPalHCbKOIIOJIbCbKHXB3a€MHH. IJ;bOMYcrrpaanazriansnicn, exrirpaniknoro "JIiTeparypnoro incrnryry" i BH,ll,aBHHl(TBa "Kynsrypa" BIIapHW, sxi snpo,ll,OB)I(TpHBaJIOrO -racy OqOJIlOBaB €)I(H I'€,LI,pOiil(b, a TOH nyfinixaniii33,ll,aBaJIHIO. M€pOIIIeBCbKHii i €. CTeMIIoBcbKHii. Y paaxax Bi3il nepCIIeKTHB IIOIIIHpeHRJ! ,ll,eMoKpaTil aa xpainn 'ra naponn IJ;eHTpaJIbHOCxiznrol ra Cxiznroi €BpOIIH nytininncra "KYJIbTYPH" p03IIOqaJIH y 60-xpoxax XX CT. nepernan YCTaJIeHHX CTepeOTHIIiB mono B3a€MHH IIOJIJ!KiB31XHiMH cycizrana, BTOMYqHCJIi yxpaianaan. 30KpeMa ne TOpKaJIOCJInpamenaa IIO,ll,OrraTHYCTaJIeHHiiCTepeOTHII rrpo "nposizmy POJIb"IIOJIJlKiBB IIPOTHCTOJlHHi HiMel(bKHM ra pociiicbKHM irrrepecan, BH3-
369
HaHIDInpasa CYCi)];Hixnapozris aa CaMOBH3HaqeHIDIi pinaorrpasai CTOCYHKH3IIOJThru:elO,HaB'Jl3aHIDIi P03BHTKYKOHT3KfiB3pi3HOMaHiTHHMHrrOJIiT~HHMH yrpyrrOBaHIDIMH 060x saponin [7].
Y BH)l;3HIDIXrroJThCbRDl3HTHR1)MYHiCT~Olorr03HIJ)180-xpoxis XX CT.yxpaincroa TeMaTHKanocina sarojre Micu:e. Y TOMxac BHMrrIJIHil:PYRDMnpani B. Csapamincssoro (K. IIOMJICbKHH),A. Mapxa, M. Eapa, A. 3enencsxoro, 5I.Pa,[(3€MOBCbKOro,B.A. Cep-mxa i 6araTbox iHIIIHX, sxiCTaBHJIHrrHTaHIDIrrpo rrepeOCMHCJIeHIDIrrOJIbCbKO-YKPalHCbKHXCTOcYHKiB3BpaxyBaHIDIMHeTiJThKHrrOJIbCbKOl"panii CTaHy", ane Myxpaincsxoi [8, 5-21]. O)];HaK, JlK simaasan rrOJIbCbKHMiCTOPHK5I.Pan-3€MOBCbKHM,rrepenaaaana YCTaJIeHHXcrepeornnia BHJlBHJIOCJIcrrpaBOlO)l;y)l(e CKJIa,[(HOlO,i JIlO)];H'rnrry A. Boxeacsxoro, €. r€il:POMl(J!,IO. M€pOIIIeBCbRDroCTaHOBHJIHManorroMiTey MeHIIIicTb cepen 3KfHBHOlqaCTHHHnonscsxoro cycninscrsa [9, 168]. B.A. Cepsnx, npoananisyBaBIIIHHMBey nonscssy iCTOPHqey nireparypy, rrpHMIIIOB)];OBHCHOBKY,mo nonscsxa icropiorparpia 3HaXO)];HTbCJIy BeJIHKoMY60pry nepenHaCeJIeHHJlMy cnpasi 03HaMOMJIeHIDI3MHeyJIHM i cyqaCHHMP03BHTKOMyxpainnin, a rrOJIiT~Hi ynepezosenaa, nopoztaceni KOH<l>rriKraMHiTPHBaJIOlOaHTHYKpalliCbKOlOnponarannoro, nponorcsyron, ~HHTH rrepeB~HM BIIJIHBaa cycninsny CBi):(OMicTbrrOJ1J!KiBBnanpauxy ixasoi"naainiaanijiaoi BHru:OCTi"[10, 169-182]. Ilpore nepmi KpOKHBnozroJIaHHiynepezosenocri no.nscsxoro cycninscrsa mozro YKPalHu:iB roni6yJIH3p06JIeHi.
IIJ;O)];Oyxpamcssoi CTOPOHH,TOBPMJIHCbKHHnepiozt HeMomo 6YTHMOBHrrpo 3Miey HaB'Jl3aHHXYJlBJIeHbrrpo "iCTOPHqey excnanciro"IIOJIbru:i aa YKPalHCbKi3eMJIi3MeTOlOrrOHeBOJIeHIDIYKPalHu:iB.EiJIbIII3Ba)1(eHiOu:iHKHyKpalHCbRD-rrOJIbCbKHXB3a€MHHrrOBCTaJIHBeMirpau:iMHOMYcepenonmni, xosa Myxpaincsxa znacrropna icropiorparpia nasaran 6iJIbIIIe YBarH npnninana rrHTaHHJlMicropii i)];eMHO-rroJIiTHqHOrOP03BHTKYyxpamcssnro nanionansnoro pyxy. B esrirpanii BHMIIIJIHzipyKOMnpani M. Craxisa, T. Fyrrsasa, M. )J;eMKOBHqa-)J;06pJlHCbKOro,C. BeJIHqeHKa 'ra iHIIIHX, sxi HaMaraJIHCJIp03rJ1J!)];aTHyxpaincssononscsxi CTOCYHKH3rroaanii neyrrepezoxenoro CTaBJIeHHJI)];OCYCi):(iB.YKpalHCbKa exrirpanix aa 3axo)];i rrpO)];OB)l(JBaJIarrepeoysarn rrizt CHJIbHHMBrrJIHBOMpi3HHX nanionanicra-nrax opranisaniii, BTOMxac JlKrroMipRDBaIDrri6epaJThHO-)];eMOKpaT~ snna TWKH 3ro)];OMHa6yJIHBrrJIHBY. 30KpeMa, mono rrOIIIrrpeHIDIcepezrYKPalHCbKHXeMirpau:iiiHHX iCTOpHKiB i rrytininacris HOBHXJIi6epaJIbHO-)];eMOKpaT~HHx i):(eMBeJIHKYpOJThninirpas I. .J1HCJlK-Py)l;HHl(bKHM,icropasn-nonironori-rai ecei J[R1)rorronann )];06pHMnpnxnaa imenesryansnoro nizrxozry )];0icropii yxpain-
370
CbKO-rrOJIbCbKHX Bi,n,HOCHH6e3 rroKJIa,n;aHIDI 0):(H06iqHol BHHH sa KOH<pJIiKTH aa O):(HYsi cropin, YCBi,n,oMJIeHHH yKpaIHU:HMH i rrOJ1J!KaMHiCTOpnsnoro rsrapy, HKHii rrpO):(OB)I()'€BrrJIHBaTHaa CBi):(OMiCTbi 3arpO)l()'€Bi)l;po)l;)KeHIDIM"CTapHX i,n,eii i cnoxyc" [11, 106].
3YTBopeHIDIMHe3aJIe)I(HHXYKPalHH i IIoJIbIIlj 06H)l;Bi icropiorparpii3BepHYJIHCH):(03aHe):(6aHol i saoopoaenoi B cnny rrOJIiTHqHHX06cTaBHHyxpaurcsxo-nonscssoi rrp06JIeMaTHKH. 90-Ti POKHXX CT.xapaxTepH3YBaJIHCHcnparcsnin "6YMOM" BKa3aHOITeMaTHKH.I BYxpaini, iB IIOJIblIJj 3' HBHJIHCH):(PYKOMCOTHirryfinixaniit, rrpHCBHqeHHXyxpaiHCbKO-rrOJIbCbKHMB3a€MHHaMY XX CT.,rrepezrycin rrp06JIeMaM KOH<pmKTHHXcaryaniii, rrpOBO):(HJIHCH):(eCHTKHHayKOBHXi rpOMa,n;CbKHXKOH<pepeHu:iii[12; 13]. IXHiM CTHMYJIOM6YJIOnpamenna cnoxiiiao po-3i6paTHCH3HarpOMa)l;)KeHHMH"6iJIHMH IIJIJ!MaMH"i rrOCTaBHTHsci sparrKHnaa "i".Cno-rarsy roJIOBHaynara ):(OCJIi,n,HHKiB6YJIarrpnneprryra.noCTOCYHKiBY 1917-1923 pp., KOJIHYKpalHcbKHii i rrOJIbCbKHii nanioHaJIbHiPYXHYBiiiIIIJIH BKOH<pmKraa rrorpanaxanx repenax raJI~HHH,BOJIHHi,XOJIMIIlHHH,IIi,n,J1J!IIIIIIJ!i Ha,n;CHHIDI.Onnioo 3 rrepIIIHX ininiaTHEninnarn HayKOBOMYaaanisy icropiro YKpalHCbKO-rrOJIbCbKHXCTOCYHKiBYXX CT.6YJIarrponoaania Jlrotiniacsxoro ynisepcarery iM. M. Kropi-CKJIo):(OBCbKOIopraaisynarn HaYKOBisycrpi-ri BqeHHX 060x xpain):(J1J!IX CrriJIbHOrO06roBopeHHH [14]. IIepIIIa raxa 3YCTPiq 3 ysacrioBqeHHXJIbBiBCbKOro i lJepHiBeU:bKoro YHiBepCHTeTiB, rrpncsa-reaa 06-ronopemno iztei rrOJIbCbKO-YKPalHCbKHXHayKOBHXsycrpixeii, Bi,n,6YJIaCHB JIlO6JIiHi Y nncronani 1990 p.; Y Hiii B3HJIHysacrs fiararo iCTOpHKiB i npezrcraanmdn iHIIIHX cneniansnocrea 3 IIOJIblIJj ra YKpaIHH.Hazsans, iniuiarasa Jlrotinincsxoro ynisepctrrery HeOTPHMaJIanonansIIIOro opraniaaniiinoro O<popMJIeHIDI,xosa ii crrpnana P03BHTKOBiHayKOBOrocrriBp06iTHHU:TBa iCTOPHKiBJ1ro6JIiHa i JIbBOBa.Zlpyra i OCTaHHH3YCTpiq B pasrsax u:i€1iainiarasn npoiinrna Y JIbBOBi nanpaxinni1995 p. i YBiHqaJIaCHBH):(aHHHMCrriJIbHOrO36ipHHKa npam, 3 icropiiK03aU:bKHXniiia XVII CT.'ra IX Bi):(06p(l)KeHIDI Y cBi):(OMOCTi):(BOXaaPO):(iB[15]. OC06JIHBicTlO nid sycrpixi 6YJIO're, mo ):(ocm):(HHKHssepHYJIHynary aa CBi,n,OMicHO-iCTOp~HY3YMOBJIeHicTbYHBJIeHbrrpo KOsansxi BiiiHH, HKi <pOPMYBaJIHCHnin BrrJIHBOM6araTbox qHHHHKiB i3MiHlOBaJIHCHB 3aJIe)I(HOCTiBi,n,cycninsno-noxirasnax 06CTaBHH,saJIHIIIaIO~ Y CBi,n,OMOCTi):(BOXnaponis TPHBKiCTepeOTHrrH.
Y JIlO6JIiHi inrepec zto YKPalHH ii YKPalHCbKO-rrOJIbCbKHXB3a€MHHBIDIBHBIHcTHryT IJ;eHTPaJIbHo-Cxi,n,Hol€BporrH (€. KJIOqOBCbKHii).saiainiamsoro sxoro posno-raro i rrpO):(OIDK)'€TbCHBH)l;aHIDIHOBHXsepciiiicropiii xpam, mo BKJIlOqaIOTbCH):(Oosaaaenoro €BporreiicbKoro perio-
371
HY.Haxripn CrriBp06iTHHKiB IHCTHTYTYCJlraIOTbnparaenna 3JIaMam HeraTHBHi CTepeOTHrrH,mo MaIOTbnourapeana HeTiJIbKHcepezr rrOJ1J!KiBra YKPalHI)jB, a ii iHIIIHX napozris periony, i Crrp06YBaTHBMaii6YTHbOMYnamrcara CrriJIbHYicropiro IIOJIbru:i 'ra YKpaIHH. 3 nioo MeTOlOY 90-xPOKax IHCTHTYTiHiU:OOBaBrrposezrenna cninsanx sycrpixea-znrcxyciaBqeHHX Ilonsmi, YKpaIHH, Einopyci 'ra JIHTBH 3 rrp06JIeM cninsnoroiCTOP~HOro MHHYJIOrO,aa JlKHX06rOBOplOBaJIHCJIrrepeBIDKHOrpa)];Hu:ilKYJIbTYpHHXB3a€MHHi B3a€MOBrrJIHBiB,CTHMYJIlOBaBniznorossyi BH)];aHHJIicropiii KPalH periony (3' JlBHJIHCJICHHTe3Hicropii YKpalHHaBTopCTBaH. 5IKoBeHKOra 5I. Tpanasa), KOTpi 3aCHOBYBYlOTbCJIHe aanonirroraiit Bi3il, a B3a€M006MiHi KYJIbTYPHO-U:HBirri3au:iiiHHMH3)l;06YTKaMH [16]. JIlO6JIiHru:HHa Ma€ nasni KYJIbTYPHi3B'Jl3KH 3Yxpaiaoro,TOMYHe )];HBHO,mo caste B JIlO6JIiHi 1999 p. aa HaiiBHru:OMYzrepzeasHOMYpisni 6yJIOBmKpHTO(xosa ii 3BeJIHKHMHTPY)l;HOru:aMH)IIoJIbcbKOYKPalHCbKHii KOJIeriYM€BporreiicbKHx YHiBepcHTeTiB, rrOKJIHKaHHiiroTYBarH<paxiBu:iE3nposiznrax COWaJIbHHXi ryjranirapnax HayK)l;JIJ!060xKPalH aa pisni xpamnx CBiTOBHXcranztapris.
I nazrani 6iJIbIIIicTb ininiarnn y rrponeneani CrriJIbHHX)];OCJI~eHb iKOH<pepeHwiiBHXO)l;HJIHBm nonscsxoi CTOPOHH,KOTPai aa nonirasnoaypisni rrpOJlBJ1J!JIairrrepec zro 36JIH)I(eHRJ!3 YKPalHOlO, 3MiU:HeHRJ!BHiiirrpocaponeacsrofopiorranil. XosaHaCTJIIHHMaBrOpHTeTHHM<pOPYMOM06MiHY )l;yMKaMHMW YKPalHCbKHMHi rrOJIbCbKHMHiCTOPHKaMHCTaJIaKOH<pepeHl(mBKaM' JlHl(i-IIo)];iJIbcbKOMYBTPaBHi 1992 p., opraaisosanaHH3KOlOYKpalHCbKHXi rrOJIbCbKHXHayKOBHXYCTaHOBra aconiania BOHaTaKO)l(6YJIanpacsaseaa reui iCTOp~OI cnaznmran i cycninsnoi csinoMOCTiii nosasana, mo MW HayKOBl(J!MH060x KPalH He icHY€ HerrO)];OJIaHHX6ap' €piB i ynepezosens. EiJIbIIIiCTb zrocninnmds 3iiiIIIJIHCJIaa )l;yMl(i,mo 6araTO HerrOp03YMiHbMW)];BOMaHapO)];aMH3POCTaIOTb3TPHBKOCriCTepeOTHIIiB,KOTpiBHHHKaJIHBMHHYJIHXiCTOP~HHX 06CTaBHHax, anerrpO)];OB)l(JBaJIHqHHHTH BrrJIHBaa cycninsny CBi)];OMiCTbi B nacrynnienoxa [17]. O)];HaK3nnaaia CTBOpeHRJ!rroJIbcbKo-YKPalHCbKOIiCTOp~HOIKOMicll i nosarxy BH)l;aHHJ!mopi-nraxa "IIOJIbCbKO-yKpalHCbKicryzrii"aixoro HeBHHIIIJIO- orrytinisnsano TmbKHO)];HHTOM3MaTepiarraMHKOH<pepeHl(il, a p060Ta KOMicil TaK i He 6yJIa nanaroznseaa.
Haroxricrs ininiarasa nepeiimna ztoTHXHayKoBO-rre)];arori~HX ocepeznda, sxi BMJlBHJIHrpOM3,.!l;CbKHiiinrepec )];0orrpamosanna TeMaTHKHYKPalHCbKO-rrOJIbCbKHXCTOCYHKiB.Y U:boMYBmHOIIIeHHi Brrpi3RJ!JIHCJInonscsxi ynisepcrrrercsxi u:eHTPH,P03TaIIIOBaIDy cxi)l;Hiii qaCTHHixpaiHH.IIpH U:boMYaKrHBHi iMrryJIbCHHayKOBOroi KYJIbTYpHOroinrepecy )];0YKPalHH rriIIIJIH 3rrpHKOP)];OHHOroIIepeMHIIIJIJ[ (IIIIIeMHCJ1J!),)];e1990 p.
372
posnonaa niansaicn, ill(rponancsxa opranisania Ilinaenao-cxiznran aaYKOBHHiHCTHTYT,3aBM'IY1O~ CBOao rrOJlBOlOiCTOPHKOBiC Crearremo.IHCTHTYTP03BHHYBH3,.!l;3B~aiiHOaKTHBHYBH)l;aBH~ i HayKOBO-)l;OCrri)l;HYztiam.nicrr., CrrpJlMOBaHYrrepeBIDKHOaa BHBqeHRJ!icropii i cysacHOCTiB3a€MHHYKpaIHl(iB i rrOJUlKiBaa yxpaiacsso-rronscssoay rrorpaH~i. He3BIDKaIOqH aa xanponi H <l>iHaHCOBirrp06JIeMH, IIiB)l;eHHocxi,n,HHii iHCTHTYTnanaroznm HayKOBiKOHTaKTH36araTbMa rrOJThCbKHMH,YKpalHCbKHMHra 3aXmHHMHHayKOBHMHl(eHTPaMH, opraaisysaa HH3eyKOH<l>epeHl(iH,ceuiaapia, niraix IIIKiJI i eyPCiB)l;JUIrrOJIbCbKOI'ra yxpaiHCbKOIMOJIO)l;i,posrrosan BH)l;aBHHl(TBOrrepioznrsaoro BH)l;aHRJ!"ElOJIJIeTeHbYKPalH03HawIHH" ("Biuletyn Ukrainoznawczy", BHHIIIJIO12 BHrrycxis), a TaKO)I(KiJThKOXcepiii )l;oeyMeHTaJThHHXi )l;OCJImHHl(bKHXBH)l;aHb[18; 19].OCHOBHYysary IHCTHTYTnpaninan synsrypno-penirijiaiareaarnni Hrrepexnanaa MaJIOBmOMHXrriTepaTYPHHX'ra nytinirracnrsnaxTBOpiB rrOJIbCbKHXra YKPalHCbKHXasropis [20, 292-293].
Y 1994 p. iCTOPHKHKpaKiBCbKOIsanroi rrezrarori-nroi IIIKOJIH(HHHi -Ilenarori-moi aKa)l;eMilBKpaKOBi)i Jlssiscssnro ynisepcarery iM. I. <l>paHxasano-rarsysann opariaansny HayKOeyTeMY"Jlsnis: Micro - cycninscrso- xynsrypa", sxa MaJIaaa MeTi ninrorysarn TaK)' icropiro nsoro MicTa,KOTpa6H 6yJIa rrosoaaneaa crepeornnia, rpYHTYBaJIaCb aa HaYKoBHx3)l;06YTKaxi ~HHJIa rro3HTHBHHHBrrJIHBaa iCTOp~HY csinoaicrs o6oxsaponin. COl(iaJThHo-eyJThTYPHHHacnexr BHBqeHRJ!icropii MicTa - nenTPYB3a€MOmlpi3HHX eyJThTYPi eyJThTYpHHXBrrJIHBiB- CTBOPlOBaBcnpaJlTJIHBiMO)l(J1HBOCTi)l;JUI"p036aBJIeHHJI" rro.nirnxaoi rrpo6JIeMaTHKH Bicropii rrOBCJlK,.!l;eHHOCTi,nornazry aa nonil s rro3Hl(il nepeci-nrax MeIIIxaanis MicTa. IIepIIIi KOH<l>epeHu:i1i ninrorosneai aa IX nizrcrasi BH)l;aHHJIrrponeaoncrpysann BeJIHKinisaasansai MO)l(J1HBOCriraxoro ninxoil:Y i,pa30M 3 THM, - 6paK KBaJIi<l>iKOBaHHXHayKOBHXKMpiB, 3)l;aTHHXnpanrosarn B l(bOMY HOBOMYnanpaaxy [21]. O)l;HaK cninsaait yxpaiHCbKOrrOJIbCbKHHnpoexr rrpO)l;OB)I()'€TbCJIi rpeoa CrrO)l;iBaTHCJIHOBHXHayKOBHX3)l;o6YTKiB.
KpaKiBcbKHH HayKOBHHocepeztox sa TP3,.!l;Hl(i€lO6araTo YBarH npn)l;iJUl€YKpalHcbKo-rroJIbcbKHM B3a€MHHaM me 3 -racis, KOJIHB 5IreJIJIOHCbKOMYynisepcnreri rrpaIJ,IDBaJIarpyrra iCTOPHKiB,JIKi BHBqaJIHiCTOpiro YKPalHH (B panxax icropii CPCP) i YKPalHCbKO-rrOJIbCbKiB3a€MHHH. Hanpnxiani XX CT.yxpalnoanami cryztii B HbOMY npononaranaxadenpa YKPalHCbKOI<l>iJIoJIoril5IreJIJIoHCbKoro YHiBepCHTeTY,a TaKO)l(<l>YMau:ll! CB.BOJIo)l;HMHpa,JIKi 6araTO 3YCHJTh)l;OKJIaJIH)l;JUIsinpozosenHJlYKpalH03HaBCTBaB Ilonsmi (B. MOKpHH). CepezrKiJIbKOXnepioznrKiB, mo BH)l;aIOTbCJIKpaKiBcbKHM OCepe)l;KOMYKpaIHo3HaBcTBa, sac-
373
nyrosyrors aa ysary 3 ornany BHCBimeHHJI icropii yxpaincsxo-1I0JIbCbKHXBi,n,HOCHHKYJIbTYPoJIoriqHHii aJIbMaHaX"Mizc CYCi,n,aMHMiKdzy sNQsiadami","Kpaxiscsxi YKPalH03HaBqi30IllHTH".
Maiose O):(HOqaCHO3JIbBiBCbKO-KpaKiBCbKOlOininiarasoro HapO):(HJIaCJI1I0JIbCbKO-YKpalHCbKO-HiMellbKa,ininijiosana )i{eIIIYBCbKOlOBH-1II01Onezrarorixaoro IIIKOJIOlO(HHHi - )i{eIIIYBCbKHiiYHiBepCHTeTiMeHiKOpOJIeBH5I):(BirH), JIbBiBCbKHMYHiBepCHTeTOMiM. IBaHa <l>paHKai<l>e):(epaJIbHHMIHCTHryTOM)J;ocrri,n,)I(eHbCXOpYra MWHapO)l;HHXBiznroCHHBKeJIbHi. Horo opraaisaropa i yqaCHHKHrrparnyrs Bpanxax 3)'Crpinea HayKOBIIID,1110Bi,n,6YBaIOTbCJIpas nansa POKHB)i{ellloBi, JIbBOBii EOXOJIb):(i,posrnazrara iCTOP~Hi nepenynosn, 06CTaBHHHi qHHHHKHP03BHTKYB3a€MHoro clliBp06iTHHIITBa TpbOX napozrin aa IllJIJlXY ):(006'€):(HaHol €BpOIIH. Y 1994 - 2005 pp. Bi):(6YJIOCJImicrs HayKOBHXKOH<pepeHlliii 3 yxacrro BqeHHXTPbOXKPalH, aa JlKHXp03rJ1J!):(aJIHCJInepesaaoro IIHTaHRJ!cy-racnoro crany B3a€MoBi,n,HOCHHTPbOXnapozrisi IIp06JIeM, 1110BHHHKaIOTbB IX P03BHTKY,B TOMYqHCJIi ii iCHYlOqHXiCTOPHqHHXcrepeornnin 'ra ynepenacens [22; 23; 24; 25]. OC06JIHBiCTlOIIHX KOH<pepeHlliii € 're, 1110):(0IX p060TH sany-rarorsca HeTiJIbKHiCTOPHKH,a ii COlliOJIOrH,KYJIbTYPOJIOrHii rrpe):(CTaBHHKHiHIIIHX ryuanirapnnx nayx. )i{eIIIYBCbKHii YHiBepCHTeTrrposin TaKO)l(HH3KYHayKOBHXKOH<pepeHlliii, aa JlKHX6yJIOIIpOaHaJIi30BaHO):(aBH€OCa,[(HHIITBOaa YKpalHCbKO-1I0JIbCbKOMYnorpamr=ri, BHCBiTJIeHHJIyxpaincsso-1I0JIbCbKHXB3a€MHHy nanionansnax IIIKiJIbHHX'ra YHiBepCHTeTCbKHxnizrpy-ranxax 3 icropii 060x xpam, a TaKO)l(BHHHKHeHHJIcrepeornniaaa MmeTmqHOMY1I0rpaH~ [26; 27; 28]. Ilonscsxia KYJIbTYPiaa 3eMJ1J!Xr~HH 6WIII01O MipOlOrrpacsaseai =reproni BH)l;aHRJ!)i{eIIIYBCbKHMYHiBepcHTeToMcepii KOJIeKrHBHHX'ra iH)l;HBi!zyaJIbHHXnpans nin3araJIbHOlOHa3BOlO'TaJIHqHHa 'ra 11CIla,[(OK", zre, O):(HaK,He MO)I(Ha06iiiTH ii IIHTaHbYKpalHCbKO-1I0JIbCbKHXB3a€MHH[29].
IIpHKJIMOM IIJIi,n,HOrocrriBp06iTHHIITBaicrOPHKIDcrana cninsna HayKOBarena BqeHHX)i{eIIIYBCbKoro YHiBepCHTeTYi JIbBiBCbKOronanionansaoro YHiBepCHTeTYiM.I. <l>PaHKa"EaraTOKYJIbTYPHeicroprome cepenosame JIbBoBa B XIX - XX CTOJIiTTJlX",sxa BHKoHYBaJIaCJIsnpo):(OB)I(2002-2007 pp. ii 3aBepIIIHJIaCJIBH)l;aHRJIMII' JlTHTOMiBO)l;HOiMeHHHXcTY):(iiira oKpeMHMTOMOM"30JIOTaKHHraJIbBiBcbKolicropiorparpiiXIX i XX CTOJIiTb"[30; 31]. )J;OCBi,n,ClliJIbHOIp060TH nan TeMOlOBMJIBHBCJI!zy)I(eKOPHCHHM)l;JIJ!yKpalHCbKHXiCTOpHKiB(B3J!JI0ysacrs 6JIH3bKO20 meHHx) i,CJIi,n,cllo):(iBaTHCJI,):(J1J!1I0JIbCbKHXreac. BiH ):(03BOJIHB110-):(HBHTHCJIaa P03BHTOKyKpalHCbKOIiCTOp~OI pYMKHBIIIHplll0MY €BPOlIeiicbKOMYKOHTeKCTi,Ha6yTHsopncni HaBHKHicropiorparpisnoro ztocnin-
374
)KeHHH BHCOKOro piBHH. IJ;e ,[(aJIO 3MOry Y 2007 p. poano-rarn HOB)'crrinsny '[(OCJIi)l;HHIlPKYTeMY JIbBiBCbKHX i )KernyBcbKHx iCTOPHKiB is sarryqeHRJIM KOJIer 3 iHIIIHX HaYKOBHXnearpin YKPalHH i IIOJThIIJj - "IcTOpill - MeHTaJIbIDCTb - inerrra-micrs. POJThicropii 'ra iCTOpHKiB Y <pOPMYBaHHi Hau:iOHaJIbHOl CBmOMOCTi yxpamcsxoro i nonscsxoro napozria",mo BHKOHYBaTHMeTbCHBrrpO,[(OB)K2007-20 12pp.
HH3Ka CrriJIbHHX HaYKoBHx <popYMiB yxpaincsnax 'ra rrOJIbCbKHXBqeHHX 6YJIa npacnaxena p03rJIJ!)l;y KOHKpeTHHx TeM 3 icropii yxpainCbKO-rrOJIbCbKHX CTOCYHKiBY XX CT.He M3lOqH 3MorH Ha3BaTH sci ni<P0PYMH, srazraoso JIHIIIe oxpesri 3 HHX, noa' H3aHi 3 <pOPMYBaHRJ!MYIIOJIbru:i 'ra YKpalHi CTaJIHX nerrrpis BHBqeHHH icropii yxpaincssorrOJThCbKHXCTOCYHKiB.O,[(HHM 3TaKHX B~BHX nearpin € BapIIIaBCbKHH, zre 30Cepe)l;)KeHO nponiznri xazrpn HaYKOBu:iB, HKi 3aHM3lOTbCHrrOJIbCbKO-YKPalHCbKOlO rrp06JIeMaTHKOlO Y BapIIIaBCbKOMY YHiBepCHreri, IHCTHTYTi icropii ra IHCTHTYTi rronirnxaax CTY,[(iHIIAH, AKMeMilHau:iOHaJIbHOl 060pOHH, IHCTHryTi HaWoHaJIbHOl nan' sri ra iHIIIHX 3aKnaztax. )J,mI sapnrascssoro ocepeztxy BJIaCTHBHHnacaxmepea inrepec,[(0 nonira-moi TeMaTHKH CTOCYHKiB ,[(BOXnaponis, 30KpeMa nepiozry1917-1923 pp. i fWyrol csiroaoi BiHHH. IJ:JIH HHX (A. AHHeHKeJIb,A. XOHHOBCbKHH,A. IIaqKOBcbKHH, M. KrriMeU:bKHH, K. 5IC€B~, 'ra in.)BJIaCTHBe -rrrxe p03Me)KJBaHRJ! rrOJIbCbKHX rrOJIiTHqHHX CHJIY norna,[(ax aa YKPalHCbKO-rrOJThCbKi B3a€MHHH, rroMipKOBaHO-KpHT~He CTaBJIeHRJ!,[(0 rrOJIiTHKH rrOJIbCbKHXYPMiB, napriii H Ta60piB BYKPalHCbKOMY mrraaai 3 HaroJIOCOM aa "rrOJIbCbKiH panii crany". YKpalHcbKa rrpo-6JIeMaTHKa 3aHMa€ JIHIIIe O,[(He3 MicU:b Y 6iJIbIII IIIHpOKOMY rtinxozti ztoBHYrpiIIIHbOl i 30BHiIIIHbOl rrOJIiTHKH IIOJThru:i ra ii:B3a€MHH is cycizraxm[32; 33; 34]. Haroxricrs yxpaincsxi KOJIaB Ilonsmi rrponennqHMaJIOHaYKoBHx KOH<pepeHu:iH i sycrpi-teii, B nenrpi HKHX CTOHJIHrrHTaHRJ!YKpalH03HaBcTBa H KYJThTYpHHXB3a€MHH Mi)K yKPalHl(J!MH i rrOJ1J!KaMHB pisni iCTOPHqHi enoxn, a TaKO)KHaJIaro,[(HJIH BHrryCK "BapIIIaBCbKHXYKpalH03HaBqHX 30IIIHTiB" sa penaxniero C. K03aKa (xadenpa yxpaincsxoi <piJIoJIorilBapIIIaBCbKoro YIDBepCHTeTY), BHKHXaKTHBHYysacrs6paJIH YKPalHCbKi naysosni [35,479-485].
AKTHBHO p03p06J1J!B TeMaTHKY rrOJIbCbKO-YKPalHCbKHX CTOCYHKiBI',[(aHCbKHHHayKOBHH ocepeaox, nos' H3aHHH 3 I',[(aHCbKHMYHiBepCHTeTOM,,[(e CKJIaBCHrrOTY)KHHHKOJIeKTHBiCTOPHKiB cycninsao-nonirtrsnof)l;yMKH (P. BarrHHCbKHH). CrriJIbHO 3 rpOMa,[(CbKHMH opraaisaniaaa,30KpeMa 06' €,[(HaHRJ!Myspaumin B Ilonsmi, Y I',[(aHCbKY6YJIO npose,[(eHOKiJThKaHayKOBHX KOH<pepeHu:iH, rrpHCBJ[qeHHX BHBqeHHlO crepeoranis B cBi'[(OMOCTi 060x napozria [36; 37; 38; 39; 40; 41]. He MeHIII
375
aKfHBHO 3(UIBHBnpo ce6e Ii TOPYHCbKHIi YHiBepCHTeT iM.M. Konepnaxa, zre rpyrra ):(OCJImHHKiB CTY):(llo€ YKPalHCbKO-rrOJIbCbIcy rrp06JIeMaTHIcy Ii rrpOBO):(HTb yxpaiacsso-nonscsxi KOH<pepeHIJjl (T. Crernep, B. -Pesaep, 3. Kapnycs,E. BiIIIKa, OCTaHHiM qaCOM TYT rrpaIUO€ Ii M. KrriMel(bKHIi 'ra in.) [42; 43; 44]. Y 2002 p. neii yaiaepcnrer no-ras snztaBaTH -raconac "Crrpasn BCXO):(H€" CSprawy Wschodnie"), ryPTYlOqHiCTOpHKiB 060x xpam. OCTaHHiM qaCOM BIDIBHJIH irrrepec zro rrOJIbCbKOYKpalHcbKol rrp06JIeMaTHKH BpOl(JIaBCbKHIi i IIJ;el(HHCbKHIi YHiBepCHTeTH ra iHIIIi YHiBepCHTeTCbKi ocepenxn IIOJIbllJj [45].
3 yxpanrcssoro 60Icy B ):(iaJI03i rrOJIbCbKHX ra yxpaincsnax BqeHHX6paJIH Ii rrpO):(OB)I()'lOTb 6paTH ysacrs iCTOPHKH rrepeBIDKHO saxinnoroperiony YKpalHH. TPa,[(Hl(iIiHHM ocepezrsosr BHBqeHIDI3axi):(Horo cycizra Ii icropii CTOCYHKiB3 HHM 3aJIHIIIa€TbCH Jlssis, zre nirors JIbBiBCbKHHHaWOHaJIbHHIi YHiBepCHTeT iM. I. <!>paRKa,KiJIbKa iHIIIHX yHiBepCHTeTID,a TaKO)l( IHCTHTYT YKPalH03HaECTBa iM. I.Kpnn' HKeB~a HaniouansnoiaKMeMil HayK YKPalHH, Jlssiscsxa <piJIiJI IHCTHTYTY YKPalHCbKOl apxeorparpii ra )l;)I(epeJI03HaECTBa iM.M. Ipymescssoro HAH YKpalHH, HaYKOBe TOBapHCTBO iM. T. Illemenxa 'ra iHIIIi HayKOBi Ii rponancsxi ycTaHOBH. B pasrsax IHCTHTYTY iCTOPHqHHX ):(oCJIi):()I(eHb JlsniscsxoroYHiBepCHTeTY iM. I. <l>paHKa CTBopeHO i ):(i€ IJ;eHTP icropasnoi nonoaiCTHKH (JI. 3aIIIKiJIbIDIK), HKHIi CrrpIDI€ HaE' H3aHHlO HayKOBHX i OCBiTHixKOHTaKTiB 3 rrOJIbCbKHMH naysono-rrenarorixaaua 3aKJIa,[(aMH, nposa):(HTb):(OCJI~HIDI3 icropii YKpalHCbKO-IIOJIbCbKHX CTOCYHKiB[46, 146-149]. JIbBiBCbKHIi YHiBepcHTeT 6YB TaKO)l( iainiaropou nponenenaaKiJIbKOX HayKOBHX KOH<pepeHl(iIi YKPalHCbKHX i rrOJIbCbKHX iCTOpHKiB.
Bararorpaany niansnicrs nposoznrrs IHCTHryTYKpalH03HaBCTBaHAHYKpalHH (5I. Icaeaa-r), BCTaHOBHBIIIH crriBp06iTHHl(TBO 3 6araTbMarrOJIbCbKHMHHayKOBHMYCTaHOBaMH. IHCTHTYT BHCTYrrHBcrriaopraaisaTOPOMKiJIbKOXYKPalHCbKO-rrOJIbCbKHX HaYKOBHXKOH<pepeHl(iIi, 3OKpeMa rrpHCBJ[qeHHX nepioziy ):qJyrol CBiTOBol BiiiHH i rriCJ1J!BO€HHOMYqacy[47]. Teua YKPalHCbKO-rrOJIbCbKHX Bi)l;HOCHHqepBOHOlO HHTKOlOrrpoxo):(HTbqepe3 ~cJIeHHi rrepioznrsai ra MOHOrpa<piqHi BH)l;aHIDI HayKOBOroTOBapHcTBa iM.T. Illemenxa HKB YKpalHi, TaK sa KOP):(OHOM[48;49].
YKpalHCbKO-rrOJIbCbKa rrp06JIeMaTHKa 3HaxO):(HTbCHTaKO)I(Y noni sopyiCTOPHKiB BOJIHHCbKOro zrepzcanaoro YHiBepCHTeTY iM.JI. YKPalHKH,Ilpnsapnarcssoro ):(ep)I(aBHoro ynisepcnrery iM. B. CTe<paHHKaB IBaHo<!>PaHKiBCbKY,lJepHiBel(bKOro HaWOHaJIbHOro yHiBePCHTeTY iM. IO. <Pe)l;bKOB~a, ):qJOro6Hl(bKOro nenarorisnoro yHiBepCHTeTY iM. I. <!>paHKa'raiHIIIHX BHIIIHX HawIaJIbHHX 3aKJIaWB periony (FiBHe, Tepnonins). Y HHX,sa oKpeMHMH BHKJIlOqeHIDIMH, rrpamorors MOJIo):(inaysosni, HKi TiJIbKH
376
p03rrOqaJIHHayKOBicryztif i rrytinisyrors csoi HayKOBi3,LI;06YTIiliBpi3HHXYHiBepCHTeTCbKHX36ipHHKax. 1996 p. Ilpaxapnarcsxaji YHiBepcHTeTrrposin MDKHapO)];HYHayKOB)'KOH<pepeHI(ilO,rrpHCBH'IeHYicropiiyxpaiacsxo-rronscsxax CTOCYHKiBBTamr-mai B icropn-nriii perpocnexrnni.Ha)l(3JIb, reuaraxa )];orroBmeii i rpouancsso-noxirroraa cnpauosanicn,nsoro <p0PYMYrr03HaqHrrHCJIaa JlKOCTi6araTbox )];orroBmeii, Korpi, rronpn iareaniiopranisaropis, aKl(eHTYB3JIHYEary aa YKpalHCbKO-rrOJIbCbKOMYrrpOTHCTOJlHHi[50]. TaKHii)l<e xapaxrep Marra ii KOH<pepeHl(iJI1997 p.aa TeMY "AKl(iJI "Bicna" BKOHTeKcTiyxpamcsso-rroxscsxax Bi)l;HoCHHXX CTOIDTIJI"[51]. BOJIHHCbKHiiynisepcnrer CTaBO)l;HHM3ininiaropourrpOBe)];eHHJIyxpaincsso-rronscsrorx ceninapin 3 npofinea B3a€MHHBPOKH):qJyrol CBiTOBolBiiiHH (M. Kysepena),rrpo JIKi iiTHMeTbCJIztani.
II03a 3aXi)l;HHMperionon YKpalHHYKpalHCbKO-rrOJIbCbKi)];OC~HHJ!rpananiiino rrpononnnncs B KH€Bi, zre 30Cepe)l;)KeHOqHMaJIOHayKOBOrrezrarori-nmx YCTaHOBi xanpin. IIpoBi)l;HHMH cepezrHHX€KHiBcbKHH aau:iOHaJIbHHHYHiBepCHTeTiM. TI. Illemeasa ra IHCTH1)'TiCTOPllYKpalHHHAH YKpalHH. 06H)l;Bi YCTaHOBH6yITHininiaropaxrn ra opraaisaropanaHH3KHYKpalHCbKO-rrOJIbCbKHXKOH<pepeHl(iiii BH)l;aHbIX MaTepiarriB. 0)];HHM 3 rrepnmx YKPalHCbKO-rrOrrbCbKYKOH<pepeHU:iIOHayKOBu:iBrrposinIHCTHTYTicropii YKPalHH HAH YKPalHH me 1990 p., orry6rriKYBaBIIIH ii:MaTepiaJIH [52]. Y rrO)];aJIbIIIoMYrpyrra iCTOPHKiBiHCTH1)'TY'ra ynisepcnTeTY(C. KYJIb~U:bKHH, I. IJIblOIIIHH,O. Tono-rso, I. Jlicesax, A. PyKKaC,O. Pycnaa 'ra in.) nponorosysana npamosarn H3,.!l;03HaqeHOlOrrpoonenaTHKOlO[53]. 1992 p. 3 iHil(iaTHBHYKpalHCbKOICTOPOHHrrpoiiIIIJIa3r3,.!l;aHasameHayKOBaKOH<pepeHl(iJIBKaM'JlHl(i-IIoWJIbCbKOMY.IIJ;e KiJIbKaHayKOBHX<popYMiBBm6yrrocJI BKH€Bi B 90-xpOKaxXX CT.[54]
Ha3araJI)];J1J!YKpalHcbKol icropiorpadrii ocranasoro ztecarnpi-r-taxapaxrepne sanixannenna nacaurrepen ineonorixao-nonira-nroro rrpo-6rreMaTHKOlO,sxa BHXO)];HTbaa rrHTaHRJ!Hal(iOHaJIbHOIizteonorii ra 60-pOT6H saYKPalHCbKYzrepzeaaaicn, i rrparne nonarn icropn-nre 06rpYHTYBaHRJ!3aKOHOMipHOCTiBHHHKHeHRJ!nanpaxinni XX CT.He3aJIe)I(H01YKpalHH. Taxa MeTO)];OrroriqHaHaCTaHOBacrroHYKa€6araTbox iCTOPHKID"aanionanisynara" yxpaincsxe MHHYrre, imoPYBaTH "neyspaincsxi"rrHTaHRJ!,izteanisysarn sci ri nonirmai CHITH,KOrpi BMHHYrroMYCTOJlITHaa nnarrpopxri He3arre)I(HOCTi,HarorroIIIYBaTH aa BOPO)l(OMYxapaxrepiB3a€MHH3cyciznmra HapO)];aMH,nacasmepen rrOJ1J!KaMHra POCiJIHaMH[55,99-108]. IJ;eHe rrOBHHHO)];HB)'BaTHrrpncsinnanoro cnocrepirasa,OCKiJIbKHcysacna yxpaincsxa icropiorparpia MYCHTb"Bmp06HTH" CBOI-mcnenai 60pm nepezt rpOM3,.!l;CbKiCTlOB cnpasi BmHOBrreHRJ!<paKTOrroriqHol6a3H Hal(iOHaJIbHOIicropii ii 3arrOBHeHRJ!fiararsox TeMaT~-
377
HHX JIaRyH i CrrOTBOpeHb MHHYJIOro, narpouazoserrax Y pociiicbKHii 'rapa,r:vrnCbKHH nepiozm, rro6y):zyBaTH "CBOlO" HaujOHaJIbHY (3H<NH01OMipolOpOMaHTWIHY) MO)];eJIb iCTOpHqHOrO p03BHTey. 3 ztpyroro 60ey, cysacHHii P03BHTOK nayxosoi )l;yMKH BHMara€ sin )];OCJIi)];HHKiB sarrposan)I(eHIDI HOBHX nizrxozris, rrpo HKi iiIIIJIOCH aa nosarsy l(i€1 crarri.
Oxpexroro BHCBiTJIeHIDIBHMara€nenepecisne JlBHIIIeztianory yspainCbKHXi rrOJIbCbKHXiCTOPHKiB,HKHHBi):(6YBCHBpaaxax )];BaHa,[(l(J!THaaYKOBHXceuinapia, rrpHCBJ[qeHHXYKPalHCbKO-rrOJIbCbKHMCTOCYHKaMB 1918-1947 pp. [56,63-71] IIOIIITOBXOM)];O iioro opraaiaanii CTaJIaKOH<pepeHu:iJIrrOJIbCbKHXra YKpalHCbKHXicropnxia, opranisosaaa IJ;eHTPOM"Kapra" Y 1994 p. B IIO)];KOBiJI€CbHeii nin BapIIIaBOlO. IIi):( qac 11rrpOBe)];eHIDIcrana OqeBH)];HOlOnorpeoa aesaaarazsosaaoro <paxoBoroBHWIeHIDIHH3KHrrozriayspaincsso-nonscssnx CTOCYHKiBnanepenoznri,nin xac i nicna ):qJyrol csirosoi BiiiHH, HKi 36epiraIOTbcH Y CBi)];OMOCTime )l(HBHXIX yqaCHHKiB Y BHrJIJ!)l;i0)];H06iqHHX crepeoranin, rropozosylOqH B3a€MHYnenosipy i nizrospinicrs. HIIIJIOCHrrepezryciu rrpo yxpaiHCbKO-nonscsxe rrpOTH60pCTBOaa oxynosaaax riTJIepiBl(J!MHrepnropiHX BOJIHHi, raJIWIHHH, XOJIMru:HHH,Ha,[(CHHIDI i IIi):(JIJ!IIIIIIH B 1939-1945 pp. EYJIOnapimeao posrrosam cepiro HayKOBHXceninapin, JIKiBi):(6yBaTHMYTbcHno-reproso Y BapIIIaBi 'ra Jlynsxy i aa HKHX6H nonscsxi rayxpaincsxi iCTOPHKH3p06HJIHcnpooy )];iiiTH cninsaoi ):zyMKHmono npnqHH i xapaxrepy l(HX rro)];iii. Ilarpoaar nan ceuinapana B3HJIHaa ce6eCBiTOBHii C0103somia ApMiI Kpaiiosoi (A. )J{yrraHCbKHii) i 06' €)l;HaHIDIyxpaianis y IIOJIbru:i (IO. Peirr); nayxone crrpHMYBaHIDI cesrinapisWiiCHlOBaJIH BiiicbKOBO-icTOPWIHHii iHCTHT)'T(nisainre - AKMeMm aal(iOHaJIbHOI060pOHHIIOJIbru:i,A. AiiHeHKeJIb) i BOJIHHCbKHH)];ep~HHiiYHiBepCHTeT iM. JI. YKPalHKH (5I. Ica€BWI, M. Ky-repena). 3ro)];OM (32005 p.) ininiarnsa rrepeiimna zroTOPYHCbKOroi JIbBiBCbKOro yniaepCHTeTrn.3 yxpamcssoro 60ey Bp060Ti ceninapis B3HJIHaKTHBHYysacrsBqem 3pi3HHX HayKOBHXocepeznds, cepezr J!KHXrroMiTHHii BKJIa,[(BP03-poesy TeMaTHKHBHeCJIHI. IJIblOIIIHH, C. Masapsyx, C. KYJIbqHl(bKHii,B. EapaH,B. TPO<pHMOBWITaiH.
Oc06JIHBicTlO )l;BaHMl(J!THceniaapis, JIKi rrpoaunm B 1996-2006 pp.,6YB )];06ip <paxiBl(iB 3060x cropin, KOrpi B synyapaiii 06CTaHOBl(i MaJIHMO)I(JIHBiCTbrrpO)];HCeyTYBaTHyci CKJIa)l;Hirrp06JIeMH B3a€MHHBKa3aHOro nepiony, nizmncara rri)l;CYMKOBi"rrpOTOKOJIHY3ro)l;)l(eHbi p036WHOCreii" 3 KO)l(HOITeMH. IIi):(CYMKOMcesrinapin crano YHiKaJIbHe 10-ToMHeBH)l;aHIDIixMaTepiarriB3)];OrroBi)l;JIMHi crenorpasroro oorosopem, 'ra rrpoTOKOJIaMH,mo BH)l;aBarrHCHrrOJIbCbKOlO'ra YKPalHCbKOlOMOBaMH.BOHOHCKPaBOrrpozreaoncrpysano CKJIa)l;HiCTb)];OCJIrHeHIDIcrrinsnoro norna-
378
,eyHaKOH<prriKnll IIHTaHIDI, axnro H<lMararHCJI ne 3p06HTH narpynri IIOmTH30BaHHX II03Hu:iii "aanionansnoipanii CTaHy" [57]. KO)I(Ha3i cropinrrparne 6<I'-IHTHrpari-mi IIo,[(il YKPalHCbKO- IIOJThCbKOroKOH<pJIiKIY -raciaBiiiHH 3 TO~ 30PY BJIaCHHXHau:iOHaJIbHHX inrepecia, a cnpooa IIO)l;HBHTHCJIaa HHX is 3araJIbHOJllO,[(CbKHXII03Hl(iii MaIDKe 3aB)I(,.[(HHapIDKaCfbCJIaa 3BHHYBaqeHRJ! B "aHTHIIarpioTH3Mi" a60 "spaai Hau:ioHaJIbHHX irrrepecis". He3BIDKa1O'IH aa CHJThHHHTHCK3 60ey rpOMa,[(CbKOCTi060x KPalH(y IIOJThIIJj - PO,[(HHIIOCTPa)I(,.[(aJIHXi zrerropronaaax IIOJIJlKiB, B YKpalID -ysacaasin HaWOHaJIbHOIOpyxy 'ra IIOCTPa)I(,.[(aJIHX),iCTOPHKH3MOrJIH)l;iiiTHIIOP03YMiHRJ! 3 6araTbox cIIipHHX IIHTaHb Ou:iHKH nozria YKPalHCbKOIIOJIbCbKOro KOH<pJIiKTYaa 3axmHoYKpalHCbKHX 3eMJ1J!XB POKH ):qJyrolcsirosoi BiiiHH. CBolM 3aB,[(aHRJ!MBOHH 6<I'-IHJIHnacanrrepen IIOJlCHHTHrrpH'IHHH i xapaxrep KOH<PIIiKIY,3aJIHIIIaIO'IH iioro MOPaJIbHO-IIOmT~HYoninxy IIoJIiTHKaM 060x xpam. Pa30M 3 THM, 6yJIO KOHCTaTOBaHO,mo,OCKiJThKHB KOH<pmKri 06H)l;Bi CTOPOHHMaJIH rrpOTHJIe)I(Hi nini i naxripa,TO ,[(iiiTH,[(O IIOBHOI TOTO)I(HOCTi IIorJIJ!)l;iB He IIpe,[(CTaBJ1J!CfbCJIMO)I(JIHBHM i IIorpi6HHM; HaTOMicTb u:irrKOM,[(OCJ[)I(HHM€p03yMiHRJ! i IIOJlCHeHRJ!,[(rnra naxripia rrpomneamoi CTOpOHH.
Oc06JIHBol iHTeHcHBHoCTi 06roBopeHHJI IIp06JIeM yxpaincssoIIOJIbCbKHX CTOCYHKiB B POKH BiiiHH Ha6yJIo B 2003 p., aa JlKHii rrpnnaJIa pi-mana MacoBoro BHHHru:eHRJ! IIOJThCbKOro HaCeJIeHRJ! BOJIHHi sarOHaMH YKpalHcbKol noscraacsxoi apMil B 1943 p. Y nepnriii IIOJIOBHHi 2003 p. Bm6YJIHCJI qHCJIeHHi sycrpixi HaYKOBu:iB 3 y-racrro rpoMa,[(CbKOCTi 060x KPalH (y KH€Bi, JIYU:bey, JIbBOBi, BapIIIaBi, BpoU:JIaBi'ra in.), 3'JlBHJIHCJI HOBi HaYKOBi rryfinixanii [58; 59; 60; 61; 62], a raKO)l(BeJIHKa KiJThKiCTbrrytinimrcra-raoi nireparypn. Arrore€M rpouancsKO-IIOJIiT~HOro BHMipy YKPalHCbKO-IIOJThCbKOro rrpOTH60pcTBa CTaJIHqHCJIeHHi sycrpisi, irrrepn'ro, '[(oeyMeHTaJThHi <piJIbMH, sxi 3HaiioMHJIHrponancsxicrt, 3 <paxOBHMH Ou:iHKaMH iCTOPHKiB i,BO,[(HOqaC,esroniaHHMH CIIora,[(aMH yqaCHHKiB MHHYJIHX noniji. OCKiJThKH pi'IHHl(J! naoyJIa BeJIHKoro IIOJIiTH'IHOro pe30HaHCY i BHMaraJIa peasnii aa 3araJIbHO,[(ep)I(aBHOMY piani, sarpozsyro-ra KHHYTH rins aa zroopocycincsxi BmHOCHHH MW YKPalHOlO 'ra Ilo.nsmero, IIapJIaMeHTH ,[(BOXKPalH IIiCJ1J!rpnBaJIHX ,[(Hceyciii 10 JIHIIRJ! 2003 p. CXBaJIHJIH CIIiJIbHY "3MBY ,[(0 60-1pismmi BOJIHHCbKOl rparezrii" , B JIKiii 6yJIO BHCJIOBJIeHenpameana 060xnapozns zro B3a€MHoro BH6aqeHHJI i npmnrpenaa ("Hexaii BMiHRJ! BH-6aqHTH CTaHe <pYH)l;aMeHTOMxpamoro Maii6YTHboro, noopocycincrsaiiYKPalHCbKO-IIOJThCbKOlil:Py~H" [63]). 11JIHIIRJ! 2003 p. Y c. IIaBmBxa (KOJIHIIIH€ - IIopHU:bK) aa BOJIHHi Bm6YJIacJI 3YCTpiq rrpesaaerrriaYKPalHH i Ilonsmi (JI. KyqMH i A. KBaCbH€BCbKOro), rrizt xac JlK016YJIO
379
Bi,n,KpHTOnan' JlTHHKYKPalHCbKO-rrOJThCbKOrorrpmorpenna i rrpaaaarocninsny 3MBY npeaanenria "Ilpo npauapeaaa B 60-TY pi'IHHlJ,ID rpari-rHHX rro)l;iii aa BOJIHHi". Y U:bOMY)l;oeyMeHTi, BHXO~H si crpareri-moro naprnepcrsa )l;BOXspain i saransaoesporreiicsxax )l;eMOKpaTH'IHHXninaocreii, 6YJIOpimyse 3aCY)l;)KeHO6Y)l;b-HKi Crrp06H BMHHYJIOMYP03-B' Jl3YBaTHrrOJIiT~Hi rrHTaHRJ!3 )l;OrrOMOrOlOHaCHJThCTBai CTBep)l;)KeHOrrparHeHHJI o6ox napozris - yxpaincssoro i rrOJIbCbKOrO - rrO)l;OJIaTHB3a€MHi ynepezoseana, sxi IX KOJIHCbp03' €)l;HYBaJIH [64].
IIpOTe rena YKpalHCbKO-rrOJThCbKHXCTOCYHKiBBPOKH):qJyrol cBiTOBOl BiiiHH BHJlBHJIaCJIHe 3aKPHTOlO: rpouancsxicrs o6ox spain He sa)l;OBiJIbHHJIaCb3)l;06YTHMH 3 apxisin i crroraztin )l;oeyMeHTaJIbHHMH Marepianaua, a <paxoBi iCTOPHKH nazrani He MO)l()'Tb )l;aTH BHqeprrHOIsizmosini aa rrOCTaBJIeHirrHTaHRJ! - XTOBHHeHY il:PaMaT~HOMY rrepe-6iry MHHYJIHX rro)l;iii aa BOJIHHi, B raJI~HHi i BCbOMY yxpaincssorrOJThCbKOMYrrorpamrrsi? Ha,[(aID rro6YTYlOTb B3a€MHOrrpOTHJIe~ rrorJIJ!)l;Haa YKPalHCbKO-rrOJThCbKHiiKOH<pIDKr.Ilonscsxa CTOpOHaCXHJIbaa 6aqHTH Y HbOMY npoas aarnryaamroiexcrpenicrcsxof rrOJIiTHKHrrposiznraxia YKPalHCbKOro nanionansnoro pyxy (nepezrycin s-nia 3Haxy OYH i YIIA), sxi 3HeXTYBaJIH3araJIbHOJIlO)l;CbKHMHu:iHHOCTJlMHaazrorozry )l;OCJlrHeHRJ!Hau:ioHaJThHHXu:iJIeii; yxpaiacsxa CTopOHa OCHOBHY rrpa-nmyKOH<pIDKry3HaxO)l;HTbY BeJIHKO)l;ep)l(aBHiii IIIOBiHicT~Hiiinonirnni rrOJIbCbKHX nponiznraxis, KOTpi He 6~aJIH BH3HaBaTH npasYKPalHCbKOro napozry aa CaMOBPJ!)l;yBaHRJ!aa CBOIX3eMJ1J!X,rrparnynnrrOBepHYTH ni 3eMJIi Y CKJIa,[(rrOJIbCbKOI )l;ep)l(aBH. 06H)l;Bi CTOPOHH)l;HBJ1J!TbCJIaa MHHYID nozni aneoinsuroro 3 rr03Hu:iii CBOIXnanionansHHX inrepecis, He 3Ba)I()'lOqH aa nanipn i cnpajiaarra iHIIIOI. IIpo necsinsars oxpexri nytinisanil, mo 3' JlBHJIHCJIil:PYKOMB)I(e nicna 2003 p.TaK, Y 2004 p. Y Ilonsmi rrizt eriztoro MY3elO icropii rronscsxoro JIlO)l;Osoro pyxy BHiiIIIOB 36ipHHK npam, "CTOCYHKH rrOJThCbKO-YKPalHCbKiB1939-2004 POKax" sa penaxnioo E. Tporra, B JlKOMYoxpesri aBTOPH3HOey HaMaraIOTbCJI nonarn onnooi-nry sisiro YKPalHCbKO-rrOJIbCbKoroKOH<pJIiKTY,3BHHYBaqylOqH Y iioro xapaxrepi i nacninxax BHKJIlOqHOYKPalHCbKHii nanioaaxsaaii pyx, rrepezryciu iioro Pa,[(HKaJIbHO-Hau:iOHaIDcT~He KPHJIO(OYH-Baanepn) i,BO)l;HOqaC,3aMOBqylOqH HaMipH i)l;il nonscsxoi CTOPOHH[65]. YKPalHCbKi iCTOPHKHrrpe)l;CTaBHJIH6iJThIIIBHB~eHHii sapiarrr Ou:iHKH KOH<pJIiKTHHXrro)l;iii ocrannsoi csirosoiBiiiHH, orry6JIieyBaBIIIH BeJIHKHii TOM )l;OCJIi)l;)I(eHb i ztoxysrerrrin niztpe)l;aKl(i€lO 5I Icarmrsa [66]. Y HbOMYBHGryrrHJIH YKPalHCbKi i nonscsxiiCTOPHKH, yqaCHHKH MHHYJIHX rro)l;iii, cy-racai rrOJIiTHKH ii rpouancsxi)l;mqi. BOHH nparaynn scetiixao rrpOaHaJIi3YBaTH )l;aBHiii YKPalHCbKO-
380
IIOJIbCbKHii KOH<pJIiKT,rrpe,[(CTaBHTHiioro rrpWIHHH i HacJIi,[(KH,3YMOBJIeHi6araTbMa BHY'IpirrIHiMH ii 30BIDIIIHiMH 06CTaBHHaMH,KO'Ipi He ,[(03-sonarors IIOKJIaCTHBHHYsa asoro JIHIIIe aa O'[(HYsi cropin.
YKpaIHCbKO-IIOJIbCbKHii ztianor 3 IIHTaHb B3a€MHHX CTOCYHKiBYXX CT.BHCBiTHBKiJIbKaBIDKJIHBHXMeTO'[(OJIori'IHHXMOMeHTiB,snasyru:HX,[(JUI<paxOBOroninxozry ,[(0MHHYJIOro.Hacaxmepea BiH 3aCBip,qHBneooxinnicn, OBOJIo,[(iHIDICYTT€BHMH,[(oeyMeHTaJIbHHMH)l;)KepeJIaMHi<paKTHqHHMMaTepiaJIOM, JlKHii ,[(a€3MOry IIO-MO)l(J1HBOCTiqiTKO i IIOBHOOKpeCJIHTHnanipa i MOTHBHniioxax cropin, a TaKO)l(HacJIi,[(KHIXHix ,[(iii. Ilo-zrpyre, BiH IIOKa3aB,mo O,[(HOCTOPOHHiiiIIOrJIJ!):(aa IIo,[(ii3 II03HIIiI IIOmTH'IHOI naprii, rpYIIH'IH ,[(ep)l(aBH33B)I(,.[(H36mHlO€ i CIIOTBOPlO€peansny KaprHHY, IIPH3BO,[(HTb,[(0 3aKpiIIJIeHHJI Y CBi'[(OMOCTiCTepeOTHIIiB MHHYJIHX-racis, KOTpi He BmIIOBi'[(aIOTb 3MiHeHHM iCTOpH'IHHM 06CTaBHHaM.IIo-'IpeT€, HayKOBO-iCTOPH'IHHiinizrxiazro MHHYJIHXnonia BHMara€ JlKHaii6iJIbIIIOrO YCYHeHHJIeMOl(iii (xo-ra IIOBHe IXYCYHeHHJIHeMO)l(J1HBei). Ilo-xersepre, qH He HaiiroJIOBHiIIIe, IIOJUlra€B TOMY,mo iCTOpWIHe '[(OCJIi)l;)KeHHJI,JlK i YCJlKe iHIIIe ryuanirapae,IIOBHHHOMaTHMipHJIOMcIIiBBi)l;HeceHIDIHeCTmbKHMiHJIHBiiaeonorixHO-IIomTWIHi opiorrnpa, CKiJIbKHMOPaJIbHO-ryMaHiCTWIHi, saransnoJIlO'[(CbKil(iHHOCTi. Y iHIIIOMY BHIIMey iCTOPHKOBi3arpO)I(JBaTHMe"napriiinicrs", rrpOTHCTaBJIeHIDIJIlO,[(eiisa eTHi'IHHMH, IIOJIiTWIHHMH,paCOBHMHqH 6Y,[(b-JlKHMHiHIIIHMH 03HaKaMH.
O,[(HHM3BIDKJIHBHXnacniznds YKpalHCbKO-IIOJIbCbKOroztianory icropHKiB ra rysranirapiin B l(iJIOMYsa OCTaHHi15POKiBcrano YTBep)l;)KeHHJIIIepeKOHaHHJIBTOMY,mo CIIiBIIPal(JI '[(oCJImHHKiB IIOBHHHacnnpaTHCJIaa cepiiosai iHCTHTYWiiHi nincrasn, 30KpeMa 3YKPalHCbKOro60ey(Y IIOJIbru:i l(HMH IIHTaHIDlMHoIIieyITbCJI IHCTHTYTHaWoHaJIbHOIIIaM' -sri). Bnacninoxnsoro piIIIeHRJIM Ilpesanii HAH YKpalHH nin 30JIHCTOnana 2005 p. 6YJIO crnopeno IJ;eHTp '[(oCJIi,[()I(eHHJI yxpaincsxoIIOJIbCbKHXBmHocHH B IHCTHTYTiYKPalH03HaBCTBaiM. I.KPHII' JlKeBHqa HAH YKPalHH Y JIbBOBi. Ha IJ;eH'Ip IIOKJIMeHO 060B' Jl3KH3,[(iiicHlOBaTHMOHiTOpHHrcysacnoi HayKOBOImTepaTYPH, rrpOBe,[(eHIDIMi)l(,.[(HCl(HIIJIiHapHHX HayKOBHX,[(OCJI~eHb 'ra IX CHHTeTWIHeonpamonanna.IJ;eH'Ip B3J1Baa ce6e TPY,[(IIpo,[(oB)I(eHIDI rryonisanii rrepioznrsaoro BH,[(aHHJI "YKpaIHa - Ilonsnra: iCTOpHqHa CIIa'[(ru:HHa i cycninsnaceinouicrs", mo IIOBHHeHCTaTH'IpH6YHOlO ,[(JUIYKpaIHcbKHx 'ra scixiHIIIHX '[(OCJIi,[(HHKiBicropii YKpaIHcbKO-IIOJIbCbKHXB3a€MHH. )J;ocBmIIOKa3Y€, mo HaCTaBxac ,[(JIJIcepiioaaoro naysosoro OIIpal(lOBaHIDIMHHYJIOroB3a€MHHYKPalHCbKOro i IIOJIbCbKOronaponis, axe MicTHTbYcooi He TiJIbKH i He CTiJIbKHKOH<pJIiKTHiMOMeHTH,CKiJIbKHBeJIHKHii
381
,l1;)I(epeJIa'ra .nrreparypa
1. Konieczna J. Po1ska-Ukraina: wzajemny wizenmek. - Warszawa, 2001.2. Biuszkowski J. Stereotypy a toisamon.ac narodowa. - Warszawa, 2005.3. 3aIIIKiJIbHJ!K 11.Merononoris icropii Bi,n:,n:aBHHHHzto cysacaocri, -
11bBID,1999.
06CHr )];06pIIX i B3a€MHOKOPHCHIIXcrocymds Bycix cdepax MDKmo)];Cbxoro CrriJIKYBaHHH.
BHKJIa,n;eHinameMipeyBaHRJ! CXHIDllOTb)];O )l;yMKH, mo iCTOpiJI YKPalHCbKO-rrOJIbCbKHX BmHOCHH Y XX CT.,BHCBiTJllOBaHa yxpaincsxaMH i rrOJIbCbKHMHiCTOPHKaMH, rrepesaaoro ofepracrsca HaBKOJIOnoniTH"lHHX mrrans, non' H3aHHX 3 xompponranioo )];BOXnapozria. TaKHHCTaH,nanesao, 3YMOBJIeHHHrrparuennaa CYMrriHHOp03i6paTHCHY npn"lHHax, HKi ii:Crrp~HHHJIH. )J;OCJImHHKaMrrOJIiTH"lHHX BmHOCHH 3aJIHIIIa€rbCH me "lHMaJIO po 60TH mono 3' HCYBaHHHscix moaacis TeMaTHKH. BHHIIIJIH 3 "MO)];H" )];OCJIi)l;)KeHHHCOl(iaJIbHHX i eKOHOMi"lHHX narans, aa HKHXBm6HBaJIHCH B3a€MHHH )];BOXsaponin B pisni rrepiozm, iTOMY 6(l)K(lHO 6 rrOBepHYTHCH)];OHHX na axicao HOBOMYicropiorparpi"lHOMY pisni, HKHH YMO)l(JIHBHTb CKJIa,n;aHRJ!6iJIbIII rrosnoi KapTHHHB3a€MHH yspainnin i rrOJ1J!KiBB cycninsnoxry )l(HTTi. HOBa nnonranaCTY)];iH,HK HaM BH)];a€rbCH, JIe)I(HTb Y BHB"leHHi CTiHKHX crepeornninCBi)];OMOCTi,HKi )];OHHHi nonrapeni cepezr yxpainma i rrOJ1J!KiBY norna)];ax aa cninsne MHHYJIe. P060Ta iCTOPHKiB B l(bOMY nanpaai BHMara€cepH03HOI MeTo)];oJIori~ol nepeopiorranii H OrrpaIUOBaHRJ!mCHO HOBIIX )l;)KepeJI,KOrpi )];3,.!l;yTb3MOry BJIOBHTHIIIJ1J!XH<l>oPMYBaHRJ!HKinznrnizryansnoi, TaK i KOJIeKTHBHol CBi)];OMOCTi'ra 11BrrJIHBYaa cycrrinsnynoneninxy. 3ararroM 06pa3 YKpalHCbKO-rrOJIbCbKHX B3a€MHH, HKHH rroKJIHKaHi <l>OPMYBaTHcysacni icropiorparpiia )l;yMKOlOrrpo CBOlOsinnosinansaicrs nepen Maii6YTHiM, rrOBHHeH Bi)l;pi3RJ!THCH6iJIbIIIOlO ysaroro no IX JllO)];CbKHXBHMipiB, HKi p03KpHBalOTb MexaHi3M <l>0PMYBaHHH cycrrinsnoi CBi)];OMOCTi, 30KpeMa icropn-moi, ra 11 BrrJIHBY aaMi)l(JllO)];CbKi H M~ep)l(aBHi CTOCYHKH.CJIi)]; rri)];KpeCJIHTH, mo BHKJllO"lHOB~HBa pOJIb B peaniaanii l(HX nonozsens HaJIe)I(HTb 6e3rrocepennsosry crriBp06iTHHl(TBY YKPalHCbKHX i rrOJIbCbKHX iCTOPHKiB, HKe)];a€ 3MOry crriBCTaBJ1J!THBJIacHY naooparopiro )];OCJIi)l;)KeHb3 npaneroKOJIer i,HK HacJIi)];OK, rri)];HOCHTH 3araJIbHHH pisens CBOIX TeKCTiB, aTaKO)l( rryonixyaarn cninsni npani, mo MalOTb, HK rrpaBHJIO, 6iJIbIIIHHcycninsnaii pe30HaHC. Illonpaaaa yxpaiacsxa CTopOHa rrOKHmo "nporpae" rrOJIbCbKHM naprnepaxr HK Y Ka,n;POBOMYsariesrre-renai TaKOrOcnisporiirnarrraa, TaK i <l>iHaHCOBHXMO)l(J1HBOCTJlXHom peanisanii.
382
4. 3aIIIKiJIbIDIKJI. YKpalHaMi)KIIoJIbm:eIOi POCiCIO:icropiorpaoia i CYCIIinsaa cBi,n:OMicTbIIYKpalHCbKIIll.iCTOPWIHIIll.~pHarr. - KrrlB,2005. - N2 5.
5. KaCb5IHOBr.me HeBMeprrayxpaiacsxa icropiorparpia IIKpIITIIKa.-KrrlB,2002. -1.J:IIcrro4.
6. Beauvois D. Mit .Kresyw Wschodnich", czylijak mu poioiyac kres II Polskie mity polityczne XIX i XX wieku. - Wrociaw, 1994.
7. Korek J. Paradoksy paryskiej .Kultury", Ewolucja mya.Ii politycznej w1atach 1947-1980. - Stockholm, 1998.
8. IIerreHCbKIIll.5I.YKpalHa B rronscsxia OII03IInill.Hill.rryonirracrani IIBinnosa. - MIC)HXeH,1986. - T. 4.
9. Pa,n:3ell.OBCbKIIll.5I. YKpalHu:ii IIOrr5IKII- <jJ0pMYBaHIDIB3aCMHoro06-Pa3Yi crepeornrry IIBinnosa. - MIC)HXeH,1986. - T. 4.
10. Cep"lIIKB.A.YKpalHa'ra yxpantcsxi sexmi B,n:ocrri,n:)KeHIDIXrronscssoiiCTopII"lHOlHaYKIIIIBi,n:HoBa-MIC)HXeH,1986. - T. 4.
11. JIIIC5IK-Py,n:HIII.(bKIIll.I.Ilonscsxo-yxpaiacsxi CTOCYHKII:rsrap icropiiIIHoro )K.ICTopII"lHiece. - KIIlB, 1994. - T. 1.
12. JIIIceHKo 0.8, Mapymeaxo O.B. YKpalHcbKo-IIorrbcbKiCTOCYHKIIrrepiozy .[(pyrol csiroaoi Bill.HII.Ei6rriorpa<jJi"lHIIll.IIOKa)K"lIIK.- Kmn; IBaHo<PpaHKiBcbK,2003.
13. Mapymeaxo O. BOJIIIHCbKarparezria 1943 pOKYBcy-tacniii yxpai"HCbKiiiicropiorparpii // raJIII"lIIHa. -lBaHO <DpaHKiBCbK,2004. - BIIII. 9.
14. Spotkania Po1sko-Ukraicskie / Redakcja naukowaZ. Mackowski. - Lublin, 1992.
15. K03aIlPKiBrnHIIXVII CTomTTHBiCTOpII"lHrncsinonocri IIOJIbCbKOro ra yxpanrcssoro naponis. Marepiarrrr ):qJyrol IIOJIbCbKO-YKpai"HCbKOInayronoi aycrpi-ri (JIbBiB, 12-13 )KOBTRJ!1995 p.) / 3a pen. JI. 3aIIIKiJIbHHKa.- JIbBiB; JIro6JIiH 1996.
16. Mixdzy sohNs: Szkice historyczne po1sko-ukraicskie / Pod redT. Chynczewskiej-Henne1 i N. Jakowenko. - Lublin, 2000.
17. Ilonscsxo-yspaincsxi cryztii. T. 1: YKpai"Ha - Ilonsma: IcTOpn-raa CIIa)l;ru:IIHai cycninsna csinouicrs. - KIIIB, 1993.
18. Polska - Ukraina. 1000 1atsN2siedztwa IRed. S. Stxpiec, - Przemya.l,1990-2000.-T-1-5.
19. Po lacy na Ukrainie. Zbiyr dokumentyw. CZKIh)K1:Lata 1917-1939 IRed. S. Stxpiec, - Przemyn.l, 1998-2001. - T-1-3.
20. Biu1etyn Ukrainoznawczy. - Przemyrsl, 2001. - Nr. 7.21. Lwyw: miasto - spoieczecstwo - kultura. Studia z dziejyw Lwowa I
JIbBiB:MicTO- cycnim.crao - KyrrbTYpa.,[(ocrri,n:)KeHIDI3 icropii JIbBoBa. -Krakyw.Lviv, 1995-2006. - T. 1-5.
22. Polska - Niemcy - Ukraina. Uwarunkowania, zaioienia i przen.lankiwzajemnej wspyipracy I Pod red. W. Bonusiaka. - Rzeszyw, 1996.
23. Polska - Niemcy - Ukraina. Don.wiadczenia z transformacji iwspyipracy I Pod red. W. Bonusiaka. - Rzeszyw, 1998.
383
24. Po1ska - Niemcy - Ukraina. Model d1a euroregionywHirydkowowschodniej Europy. Jak wychowywaac d1a Europy I Pod red.W. Bonusiaka. - Rzeszyw, 1999.
25. Po1ska - Niemcy - Ukraina. Narodowe identyfikacje i europejskieintegracje w przededniu XXI wieku I Pod red. W. Bonusiaka. - Rzeszyw,2000.
26. SN2siedstwo.Osadnictwona pograniczu etnicznympo1sko-ukraicskimw czasach nowoiytnych IPod red. J. Pyicwiartka. - Rzeszyw, 1997.
27. Po1ska i Ukraina w podrxcznikach szko1nych i akademickich I Podred. W.Bonusiaka. - Rzeszyw, 2001.
28. Stereotypy narodoworsciowe na pograniczu IPod red.W.Bonusiaka.- Rzeszyw, 2002.
29. Galicja ijej dziedzictwo. - Rzeszyw, 1994-2005.- T. 1-15.30.Wie1oku1turoweIhrodowiskohistoryczne Lwowa w XIX iXX wieku
IRedaktory J. Maternicki i L. Zaszkilniak. - Rzeszyw, 2004-2007. - T. I-V(TOMIV BIIll.IIIOBYJIbBOBi2006 p.).
31.Ziota ksixga historiografii 1wowskiejXIX iXX wieku IPod redakcj.NsJerzego Matemickiego przy wspyipracy Leonida Zaszki1niaka. - Rzeszyw,2007.
32. Rok 1918. Odrodzona Po1skaw nowej Europie I redakcja naukowaA. Ajnenkiel. - Warszawa, 1999.
33.K1imeckiM. Po1sko-Ukraicska wojna 0 Lwyw iWschodni.Ns GalicjK1918-1919.Aspekty polityczne i wojskowe. - Warszawa, 1997.
34. Europa nie prowincjona1na. Przemiany na ziemiach wschodnichdawnej Rzeczypospolitej (Biaiorun., Litwa, Jotwa, Ukraina, wschodniepogranicze III RzeczypospolitejPo1skiejw 1atach1772-1999).Praca zbiorowapod red. K. Jasiewicza. - Warszawa; London, 1999.
35. Nazaruk B. Konferencja z ukrainoznawstwa w UniwersytecieWarszawskim IIWarszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze. - Warszawa, 2002.- T. 13-14.
36.Po1acy0Ukraiccach, Ukraiccy 0Po1akach.Materiaiy z sesjinaukowejI Pod red. T. Stegnera. - Gdacsk, 1993.
37. Po1ska- Ukraina. Materiaiy z sesji naukowej IPod red. T. Stegnera.- Gdacsk, 1997.
38.Wschyd - Zachyd: Ukraina. Materiaiy z sesjinaukowej pod redakcjbsT. Stegnera. - Gdacsk, 1999.
39. Czas XX wieku - nie ty1kow po1skiej perspektywie. Zbiyr studiywpodredakcjre RomanaWapicskiego. Gdacsk, 2000.
40. Po1ska - Ukraina. Ludzie pojednania Ukraiccy na Pomorzu w XXwieku IPod red. T. Stegnera. - Gdacsk, 2002.
41. Koko E. Wo1niz wo1nymi. PPS wobec kwestii ukraicskiej w 1atach1918-1925.-Gdacsk, 1991.
42. Po1skai Ukraina. Sojusz 1920 rokuijego nastxpstwa, - Toruc, 1997.43.WiszkaE.PrasaemigracjiukraicskiejwPolsce 1920-1939.- Toruc,2001.
384
44. Krotofi1 M. UkraicskaArmia Halicka 1918-1920. - Toruc, 2002.45. Po1ska -Ukraina: historia, polityka, kultura. Materiaiy
mixdzynarodowej konferencji naukowej / Red. S. Zabrowamy. - Szczecin;Warszawa, 2003.
46. 3allKiJIbIDIKJI. Ilearp icropasnoi rrOJIOIllCTIIKilY JIbBrncbKoMY ztep)ImBHoMY YHiBepcIITeTi iM.I. <PpaHKa // YKpalHa i IIOJIbIIIa y CXi,n:HO-UeHTparrsaiii €BPOrri: crranox i MaiI6YTf5I.Kompepemtia nin rraTPoHaTOMIIpeM' cpMiIDCTPrnYKpalHIIi IIoJIbIIIi. - KIIID, 1999.
47. IHCTIITYTYKpalH03HaBcTBaiM.I. Kpnn' 5IKeBWIaHanionam.aoi axa,n:eMilnayxYKpalHII:HaYKoBa,n:illJIbIDCTb,cTPYKTYpa,npanisaaxn / Bizrr.pen,5I. ICa€BWI.-JIbBiB, 2001.
48. BicHIIKHTili. -JIbBrn, 2000-2001. -1.J:IIcJIa23-25.49. Tpyxaa M. YKpalHu:i B IIOJIbIIIi nicna ztpyroi cairosoi BiiIHil 1944-
1984. - Hsro HOPK; Ilapaac; Toporrro; Cizraeji, 1990.50. YKpalHcbKo-rroJIbcbKi Bi,n:HOCilHilB raJIlI"IIIHi y XX CT. - IBaHo
<PpaHKiBcbK,1997.51. Axnia "Bicna" BKOHTeKCTIyxpaurcsxo-rrOJIbCbKIIXBi,n:HOCIIHXX CTO
rriTT5I.- IBaHo-<PpaHKiBcbK,1999.52. YKpalHa i IIOJIbIIIaBnepiozt <peo,n:aJIi3MY.36ipHIIK HaYKoBIIXrrparrs. -
KII1B, 1991.53. PecHT 0., JIIIceHKo O. Oman BII,n:aHbIHCTIITYTYicropii YKpalHil sa
OCTaHHClO-pi'I'I5I. - KIIID, 1997.54. YKpalHa i IIOJIbIIIay CXi,n:HO-Iletrrpansain €BPOrri: cnaztoxi MaiI6YT
T5I.Konrpepeania nin narponarou IIpeM' cp-Miaicrpis YKpalHII i IIOJIbIIIi. -KII1B, 1999.
55. 3allKiJIbIDIKJI. ICTOpi5IIIOJIbIIIi 'ra yxpaiacsxo-rromcr.xax Bi,n:HOCliHy Bi,n:06pa)KeHHicysacnoi yxpairrct.soi icropiorparpii (90-Ti POKIIXX CT.)//Po1ska - Niemcy - Ukraina w Europie. Narodowe identyfikacje i europej skieintegracje w przededniu XXI wieku / Pod red. W. Bonusiaka. - Rzeszyw,2000.
56. raBpIIJIIOKO. YKpalHcbKo-rroJIbcbKIIllnianor 1990-x poxis CTOCOBHOrro,n:OJIaHIDIB3aCMHIIXHau:ioHaJIbHIIXcrepeornnia: 3,n:06YTKili nepeanisosaai MO)KJIIIBOCTi// Stereotypy narodowon.ciowe na pograniczu / Pod red.W Bonusiaka. - Rzeszyw, 2002.
57. Po1ska- Ukraina: trudne pytania, - Warszawa, 1997-2007. - T. 1-10(YKpalHcbKol sepcii MaTepiaJIiB noxa IIIOBIIiIIIIJIOJIIIIIIe 7 TOMiB,peIIITa3Haxo,n:HTbC5IBztpyni).
58. Tygie1 narodyw. Stosunki spoieczne i etniczne na dawnychziemiachwschodnich Rzeczypospolitej 1939-1953. - Warszawa; Londyn, 2002.
59. Antypo1ska akcja OUN-UPA 1943-1944: Fakty i interpretacje /Redakcja naukowa G. Motyka i D. Libionka. - Warszawa, 2002.
60. Cepriioryx B. Tparenis BOJIIIHi: IIPWIliHil iI rrepe6ir rrOJIbCbKO-YKpaurcsxoro KOH<pJIiKTYBPOKII.[(pyrol cairosoi BiiIHII. - KIIID, 2003.
6l. IJIbIOIIIIIHI.I.BOJIIIHCbKaTPare,n:ill1943-1944 pp. - KIIID,2003.
385
62. Y nornyxax npannn. 36ipHIIK MaTepiaJIID Mi)KHapo,n:Hol nayxoaoi KOH<pepeHIIil "YKpalHcbKo- rrOJIbCbKIIll. KOH<pJIiKTna BOJIIIHi B POKII .[(pyml cBiTOBOl BiHHII: reHe3IIC, xapaxrep, rrepe6ir i HacJIi,n:KII". JIYI.(bK, 20-23 TPaBID!2003 p. / YrrOp5I,n:H. B.K. Eapan, M.M. Kyseperra, M.B. MOKJIIII.(5I, B.I. rpe-6emoK. -JIyI.(bK, 2003.
63. rOJIOC YKpalHII. - 2003. - 12 JIIIIIID!, N2128.64. rOJIOCYKpalHII. - 2003. -15 JIIIIIID!,N2129.65. Stosunki polsko-ukraicskie w latach 1939 - 2004 / Pod redakcjNs
Bogumiia Gratta. - Warszawa, 2004.66. BOJIIIHh i XOJIMII.(nna 1938-1947.IIOJIbCbKO-yxpaiacsse rrpOTIICT05IH
ID!'ra Hom Bi,n:rryHH5I.,[(ocrri,n:)KeHH5I,,n:oKYMeHTII,crrorana/ YKpalHa: KYJIbTYPna crrazmmna,nanionansna CBi,n:OMicTb,,n:ep)KaBIDCTb.- JImID, 2003.- BHII. 10.
386