cicero en plinius epistularum genera multa brieftypen, tekstlinguïstiek en vertalen
DESCRIPTION
VCN Nazomerconferentie 2014. Cicero en Plinius Epistularum genera multa Brieftypen, tekstlinguïstiek en vertalen. Suzanne Adema Lidewij van Gils. Nascholing en lesmateriaal. Genre van de brief. Inscriptio over liefde , troost , politiek , besluiten , filosofie , geschiedenis … - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Cicero en Plinius
Epistularum genera multaBrieftypen, tekstlinguïstiek en vertalen
VCN Nazomerconferentie 2014
Suzanne AdemaLidewij van Gils
Nascholing en lesmateriaal
Genre van de brief
Inscriptioover liefde, troost, politiek, besluiten, filosofie, geschiedenis …
bedoeld voor vrienden, collega’s, een groot publiek …
Middendeel literair, formeel, informeel, parodie
een verhaal, een betoog, een uiteenzetting, een gesprek
met een verzoek, een antwoord, een les, een groet, een grap
Subscriptio
Plinius Minor, Brieven 6.16
Properat illuc unde alii fugiunt, rectumque cursum recta gubernacula in periculum tenet adeo solutus metu, ut omnes illius mali motus omnes figuras ut deprenderat oculis dictaret enotaretque.
Teksttypen en vertalen
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWNKnowledge of the world Reader’s own knowledge
Social/historical/geographical context
Knowledge assumed on part of intended audience
Genre Text type
Discourse/pragmatic level Level of connected text vs. sentence
Syntax Function of word or phrase at sentence level
Morphology Form of word
Part of speech
BOTTOM-UP
Top-down/bottom-up model, overgenomen uit Pennell-Ross 2008
Teksttypen en vertalen
Teksttypen en vertalen
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWNKnowledge of the worldSocial/historical/geographical contextGenreDiscourse/pragmatic levelSyntax
Morphology
Part of speech
BOTTOM-UP
Plinius Minor, Brieven 6.16
Properat illuc unde alii fugiunt, rectumque cursum recta gubernacula in periculum tenet adeo solutus metu, …
Teksttypen en vertalen
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWNKnowledge of the worldSocial/historical/geographical contextGenreDiscourse/pragmatic levelSyntax
Morphology
Part of speech
BOTTOM-UP
Plinius Minor, Brieven 6.16
Properat illuc unde alii fugiunt, rectumque cursum recta
gubernacula in periculum blablet adeo solutus metu, …
Talig kenmerk
Per 1000 woorden in:Exposi-torisch
Proce-dureel
Beschr. heden
Beschr. verl.
Narra-tief
Totale corpus
futurum
9 15 1,5 0 0 5
Teksttypologisch corpusonderzoek
Deel uit tabel #: Kwantitatief overzicht talige kenmerken
Talig kenmerk
Per 1000 woorden in:Exposi-torisch
Proce-dureel
Beschr. heden
Beschr. verl.
Narra-tief
Totale corpus
ww. 1e pers. 72 40 57 18 5 38ego, meus 38 29 31 7 3 22
Totaal ik 110 69 88 25 8 60ww. 2e pers. 27 29 9 14 0 16tu, tuus 25 35 18 14 0 18
Totaal jij 52 64 27 28 0 34
Teksttypologisch corpusonderzoek
Deel uit tabel #: Kwantitatief overzicht talige kenmerken
Van onderzoek naar onderwijs
Teksttypen Activiteiten van een briefschrijver
Expositorisch: Statusupdate geven
Procedureel: Zaken regelen
Beschrijven, heden: Persoon of object in heden beschrijven
Beschrijven, verleden: Persoon of object in verleden beschrijven
Narratief: Verhaal vertellen
Van onderzoek naar onderwijs
TIJDVAK ACTIVITEIT
- de toekomst - Zaken regelen
- het heden
- het verleden
Van onderzoek naar onderwijs
TIJDVAK ACTIVITEIT
- de toekomst - Zaken regelen
- het heden - Statusupdate geven - Object of persoon beschrijven
- het verleden
Van onderzoek naar onderwijs
TIJDVAK ACTIVITEIT
- de toekomst - Zaken regelen
- het heden - Statusupdate geven - Object of persoon beschrijven
- het verleden - Object of persoon beschrijven- Verhaal vertellen
Van onderzoek naar onderwijs
TIJDVAK ACTIVITEIT
- de toekomst - Zaken regelen
- het heden - Statusupdate geven - Object of persoon beschrijven
- het verleden - Object of persoon beschrijven- Verhaal vertellen
EMOTIONELE BETROKKENHEID: Ja/Nee
Van onderzoek naar onderwijs
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWN
Knowledge of the world
Social/historical/geographical context
Genre
Discourse/pragmatic level
Syntax
Morphology
Part of speech
BOTTOM-UP
Brieftype
Titel – Inleiding – Tussenkopjes
Zinstypen
Latijnse elementen
Van onderzoek naar onderwijs
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWN
Knowledge of the world
Social/historical/geographical context
Genre
Discourse/pragmatic level
Syntax
Morphology
Part of speech
BOTTOM-UP
Inhoud
Latijnse elementen
Van onderzoek naar onderwijs
SemanticsIssues of meaning, all levels
TOP-DOWN
Knowledge of the world
Social/historical/geographical context
Genre
Discourse/pragmatic level
Syntax
Morphology
Part of speech
BOTTOM-UP
Inhoud
Latijnse elementen
Statusupdate geven
Cicero Ad Familiares 14.1Wat betreft mijn verblijfplaats: de pest is inmiddels voorbij, en zolang het heerste, heb ik er geen last van gehad. Plancius doet erg zijn best en wil graag dat ik bij hem blijf en tot nu toe houdt hij me nog hier.
Genoemde personen
vaak de briefschrijver
soms de geadresseerde:
Zinstypenhuidige toestandterugkerende bezighedenrecente belevenissen
Bijw. bep. tijd gericht op het heden
Statusupdate geven
Plinius Minor, Brieven 7.5 Incredibile est quanto desiderio tui tenear. In causa amor primum, deinde quod non consuevimus abesse. Inde est quod magnam noctium partem in imagine tua vigil exigo; inde quod interdiu, quibus horis te visere solebam, ad diaetam tuam ipsi me, ut verissime dicitur, pedes ducunt; …
In Latijn te zien
Genoemde personen
vaak de briefschrijver ego, meus, nos, nostereerste persoon werkwoord
soms de geadresseerde: tu, tuus, vos, vestertweede persoon werkwoord
Zinstypenhuidige toestand praesens (actueel)terugkerende bezigheden praesens (iteratief), interdiurecente belevenissen perfectum praesens
Bijw. bep. tijd gericht op het heden bijvoorbeeld: nunc
Statusupdate geven: epistolaire tijden
Cicero, Ad Atticum 5.16Bibulus ne cogitabat quidem etiam nunc in provinciam suam accedere; id autem facere ob eam causam dicebant quod tardius vellet decedere. nos in castra properabamus quae aberant tridui.
moment van schrijven
moment van lezen
cogitare…
Statusupdate geven: epistolaire tijden
Cicero, Ad Atticum 5.16Bibulus ne cogitabat quidem etiam nunc in provinciam suam accedere; id autem facere ob eam causam dicebant quod tardius vellet decedere. nos in castra properabamus quae aberant tridui.
moment van schrijven
moment van lezen
cogitare…
Statusupdate geven: epistolaire tijden
Cicero, Ad Atticum 5.16Bibulus ne cogitabat quidem etiam nunc in provinciam suam accedere; id autem facere ob eam causam dicebant quod tardius vellet decedere. nos in castra properabamus quae aberant tridui.
moment van schrijven
moment van lezen
cogitare…cogitabat…
Zaken regelen
Cicero, Ad Familiares 14.20We denken de 7e of de dag er na te arriveren bij onze villa in Tusculum: zorg ervoor dat alles klaar staat … Als er geen badkuip in de badkamer staat, zorg dat er dan één komt en zorg voor de overige zaken die noodzakelijk zijn voor levensonderhoud en een goed verblijf.
Genoemde personen
vaak de briefschrijver
vaak de geadresseerde:
Zinstypen
opdracht, aansporingverwachtingangstvraag
Bijw. bep. tijd gericht op de toekomst
Zaken regelen
Cicero, Ad Familiares 14.18Domus ut propugnacula et praesidium habeat, Philotimo dicetis; et velim tabellarios instituatis certos, ut quotidie aliquas a vobis litteras accipiam; maxime autem date operam, ut valeatis, si nos vultis valere.
In Latijn te zien
Genoemde personen
vaak de briefschrijver ego, meus, nos, nostereerste persoon werkwoord
vaak de geadresseerde: tu, tuus, vos, vestertweede persoon werkwoord
Zinstypen
opdracht, aansporingimperativusconjunctivus pr. (adhortativus)gerundivum + esse, opus est
verwachting futurum
angst praesens ww. van vrezen
vraag vraagwoorden, vraagpartikels
Bijw. bep. tijd gericht op de toekomst bijvoorbeeld: - si-bijzin (als)
Beschrijven heden
Plinius Minor, Brieven 9.33In Africa ligt de koloniestad Hippo, vlak bij zee. In de buurt bevindt zich een bevaarbare lagune. Daarvandaan loopt een getijdenstroom als een soort rivier, die beurtelings, afhankelijk van eb en vloed, naar zee doorstroomt of in de lagune terugvloeit. Mensen van alle leeftijden komen daar graag naar toe om zich te amuseren met vissen, varen en ook met zwemmen, …
In Latijn te zien
Genoemde personen
meestal anderen dan briefschrijver en geadresseerde
namen, verwijswoorden, derde persoon werkwoord
Zinstypen
fysieke kenmerken, eigenschappen praesens (algemeen), semper
gewoontes praesens (iteratief), semper, saepe
Bijw. bep. tijd gericht op het heden bijvoorbeeld: nunc
Beschrijven verleden
Plinius Minor, Brieven 5.16Nondum annos xiiii impleverat, et iam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat et tamen suavitas puellaris cum virginali verecundia. Ut illa patris cervicibus inhaerebat! … Qua illa temperantia, qua patientia, qua etiam constantia novissimam valetudinem tulit!
In Latijn te zien
Genoemde personen
meestal anderen dan briefschrijver en geadresseerde
namen, verwijswoorden, derde persoon werkwoord
Zinstypen
fysieke kenmerken, eigenschappen
imperfectum (eigenschap), semper
gewoontes imperfectum (iteratief: gewoonte), semper, saepe
Bijw. bep. tijd gericht op het verleden bijvoorbeeld tunc; cum-bijzin met conj. impf of plqpft
Verhaal vertellen
Plinius Minor, Brieven 7.27Ubi illuxit, ipse circa verticem tonsus, capilli iacentes reperiuntur. Exiguum temporis medium, et rursus simile aliud priori fidem fecit. Puer in paedagogio mixtus pluribus dormiebat. Venerunt per fenestras — ita narrat — in tunicis albis duo cubantemque detonderunt et qua venerant recesserunt.
In Latijn te zien
Genoemde personen
meestal anderen dan briefschrijver, geadresseerde
namen, verwijswoorden, derde persoon werkwoord
Zinstypengebeurtenis perfectum, praesens historicum
voortdurende situatie imperfectum, infinitivus historicus
geb. vóór andere gebeurtenis plusquamperfectum
Bijw. bep. tijd gericht op het verleden bijvoorbeeld tunc; cum-bijzin met conj. impf of plqpft
Structurerende middelen gericht op volgorde in de tijd bijvoorbeeld deinde; inde;
postero die
Emotionele betrokkenheid
In Latijn te zien
Zinstypen uitroepen
O + vocativus
ut / quam (hoezeer)
ellips van het werkwoord
uitroepteken
Plinius Minor, Brieven 5.16Ut illa patris cervicibus inhaerebat! Ut nos amicos paternos et amanter et modeste complectebatur! Ut nutrices, ut paedagogos, ut praeceptores pro suo quemque officio diligebat! …
Brieven in het pensum van 2015
Update
Regelen
update
Update
Beschrijving
update
Update
Verhaal
Update
Verhaal
Update
Regelen
Verhaal
regelen
Brieven in het pensum van 2015
Update
Regelen
update
Quo magis cupis … periculum adducta. (44)Igitur, ut … fecunditas facit. (41)Isdem nunc … mutent. Vale. (47)
Plin. 8.10
cum affectum … experimentum (84)Proinde etsi … feminas venia. Vale. (39)
Plin. 8.11
incredibile … conteror. (73)Aestima … solacium. Vale. (15)
Plin. 7.5
de me excusando … praediatorem videbis.quod me ab hoc … quae amabas.de Bruti ad … omnibus
Cic. 12.14
In maximis meis doloribus … scio.Quod me proprius … velim.
Cic. 14.19
Noli putare ... oportere; nec enim habeo, … despoliatam venire.Quod si conficitur … vexare;nam mihi ante oculos … discedam; sed velim … speremus.
Cic. 14.2
Brieven in het pensum van 2015
Update
Beschrijving
update
Plin. 8.16
Plin. 4.19
Plin. 5.16
Cic. 7.1
Sed quamquam …. venia. Vale Mandant … domus est. Isdem nunc … mutent. Vale.
cum sis … evaderesummum est … optimushis … concordiamnon enim … solebascertatim … elegeris. vale
tristissimus … defunctaqua puella … vocatiquod gaudium … exscripseratproinde … acquiescit. Vale
Si te dolor ... de meo; nam primum … fallo." Quid tibi … ludi; apparatus enim … attulissent.Quod si tu … humano societatem
Genre van de brief
Inscriptio
Middendeel
Subscriptio
Update
Regelen
update
Update
Beschrijving
update
Update
Verhaal
Update
Verhaal
Update
Regelen
Verhaal
regelen