CáitếtcủaMèoCon

Nhiềutácgiả

NhàxuấtbảnVănhọc2010

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

CÁITẾTCỦAMÈOCONBàđichợvề.Vàođếnsânnhà,bàbỏcáithúngxuốnggọito:“Bốngơi…

ơiBốngđâurồi?”Bốngđangchơivới cácbạnbênhàngxóm.Nghe tiếngbàgọi, nóù té

chạyvềnhà.-Bàơi,bàmuaquàgìchocháuđấy?-Màyhưlắm,chẳngtrôngnhàchobà,đểgànóvàobớitungcảbếp.Bà

giận,bàchẳngchoquàđâu.Bống buồn quá. Bà mắng đúng rồi. Bà dặn Bống trông nhà cẩn thận,

nhưngbàvừađikhỏimộttí,cácbạnđếngọi:“Bốngơi,sangchơirồngrắn”.ThếlàcáichânBốngnócứcuốnglênchạyđi,khônggiữđượcnữa.Bâygiờphảinhịnquàrồi!

Bốngnhìncáithúngđậyvỉbuồm.Chắclàtrongấycócáibánhđađường.Haylàmộtgóikẹobột.Khôngphải,chắclàmộtcon“phòngphòng”,congàbằngbộtbỏngxanhđỏ,thổikêutete,chơixonglạiănđượcnhé!Thèmquá,thếcókhổkhông!

Bỗng cái vỉ buồm nó động đậy, lục đục.Ngheo…Bốngmở trònmắt.Ngheo…“A!Conmèo,conmèo!Bàơi!Bàchocháunhá!”.

Trong thúng,hai conmắtxanh sợhãi, nhìn lênhấpháy.Hai cái tai cóđốm đen mượt như nhung động đậy. Chú mèo trắng nằm cuộn tròn kêu“ngheo,ngheo”.

-Nào.Miuravớichịnào!Bốngbếchúmèotrêntaynựngnịu.Bàcườibảo:-Conđemnóvàobếp,buộcnóvàocáikiềnggãyvàihômchonóquenđi.

Conkhéochămchonóchónglớnđểbắtchuột.Nhàdạonàylắmchuộtquá!Chúmèoconchẳngchịuăngìcả.Thấysợidâybuộcvướngchân,Mèo

conchạylồngralạibịgiậtlại.“Ngheongheo,saotôilạikhôngchạyđượcnữathếnày?”ChúMèonằmgiơcáichânbịbuộclêncốgiãy,nhưngchẳngănthuagì.MộtlúclâuMèoconmệt,nằmrúcvàođốngtroấm.

Bốngđemđĩacơmvàodỗ:“Miuơi,ănđi”.Mèoconvẫnkhôngchịuăn.-Ngheongheo,mẹtôiđiđâurồi?Aibắttôivềđây,buộctôilạithếnày?

Ngheongheo,tôichẳngđượcbútímẹnữarồi.GầntốimẹBốngvề,vàobếphỏi:-ConMèoconởđâuthếBống?-Bàmuachoconđấy!Conbếnólênnhàchonóđingủmẹnhé!-Đừngconạ,cứđểnódướibếp,nókêuchochuộtsợ.Ừ,sắpTếtrồi,cóconmèochochuộtnóđỡphá.Thếlàđêmhômấy,Mèo

conphảiởmộtmìnhtrongcáibếplạ.

*Cảnhàđãngủsay.Bếptốiom,cóhaichấmsángxanhlè.Đấylàhaimắt

chúMiu.Chútangheongheomãiđãmệt,bâygiờnằmim,nghengóng.Trongbóngtối,bỗngngânmộttiếngbùngboong.BácNồiđồngnằmtrên

chạnbếpồmồmhỏi:-Aiđấ…ấy?Mèoconsợquá,đứngthótlênxùlôngvàphìmộttiếng.BácNồiđồngto

ngườinhưngnhát.Báccũnghoảnghồnlên:-Áiái,kìachúlàmgìthế?Bùngboong,tôivừamớichàochúmàchúđã

làmdữ!Cótiếngsoẹtsoẹt,đấylàchịChổiđứngởgócbếpđangrũracười.-Soẹt,soẹt,úigiờiơi,tôicườichếtmất!Tođầuđịnhbắtnạttrẻcon,ai

ngờhóarabịmộtmẻmấthồn.BácNồiđồnghậmhực:-Thôikhéochị,cứcườiđi,rồichốcnữatôimáchôngChuộtcốngôngấy

nhaychonátramớibiếtthân.ChịChổinghenóiđếnChuộtcốngthìnínthít.Mèoconhỏi:-Ngheo.Chuộtcốnglàđứanàomàácthế?-Thôi,chúđừnghỏinữa,lúcnữakhắcbiết.ChịChổithởdài,khôngnóigìnữa.Cảgianbếpimphăngphắc.Mèoconnằmhồihộp,khôngngủđược.Gầnnửađêm,bỗngchungquanhbếprúcríchhếtcả.Mèoconnhỏmdậy,

mắtcàngxanhlè.Chínmườithằngchuộtnhắtởđâuchuiquacáilỗthủngởchânvách,chạytúavào.

-Ốieoôi,cómèo!Mộtconchuộtnhắtngãlănđùngra,kêuchoechóe.-Chít,chít,hừ,thằngmèonhépấy,màlạibịbuộcdâythếkiathìsợgì!Mộtconchuộtgiàbảothế.Rồinóchùimấysợiria,haimắtnhưhaihột

đỗđennhìnmèoconchếgiễu:“Tínữa,rồichúmàysẽbiếttayôngChuộtcống,hả!”

Vừalúcấy,xônglênmộtmùihôinồngnặc.CổhọngchúMèoconcứsítlạikhôngkêuđượcnữa.Từcáilỗởchânváchchuivàomộtconvậtđensìlùlùbằngcáibắpchuối,mõmnhọnhoắt,đuôidài, lôngướt ròng ròngnướccống.Nótrợnmắt,nheranhữngchiếcrăngnhọn,cườimũi:

-Khịtkhịt,đứanàonhắcđến tađấy?Àhà, lạicóchúmèonhépởđâumớivềthếnày?Cóđủmộtmiếngchotakhông?

Miuconlùimãivàosátvách,bốnchânchúruncảlên.Chuộtcốngbòđếngần,nghếchmõmcườingất:-Chúmìnhsắpđáidầmrồihaysaothế?Thôi,biếtđiềuthìđứngyênđấy,

tathachết.Hễngọnguậy,tachỉđớpmộtrănglàmàyngoẻokhôngkịpngáp.Chuột cống chùi bộ râu và gọi đám bộ hạ: “Kìa, chúng bay đâu, xem

thằngNồiđồnghômnaycógìchénđượckhông?”Lũchuộtbòlênchạn,leolênbácNồiđồng.Nămsáuthằngxúmlạihúc

mõmvào,cốmãimớilậtđượccáivungnồira.“Haha!Cơmnguội!Lạicỏmộtbátcákho!Cárôkhokhế,vừadừvừathơm.Chítchít,anhemơi, lạiđánhchénđithôi!”

BácNồiđồngrunnhưcầysấy:“Bùngboong,áiái!Lạycáccậu,cácông,ănthìăn,nhưngđừngđánhđổtôixuốngđất.Cáichạncaothếnày,tôingãxuống,khôngvỡcũngbẹpchếtmất!”

Cáđámchuộtđánhchénnonê.Chuộtcốngbụngcănglên,vừaômbụngvừakhịtkhịtđếnbênchịChổiquát:

-Cáiconnày,saothấymỗmàdámchốngnẹđứngđấyhả!Màyláothật!ChuộtcốngcắnluônchịChổi,giậtngãxuống,rồivừanhaychịvừakéo

đixềnhxệch.ChịChổivừakêuvừarủa:-TaolàmgìmàmàynhaytaohởChuộtcốngkia?Màyácthếthìcóngày

màyphảitộivớigiời!-Hìhì,khịtkhịt,giờinàotớchẳngbiết,hẵngchođằngấytắmnướccống

chơicáiđã.ChuộtcốngthachịChổiđếntậncáirãnhbẩnsaubếp,dìmchịxuốngđấy.

Rồimặcchochịkêu,nólạivàobếp.*

Càbọnchuột,thằngnàothằngnấymépbéonhờn.Chuộtcốnggậtgùlimdimmắtkểlạichođámđànem:-Hừ, cái nhà này, ngày xưa không bao giờ tao thèmmò đến. Nhà nó

nghèolắm.Thếmàmấynămnay,cónồiđồng,cơmtrắng,cákho,thóclúcnàocũng lưng lửngcót.Mà taoxem trong lànghầuhếtnhànàocũngkhálên,nhấtlàtừngàyhọđilàmchungvớinhau.Chẳngbùvớicáinhàgiàuởđầulàng,chỗhaicâythông,trướcđâylànhàgạchhaitầng,khôngbiếtbaonhiêuthóclúa.Cáibếpnhàấythì…chậcchậc…cứnghĩlạicũngđủrỏdãira.Thếmàrồichỉcòncóđốnggạchvụn.

Lũchuộtconmắtthaoláo:-Thếà!Thếà!-Chứgì,lũnhépchúngmàythìbiếtgì.Cạnhchỗấybâygiờngườilàng

họlạixâymộtcáinhàgìmàchỉtoànbàndài,ghếdài,chotrẻconcảlàngcắpsáchđếnngồichứchẳngcócóckhôgìchénđượccả.Nhưng thôigầnsángrồi,anhemtanhảymộtbàirồiluiquân.

Đámchuộtthằngnọcắnđuôithằngkiathànhmộtvòngtròn.Chuộtcốngđứnggiữavểnhrialên,khoáichílắm.Lũchuộtnhắtvừanhảyvừahát.Chítchít,chúngtalàhọChuột!Đuôichúngtadài,răngnhọnhoắtCáthịthaythóclúangôkhoai,HọChuộttađâyđềuăntuốt!

Haha!Chítchít!Ăntuốt!Ăntuốt!Đámchuộtvỗbụngcười,rồilạimúađuôinhảyvòngquanh.ChúngtachỉthíchđiănđêmHễngườingủlàchuộtchuilênKhôngphảilàmmàthahồchénCáiđờiănvụngsướnghơntiên!Haha!Sướnghơn tiên!Hơn tiên!Chít chít!Khoáiquá!Đànchuộthát

vangtohơn:TườngdẫucaoChuộtvẫnchuiquaCótdẫudàymàtavẫnkhoétLoàingườilàmrabaothứcănChúngtacứpháhết,chénhết!Haha!Pháhết!Chénhết!Chítchít!Đànchuộtvỗbụng,múađuôicười

reoto:“Nào,Chuộtcống,ônganhhátđi!Hátđichochúngemnghe!”Chuộtcốngphìnhbụngkhệnhkhạngvuốtria,ngoáyđuôi,rồicấttiếngrè

rè:TalàChuộtcốngMõmnhọnlôngxùĐờitahôithốiNhưngcáibụngtato!Hôhô!CảđànChuộtđậpđuôixuốngđất.reoto:“Hôhô!Hôhô!”Chuộtcốngvỗ

bụngháttiếp:TấtcảcửanhàĐườngvàolốiraTađềuthuộchếtVìtalàChuộtgiàHàhà!BịchconbịchmẹNồinhỏnồito,VàobụngtaráoThếvẫncònchưano!Hôhô!Cảđànchuộtcườibò ra.Hay,hayquá!Hôhô!Vẫncònchuano!Phải

rồi,đãnosaođược!Chuộtcònchénnữa!Hôhô!Chuộtcốngcũngcườilănngửaramặtđất.Nóvỗbốnchânbìnhbịchvàocáibụngtrắnghếu.Hôhô!

Mộtlúc,Chuộtcốngnhỏmdậy:-Thôi,anhem,luiquân!Hômnaytavétbếp,maitasẽvàokhoắngbuồng

thóc!Tasẽcònnhiềubữachéntúylúynữa.SắpTếtrồi,loàingườihọcònđemvôkhốithứcănngonvềchochúngta.Hômnàonhànàygóigiò,tasẽquaylại.Àcòncáithằngmèonhépkia,hẵngtạmđểmàyđấy,vàibữanữa,

taosẽxéxácmàyranhắmvớinướccốngchơi!Đànchuộtlụctụckéonhauđihết.Trongbếplạiimphắc.Mèoconvẫn

đứngởsátvách.Haimắtnóvẫnsángxanhlè.Nhưnglúcnàynókhôngrunrunnữamàxấuhổvàtứcgiận.Lũchuột!Chúngmàycườihôhôrồisẽcólúc chúngmày khóc hu hu. Ngheo.Mèo con kêu lênmột tiếng, trời vừasáng.

*BàBốngbướcvàobếp,thấycáivungnồicơmrơidướiđất,vộiđếnxem.

Thôichuộtnóănvàvụchỏngcảrồi!Bàcụnhìnquanh,kêulên:-Lạicòncáichổimới,chuộtnóthađâumấtrồi?Bốngcũngởtrênnhàchạyxuống:-ThếconMiucủacháucósaokhônghảbà?-Ngheo…Mèoconvẫyđuôi,ngẩngđầuchàoBống.Bàcụgắt:-ConMiuchẳngđượctíchsựgìcả.Chếtthật.Tếtnhấtđếnnơirồi,cái

bọngiặcchuộtnópháthếnàythìđồănthứcđựngcấtđâuchođược!BốngđếnbếMèoconlên,hỏi:-Miu,saomàykhôngđuổichuột?-Ngheo.Mèoconchỉkêu,khôngbiếttrảlờithếnào.NhưngcáiBốngkhônggiận

Mèocon.Nólấycơmvàítcákhocònvãilạitrongnồichochúmèo.Chúđãđóimềmđánhmộtmạch,hếtveo.

-Bâygiờ,chomàyđichơinhé!Bốngcởidây,Mèoconchạyvụtrasân.Mặttrờiđãlêncao.Mèocontìmđượcmộtchỗnắngấm,nằmsưởi.Nó

giũlôngmộthồi,chohếtbụitro,rồinằmliếmmình,liếmchân,tỉmỉ,chođến lúc trắng nõn hết cả. Xong nó nằm im lim dimmắt, gừ gừ, nghĩ lạichuyệnđêmqua.Vàchúmèoconngủmộtgiấclúcnàokhôngbiết.

Soẹt,soẹt,soẹt.MộtcáigìđậpvàođầuMèocon,làmchútachoàngtỉnhdậy.“Ngheo.Cáigìđấy?A,chàochịChổi, thằngChuộtcốnghômquanólôichịđitậnđâu?”

Soẹt,soẹt,chịChổivẫnquéttrênsàn,khôngtrảlời.Mèoconnhảychồmlên,vờnchungquanh,thòvuốtrarứtrứtmấysợirơmkhôcủachịChổi.

-Nhãicon,xêrachotaoquét!ChịChổiđậpmộtcáivàolưngMèoconlàmchúđauđiếng.-Gớm,chịkhỏethế,saohômquakhôngđậpchothằngChuộtcốngmột

cái?-Xêranào!ChịChổilạiloẹtxoẹtquétqua.Mèoconnghĩthầm:“TạichịChổichịấy

sợthằngChuộtcốngquáđấythôi,cũngnhưmìnhyếubóngvíathànhracứrúmcảngười,đếnnỗikhôngkêuđượcnữa”.

Lúc nàyMèo con thích chí lắm.Nắng ấm, sân rộng và sạch.Mèo conchạygiỡnhếtgócnàyđếngóckhác,hai taidựngđứng lên, cáiđuôingoenguẩy. Chạy chán,Mèo con lại nép vàomột gốc cau,một sợi lông cũngkhôngđộng-nórìnhmộtconbướmđangchậpchờnbayqua.Bỗngcáiđuôiquấtmạnhmộtcái,Mèoconchồmra.Hụtrồi!

Bướmđậpcánhbaylêncao,cười:“Ê,ê,tẽnchửa!”Mèoconnhảymộtcáithậtcaotheobướm,rồicuộntrònlănlônglốcgiữa

sân,chođếnlúcchạmbịchvàogốccau.“Rìrào,rìrào,conmèonàomớivềthế?”.Câycaulắclưchỏmlátrêncaotíthỏixuống.“Rìrào,rìrào,chúbéleolênđâynào!”Mèoconômngaylấythâncâycautrèonhanhthoănthoắt.“Rìrào,rì rào,ừchútrèokháđấy!”Mèoconngứavuốt,càocàothâncausồn sột. “Ấy ấy, chú làmxước cảmình tôi rồi.Đểvuốt sắcmàbắt chuộtchứ!”Mèocontiunghỉu,cụptailại,tụtxuốngđất.Rìrào,rìràochỏmcauvẫnlắclưtrêncao.

Mèoconlạinằmdàisưởinắngvàngẫmnghĩ.Kìakìa,mộtconbọgìđang lủinhanhqua sân.Mèoconvútđến, chặn

mộtchânlênlưngnóvàghémũiphậpphồngđánhhơi.-Xì,anhchàngnàomàhôithếnày?-Úi,úi,emlàGiánđấtđấy!Anhthachoem.Giánđấtgiãygiụa.Mèoconnhấcchânlên.Giánđấtnhìntrướcnhìnsau

rồilạicắmđầulủi.NhưngMèoconlạinhảytheo:-Khoanđã!Banngàybanmặtanhđiđâumàlấmlétthế?Giánđấtngẩnglên,khuahaisợirâudài:- Ơ anh này rõ ngây ngô. Cái thân phận vừa nhỏ vừa yếu như tôimà

khônglủikhéothìsốngyênthânthếnàođược.Mìnhbéthìphảisợkẻnàolớnhơnmình.AnhđếnhỏicậuCóctíakiamàxem.

MèoconngoáiđầunhìntheophíaGiánđấtvừatrỏ.Thừadịpấy,Giánlủimất.

CậuCóctíabằngnửanắmtayđangngồinghiếnrăngcạnhhàngrào.ThấyMèoconđitới,cậulồihaimắtra,nhìntrântrân.

-À,racậulàCóctía,cậuônggiờiđấy!Cậubéthế,cósợtôikhông?-Việcgìmàsợ.-Thảonào,ngườitabảocậucócáigantolắm.Cóctíanhếchcáimiệngrộngđếnmangtaicười:-Gantacógìmàto.-Thếsaocậukhôngsợ?Giánđấthắnbảoaimànhỏyếuthìphảisợkẻ

kháckiamà?-Cái thằngấynóchỉrúcvàocácxóxỉnhmàănbẩnchonêngặpainó

cũng khiếp! Còn như ta, ngày ngày ta đi bắtmuỗi, trừ sâu, ta sống ngaythẳngviệcgìmàsợai.Vảlạicứsợthìngồimànhịnđói.NhưtrongvườnnàycóthằngHổmangrấtác,chảlẽtakhôngdámvàovườnbắtsâuà?Nó

gianác,nómớiphảisợta.Cóctíanóixong,ungdungnhảyquakhehàngràovàovườn.

*Mấyhômsau,Mèoconđãthuộctấtcảcácngócngáchtừtrênnhàxuống

bếp,từtrongsânđếnngoàivườn.Đếnchỗnàocũngcónhữngcuộcgặpgỡ,nhữngcâuchuyệnlàmchoMèoconngẫmnghĩ.Cảngày,chúchạychơichođếnlúcnàongheBốnggọi:“MiuMiuvềăncơm”.

Bữatrưaấy,Mèoconlạinằmlimdimmắtsưởinắngtrênthềmnhà.MẹBốngđangxaycốithócùù,ràorào.Mấychúgàconchiêmchiếpxúmxítđếnnhặtnhữnghạtthócvãi.

Bỗngtrongchuồnggànghequácmộttiếngthậtto.Quácquác,gàmẹtừtrongchuồngkêuthấtthanh,xòacánhnhảytótrangoài,kêutetái.Mèoconvútmộtcáiđãbăngmìnhđến.

“Quácquác,chếtchết”.Gàmẹmắt longlên,đuôivàcánhxùto,cuốngquýt.Mèoconbỗnglạnhngười.Mộtconrắnđangbạnhtocổ,lắclưcấtcaocáiđầu,trườnmìnhlênổtrứnggàđangấp.

“Quácquác!CậuMiuơi!CậuMiucứulấyổtrứngcủatôi!”Miukhôngkịpsuynghĩgì,nhảychồmlêngiữamìnhHổmang.Phịch,cả

haiconrơixuốngđất.Hổ mang cổ càng bạnh to, mắt như hai hòn lửa, lưỡi thè ra hằn học:

“Thằngranh,màymuốnchếtsẽđượcchết”.Vút,cáiđầurắnlaothẳngtới.Mèoconquậtđuôi,nhảysangbêntránhđược:“Phì,taosẽbẻgãyxương

sốngmày”.Mèoconthấyphundữtợn,lôngdựngđứnglên,răngnanhnhera,vuốtnhọnthủsẵnởcảbốnchân.Vút,rắnlạilaocáinữa,Mèoconlạivừavặntránhđược.

“Quácquác,cậuphảinhảyvòngtrònthìnómớikhôngmổkịp”.Gàmẹởngoài,kêutolên.Mèoconđượcmáchnước,cứchồmchồmnhảytrònxungquanh.Hổmangcốxoaytheo,cáiđầulắclư,nhưngnókhôngmổđượccáinàonữa.

Bỗngchátmộttiếng,Hổmanggụcđầuxuống,quằnquạiđịnhchuồnđi.Chátmộttiếngnữa,Hổmangđãgãysốnglưngnằmthẳngđờ.MẹBốngtaycầmcáiđòngánhnệnchocáinữagiậpđầuconrắnđộc.Hổmanghếtngọngoạy.

“Cụctecụctác.Ốigiời,thôithoátrồi.CámơncậuMiunhé!”Gàmẹlụccụcnhảylênchuồng,xemổtrứngcóviệcgìkhông.Bốngởtrênnhàchạyxuống,bếMèoconlên:-Úichào,tínữarắnnómổchếtMiucủachị.MẹBốngbảo:-ConMiunàythếmàgan,nóđánhnhaumãivớiconrắnđấy!

*

SaubữaconMiuđánhnhauvớiHổmang,bácNồiđồngcóvẻnểchútalắm.Bữacơmsángấy,nhàđivắngcả,Mèoconnằmngủtrongđốngtroấm.BácNồiđồngbắtchuyện:

-Bùngboong,nàycậuMiucódámđánhnhauvớiChuộtcốngkhông?-Đánhchứ!-Ghênhỉ!BácNồiđồngnhắmmắtlạirùngmình.-CậuMiuơi,hômnaybàBốngđichợTếtđấy!Chỉchiềunaylàtôiđầy

ắpthịtkho,cákho,ngoàiralạicòngiòmỡ,giòthủvànhiềuthứcănngonlắm.

-Saolạinhiềuthếhởbác?-Kìa,Tếtđếnnơi,cậukhôngbiếtà?-Tếtlàcáigì?-Bùngboong.TếtlàTếtchứcònlàcáigì.Rõchán!Mèoconvẫnkhônghiểurasaocả.ChịChổicườirũra,giảngthêm:-Chúấycònbéquá,đãquaTếtnàođâumàbiết!Tếtlàngàyđầunăm,

chúhiểuchưa?Aicũngnghỉ,mặcquầnáođẹpđichơi,nhànàocũngluộcbánhchưng,góigiò,nấuchè,trồngcâynêuđểmừngnămmới.Tếtvuilắm,đấyrồivàihômnữachúsẽthấy.

-Ngheo,thếthìthíchnhỉ!Nhưnghômnọ,thằngChuộtcốngđãhẹngầnTếtlànóquayvềlàmmộtmẻkiamà!

-Ốiối,cậunóilàmtôisợtoátcảmồhôirồi!BácNồiđồngbưngmặt,mồhôirỏgiọttongtong.Mèoconbảo:-Không sợ.Lầnnàychúngnóđến, tôi sẽkhôngđểyên.Nhưngmàcả

bác, cảchịChổicũngphảiđánhnhauvớichúngnóchứ.Bác tonặng thế,đánhđượcđấy,cònchịChổithìhômnọchịgiángchotôimộtđònđaukhiếpấy.Tạimìnhcứsợ,nómớilàmngangngượcvậy.

ChịChổicóvẻsuynghĩ.BácNồiđồngthìphùngcáimiệngtròncủabácvànóinướcđôi:

-Ừđểtôixemđã…*

Tốihômsau.Bấygiờlạivàonửađêm.Trờitốinhưmực.Bênngoàimưarét,gióthổi

àoào.Mèoconvẫnnằmthức.NóđoánhômnaythằngChuộtcốngsẽđến.CólúcMèocontứcgiậnnóngsôingười,chỉmongcáithằngkhốnkiếpấyđếnngayđểđánhnhau.NhưngcólúcMèoconlạirợn.ThằngChuộtcốngấytoquá,vànógiàlõi,khônlắm.lạicòncảmộtlũchuộtđànemcủanónữa.MộtmìnhMèocon liệucóchốngđỡnổivớicảbọnchúngnókhông?Màđêmhôm,trênnhàngủsaycả,chẳngcóaibênhMèoconđâu!

…Gióvẫnthổi,mưavẫnrơilộpđộp.Chítchít.Lũchuộtđãrúcrích.Sộtsoạtsột…cảchínmườithằngăntrộmđãvàođầybếp,chạylungtung.“A,a,

chítchít,hômnaytoànthứcănngàyTếtcả,thơmquá,béoquá,anhemơi!Hãyvật cái thằngNồiđồng trướcđã!”BácNồiđồng run lập cập trên cáichạncao.

-Ngoao!-Mèoconkêumộttiếngdữtợn.kháchẳnmọikhi.-A,a,chítchít,cái thằngmèonhéphômnọđấymà,đánhbỏmẹnóđi

anhemơi!Lũchuộtconhíchnhau,nhưngbọnăn trộmvốnhènnhát, cứ thằngnọ

đùnthằngkia.-Ngoao!Gừ!-Ối,nólàmèothậtrồi!Lũchuộtvỡchạytoánloạn.-Khịt,khịt,cáigìthế,mấycáithằngnày!Mùihôixôngđếnnồngnặc.Chuộtcốnglùlùbòvào.Lũchuộtlâulathấy

cótướngđếnthìhoànhồnlạivàxônxaocảlên:-Đánh!Đánhbỏmẹcáithằngmèonhépkiađi!Chuộtcốngrungđuôi,tiếnlại:-Thếnào,chúmàyđấyà?Muốnsốngthìrakhỏibếpngay,taolàmphúc

thacho.Lúcnàochúngtaoănxong,taosẽgọivàochiachomàymộtgóccákhomàănTết.Cònnếumàybướngthìtaocắncổmàychếtngay.MàyhỏiconmẹChổivàthằngNồiđồngkiamàxem,taođãcắncổchếtmấythằngmèocòntohơnmàykia!

BácNồiđồngtrênchạnnóivọngxuống:-Đúngđấy,hừhừ,đúngđấycậuMiuạ.-Ngoao,thằngăncắp,màydámdụdỗtalàmcáiviệcbẩnthỉucủamày

à?Màyhốilỗiđi,rồitaochomàyvềchầuôngvải.Mèo con khép đuôi, giơ một chân lên, thò vuốt ra, đầu nghiêng rình

miếng.-Àthằngnhép,màylàmtaophảiratay!Chuộtcốngcườinhạt,rụtđầulại,nherahàmrăngnhọnnhưdao,lùilũi

tiếnđếngiáplácà.Mèoconbiếtkẻthùtokhỏehơn,nếuvậtgiáplácàthìkhôngthểchống

lạinổi.Nhớlạimiếngvõhọcđượchômđánhrắnhổmang,MèocontátmộtcáiđúngmõmChuộtcốngrồinhảychồmvọtqua.

Chuộtcốngbịvuốtmèocàoráchmộtmiếngda,mũichảymáu.Nhưngđãquennhiềutrận.Chuộtcốngkhônghềnaonúngcứlùilũixôngđến.

Haibêncàngđánhcànghăng.MèovàChuộtquầnnhautungcảtrobếpbụimù.Chuộtcốngđứnglùlù,rìnhlúcnàoMèoconhởcơ,nóchỉcắnđúngcổmộtcáilàphảichếttươi.Mèoconthìthoănthoắt,nhảybênnày,vọtbênkia,đánhnhiềuđòntrúngvàomõmkẻđịchvàcàonósâysát.Chuộtcốngđãsayđòn,máumebêbếtcảmõm,nócàngnhưđiênlên.Mèoconcũngđãbịmấyrăng,chảymáuởmình,loanglổcảlôngtrắng.

Nguyrồi,Mèoconvấpphảimộtthanhgộctre,loạngchoạng.Chuộtcốngđãthấyngay,nólaođến,Mèoconbịvậtngãngửara.Bọnchuộtconrúhếtcảlên,nhảycẫng:

-ThôithằngMèochếtrồi!Chếtrồi!-Ngoao!Mèo con co hai chân sau cố đẩymõmChuột cống ra.Chuột cống nhe

răngnhọnhoắtcườikhà:“Khịtkhịt,thôi,màychạyđằnggiờiconạ!”Bốpbốp.MộtcáigìgiángxuốnglưngChuộtcốnglàmnógiậtnảymình.

ChịChổi từ nãy vẫn nín thở đứng ở góc bếp, hồi hộp theo dõi trận đánhnhau. Thấy chúMiu nguy quá, chị quên cả sợ, lấy hết sức quật thằng kẻcướpmột cái.BácNồi đồng trên chạn cũng lao ngay vung xuống.Loảngxoảng,loảngxoảng.

Trong lúc Chuột cống hoảng hốt,Mèo con đã nhanh như cắt thò vuốtnhọn,mócthậtmạnhvàocáibụngtrắnghếucủaChuộtcốngvàvùngdậy.

-Khịtkhịt,thôichếttôirồi!Chuột cốngbịmóc thủngbụng, lảođảo.Mèoconkêumột tiếng to, tát

luônmấycáinữa,Chuộtcốnglănkềnh.Bùng boong, bùng boong! Bác Nồi đồng múa lên trên chạn. Ngoao

ngoao!Mèoconquắcmắt.Chuộtcốngcốngócđầudậytoanchạy,nhưngbịmộtcáitátnữa,nhữngvuốtsắccắmvàomặtnó.Chuộtcốnggụchẳn.

Mèoconthòvuốtquắpđượcluônmộtthằngchuộtnhắtnữa.Ngoao,ngoao!Mèoconđuổimãilũchuộtchạybánsốngbánchết.

*SángmồngmộtTết, trờimát,BốngbếconMiu trong lòng, lấycáidây

băngđỏ,tếtmộtcáinúthoachungquanhcổchúMèo.-NàochịtếthoađỏchoMiunào,đểchịcòntheomẹđiviếngmộbốở

nghĩatrangliệtsĩchứ!-Ngheongheo.BàBốngcườibảo:-Cháu bế nó đi thì cẩn thận kẻo lại quên nóở đâu nhé!ConMiu này

ngoanlắm.BéthếmàđánhđượccảChuộtcống.Lúcđiquabếp,Mèocongọito:-Ngheo!BácNồiđồng,chịChổiởnhàtôiđichơinhá.-Ừ,đithìđừngcóchạyrôngmàlạc.Hỏmnayđôngngườilắmđấy!MẹBốngdắttayBốngrađường.Gióthổi,bướmbayhoanở.Nhữngbụi

trexàoxạc.Lúanondướiruộngphấpphớivẫy.Mộtđámngườiđigiữađồngtheomộtlácờđỏcóngôisaovàngbayphầnphật.Ốichao,ngàyTếtsaomàđẹp và vui thế.Mèo con nằm trên khoanh tay củaBống, nghển đầu nhìnxungquanh,kêungheongheo.

PHẠMHỔ

CHÚBÉNGƯỜIVÀÔNGTRĂNGVàocáithờixaxưa,cólẽlàxaxưanhấtcủaconngười,ởtrêntrờichỉcó

mặttrờimàchưacómặttrăng,vàởdướiđấtthìconngườisốngtronghangtronghốc.Quỷcũngsốngởngaycạnhvàluôntìmcáchhạingười,nhưngnóthấyconngườicócáibóngmànóthìlạikhôngcóđượcnênnósợvàchưadámlàmgìcả.Conngườicũngbiếtvậyvàcũngbiếtlàmìnhchỉcócáibónglúcbanngàynhờcómặt trời.Banđêmmuốncócáibóng,conngườiphảiđốtđuốclênkhiđirakhỏihang.CólầnconngườiđãcầuxinôngTrờigiúpchomìnhcócảcáibónglúcbanđêm.NhưngôngTrờiđáp“Phảitựmàlolấy!”

Conngườichưabiếtlonhưthếnàothìmayquánămấy,đangngồichơicờ,ôngTrờibỗngnghecótiếngtrẻconnôđùareohòầmĩtừdướiđấtxavẳng lên.ÔngTrờingoáiđầuracửanhìnxuống.Lầnđầu tiên thấynhữngchúbéNgười,ôngTrờingạcnhiênvôcùng.Nhìnchúng thậtngộnghĩnh.Đứanàocũngbétí.Màcũngchạynhảy,đuổinhau,vậtnhaunhưngườilớn.

ÔngTrờithôikhôngđánhcờnữa.ÔngthửxuốngtrầnxemnhữngchúbéNgườiấy,khinhìngần,còncónhữnggìlạhơn.

Xuốngđếnmặtđất,ôngTrờithấycácchúbéNgườiấyđangđùagiỡnvớicácchúthỏcon.Ngườivàvậtcólúccứômnhaulăntròn.Cácchúbéthíchchícườinhưnắcnẻ.

Càngnhìngần,ÔngTrờicàngthấycácchúbéNgườisaomàđángyêu.Nhữngđôimắtđenmàsáng.Nhữngcáimáphinhphínhnhưmáquảbầu.Nhữngcáimiệngnhỏxíuđỏhồngnhưnụhoa.Còncáibàntayvàchânthìcứnhưlàđểngắm,đểchơi…

ÔngTrờibỗngchúýthấycómộtchúbéNgườikhôngchịunhậpvàođámđôngđểchơimàlạiđangngồiim,vẻnghĩngợi.

ÔngTrờiliềnđếngầnlàmquenvàhỏichuyện.ChúbéNgườiấychobiếtlàchúvừanghebốmìnhnóichuyệnvềquỷ.Chúđangcùngbốnghĩxemcócáchnàođểchoconngườicóđượccáibóngcủamìnhngaycảbanđêmđểxuađuổiquỷđikhông.

ChúbéNgườilạitrách:-BốcháuđãcầuxinTrờigiúpmàôngTrờikhôngchịugiúpôngạ.ÔngTrờiliềnmỉmcườivànói:-Không,lầnnàythìtasẽgiúp.Takhôngmuốnđểquỷhạicáccháuđâu.Chúbéngườimừngquáliềnđứngphắtdậy:-VậyônglàôngTrờià?-Phải.ÔngTrờinhìnchúbégiâylâurồinóitiếp:-Muốnchoconngườibanđêmcũngcócáibóngcủamình,việcấydễmà

khóđấy.-Ôngơi,dễthếnào,khóthếnào?-LênthắpsángcáiđènchoôngTrăngthìbanđêmconngườisẽcóđược

ngaycáibóngnhưbanngày.Dễlànhưvậy.CáikhólàđườnglênôngTrăngxalắm,xalắm…

-Xamấyngàyđườnghảông!-CáithangleolênôngTrăngcaomộtvạnbậc,liệucóaileolênnổimột

vạnbậcấykhông!-Cháuxinđicho!Cháubé,nhẹngười,leocàngdễ.ÔngTrờinhìnkỹđôichân,đôitayvàcảđôimắtcủachúbérồinói:-Cháuchịukhóđiđượcthìrấthay.Vàkhiđithìnhớmangtheolửađể

thắp sáng lại cái đèn cho ông Trăng.Đèn ông ấy trước kia cũng có sángnhưngôngấychỉthíchthắpsángmờmờ.Saucóchuyệngìbuồn,ôngấytắtđènluôn,khôngthắpnữa.

-Ôngơi,liệubâygiờôngấycóthắplạiđènkhông?-Gặpcháu,ôngTrăngchắcsẽthắplạiđấy.-Saovậyhảông?-Vìgặpcáccháuthìaicũngthấyvui.ÔngTrăngvui,ôngTrăngsẽthắp

lạiđèn.MuốnconNgườibanđêmcócáibóngthậtrõ,cháunóivớiôngấycứkhêutocáibấclênlàđược.

-Ôngơi,cáiđènôngthìmàuđỏ,cònđènôngtrăngthìmàugì?-Màuxanh,xanhđẹplắm,mátlắm.ÔngTrờicònnóichuyệnvớichúbéNgườikhá lâurồimới trởvềchín

tầngmâycaoxanhcủamình…ChúbéNgườiđượcbốmẹlochothứcăn,thứcuốngthậtđầyđủđểlên

đườnggặpôngTrăng.Chúkhôngquênmangtheohaihònđánhỏđểđánhlửa.

Chúleolênhònnúicao,ởđấycóthangbắcthẳnglêntrời.Chúvừaleothang,vừacúinhìnxuốngđất.Đấtcứxadần,mờdần.Đêm

đếnchúbéNgườitựlấydâybuộcmìnhvàocáithangđểngủ.Mặtđấtởdướixa nhìn đen thăm thẳm, làm chú nhớ bốmẹ, nhớ các bạn và nhố đất vôcùng…

ChúleohếtmộtvạnbậcthangthìđếnchỗôngTrăng.Lâunay,saukhitắtđèn,vìcóchuyệnbuồn,ôngTrăngđãđinằmvàngủ

luôn.Ôngkhônghềnhìnxuốngmặtđấtvàkhônghềbiếtởdướiđóchuyệnngườivàquỷsốngvớinhaurasaocả.

Hômấy,ôngđangnằmngủthìcóailaylaykhẽđôichânôngvàgọi:-Ôngơi!ÔngcóphảilàôngTrăngkhông?Ôngmởmắtravàtừtừngồidậy.NhưôngTrờilầnđầutiênthấychúbéNgười,ôngTrănglạlắm:-Cháulàai?Ớđâuđến?ÔnglàôngTrăngđây!

-Cháulàconcủangười!Cháuởdướikialên!Ôngốmhaysaovậy?-Không!Không!Ôngkhôngốmđâu!-À,chắclàôngđangbuồn!-Ừ!Ôngđangbuồn…Từ trướcđếngiờ,ôngTrăngchưađượcai thămhỏivà trò chuyệnnhư

vậy.Ôngcảmđộnglắm.Nhất làcàngnhìnchúbéNgười,ôngTrăngcàngthấyquývàyêu.

-Ôngcóchuyệngìmàbuồnvậyông?ÔngTrăng liềnnhìnvềphíaxaxăm, trongcõimênhmôngcủaTrờivà

đáp:-ÔngcóhaiđứacháulàSaoXanhvàSaoTím.Khônghiểuvìsaocảhai

đứađềurờichỗ,băngđitậnđằngnào,ôngkhôngcònđượctintứcgìcả.-Ôngơi,thếnàorồicũngcólúcSaoXanh,SaoTímnhắnđượctinvềcho

ôngbiếtđấy!ÔngTrăngnghenóicũngthấykhuâykhuâynỗibuồn.BâygiờôngmớihỏilạichúbéNgười:-Cháulênđâycóviệcgìkhông?-CháunhờônggiúpchoconNgườibanđêmcũngcócáibóngcủamình!ÔngTrănghiểurangay:-Cháumuốntathắpcáiđènlênlạichosángphảikhông?-Vâng!-Tangủlâuquá,chảbiếtlửacócònkhông?-Cháucómangsẵnlửađâyrồi!ChúbéNgườilấyhaihònđáđánhralửarồithắpđènchoôngTrăng.Ôi,

cáiđènmớitolàmsao!Tonhưmộttảngđálớn.ÔngTrăng vừa khêu cái bấc cho đèn sáng lên, vừa hỏi chú béNgười:

“Đượcchưa!Đượcchưa!”Chúbécũngnhìnxuốngmặtđấtvừanói:“Thêmtýnữa!Thêmtýnữa!”

ÔngTrăngcàngkhêu,cáiđèncàngtỏasáng.Bàygiờthìxuốngdướitrần,chúbéNgườithấytráiđấtcủamìnhsánglên

trongmộtánhsángmàuxanhtrongvàmát,nhìnđẹpđếnmêngười.Chúmừngquá,ômlấybàntayôngTrăngvànói:-Ởdướikia,chắcbâygiờaicũngđãcócáibóngcủamìnhrồi,cháuđội

ơnông,cháuxinvề.ÔngTrăngvàchúbéNgườiquyếnluyếnnhaumãikhôngrờitay.ChúbéNgườihẹnvớiông:-Cóngàycháulạilênthămông.-Đừng!Cháuđừnglên,vấtvảlắm.Ôngsẽxuốngthămcháu.ChúbéNgườivềxuốngdướimặtđấtthìbốmẹvàmọingườiđãchờsẵn.

Bốchúômchặtlấychúvànói:-Quỷnóthấymọingườiaicũngcócáibóngcảtrongbanđêm,nênnósợ

nóbỏchạymấtrồi!*

**Cácemthânyêu,CâuchuyệnembéđithắpsángmặtTrăngđểxuađuổiquỷđichỉcóvậy.Nếucócầnnóithêm,thìtôixinnóithêmđiềunày:-Thờiấy,đúnglàcólúcquỷđãbỏđithật,nhưngsauđónólạitìmcách

trởlại.Vìsaoư?Vìnólàquỷ!Vàcũngvìcònquỷởtrêntráiđấtnày,nênbâygiờchúngtadùlớn,dùbé

ởtrênhànhtinh,aicũngphảicốgắnggópphầnxuađuổinóđi.Còn về ông Trăng thì các cháu biết đấy, nếu ngày nay có những đêm

khôngTrăngthìđólàdấuvếtcái thờiôngbuồnvàđãtắtđènđingủ.CònnhữngđêmTrăngsángdần lên làdấuvếtnhững lầnôngkhêucáibấccaodầntheoýmuốncủachúbéNgười.Vàlúcđènsángnhất,đấylàđêmrằm.

ÔngTrăngcũngđãgiữđúnglờihứavớichúbéNgười.Vìvậy,vàocáiđêmôngTrăngsángnhấttrongnăm,ôngTrănglạixuốngdướitrầnvuichơivớicáccháubé.VàcũngtừđấymàcótếtôngTrăng,TếtTrungThu(Tếtgiữamùathu).

NGỰATHẦNTỪĐÂUĐẾN?Cáccháuthânyêu.Chắc tất cả chúng ta ai cũngđềubiết chuyệnôngGióng thời xửa, thời

xưa,đãcưỡiNgựasắtđidẹpgiặcÂn.NhưngcáccháucóbiếtNgựasắtđãtừđâuđếnvàvìsaoNgựasắtlạicó

thểphunralửađểcùngôngGióngdiệthếtgiặcÂnkhông?Chúmaymắnđãđượcmộtôngcụkểchonghevềchuyệnnày.Chúxin

kểlạiđểcáccháucùngnghe.Thờixửa,thờixưaấy,khigiặcÂnkéođếngiàyxéonướcta,ởmộtvùng

núinọ,cómộtembésốngvớichatạimộtkhurừngcónhiềucâysa-mu.Nhàemnghèo.Cảhaibốconchỉnuôiđượcmộtconngựalôngmàuhồng,lúcphinhanhcứsángrựclênnhưlửa.Conngựanàyđãsốngvớibốconemtừlúccònbénênrấtquấnquýtvàmếnchủ.Chaembélàmộtngườicưỡingựatàigiỏicótiếngtrongvùng.Ônglạichịukhóđểnhiềucôngsứcrènluyệnchongựahồngthànhmộtconngựahay,nổitiếngkhắpcảvùng.Ngựahồngphinhanhnhưbay,lạicótàivượtkhe,vượtsuối.Ngựahồngcóthểtừtrênđồicao laoxuốngmàkhôngquỵchân, từdướivựcphivút lênđèomàkhôngchồngối.Đặcbiệtngựahồng lạihiểuđược lờinói củachủvàđoán trướcđượcýchủmuốngì.

Khỏiphảinóilàembérấtyêuquýngựahồngvàxemngựahồngnhưmộtngườibạnthânthiếtkhôngrời.NhưngkhinghetingiặcÂntànác,giếthạibàcon,đốtpháxómlàng,embéliềnthưavớicha:

-Chaơi!Giặcácquá,màchathìgià,conthìbé,khônglàmsaođigiếtlũnóđược.Haylàchachoconmangngựahồngvềkinhđicha!

-Conmuốnmangngựavềdângvuaphảikhông?-Đúngthếchaạ.Đểvuacửngườitàigiỏi,cưỡingựahồngđidẹpgiặc,

cứudân.-Nhưngaisẽlàngườiđưangựađibâygiờ?-Chachoconđi!Vềdướiđó,consẽởluônbênngựavàchămsóccho

nó.-Từđâyvềkinhxaxôi,cáchtrở,conlàmsaomàđiđược?-Đườngvềkinhconrấtnhớ.Conlạichỉngồitrênlưngngựa,cógìđâu

màchaphảilo!-NhưngconphảinhớđừngđểchogiặcÂntrôngthấy.-Conxinnhớlờichavàsẽchọnconđườngtránhxamắtgiặc!Ngựahồngnghehaichaconembébànchuyệncứgõvóxuốngđấtnhư

vui,nhưmừng.Embéliềnchạyđếncạnhngựahồngvàhỏi:-Ngựahồngcùngtađivềkinhgiúpvuagiếtgiặcchứ?

Ngựahồnggậtđầungaybacái,vàlạihí lênmấytiếngdàinhưđểgiụcngườichủnhỏnhanhchónglênđường.

Hômsauembéchàocha,chàobàcontrongxómrồinhảylênlưngngựarađi.

Emđãcốýchọnconđường tránhxamắtgiặcnhấtnhưngkhôngmay.Hômđóvìmộtsựtìnhcờ,chínhtêntướnggiặcÂnđãtrôngthấyemvàngựahồngđangphinhanhnhưgióởmộtchânđồixaxa…Nólậptứcgọiquânlínhcùnglênngựađuổi theo.Nóbiếtngayngựahồnglàmộtconvậtquý.Vànómuốnđoạtlấychođược.

Em bé và ngựa hồng bị tên tướng giặcÂn cùng quân lính của nó đónđườngđểvâybắt.Nhưngngựahồngquảlàmộtconngựatàigiỏivôsong.Nó đã phi qua đầu tất cả đámgiặc.Gươmgiáo chúng đâm, chém, phóngtheo,đềutrượthết.TêntướnggiặcÂnđànhmộtmình,mộtngựađuổitheo.Ngựanócưỡicũnglàloạingựahiếmcótrênđời,vậymànókhôngtàinàođuổiđược.Nóbèngiươngcung lênbắnmộtmũi tênđộcvào lưngembé.Emthétlênmộttiếngrồigụcxuống,ômchặtlấycổngựahồngthềuthào:

-Ngựahồngơi!…Tachếtmất…Ngựahồnghãygắngtìmcáchvềchokỳđếnkinhvua.

Máuembéchảyđỏ,thấmướtcảbờmngựa,thấmướtcảlưngngựa.Ngựa hồng vẫn phi như bay. Quamột thôn xóm, thấy có bóng người,

Ngựahồngliềnhítolênmấytiếngnhưđểgọingười,rồingựacúichúcđầuthật thấp để cho xác người chủ nhỏ lăn xuổng bênmột đám cỏ xanh êm.Ngựahồngkhôngmuốnxácchủmìnhrơivàotaygiặcnêngửilạiđểbàconchôncấtchothậtkỹlưỡng.

Ngựahồnglạiphinhanhhơn.Trờiđãxếchiều.Suốtngàychưađượcănuổng,ngựahồngmệtlắm.TêntướnggiặcÂnmỗilúcmộtđuổiđếngần.Bốn vó ngựa hồng bây giờ như không chạmđất…Phimãi, phimãi…

Bỗngngựahồngngheđaunhóiởđùisaubênphái.Tên tướnggiặcÂn lạigiươngcunglênbắntiếp.Ngựahồnglạithấyđaunhóiởđùisaubêntrái.

Ngựahồngvẫncốphóngnhanh,nhưng sức cứyếudần, chậmdần.VóngựatêntướnggiặcÂnđãsátgầnphíasau.

Biếtkhông thể thoátđược,ngựahồngbènphi chậm lại rồiđợi cho têntướnggiặcÂnđếngần,bấtthầntungmạnhđôivósaulênđávàomặtngựanó,ngườinó…

TêntướnggiặcÂngiậnquáphátrunlên.Ngựahồngvẫnđá,đámãichođếnkhikiệtsứcvàngãlănrachết.Tên tướnggiặcÂn laogần lại, rít lênmấy tiếngvà lấygiáođâm thêm

mấynhátvàoxácngựahồngchohảgiận.Mộtlúcsau,quânlínhcủanókéođến.Nóchỉvàoxácngựahồngralệnhchobọnlínhphảichấtngaycủi,thiêu

choxácngựahồngthànhtro.Ngọnlửathiêuvừabốclênthìtrờiđấtbỗngkéomâyđenkịt,sấmsétnổi

lênđùngđùng.Ngọnlửachồmlênquằnquạinhưđauđớn.Mộtánhchớplòesángnhìnđếnbuốtóc,tiếpliềntheolàmộttiếngsét,rungcảmặtđấtmộthồirấtlâu.Cảxácconngựavàđốnglửalậptứcbiếnmất.

Tên tướnggiặcÂncùngquân lính củanó thấy thếkinh sợ, vội vãkéonhautrởvề.

Mộtcụgiàởcánhrừngbêncạnhchứngkiếncảnhấy,liềnrathămlạichỗbọngiặcđãthiêuxácconngựahồng.Cụbỗngsữngsờkhithấycómộthònđất nung, nhìn giống hệt nhưmột con ngựa nhỏ. Cụmừng quá, nhặt lấymangvềđểlênbànthờ…

Ngayđêmhômđó,cũnglàcáiđêmsaukhiôngGióngvươnvailênthànhmộtngườicaolớnlạthường,ôngcụđangnằmngủ,bỗngnghetrênbànthờcótiếngđộng.Ôngthắpđènvàsữngsờthấychúngựabằngđấtnungđanggõgõbốnvónhưđểchuẩnbị lênđườngđixa.Ôngcàngbànghoàngkhinghengựanói:

-Thưacụ,tôikhôngphảilàngựathường.Tôilàngựacủađất,vàcủacảtrờinữa.

Ôngcụliềnhỏingựanhỏ:-Bâygiờngựasắpđiđâu?-Tôiđitìmngườiđểdẹpđượcgiặc,cứuđượcnước.-Ngườiđólàai?Ởđâu?-LàThánhGióng,ởcáchđâyxalắm.-Ngựacầngìđếnlão?-Tôichỉxincụmộtgiọtmáutươicắtởngóntaytrỏvànhỏlênđúngđỉnh

đầutôi.-Lãotuygiànhưngmáulãokhôngthiếu.Đểlãođitìmcondaođãnhé!Ôngcụđitìmcondao,khẽcứavàongóntaytrỏcủamìnhvàđểchomột

giọtmáurơivàođúngđỉnhđầuconngựanhỏ.-Tôicảmơncụ!Xinchàocụ,tôiđiđây!Ngựanhỏlạigõgõbốnvóvàliềnđóbayvútđi.Trongđêmkhuyamênhmông,trờitốiđennhưmực,bóngngựabayvun

vút,mỗilúcsánglên,đỏhồngrồixanhbiếcnhưmộtvìsao.Bâygiờthìkhôngcònthấygìnữa.Chúngựanhỏbayđimãivềphíaxuôiđếnmộtvùngđồinúi,câycốisum

sê.ỞđâycónămcụgiàđangđúccâyroisắtchoGióng.Nămcụ,nămdángngười.Mộtcụcaovàgầy,tócbạctrắngnhưmây.Một

cụtokhỏe,râuvàđôilôngmàycònđenđậm.Cụthứbathìkhôngcórâu,nhưngmặtđầynếpnhănnhưchứađựngrấtnhiềusuynghĩ,loâu.Cụthứtư,ngườithấpbénhưngvữngchắclạthường.Còncụthứnămthìcóvầngtránrộngvàchòmrâudàiquángực.

NămcụvừađúcroisắtchoGióngvừathaothứcbànchuyệngiếtgiặc.Cụgiàngườithấpbé,thởdàirồinói:

-CóroichoGióng,nhưngtìmđâurađượcngựachoGióngcưỡibâygiờ!GióngđibộthìgiặcÂncàngcóthêmngàygiờđểgiếthại,đốtphá,cướpbócbàconta…

-Gióngcaolớnquá.mayrachỉcóngựanhàtrờixuốnggiúp!Cụgiàmặtđầynếpnhănvừanóihếtlờithìmộtluồngsángxanhbayvút

đến,đápngayxuốngtrướcmặtnămcụ:-Cáccụđừnglo!TôilàngựađểchoôngGióngcưỡiđây!Cánămcụgiàvụtđứngdậy.Vìđứngdậynêncáccụcàngnhìnthấyngựanhỏquá.Cụgiàtócbạctrắngliềnhỏi:-Ngựatừđâuđếnđây?-Từđấtlênvàtừtrờixuống!-Gióngcaolớnthếkia,ngựanhỏthếnày,làmsaođược.-ÔngGióngtrướccũngbérồisaumớilớn!Trướcimrồisaumớinói,tôi

nóiđượctrước,thìtôisẽlớn.-Thếngựavươnvaibacáivàlớnngayđi!-TôikhôngphảigốcngườinênkhônglàmđượcbằngôngGióng.Nhưng

tôisẽcócáchcủatôi!-Ngựanóingayđi!-Cáccụhãyđixinthậtnhiềusắt,đổcaobằngcáiđồiởngaytrướcmắt

kiakìa.Tôisẽănsắtđóvàsẽlớn!Nămcụgiàmừngquá,vộinhờngườichạyđikhắpdưới,trongngoài,xin

sắtmangvề.Chỉtrongmộtngày,giàtrẻ,lớnbéđãùnùnmangđếnđổcaonhưcáiđồi

ởngaytrướcmặt.Ngựanhỏlạinói:-Bâygiờcáccụhãyxinhếtcácngọnlửađangcháykhắpmọivùngvề

đâyđểnungchosắtđỏlên.-Ngựanóigìvậy?Làmsaomàxinvềchohết.-Nămcụhãy lấynămcáiquạt tre,đivòngquanhđốngsắt,vừađivừa

đọcnhẩm:“XinthầnlửaNóngnhưMặtTrờiSángnhưTiaNắngHãygửichotrămhọchúngtôiLửađỏ,lửaxanh,lửavàng,lửatrắng.ĐúcngựachoThánhGiónglênđườngGiếtgiặc,cứudân…”Xincáccụđiđủchínvònglàđược!

Nămcụgiàlậptứclàmtheođúnglờingựanhỏnói.Vừađủchínvòng thì trongđêm tốimênhmông,muônnghìn,ức, triệu

ngọnlửatừbốnphương,támhướngcứtớitấpbayvề.Lửaxanh,lửađỏ,lửanhỏ,lửalớn,lửangắn,lửadài,lửađèn,lửabếp.lửasoicá,lửađốtnương…lửatrẻđốtchơi,lửagiàsắcthuốc…

Cácvìsao trên trờimờđihết,khắpcảvùngcứsángrực lên,nhìn thấytừngngọncỏ,lácây.

Tấtcảcácngọnlửađềubayđápvàocáiđốngsắtđỏcaolênnhưcáiđồicon,chẳngmấychốc,cảcáiđồisắtđãrựchồnglênnhưmộtvừngđôngcủamộtmặttrờikỳlạsắpnhôlên…

Ngựanhỏbâygiờmớicúichàonămcụgià.cúichàobàconcácvùnggầnxavừamangsắtđến,rồisaukhiđĩnhđạcgõbốnvóxuốngđất,ngựabayvútđi,baylêncaodầnrồitừtừđápxuồngđúngngaytrênđỉnhcáiđồisắtđangđỏhồngvàlặnbiếnvàođó.Trongchớpmắt,cảcáikhốiđỏhồngcaolớn,sángrựcấybỗngcựaquậy,cựaquậyrồikéodàira,rồivươncaolênthànhmộtconngựasắtcaolớnmắtngườichưanhìnthấybaogiờ.

Cảnămcụgiàcùngdântrongvùngkinhngạcmừngrỡreolên:-ĐãcóngựachoGióngcưỡirồi!-ĐãcóngựachoGióngthậtrồi!Ngựa sắt bây giờ vẫn đang đỏ hồng, sáng rực.Nhung chỉmột lúc sau

mìnhngựacứthẫmdầnlại.Nămcụgiàliềnchạyđếnbênngựahỏi:-Saongựahồngkhônggiữnguyênmàulửachođẹp.VàchogiặcÂnkinh

hồn!-Lửatrôngthấykhôngbằnglửagiấukínbấtchợthiệnra.Cáccụcùngbà

conyêntâm.Baonhiêungọnlửacủabàcon,tôiđềugiữcảtrongbụng.GặpgiặcÂntôisẽdùnglửaấycùngôngGióngthiêusạchchúngnó.

-BâygiờthìchúngtađitìmGióngchứ?-Mờinămcụlênđường!Tôisẽđưacảnămcụđivàmangroisắtđếncho

ôngGióngngay.Hàng trămdân làngkhiêngroisắt rađặt lênmìnhngựasắt.Cảnămcụ

cùnglênngồitrênlưngngựa.Sợnămcụgiàngợpgió,ngựasắtbayđitừtừ.Gióngđãchờsẵn.Gióngcảmơnnămcụgià,cúichàomẹ,cúichàobàconrồinhảylênmình

ngựasắt.NhìnGiónguynghiđúngnhưmộtvịtướngnhàtrời.NgựasắtbayvútđivàkhiGióngvừararoithìtrongmõmngựasắt,ngọn

lửacứphundàira,quyếtliệtvàđẹpđẽlạthường.*

**Cáccháuthânyêu.Thếlàsauđó.nhưtađãbiết,GióngcùngngựasắtđánhtanđượcgiặcÂn,

vàsaukhiđẹpxonggiặcÂn,GióngphingựađếnnúiSócSơn,xuốngngựa,cúichàoquêhương,đấtnước,cúichàomẹrồilạilênngựa,bayvútvềtrời.

Chỉcóđiềunàythìcácnhàchéptruyềnthuyếtđãquênkhôngghilại:KhibaylênđỉnhnúiSócSơn,ngựasắtquaynhìnxuốngxómlàngbêndướinóivớiThánhGióng:

-NgựasắtnàyxingửitrảlạivàtrảlạigấpđôinhữngngọnlửamàbàconđãchongựasắtmangđicùngThánhGióngdẹpgiặc.

Nóixongngựa sắtbaymộtvòng rất rộng rồiphundàinhữngngọn lửathậtấm,thậtđẹp,thậthồng,thậtsáng,trảlạichobàcon.

Đúngnhưngựasắtđãnói,đêmhômấy,nhữngngọnđèn,nhữngbếplửa,nhữngbóđuốc soi cá, nhữngđám lửađốt nương củanhândânbỗng thấysángbừnglêngấpđôivàcứsángbừnglênnhưthếchođếnbâygiờ,chođếnmãisaunày,càngngàycàngsáng…

CẤTNHÀGIỮAHỒNgàyxưa,ởtrênTâyNguyên,cómộtembétênlàMây.Mâykhôngcònchađểgọia-ma,cũngkhôngcònmẹđểgọia-mí.Đãvậy,Mâycònphảiđiởchotênchúalàng.Mâychỉtoànbịđánhđập,

mắngnhiếc.Tênchúa làngbắtMây làmhếtcôngviệcnặngnhọcnàyđếncôngviệcnguyhiểmkhác.Việcngàychưahết,đãcóviệcđêm.

Đêm,ngày,việccứdồndập,chấtcaolên,gỡmãi,khônghết.Cáichân,cáitaycủaMâykhôngbaogiờđượcrảnh.

Mâykhổquánênthườnglẻntrốnrangồichốclátbêncáihồrộngmôngmênh.Hồnằmởgiữanhữnghònnúicaongồixếpvòngtròn.Mâyngồiđểngắmnướchồthayđổiđủcácmàuxanh,tím,bạc,đồng.Nhìnvàođấy,Mâythấyvuivàquênbớtđinỗikhổ.

Mộtbữa tênchúa làngsaingườiđi rìnhvàbắtgặpMâyđangngồinhưthế.NóđánhvàcấmMâykhôngđượcrađónữa.NhưngkhôngtrốnđượcrabanngàythìMâylạitrốnrabanđêm.Nhữngđêmkhuyatrăngsáng,đợilúctênchúalàngvàngườinhàcủanóngủsay,Mâylạilẻnrangồibênbòhồ.Nướchồgợnsóng,thaymàu,nhưmuốntròchuyện,nhưmuốnanủiMây.Mâylạithấyvuivàquênbớtnỗikhổ.

ThấyMâycàngngàycànggiỏigiang, tên chúa làngcàngnghĩ ra thêmnhiềuthứviệcđểbắtMâylàm.Nólạlắmkhithấyviệcgì,dùkhókhănnguyhiểmđếnmấyMâycũnglàmđược.MộtlầnnóbảoMâyđốnchonócáicâycaonhấttrênnúi.NóbảohômtrướcthìhômsauMâyđãdùngmẹođốnđượccây.Lầnkhác,nóbảoMâybắtchonóconhổlớnvàácnhấttrongvùng.Chỉmấyhômsau,nóđãthấyMâykéoxácconhổvề.BiếtMâybéngườimàganto,chílớn,nóđâmsợ.NóbènnghĩracáchđểgiếtMâychosơmsớm.

MộthômnógọiMâylạivàbảo:-Taoởmãitrênnúi,chánrồi.Màycấtchotaocáinhàgiữahồtaoở.Ba

ngàykhôngcấtđượcthìtaogiết.Nóvừanóivừachỉ ra cáihồ rộngmôngmênhmàMây thường trốn ra

ngồingắm.Cáihồcàngnhìncàngthấyrộng.Naichạymộtngàychưadễđãgiápvòng.Nướchồsâulắm.Ngườilặngiỏinhấttrongvùngchưaaixuốngđượcđếnđáy.

Hồtuyđẹpnhưngbấtchợt thườngcónhữngxoáynướcrấtmạnh.Némcontrâuxuốngđó,cácxoáynướcnhậnchìmngay.Khôngcònđểchotrâukịpngócđầulênthở.

Mâynghechúalàngbảocấtnhàởgiữahồđó,chỉđứngnhìnmàkhôngđáplại.

Tênchúalànglạinhắc:-Hở!Màyngherồichớ?Nhớmà làm.Bangàymàkhôngxong thì tao

giết.*

**MâybiếtlàkhónhưngMâycũngcứgắnglàm.ÁcmộtnỗiMâychỉgiỏi

trêncạn.Mâykhônggiỏiđượcởdướinước.Mâyđốntrelồ-ô,bólạithànhbóto,némthửxuốnghồ.Xoáynướcnhậnchìmcácbótre,vàlôiđimấttích.Mâyđốnnhữngcâyto, tìmcáchcắmthửxuốnghồ.Xoáynướccũngnuốttrửng từngcâygỗmột.Mâybiết lầnnàykhó lắm,có thểchếtđếnnơi rồi.Mây longhĩ,bỏcảăn,bỏcảngủ.Mâykhôngchịuchết,vì taychúa làng.Mâylênnúi,vạchlấynhữngtảngđáto,địnhbỏdầnxuốngnướclàmcáicầuvượtquacácxoáynước,ởvenbờ.Baonhiêutảngđáđềubịcácxoáynướccướplôiđimỗinơimộttảng…

Mâyđứngnhìncácxoáynướcquáiác,tứcgiận,caumày…Mâyhếtthấycái thú ngồi ngắmnước hồ thay đổi cácmàu xanh, tím, bạc, đồng…Tuyvậy,nướchồvẫngợnsóng,thaymàunhưmuốnchuyệntròanủiMây.Mâylạiđứngthừngườirangắm.

Ngàythứnhất,thấyMâychưalàmđượcgì,tênchúalàngđánhMâymộttrậnbằngroimây.Ngàythứnhì, thấyMâyvẫnchưalàmđượcgìhơn, tênchúalànglạiđánhMâymộttrậnbằngroidatrâubệnlại.Bịhaitrậnđònđau.Mâynằmthiếp.Tronggiấcmơ,MâybỗngthấycómộtconcásấugiàbòđếncạnhMâymở tohai conmắt ranhìnMây.Mâykhôngchúthoảngsợ, chỉđứngdậy,lùiraxavàibước.

-Cásấuđịnhănthịttôisao?Cásấugiàkhẽlắcđầu,đáplại:-Không,cásấumuốngiúpanhbạnnhỏcấtđượccáinhàgiữahồ.Cásấu

ởhồlênđây.Cásấuvẫnthườngbảonướchồthayđổicácmàuchoanhbạnnhỏvuiđây.

Mâymừngquá,bướcsátđếngầnbêncásấu:-CásấugiúpMâynàythựcà?Giúpthếnào,cásấunóiđi!Cásấugiàgậtgậtđầurồibảo:-Đêmmai,khiôngtrăngleolênđếnđỉnhnúi,anhbạnnhỏhãyđếngặp

tôiởdướigốccâytáumọcsátbênbờhồ.Tôisẽbàychocáchcấtnhàxongrấtchóng.Chỉtrongđêmmai,anhbạnnhỏcóthểbảochúalàngraở.

-Cásấunóithựchaylànóichơi?-Chỉcókẻxấumớinóidối.Cásấunàykhôngphảilàkẻxấu.Đêmmai,

tôisẽchờanhbạnnhỏ.Mâymừnglắm.-Cámơncásấu!ĐêmmaiMâynàysẽđếnsớm!Cásấukhôngphảichờ.

***

Tỉnhcơnmơ,Mâydớndácnhìnquanh.Chẳngthấycásấunàocả.Mây

buồnlắm.Sángdậy,tênchúalànglạigọiMâylênvàhỏi:-Liệubữanaymàycócấtxongđượcnhàkhông?-Đêmnaylàxong!-Màynóiláo.-Không,nóithực.Mờiôngđêmnaydọnramàở.ThấyMâynóichắc,tênchúalàngthamlamliềnnói:-Khôngphảinhàmộtmìnhtaoở,màchocảnhàtaoraở.Khôngphảichỉ

cóngườiở,màphảicóchỗchocảcủacải,nồichiêngraở.-Đượchết!Tôisẽcấtchoôngnhàcao,nhàrộng,cảnhàôngramàở.Tênchúalàngthíchlắm,cườikhìkhì.NhưngnóixongMâylạicànglo.

Mâymongôngmặttrờichạymauquabênkianúichochóngtối,đểMâyragốctáulớnmọcsátbênhồxemsao.NếukhônggặpcásấuthìMâysẽtìmcáchkhácđểănnóivớichúalàng.

Ôngtrăngchưalênđỉnhnúi,Mâyđãxáchrựarađi.Mâychưađếngốctáuthìđãthấymộtconcásấugià,giốnghệtnhưđãgặptronggiấcmơ,đangnằmchờMâyởđấy.Mâychạyvộiđến,ngồingayxuốngbêncạnhcásấuvàhỏi.

-CóphảiđêmhômquacásấuđãhứagiúpchoMâynàycấtnhàkhông?-Phải!-Nhưngchúa làngnóbắtphảicấtchonónhàcao, rộng, liệucásấucó

giúpchoMâynàylàmđượcchuyệnđókhông?-Được!-Vànộitrongđêmnaycấtxongkịpchứ?-Kịpthừađi!Mây ôm lấy cá sấu như ômmột người bà. Cá sấu già cảm động cũng

khóc,hạtnướcmắtthậtto.CásấugiàlạibảoMây:-Nào,anhbạnnhỏhãyngồilênlưngtôi,tôiđưađiragiữahồmàcấtnhà.Mâylạlùnghỏingay:-Đitaykhôngthôià?Phảimangtre,manggỗrachứ?-Khôngcần.-Khôngthìcũngphảimangrìu,mangrựađitheo!-Khôngcần.Rồicásấugiàlạigiục:-Thôitađiđi.Nhanhlênkhôngthìmuộnmất.

***

ĐợiMâytrèolênlưngngồingayngắn,cásấugiàliềntrườnmìnhđirấtnhanh.Thoángcáiđãrađếnbờhồ.Ôngtrăngbâygiờvừaleolênđếnđỉnhnúivàbắtđầubaylêntrờiđểđếnsángkịpđápquahònnúibênkiavàleoxuống.Mặtnướchồlúcnàysángrựchẳnlên.Nhữngxoáynướccứxoáytít

ởhaibênhôngcásấugià,reolênnhưgióhú.Mâylolắm.Nhưngcásấugiàcứthảnnhiênláchmìnhbơiđi,vượtquacácxoáynướcdễdàngnhưbơitrênnướclặng.Rađếngầngiữahồcásấugiàdừnglạivàkêulênmấytiếngrấtlớn.Mâyngơngácchưahiểugìthìmộtchiếccầubỗngtừdướinướcnổilên,nốiliềntừbờrađếnchỗcásấugiàvàMâyđangđứng.CásấugiàbảoMây:

-Anhbạnnhỏnhìnkỹxem,cóbiếtđâylàcáigìkhông?-Chiếccầuà?-Đúng làcầu rồi,nhưngcầubắcbằnggì,anhbạnnhỏ thửnhìn lại lần

nữa!Mâynhìnkỹthìhóarađấylànhữngconcásáurấtlớn,connàycắnđuôi

conkia,kếtthànhmộtchiếccầurấtthẳng,rấtđẹp.Cá sấu già lại kêu lênmấy tiếng nữa dài hơn, sắc hơn. Từ dưới nước,

nhữngcâycộtnhàtolớn,nhẵnbóngbỗngtừtừnhôlêncaosừngsững.Mâykêulênkhinhậnrađấylànhữngcontrănnướckhổnglồ,dựngđứngngườilên,đầungócthẳng.

Cásấugiàlầnnàylạikêulớnnhữngtiếngngắnvàkhô,kêukhálâunhưgiụcgiã.Nướchồbỗngrunglênnhưcótrămngànngọncâyxáođộng.Rồinhữngkèo,cột,rui,mèvàsườnváchcứdầndầnhiệnra.Cuốicùng,bóngdángmộtngôinhàcaochưa từng thấy, rộngchưa từng thấyđãsừngsữnghiệnlêntrướcmắtMây.Mâyháhốcmồmramànhìnvànhậnrađấylàvôsốnhữngconrắnlớn,nhỏ,theođúngtừngcỡ,cắnđuôinhaumàlàmnên.

Bâygiờ thì cá sấugià khôngngẩngđầu lênnhưmấy lần trước,mà lạingụpđầuxuốngnướcđểkêu.Kêuliềnbốnbận.Lậptứctừdướiđáyhồbỗngbay lênmuônnghìn nhữngmảnh sáng loángđủ sắc đủmàunhìn cứ ngờingời,lấplánh.Mâychưakịphiểugìthìtấtcảnhữngmảnhsángloángấyđãbay lênđắp thànhvách, lợp thànhmái.Cá sấugiàbơi sát lạivàbảoMâyxemkỹđấylàgì?Mâykêulên:Hóarađấytoànlàcálớn,cánhỏ,loạithìvảyđỏ,loạithìvảyvàng,lạicóloạivảyxanh,loạivảytrắng-nhiềunhấtlàvảytrắng.Nhữngconcácứcắnđuôinhau,xếptrộnlẫnlộnmàunàyvớimàukhác,cảngôinhànhưbằngxàcừ,cứlónglánh,lónglánh,nhìnthậtrựcrỡ.

Cásấulạingụpđầuxuốngnướckêuliềnhaihồinữa.Kêulầnđầuthìmặtnướchồbỗngrộntiếng“tanhtách”,“tanhtách”.Rồinhiềuconvậtnhảyđápléncáccâycộtbámchắcvàođấy.Nhìnkỹ,hóarađấylànhữngcontômrấtlớn,đanguốnmìnhlàmthànhmóctreochiêng.Kêulầnthứhaithìmặtnướchồbỗngrẽsóngthànhnhiềudẻquạt.Rồimấyconvậtchậmrãibòlêncầuđivào trongnhà,cứbaconchụmđầu lại làm thànhbếpđun rượu,nấucơm.Nhìnkỹhóarađấylànhữngconrùarấtlớn.

CásấugiàbâygiờmớihỏiMây:-Nhàcao,nhàrộngcấtxongrồiđấy.Anhbạnnhỏcóvừalòngkhông?Mâyômlấycásấugià,cảmơnrốirít.-Cảmơncásấu,cảmơntrăn,rắn,tôm,rùa…Mâyvềnóichúalàngraở

nhớ?-Ừ,vềbảonóraởđi!Chúalàngđứngtrêncaonhìnxuốnghồ.Nóômlấyđầuthíchquá.Ngôi

nhà cứ sáng rực lên ở giữa hồ. Bao nhiêu ông sao trên trời đều như bayxuốngvànhảymúatrêncácmáinhà.

Chúalànggiụccảnhànódọnraở.Chúalànglạibắtdânlàngđangđêmphảikhiênghếtcủacảinhànóranhàmới.Nóhứasẽchouốngrượuhâmnóng,chogióngchiêngcũ,chiêngmớiđểănmừng.Mâykhuyênchúalàng:

-Khoanđemcủacảirađã,đểmộtmìnhMâynàymangrasau.Chonókhỏimấtmát.

Chúalàngnghephải,ừngay.Chúa làngđi trước, vùađi vừauống rượuđến saymềm.Dân làngkéo

nhauđisau,gióngchiêngvanglừngcảrừngnúi.Nhìnngôinhàtoquá,đẹpquá,aicũngkhenlàMâygiỏi,Mâytài.

Chúa làngbước lêncầu,khencầuđiêmchân.Chúa làngnhìncộtnhà,khencộtnhàtrònvàchắc.Chúalàngsờlên tường,khentườngmát,ngắmmái, khenmái đẹp. Chúa làng nhìnmóc treo chiêng, khenmóc chạm trổkhéo,nhìnbếpkhenbếpbắcgiỏi.

Chúalàngralệnhhâmlạirượutrênbếpmớirồibảodânlàngđứngtrênbờvàracảtrêncầunhảymúachomìnhxem.Mãichúalàngvẫnchưachịuchodânlàngravề.

Hâmrượuchochúalànguống,Mâynghemấychúrùakêunhỏ:-Quóngná!Quóngná!Mâyhiểulàmấychúrùakêunóngquá,nóngquá!VìvậyMây liền lấynướcđổ lênđầu rùavànói với rùa chịukhógiúp

Mâythêmlúcnữa.Mâyđánhchiêngchochúalàngnghe.Mấychútômcũngkêunhỏ:-Lữnggây!Lữnggây!Mâyhiểulàmấychútômkêu:gãylưng,gãylưng!Mây liền nâng lấy lưng tôm cho tôm đỡmỏi và nói với tôm chịu khó

thêmmộtlúcnữađểgiúpMây.Mâyđứngcạnhtườngđểquạtchochúalàng.CásaulưngMâycũngkêu:-Nghếtchột!Nghếtchột!Vàrắnnước,trănnướccũngxítxoa:-Gưỡngxây!Gưỡngxây!Mâyhiểulàcákêuchếtngột,trănrắnkêu:gãyxương.Vìvậy,Mâyquaylạinóikhẽvớicá,vớirắn,vớitrănhãycốgắnggiúp

Mâychođếncùng.Ôngtrăngđãbayđếngiữatrời.Chúalàngthấmmệt,lúcnàymớichophépdânlàngravề.Dânlànglụctụckéohếtlênbờ.Mâycũnglẻnđitheovàbướclênsaurốt.

ChânMâyvừachạmbờthìchiếccầudướihồbỗnglặnbiếnđingay,cảngôinhàlónglánhnhưnạmxàcừcũngbắtđầurungrinhvàchuyểnđộngmạnh.

Tuyđangsayrượu,chúalàngcũngbiếtlànguyhiểmđếnnơirồi.Nógọitolên:

-Mâyơi,Mâynè,taochomàycáicongvàng,màycứutaođi.Mâyởtrênbờđápra:-Taokhôngthèmcongvàngcủamày!-Mâynè,taochomàynồivàngvậy,màycứutaođi.Mâylạiđáp:-Taocũngkhôngthèmnồivàngcủamày!-Mâynè,vậythìtaochomàymâmvàng,chiêngvàng,màycứutaochứ?Lầnnày,Mâyimlặngkhôngthèmđápnữa.Cảngôinhàlúcnàyđãvỡtungratừngmảngchìmxuốngđáyhồ.Chỉcòn

thấycácxoáynướcquáiácxoáytít,rúlênnhưgióhú.Vàmàunướchồxanhrợn,sâuthẳm.

Cảtênchúalàngvàvợconnóđãchìmxuốngbùnđen.Mâytrởvề,nghetheolờicásấugiàđemtấtcảcủacảicủachúalàngra

chiachodânlàngnghèokhổ.Nhưngchỉchianồi,chiamâm,chiachiêng…cònrìu,rựa,nươngrẫy…

thìgiữlạilàmcủachungđểcùnglolàmănchung.Đêmsau,khiông trăng leo lênđếnđỉnhnúi,cảdân làngcùngMây lại

kéonhaurasátbênbờhồđểgặpmặtcásấugià,gặpmặt lại trăn,rắn,cá,tôm, rùađểcảmơnmột lầnnữavàchúcmừngnhauđã trừđược tênchúalàngđộcácthamlam.Tấtcamọingườicùnggióngchiêngnhảymúa.Lầnnàykhôngnhảymúalấylệnhưkhinhảymúachochúalàng,mànhảymúavớitấtcảniềmvuisướng,chờđợiđãlâungày.

CHÚSẺCONVÀBÔNGHOABẰNGLĂNG

Vớichúsẻconnày,lầntậpbaychuyềnđầutiênđãđểlạichochúmộtkỷniệmkhóquên.

Ởgầncáitổcủachú,cómộtcâybằnglăngtrẻ.Mùahoanàylàmùahoathứhaicủabằnglăng.Nhưngnămnaybằnglăngnởhoamàkhôngđượcvuihoàntoàn.VìcáicôbétênlàThơấy,vừarồibịốm,phảiđinằmbệnhviện,màvắngbéThơtrongmùanởhoathìbằnglănglàmsaovuiđược!ChínhbéThơvìmuốnbảovệbằnglăng,đãcólầnbịmấyđứatrẻkhôngtốtnémđáchảymáuđầu…Bằnglăngnhớsuốtđờichuyệnấynênmùahoanămtrước,mùahoađầu tiên, bằng lăngđã cho cánhhoađẹpnhấtnởvềphíanhàbéThơ,chìacảvàotrongcửasổcủabéThơ…Vậymàmùahoanămnay…

Câuchuyệntrên,sẻconbiếtđượclànhờcómẹ.Mẹsốnglâuvớicâycỏnênmẹmớingheđược,hiểuđượctiếngnóicủacỏcây.Sẻconcònbéquá.Phảicònlâu,cònlâu,sẻmớiđượcnhưmẹ…

Nhưngkhingheđượccâuchuyệntrên,chínhsẻconđãhỏi:-BằnglăngnhớbéThơnhưvậy,béThơcónhớbằnglăngkhông?-Cóchứ!Nằmtrongbệnhviệnthấybằnglăngởquanhnởhoa,béThơ

cũnghỏimẹxembằng lăng,bạn thâncủamình,đã cóhoachưa, cóđượcnhiềukhông,đẹpkhông?

-Nămnay,béThơkhôngđượcxemcâybằnglăngcủamìnhnởhoarồimẹnhỉ?

Sẻmẹcười,vẻđầybímật,rồilấymỏmổyêulênđầuconvànói:-Đểrồixem!Bằnglăngchomẹbiếtlànóđãbànvớitấtcảcànhlácủa

nó.TấtcảđãquyếtlònggiữlạimộtbônghoacuốicùngđợibéThơvềđấy.-ĐợibéThơvềrồimớinởhoachobéThơxemà,mẹ?-Ừ,conđoángiỏiđấy!-ThếbaogiờbéThơvềhảmẹ?-Ngàymaithôi!SẻconkêutolênmấytiếngđểmừngchobéThơvàchobằnglăng:-Thếlàbằnglăngcuốicùngsẽnởchứmẹ?-Chắcchắnnhưvậyrồi!-Ôi!Tích!Tích!Thếthìtuyệtquá!Tuyệtquá!Maicondậythậtsớmđể

xemmớiđược!-Ừ!Mẹcũngdậysớmvớicon.Mai,concũngsẽbắtđầutậpbaychuyền

đấy!Sẻmẹđãnóirấtđúng.Sánghômsau,bônghoabằnglăngcuốicùngđãnởsẵnvàđợibéThơtừ

bệnhviệntrởvề.Chỉtiếcmộtđiều,bônghoacuốicùngnởhơicaohơncánhcửasổcủabé

Thơ.VìvậykhibéThơvề, békhôngkịpnhận rabônghoađangđợi chờmìnhtừhơnmườihômnay.BéThơcứđinhninhlàcảmùahoađãquarồi.

Sẻmẹcũngđãnóichosẻconnghehếtnhữngđiềuấy.SẻconthươngbằnglăngvàthươngbéThơlắm.Sẻconliềnnóivớimẹ:-Mẹơi,vậyđểconthửbayxuống,đỗlêntrêncáicànhấychobônghoa

chúcxuống,lọtvàocửasổchobéThơnhìnthấynhé!Sẻmẹngheconnói,cảmđộngvàmừngrỡvôcùng.Nhưngsẻmẹcũng

hơilo.- Conmới tập bay lần đầu mà đỗ lên trên một chỗ cheo leo như vậy

khôngdễđâu!-Consẽcốgắngkhôngđểtrượtchânmẹạ!-Ừ!Cẩnthậnnhé!Nàoconbayđi!Sẻconchắpcánhrồibayvù lênphíacáicànhbằnglăngnhỏxíu,mình

uốncongcong.Sẻmẹhồihộpnhìntheo.Sẻconnhìnkỹcànhhoarồiđápxuống.Cànhhoachaoqua,chaolại.Sẻ

concốgắng lắmmớiđứngvữngđược.Cũngvừa lúcbônghoabằng lăngcuốicùngchúcthấphẳnxuốngvànằmlọtgọntrongkhungcửasổbéThơ.LậptứcsẻconnghetiếngbéThơreolêntừgianphòngtrànngậpánhnắng:

-Ômẹơi!Vàonhanhmàxem!Đẹpquá!Đẹpquámẹạ!Liềnngaysauđó,sẻconlạinghetiếngnóicủangườimẹ:-Ừ!Bônghoađẹpthật!Màlạnhỉ,saolạicóbônghoanởmuộnthếkia!Sẻconcàngnghecàngthấyvuivàsẻcontựnhủ:“Đểmìnhnóivớimẹ

mìnhkểchuyện lạichobéThơvàmẹbéThơcùngnghemớiđược.Tích!Tích!Chuyện rõ ràngnhư thếmà cảhaimẹ convẫn chưabiết tí nào!Lạthật!Tích!Tích!”

Vànhưtôiđãnóitrên,đấychínhlàkỷniệmkhóquêntrongchuyếnbaytậpđầutiêncủachúsẻconnày.

NHỮNGBÀNTAYNHIỀUNGÓN(HaylàSựtíchcâychuối)

Ngàyxưa,rấtxưa,cứbanămmộtlần.ThầnCâylạimởcuộcthicây.CácconcủaThần,cứbanămmộtlần,lạimangvềnhữnggiốngcâymớiđểThầnCâychấmgiải.

Lầnthiấy,ngườiconútcủaThầnCâytênlàTiêuLyvừalấyvợvàsinhđượcđứacontraiđầulòngrấtxinhđẹp.TiêuLyyêuquýcon,suốtngàycứngắmnómãikhôngchán.Mộthôm,đangngắmcon,TiêuLybỗngnảyracáiýđịnhsẽtạonênmộtgiốngcâyvừabụbẫmvàxinhđẹpnhưconvừacóthểchoconnhiềuthứvuichơivàcóquảngonthơmnuôiconchónglớn.

TiêuLynghĩramộtgiốngcâyhoàntoànmớilạ.Thâncủanósẽtròntrĩnhnhưtaychâncủacon,mátmẻnhưdathịtcủacon.Lácủanósẽkhôngnhiềunhưngrấttovànhìngiốngnhưnhữngcáilôngchimkhổnglồbuộctúmlạixòa ra bốnphía.Lênnăm, lên sáu, con có thể bẻ từng lá che đầu đi chơikhôngsợmưa,khôngsợnắng.Quảcủacâysẽgiốngnhưngóntaycontrẻvàsẽxếpthànhdàidọctheosốnglá.Đếnlúcchínquảsẽthơmngọtnhưcómùisữavàmậtquyệnvàonhau.Conlớnlênchỉcầnvớitaylàháiđượcquả,bóclấymàăn.

Nhưngcómộtđiềuđánglongạilànămđótựnhiêncómộtconchimácxuấthiện.Nótolớn,lôngrằnrinhưvảyrắn.Từmộtnơinàođórấtxabayđến,nóchuyênlấycắpnhữnghạtgiốngcủacácthứcâyquýrồibayđi.

Vậythìlàmthếnàođểchogiốngcâymớicủamìnhkhôngbịconchimáckiađánhcắpđược?TiêuLybènnghĩracáchkhôngchogiốngcâymớisinhracâyconbằnghạtmàsinhratừgốc,từcủ.Đểtrêuconchimác,TiêuLyvẫnchoquảgiốngcâycóhạt,nhưnghạtấydùcógieoxuốngđất,cóchămsócmấy,nócũngchẳngbaogiờnảymầmvàsinhracâycon.

Conchimáchìnhnhưđoánbiếtđiềuấy.Nóbèntìmcáchpháhoạicây.Nhữngquảđầu tiêncủagiốngcâyquýTiêuLyđã tạonên,vừađónđủ

nắngđểchínthìconchimácđãbaytới.Nóchỉbaytớitrongđêm.CáimỏtoquặmvàsắcnhọncủanómổphángaynhữngquảquýcủaTiêuLy.TiêuLygiậnlắm.Đêmđến,TiêuLycứthứcvàrìnhchộpbắtchođượcconchimácnọ.Nhưngnócũngtinhkhônvôcùng.Nóđánhhơirấttài.BiếtcóTiêuLyrìnhnấpvàđangthức,nóchỉbayvụtquarồibiếnmất.Nhưngkhichàngvừachợpmắtngủquênlànóđãlaođếnmổphánhữngquảquýkiangay…TiêuLyđànhphảicốthứcsuốtcảđêm.Cómộtlần,vừachợttỉnhgiấc,TiêuLyđã suýt chộpđược con chimácnọ.Khôngmay choTiêuLy là chàng chỉchộpđượcmột túmlôngvàconchimácđãvẫyvùngbaythoát.Nhưngtừđó,nórấtsợhìnhdángcáibàntaycủaTiêuLychộpnó.TiêuLyđoánbiết

đượcđiềunàyvàlậptứcchàngnảyramộtýđịnhmới.Chàngsẽkhôngchonhữngquảcâyquýấyxếpdọctừngquảmộttheogânlánữa.Chàngsẽxếpchúng lại thành từngkhóm,giốnghệt hình cácbàn tayxòe ranhưđể sẵnsàngvồlấyconchimác.Vànhữngbàntaybằngquảấy,cứxếpxoaytròn,bànnàyởtrên,bànkiaởdưới,nốitiếpnhau…

Conchimácquảnhiênkhôngdámbayđếnphápháchnữa.Màhìnhdángnhữngquảcâyquýxếptheocáchấynhìncũngrấtđẹprấtvui,vìnógiốngnhưbàn taycủacon trẻđangxòemúa.TiêuLy rấtvui lòng.Con traicủachàngcũngrấtthích.

Tiếng trốngbáomùa thi câyđãđến,vang lừngkhắpcảgầnxa.NhữngngườianhcủaTiêuLytừcácnơiđãlụctụcmangcâyvềdựgiải.Thôithìđủcáchìnhdáng,đủcácmàusắc,đủcáchươngvị,câyto,câynhỏ,quảngọt,quảchua…

TiêuLylàngườimangcâyđếnsaucùngnêngiốngcâycủachàngđượcxếpởhàngcuối.Đếnsángngàythi,ThầnCâyrâutócbạctrắng,tươicườitừtrênnúicaođixuống.Thầnrấtvuimừngvìkỳ thinày tấtcảbamươisáungườiconcủaThầnđềuđủmặtvàngườinàocũngđềumangnhữnggiốngcâymớivềdự.

ThầnCâydừnglạitrướctừnggiốngcâymột,nghetừngngườidựgiảinóivề cái hay, cái quý củagiốngcâymìnhmới tạonên.ThầnCâycàngxemcàngvui,nétmặtcứrạngrỡlênvìcôngtrìnhcủacácconmình.

Nhưngphảiđếnlúcđứngtrướcgiốngcâyrấtmớilạ,vừaxinhđẹp,vừamangđầytìnhyêuthươngcontrẻcủaTiêuLy,ThầnCâymớihahảcườitolênvàtuyênbốTiêuLyđượcgiảinhất.

Câyấylàcâychuốingàynay.Nhưng tại sao lại gọi là cây chuối thì có lẽvì lần ấy, hỏi xemcâynào

đượcgiảinhất,aicũngđáp:Câycuối!Câycuối!(tứclàxếpởhàngcuối)nênsaunàyđọcchệchra,tiếngcuốibiếndầnthànhtiếngchuối.

Còn vì saomà những “bàn tay” chuối đến nay không phải chỉ có nămngón,nămquảmàcókhiđếmđếnhàngchục,hànghaichụcthìđiềuấyrấtdễhiểu: thấycácemưa thíchănchuối,nêncácbàn taychuốicứ tựđộngsinhthêmngón,thêmquảchocácemvuilòng.Vàđócũnglàmộtcáchcâymuốntỏramìnhrấthiểubụngngườiđãtạonêncây.Đólàlòngyêucon,yêutrẻcủaTiêuLy,ngườiconútcủaThầnCây.

CÂYMỘTQUẢ(HaylàSựtíchquảmơ)

Ngàyxưa,xưalắm,cómộtngườitrẻtuổirấtcótàilàmthơ.Bốcủaanhtrướckialạilàmộtthàythuốcgiỏi.Vìvậy,anhcũnghọcđượccảnghềbốcthuốcchữabệnh.

Anhyêumộtcôgáiởthônbêncạnh.Côgáichuyêntrồngdâunuôitằm.Haingườiyêunhaunhưngbốmẹcôgáinhấtđịnhkhôngchịugảcongái

mìnhchongườitraitrẻkia.Cóchuyệnnhưvậyvìhaigiađìnhtrướcđóvốncó sựxíchmích sâu sắc.Haibêngiậnnhau, thềđếnchết khôngnhìnmặtnhau.Bốmẹngườitraitrẻđãchếttừlâu,vậymànỗigiậnấy,bốmẹngườicongáivẫncòngiữnguyêntrongbụng.

Ngườicongáibuồnbãâusầu.Anhcontraichữachonhiềungườikhỏibệnh,nhưngcănbệnhcủangười

anhyêu,anhkhông tàinàochữanổi.Chínhanh, anhcũng rấtđaukhổvàbuồnrầu.Anhchỉbiếtgửitâmsựvàothơ.Thơanhchépdàytừngtập,anhcũngchẳngdámgửichocôgáixemvìsợbốmẹcôbiếtđượcsẽđánhmắngcô,vàthêmghétbỏmình.

Nỗiđaukhổcủahaingườicùngvớinămthángcứkéodàira.Hếtxuânlạihè.Hếtthusangđông.Mỗimùa đều có những điều gợi cho hai người nhớ thương nhau khôn

xiết.Mộtđêmngườicontraibỗngnằmmơthấymộtbàcụ,mặcáoxanhmàu

rấtsáng,taycầmmộtquảconmàuvàng,lôngtơóngmịn,đếnbêncạnhvàbảo:

-Tahiểulònghaiconlắmvàrấtthươnghaicon.Vìvậytađếnmáchchoconđiềunày.Bangàynữalàbắtđầusangxuân.Conhãyđivềphíamặttrờilặn:hỏithămconsuốiTrămNămởchỗnào.GiữasuốiTrămNămcómộthònnúiđánhỏ.Trênđócómộtcáicâybé,thấp,cóthểnhiềungườiđãtrôngthấynónhưngkhôngaichúývìtưởngnókhôngcóhoa,cóquả.Nhưngconạ,nếunhìnkỹ,consẽ thấynócómộtquảgiốngnhưcáiquả tađangcầmđây,nấprấtkíntronglá,trongcành.

Ngườicontraimừngquá,vộicướplời:-Thưacụ,thếlàconháicáiquảấyvề…Bàcụlắcđầuthươnghại:-Khôngđâu!Ởđờikhôngcóchuyệngìdễcả!Conhãynhớkỹhìnhdáng

cáicây,hìnhdángcáiquảvàconhãylộilênbờ,đimãivềphíaBắc.Nhưngconcóđủkiênnhẫnđểlàmviệcnàykhôngđã!

-Thưacụ,điềuđó,cụcóthểtinởlòngcon.-Nếuvậythìđược.Conhãyđi,đimãi.Tasẽchocácgiốngchimquýcủa

tabayđidẫnđường.Concứđichođếnngàynào,conlạigặpmộtcáicâygiốngynhưvậy,cómộtcáiquảcũnggiốngynhưvậy…

-Thưacụ,cũngởgiữasuốihayởtrênbờ?-Takhôngđoántrướcđược.Cũngcóthểởgiữasuối,màcũngcóthểở

trênbờ.MiễnlànógiốngynhưcáicâyởTrămNămlàđược…-Thưacụ,conđãhiểurồi!-Lúcbấygiờ conhãyhái cái quả ấymangvềnhà, ngâmvàomột cốc

rượutừđầuđêmchođếnsáng.Conhãyđemsangnhàngườiconyêu,bảocôấyđemmờibốmẹmìnhuốngthử.Thứrượuấysẽcóđủsứclàmtanđilònghờngiậnlâungày.ôngbàcụsẽđồngýchohaiconkếtnghĩatrămnăm.

-Conxinđatạcụvànhớơncụđếntrọnđời.-Tachỉmuốnchohaiconđượcsungsướng.Nhưngđượchaykhôngcòn

dochínhởhaicon…Tađiđây!Bàcụvụtbiếnmất.Người trai trẻ tỉnh giấc…Trăng cuối tháng hiện ở phía xa. Trăngmờ

xanhnhưvạtáobàcụvừagặptrongcơnmơ.Anhlẩmbẩm:-SuốiTrămNămởphíamặttrờilặn,tứclàphíaấy!Bangàysau,anhđếnchàongườicongáianhyêuvàlênđườngđimãivề

phíacónúirừng.HỏingườitrongvùngthìquảnhiênởphíatrênxacóconsuốiTrămNăm,

nướctrongxanh,bốnmùakhôngmùanàocạnnước.Anhđếnnơi,thấymộthònnúiđánhỏnổilênởgiữasuối.Anhlộira,trèo

lênnúi,tìmvàthấycáicâybé,thấp,cómộtquảduynhấtgiấukíntronglá,trongcành.Anhmừngquá,reolên:

-Đúnglàcáiquảtađãthấytrongmơ!Theolờibàcụdặn:anhlạilộilênbờ,nhằmthẳngphíaBắcmàcấtbước.Anhđi,đimãi!Dọcđườngđianhlấynghềlàmthuốccứugiúpbàconđauốmđểkiếm

lấybữaănquangày.Anhchữakhỏiđượcnhiềungườinênaicũngquýmến.Aicũngmuốnmờianhlạiđểtạơn.

Nhưnganhcònphảiđi,tìmgặpchođượccáicâycómộtquảduynhất,đủsứclàmtiêutannhữngnỗihờngiậnlâungày.

Anhđihếtngàynàysangngàynọ,hếtthángnàysangthángkia.Mùaxuân,chiménchỉđườngMùahạtiếngchimcuốcmáchlốiMùathuđãcóchimgáyMùađôngđãcóchimkét.Anhđi,đimãi,đitừcáiấmápcủamùaxuânđếncáioibứccủamùahè,

từcáimátmẻcủamùathuđếncáigiórétcủamùađông.

Thấmthoắtthếmàđãbanăm…Niềmvuicứugiúpđượcmọingườikhỏibệnhlàmanhđỡthấythángdài,ngàylâu.Hyvọngđượcsốngvớingườianhyêulàmanhđủsứckiênnhẫnđểđitiếp.

Anhcànglàmđượcnhiềuthơvềnhữngnơiđãqua,vềnhữngbàconanhđãgặp,vềnỗinhớthươngngườianhyêuđangchờđợiởquênhà…

Mùaxuânnămấylạitrởvề.Mộtbuổisáng,conchiménđưađườngbỗngbayvútlêncaobavòngvà

hót:Mừngchoanh!Mừngchoanh!CâymộtquảđangchờtrướcmặtConđườnganhđiđãbanămMọisựbuồnphiềnnaysẽmất…Ngườitraitrẻbỗngdừnglạivàdụimắt.Ồ!Saonhưtađãtừngđếnnơinày!Rấtnhiềucáinhưvừalạvừaquen.

Anhsosánhnhữnggìanhđangthấyvớinhữnggìanhđãthấy.Thôi, thế làbanămanhđi, bâygiờanh lạivòng trởvềđúngchỗngày

trước,trởvềvớiconsuốiTrămNăm.Nhưngrõràngcóđôinétđổithay.Hònnúiđánhưđãxíchlạigầnbờbên

này,vìbanămqua,đấtđãkhôngngừngbồiđắp.Ngườitraitrẻđứnglặngvàbỗnghiểura.Làmgìcóhaicáicâygiốngynhưnhau!Bàcụchỉmuốnthửxemtacóđủ

lòngkiênnhẫn.Câymộtquả,tamộtlòng.Tamauháiquảquýmangvềchongườiyêutađượcsớmmừngvui.Anhđếnbêncâyvànângniuquảquýmãitrongtay.Anhháikhẽ,nhưsợ

câyđauđớn.Anh về nhà, gặp ngay người anh yêu đang giở những cái kén vàng ra

nong.Ngườicongáimừngquá,khócnấclênvàchạyđến:-Anhơi!Saoanhđilâuquávậy!Banămrồianhcóbiếtkhông?-Có!Anhtínhtừngtháng,từngngày…-Anhơi,banăm,baonhiêuchuyệnởnhà…-Anhbiếtlắm.Nhưnganhtinởem…-Anhđimàkhôngthấydàilâuà?-Miễncònmộtchúthyvọngđượcsốngvớiem,thìanhcònđủsứcđểđi

đếncùngtrời,cuốiđất.-Thếanhđãtìmđượcquảquýmangvềđâychưa?-Đâyrồiem!Anhđưachongườiyêuxemquảquý.Haingườinhìnnhau,tưởngnhưđãđượcsốngbênnhau.Ngườicongáibỗnggiậtmìnhquaynhìnvàotrongnhà:-Thôi,anhhãyvềđivàngâmngayquảquýkiavàorượunhé!

Ngườicontraivềnhà,ngâmquảquývàorượutừđầuđêmchođếnsáng.Anhlénmangsangchongườicongái.Lúcđếnkhôngaibiết,nhưnglúcanhravềthìbốmẹngườicongáibắt

gặp.Anhlúngtúngvàchỉcócáchchàohaiôngbà.Bốmẹngườicongáigậtđầu.Lònghaiôngbà,tuychưauốngrượucủangườitraitrẻmàcũngđãcósự

đổithay.Banămrồi,baonhiêungườiđếndạmhỏicôgái.Banăm,haiôngbàđãdỗdành,dọanạt.Côgáisốngchếtvẫnchỉkhăng

khăng:-Thầymẹthươngcon!Conchỉchờđợimộtngười,conkhôngthểthương

yêuaikhác.Ngườimàcôgáichờđợiđâyrồi.Bốmẹcôgáiliềnhỏi:-Thếbanămnay,anhđãđiđâu?Ngườicontrai,tínhvốnthậtthà,liềnđáp:-Thưahaibác…conđitìmmộtthứquảquý.-Đểlàmgì?-Đểnhờnómàhaibácquênhếtnhữngđiềuxưacũvàthươnglấychúng

con.-Anhđimàkhôngthấydàilâuư?-Thưahaibác.Miễncònmộtchúthyvọngđượchaibácquênhếtnhững

điềuxưacũ,vàthươnglấychúngcon,thìconcònđủsứcđểđiđếncùngtrời,cuốiđất.

Bốmẹcôgáinghecảmđộng,khôngcầmlòngđượcnữa.Mấyhômsau,haiôngbàngỏýchophéphaingườilấynhau.Cốcrượu

đượcngâmquảquýấy,haiôngbàđãuốngtrongngàycôgáiđilấychồng.Mộtnămsau,nhớơnbàcụđãđếntronggiấcmơcủachồngmình,người

vợtrẻnhắcchồngđilênsuốiTrămNămthămcâycóquảquý.Ngườitraitrẻđếnđóvàlạithấycâykiachỉcómộtquảgiấukíngiữalávàcành.Anhliềnháivàđemtrồngthửởgócvườn.

Haivợchồngngẫmthấyở trênđờinàycònbiếtbaonhiêuđôi lứaphảichịu cảnhdởdangnênước sao cây ra trămquả, nghìnquả, đểmọingườiđượchưởnghạnhphúc.

Vềsaucâymọclênvàratrămquả,nghìnquảthật.Câyấyngàynaytagọilàcâymơ.Vìngườitraitrẻngàyxưa,lầnđầuđãgặpcâyấyởtrongmơ.

NHỮNGCONỐCKỲLẠ(HaylàSựtíchquảroi)

Ngàyxưa,xưalắm,cómộtôngthầynổitiếnglàdạygiỏivàhiềnlành.Lầnấycóbangườitrẻtuổiđếnxinanhnhậnchovàohọc.Haianhlàcon

nhànghèo.Mộtanhlàconnhàgiàu.Thậtracáianhconnhàgiàunàykhôngmuốn họcmột tí nào.Vì anh ta thấy giàu đã thừa đủ để sung sướng rồi.Nhưngbốanhtabắtépphảihọcđểmayrakiếmđượcvàichữ,rồikhéochạychọtthìanhtacóthểthiđỗvàralàmquanto.Đãgiàulạilàmquantothìlúcđómớithậtlàsungsướng.

Lúcnhậnvàohọc,ôngthầynóitrướcvớibangườitrẻtuổi:-Họctôithìphảihọccáihay,cáitốttrướcrồisaumớihọccáichữ,cái

nghĩa.Họcgiỏithìđượckhen.Họckémthìphảiphạt.Tôikhôngphạtbằngroi.Tôicóconốcnày thaycho roinên tôigọinó làconốc roi.Tựnósẽkhenvàchêrấtcôngbằng.Họcgiỏithìnósánglênnhưđènvàsẽgiúpchocácanhthànhđạt.Họckémthìnóđendầnlạinhưthanvàchỉcóđemvứtxó.

Nóixong,ôngthầytraochomỗingườimộtconốcroimàuxám,tobằngngónchânútvàbảobuộcdâyđeovàocổ.

Ôngthầylạicònnóitiếp:-Thiênhạcóbabồchữ,nhưngtôithìchỉđượccómộtbồ.Họchếtbồchữ

củatôi,cácanhđitìmthầykhácmàhọcthêm.Bangườihọctrò,họcđượcmộtnămthìbaconốcđãđổithànhbamàu

kháchẳn.Haianhconnhànghèothìconốcđeoởcổngàycàngsángra,mộtconsángtrắng,mộtconsánghồng.Cònconốccủaanhconnhàgiàuthìcứđendầnvàngàycàngđenthẫmlại…

Haianhconnhànghèovừa làm thuêkiếmsốngvừađếnhọc thầy.Haianhhọcgiỏilạibiếtđốixửvớimọingườirấttửtếvàlễđộ.Cònanhconnhàgiàuthìcứhọcđâuquênđấyvìanhmảisaymêrượuchè,traigái,vàđốivớimọingườithìanhtahỗnláo,xấcxược.Ngaycảvớithầy,anhtacũngchê:

-Lãotachỉcómộtbồchữ,taothèmhọclàmgì!Naymaibốtaosẽmờithầycóđủbabồchữvềdạy!

Thấyốccủahaianhconnhànghèosángra,đẹplênnhưđèn,nhưngọc,cònốccủamìnhcứđendần,tốilại,anhtavừaghentứcvớihaianhkiavừacămgiậnôngthầy.

Anhtaliềnvềbịachuyệnnóixấuôngthầyvàmáchvớibố:-Lãotanóiconhọckémvìbốngudốt,mòkhắpngườibốcũngkhông

kiếmđượclấynửachữ,chứđừngnóilàmộtchữ!Lãonhàgiàugiậnlắm, lạinghĩrằngconmìnhcóhọccũngkhôngragì

bènnói:-Được!Đểrồilãosẽbiếttaytao!Bangàysau lão saingườiđếnđốt luônnhàông thầyvàbảo thằngcon

đứngcanhởcửakhôngchoôngthầychạyrađểôngchếtcháyvớingôinhàmộtthể.

Nhưnghai anhhọc trònhànghèođã liềuchếtxôngvào,một anhcõngthầy,mộtanhcõngsách.Lúccõngsáchra,mọingườimớithấyrõlàthầyđãnóiítđichứthậtra,ôngcóđủcảbabồchữlớncủathiênhạ.

Cứu được thầy, hai người lại rước luôn thầy về nhàmình để vừa nuôithầy,vừanhờthầydạytiếp.Haiconốccủahaianhhọctrònghèotừđócàngsángrựclênnhưngọc.Cònconốccủathằngconlãonhàgiàuthìđenngòmnhưmộthònthanxỉ.Ngàyhômsaukhôngnénđượcgiận,nóliềnbứtconốcravàvứtluônxuốngao.Ngựcnóbỗngđaunhóilênởchỗconốchaynằmtrướckia,vàliềnđó,nóngãlănra,hộcmáuchếtngaytứckhắc.

Lãonhàgiàuvừasợ,vừagiận,liềnchomộttêntaysaiđigọithầytớinhàđểnóhỏitội.Têntaysaitớinhàthìvừagặplúcôngthầyđangnóichuyệnvớihaianhhọctrònghèo.Vốnlàmộttayranhma,xảoquyệt,nóliềnnấpvàomộtchỗkínvàrìnhnghe.Nóngheôngthầyđanghỏi:

-Hai conhãynói thật cho thầy rõvì saoốccủahai con, connày sángtrắng,conkialạisánghồng!

Haianhhọctròbốirốinhìnnhaurồicùngđáp:-Thưathầy,chúngconcũngkhônghiểuvìsaoạ!Ôngthầyliềncườivànóivớicáianhngườinhỏbéhơn:-Thôi,conđừnggiấuthầynữa.Ốcnóđãnóihếtvớithầyrồi.Cóphảilà

conlàcongáigiảtraikhông?Ngườihọctròkiatáicảmặtlạivàmãimộtgiâylâumớidámthúnhận:-Thưathầy,vìphépvuakhôngchocongáiđithinênconđànhphảilàm

nhưvậy…Xinthầyxátộichocon!Ôngthầyliềnnói:-Thầybiếtlắm.Nhưngnếuviệcnàyđểlộrathìconsẽbịtộichémđầu,

màthầycũngkhôngsốngnổi!Bathầytròimlặngnhìnnhau.Ôngthầybỗngnóitiếp:-Tuyvậy,thầybiếthaiconlàngườitàigiỏi,lạicóchílớn.Vìlẽđó,thầy

sẽgiấukínviệcnàyvàhaiconcứviệchọctiếp.Thầytinlàsaunàyhaiconsẽgiúpđượcíchlớnchođời…

Têntaysailãonhàgiàungheđượcđầuđuôicâuchuyệnliềnchạytứctốcvềnhàmáchngayvớichủ.Lãonhàgiàumừngrỡvìđãcócáchtrịtộimấythầytrònhàkia.

Nămsau,haingườihọctrònhànghèolênkinhđithi.Ngườicongáigiảtraiđỗnhất.Ngườicontraiđỗnhì.Bảngvàngvừatreolênthìtênnhàgiàu

cũngđãkịpnhờngườitâuvớivualàbathầytrònhàkiađãdámchốnglạilệnhvuavàdámlừagạtcảvua.

Cũngmaylàởtrongcung,cómộtcụgiàgiữngựa.Cụrấtghéttênvuaácđộcvàlũquanthamnhũngnêncụnhờngườitinchohaingườihọctrònghèovừađỗnhấtvànhìbiếtchuyệnkhônghaysắpsửaxảyra…Haingườiliềnnhanhchânchạytrốn.

Haingườilúcnàyđãcùnghọc,cùngsốnggầnnhaulâungàynênrấthiểunhauvàrấtyêunhau.Haingườibènbànnhaucùngvềlàngđểđưathầylánhđinơikhác.Nhưngvềđếnnhàthìbiếtthầyđangốmnặng,khósốngnổi.

Mangnặngơnthầylạiđượcthầyyêuquý,haingườikhôngnỡđểthầyởlạimộtmình.Thấyhaingườicứnấnná,ôngthầyliềnnói:

-Thầyrấthiểulòngvàrấtquýhaicon.Nhưnghaiconcònởđâythìkhómàtránhkhỏitộichết.Haiconhãytrốnngayđichothầyvuilòng,vàhãynghethầynhanhnhanhchạylánhchothậtxa…

Nóixongôngliềnlấyởdướigốiramộtchuỗiốcdài,traochohaingườihọctròthânyêuvànói:

-Đờithầychỉcónghềdạyhọcvàchuỗiốcnày.Thầychohaiconđểhaicontiếp tụcnghềcủa thầy,cốdạycholớpđànemhọcđủcái tốt,cáihay,chođủcáichữcáinghĩa,đểsaunàysẽcólúcđemtàisứcramàgiúpíchchođời.

Nhưđểchohaingườihọctròthânyêucủamìnhyêntâmvàcònđủthìgiờchạytrốn,ôngthầyvừanóihếtlờicũngnhắmmắttừgiãcõiđời.

Haingườichỉkịpômlấyxácthầythươngkhóclầncuối,rồicấptốcrađi.Haingườilánhvàomộtkhurừngítngườiluitới.

Vềsau,khitênvuatànácbịgiếtvàmộtvịhoàngtửđượcnhândânquýmếnlênthaythìhaingườilạivângtheolờithầydạytrởvềlàngmởlớpdạyhọc.Vàcũngnhư thầycũ,mỗikhinhậnngườivàohọc,haingười lại traochomỗihọctròmộtconốcroiđểtheodõiviệcănở,họchành.

Khihaingườichếtđi,vàchỉchếtcáchnhaumấyhômthìkhônghiểuvìsao, từmộhaingườimọclênhaimầmcâyrấtđẹp,rấthiền.Vàkhicâyrahoakếtquảthìđólàmộtthứquảmớilạnhìngiốngnhưnhữngconốcroingàynào.Câyởmộngườicongáigiảtraithìquảmàuhồng,còncâyởởmộngườicontraithìquảmàutrắng.

Câyấylàcâyroingàynay.Cólẽtrướckia,ôngbàtagọiđủcảtênlàỐcroi,nhưngdầndàthìchỉcòn

lạicáitênRoi.Roimàkhôngdùngđểđánhđập.Roimàlạihiềnlànhvàtươimát.Vàchỉcốtđểnhắclạivớingườiđờisaucâuchuyệnngàyxưavềtìnhnghĩathầytrò,vềnhữngconngườihếtsứcđángyêu.

NHỮNGTHANHGƯƠMXANH(HaylàSựtíchhoaphượng)

Ngàyxưa,xưalắm,ởmộtvùngđấtđồikia,cómộtôngthàydạyvõnổitiếngvềtàiđánhkiếm.Vợôngchếtsớm,ôngthươngvợ,khônglấyainữanênôngkhôngcócon.Ôngđixinnămngườicontraimồcôiởtrongvùngvềlàmconnuôi.Ngoàinhữnggiờluyệnvõ,ônglạichonămngườiđihọcchữ,vìôngmuốnnămngười cùnggiỏivõ,giỏivăn.Tuổinămngười conxấpxỉngangnhau.Nămấy,họchỉmớimườiba,mườibốn…Ngườinàohọccũngkhávàtàimúakiếmthìnổitiếngkhắpvùng.Aicũngdễnhậnđượchọvìôngsắmchonămngườinămbộquầnáomàuđỏ,đểmặcrađường.

Thươngbốnuôinênnămngườiconrấtbiếtnhườngnhịnnhauvàyêuquýmọingườitronglàng…

Nămấytrongnướccó loạn.Giặcngoàikéovào.Nhàcháy,ngườichết.Tiếngkêukhócvàlòngoángiậncứlandần,lớndần.

Đâucũngđồntêntướnggiặccósứckhỏekỳlạ.Chỉcầnđạpnhẹmộtcáicũnglàmbậtgốcđượcmộtthâncâyto.Hắnlạisửdụngmộtcâythươngdàivà nặng, đâmchết từngxâu ngườimột cách dễ dàng.Mọi người còn đồnthêmrằnghắnsởdĩkhỏenhưvậylàvìhắnthíchănthịtsốngvàđặcbiệthơnnữa là chỉ thích ăn toàn xôi gấc chứkhông thích ăn cơm,mỗi lần hắn ănhàngchụccânthịtcùngvớimộtnongxôigấclớn.

Ngườithàydạyvõởvùngđấtđồinọđịnhxinvuađiđánhgiặcthìngãraốm.Taychânôngbịcoquắpcảlại.Cụlanggiỏinhấtvùngđếnxembệnhvàchỉbiết làônguốngphải thuốcđộc.Aicũngnghi tên tướnggiặcđãngầmchonhữngkẻchântaycủahắnđitìmgiếttrướcnhữngngườitàigiỏitrongnước.

Ngườithàydạyvõvừauốngthuốc,vừangàyđêmrasứctậpluyệnđểtaychânmìnhlạicửđộngđượcnhưxưa.

Mộtbuổisáng, têntướnggiặcbất thìnhlìnhphóngngựa,dẫnquânlínhcủahắnkéoậpvàolàng.Hắnthấyôngthàydạyvõđanglấychânđạpvàomộtgốccâysungto.Câysunglúcđầubịrungkhekhẽ,rồimỗilúcrungmộtmạnhhơn.Sauđó,ôngnhấcmộtcáicốiđá tođưa lên,đưaxuống,vẻcònmệtnhọc.Têntướnggiặccườiphálênrồixuốngngựagiơchânđạpnhẹvàothâncâysung.Thếlàcâysungbịgãyngangvààoàođổxuống.Hắnlạinhẹnhàngđưamộttaytómlấycáicốiđánémvứtđi,nhưtanémmộthòngạchconvàchorơiùmxuốngcáiaolớngầnđấy.Hắngọimấytênquânđếntróichặtôngthàydạyvõlạirồibảo:

-Tao nghemàymuốn đi đánh tao phải không?Bây giờ thìmạngmàynằmtrongtaytaorồi!Muốnsốngthìhãygiếtmộtconbòtơ,lọcnămmươi

cânthịtngonnhất,nấumộtnongxôigấcrồimangđếnchỗtađóngquânởtrênngọnđồigiữalàng.Phảiđội trênđầumàđichứkhôngđượcgánh.Điluônmộtmạch,khôngđượcdừnglạihayđặtxuốngnghỉ.Độithịtđếntrước!Độixôiđếnsau!

Nóixonghắnralệnhcởitróichoông.Ngườithàydạyvõgiậntímruột,tímgannhưngchẳngnóigì.Lúcấynămngườiconđangđivắng,họphảiđihọcchữxalàngvàlạisắpđếnmùathi.Khôngaidámrờicáibútcáinghiên.Nhưngvừanghetingiặckéođếnlàng,họlậptứcđeogươmvàongườimàxinthàychovề.

Vềđếnnhà,nghebốkểchuyệnlại,nămngườiconnổigiậnmuốnchạyđitìmtêntướnggiặchungácđểgiếtngay.Ngườibốliềnkhuyên:

-Khôngđược!Lúcnàoquânlínhcủahắncũngvâyquanh,khómàđếngần.Ngọnthươngcủahắnlạicóthểđâmchếtngườitừrấtxa.Cácconcứbìnhtĩnh,tađãcócáchkhửnó!

Ngườichađivaytiềnmuamộtconbòtơ,mổthịtrồilọclấynămmươicânthịtngonnhấtđểvàomộtcáiniato.Ônglạiđivaybagánhnếptrắng,đixinbachụcquảgấcđỏ,nấumộtchụcnồixôithậtdẻo.

Ôngđộiniathịtbòtơđếntrước.Chânôngcònđau,nămmươicânthịtđộitrênđầukhôngphảilànhẹ.Ông

độiniađi,mồhôivãrađầytrán.Têntướnggiặcthấyôngđộithịtđến,mồmcứnuốtnướcbọtừngực.Hếtnuốtnướcbọtừngực,hắnlạikhoáitrácườito.Cònngườiđộithịtthìbấmruộtchịuđựngvànghĩthầm:“Chomàycứcườirồimàysẽbiết…”

Têntướnggiặccườinhậnthịtxongquáttolênvàgiục:-Cònnongxôinữa,màyvềđộiđếnđâyngay!Ngườithàydạyvõlạivềđộinongxôiđến.Nongxôitovànặnghơnniathịtnhiều.Nhưngxôinấungonvànhìnđẹp

quá.Ông đội nong xôi đi đến đâu, ở đó cứ thơm lừng.Mới đi được nửađường,mồhôiôngđãvãrađầymặt,đầyngười.Đôichânôngmỗilúcmộtyếu,cứrunlẩybẩy.Cáicổcứnhưmuốngãygậplại.Ôngvẫnbặmmôi,cắnrăngvàbắtđầuleolênđồi.Tuymệtlửnhưngđôimắtôngsángquắcvàlòngôngrấtvui.Ôngtựnhủ:“Gắnglên!Chỉcầnmộtlúcnữa,mộtlúcnữa…”

Têntướnggiặcngồitrêncaotheodõi,vừahảdạ,vừalolắng.Hắnnghĩ:“Thằngnàykhôngbịthuốcđộccủatathìkhómàtrịđượcnó.Màngaybâygiờ,hắnvẫnlàmộttayđángsợ”.

Cáinongxôigấctolớn,thơmlừngvẫnlùlùtiếnlênđồi.Mặtngườiđộixôitáihẳnlại.Chỉcóđôimắt.Đôimắtvẫnsángquắc.Nongxôicólúclảođảo,ngảnghiêng,nhưngliềnđólạigượnglại,rồinhíchdầnlên.

Tên tướnggiặcvộigiật lấy thanhgươmcủa tên línhhầu rồiđứngphắtdậy,phónggươmđi.

Đườnggươmsáng rực lênnhưmột tiachớp,cắmvàobụngngười thày

dạyvõ làmôngchựcgụcxuống.Nhưngôngđãgượngđứng thẳng lênvàđưatayrút lưỡigươmra,phónglạivàongựckẻ thù.Têngiặc tránhđược.Bỗngtừtrongnongxôi,nămngườiconnằmquâytrònđượcxôiphủkín,đãvungkiếmnhảyravànhưnămlànchớpđâmphậpcảvàongựctêngiặcác.

Têntướnggiặckhôngchốngđỡkịp,rúlênmộttiếngrungcảngọnđồirồingãvậtxuống.

Thấytướngđãchết,bọnlínhgiặchoảngquá,kéonhauchạybánsốngbánchết.

Dẹpxonggiặc,nămngườicontraitrởvềômlấyxácngườibốnuôikhócvậtvãmấyngày liền.Cả làngcùngnămngườicon lochuyệnchôncất rấtchuđáo.Dân làngmỗingườimộtnắmđấtđắpchongôimộông thàycaolên.

Thương bố nuôi, năm người con lại trồng quanh khumộ năm gốc câycon,mộtgiốngcâycóláđẹpnhưthêuvàcónhiềubóngmát.

Hàngnăm,đếnngàygiỗbố,họlạiđemáođỏramặc.Họnhớtiếcngườithàydạyvõđãcócônggiếtgiặccứudân.

Đếnlúcnămngười lầnlượtchếtđi thìnămcáicâyhọtrồngquanhkhumộngườibốcũng lần lượt rahoamàuđỏ thắm,đúngvàongàygiỗngườithàydạyvõ.

Hoađỏnhưmuốnnóivớimọingườirằng:tuychếtđi,nhưngnămngườiconvẫnyêuthươngngườibốnuôivàhàngnămđếnmùagiỗbố,họlạimặcáođỏđể tưởngnhớngườiđãkhuất…Hoacónămcánhđỏrựcvànhìncảcâyhoanởrộ,ngườitathấygiốngnhưmộtmâmxôigấc.Cáimâmxôingàynàongườibốđãgiấunămngườicontrongđóvàđộiđigiếtgiặc.

Đólàcâyhoaphượngngàynay.Mỗinăm,khimùahèđến,mùa thiđến,hoaphượng lạinởđỏđầycây,

đầytrời.Khimùahèqua,trênkhắpcáccànhcây,ngườitalạithấyhiệnranhữngquảphượngdàinhưnhữngthanhgươmcủanămngườicontraingàytrước…

NGÔIĐỀNĐỎ(HaylàSựtíchcâyhoagạo)

Ngàyxưa,xưa,xưa…cómộtchànghọasĩtrẻcótài.Chàngkhôngchỉcótàivẽmàcònđoánđượcngườimìnhvẽđanglonghĩgì,mơướcgìđểvẽra.

Vuanghetiếng,choquanđitìmmờivềkinhđểthửtài.Lần đầu tiên gặp vua ở ngay trong cung, chàng họa sĩ rất xúc động.

Nhưngvuachỉnhìnchàngrồingồiim.Quanđạithầnralệnhchochàng:-Ngươihãyvẽcáiđiềunhàvuađangnghĩ!Chànghọasĩtrẻngẩngcaođầunhìnvàomộtlúclâurồivẽngaymộtcánh

đồng lúa đang chín vàng.Vẽ xong, chàng dâng lên quan đại thần để nhờquandânglênvua.Quanđạithầnđónlấybứctranhvàhỏi:

-Saonhàngươilạivẽcảnhnày?-Thưa quan đại thần vì người ngồi trên ngai vàng không phải là đấng

Thiêntử,màchỉlàmộtbácnôngdânThiêntửchophépngồiđểthửtàithầnmàthôi.Bácnôngdândượctriệulênđây,nhưnglòngvẫnđangnghĩvềcánhđồnglúachínchưakịpgặttrướckhiđi.

Hỏi“nhàvua”đangngồitrênngaivàng,“nhàvua”liềngậtgậtđầunhậnlàchànghọasĩđãđoánđúngvàvẽđúng.

Quanđạithầnliềnthưởngchochàngcốcrượuvuabanvàbảo:-ThôithếlàtàicủanhàngươiThiêntửđãrõrồi.Ngàymai,ngươihãytrở

vàođâyđểvẽchonhàvua.Hômsauchàngtrẻtuổilạivàocung.Vuangồitrêncao,khẽgậtđầukhichàngquỳxuốnglạy.Chànghọasĩbắt

đầungẩngnhìnkỹnhàvuađểvẽ.Chàngvẽmộtcáchchậmrãivàdânglênmộtbứctranhcómộtbàcụđang

ốm,nằmcạnhmộtsiêuthuốc.Quanđạithầnđónlấytranhxemxong,hỏi:-Saonhàngươilạivẽcáicảnhnhưthếnày.Taesaimấtrồi!-Thưaquanđạithần,tôiđãvẽrấtđúng.Nếusaitôixinchịutội.-Nhàngươinóiđúnglàđúngnhưthếnào?-Thưaquanđạithần,vìngườingồitrênngaivàngcũngvẫnchưaphảilà

đấngThiêntử.Đấychỉlàmộtvịquantrongtriềucómẹốmnênđanglolắngchuyệnthuốcthangchomẹ.Xinquanđạithầncứhỏithửxemtôiđoánvàvẽcóđúngkhông?

Mộtlầnnữa,chànghọasĩtrẻđãđoánvàvẽđúng.Quanđạithầnthưởngchochànghaicốcrượucủavuabanrồidặnchàng

hômsauvàocung.Lầnthứbachànghọasĩlạiđến.

Chàngnhìn kỹ người đangngồi trên ngai vàng rồi sụp xuống lạy.Vuatươi cười bảo quan đại thần hãy đỡ chàng dậy và chính vua ra lệnh chochàng:

-Hỡingườihọasĩtrẻtuổimàtarấtcólòngyêumến!Nhàngươihãyvẽđúngcáiđiềumàtađanglonghĩđi!

Chànghọa sĩ liền lấygiấy, bút, cácmàuphẩm ravẽngay, taybútnhưmúalượntrêntấmlụacăngthẳng,màusắcnhưtừmộtthếgiớinàoởxahiệnvề.

Chàngvẽxongthìvuacũngvừabướcxuống,đứngbêncạnhchàng,đỡlấybứctranhlênxem.Trongbứctranh,mộtngôiđềncaolớncónhiềutầngđượctrangtríđầynhữngbônghoarựcđỏnhưnhữngôngmặttrờinhonhỏđangtỏasángvàxenvàođấylànhữngconsáomỏvàngtươi,lôngđenbiếcnhưđangvừanhảyvừahótmừng.

Vuaxemxongliềnlắcđầu:-Takhôngngờnhàngươilạivẽsaimấtýtarồi!Chànghọasĩbìnhtĩnhthưalại:-Tàubệhạ,thầnxincamđoanlàvẽđúng.Nếusaithầnxinchịutộichết.-Saonhàngươilạinóilànhàngươivẽđúng?-Tàuhệhạ, lúcnàyởbiênải,giặcngoạibangđangrậprìnhmuốnkéo

sangcướpnướcta.Quánlínhđangngàyđêmđàohào,đắplũyđểchặnđánh.Bệhạcũngđangđêmngàylonghĩđếnhọ,cứmongsaochohọănno,mặcấmcóđủsứcđểđánhgiặc.

Nhàvuangạcnhiên,lộvẻvuimừng:-Nhưvậylànhàngươiđãđoánđúngý ta.Nhưngsaonhàngươi lạivẽ

nhưthếnày?-Tâubệhạ,thầnmuốnxinphépbệhạđượcvẽcáiđiềumongướccủabệ

hạ.Chẳng đã có lúc bệ hạ nghĩ rằng: Sau khi ngăn chặn được giặc ngoạixâm,bệhạsẽchodựngmộtcổngkhảihoànđểănmừngvàghicôngnhữngngườiđãquyếtlòngbảovệđấtnước.Thầnxinphépđượcdânglênbệhạcáiýmọncủathầnlàkhôngnêndựngcổngmànênxâymộtngôiđềntheokiểunàychonóvừađẹpvừatrangnghiêm…

Nhàvualiềngậtgậtđầu:-Nhưvậylàtađãhiểunhàngươi.Takhennhàngươivẽđúng,tarấtxúc

độngvềtấmlòngcủanhàngươi.Vualiềnralệnhthưởngchochàngbachénrượungonvàsauđógảluôn

côngchúachochàng.MùaĐôngnămđó,giặcngoạibangồạtkéođếnbiênảiđịnhtrànsang

xâmchiếmnướcta.Quânsĩmộtlòngquyếtđánhđuổigiặcnêncuốicùngđãđánhthắng.

Nhàvualiềnralệnhxâyngôiđềnđỏtheođúngnhưbứctranhchànghọasĩđãvẽđểlàmlễmừngcôngthậtlớn.

Đềnxâyxong,quânsĩvànhândântrôngthấyđềuthấynứclòng.Đượcmấynămthìchànghọasĩphòmãốmnặngrồichết.Nhàvua,côngchúacùngnhândânthươngtiếcvôcùng.Nhàvua liền ra lệnhmai táng chàngởbên cạnhngôi đềnđỏđể chàng

luônluônđượcởgầncôngtrìnhnghệthuậtcủamình.Khoảngmườinămsau,bọngiặcngoạibang lạiđưaquânsangxâm lấn

lầnnữa.Lầnnàychúngvừamạnhvừađônghơnlầntrướcnhiều.Chúngtrànđếngầnkinhvua,ngầmsaingườiphásậpngôiđềnđỏ,phaotinlàmệnhtrờiđãđịnh,lầnnàychúngsẽđánhthắng,sẽchiếmđượckinhthành.

Nhưngđánhmãi,chúngkhôngtàinàothựchiệnđượccảiđiềuchúngđãnói.

Vàmộtđiềukỳlạđãxảyra.Ngaytrênnềnđổnátcủangôiđềnđỏbịchúngngầmsaingườiphásập,

chỉmột thờigiansau,cómộtcáicâykỳlạnhưtừđâubayđếnđậuxuốngđây,cànhmọcđầyhoađỏnhưnhữngôngmặttrờinhonhỏđangchiếusáng.Cáicâynhìntừxarấtgiốngngôiđềnngàytrướccũngtầngthấp,tầngcao,tầngcaohơnnữa,cứnângnhaulêncaothêm,caomãi…Vàkhihoanởthìsáođenmỏvàng,chânvàngởđâucũngbayvềđậuhótđầycành.

Ngheđượctinấy,quânsĩcàngnứclòngđánhgiặc.Aicũngbảo:“Đúnglàtrờivẫnphùhộvuata”.

Chẳngmấychốc,bọngiặcngoạibanglạibịquétsạchsànhsanhrakhỏiđườngbiênải.

Nhàvuamừnglắm,choxâylạingôiđềnđỏrồimởhộimừngcông.Mộthômnhàvualênngôiđềnmớixâylại,đứngnhìnrabốnxungquanh

thìbỗng thấycùngvớingôiđềnmớixây lạinày,xagần,đâuđâucũngcónhữngcâyhoakỳlạ,nhìngiốngnhưnhữngngôiđềnsống,hoađỏrực,sừngsững,uynghiêm.

Câyhoakỳlạđó,ngàynaylàcâyhoaGạođấycácem!ĐãcuốiXuânvàođầuHè,lúcnàyhoaGạođangmùanở.Câynàocũng

đanggợinhớlạingườihọasĩcótài,cólòngyêunước,đãvẽngôiđềnrựcđỏtrongbứctranhcủamìnhtừnhữngngàyxưa…xưa…xưa…

EMBÉHÁICỦIVÀCHÚHƯƠUCON(HaylàSựtíchhoađại)

Ngàyxưa,xưalắm,cómộtembénghèo,rấtthươngmẹmàđànhphảixamẹ,điởchomộtlãođồtểchuyênnghềgiếtlợn.Lãođồtểngàyngàybắtemlên rừnghái củi đểđunnướcgiết lợn, cạo lông.Nhữngngàyđầu emcònphảibámtheocácbácđốtthanchobiếtđườngđi,đườngvề.Nhưngsauđóemđimộtmình.Dămngàymộtlần,emlạiđiđườngvòngxahơn,đểghéquanhàthămmẹchođỡnhớ.Nhântiệnembiếumẹmộtmớcủivàmộtítsimrừng,ổirừng.

Đườnglênnúiphảiquamộtngôichùanhỏởngaylưngnúi.Lênđếnchỗháiđượccủithìmặttrờicũngvừalêncao.Embénhìnxuốngchânnúitìmbếnnướcvàtúplềucủamẹ,xaquáemkhôngthấygìnhưngcũngnhìnchođỡnhớ.

Mộthômemđangchặtcủiởbênmộtsườnnúithìbỗngthấyởdướimộtcáihốsâucómộtchúhươuconbị saxuốngđó từ lúcnàokhông rõ.Chúhươuconlolắngmộtcáchimlặng.Chúmởtođôimắt,ngẩngđầulênnhìnquanh,nhưđợimẹđếncứumình.

Chúbécũngnhìnquanhxemhươumẹcóởđâuđókhông.Chỉthấycâyrừngvàtiếnggióchạyvòngquanhchânnúi.

Embéliềnlầnxuốnghốẵmchúhươuconlên.Thấyngười,lúcđầuchúhươuconcũnglosợ.Nhưngchỉmộtlúc,chúđã

đểyênchoembévuốtve.Embébứtmộtítcỏnonchohươuconăn,rồilạibẻmộtmiếng cơm nhỏ xíu ở cái nắm cơm không lớn bằng nắm tay củamình,chấmvàomuốibónthửchohươucon.Hươuconchưaquenăncơm,nhưnghìnhnhưthíchcáivịmằnmặncủamuối.

Embémuốnđemhươuconvềnhàmẹnhưngsợlãochủbiết.Cònđemvềnhàlãochủ,thìlãosẽthịtmấthươuconcủamình.Lãovẫnthườngnóivớimọingườilàlãorấtthèmthịthươu.

Emvẫnnhìnquanhvàmongđợihươumẹtrởlạiđểchohươuconđượcgặpvàsốngvớimẹ.Mìnhcũngcònthíchsốnggầnmẹnữalà.

Chờmãikhôngthấy,màtrờiđãxếchiều.Embéđànhtìmmộtcáihangnhỏ,chohươuconvàođóvàlấyđáchặnkínlại.

-Ngàymaitasẽlênvớihươucon!Hươuconđừnglo,cứngủchongonnhé!

Hômsauembélạilênrừng.Emthởphàomừngrỡkhithấyhươuconvẫncònđó.Gặp lạiem,hươuconcũngvui lắm,cứ lấymũingửingửivào tayem.

-À!Màylạimuốnăncơmvớimuốichứgì?

Chúbélạibẻmộtmiếngcơmnhỏxíu,chấmvàomuốirồibónchohươucon.Emlạiđiháicỏnonmangđến.Tronglúcchặtcủi,emchohươuconđứngcạnh.Cóhươucon,emchặtcủikhôngmệtchútnào.

Từđó embévàhươu con trở thànhđôi bạn, ngàynào cũnggặpnhau,nhưngđêmnàocũngphảixanhau.

Thươnghươuconkhôngcómẹ,lạiquấnquýtvớimình,nhiềuđêmembénằmmơgặphươuconđùagiỡnvớinó.

Mộtđêm lãođồ tể thứcdậy ra sânxem trờigầnsángchưađểgiết lợn.Bỗnghắnngheởdướibếptiếngembéđangnằmnóimê,rõthànhlờinhưđangthức:

-Hươuà,hươuănchónglớn,hươumọcđôisừngthậtcao,thậtđẹpnhé!Lầnấy lãokhôngđểýmấy.Nhưngsauđó, lão lạinghebọnngườinhà

máchlàembécứthườngnóimênhưthế.Vàcáicâuemhaynóinhấtvẫnlàcâunày:

-Hươuà,hươuănchónglớn,hươumọcđôisừngthậtcao,thậtđẹpnhé!Lãođồtểcauđôimàysâurómlạinghĩbụng:-Biếtđâulạichẳngcóhươuthật!Lãosaingườinhàléntheoembélênrừng.Tênngườinhàranhmalênrừng,thấyhếtcảnhembécùngchúhươucon

gặpnhauvàsốngbênnhausuốtcảngày.Nóvềmáchvớilãochủ.Lãochủliềnnói:

-Đúngvậy thìngàymai taosẽđixem,chúngmày theo taobắtchokỳđượcconhươuvề.

Hômsauembé lại lên rừng.Lòngemvuibiếtbaonhiêu.Mớichỉmộtthời gian ngắn, hươu con đã lớn lên trông thấy và ngày càng tỏ ra khônngoankhôngngờ.Hìnhnhưembénóigì,nghĩgì,hươuconđềuhiểuđượccảvàngoanngoãnlàmtheo.

Nhưnghômđó,khiemvừađónhươuconởtronghangra,chưakịpchohươuăn,lãođồtểcùnghaitênngườinhàđãậptới.Embéđànhquátto:

-Hươuơichạyđi!Hươucònchầnchừ.Embébènphátvàocổnómộtcáithậtmạnhvàquát:-Chạyđi!Hươuconhiểuýphóngnhưbayvàorừng.Lãođồtểvàhaitênngườinhàđuổitheonhưngkhôngkịp.Hươuconlẩn

vàocâycỏ,khôngbiếtđâumàtìm.Lãođồtểgiậnlắm,quaylạiđánhembémộttrận.Trongcơnđiêntiếtlão

lấyluônmộthònđánệnvàolưngembé.Khôngmayhònđálại trúngvàođầu.Embéngãlănranằmkhôngđộngđậy.

Lãođồtểbỏmặcemgiữarừng,cùnghaitênngườinhàtrởvề.Hươuconchạyrấtxa,lênmộtđỉnhđồinhìnxuống.Thấylãođồtểđộcác

cùnghaitênngườinhàđãvềthậtrồi,hươuconchạyxuốngvớingườibạn

thânthiếtcủamình.Hươuhàhơiấmvàolưng,vàongựcembé.Mộtlúclâuembétỉnhdậy.

Thấyhươucon,emmừngquá,ômlấycổhươuvàkhóc.-Khôngcóhươuthìtachếtrồi!Ngườivàhươukéonhauđisangkhurừngkhác,tránhngàymailãođồtể

lạicóthểđưangườivàdắtcảchólêntheo.Phảiđithậtxa,thậtxa.Vìvậy,đãkhuyarồi,trăngđãlặnmàvẫncóhaicáibóngnhỏ,embévàhươuconnươngvàonhaumàđi.Vết thươngở trênđầuđaunhứcnhưngmuốncứuhươu, cứumình, em bé cố bước đi. Lúc nàomệt quá em lại ngồi xuống,hươuconlạiquấnquýtnhưvỗvề,ônủi,lạihàhơiấmvàolưng,vàongựcembé.

Hôm sau, lão đồ tể đưa người, đưa chó lên thật. Nhưng lùng sục mãikhôngthấyhươuđâu,lãođànhhậmhựctrởvề.Khôngthấyxácembé,lãocũnghơilolo,khôngbiếtlàthúrừngđãănthịthayembéđãsốnglại?

Embéởvớihươumấyngàyliền trongkhurừngxa, tìmláđểchữavếtthương.Ngườivàhươutoànănquảrừng,cỏrừngđểsống.

Đượcmấyngày,nhớmẹquá,embénóivớihươucon:-Hươuơi,tanhớmẹquá.Tavềthămmộtbữarồitrởlênngayvớihươu.Hươuconnhưhiểuđượcýembé.Nómởtođôimắtnhìnngườichủnhỏ.Đôimắtnóbỗngươnướtnhưđangkhóc.Rồinógậtđầuliềnmấycái.Nó

đưangườichủnhỏratậnbìarừngvàquaylạiđứngtrênmộthònđátonhìntheo.

Em bé về gặpmẹ, được cho hay là, cách đây vài hôm, lão chủ có saingườiđếndòhỏixemembécótrốnvềkhông…Mẹemkhônghềhaybiếtlàemđãbịlãođánhsuýtchết.

Emvềthìcũnggặpngayngườichúđichèothuyềnthuêghéthăm,nghechuyệnemkể,ngườichúliềnnói:

-Đãvậythìcháucứtheochú.Chúsẽgiúpchocháuănhọcnênngười.Embélolắng:-Nhưngcònhươucon?-Hươuconởtrongrừngthìcógìmàcháulo?-Cháuhẹnvớihươuconsẽtrởlênvớinómà!-Hươuconlàmsaomàhiểuđượclờingườinói?-Chúơi,nóhiểuđượcđấy.Nótiễncháuđi,cònbiếtkhócnữakiamà!-Thìcháucứtheochúănhọc.Naymaikhônlớncháutrởvề.Lúcđósẽ

gặplạihươukhôngmuộn.-Liệuhươucóchờcháukhông?-Cóchứ!Nókhônvậythìnósẽbiếtchờ.-Cháuchỉthươngnósốngmộtmình,nósẽbuồnlắm.-Cháuđừnglo!Rồinósẽtìmđàn,nhậpđànmàsống.-Nhưngrồinócóquêncháukhông?

-Nókhônngoan,nóthươngcháuthìsẽkhôngquêncháuđâu.Embéđànhnghetheolờidỗdànhcủachúvàmẹ.Chỉkhổchoemlàngay

tốihômđó,ngườichúđãphảichothuyềnrờibếnđểđivềchokịpngàyđãhẹnvớichủthuyền.

Đêmđó,embécứngồiởđầumũithuyềnnhìnlênngảnúicao…Hươuconơi!Hươuchờtanhé!Tasẽvề,sẽđưahươuxuốngdướinàysốngvớimẹconta.

Lòngembémuốnvậy,nhưngcuộcđờiđâucóphảiaimuốngìthìđượcnấy.Embévềvớiôngchú,đượcôngchúgửichoănhọcởnhàmộtôngđồnghèonhưngrấtthươngngười.Trongmộtchuyếnđixa,thuyềnôngchúbịđắm.Ôngchúkhôngvềnữa.Embéđượcôngđồnuôidạy,nhưngtừđóphảiởluônvớiông.Đườngvềquêmẹxaquá,emcàngthấythươngmẹgấpbội.Sauđóvàinămemnghe tinmẹđãmất…Hết thươngmẹ,emlạinhớđếnhươu,chúhươuconngàynào,nhưngemcứtinlàchúhươubâygiờđãlớnvàđãnhậpđànsốngvớiđồngloạicủanó.Vàchắcnóđãquênmình…

Nhưnghươukiakhôngquên.Hươuvẫnnhớngườibạn,ngườichủnhỏcủamình.Hươuchỉlạsaoloàingườilạikhácnhaunhưvậy.Ngườithì tốtnhưembé.Ngườithìácnhưlãođánhemvàhaicáitêncứchựcđuổibắtchođượchươu.

Mộthômtừtrênmỏmđồicỏtranhcao,hươubỗngthấycóbóngngườiđilạiởngôichùa.Từxahươucứtưởngtrongđấycóembé,bạnvàchủcủamình,ngườiđãcứumình.Hươuliềnđivềphíangôichùa.Nhưnghươucũngbiếtnghĩchưachắcđãlàcậubé,nếukhôngcậuấyđãđitìmgặpmình.Dùsaocũngcứđếngầnxem…Nhữngconngườinàycóvẻcũngkhôngphảilàácnhưcáilãođồtểvàhaitênkia…

Hươu đến sát chân chùa thì bỗng nghe một tiếng chuông đánh. Tiếngchuông đánh gần quá làmhươu hoảng hồn.Hươu phóng thẳngmộtmạchvàorừngsâu.

Nhiềunămtrôiqua…Hươu lớn lên, sừngbắtđầumọc.Đôi sừngcaokhỏe,nhưngnhìnhươu

vẫnrấthiềnlành.Hươuvẫncóýchờgặplạingườibạnchủcũ.Đờihươukhôngthểdàibằngđờingười.Hươuđãtrởthànhconhươuđầuđàn.Mộthômhươubỗnggặpmột đoànngười đi đốt than.Hươumuốnđến

gầnnhưngngại lắm.Chờchohọvềhết,hươumới rờiđàn,mộtmìnhđếngầnchỗhọđãngồitụtậpvớinhau.Mộtítmuốicủanhữngngườiđốtthancònđểrơilại.

Hươunếmcáivịmặncủamuốibỗngthấynhớngườibạncủamìnhkhôngchịunổi.

Thế là hươu để đàn lại chomột con hươu khác, rồimộtmình tìm đến

chốncũ,nơicócáihangxưahươuđãsốngởđóđểngàyngàychờcậubéđãcứumình.

Cáihangvẫncònnguyên.Cỏmọcquanhmiệnghangrấttốt,rấtxanhnhưnghươumỗingàymộtgià

dần.Mặt trời sắp lặn.Hươugià nằmxuống, giấumình trongbụi cây rậmở

ngaybênhang.Hươucảmthấymìnhkhôngthểđứngdậyđượcnữa.Mộtthờigiansau,hươugiàchết.Chếtởngaybênmiệnghang.Ngườibạncủahươulúcnàyởmộtnơixa,đãcóvợcócon.Mộthôm,thấyngườiđibánsừnghươu,anhbỗngnhớlạichuyệncũvàkể

chovợconnghe.Anhnhắclạicâunóinămxưakhichohươuăn:-Hươuà,hươuănchónglớn,hươumọcđôisừngthậtcao,thậtđẹpnhé!Đứaconlậptứcđòibốphảiđưavềthămquê,viếngmộbàvàđilênrừng

tìmxemchúhươucócònkhông?Thươngcon,nhớmẹvànhớhươu,mộtthờigiansaungườibốđưavợcon

vềquê.Hỏingườitronglàng,mớibiếtlãođồtểđộcácmộthômdẫnchólênrừngsănhươu,bịrắnđộccắnchết.Thậtđángđờinhàlão.

Thămmộmẹxong,ngườibốđưaconlênrừng.Đườngvẫnphảiđingangquangôichùanhỏở lưngnúi.Haibốconđi

mãi,đimãi…Tronggióbỗngcómùihương,vừagầngũi,vừaxaxôi.Mùihươngnhưchàođónnhưdẫnđường.Theomùihương,haibốconđếnngayđượcchỗcáihangngàyxưađãgiấuchúhươucon.

Cảhaibốconsửngsốt,cùngđứngimlặng.Bên cạnhmiệng hang cómột giống cây lạ đang nở đầy hoa.Mùi hoa

thơmđậm.Nhìnkỹthìcànhcâyrấtgiốngnhữngcáisừnghươu.Cómấyngườiđốtthanđiqua.Họkểrằng,trướcđâyngaytạichỗcâyhoa

đangnở,cómộtconhươugiàtừđâukhôngbiết,đếnđórồinằmchếtluôn,màkhôngaibiết.Sauđó,ởgầnmiệnghangbỗngthấyxuấthiệnmộtgiốngcâylátogiốngtaihươu,cànhgiốngsừnghươu.

Ngườibốnghenói,đoánngayđấylàchúhươuconngàyxưa.Thìrachúvẫnnhớmình.Lớnlênvẫnnhớ.Vàchờđợimìnhvềnữa.

Lòngđầyânhậnngườibốliềnnói:-Hươuơi,tamuốnvềsớmvớihươumànàocóvềđược.Dùsaobâygiờ

tacũngđãgặplạinhau.Haibốconcùngkhấnxinhươuchomìnhmấycànhcâylạmangvềlàng

quêđểtrồng,đểluônnhớtớihươu.Lúchaibốconđingangquachùa,cácôngsưnghekểcũngcảmthương

vềchuyệnconhươucónghĩanênhọxinngườibốmộtcànhcâylạđểtrồngtrướcsânchùa.

Câyhoaấylàcâyhoađạingàynay.CóngườibảochữĐạilàdochữĐợi,

chờđợimàcó.CâyhoaĐại,látogiốngtaihươu,cànhgiốngsừnghươuđãđànhmà những bông hoa cũng giống như những conmắt hươu đangmởtròn,mởto,đểtrôngngóng,đợichờ…

VŨTÚNAM

CÔNGCHÚAỐCSÊNHồiđó,bênbờmộtcáiaonhỏ,dướichânbụikhoainướcxanhtốt,sống

quâyquầnmấyngườibạnchíthân:ỐcSên,BướmXanh,CuaĐá,ỐcNhồi,ChạchChấuvàCuốnChiếu.Mấybạnấyđềuưamátmẻ,ẩmthấpmà.

Sớmsớm, thườnglàBướmXanh tung tăngbayđigọicácbạn.CuaĐávuivẻ từ trong lỗbò ra,giươngcòngchàomặt trời.ỐcNhồibám rễmộtcánhbèotây,theogiódạtvàobờ.ChạchChấunhôđầukhỏimặtnước.CònỐc Sên vàCuốnChiếu thì thi nhau dậymuộn, luôn luôn chiếm giải nhấthoặcnhì.ỐcSênuểoảiđumìnhtrênlákhoainước,đợikhinàoCuốnChiếuthôinằmcuộntrònmàduỗimìnhracửđộngmấychụccáichântậpthểdụcthìSênmớitừtừthòđầurakhỏivỏ.

Khôngbiết tròchuyệnvớinhaunhữnggì,chỉ thấy im lặngvà im lặng.Đôilúc,chẳngrõcóphảidoCuaĐátháchkhông.ỐcNhồirờiđámrễbèo,thảmình lặnxuốngđáyao.Rồicảbọnxúm lại, chờxemỐc trườnbò tớiđíchđãđịnh:Gốccâykhoainướcgầnnhất.

Mỗisánghọlạibàyramộttròvui.KhithìSêncõngCuốnChiếuchạythivới Ốc Nhồi cõng BướmXanh. Khi thì Cua Đá phunmưa, múa võ. RồiChạchChấubúngnước,dũibùn.

Họđangsốngyênvuinhưvậy,bỗngđâutrờilàmhạnhán.Cáiaonhỏcạndần.Bùnkhô,đấtnứt.Bụikhoainướcúavàng.CuaĐáhìhụidùnghaicàngđàosâuthêmcáilỗnónghầmhập.Cuốicùng,Cuakhôngởnổi,phảikhuệnhkhoạngbòra,chuixuốngdướiđámbèođangmắccạn.BướmXanhhớthảibayđihútnướcvề,mớmchoCuốnChiếuđãlảđivìkhát.ỐcNhồivùimìnhtrongđám rễbèo,khôngquênkéoỐcSênvào.ChạchChấumỗingày lạiphảichúingụpmãixuốnglớpđấtẩm,hoàntoànphảicáchxacácbạn.

Ban ngày,mặt trời thiêu đốtmọi vật.Đêm nóng như nung. Tiếng conSạchSànhgạicánhnghekhôkhốcnhưaiđóquẹtdiêmtoanlàmbùngcháycảcánhđồng.

BướmXanhyếuđuốichịuđựngkémnhất,đôicánhrãravìnắng.CuaĐákhuyênBướmnêncốbaytớigốcsibênkhúcsôngcạnnơixakiađểnươngnáuquangày.Chiataycácbạn,BướmXanhkhócnhiềulắm.ỐcSênrụtđầutrongvỏ,đểmọingườikhỏithấymìnhcũngđangnướcmắtđầmđìa.

Thế là để tránh nắng hạn,ChạchChấu đã phải chui sâu xuống đất, vàBướmXanh phải bay tít về xa.Còn lại bốn anh emnương tựa vào nhau,sốngquanhquẩntrongđámrễbèo.CuaĐákhoẻnhất,thườnglấycòngmoibùnướtlênlưngỐcNhồi,ỐcSênvàCuốnChiếu.

Ngàylạingàyqua.Bỗngmộthôm,đêmnổisấm.Rồimưatrútxuống.Cáiaocạnuốngnướcmưaừngực.Hômsaubèonổilêntươitốt.Khoai

nướcnhúmầmnon.

BướmXanhtrởvềtrướctiên,baylượnlàlàtìmcácbạn.CuaĐáhểhảcắpmộtbônghoabèo,đưaCuốnChiếu,ỐcNhồi,ỐcSênvềnơiởcũ.ĐếntrưathìChạchChấutừđáyaongoilên,mặtđầybùnnhưngđôimắttihícườivuivẻ.

Thếlàmọingườiđoàntụ!Trờixanh,aoxanh,lákhoainướcxanh.CuaĐámộtcàngvẫyhoabèo,càngkiagõvàomaimìnhcồmcộp,đánhnhịpchomọingườivuimúa.CuốnChiếuuốnmìnhmúađiệurồngrắn.ỐcNhồimúakiểuxoaytròn.BướmXanhtíutítvẫycánhtheohìnhsốtám.ChạchChấuquẫytrênbùnbìbạch.ChỉcóỐcSênlàlạithumìnhtrongvỏ,tấmtứckhócvìquávuimừng.

Bỗngnhiên,CuaĐá tươicườiđặthoabèoxuống,giươngđôicàngcặpchặtlấyvỏỐcSên,đưađiđưalạitrênmặthònđábờao.Vừamài,CuaĐávừahát:SênSểnSềnSênMàylêncôngchúaMàymúataoxem…ThếlàSênnhôđầurakhỏivỏ,vươncổlên,thòrâura,rụtđầuvào,trườn

tới,quaylui,xoayxoaycáivỏtrênlưngnhịpnhàngtheođiệuhátcủaCuaĐá.

Từhômấy,cảhộiCuaĐáđặttênchoSênlàCôngchúaỐcSên.12-1983

CONCHUỘTLÁUNókhôngphảichuộtnhắtcũngkhôngphảichuộtcống.Nólàconchuột

choaichoai, tobằngcáicándao, tai thínhđuôidài,chạynhảythoănthoắt.Đặcbiệtnórấtranhma,láulỉnh,nêncótênlàLáu.

LỄĐẶTTÊNMộthôm,tạibãicỏrộngđầulàng,bácNgỗngđứngratổchứcchoNgựa,

Bò,Trâu,Chóchạythi.Chuộttừbụitređira,xinđượcdựcuộc.Chósủa:-Gâu, gâu!Mày là loài chuột bé oắt xà lai, thi với chúng tao thế nào

được!Xéođi!Chuộtđứngnhóncaongười trênhai chân sau, rung rungbộ ria, nói từ

tốn:-XinbácNgỗngxétcho.Cácbácnàybốnchân,tôicũngbốnchân.Các

báccóđuôi,tôicũngcóđuôi.Tạisaolạikhôngthểcùngcácbácthitài?BácNgỗngngớ ramột lúc, nhìnkĩ thấyChó,Trâu,Bò,Ngựađềubốn

chânvàcóđuôigiốnginnhưChuột,bèngậtđầuđồngý.Bácnói:-Nào,xếphàngngang!Khinào tôi thổi còi thì chạy.Aiđếnbờ ruộng

đằngkiatrướcthìthắng.ỞđóđãcóôngLợnlàmtrọngtài.Chuộtxincóýkiến:-Chạyđuacókhivềđíchhơnnhauchỉmỗicáiđầumũi.Cácbácđâyđều

caohơncả,tôithấpbénênbịthiệtthòi.XinbácNgỗngchotôiđượcđứngxếphàngtrênđầubácNgựa,đểmũitôingangvớimũibácNgựa,thìcuộcđuamớithậtcôngbằng.

Ngỗngnghĩmộtlátrồiềà:-Ừ,phải!Nhoángmộtcái,Chuộtleothoắtlênchân,rồilênbờmNgựa,rồilênmũi

Ngựa,congđuôiđợilệnh.Ngỗngvừakêu“Oác!”rahiệuxuấtphátthìChuộtthòđuôivàomũiNgựangoáyliênhồi.Ngựangửacổhắthơithậtmạnh,thổibắnChuộttítxavềphíatrước.TrongnháymắtChuộtđãvềtớiđíchđầutiên,đượcbácLợnbắttaykhenngợi.

Từhômđó.ChuộtcótênlàLáu.Haynóicáchkhác,cuộcchạythihiếmcóấychínhlàlễđặttênchoChuột.VàcũngtừhômđócậuChóđen(tênlàMực)rấtcămghétLáu.VìLáuđãnóivỗvàomặtMực:“Này,bácChóơi,xemrabáccũngchẳng…rachógì”.

NHÀLÁUỞĐÂU?TacầnbiếtlàLáuvàMựccùngởchungnhàchủvớimộtchúmèotênlà

Mướp.TừkhiLáutỏracoithườngMựctrongcuộcchạyđua,Chóđenlàmbộ

thânmậtvớiMèo:-BạnMướpthânmếnơi,thằngLáunómáchvớibàchủlàbạnănvụng

tópmỡvớicáránđấy!-Ôi,bạnMướpyêuquý!Bạnoaihùng thếnàymà thằngLáunó thách

bạnvuốtrâunóđấy!Nócònchêbạnsợrét,ởbẩn,khôngchịutắmbaogiờ!Chẳnglẽbạnsợnóà?Phảinhaixươngnóđichứ!

Mướpđanglimdimmắtnằmsưởinắng,ngheMựcnóivừatứcvừađắnđo.Tứcvì nếu thựcnhưvậy thì thằngLáu lếu láoquá.Đắnđovì cái lãoMựcnàycũngkhôngphảitayvừa,khómàtinđược.

ThếrồiMèoquyếtđịnhđitìmChuộtđểhỏichoranhẽ.Nhưngbiếtnóởđâumàtìm?Khithìnósavàochĩnhgạo.Khithìnótrèothoănthoắttrênmáinhà.Rồilạithấynóởchânđốngrơm,ởtrongchuồnglợn.Nhưnghìnhnhưnóhayởtrênngọncaunhất.Cóthểnólàmtổởđấycũngnên.

Sánghômấy,Chuộtởtrênngọncau,đểýthấyMèocứđánhhơilầntheodấuvếtmình.Chuộtnghĩbụng:“Chà,cáilãoMướpđịnhănsốngnuốttươimìnhđây!”Chuộtbò rađầu tàucaunóigìđóvớibácSẻgià, rồinhảy tótxuốngđấtchạytrốn.

MèoMướp cuối cùng đã tới gốc cau.Nó giươngmóng ra sức trèo lênngọncây.Tớinơi,chỉthấymấysợirơmrạvàbácSẻgiàđangrỉalôngởcâybêncạnh.Mướphỏi:

-CóphảinhàChuộtLáuđâykhông?-Chẹc,chẹc,thưaphải.-Thếsaonólạiđiđâuvắngnhà?-Chẹc,chẹc,chúLáuđichợmuacáđểgópgiỗchaôngđấyạ.Mướpgàolên:-Giỗchaôngnào?-Chẹc,chẹc,dạthưa,chúLáubảogiỗchaôngMướpạ!Mèonherănggiậndữ:-Taosẽăn thịt thằngLáu!Ăn thịtcảmàynữa!Bố taođãchếtđâumà

dámnóilàgiỗbốtao!BácSẻgiàcườikhànhkhạchbayđi.

CỤNGĐẦUXétchocùngthìcảMướp,LáuvàMựcđốivớinhàchủđềulàkẻănnhờ

ởđậu.NhưngkhácnhauởchỗMựcvàMướpđượcnuôiănđànghoàng,lạiđượcsắpxếpchỗngủởgậmgiường,xóbếp;cònLáuthìluônluônphảithayđổichỗởvàlénlútkiếmăn.MướpvàMựctựchophépmìnhđượcănvụngcủachủvàđổvấychonhau, trongkhiLáuphải lenlénnhặt từnghạtcơmthừa.

Thùghétnhau“nhưchóvớimèo”nhưngMựcvàMướpđềucoiLáulàkẻthù,cùngrasứcsănlùngLáu.

Hômấy,Láuđanggặmdởmẩukhoailang,bấtngờbịMựcvàMướpậptớibắt.Bíquá,Láuvọtlêncâysàonhàchủthườngdùngphơiquầnáo.Câysàonằmngang trênhaicộtgỗ, trơ trọigiữasân.Mướpđứngbênchâncột

này,Mựcbênchâncộtkia,gầmgừchờđểbắtsốngLáu.ChuộtLáucuốngquýtchạyrađầusàobênnàyrồilạichạysangđầusào

bênkia.Thậtkhócólốithoát!Dướikia,Mèoquẫyđuôiliếmmép,cònChóthìlèlưỡinherăng.Láubòđếnquãnggiữasào,chợtsữnglại.Mướp,Mựcđềunhỏmdậysẵnsàng.Vèomộtcái,ChuộtLáunhảyvútxuốngsân.Chó,Mèonhanhnhưchớptừhaiphíađâmbổvàogiữa,cụngđầunhauđánhcốp.

KhiMựcvàMướphếtđomđómmắtthìLáuđãbiếnmấtrồi!Cólần,chủnhànướngconốcnhồiđểlàmmồibẫychuột.Nhưngvìcon

Láuranhquá,màMướptathìthamănquá,nênđêmấyMèobịsậpcạm,cụtmấtmộtmẩuđuôi!Láucứđứngtrongbóngtốimàcườimãi.Từđótrởđi,Chó,Mèo,vàChuộtchẳngkhinàolàmlànhvớinhauđược,tuychúngvẫnởchungmộtnhà.

12-1983

VỊTVÀGÀTRANHCÃILạiđếnTếtrồi.NămnaynămTrâu.SangnămmớilànămHổ.Vịtthắc

mắchỏiGà:-Này,bạnGàơi,saoloàingườilạingốcthếnhỉ?QuýtrọngôngTrâuthì

được,vìôngấychămchỉlamlàm.CòncáilãoHổthìchỉrìnhmòănthịtmọiloài,đếncảngười,lãocũngcóthađâu!ThếmàlạiđiđặttênnămHổ!

Gàđáp:-À,đấylàngườitaquýcáisứcmạnh,sựcanđảmcủaHổ.Đểnoitheoấy

mà.Vịtcóvẻchịu,nhưngrồilạicãi:-ThếcáithằngChuộtthìsứcmạnhởđâu?Gàthủngthỉnh:-Chuột nó nhanh nhẹn, tinh khôn.Nếu không, sao lại có tên làChuột

Láu?-ThếLợnthìnhanhnhẹnlắmà,màcũngđượcnêutên?-Lợnhiềnlànhphúchậu,ngườitaquýcáinếtấy.Vịtnghĩmộtlát,lạihỏi:-ChẳngainomthấyRồngđâucả,màcứđặtnămRồng?Trongkhivôsố

giốngloàigầngũiconngườithìkhôngđượcđoáihoàigìhết!Gàcười:-Ấychết,bạnkhôngbiếtư,ngườilàconcháucủaRồngđấy.Vịtbắtđầutức:-HọnhàRắnlẩnlútthế,saocũngđượcđặttênnào?GàghésátvàotaiVịt,nói:-RắnlàbàconcủaRồng,bạnnghechửa?TrẻconvẫnchơitròRồngRắn

làtừcáitíchấy.Vịtngúcngoắccáiđầu,cạccạcmấytiếngrồilạithắcmắc:-Bấtcônglắm!Bấtcônglắm!SaođặtnămTrâumàkhôngcónămBò?Gàcườicúccúc:-Vậylàcôngbằngđấybạnạ.Hai loàibàcongầngũi thìchỉcầnchọn

một.ĐãđặttênNgựathìthôiLừa.ĐãcóDê,bớtCừucũngđược.Côngbằngthế,còngìnữa!

Vịtnổicáu,dậmchânbạchbạch:-Anhchỉkhéonóiquanh!Lýlẽcủaanhkhôngngheđược.Thếsaođãcó

nămChólạicòncónămMèo?ĐãcóRồnglạithêmRắn?Gàđỏtíamào,nóicayđộc:-À,à…Tôibiếttỏngtimđencủabạnrồi!…Bạnthắcmắclàđãcónăm

Gà,saokhôngcónămVịtchứgì?Vịtnghênhđầuđáp:

-Ờđấy!…Ờđấy!…Loàingườithậtbấtcông!Bạnhơntôicáigìcơchứ?Mắtbạnthìquáng,thấytrăngthấyđènlàbạngáytoánglên,làmthiênhạcứtưởngnhầmtrờisáng.ThếmàcũngđặtnămGà!

Gàrậmrịchđôicẳng,cóvẻsắpmuốndùngđếncặpcựasắc,hétto:-Cònbạnấyà…Cáiđồ…đồhăngmáuvịt!Bạncóbiếtngườitakiêng

ănthịtVịtđầunămvìsợxúiquẩykhông?ĐếnđâyVịtkhông thểnhịnđượcnữa,dangcánhxù lôngxôngvàoxô

đẩyGà,cốdồnGàxuốngcáiaogầnđó.May sao đúng lúc ấy ông Táo mũ áo chỉnh tề dẫn Trâu và Hổ đến.

Thoáng thấybóngHổ,VịtvàGàkhiếpvía,quangquáccàngcạcvắtchânlêncổmàchạy.

ÔngTáođãngherõGàVịttranhcãitừđầuchícuối,vuốtrâucườilớn:-ThậtlàôngnóiGàbànóiVịt!…Suybìghentị,bớimóc,xấuhổquá…QuaysangphíaHổvàTrâu,ôngTáotrịnhtrọngtuyênbố:-Nămmớisắpđến.Nào,tabắtđầulàmlễbàngiao.

CHUYỆNGẤUĂNTRĂNGNgàyxưa,chúCuộichưalênsốngtrêncungtrăngmàvẫnởmặtđấtnày

cùngvớichúngta.Cuộicũngcóbố,cómẹnhưchúngtavậy.Mộthôm,đểthưởngCuộiđãchămchỉchăntrâucắtcỏ,mẹCuộimuacho

chúmộtcáibánhđathậtto,trònvànhvạnh,vừadàylạivừađặckínnhữngvừnglàvừng.Cuộihíhửngômtấmbánhđatronglòng,vừađivừahátlíulo.

Đếncửarừng,bỗngnhiênmộtconGấuĐentobéohiệnra.Nóquát:-Muốnsống,nộpngaycáibánhchota!Tađangđóibụngđây!Cuộiômbánh,quayđầuchạy luivềphía cánhđồng.Haibàn tayCuội

nắmchặthaibêntấmbánhgiơlêncao.Gấuhồnghộcđuổigầntớinơi,thìmaysaomộtluồnggióthổimạnhvàotấmbánh,đưaCuộilêncaonhưmộtcánhdiều.

GióthổiCuộilêntrời,caomãivượtquađỉnhnúi,vượtmấytầngmâygầntớimặttrăng,câyđatrênđóthảmộtchùmrễxuốngđểCuộibámlấymàleolên.

TừđóchúCuộisốngtrênmặttrăng,vàthườngngồibêngốcđa.Ởdưới đất,Gấu ta nhìn thấy trăng, bènnghĩ đó là cái bánhđa lớnmà

Cuộiđãđemđingàyấy.Gấunuốtnướcdãi.Thèmlắm.Mộtđêm,Gấurắptâmleolêntrờiđểăncáibánhđatrăngchobằngđược.

Nó trèo lênđỉnhnúicao,nhảyphốc lênmộtđámmâyđen, theochiềugiónhằmphíamặttrăngbaytới.

KhibóngGấuvàđámmâyđenbắtđầuphủmờ trăng,bỗngnhiên làngxómkhắpmặtđấtnổilêntiếngđậpthúngđậpmẹtnhưlàđổthócđổgạorađểxay,đểgiãvậy.Gấuthamănnghĩbụng:

“Chà,mìnhtrởlạidướiđó,chắclàkiếmđượcbữano!”Nóbuôngmìnhkhỏiđámmâyđen,rơivútxuốngnhưmộthònđátảng.

Thânnógiángtrúngmộtgốccây,gãyxương,đauêẩm.MaymànócómậtGấulàvịthuốchay,nênnhờđómàquakhỏi.NhưngtừđóGấukhôngdámtínhđếnchuyệnăntrăngnữa.

Cònmặttrăngthìcứđêmrằmlàtrònvànhvạnhvàsángngờingời.Cácbạnnhìnkỹmàxem,chúCuộivẫnngồichơibêngốccâyđatrênấy.Nomchúcóvẻbuồnbuồn.Chắclàchúđãănhếtbánhđa,vàđangnhớcha,nhớmẹ…

MẶTTRỜIVÀGÀTRỐNGNgàyxửangàyxưa,muôngthúsốngtrongrừnggiàdàyđặccây,chenxít

nhau,lúcnàocũngtốivàẩmướt,khôngthểphânbiệtsánghaychiều,mưahaynắng.BácGấuănuốngnosay,rúcvàohangnằmngủcảthángtrời.BácTêTêkhôngbiếtleotrèo,giũisâutronglòngđất,đitìmánhsáng.ChimGõKiếngõcửamọinhà“Tốc!Tốc!Tốc!”đểhỏixemaicóthểgọiđượcmặttrời.ChỉcóconCúlàthíchbóngđêm,lúcnàocũngvuivẻkêulên:“Thú!…Thú!”.

Mộthôm,chimGõKiếngõcửanhàCông,chịCôngmảimúa.GõcửanhàLiếuĐiếu,LiếuĐiếubậncãinhau.GõcửaChíchChòe,ChíchChòemảihót.GõcửaSáoSậu,SáoSậubảoSáoĐen.GõcửanhàSáoĐen,SáoĐentruyềnTuHú.GõcửaTuHú,TuHúgọiBồCác.GõcửaBồCác,BồCácthoáithácbảoChimDi.GõcửaChimDi,ChimDichạyđitìmSáoSậu…

CuốicùngChimGõKiếnđếnnhàGà.BảoGàChoaiđitìmmặttrời,GàChoainói:“Đếnmaibácạ!”BảoGàMái,GàMáimớiđẻ trứngxongkêulên:“Nhọc!Nhọclắm,nhọclắm!Mệt!Mệtlắm,mệtlắm!”…

ChỉcóGàTrốngCưỡnglàsẵnsàngđitìmgọimặttrời.GàTrốngCưỡngcựasắc,cánhcứng,lôngdày.TrốngCưỡngbaychuyềnrấtkhỏe.

Baytừbụimâyđầygailênrừngnứa.Từrừngnứalênrừnglim.Từrừnglimlênrừngchò.TrốngCưỡngbaychuyềntừcâychòthấpđếncâychòcaonhất.Nhìnlênchỉcònthấymâybồngbềnhvànhấpnhánhmấyngôisao.

TrốngCưỡngđậuchờmặttrờiởđấy.Gió lạnh rítùù.Mấy lầnTrốngCưỡngsuýtngã.Nóquắpnhữngngón

chânthậtchắcvàongọncâychò.Khépcánhchegió,vươnngựcnghênhđầudõinhìnquanhbốnphươngtrời.Mâycứtrôilangthang.Saotắtrồilạisáng.TrốngCưỡngchờmãi,đợimãi.Nónghĩđếnkhurừnggiàtốitămẩmướttítdướisâukia.Nó thươngcácbạnrừngcủanó.BấtgiácTrốngCưỡngđấmngựckêuto:“Trờiđấtơi!…ơi…”

Kỳlạthay,GàTrốngvừadứttiếngkêuđầuthìsươngtan.Dứttiếngkêuthứhai,saolặn.Dứttiếngkêuthứba,đằngđôngbỗngửngsángvàmặttrờiđườngbệhiệnlên.

GàTrốngCưỡngbànghoàngnhắmmắtlại,rồimởmắtra.Mặttrờitươicườinhìnnó,vươnnhữngcánhtayánhsángđínhlênđầunómộtcụmlửahồngvàkhôngquêntôđiểmchobộlôngGànhữngmàuvàng,tía.

TrốngCưỡngvuisướngbayvềkhurừnggià.Baytớiđâu,ánhsángtheođếnđấy.DânchúngrừnggiànáonứcmừngđónTrốngCưỡngđãgọiđượcmặttrờivề.LiếuĐiếuđánhthứcbácGấudậy.SáoSậurốirítđitìmgọibácTêTê,đểbáckhỏimấtcôngđào,giũi.ChịCôngmúatheođiệunhạccủachúChíchChòe. SáoĐen,TuHú,BồCác,ChimDi… tao tác reomừng, tuy

trong bụng có phần ngượng ngập.ChimGõKiến bám chắc trên thân câycao,vuivẻnhìnkhắpkhurừng.ChỉcóconCúlàkhôngưaánhnắng,nhắmmắtlủivàobụirậm.

Trống Cưỡng về tới nhà mình. Đất rừng sáng tươi như tranh vẽ. GàChoai,GàMáimừngrỡchạyra.NomthấymàolửamặttrờimớitặngchoTrốngCưỡng,GàMáichaochátkêulên:“Đẹp!Đẹpquá,đẹpquá!…Phục!Phụcquá,phụcquá!…”

Từbấy trởđi,sớmsớm,cứkhiGàTrốngcất tiếnggáy làmặt trời tươicườihiệnra,phânphátánhsángchomọivật,mọingười.

12-1980

MĂNGTRESaunhữngtrậnmưatầmtã,bênkhómtregiàđãbịchặtcụt,đấtbỗngnứt

ra,vàmộtbúpmănglóđầulên,độilámục,phávỡconđườngbọnmốiđangđắp.Lũmốichạytánloạn,lalên:

-Làngnướcơi!Cókẻcướp,kẻcướp!Bọxítchêmvào:-Ừ,mùinóhôiquá!Mấycáinấmdạichụmđầuvàonhaubàntán:-Nólàgiốnggìvậy?Khôngcành,khônglá,câychẳngracây!Nháibénlàmravẻthâmthúy:-Hãynhìnkỹmàxem.Đầunónhọnhìnhlưỡimác,chắclànócómưuđồ

nhamhiểm!Thếlàcảbọnhùavàonguyềnrủamăngtre,cầumongchomăngbịthui

chộtmàchết.Rồilũtịt,lũkiếnbâuđếncắnmăng,thinhauhútnhựamăng,cứnhưlàđònhộichợvậy.

Mặc những tiếng ỉ eo,mặc những sự phá rối, búpmăng cứ lừng lữngvươncao.Vàmưa ràođãgiúpmăngđẩy trôi hàngnghìn conkiến con tịtxuốngvũngaotù.

Nháibénngướcmắtnhìnngọnmăng,nóikháy:-Hừ,leocaongãđau!Mấycáinấmthấplètèghentức:-Nólớnnhanhnhưthế,chắclàbịbệnh!Chỉ cóchimchèobẻobay lượn trêncao làbiết rõdòngdõinhàmăng.

Chèobẻocấttiếng:- Chòe… choẹt!… Chòe… choẹt!… Cười người hôm trước, hôm sau

ngườicười!Ngốcquábạnơi!Nháibénxanhtáicảda.Lũnấmcụphếtđầulại.Vươnlênđủđộcao,ngọnmăngnảycành,ralá.Mộtcâytrenontơ,xanh

mướtinhìnhtrênnềntrờithutrongtrẻo.Dường như không nghe thấy những lời chửi bới, dèm pha của lũmối,

kiến,nấmvànhái,câytrehiềntừcaocảmỗingàymộtthêmxanhtốt.Khôngthèmchấpnhữnglờinóixằngcủalũvậtbémọnkia,câytrequanhnămtỏarộnglácànhchắngióchemưachochúng.

Vàsớmsớm,đậuchótvóttrênngọntrecao,chimchèobẻocấttiếngkêucầnmẫnbáohiệumộtngàymớibắtđầu.

1-1985

CHUYỆNHOAMẶTTRỜIGiápTết,khómhoamặt trờiđược taybác làmvườnchămsóc trổnăm

bôngrấtđẹp.Nắngsớmchiếuvào,nămanhchịemhoasángrựcnhưnămmặttrờibe

bé.Bướmvànglượnquanhkhen:-Hoađẹpnhấtvườn!Chuồnchuồnkimtângbốc:-Hoađẹpnhấtvùngnày!Chimsẻbayquatántụng:-Chà,hoađẹpnhấtnướcnày!Thếlànămchịemhoađỏửngmặtmũi,vênhvangquaynhìnbốnphía.Hoachịnói:-Xemkìa,cáicuốccùnaiđểởđây,làmxấucảnơichúngtaở!Hoaemlàubàu:-Lạicáichổicùnbẩnthỉukianữa,saokhôngđemquẳngđichorồi!Nămchịemhoacùngnói:-Mùaxuân,chịemtađềulớnlên,đẹpra.Chổivàcuốcmỗingàymộtcùn

mộtxấuđi,thậtlàthảmhại!Taphảithoátkhỏinơiđâythôi!Hômsau,đúngbamươiTết,bác làmvườnbánnămbôngmặt trờicho

mộtcôgáixinhđẹp.Côởtrênlầucao,cắmnămbônghoavàomộtcái lọphalêtrongsuốt,đặtbêncửasổ.

Giaothừa,pháobôngnổliêntiếp,xanhđỏtímvàng.Nămchịemhoareolên:

-Pháobôngđẹpquá!Đẹphơnmặt trời!Mặt trờiđơnđiệu,cổ lỗ,ngàynàocũngnhưngàynào!

Bịcắtkhỏikhómcây,lạikhôngđượcánhmặttrờisưởiấm,chỉquamấyngàyTếtlànămchịemhoatànrũ,táinhợtvàxơxác.

Côgáichủnhàvứtnămchịemhoavàosọtrác,cắmthayvàolọbabôngcúcvàng.

Cònởkhuvườnkia,nơiđãsinhranămchịemhoa,báclàmvườnlạicầnmẫntaychổitaycuốcchămsócnhữngluốnghoamới.

Vàsớmsớm,mặttrờilạivénmâysưởiấmchonhữngnụhoamớinhú.12-1988

CONCÀCUỐNGKỂ…Hômấy,mớiđầumùahèmàtrờiđãnổicơndông,giótoquá.Mưatrútào

ào.MấyconCàCuống,CánhCam,BọDừa,BọĐa,XénTócđangbayđitìmchỗnấp thìbịgióquậtngã, rồibịnướccuốn tuộtxuốngmộtcáicốngngầmtrongthànhphố.Chúngvừalópngópbòlênmépcốngthìnghethấytiếngquátồmồm:

-Bọnbaychớhòngtẩuthoát!TađâylàĐấngthốnglĩnhcáccônđồ[1],tasẽănthịtcácngươi!

CàCuốngngướcmắtnhìn,thấylùlùngaytrướcmặtmìnhmộtconChuộtCống tobéo,giàcốcđế,bộ lôngbạc thếch,đangnhehàmrăngnhọnhoắtvàngệchvàphìranhữnghơithởhôithối.Nướcbùntrongcốngngầmchảyócách.Dămbảychúnhái,ễnhươngbịtróigiậtcánhkhỉ,nằmthoithópđợichết.Haiconcócxấuxíđứngimcanhgáctronggóctối.

CánhCamvùngchạy,nhớnnháctìmlốithoát.ChuộtCốngcườiphálên:-Haha!Tađãchobịtkíntấtcảlốiravào.Nhàngươichớcónhọccông

vôích!Tấtcảcácngươiđãtrởthànhnôlệcủata.Dướicốngnày,talàchúatể,cácngươikhôngbiếtsao?

CàCuốngnhìnquanh,thấyquảthậthaiđầucốngđãbịbịtkínbằngrác,dâynhợvàgạchvụn,chỉhéravàitiasángmờmờ.

Vốncóđứctínhtrầmtĩnhvàthóiưatràophúng,CàCuốnghướngvềphíaChuộtCống,khoànhchâncúilạymànói:

-TâuĐấngthống lĩnhcáccônđồ,kẻhènmọnnày thậtcó tội,chưahềnghethấyquýdanh!Xinngàichobiếtrõchứcvụcủangàiđểchúngtôithêmphầnngưỡngmộ.

Chuột Cống vểnh đôi tai sứt sẹo đầy bọ chét lên, cố nghe mà khôngthủng.Hắnbènquátgọi:

-TểtướngGiaVa[2]đâu!Rađâythôngdịchchota!Sauhànggạchtốivanglênmấytiếng“chítchít”,rồimộtchúChuộtBạch

đàicáckéolêcáiđuôihồngchậmchạpbòra.ChuộtCốngnói,saukhingheChuộtBạchrỉtaigìđó:

-Têncủatalàdothượngđếđặtcho.Cácngươinghechưa?Quântướngcủa ta đủ cácbinh chủng:ChuộtNhắt,ChuộtChù,ChuộtCống…Tadạychochúngđủcáckhoamục:gặmnhấm,cắn,leo,chui,đào,bới,lặn,khoétngạch,chạynhảy,kéo,tha…Vìbiếttahamthúvănchương,quâncủatađãkiếmvềbiếutabatập“Nghìn“nẻ”mộtđêm”.Aingờsáchtoànchépsựtíchoaihùngcủatavàdònghọtacả!…

Tasẽxửsựvớicácngươiđúngnhưtrongsách.Mỗiđứatrongcácngươisẽphảikể tanghemột câuchuyện thậthay!Nếuchuyệnđáng lưuvào sổ

sách,tasẽbảotểtướngGiaVachéplạivàthachocácngươi.Bằngkhôngthìtasẽănthịtcácngươi.Lờinóicủavịthốnglĩnhcáccônđồnàynhưđinhđóngcột,cácngươichớcoithường!

TrongkhiChuộtCốngnói,CàCuốngliếcnhìnthấyđôimắtChuộtBạchđỏhoe,bènnghĩchắcanhchàng“TểtướngGiaVa”nàycũngchỉlàmộttùbinhnôlệđángthươngmàthôi.Lạinhìnmộtlượtcácbạn,thấyBọDừaủê,BọĐalầmlìnéngiận,CánhCamsốtruột,cònXénTócthìnghênhngáotỏvẻngangtàng.BấygiờCàCuốngnói:

-TâuĐấng thống lĩnhcáccônđồ,chúng tôimớichânướtchânráo tớiđây,đượcngàichiếucốnhưvậy,thậtlấylàmhânhạnh.ChúngtôisẽxinhếtsứclàmtheoýthíchcủaĐấngthốnglĩnh.Duycóđiềuchúngtôixinđượcphép trình bày: chúng tôi cần có thì giờ suy ngẫm, lựa chọn những câuchuyệnthậthayđểthuậtlạihầungài.Thêmnữa,nhữngkẻnôlệnàymongmuốnđượcxemcảnhđẹpvàbáuvậtcủaĐấngthốnglĩnhđãdàycôngtíchtụ:thiếtnghĩnhờđómàcóthểgợichochúngtôinhữngcâuchuyệnthầntiênkỳthú…

ChuộtBạchthôngngôn,ChuộtCốnggậtđầulialịa:-Được,được.Tachophépcácngươihaitiếngđồnghồthămthúlâuđài

củatavànghĩngợivềcâuchuyệnsẽhầuta…TểtướngGiaVa!Ngàihãyđíchthândắtnămtênnôlệnàyđi,hướngdẫnchúngmọiđiều,vàtrởvềđâyđúnghẹn.

NămanhemCàCuống,BọDừa,BọĐa,CánhCam,XénTócnốiđuôinhau xếp hàng đi theo Chuột Bạch.Đây là phòng khách củaĐấng thốnglĩnh, trangtríkệchcỡmđủsắcmàu.Chỗthìxanhđỏvỏbìahộpngoại lòeloẹt,chỗthìlấplánhgiấybạccủabaothuốclábaconnăm(555).Đệmngồilàmbằnglônggàvịt,vàcảtócrốicủaloàingườinữa.BộsưutậpcácbáuvậtcủaĐấngthốnglĩnhgồmcómộtchiếctấtlenthủnggót,conbúpbêcụthaichân,mấyđồngxubằngnhôm.Cáinhípnhổrâu,bốncáinắpchaibiavàvôsốmảnhgươngmảnh thủy tinhvỡcácmàu.Nhữngkỷniệmvuibuồncủaloàingười, thanôi,cũngđượcĐấng thống lĩnh lưugiữ tạiđây:Thỏivànggiấyrắctrênđườngđưađám,vàxácpháocủanhữngngàytếtnhấtcướixin.

ThậtlàrùngrợnvàkinhtởmkhianhemCàCuốngđược“TểtướngGiaVa”dẫnđếnthămphòngăncủaChuộtCống.Ainấyđềuphảibịtmũi.Mùihôithốixônglênnồngnặc.Quanhphòngchỗthìnằmtênhhênhxácmộtconnháiđãlộtda,chỗthìnhầynhụamộtbộlònggàăndở.Rồibánhmìmốc,cơmthiu,khoaitâythối,đầucá,xươngtrâu,bìlợn,vàcơmanlàrâugián,chângián,cánhgiánvươngvãiđóđây.ChuộtBạchkểchongherằngĐấngthống lĩnh thườngbắt cảbầygián -màngàigọi làvũnữ -múachoxem,theonhịprítcủahộiChuộtChù,rồibấtthầnngàixôngvàođộihìnhmúamàănthịtsạch.

Vừađixemvừa tròchuyệnvới“Tể tướngGiaVa”,CàCuống tìmbiết

đượcbaođiềuquan trọng:Một làChuộtBạch lạc từnhàmột cậubé trênphố,bịChuộtCốngbắtcầmtùđãnửanămnay.HailàChuộtCốngkhôngngheđượctiếngcácloàibọ,nhấtnhấtphảinhờChuộtBạchdịchcho.

ChuộtBạchcònthanthởanhtarấtkhổvớidanhvị“TểtướngGiaVa”củamình.Điđâu,ChuộtCốngcũngbắtanhtađitheo.Anhtavừalàm“Tểtướng”,vừa làm thôngngôn,vừa làm…conchócảnh,vìChuộtCốngbắtchướcnhữngkẻbuônbánbấtlươngnuôichóTâychóNhậtđểkhoemà!VàChuộtBạch đêmđêmphải đọc truyệnNghìn lẻmột đêm (ăn cắp trên giásáchcủaônggiáonọ)choChuộtCốngnghe.“Đấngthốnglĩnhcáccônđồ”mộtchữcắnlàmđôicũngđâucóbiết!

“Đấngthốnglĩnhcáccônđồ”cònlậpcảbátnhang,miếuthờ,giốnghệtnhữngngườitinthánhthầntrênphố.Chínhtạimiếuthờnày,CàCuốngvậnđộng đượcChuột Bạch theomình, bànmưu tính kế với BọDừa, BọĐa,CánhCam,XénTóc, cùngnhauquyết chí thoát khỏi cảnhgiamcầmchếtchóc.

Lúcbấygiờvàokhoảngxếtrưa.Trênphốvẫnmưato.Nướcvẫntuônàoào theo cống. Tiếng sấm ì ầm vọng xuống cống ngầm khiến anh em CàCuốngquặnlòng,nhớđấtnhớtrờikhôngthểkểxiết.

Vừavặnsauhaitiếngđồnghồ,ChuộtBạchdẫnCàCuốngvàcảbọntrởvề bên “ngai” củaChuộtCống.CàCuốnggiơ tay ra hiệu cho các bạn cứtheokếhoạchmàlàm.

Thấybầynôlệtrởvềđúnghẹn,ChuộtCốngcườihàhà:-Tacólờikhencácngươiđãtuânthủgiờgiấcnghiêmchỉnh!Thếnào,

cácngươithấylâuđàivàcácbáuvậtcủatacó…cựckỳkhông?CàCuốngthaymặtcảbọnthưa:-TâuĐấngthốnglĩnhcáccônđồ,lâuđàicủangàithậtlàtránglệ,thơm

tho,cóthểsánhvớitiệnnghicủanhữngkẻbuônlậugiàusangtrênphố.ChuộtCốnggậtgùkhoáitrá:-Thôi,bâygiờcácngươi lần lượtkểchuyệnđi.Tể tướngGiaVađâu!

Ngàihãymangsổvàngra,cóchuyệnnàothậthaythìbiênlạichothầndâncủatađềuđượchưởng.

ChuộtBạchcungkínhđứngdậybằnghaichân,trìnhvớiĐấngthốnglĩnhdanhmục các câu chuyện sẽ đượckểhầungài theo thứ tự sauđây:NàngCánhCam (vốn làmột tiên nữ giáng trần) thuật lại vì sao nàng phải hóathànhloàibọvàphảivĩnhviễnkhoácbộáomàuxanhbiếc;đứcôngBọDừakể chuyện tu nhân tích đức củamình; hiệp sĩ Xén Tóc tường thuật cuộcphiêulưumạohiểmkhiếnchàngbịcụtmộtbênrâu;võsĩBọĐanóivềngọnnguồntiếngkêu“Cútkít”củamìnhvàgiải thíchvìsaotrêntránchànglạimọccáisừng;vàcuốicùngCàCuốngsẽtrântrọngtrìnhbàyvớiĐấngthốnglĩnhsựtích“chếtđếnđítvẫncòncay”.

ChuộtCốnghámồm,vắtcáiđuôisangbênphải-theokiểucáchcủacon

nhàquyềnquý-ngọtngàonóivớiCánhCam:-Nào,xincôngnươnghãycho tađược thưởngthứccâuchuyệnkỳ thú

củacôngnương.CánhCamdõngdạcbướcđếngầnnơiChuộtCốngngồi,cấtgiọngthỏthẻ

như rót mật vào tai Đấng thống lĩnh. Cánh Cam kể chuyện quá hay. TểtướngGiaVaphiêndịchtàiquákhiếnChuộtCốngmêmẩncảngười,khôngthấyrằngBọDừa,BọĐa,XénTóc,CàCuốngđãlủiđi,mỗingườimộtviệc.Nhẹnhàngbímật,XénTócleolênmiệngcốnggỡcácnútrácvàcắtđứtcácdâychằng.BọDừa,BọĐalặnglẽđàoủiđấtbùn,mởlốithoátchocảbọn.CàCuống,vốnbiếtbơivàlặnrấtgiỏi,dũngcảmlaomìnhxuốngnướccốnghôithối,bấtngờxuấthiệnsaulưngChuộtCốngđợithờicơ.

Cốngngầmđangâmubỗngchốc sáng lòa.Các tiếngđộng trênđườngphốvọngxuống. “Đấng thống lĩnhcáccônđồ”chưakịpđịnh thần thìCàCuốngđãnhanhnhưcắtxôngtớichíchvàohôngngàimộtmũiđauđiếng.Thế rồiXénTóc,BọDừa,BọĐa theo cửađãmởdẫnChuộtBạch,CánhCamthoátlênmặtđất.CàCuốngkhuệnhkhoạngrútrasaucùng.Chàngđãdồnsứcquánhiềuvàomũichíchkẻđịchnênbướcđikhôngvững.XénTócphải đích thân dắtChuộtBạch từng quãngmột, vì “Tể tướngGiaVa” bịgiamtrongngụctốilâungày,raánhsángmặttrờibịquáng,cứlớngớnhưngườisayrượu.

Mưađã tạnh.Nắngquáivàngrực,CánhCamcấtcánhbayvút lêncao,lượnvòngtrênđầucácbạnquýyêuvừathoátkhỏihàmrăngChuộtCống.CánhCambaytrinhsát,đểcácbạnvềtớiđíchantoàn.

CâuchuyệnnàyCàCuốngđãkể tôingheđêmqua,bênngọnđènsángtrênbànviếtcủa tôi.CàCuốngđãbaytừcửasổvà tròchuyệnvới tôi lâulắm.

Cácbạnchắckhôngtinlàchuyệnnàycóthật.Riêngtôithìtôitin.Vìhailẽ: một là không cần phải ai phiên dịch, tôi cũng nghe rõ và nhớ lời CàCuốngnói,hailàcậucontrainhàsố63phốtôibỗngnhiênthấyconChuộtBạchcủamìnhtrởvề,sausáuthángtrờimấttích.Theocậutakểlại,ChuộtBạchđãchui tọtvàocái lồngvẫnmởvàđểnguyênchỗcũ,mừngrỡđánhvòngquaytít.

1982

HÒNĐÁVÀCHIMƯNGTrên đỉnh ngọn núi cao ngất trời, chim ưng làm tổ. Sớm, chiều, chim

thường đứng bênmột hòn đá lớn bằngmình chim, nhìn xuống những dảimâyxa,nhìnxuốngbiểnxanhvờitíttắpdướisâu.

Khôngcógiốngvậtnàolênđượctớiđây,nêntròchuyệnvớichimưngchỉcótiếnggióhúquacáckheđávàsóngbiểntrầmtrầmvọngđến.

Bỗngmộthôm,hònđámìnhchimcấttiếng:-Hỡichimưng,tađâycaokhôngkémgìngươi,nhưngđứngtrêncaomãi

cũng chán. Ta muốn cùng ngươi thi bay xuống dưới sâu kia, xem ai tớitrước.

Chimưngkinhngạchỏi:-Đákhôngcócánh,làmsaobayđược?-Đượcchứ!Tachỉnhờngươiđẩymạnhchota laoxuốngrồi tự tabiết

cáchbaytiếpđểthitàivớingươi.Nào,ngươihãygiúptađi!Khôngsợthiệtđâu,ngươisẽcấtcánhcùnglúcvớitamà!

Chimưnglưỡnglự.Hònđákhích:- Chẳng lẽ ngươi sợ thua ta hay sao? Chẳng lẽ dòng giống chim ưng

thượngvõlàthếmàlạitừchốigiúpngườikhácsao?Saumộtlúcphânvân,chimưngápsátthânmìnhrắnchắcvàohònđá,ra

sứcđẩyvềphíatrước.Hònđátừtừchuyểnđộnglăncộccộcvàibướckhôkhốc,reolên:

-A,tasắpbayrồi!Nàochimưng,ngươihãycấtcánhcùngta!Vútmộtcái,hònđánhàoxuốngnhư luồngđạnbắn,xégió rít lênkiêu

hãnh.Chimưngbayvútlêncao,nhưngkhôngsaotheokịpđượchònđá.Nhưánhchớp,bịlóamắtvìbiểnphảnchiếuánhmặttrời,chimưngdang

cánhvọtngang,vừabayvừalalớn:-Cấtcánhbaylên!Cấtcánhbaylên!Biển!Biển!Hònđánhưkhôngnghethấy,khôngnhìnthấy,cứvunvútnhàotới.Một

tiếng“ùm”dữdội,nướcbiểntóelên,thếlàhết.Chiềuhômấy,bayvềtổtrênnúicao,chimưngthấyvắngbónghònđá

bạnbè,nơichimưngthườngđứngrỉalông,quệtmỏ.Vàchimânhậnmãivềviệcđãlàm.

Vềphầnhònđá,nằmsâudướiđáybiểnlạnhvàtốimịt,thoạtđầunórấttựđắclàđãthắngchimưng,nhưngsauđóđáhoảngsợ,muốntrởvềngọnnúicaothânthuộc.

“Ôi,bâygiờtamớihiểulàtakhôngbiếtbay!”Đábuồnrầutựnhủ.Và sớm sớmchiều chiều, chimưng lặng lẽ bay lượn trên đỉnh núi cao

nhìnxuốngbiểnsâu, tưởngnhớngườibạncũ.Cònhònđá thìmònmỏivìnămthángvàsóngđánhcátmài,suốtđờicầukhẩnđượctrởlạivớingọnnúi

mẹquýyêu.

CÁCHÉPRỠNTRĂNGDân tanói:“CáChép tháng tám”.Nghĩa là:vào tháng támta,CáChép

béonhấtvàđẹpnhất.Vìsaonhưvậy?Đầuđuôicâuchuyệnnhưsau:Ngàyxưa,sốngtrongmộtcáihồnọ,CáChéptựchomìnhlàđẹpnhất.

QuảCáChépcóđẹpthật.Nhữngcáivẩyóngánhnhưnhữngđồngtiềnbạc.Mìnhcáchắcnịchmàlạimềmmạiduyêndáng.Bộvâycáuyểnchuyểnnhưnhữngdảilụaphớthồng.CáChépkhôngbiếtnói,nhưngbằngđiệubộ,dángbơi lượn, đôimắt lấp lánh, cái đuôi uốn éo, râu vểnh lên,Chép ta tự chomìnhlàvuacủaloàicá.MayrachỉcócáTrắmlàđượcChépxemtrọngítnhiều-cóthểtạmcoilàđạithầnbêncạnhnhàvua-còntấtcảbọnkhácnhưTrê,Diếc,Trôi,Mè…đềubịxếpvàohàngtômtépcả.

Chépđangdươngdươngtựđắcnhưthế,thìmộtđêmrằmthángtámkhắpmặthồbỗngsángxanhnhưcóngọnđènthần.Vộingoilênmặtnước,Chépthấymặttrăngtròntreolơlửnggiữatrờitrong,lunglinhnhưmộtnàngcôngchúa.Bịngợptrướcvẻđẹphuyềnảovàthanhnhãcủatrăng,Chépngẩnra,bấtđộng,nhôđầulênkhỏiđámrêu,cứthếsaysưangắmnhìntrăngmãi.

Từđó trở đi,Chép sinh lòngghen tức,muốn tỏ cho thiên hạ biết rằngmìnhđẹphơncảtrăngthu.Nămsau,gầnđếnrằmthángtám,Chépchămchỉsụctìmcácmónănbéobổ,lạirasứcluyệntậpcácmônbơi,lặn,lượn,quẫy,nhằmhoànthiệnvẻđẹpcủathânhình.

ĐêmTrungThunămấy,CáChépđườngbệlượnlênmặthồnhưđứcvuangựxemcảnhtrờimâyvậy.Chépbỗnggiậtmìnhvìthấytrăngdườngnhưlạiđẹphơnnămtrước.Gióthổinhẹ.Nướclăntănánhbạc.Mặttrăngtrònthontrongsánglonglanh.Nhưcósứcmạnhnàođóthôithúc,CáChépquẫyđuôinhảyvọtkhỏimặtnước,cốtđểnhìnrõtrănghơn,vàcũngđểkhoesứckhỏevàvẻđẹpcủamình.

Kỳlạthay,trongchớpmắt,CáChépthấyngoàimặttrăngtrêntrời,còncómộtmặttrăngdướinướcthanhtaovàkỳảohơnnhiều.Chépbuôngmìnhrơitõmxuốnghồ.

Từđêmấy,CáChépdẹpđượclòngghentị,thựcbụngquýtrọngvẻđẹpcủatrăngrằm.Ngườitanói“CáChépngắmtrăng”,“CáChépthángtám”làtừcâuchuyệnnàymàra.

8-1985

CONTHẰNLẰNTrưahômấychúMướpnhà tôivồmộtconThằnLằnởgiậumùngtơi.

Tộinghiệp,chịThằnLằncóchửacốmangcáibụng to leongược lênmáibếp. Chậmmất rồi!Mướp ta nhảy vọt theo, chộp được cái đuôi của chị.Khôngmộtchútdodự,nhưlàcónútbấmmáytựđộngcựcnhanh,cáiđuôiThằnLằnđứtlìara,rơixuốngđất.Cáiđuôigiãygiụa,oằnoạinhưconrắn,khiếnchúmèopháthoảnglùilạirồilủivàonhà.

Tôivùicáiđuôibêndướigốcmùngtơi,nhìnlênmáinhàbếp,thấyThằnLằnđãnấpkíntrongkẽrạđangngócđầunhìn.

Ítlâusau,tôicùngbốtôirỡmáibếpđểlợplại,vìdộtquá.Trongkhivấtxuống sân những tấm rạ đãmục, nồng nồngmùimốc và lúc nhúc nhữnggiánvàcuốnchiếu,tôibỗngthấymấyquảtrứngnhỏnhưtrứngchimsẻ,màutrắngđục.Mộtquảbịvỡ,tôikhẽtáchvỏraxem.MộtchúThằnLằnbébằngnửaquediêmđennhẫy,nằmcuộntròntronglớpnướcnhầy.Gặpnắng,mìnhnósedần,rồinóngóngoáy,nócựaquậy.Látsaunóngấcđầulênngoắtđuôisang trái, sang phải, nhón cao bốn cái chân tí xíu rồi từ từ bò ra khỏi vỏtrứng.ThoắtcáinóđãtrởthànhmộtchúThằnLằnthựcthụ,chạybiếnvàochângiậumùngtơi.

Tôikhẽđậpnốtmấyquảtrứngcònlại,giúpchoanhemThằnLằncùngnởmộtlần.Thậtmaylàkhôngmộtchúnàobịtainạn.

Máibếpmớilợpxong,thơmtho,sạchsẽ.Mộtlầnđangngồiđunnước,nghecótiếngrọcrạch,tôingướcnhìnlên,thấyconThằnLằnmẹđangbòtrongkẽrạ.CáiđuôinóbịchúMướpvồcụtđangmọcdởdang,vàbụngnóđã thon lạinhưnhữngngàyson trẻ.Khônghiểusao, tôibỗng thấyyêunóquá.Những buổi trưa nắng như thiêu đốt, ngồi dưới giànmướp bên giậumùngtơi,tôithíchngắmnhìnmấymẹconanhemThằnLằnnôgiỡn,chạyđuổinhautronglá,ThằnLằnmẹtậpchocácconmìnhrìnhmồivàđớpmồi,nhữngconsâu,conbọ,càocào,kiến,mối…

Có thểgọiThằnLằn làbạncủanắng.Nằmphơimìnhdướinắng, toànthânnóóngánhđủmàusắccầuvồng,nom tựaconvậtđược tạcbằngđáquý.Khirìnhmồi,nóbòthậtnhẹthậtêm,cólúcnằmimphắclẫnvàođấtđá,đếnmứcchuồnchuồntinhmắtlàthếmàcũngkhôngthểnhậnra.

Chẳngbaolâu,cáiđuôicụtcủaThằnLằnmẹđãmọcđẹpnguyênnhưcũ.Mộtbuổisáng,khôngrõvìnắngtươiquáhayvìlẽgì,chịThằnLằnduyêndángtừtừbòquasânbếptrốngtrải.Đúnglúcđó,conMướpnhảyvụtra,đốimặtvớiThằnLằn.

Thậtkỳlạ,ThằnLằnkhôngbỏchạy.Nóngócđầulên,hámiệngthụtthòcái lưỡi,congđuôinhìn thẳngvàomắtmèo.Mướp taxù lông,gừgừmấytiếngrồibướcgiậtlùi,ngồinépvàochântường,lặnglẽnhìnra.

Oaivệ,đườnghoàng,conThằnLằnmẹrẽphải,chậmchạpleolêntườngbếp,cáiđuôidàióngảcủanónhưcườinhạochúmèoconhỗnláomànhútnhát.

CUỘCPHIÊULƯUCỦAVĂNNGANTƯỚNGCÔNG

Cácbạnthửngắmkỹloàinganmàxem.Chẳngbiếttôicókhekhắtquákhông, chứ cái giống ấy nom ít dễ thương quá.Chú ngan nào cũng vênhvênhváováo,khôngmấylúclàkhônggậtgùcáiđầu.Nếuchỉnhìncáimàođỏ tía của chú ngan và cái vẻ dương dương tự đắc của chú, chắc hẳn cóngườilầmtưởngngantacónhiềutàilắm.Hắntađibộđược,lộinướcđược,thậmchícònbiếtcảbaynữa.Nhưngnganđibộ thìđủngđỉnhchậmchạpnhưrùa,lộinướcthìlờđờnhưthuyềnkhônglái,vàcáitàibaycủanganthìgiỏilắmchỉcóthểănđượcđiểmhai.

Cũngcầnnóithêmlàngantakêukhôngbiếtkêu,hótkhôngbiếthót,chỉnóibằngcáigiọngphìphòkhàokhào,giốnghệtanhchàngsayrượutrúngphongvậy.Tầmvóccủangankhôngcaokhông thấp, lông lá thườngđốmtrắngđốmđen,màusắccứlộnphèođi.Theoýriêngtôinhậnxét,nganchỉcómấycái“giỏi”là:làmbiếng,ăntụcvàphónguếbậy.

Vốnđánhgiáthấploàingannhưthế,nhưngtôivẫngắngtìmhiểunguồngốcnhữngtậtxấucủangan,mongsaomìnhcóthểnhậnxétmộtcáchcôngbằng hơn. Tôi chịu khó đọc sách khoa học lắm, xem truyện cổ cũng khánhiều,nhưng tìmmãivẫnchưa ra tung tíchcỗi rễcủa loàingan.Maysaomùaxuânnămngoái,nhânngàyTếtrỗirãi,mộtôngcụởtỉnhNamkểchotôinghecâuchuyệnvuivềthuỷtổloàingan.Tôithấycâuchuyệnkhócóthểtinlàthực,nhưngnghengồngộvàcóích.Nayxinphépchéprađâyđểgiớithiệuvớicácbạn.

1.BÉCÁILẦM!TheoôngcụởtỉnhNamkểchotôinghethìngàyxửangàyxưa,chúNgan

(thuỷtổcủaloàingan)lớnlên,khoẻmạnhvàkháđẹptrai.Nhưngvìthamănquávàkhôngcùnggiốngvớibầyngỗng,bầyvịt–cólẽvìănthamlàchính–nênNganluônluônbịlũvịtvàngỗngxuađuổi.

ThấyNganbơvơnhưthế,GàThiếnđộnglòngthương,dắtNganđitheomìnhkiếmăn.Hàngngày,tìmđượccongiun,condế,consâu,conbọ,GàThiến thườngnhườngchoemnuôimộtnửa.Tốiđến,Gà lạidẫnNganvềchuồngthuxếpchochỗngủđànghoàng.

Mộthôm,xếchiềukhôngthấyNganđâu,GàThiếnđitìm.ThìraNgantaxìxụplặnhụpdướiao,ănhếnănốccăngcứngcảdiều.Nosayphèphỡn,Nganậmạchbướclênbờ,rũcánh,nghểnđầu,cáimàođỏtía,cấtgiọngkhànkhànnóivớiGà:

- Thưa quý nương. Bấy lâu nay tôi không dám ngỏ lòng tôi với quý

nương,bởivìquýnương làmộtngười rấtmựcđoan trang,hiềnhậu.Quýnươngmuốngiấukín tung tíchcủamình,nhưngngọckiadùphủbùnvẫnsáng,hoakiadùkhépcánhvẫnthơm…

GàThiếnngheNgannói,vừangạcnhiênvừabựcmình.Giáphỏngcònthờitraitráng,chưatuchíhiềntừnhưbâygiờ,chắcchắnGàđãđáchoNganvàiđá.ThìrachúNganthấyGàThiếnnhumìítnói,cóbộcánhsặcsỡthướttha,dángđiệu lại từ tốn,dịudàngbènchođó làmộtnàngcôngchúa,nênchúđãrắptâmtántỉnhtừlâu.

Hômấy,GàThiếngiậnlắmnhưngkhôngnóigì,cáimàochỉhơitáilại,vàđêmđó,GàđóngcửakhôngchoNganvềchuồng.Ngantavơvẩnthứcsuốtđêmngoàitrờitrăngsáng,trongbụnglấylàmhãnhdiệnvì“côngchúa”đãgiậndỗivớimình.VàNgansungsướngmườngtượngracáicảnhNgancùng“côngchúa”khoác taynhauđidạodưới trăng…Nghĩngợi lanman,Nganbỗngsựcnhớbộcánhcủamìnhđenquá,xấuquá,lẽvìthếmà“côngchúa” chê. Thế rồi phần vì hậm hực làm dỗi với đời, phần vì nóng lòngmuốncóngaymộtbộcánhkhác,Ngantavừakêukhócvừagiậmchânbạchbạch,vừadùngmỏvặttrụilôngmìnhđi.

Sớmsau,GàThiếnmớithứcgiấc,đãthấyNganđứngtrướccửachuồng,mìnhquấnđầyrơmrạ,Nganbắtchéochân,nghẹocổlimdimmắt,cấtgiọnghátồề:-Tôichờcôtốiqua.Suốtcanhchầychẳngthấycôra…GàThiếnnóngtiếtquá,khôngnénđượcgiận,quêncảviệctunhântích

đức củamình, bèn nhảy phốc ra vừa đá vừamổ túi bụi lên đầu lên lưngNgan.Ngantađược“côngchúa”đánh,vừakhócvừacười,cứđứngyênchịuđònkhônghềkhángcự.ĐếnkhimìnhNgantrụicảrơmrạ,cònítlôngnàorụngnốt,toémáu,toạcda,bấygiờGàThiếnmớiânhậnlàquálỡtay.

Gànói:-Thôithìbâygiờchúcứgọitalà“Quýnương”cũngđược.Nhưngmuốn

đượctayêu,chúphảithànhthạomộtnghềgìđó,phảitỏralàkẻcótài.Nào,chúđitheota.

GàThiếnnóivậy,cốtdùngmưukếđểnuôichílớnchoNgan,mayrachútacóthểtrởthànhngườitốt.

Đượclờinhưcởitấmlòng,Nganquêncảđau,cúicáiđầutrụitócxuốngsátđấtmàrằng:

- Muôn lời đa tạ quý nương! Em xin vì quý nương mà đi khắp bốnphươngtrờimườiphươngđất,rắptâmđoạtlấymộtchữTài.

2.MỘTCHUYẾNLÊNTRỜIÔngcụởtỉnhNamkểrằng:Sauđó,NganđượcGàThiếnchiềuchuộng,kiếmmồichoănrấtnhiều.Chẳng bao lâu,mìnhNgan lạimọc đủ lông, nhưng lông cứ nham nhở

trắngđennhưtathườngthấyởloàiNganbâygiờ.Đếnmộtngàykia,GàThiếndànhdụmchoNganđượchaitúigiunkhô,

nămbaobộtốc(toànnhữngmónănrấtsangcủaloàigàvịt),GàđemđếntrướcmặtNganmànói:

-Bâygiờtavớichútạmchiatay.Chútựđilậplấythân,rồingàyvềsẽsumhọpcùngta.Đểcómộtchútlàmtin,tatặngchúcáilôngđuôinày;chúgiữlấylàmkỷniệm,luônnhớđếntamàdốclòngrènluyệnthànhtài.

Ngan ta cảm động quá, ngậm lấy cái lông đuôi củaGà, ngọng cả lưỡikhôngnóilênlời.Nganvácbaováctúilênvai,quayphắtđi,rảobước,nhấtđịnhkhôngngoáicổlạinhìn“nàng”,đểtỏralàmìnhcứngcỏi.

Điđượchaingàyhaiđêm,mộtbuổisángkiaNgantớitrướcgốccâyxoancao vút, trên cành cómột đôi chim gáy đang “cục cù…cục cù…”.Nganngồinghỉ,giởtúigiunkhôraăn,kínhcẩnđặtnhẹnhàngcáilôngđuôi“côngchúa” xuống cỏ, vừa ăn vừa nhìn lên đôi chim. Bất giác Ngan nhớ nàng“côngchúa”vôcùng–xinnhắclạibạnđọc:“côngchúa”củaNgantứclàGàThiếnvậy.Ngankhông thểkìmlòng,bèn limdimmắtứngkhẩuđọcmấycâuthơ.Bỗngnhiênconchimmáibayvútđinhưchạytrốn,chỉcònchimtrốngđậulạiởcànhxoan.ThìraphầnvìgiọngngâmcủaNgankhànkhàndễsợquá,phầnvìlờithơcọccạchkhónghe,nênđôichimấyđãkhôngthểgầnnhaunữavậy.

Nganngửacổhỏichim:-Chẳnghaycôngtửthấytàithơcủatarasao?Chimđáp:-Tôivốnkhôngamhiểuvềthơ, tôichỉ làkẻngàyngàybaylượn;cuối

biểnchântrời,nơinàotôicũngđến…Nganvỗcánhcảcười:-Haha!VậythìtasẽnhờcôngtửmangđếntặngNàngmộtmóngchân

ta,đểNàngbiếtchotatấmlòngsonsắt.Nói đoạn,Ngan cặpmỏ nhổ phắt ngaymóng chân giữa bên phải,máu

tuônrađầmđìa.Kẻsitìnhấyđauquá,nằmgiãyđànhđạch,kêukhócrầmtrời.Chimgáyvộivàngbayxuống,kiếmlárịtcho.Chimhỏihanđầuđuôicâuchuyện.Ngantanướcmắtròngròng(vìđauquá),sựtìnhnhưthếnhưthếthuậtlạingọnngành.ChimGáycảmđộngthấyconngườicótìnhthắmthiết,lạicóchínhưvậy,vộikiếmlờianủi:

-TôisẽgiúptrángsĩmangcáimóngchânnàytớichoCôngchúa.Tiếcrằngtôitàihènsứcmọn,khôngcónghềgìgiỏiđểbàychotrángsĩtheo,chỉthạomỗimộtmônbaylượn,nếutrángsĩkhôngchêlàkém,tôisẽchỉbảocho.

Ngannínkhócnghĩbụng:“Tanhấtđịnhsẽlợidụnganhchàngchimsốtsắngnàyđểhọccáinghề

baybổng.Hừ,cái lũngỗng,vịt,gàmọirợkiaơi!Chúngbaymuônđời là

loàitrầntục,sốnglẹtđẹtởsátmặtđất,còntađâysắpsửalàthiênthầnmọccánhbaycao.BiếtđâutachẳnglêntớimặttrăngđánhbạnvớichịHằng!”

Sauđó,NganquaysangnóivớichimGáy:-Cámơncông tử, tachính tên làHiệpsĩáođen.Tavốncó tàibayrất

giỏi,vượtnămchâubốnbiểncánhkhôngchồn.Nhưngcáchđâyhaimươibanăm[3],đểgiảinguychomộtnữchúagặpnạn,tađãgiaochiếnvớiconsưtửởnúiKỳCùng[4]trênđấtLạngSơn,vàsưtửđãcắntagãycánh.Dovậy,đãmấychụcnămtamấtthóiquenbaylượn.Naycôngtửnhắclạichota,chắclàtanhớđượcngaynghềcũ.

ChimGáynghechiếncông lừng lẫycủaNgannhư thế,càng thêmmếnphục,cóbaonhiêungónbayđemrachỉbảohếtđểgiúpchàngHiệpsĩáođen.Hiệpsĩđãtrótnóikhoác,lạivốncóthóigiấudốtítaibì,nênhọcchưaxongmấyđộngtácchínhđãvộilatolên:

-Khoan!Khoan!Côngtử!Tamuốnbaythivớicôngtửmộtphen,xemailêntớingọnxoankiatrước.Nhưngđểtỏralàcóthựctài,xincôngtửcùngtađứngởmôđấtnày,cùngnhắmmắtcảlại,khinàonghetahô“khởisự”thìbắtđầubay.

ChimGáycảtin,làmđúngnhưlờiNganbảo,đứngtrênmôđất,nhắmhaimắt lại. CònNgan thì không những không nhắmmắt, lại len lén trèn lênngọnđốngrạgầnđó,rắptâmlậpmẹothắngChimGáyphennày.Đứngsẵntrênđốngrạcao,nghểncổ,kiễngchân,gianghaicánhchuẩnbịbay,Nganmớihôlên:“Khởisự!”.

Vútmộtcái,ChimGáynhắmmắtbayvọtlênngọnxoan.Ngantatođầu,nặngbụng,vỗcánhphạchphạchloạngchoạngbaylênđượcmộttí,rồirơibịchxuốnghònđátảngbênđường.ChimGáyvộivànglướtxuốngđỡNgandậy.Ngantanhănmặtcốnénđau,nóigiọngthiểunão:

-Công tửơi!Thật làmuônđời tôi cònnguyền rủacon sư tửởnúiKỳCùng!Nàongờmấychụcnămtrờivếtthươngvẫncònnhứcbuốt,khôngsaocấtcánhlênđược!…

Nóiđoạn,NgantừbiệtChimGáyđểđingaoduphươngkhác,nghĩbụng:“Nghềbaynàyhọcđaumìnhđaumẩyquá,tộigìtheođuổichokhổthân!”.ChimGáydọntiễnHiệpsĩmộtbữatiệclinhđình.Hiệpsĩănuốngkhônghềkháchkhí,lạilấytrộmvàiđôibátđĩagiấutrongcánh“đểlàmkỷniệm”.

3.ĐITHĂMHOÀNGTỬTHỨSÁUCONVUATHỦYTỀĐitớimộtcáihồrộngbátngátthìNganhếtlươngăn;giunkhô,bộtốc

củaGàThiếncho,đãchénsạchcả.Nganphảimòxuốngvenhồkiếmcontômcáihến.Lặnlộibìbõmmãi,chỉvớđượcmấyconxincơm,conniềngniễng,ănchẳngrasao.Phầnvìmỏimệt,phầnngạiướtmình,Ngantrèolênbờ limdimmắt nằmngủ thiu thiu.Bỗng đâuNgan thấy có ai đè xấn lên

lưng.ThìrabácCốcquêởvenhồ,nomNganxùxìlấmbẩn,bácngỡlàtảngđá,bácđãđậuxuốnglưngNgan,giangcánhraphơinắng.

Ngangiậtmìnhtỉnhdậy,runnhưcầysấy,miệnglắpbắpkêuvan:-Muôn lạy tướngcông!Ngàn lạy tướngcông!Kẻhènmọnnàykhông

biếtđâylànơinghỉmátcủatướngcông,nênđãtrótgiẫmđôichânphàmtụclênthảmcỏxanhthơmcủangài…

BácCốcvừangạcnhiênvừabuồncười,bước từ trên lưngNganxuốngphântrần:

-Khốnkhổ,nào tôicóphải làcông làphượnggì!Tên tôi làCốc,sốngbằngnghềlặnlộikiếmtômkiếmcáởhồnày.Vậythếbáclàai,saolạiđếnđâynằmnhưhònđáthế?

Ngantamởtomắt,nhìntừđầuđếnchâncáithânhìnhđentrùitrũicủaCốc,bènđổigiọngnạtnộngay:

-Ủa,tưởngai,téralàgãnhàquêkiếmcáởhồnày!Ngươigiỏngtailênnghetaxưngdanh…TađâylàVănNgantướngcông,tháitửthiếubảohiệptáđại học sĩ, nhất nhị tam tứngũ lục thất phẩm triềuđình…Tađangđóibụng,ngươicócơmnguội,chotamộtbát!

BácCốcvốnthậtthà,mếnkhách,khônghiểutràngchữnhokianghĩalàgì,chỉbiếtkháchđangđóibụng,bènbayđilấysốcácấtdànhởnhàđếnchokháchăn.VănNgantướngcôngnuốtchửngmộtlúchếtbaconmàimại,sáuconsăn sắt,bốndiếc,haingaovànămchú rôcon.Diềuđãcăngnhưquảbóng, tướng công còn tiếc rẻmột con cángạnh, vội vànghámỏđớpnốt.Nàongờngạnhcáđâmxọcvàohọng,tướngcôngcứngoácmồmramàkêumàkhóc,nướcmắtnướcmũichảyròngròng:

-ÔiCốctiênsinh!Xintiênsinhcấtgiùmtôiconcángạnhnàyđi.Vìrằngmỗilầnngửimùicángạnhlàtôikhôngnénđượcđaulòng…Ốianhơi,xưakiaanhđãănphảithứcáhôitanhnàyđểđếnnỗianhlâmbệnhtừtrần,anhbỏemanhđianhôi!…

QuảnhiênmưumẹocủaNganđánhlừađượcbácCốc.BácvộivàngthòmỏvàogỡconcángạnhtronghọngNganra,vàxinlỗi:

-Ôngbỏquácho.Tôikhôngbiếtôngcóchuyệnbuồn.Chẳnghayanhôngchếtvìănthứcánàyđãlâuchưaạ?

Ngankhỏihóc,hoànhồn,vộiquayrahồđánhtrốnglảng:-Ôicảnhhồđẹpquá,nonnướchữutình,giácóhoasennữathì thật là

thầntiênchicảnh…NóiđoạnNganrútcáilôngđuôiGàThiếnkẹptrongcánhragàilênđỉnh

đầu,ưỡnngựcvươncổ,đứngchạngchânlàmradángbệvệ:-TavốnquenbiếthoàngtửthứsáuconvuaThuỷTềdướihồnày.Vật

quýtagiắttrêntócchínhlàcủahoàngtửtặngta.Naytamuốnđithămbạnquý,màngươithìthạođườnglặnlội,ngươicóthểdẫntađiđượcchăng?

BácCốcđứngngẩnngười,khônghiểurasaocả.Ngannóitiếp:

-Tacũngbiếtbơitàmtạm,nhưngbơikhôngnhanh.Tacũngbiếtlặntàmtạm,nhưnglặnkhôngsâu.Thựctìnhtamuốnnhờngươidắttavùngvẫytrênhồ, sau đó ta sẽ thưởng ngươimấy cái bát đĩa cổ từ đời vuaNghiêu vuaThuấnnày.

Vừa nói Ngan vừa rút trong nách ra ba đôi bát đĩa Ngan ăn trộm củaChimGáyhômtrước.BácCốchỏi:

-VậythìôngmuốnđithămhoàngtửthứsáuconvuaThuỷTề,hayôngmuốntậpbơi?

Nganngắcngứkhôngtrảlờiđược.BấygiờbácCốcmớithấyNganvừahènvừaláo,vừaănthamvừanóiquanhco,hẳnlàmộttayđạibợm,bácbèntínhkếchohắnmộtvố.Bácnói:

-VợchồngtôibiếtcungvuaThuỷTề,chúngtôisẽdẫnôngđếnchơi.Ngannghĩbụng:-Chếtrồi,nódắtmìnhđiđâubâygiờ?…Nhưngmàkhôngsợ,thằngcha

nàyngốclắm.Mìnhchỉcốthọccáingónlặncủanó,đểtrướcnhấtmòcáănchosướng,saunữathànhtàivềđoàntụvớiNàng…

NganquaysangphíaCốc,làmravẻtươicườinói:-Cóthếchứ!Tốtquá!Hoàngtửthứsáuchắcđangmongtamònconmắt!CốcbảoNganđứngđợiđểCốcvềgọivợradẫnđường.Nganđiđilạilại

trênbờhồ,nghĩbụnglátnữamìnhkhônglặnđượcthìcòngìlàdanhtiếng“tướngcông”.Nhìn trướcnhìnsaukhông thấyai,Nganđớpvộiđớpvàngmấychụcviênsỏichậtníchcảdiều.Thếlàyênchícóđủsứcnặngđểlặn.

Mộtlátsau,vợchồngCốcbaytới.VợCốcnói:-Nào,mờiôngtađi.Họcùngbơiragiữahồ.Ngantaìạchchậmchạpquá,vừabơivừathởphì

phò,khiếnvợchồngbácCốcphảidừng lạimấychục lầnđểđợi.Tớimộtchỗsâunhất,Cốcbảo:

-Thưa=ông,hìnhnhưđâylàngõvàonhàhoàngtửrồithìphải.Nganậmừ:-Cólẽthế.Tacũngnhớmangmángđâuđây.Cốcnói:-Nào,tabắtđầulặnđi.NganvừachúiđầuxuốngthìvợchồngCốchụptheorấtnhanh,haianh

chịcùngtúmchặtlấycổNganlôituộtxuốngđáyhồ.

4.HAIANHEMKẾTNGHĨALạinóivềGàThiếntừhômNganrađi,Gàthấynhẹcảmình.NhưngGà

cũngcóphầnthươnghạicáichúNganlườibiếng,sitìnhvàxấcláoấy.Dùsao,GàvẫnmongchoNgantrởnênngườitốt.

Mộthôm,GàđangrỉalôngrỉacánhthìchàngChimGáytớiđậubênràohỏi:

-ThưabácGà,chocháuhỏithămđâycóphảilànơiởcủachàngHiệpsĩáođenkhông?

GàThiếnngạcnhiênđáp:-Không.Đây chả có hiệp sĩ hiệp siếc nào.Anh ta người ngợm ra sao

chứ?ChimGáy cứ theo hình dáng củaNganmà tả lại tỉmỉ, khôngquên kể

thêmcảnhữngmónbộtốc,giunkhômàHiệpsĩmangtheo.Gàbìnhtĩnhđáp:-Nếuvậythìcóđấy.NhưngHiệpsĩđichuduthiênhạđãlâurồicơmà?ChimGáylấytrongbọcracáimóngchâncủaNgancảmđộngnói:-CháucóhứavớiHiệpsĩđưavậtkỷniệmnàytớitayCôngChúavịhôn

thêcủachàng.KhôngrõlâuđàiCôngchúaởnơinào,thưabác…GàThiếncầmlấycáimóngchânNgan,gậtgùbảo:-Được,được.TabiếtnơiCôngchúaở,tasẽđemtớigiúpcho.Chúởđây

ăncơmnghỉchâncáiđã.Nóiđoạn,GàdọncơmchoChimGáyăn.TronglúcChimGáyvìđixa

đói bụng ăn uống rất ngon lành,GàThiến ra bờ ao ngắtmột cái lá khoaingứa,đặtxuốngđấtdùngmỏmổthủngláviếtthưchoNgan.Xongxuôiđâuđó,GàtrởvềbảoChimGáy:

-TađãtraovậtkỷniệmcủaHiệpsĩtớitayCôngChúa.ĐâylàbứcthưNànggửichoChàng.CódịpnàogặpHiệpsĩ,nhờchúđưahộngaycho.

Vốnlàkẻrấtsốtsắnggiúpđỡngườikhác,ChimGáylậptứcmangthưcấtcánhbayngay,khôngkịpcảxỉarănguốngnước.Chimlượnquađồi,quanúi,quađồngrộngsôngdài,chẳngthấyvếttíchHiệpsĩáođenđâucả.Tớigiữacáihồlớnphíatây,ChimGáygiậtmìnhthấydángainhưHiệpsĩnghẹocổnổibậpbềnhtrênnước.Chimvộivàngsàxuống.Đúngrồi,đúnglàHiệpsĩáođenrồi!Chànglàmsaomàsặccảmáumồm,nằmthoithópởgiữahồnày?

ChimGáybayvộivàobờ,trihôlàngnướclên:-Cóngườichếtđuối!Cứungườichếtđuối!Bàconơi!Ngườichếtđuối!Khốnthay,quanhhồchẳngcóxómlàngnàocả.MaysaocógãNgỗngKềuđiđánhbạcởnhàQuạvềngangquađó,nghe

tiếngChimGáyhôhoán,gãđứnglạihỏi:-Cáigìthế?-Ngườichếtđuối!Ngườichếtđuối!-Ai?Ngườinào?-Hiệpsĩáođen!-Hiệpsĩà?Đãchếtchưa?Cónhiềutiềnkhông?NomthấyNgỗngKềucaotolộcngộc,mìnhtrầntrùitrũi(vìNgỗngmới

thuabạc,bịanhemnhàCúnhàQuạlộtáo),đầutrọc,chândài,cổdài,ChimGáyphátkhiếplên,khôngnóiđượcnữa.NgỗngKềuvốnlàmộttayduthủ

duthực,gãhácáimồmsặcmùirượuvàotậnmũiChimGáymàquát:-DẫntađicứuHiệpsĩ,maulên!ChimGáycuốngquýtbayđichỉđườngchoNgỗng.NgỗngKềubơi tới

nơi,dìucáixácNganvàobờ.ViệcđầutiênlàNgỗngmóctúiHiệpsĩxemcóxunàokhông.Thấychẳngcóđồngnào,NgỗngđávàođítNganmộtcái(rấtmaychoNganlàbabộbátđĩađãchìmmấtkhiNganbịvợchồngCốckéoxuốnghồ,nếucònmàNgỗnglụcrađượcthìHiệpsĩsẽlộchântướngtrướcmặtChimGáylàmộtthằngăntrộm).

ChimGáyáptaivàongựcNgan,thấytimcònđập.ChimvộivànghàhơichoNgan,layđầuNganmàgọi:-Hiệpsĩlaitỉnh!Hiệpsĩlaitỉnh!Tôiđâymà!Tôiđâymà!Tôimangthư

củaCôngChúagửichoHiệpsĩđây!Khôngbiếtvìnướctrongganruộtđãdốcrahết,hayvì tìnhyêucaocả

củaCôngChúacósứcmạnhlớnlaomàVănNgantướngcôngtừtừmởmắtrađược.ChimGáychưakịpreolênsungsướngthìtướngcônglạiméomồmtrợnmắtnằmthẳngcẳngra.Sốlàcáisợ“đichầuvuaThuỷtề”chưahết,lạimởmắtthấyngayNgỗngKềugớmguốc,tướngcôngvộivãngấtđimộtlầnnữa,tưởngchếtluônlúcấy.

NhờcósựtậntâmcứuchữacủaChimGáy,cuốicùngNganlấylạiđượcsức khoẻ bình thường, NgỗngKều ngắm kỹ bộ áo đen củaHiệp sĩ, thấykhônglấygìlàmđẹpnhưngcũnglànhlặndễcoi,bènnảyratrongócmộtmưuthâm.Gãnghĩbụng:mìnhthuabạctrầntrụithếnày,tộigìcóthằngsẵnáolạikhôngmượntạmmàdùng.

Ngancốgượngdậy,ngồingheChimGáythuậtchuyệngặpbácGàThiếnvànhờbácchuyểngiúpcáimóngchânkỷniệmchoCôngChúa,Nganvỗcánhkêulên:

-ÔiNànghiềnhậucủata!TahiểutínhNàngvốnhayethẹn.Saocóconngườikínđáođếnthế!

VàquaysangChimGáy,Ngannói:-Côngtửơi!Thậtcôngtửcómắtcũngnhưmù!Cáingườimàcôngtử

đặt tên là “bácGàThiến” chính làCôngChúa của ta đó!…Nào, thư củaNàngđâu,côngtửmaumauđưatađọc!

ChimGáyngheNgannói,cứđứngngẩnra,hồi lâumớimóctúiđưaláthưgóikỹchoNgan.Hiệpsĩáođentrịnhtrọnggiởcáilákhoaingứasoilêntrời,nhữngvếtthủnglỗchỗhiệnthànhhìnhchữ:ChúNganyêudấuMộtyêuchămchỉhọchànhHaiyêuchúsẽtrởthànhngườingoanBayêubỏhếtănthamBốnyêuchịukhóhamlàmlậpthânThìtôivuithíchbộiphần

Chúvềtôisẽâncầnhơnxưa.Côngchúacủachú

ThiênNgaĐọc thư,Nganvừaphânvânvừacảmđộng.Phânvânvì trongcác thứ

tiểu thuyếtNganđãđượcđọc, chưa thấyngười congái nào–dù làCôngChúađinữa–lạigọivịhônphucủamìnhlà“chú”vàxưng“tôi”nhưthế.NhưngNgancũngbồihồicảmđộng,vìtrongláthư,CôngChúađãdùnghaichữ“yêudấu”vàlạikýtênlàThiênNga.Ồ,cáitêncủaNàngđẹplàmsao!ThiênNga!ThiênNga!Đọc lên êmnhư tiếng sáo, dịunhưnhung lụa, lạiphảngphấtnhưcóhươngthơmquanhquấtđâuđây!…

Hiệpsĩáođenngâyngấtvìsungsướng,quêncảcámơnChimGáy.ChimGáyvốnlàmộtkẻhàohiệp,nhưngkhôngphảilàkhôngcólòngtự

ái,bènlẳnglặngcấtcánhbayđi.CònlạimộtmìnhNgỗngKều.NgỗngvỗvàolưngNgannóiquangquác:-NgàiHiệpsĩmơmộngơi!KẻnàyđãcứuchoNgàithoátcảnhchếtđuối

đấy.Phảicóchútgìtạơnchứ?Nganquay lại, thấyNgỗng lực lưỡngquá,vội rối rít cảmơn,kể lể, và

cuốicùngxunxoetônNgỗnglàmđạica.Ngỗngphổngmũinói:-Được,chúemđãcoitanhưanh,thìtacũngvuilòngnhậnvậy.Nhưng

liệutacóthểgiúpchúemđượcgì?Ngannói:-Huynhcócặpgiòrấtkhỏe,màđệthìđangmuốnluyệnthànhtài.Vậy

nếuhuynhdạychomônchạydaisức,ắtlàcóíchchođệlắm.NgỗngKềugậtgậtcáiđầutrọc:-Phải,phải.Kẻnàochạygiỏinghĩalàkhithắngkhảdĩtiến,khibạikhả

dĩthoái.Nhưanhemtađâyrấtcầncặpgiòchotốt.Vớmónnàokiếmchácđược,taphóngtớinhưbay.Rủigặpphảicơnđen,talạitẩunhưngựachạy.Cóđúngthếkhôngchúem?

NgỗngvàNgantròchuyệnhồilâutâmđầuýhợpquá,từđócoinhaulàanhemkếtnghĩa.

5.MỘTCUỘCĐUATÀIHIẾMCÓNgỗngKềubắtNganvàokhuônkhổtậpluyệnkhákhắtkhe.Haianhem

đóng“doanhtrại”ngayởbờhồ.Cứmờmờsáng,đãthấyNgỗnghô“ắcê”choNganbướcđềurồichạy

đều.Khichạynhanh,khichạychậmNganvãcảmồhôi.MộtlầnNgỗnghô“gác đa vu” (nghiêm),Ngan nhìnNgỗngmình trần trùng trục, cái đầu lạingấcngáonhưđầurắnráo.Ngankhôngchịuđượcbậtlêncười,thếlàtướngcôngbịcấptrênbợptaichotúibụi.NhưngNgantướngcôngvốngiàuđứctínhnhịnnhục,nênkhônghềtỏramộtchútnàotựái.

Mộtbuổitốisángtrăng,Nganđangmơmàngnhìnnướchồlonglanhnhư

trămngànconrắnvànguốnkhúc[5]thìbỗngnhiênNganđậpcánhkêulên:-Ngỗngđạicaơi!Ôihuynhơi!Khổchođệrồi!Đệđãđánhmấtvậtbáu

nhấtđờicủađệrồi!…NgỗngKềuđangtắmdướihồ,bướclênbờhỏi:-Chúmấtcáigì?Nganbuồnrầunói:-Anhơi!Khichiatay,CôngchúaThiênNgacótraotặngemmộtmón

tócthềlàmtin,dặnkhinàothànhtàisẽmangmóntócđóvềđểcùngNàngđoàntụ.RủithaybữatrướcemmảiđichơithuyềnrồngvớihoàngtửcontraithứsáuvuaThuỷTề,gióthổibaymóntócxuốnghồlúcnàokhôngbiết…Thậtlàtaihạiquáanhơi!…

Ngỗngkềugậtgùngẫmnghĩ,ngoàimặtlàmravẻthươngxótchúemkếtnghĩa,nhưngtrongbụngđãrắptâmthựchiệnmưusâu.

Sánghômsau,NgỗngbảoNgan:-Chúluyệntậpđãnhiều,nayđếnlúccóthểthửsứcđượcrồiđó.Nganhỏi:-Thửsứcthếnào,thưaanh?-Chúchạythivớita.Hômnaytagiẫmphảigai,chânsưngđau,nhưngta

vẫndưlựcđuatàivớichú.Vừanói,Ngỗngvừagiơbànchânbuộccỏchằngchịtlên,xuýtxoanhưbị

nhức buốt lắm.Ngan thấy được chỗ yếu củaNgỗng, cái tính cơ hội hiếuthắngbỗngnổilênđùngđùng.Nganbènrangayđiềukiện:

-Nếuđệthắngcuộc,huynhphảitìmbằngđượcchođệmóntócthềcủaCôngchúaThiênNga!

NgỗngKềuđắcývìNganđãtrúngkế,nhẹnhàngđáp:-Khógìđâu,việcấytasẽchỉgiúpkhôngchochú.Nhưngnếuchúthua

cuộc,chúphảitặngtabộáođennày,khácnàochútrảcôngtarèndạychúvậy.

Nganyênchínắmchắcphầnthắng,lậptứctrảlời:-Đượclắm!Đượclắm!Thếlàmộtcuộcthitàigiữahailựcsĩchạyđua–haianhemkếtnghĩa–

đượcchuẩnbịtiếnhànhngay.Nganvươnvaihítthở,cúixuốngnắmbópbộgiò.NgỗngKềukhậpkhễnhlấyquevạchđườngđuathẳngtắp.Vàmặcdầuchẳngcóaixem,Ngỗngvẫnkhôngquêndùngmỏquệtbùnghisố1lênlưngNganvànhờNganviếtsố2lênlưngNgỗng.

Cuộcđuabắtđầu!Saumộttiếnghôrấtmựcoainghiêmhùngdũngcủalựcsĩkiêmtrọngtài

VănNgỗng(anhemkếtnghĩaphảilấyhọgiốngnhau),hailựcsĩcùnglạchbạchxuấtphát.Haiphútđầu,mặcdầuthấpbéhơnđốithủ,lựcsĩsố1(tứcVănNgan)chiếmưuthếrõrệt.Cònlựcsĩsố2thìđuốisứcquá,chânđaukhậpkhiễng.Bốnphútsau,độtnhiên lựcsĩ số2 (tứcVănNgỗng)dứthết

băngbuộcchân,khôngkhậpkhiễngtínàonữa,mởtốclựcdẫnđầu.Lựcsĩsố1, tuyđuarất tận tình,nhưngvì thể lựckémvàkỹ thuậtcònvụng,nênchạychậmđitrôngthấy.Kếtquả:lựcsĩsố2vềnhất,lựcsĩsố1chiếmgiảinhì.Cuộcđuađãdiễnratrongbầukhôngkhíthânáivàtrầnđầytinhthầnthượngvõ.

Đếnlễnhậnphầnthưởng,giundếởđâubỗngcửlênmộtbảnnhạctrầmhùng.Lực sĩVănNgỗng (người đoạt chức vô địch) vẻmặt tươi nhưhoa,trịnhtrọnglộtbộáođenđangmặctrênmìnhcủalựcsĩchiếmgiảihai.LựcsĩVănNgan(ngườigiữgiảinhì)cóphầnhơikémvui,cứgườmgườmcúinhìnbànchânkhôngđau tínàonữacủanhàchạyđuabậc thầyVănNgỗng,vàkhắpmìnhlựcsĩnổigaiốckhitấmáođenđãbịlột…Cuốicuộclễ,giundếchơimộtbàihoàtấududươngtrầmbổng,cangợitìnhyêuthươngbácáiởtrênđời.

Suốtmộttuầnsau,haianhemkếtnghĩakhônghềtròchuyệnvớinhau,chiabátđũa raăn riêng.Từhôm lộtđượcáocủaNgan,Ngỗngkhông lúcnàorờiáokhỏimình.Hắntangườicaotongộcnghệch,mặccáiáođenngắncũncỡn,nomvừabuồncườivừa lố.CònVănNgan tướngcông, tấtnhiênkhôngthểở truồngđược, tướngcôngphảigiởcái lákhoaingứa– thưcủaCôngchúaThiênNga–rachechắn.

VănNgan, từ khi bịmất bộ áo, phải che thân bằng cái lá khoai ngứa,chẳngnhữngkhôngbuồnphiềnchútnàomàlạicảmthấyyêuđờigấpđôi.ÔiNànghiềnhậucủa ta!Ôi lá thưđầy tìnhđầynghĩa!ÔiThiênNga!ThiênNga!…Ôi cái tên mới đẹp làm sao! Đọc lên êm như tiếng sáo, dịu nhưnhunglụa,lạiphảngphấtnhưcóhươngthơmquanhquấtđâuđây…[6]

TrongnhữngngàyNgantỉnhtỉnhmơmơ,khingâmthơ,khihuýtsáo,thìNgỗnglặnlộiragiữahồtìmđượcmớtócthềcủaCôngchúaThiênNga(tứclàcáilôngđuôiGàThiến,NganđãđánhmấthômbịvợchồngnhàCốcdìmchosuýtchết).Ngỗnggiấumớtóc thềrấtkín,địnhbụngsẽdùngvàomộtviệcriêng.

Câuchuyệncòndiễnbiếnrasao,xinxemhồisausẽrõ.

6.NHẠCSƯTHƯỢNGHẠNGVÀCASĨTRỨDANHÔngcụở tỉnhNamvìđãquágiànênkhôngnhớrõnửa thánghaymột

thángsauthìNganvàNgỗnglàmlànhvớinhau.Một hôm, Ngan đang cao giọng ngâm những lời dặn dò quý báu của

ThiênNga“Mộtyêuchămchỉhọchành…”thìNgỗngKềubướctớivỗvàovaiNgannói:

-Chúcócáigiọngtốtquá,nghevừatrongvừaấm,nếuchúchịukhókhổluyệnnhấtđịnhsẽtrởthànhcasĩtrứdanh.

NóiđoạnNgỗngvươncáicổdàingoẵng,hámỏthậttolêngiọng:-La,la,la,la,la…Đồmisonđố…Đồ…Tôinhưthếnàylàgiọngnam

trầm,cònchúcóthểluyệnthànhgiọngnamcaođấy.VănNgan, dù cómangdanh là tướng công chăngnữa, thật từ thuởbé

chưanghe thấyai “đồđố”như thếbaogiờ,nên trongbụng lấy làmkhâmphục,mặt khác, vốn tínhNgan ưa phỉnh, nghe nói nhất địnhmình sẽ trởthành“casĩtrứdanh”thìkhácnàoNgantađangđượcbaylơlửngtrênmâyrồivậy.

Ngannói:-Vậythếđạicacóthểgiúpemhọchátthànhtàiđượcchăng?-Đượcchứ!Đốivớichú,xưanaytacótiếcđiềugì.Nhưngcầnnhất là

phảidàycôngkhổluyện.Thế làngay từhômsau,NgỗngbắtNgannhịn tômnhịncá,chỉchoăn

“nhè nhẹ” vài con ốcmà thôi, và theo đúng lời “thầy”, tối tốiNgan phảingậmsỏi trongmiệng luyệngiọng liềnmấy tiếngđồnghồ.Sangngày thứbảy,Ngỗngnói:

-Tốtlắm.Bâygiờtabóclưỡichochú.Consáonónóiđượctiếngngườilànhờbóclưỡimàthànhtài.TađâylưỡicũngđãdogiáosưâmnhạcLu-ma-nhi-niởthànhMạc-xâyởnướcÝ[7]bócgiúp(vừanóiNgỗngvừahámỏra),giọnghátmớihayđếnthế.

Ngangậtđầu,bằnglòngbóclưỡi.TấtnhiênNgỗngKều,tênducônkiêmcờbạcbịp,kiêmlựcsĩchạyđua,kiêmgiáosưthanhnhạc,lạikiêmcảbácsĩphẫuthuậtnữa,nhấtđịnhlàmcáiviệcmổxẻrấtẩuvàkémvệsinh.Saukhibóclưỡi,Ngantướngcôngbịmấtrấtnhiềumáu,ốmlaođaotưởngchết.

Trongnhữngphútmêman,Ngannhắmmắtnóithềuthào:- Ôi! Thiên Nga… Thiên Nga… cái tên đẹp làm sao… êm như tiếng

sáo…NgỗngKềusănsócNganrấtkém,lạilợidụnglúcbạnốm,chéptrộmbức

thưcủaThiênNgaviếttrênlákhoaingứađểhọcthuộclòng(Ngỗngđọcbứcthưấylàmgì,đểđếncuốitruyệnsẽrõ).

ChẳngbaolâuNganlạikhoẻmạnhnhưthường.Mộtbuổisớmmùaxuân,saumộtthờigianhọctập,NgỗngrabàichoNganthitốtnghiệp.Ngỗngcấttiếngháttrước,ngheđinhtainhứcócchẳngkhácgìtùvàthổi.Ngangậtgùkhen:

-Mêly!Mêly!KhôngtráchgọilàđệtửcủanhạcsưLu-ma-nhi-ninướcÝ!

ĐếnlượtNganhát,ngherèrènhưtiếngchuôngvỡ,phìphòtựabễlòrèn.VậymàNgỗnglimdimmắttấmtắc:

-Tuyệt!Tuyệt!Thật làđộcnhấtvô song!Tiếngkhoannhưgió thoảngngoài,tiếngmausầmsậpnhưtrờiđổmưa…Naytacôngnhậnchúlàcasĩtrứdanh,cóthểngaodukhắpnơivétbạccủathiênhạ,từđâytrởđikhôngphảidầmmìnhtrongnướctanhbùnthốikiếmtômkiếmcánữa.

Văn Ngỗng tâng bốc Ngan, phỉnh nịnh Ngan, khiến mũi tướng công

phổng lên bằng quả ổi. Sau đó,Ngỗng bàn bạc vớiNgan, quyết định lậpthànhbanhátđibốnphươngkhuamôimúalưỡiđểkiếmtiền.Muốnquảngcáorầmrộchobanhát,NgỗngkềutựxưnglànhạcsưthượnghạngBa-gai-chi-chithànhMạc-xâynướcÝ,vàphongchoVănNganlàcasĩtrứdanhBa-que-mô-tôthànhRômnướcNhật[8].

Haianhem–haygọilàhaithầytròcũngthế–sửasoạnđểkhaitrươngbanhát.Ngỗngkiếmsậyvềkhoétsáo,kiếmvỏtraivềlàmchũmchoẹ.NhạcsưBa-gai-chi-chimặcáo“rơ-đanh-gốt”(cáiáođenngắncũncỡnNgỗngđãlộtcủaNgan),nomravẻconnhàquýpháithànhMạc-xâynướcÝlắmrồi.CònVănNganmìnhtrầntrùngtrục,khoáccáilákhoaingứathủnglỗchỗ,nomcũngkháyểuđiệugiốngcôthiếunữmặcáothe,nhưngchưaravẻgìlàcasĩBa-que-mô-tônướcNhậtcả.NgỗngkềubènbắtNganhúitrọngđầuđivàđeomộtđôikínhtrắngbệnbằngcỏgà.

Thậtlàhồihộp!Ngàytrổtàiđãtới!Ngỗngbơivòngquanhhồ,mỗiquãnglạicấttiếngrao:- Xin chớ bỏ qua! Xin chớ bỏ qua! Ca nhạc đặc sắc! Tiết mục diễm

huyền!DonhạcsưthượnghạngBa-gai-chi-chithànhMạc-xâynướcÝvàcasĩtrứdanhBa-que-mô-tôthànhRômnướcNhậttrìnhdiễn.Baxumộtvé!Baxumộtvé!Rấtrẻ,rấtrẻ,xinchớbỏqua!…

TronglúcNgỗngKềutậntìnhlàmcôngviệcquảngcáonhưthế,thìVănNganchỉ luẩnquẩn trênbờ,cấmdám thòchânxuốngnước.Chả là tướngcôngvẫnlovợchồngnhàCốcchotướngcôngđichơivớihoàngtửthứsáuconvuaThuỷTềchuyếnnữa.

Thấycókẻkhuachiênggióngtrốngrùmbengnhưvậy,dânchúngvùngquanhhồvốnrấtkhátkhaogiảitrí,tòmòkéotớikháđông.Này,làđànlũhọhàngnhàLeLe,Mòng,NgỗngTrời,VịtTrờiàoàođậuxuốngmặthồ,tranhnhauchỗngồiquàngquạc.KialàcáccụCò,cụVạc,GiangGiang,BồNôngđứngcaolênhkhênh,trongsốđócómấycụlànhànhonổitiếnghaychữ.Đâynữalàcácnhạcsĩcótàicủađịaphương:Sáo,VàngAnh,ChíchChoè,đếndựcốtnhằmhọc tậpnghệ thuậtcácbậcdanhca.VàcảvợchồngbácCốccũngdắtconcáiđixem,đứngcạnhgiađìnhnhàXít,nhàKếu(bởivìvợchồngCốc không biết ca sĩBa-que-mô-tô chính làVănNgan tướng côngsốnglại).Trênmấybụidứadại,câysi,câybàngbaoquanhgòđấtdùnglàmsân khấu, nhữngNiềngNiễng,CàCuống,ChâuChấu,CàoCào,BọDừa,CánhCam…bậukíncảcànhcây,lácây,nghểncổđợixemnhạcsưvàcasĩtrứdanhbiểudiễn.

TiếngtămcủabanhátlẫylừngđếnnỗibàvãiQuốcQuốcvàsưcụTuHúvốnquanhnămchỉ loviệc tụngkinhniệmphật, khôngmànggìđếnnghệthuậtvănchương,hômnaycũngdựxemcả.

Phútlongtrọngđãtới!Chuông rung.Mànmở.NgỗngKều, trong bộ cánh đen ngắn cũn cỡn,

bướcrasânkhấunghiêngđầunóibằnggiọngmũi:-Nhân danh giới trí thượng lưu trí thức thànhMạc-xây nướcÝ, tôi là

nhạcsưthượnghạngBa-gai-chi-chixincúichàoquývịthínhgiả…CụCògiươngmụckỉnhnhìn,rồinghểncổnóithầmvàotaicụBồNông:-TôinomgiốngnhưthằngNgỗngKềuhayđánhbạcởnhàCúnhàQuạ

ấybácạ!CụBồNônggạtphắtđi:-Hừ!Bác thậtđanghinhưTàoTháo!Người ta lặn lội từnướcÝsang

đây…NhạcsưBa-gai-chi-chinóitiếp:-TheophongtụccủamộtnướcvănminhnhưnướcÝchúngtôi,cáigì

cũngphảitrảtiềntrước.Xinquývịchichobaxumộtsuất,baxumộtsuất,bảnbanchúngtôimớicóthểtrìnhdiễnđược.

Lậptức,cáckhángiảrộngrãivàcởimởnémtớitấplênsânkhấunàoốc,nàohến,nàocua,nàotrai,nàotôm,nàocá…Nhạcsưcăngvạtáorahứng,vừa hứng vừa ăn lấy ăn để. Ăn đã cứng diều, nhạc sư chùi mép, đứngnghiêm,nóidõngdạc:

- Xinmời ca sĩ trứ danhBa-que-mô-tô thànhRôm nướcNhật ra trìnhdiễn.

VănNgan, từ lúcnghekhángiả ném tômcá lên rào rào, thèmquá, lạithấynhạcsưthượnghạngngốnngấunghiếnnhưvậy,trongbụngthậtkhôngyênchútnào.Casĩtrịnhtrọngbướcrasânkhấu,nhưngganruộtvẫnđểvàosựănuống.

Tiếtmụcthứnhấtbắtđầu.NhạcsưnướcÝđệmchũmchọe,casĩnướcNhậtcabàiTôichờcôtốiqua.Dướihàngkhángiả,ChíchChoèbịtmũirủVàngAnhvàSáo ra về.Các cụCò,GiangGiang,BồNông cũng lắc đầuchépmiệngbỏđicả.Tiếtmụcthứhai:nhạcsưthượnghạngvàcasĩtrứdanhsongcabàiNaytathấyhaiconsumhọpmộtnhàtathậtvuilòng…CácảNgỗngTrời,VịtTrờivỗtayhoanhô,nhưngnhiềukhángiảkhácthấtvọngbỏcuộc.Tiếtmụcthứba:nhạcsưBa-gai-chi-chiđệmsáo,casĩBa-que-mô-tôđơncabàiThôitôivancônương.SưcụTuHúdắttaybàvãiQuốcQuốc,haingườirủnhaubỏvề.Tiếtmụcthứtư:NhạcsưnướcÝđệmchũmchọe,casĩnướcNhậtđộccabàiTìnhduyênđôitabẽbàng.Tiếtmụcthứnăm,thứsáu,thứbảy…Trongđámđông,cónhiềutiếngxìxào.

BỗngbácCốctrai,vẻmặttứcgiận,nhảyxổlênsânkhấunóito:-Thưatấtcảbàcon!ĐâykhôngphảilàbanhátnướcÝnướcNhậtgìđâu.

Đâychínhlàhaithằngbaquenóđánhlừatalấytiền,háttoànnhữngbàiđểugiả!

Rồitrỏvàonhạcsưvàcasĩđangđứngsữngranhưbịsétđánh,bácCốcnóitiếp:

-ThằngnàylàNgỗngKều,ducôncótiếng.Cònthằngnàylàvuabịptên

gọiVănNgan,tôivớinhàtôiđãchonóuốngnướchồmộtlần.Chúngnótráhìnhđãgiỏi,tôinhậnmãimớira!

Đámđônggàothétầmầmnhưsấm:-Đánhchếtquânlừađảođi!-Tróichúngnólại!-Giảtiềnchúngtaođây!Đámđôngùalênsânkhấu,ngườilấylạitômcuaốc,kẻxôngvàođấmđá

nhạcsưvàcasĩ túibụi,nếukhôngcóbácCốccanngănthìmìnhmẩyhaithầy tròBa-gai,Ba-quenướcÝnướcNhậtấychắcchắnđãnátnhư tươngrồi.

7.CUỘCPHIÊULƯUCHẤMDỨTTheoôngcụtỉnhNamchobiết,trongchuyếnlàmcasĩthấtbạinày,Ngan

bịráchtanmấtcáiáothe(tứclàbứcthưlákhoaicủaThiênNgaCôngchúa)–điềunàykhiếngãrấtđaulòng.CònNgỗngKềuthìtinhmacứchúiđầurúcxuốngbụngNgan,nênchẳngnhữnghắnkhôngbịđònđau,lạivẫngiữđượcbộáođenlànhlặn.

MộthômNgỗngbảoNgan:-Anhemtaởxứnàylộmặtmấtrồi,thậtkhólàmănquá.Tôivẫnnghe

chúkểcóvịhônthêlàCôngchúaThiênNga.ChẳnghayCôngchúacógiàukhông,nhàởnơinào?

Nganđáp:-Thôihuynhơi,nhắctớithêmrầulòngđệ!NhậnlờihứavớiNàng,đệđi

chu du tứ xứ thấm thoắt đã bảy tuần trăng. Vậymà tài không thành, chíkhôngđạt,tấmthânVănNgannàyngàyđêmtiềutụyvõvàng.ĐệlạiđểmấtmóntócthềNàngtraochođệlàmcủatin,mấtcảláthưyêudấu.Ôi,tacòntrởvềchốncũlàmgì?

VừanóiNganvừađấmngựcmàkhóc,nướcmắtnướcmũituônrađầmđìa.

NgỗngKều,mặcdầu trongbụngmừngrơnvìnóđãnắmđượcbảnsaobứcthưvàmóntócthềcủaThiênNgaCôngchúa,nóvẫncốlàmradángáingại:

-Tộinghiệpchúem!Thôi,chúemcứbảochotanơiởcủaNàng,tasẽgiúpchúemnốilạimốiduyênxưa;tađâyvốncótàihùngbiện,chắcthếnàoCôngchúacũngxiêulòng.

Ngan cảm động khóc sụt sịt, bày choNgỗng đường đi đến chuồngGàThiến.NgỗngvỗvàovaiNgananủi:

-Thôi,chútạmđếnngôichùacủasưcụTuHúmàẩnmình.TasẽrướcCôngchúađếntìmchúvềnhàđoàntụ.

VănNganhỉhảnhấtnhấtvânglời.Mộtbuổisớmkia,GàThiếnđanguốngnướcởbờao,bỗngthấytiếngai

quàngquạcgọi:-ÔiNàngThiênNgayêudấu!Gàgiậtmìnhquay lại, thấymột gã cao lớn, đầu trọc, chândài, cổdài,

nomkhônggiốngchúNganchútnàocả,nhưngsaobộáođenhắnmặclạiđúnglàcủaNgan,vàtayhắnlạicầmcáilôngđuôiGàtặng?…Gàđangphânvânchưabiếttrảlờithếnào,thìgãcaolớnlạinói:

-ÔiCôngchúathượnghạngcủahoàncầu!ChẳnglẽNàngquênanhrồisao?Anh làVănNganđã thành tài, trởvềđoàn tụvớiNàngđây.AnhđãsangnướcÝduhọc,trởthànhnhạcsưBa-gai-chi-chinổitiếng…

Nóiđoạn,NgỗngKềuvươncổcấtgiọngốngbơgỉhátbứcthưcủaThiênNgagửichoNgantheođiệucòlả:

-Mộtyêuyêuchămchỉ…chỉhọchành…Haiyêuyêuanhđã…đãtrởthànhthànhngườingoan…

Vừahát,Ngỗngvừaliếcmắt.GàThiếnnónggáyquá,muốnnệnchoanhchàngmấtdạynàymộttrận,nhưngvẫncòndodự,chẳngbiếthắntacóphảilàchúNganngàytrướchaykhông.Gànéngiận,bướcđếngầnNgỗngnói:

-Chàngchotangắmbànchânxinhxắncủachàng,xemcóđúngchàngđãchuduthiênhạrènluyệnthànhtàikhôngđã.

NgỗngKềuhãnhdiệnlầnlượtgiơhaibànchânthôkệchchoCôngchúaxem.GàThiếnngắmkỹtừngngónmột.Gàđãnhậnrasựlừadối:anhchàngnàymóngchâncònnguyêncả,nhấtđịnhkhôngphảilàNgan,vìNganđãbẻmộtmónggửiChimGáymangvềtặngGà.

LậptứcGàThiếnvỗcánhnổihiệubáođộng.MộtđộiquântúctrựctoànnòiGàCưỡng,mỏvàcựasắchơndao,xôngratróichặtNgỗngKềulại,nhốtvàotrạigiam.

Ngaychiềuhômđó,mộtcuộchỏicungbắtđầu.Trướcsựthẩmvấnnhẹnhàngmàđanhthép,đầylýlẽcủachánhánBồCâu,NgỗngKềuphảikhaihết tất cả. Toà cho ngườimang giấy đến ngôi chùa của sư cụ TuHú gọiNganvề.Ngantakhôngcóquầnáo,mộtlầnnữalạiphảimìnhquấnbằngcỏkhô,điquađườnggặpcácảVịtTrời,lấylàmthẹnquá.

SaukhiđốichấtgiữaNganvàNgỗng.ToàtuyênánphạtNgỗngbanămtùvềtộinhiềulầnlừađảo,bắtNgỗngtrảlạichoNganchiếcáođen.

BácGàThiếnxinToàthatộichoNgan,vìdùsaoNgancũngchỉlàkẻatòng, không chủmưu làm điều ác. Chánh án Bồ Câu cân nhắc rất kỹ vềtrườnghợpcủaNgan,cuốicùngtuyênbốcảnhcáoNgannghiêmkhắcvềtộithamlam,lườibiếngvàđãtheogãNgỗngKềulàmbậy.

Phiêntoàkếtthúc,GàThiếnkéoNganrachỗvắng,nói:-Tôirấtthươngchú.Nhưngtôicũngđãphạmlỗinóidốichú.Tôichẳng

phảiThiênNgathiênngunggìđâu;chẳngquamuốngiúpchútrừbỏthóihưmàlậpmẹođóthôi…Từnayanhemtalạichungsốngvớinhau.Chúphảichịukhósửamình.Cònphầntôi,tôihứasẽtậntâmgiúpđỡchúhơntrước.

VănNgancúiđầuđứngngheGànói,vừaxấuhổvừacảmđộng,haihàngnướcmắtchảyròngròng.

8.LỜIBÀNCUỐITRUYỆNBình luận về cuộc phiêu lưu củaVănNgan tướng công, ông cụ ở tỉnh

Namnhậnxét:VănNgan–thuỷtổcủaloàiNgan–trongvòngkhôngđầymộtnăm,ba

lầnbị trụi lôngmấtáo,hai lần suýt chết,vàđã trở thành…mộtconnganhoànchỉnh.Hiệpsĩáođen,VănNgantướngcông,tháitửthiếubảohiệptáđạihọcsĩ,bạnthâncủahoàngtửthứsáuconvuaThuỷTề,anhemkếtnghĩavới lựa sĩ chạy đuaVănNgỗng, ca sĩ trứ danh Ba-que-mô-tô thành RômnướcNhật, tấtcảnhữngchứcvụđóđãgiúpNganbiếtbaymộttí,biếtbơimột tí,biếtchạybộmột tí, lạibiếtcảhátồềmột tí.NhưngnghềnàocủaNgan cũng dối trá, dang dở, chẳng đâu vào đâu.Mặt dầu có nhiều ngườimuốn giúp đỡ Ngan như bác Gà Thiến, bác Cốc, Chim Gáy vân vân…nhưngNganvẫnkhôngtrởnêntốtđược,bởivìNganlườibiếng,hámdanhhámlợi,chỉmuốnănto làmtắt, lạiđiđánhbạnvớikẻxấunhưgãNgỗngKều.

ÔngcụởtỉnhNamcònnóithêmlànếutrínhớcủacụtốthơnvànếucóthìgiờrỗirãi,cụsẽkểtiếpvềchuyệnVănNgansauđótrốnGàThiếnđidạyhọcởnhàỄnhƯơng,đibuônvôiđánhlừaCócGià,đánhnhauđổmáuvớiLợnỈn,chạmtránlần thứbavớibácCốc,vàđượcCốcrèndạychothànhngườilươngthiện.

Tiếcthay,ôngcụchỉmớikểđếnđấy,nêntôichỉchéplạiđượcngầnnày.Bâygiờxinnhườngcácbạnnhậnxétvềđờisống,tínhnếtcủaloàinganhiệnnay,xemcóđúnggiốngvậtấylàcháuchắtcủaVănNgantướngcônghaykhông.

BỒNÂUVÀCHIMCHÍCHMộthôm,tìnhcờravườnchón-thứcỏtranhmẹtôivẫntrồngđểlợpnhà

-đếnbêngốcngái,tôithấycóhaiconchimchíchcứbayquanhquẩnởđó.TôiđoánvợchồngchúChíchnàymuốnlàmtổ.Quảđúngnhưvậythật.

Bahômsau, tôira thăm, thấyvợchồngChíchđãkhâukínbốncái lángáitươichụmvàothànhcáibọngtròn.Tôixemkỹ,càngxemcàngngạcnhiên.Chắc làChíchđãdùi lábằngmỏ,còn“chỉkhâu” lànhữngsợimềm.Điềukhóhiểulàlàmthếnàomàhaiconchimbébỏngnhẹnhưbôngấylạicóthểkéomấycáilángáilớnbằngtaitrâuúpsátvàonhau?

ThếrồiđôichimChíchtharác,vàChíchvợđẻtrứng.Bốnquảtrứngxinhxinh,chỉbằnghạtlạc.

Một buổi sớm, tôi ra vườn rìnhxem trứngđãnở chưa, thì được chứngkiếnmộtcảnhnáoloạn.VợchồngChíchbaytáotác, lượnlênlượnxuốngquanhcáitổcủamình,thinhaukêulênnhữngtiếngsợhãivàgiậndữ.Trongkhiđó,ngangnhiênvàbìnhthản,mộtconchimlạxùlôngnằmphủkíncảtổChích.

Tôichạyvềnhàcầucứuanh tôi.Haianhem rón rénnấp saubụi ruối.Quansátmộtlát,anhtôinói:

-ConBồNâuđấy.Nókhôngbiếtlàmtổ,cũngchẳngbiếtnuôicon.Emcứlặngyêntheodõi,rồisẽthấy.

TôitứctốinhìnconBồNâu.NótobằngconChíchChòe,nhưngmậpvàthôhơn.Đầunólớn,lôngđenphađỏ,nomrấtdữ.

NóchiếmtổChíchliềnbahôm,rồibiếnmất.VợchồngChíchlạiđượcsốngcảnhyênbình,lạithaynhauấptrứng,bayđibayvềnhẹnhàngvàtíutítnhưhaicáilánontơ.

Anh tôidẫn tôi rakiểmtra tổChích.QuảnhiênmụBồNâuđãđẻ langvàođấyhaicáitrứngthôlố,kệchcỡmnằmbêncạnhbốnquảtrứngChíchxinhxinh.

Anhtôibảo:-Đâymớilàmànđầu.Tachịukhóchờmànhai,mànba.Bàihọcsinhvật

ngoàitrờiđấy,khôngmấykhiđượcxemtừđầuđếncuốiđâu.ĐiềulạlùnglàchimChíchvẫncầnmẫnấpủhaiquảtrứngkhôngphảido

mìnhđẻra.BốnchúChíchconnở trước.Chamẹchúnghớnhởbayđibayvềnhư

conthoi,thamồivềmớmchochúng.Rồiđếnlượthai“thằng”BồNâuchàođời.SovớiChíchconbéxíuyếu

ớt,anhemnhàBồNâungộcnghệchtođùngchiếmgầnhếtchỗtrongtổ.Anhtôi lặng lẽsửa lạicái lồngcũ trướcđó tôinuôichimkhuyên, lótổ

bêntrong.Tôihỏi:“Đểlàmgìthếanh?”Anhđáp:“Rồisẽbiết”.

Tựdưngcóthêmhaiđứa“connuôi”quáphàmănlàanhemnhàBồNâu,vợchồngChíchvấtvảlắmmớikiếmđủmồicholũtrẻ.NomđôichimChíchrất thương.Chúnggầyxọp, lôngcánhxácxơ,hìnhnhưchúngnhịnănđểnuôiconhaysaoấy.

Hai“thằng”BồNâulớnnhưthổi,chúngvươncổcaohơnlũChíchcon,hámiệngrộnghơn,vàkêuđểđòiăncũnghơnhẳn.Dođó,chúngbaogiờcũngtranhphầnăntrướcvàsớmđượcno.

AnhemBồNâuđãkhácứngcáp,bắtđầuchen,huýchlũChíchcon.Anhtôimangravườncáirácũ,bêntronglótrạ,buộcbêndướitổchim

Chích.Tôihỏi:“Đểlàmgìthếanh?”Anhlạiđáp:“Rồisẽbiết”.Quảnhiên,hômsaucảbốnchúChíchconbịhai“thằng”BồNâudùngvũ

lựcđẩyrakhỏitổ.NếukhôngcócáirálótrạđỡởdướithìanhemnhàChíchđãđiđời!

AnhtôinhặtbốnconchimChíchconđỏhỏn,bỏvàocáilồngcólótổmàanhđãchuẩnbịtrướcđó.Anhmởcửalồng,treolêncànhngái.

ThếlàtừđóvợchồngChíchtiếptụcnuôihailoạicon,ravàocáilồngđểthamồicholũconđẻ,vàlênxuốngtổđểbónchohaiđứaconnuôi.

ĐiềuchướngmắtvàbuồncườilàkhiconBồNâuđãsắplớn,sắpraràng,chimChíchmuốnchoănphảiđậulênđầuBồNâu,cúixuốngmàthảsâubọvàocáimiệngrộnghoáccủanó.Chẳngkhácnàocậucôngtửkhổnglồđạilãnđượcbàmẹtíhonquánuôngchiều.

Ngàylũchimnontrưởngthànhđãtới.BốnchúChíchnhoairakhỏilồng,tậpbaychuyềntrêncâyngái,quấnquýttheosauchamẹ.

HaiconBồNâuđứngthẳngbênméptổ,đậpcánhrỉalông.Đôilúcchúnggiươngcổ, rồi lạiđứng im,nhìn raphíachân trờixa tít tắp.Rồiđộtnhiênchúngvọtlêncao,phóngđigiữanắngnhưhaihònthansémlửa,khôngquayđầulạivàkhôngmộttiếngkêu.

Vợ chồng chimChích hoảnghốt la lên chiu chíu, bay theo hai conBồNâumộtquãng, rồi thảng thốtquayvềcâyngái.Đúng lúcấy,anh tôinhẹnhàngbắtbốnchúChíchconđặtlêntổcũcủachúng,cáitổmàbốmẹChíchđãmấtbaocôngsứcđểxâythành.

Dướibónglácâyngáixanhmắt,cảnhàchimChíchríuran.Tôinắmlấybàntayanhtôi,thầmcảmơnvềbàihọcmàanhđãlặnglẽdạycho.

HOANẮNG“Hoamướpvàngnhớnắng…”

Đầuhènămngoái,chịDungtôivà tôi,haichịemtrồnghaicâymướp.Mộtcâyởbờao.Mộtcâyởbêngốcmít.Bốtôirấtkhuyếnkhíchhaichịemtậplàm,nênkhihaihạtmướpmớichỉnởrahaicáimầmbétíti,bốtôiđãlấydaochặttaytreởbờrào,buộcthànhhaicáigiànrấtđẹpchomướpleo.Mộtcáigácvàocâymít.Mộtcáichìaramặtaonhưmáinhà.

Sángnàochịemtôicũngratướichomầmcâyvàchờnólớn.Saomànólớnchậmthế!Mấycáilámảnhmai,màuxanhnhưmensứ.Cáigốcẻolả,yếuớt,cólẽchỉcầnmộtcongànhépgiẫmlênlàgãynátngay.Tôinhìnlêncáigiàntođùngmàsốtcảruột-biếtbaogiờmướpcủachịemtôimớileokínđượccáidiệntíchkhổnglồnày,vàbaogiờthìnócóquả?

Trườngchúngtôitổchứctrạihèbangàyởhuyện.Chịemtôiquênbẵngmấthaicâymướp.Vềtớinhà,đượcnghebàtôinhắcngay:

-Chúngbaytrồngcâymàchảbiếtchămcây.Bàphảicắmquechomướpnóbámvàocộtgiànđấy.

Trờiơi,thíchquá!Haicâymướpxinhxỉnhxìnhxinhđangrónréncuốncáingọnbéxíuvàochiếccọcbàđãcắmcho,đểcốgắngleolêncộtgiàn!

Bốnhắcchúngtôiđắpthêmđấtvàogốcmướpchocao,vìgiốngmướpkhôngchịunước.

Íthômsau,mướpđãleothoănthoắtlêntớimặtgiàn.Nódừnglạiđểnhìnđịathếkhắpchungquanh,rồiđêmđếnchia“quân”thànhnhiềunhánhmọclanratứphía.Nhữngtaymướpmềmmại, thanhmảnh,ngóclênrungrinhtrướcgió,cứnhư làcómắtấy,vìchúngchọnrất trúngnhữngvậtđểbámvào,quấnvào.

Chẳngbaolâu,haigiànmướpđãxanhumnhữnglá.Chúngtôitrảichiếubêngốcmítvừađọctruyện,hoặcchơibánhàng,cócảcáimáidàylámướpchechokhỏinắng.

Mộthôm,đichợvề,bàtôiđứngngắmhaigiànmướpvàbảo:-Mướpcủachúngbayănnotốtláquá,quêncảrahoa!Đểbàphảilàm

phépcho…Bàvàonhàlấycondaobài,rạchgốcmướpra,nhétvàomỗigốccâymột

mảnhsành.TôivàchịDungthươnghaicâymướpquá,chắcchúngnóđaulắmđấy.

Quả thật phép của bà tôi “thiêng” y hệt phép tiên.Bị chíchở gốc, câymướpkhôngđau,khôngchột.Ngượclại,nócàngkhỏethêmthìphải.Dòngnhựa ứa ra, bao quanh mảnh sành, rồi gốc mướp lớn lên rất nhanh, vếtthươngliềndalại,cuộnchặtmảnhsànhvàogiữa.

Nhánhmọcrathậtnhiều,láthưavàbớtxanhđi.

Độtnhiên,mộtbuổisáng,nhìnravườnchịDungbỗngreolên:-Bàơi,hoamướp!Thậtlàtuyệt!Mấybônghoavàngnhưnhữngđốmnắngđãnởsángtrưng

giànmướpxanhmát.Cáigiàntrênmặtaosoibóngxuốnglànnướclấplánhhoavàng,khiếnmấychúcá rôcứ lộiquanh lộiquẩnởđóchẳngmuốnđiđâu.

Cứthế,hoanởtiếphoa.Rồiquảthinhauchồira.Bằngngóntay.Bằngconchuột.Rồibằngconcáchuốito.Cóhômhaichịemtôiháikhôngxuể.Nhàănkhônghết,bàtôisaimangbiếucôtôi,dìtôi,cậutôi,chútôi,báctôi,mỗinhàmộtquả.

Đậuquảnhiềuquá,haicâymướprạcdần.Bàtôichọnhaiquảmướpđẹpnhấtởhaigiàn,bàđánhdấukhôngchohái.Bàbảođểlàmgiống.

Cuốimùa,haigiànmướpxơxác.Quảmướpgiốngtrònmậplắtlẻophơiragiữatrời,nắngxóitừsớmtớichiều,hếtngàynàyquangàykhác.Khinóđãkhô,nhẹbỗngnhưcáitổchim,bàtôicắtxuống,đểlêngácbếp.

Tôicầmquảmướpkhô,lắclắc.Nhữnghạtmẩynhảyroọcrẹcởtrongấy.Ôi,nóchịunắnggiỏiđếnthế,hènnàomàhoanóvàngthậtlàvàng…

8-1978

CÁIĐỒNGHỒTốihômấy,bốtôiracửahàngmậudịchmuavềmộtcáihộpgiấyvuông

vuông.Bốtôiđặthộpxuốngbànvàbảo:-Bố thưởngchohai anh emđấy.Vàonămhọcmới, phải cốgắnghơn

nữa.Bốmởhộpra.Thíchquá!Mộtcáiđồnghồbáothức,vỏbằngnhựatrắng

tinh!Bốvặndâycót,xoayxoaycáikim,lậptứcđồnghồreolênvangnhà.CáiNgasướngquátranhngay:-Củaem,chứkhôngphảicủaanhĐứcđâu!Tôicãi:-Đừnghòng!Anhnhớnanhmớibiếtlêndâycót,hiểuchưa?Bốtôicười:-Củachungcảnhàchứ!Nhưngchohaianhemđặtởgóchọctập.Bốbày

choĐứccáchlêndây,đểchuông.Cấmkhôngđứanàođượctáymáymànóhỏngđấy.

Tôihơiphổngmũimộttívìđượcbốtincậy-mìnhlàanhmàlị!CòncáiNgathìxịumặtxuống:

-AnhĐứchaynghịchlắmbốạ.HômnọanhấybẻcáichânđồnghồbácThụy!

À,thếmàcũngđòibiếtmáyđồnghồ!Nóthấycáiquảlắcchạylúclắc,nógọilà“cáichân”!Chánthật!

NghecáiNganói,tôichảtứcmàchỉbuồncười.TôikểbốnghehômấybácThụybácấylaubóngloáng.Xongtôilạiđượcmócquảlắcvào,khẽđẩymộtcáinókêu“tích…tắc”.

ĐồnghồnhàbácThụyởliềnphòngnhàtôi.Cứmườilămphút,đồnghồbácấylạigõchuông:

“Tínhtangtangtình…Tìnhtangtínhtang…”Nghecứnhưđồnghồnónói:“Ấymaulênnào!Bàixonghếtchưa?Ấymaulênnào!”

Từkhicócáiđồnghồbáothức,tôirasứcchămnomnó.Tôilêndây,lauchùimặtkínhvàvỏnhựahàngngày.CáiNgathìhọcchữsốngaytrênđồnghồvàhọcxemgiờgiấc.Đồnghồnhàtôicótiếngchuôngreo“ác”thật,vangvàtrongnhưdếcộgáysauđêmmưa.Đặcbiệtlàtốikhôngcóđèn,haicáikimcủanócứsánglóelênnhưđomđóm.Nósuốtthángngàytítatítách,chămchỉchạyrấtđềurấtđúng,nhắcnhởanhemtôigiờngủ,giờchơi,giờăn.giờhọc.Chúngtôilớnlênmànóvẫncứthế,vẫntròntrònbébévàđứngnguyênchỗcũ.

Thấmthoắttôiđãlênlớpba,cáiNgavàolớpmột.Vỏđồnghồhơivàngđi,nắpsắtphíasaugỉlấmtấm.Nhưngnóvẫnchạy,rấtđều,títatítách.

Đùngmộtcái, thằngNíchxơnnémbomlại.Anhemtôilạiphảitheocơ

quanđisơtán.Mẹtôiđượcbốtôichomượncáiđồnghồđeotay,cònbốtôiởHàNộidùngchiếcđồnghồbáothức.

Sốngởnôngthôntừhômđó, tôinhớcáiđồnghồquá.Đêmnàomẹtôigọidậychạybáođộngxong,vàogiườngnằmchưangủtiếpđược,tôilạinhớkhuônmặttròntrònhiềnơilàhiềncủanó,nhớhaicáikimsángnhưhaiconmắtnóchămchămnhìntôi,vànhấtlànhớtiếng“títáchtítách”êmêmnhưlànóthở!

Thế là tôi nằmnghĩ lanman.Tôi sợ bố tôi bận việc quá quên lên dâyđồnghồ,hoặcđểchonóbịbụibặm…Chúngtôinhớnó.khôngbiếtnócónhớchúngtôikhôngnhỉ?Thôiđược,đểđồnghồgiúpbốởnhà,bởivìbốhayphảilàmcađêm…Thôi,tớngủcáiđã,đồnghồnhé!

Mộthôm,độmườigiờsáng,máybayréosènsẹtrồisúngnổầmầmphíaHàNội.Chúngtôilolắm.Chiềumát,mẹtôirađườngcáiđónngườitừHàNộilênđểhỏithăm.CácbácấynóichúngnónémbomkhunhàtậpthểB,khunhàtậpthểC.Tốihômđó,mẹtôicứngơngẩnkhôngăncơmđược,anhemtôicũngỉuxìuxìu.

Hômsauthìbiếttincómườimấyngườichếtvàbịthương.Khunhàtậpthểnhiềuchỗbịsập,nhưngphòngbốtôi,phòngbácThụychỉbịmảnhbomvàsứcép,bốtôikhôngbịthươngvìđilàmvắng,cònbácThụybịthươngnhẹvàochân,phảinằmbệnhviện.

Chủnhậttuầnấy,bốtôiđạpxevàochỗsơtán,mangtheocáiruộtchănbông,cáivali,cáiấmtích,cáibalôvàcảcáiđồnghồbáothứcnữa,cácbạnạ!

Trongkhicáccôcácbác,cáccụtrongxómquâyquanhbốmẹtôinghechuyệntộiáccủagiặcMỹvànguyềnrủachúngnó,thìtôivàcáiNgaômlâyđồnghồ.Nóvẫncònsốngmớilạchứ!BốthằngNíchxơn,đừngcóhònggiếtcáiđồnghồquýcủatao!

Tôilấygiẻlauchonó.Mặtkínhbịrạnmộtvếtto,còncáiđếnhựagãycụtbên chân trái. Nó đứng khập khiễng, phải gấp giấy kê vào thì mới đứngthẳngđược.Nhưngnóvẫn“tíchtắc,tíchtắc”đềuđều,nhưkhôngcóchuyệngìxảyra.MấylầntôivàcáiNgahỏibốvềchuyệnbomMỹđánhnhàmình,nhưngbốbậnnóichuyệnvớingườilớn,bốchưakể.

Chắc là tối hômấyởxưởngvề, bố thấymột góc tườngđổvà cửanhàmìnhbungra.Bốnhặtđượccáiấmtíchbêncạnhcốcchénvàcáiphíchvỡtan.Nhưngbốkhông thấycáiđồnghồđâucả.Bốbớibố tìm,bố tìmmãi.Saurồibốáptaixuốngđốnggạchđổ,bốnghethấy“tíchtắctíchtắc”.Chắclàcucậucốkêutolênchobốngherõ.Bốdỡgạchra.Haimắtcucậusánglòe.Bốnhặtlênthìthấymặtcucậubịrạn,màchânthìsứt.

Đêmchủnhậtấy,tôivàcáiNgađặtđồnghồởđầugiườngmàngủ.CáiNganóchảnghĩgìcả,nóngủkhìkhì.TôithìtôinhớbácThụy.Theolờimẹdặn,tôiđãviếtthưthămhỏibác,chúcbácmaukhỏiđểtrởvềlàmviệc.Tôi

cũngnhớcáiđồnghồquảlắccủabác.Nóđứngtíttrêncaomàbịhơibomépthìchắcgaygo…“Tính tang tang tình!…ấymaulênnào!”.Nóvẫndõngdạc nhắc chúng tôi đấy.Nhớnmau lên các bạn ơi, học thật giỏi vào, thậtngoanvào!

…Bagiờsángthứhai,đồnghồreovanggọicảnhàdậytiễnbốvềHàNội.Tiếngnóvẫntrongvẫnkhỏelắm.Nógiỏithậtđấy,buồnnókhôngchạychậm,vuinóchẳngchạynhanh,đãchạylàđúngphămphắp.

Lầnnàybốđểnóởlạisơtánvớichúngmình.Tuyệtquá!

10-1972

CHUYỆNCONXINCƠMVÀCONNIỀNGNIỄNG

MẹvừađichợHuyệnvề,haianhemTânvàMaitranhnhaugiúpmẹnhặtmớtép.AnhTânnhanhnhưcắtchộpngayđượcmộtconNiềngNiễngđanglẩndướimộtcụmrongrêu.Tânreolên,chạyvộirabểcávàngcủaôngnội,thảchúNiềngNiễngxuốngđó:

-Này,béMaixemnày!Nóbơilặnácchưa?Nhanhhơntàungầmnhé!BéMaikhôngbiết tàungầmlàgì -anhTânđãhọc lớp2rồikiamà! -

cũnglũncũnchạyraxemmộttí,thấyconNiềngNiễngnghiêngmìnhphơibụngngoắtngoắtdướinước,haichânsaunóđạpnhoaynhoáynhưhaimáichèo.

-Choemđi,anhTân…Tânta“xì”mộtcáirõdài.BéMaibiếtý,trởvềchămchỉnhặtnốttépcho

mẹ.-Cócongìđây,anhTânnày!Bêncạnhmấycọngcỏvàmấyconốc,bòlổmngổmmộtcongìtobằng

đầungóntaycáitrẻcon,châncẳnggầyngoẵng,mìnhmàuvàngrạướt,haiconmắtthòlò,bụngtrònmàdẹt.Nomconvậthơigiốngcáigiỏđựngcua,cóđiềuđâylàcáigiỏtíhon,màlép.

Đểemgọiđếnbalần,cuTânmớitrởvào,tớibênmớtép:-Ồ,conXinCơmđâymà!Đểanhlàmchomàxemnhé!CuTânnhặtconvậtlên,dùngngóntaytrỏvàngóntaycáibópnhẹvào

ngựcnó.-Xinôngbátcơm!Xinbàbátcơm!TheonhịpbópcủangóntaycuTân,dướibụngconvậtchìarathụtvào

mộtbộphậngiốngnhưđôicánhtaygiơraxincơmrồiđưavàomiệngvậy.CuTâncườithíchthú.NhưngbéMaikhôngcười,nónhănmặtbảoanh:-Anhácthế!Anhlàmnóđau,nóchết…CuTântiếptụcgiảnggiải:-TênnólàconXinCơm,nghechửa?Gọilàconbưngmặtcũngđược,vì

nóxấuhổbưnglấymặtmà!-Thếnócóbiếtbơikhông,anhTân?-Bơià?Đượcrồi,chonóthivớiconNiềngNiễngtàungầmcủaanhnhé!BéMailấyrổđậymớtépđãnhặttinhtươmchomẹ,tòmòtheoanhracái

bểcávàng.CuTânthảnhẹconXinCơmxuốngnước.Nólờđờchìmdầnnhưmột

khúcrạmục.Chạmchântớiđáybểđầyrêu,nóđứngimmộtlúcrồinghềungào bò, bò… Thấy có vật lạ, đôi cá vàng lượn tới như hai đốm nắng,

giươngmắtnhìnđàicácrồilẹlàngquẫyđuôivọtlêncao.CuTângímũisátmặtnướcđểtìmcáitàungầmcủanó.Đâyrồi,cucậu

đangnấpdướichùmrễcâysi,ngaybênchânôngcâucábằngđấtnungởhònnonbộ.

Tânvénáo,thòtayxuacho“cáitàungầm”bơirachỗchúXinCơm.Nhưmộtlànchớpxanhđen,nhưcáimáybayvỉruồiphảnlực,conNiềngNiễngliệngmấyvòngtuyệtđẹp, lúcnghiênglúcngửa,nhaolênmặtnướcrồi lạilặnchúixuốngđáybể.Trongkhiđó,chúXinCơmcứbò,bò…

-Đấynhé,chịuthuatàungầmcủaanhchưa?-Ìì!…Concủaanhgiốngconbọxítởcâynhãn!-Nóiláo!Bọxítnóvàng,cònNiềngNiễngnóxanhbiếcnhưcánhcam

cơmà!-Concủaanhxấu!-ConcủacáiMaixấu!-Củaanhxấu!-CủaMaixấu!…Tranhcãinhaumộtlúc,haianhemchợtnhớracầnphảichoconNiềng

NiễngvàconXinCơmăn.Biếtnóăngìmàchođượcnhỉ?Bànvớinhaumộthồi,haianhemquyếtđịnhlượmtấtcảnhữngmảnhrongrêunhặttừmớtépcủamẹra,thảxuốngbể.BéMaithươngconXinCơmkhôngcóbạn,thảthêmhaiconốcxinhxinh.

Từhômấy,haianhemthườngbịôngnộimắngvềtộibỏquánhiềucơmchocávàng,ôngnộikhôngbiếtđâu,chúngcháunuôicảNiềngNiễngvàcảXinCơmđấyạ.

*Mộtbuổisáng,vàogiờrachơi,vìtrườngởgầnnêncuTânchạyrảovề

nhàkiếmthêmcủlangmẹmớiluộc.NhớtớiconNiềngNiễng,cuTânđểlạimộtmẩukhoaivàchạyđếnbên

cáibể.Độtnhiênnóđứngsững.Dướiánhnắngvàngsáng,đậungaytrênđầuôngcâucábằngđấtnunglàmộtconChuồnChuồnChúahiênngang,đầuto,mắtxanh,ngựcnở,mìnhvằndacọp,haiđôicánhtrongsuốt,cáiđuôithẳngtắpphíacuốibánhláinhưđuôimáybay.

ConChuồnChuồncóvẻvừaởdướinướcchuilên.CuTânđứngim,đảomátnhìn.Nóđãnhậnrasựthựckỳlạ:ngaybênmépnướcdướichânôngcâucá,conXinCơmcủabéMaiđậuômlấygốccâysi.Không,khôngphảiconXinCơm,mà làcáiáocủanó thìđúnghơn.Cáiáoxẻgiữa lưngmộtvạchrộng,từđóhiệnraconChuồnChuồnChúa!

-Maiơi!Maiơi!ConXinCơmcủaMainởraChuồnChuồnChúa!Maiơi!Maiơi!Mai!

ConChuồnChuồn sực tỉnhbayvút lênkhông, lượnmộtvòng lớn trênhònnonbộrồimấthúttrongnắng.BấygiờcuTânmớichợtnghĩ:“Lạthật,

conNiềngNiễngcủamìnhcũngcócánhmàsaokhôngthấynóbaynhỉ?”-Maiơi!Maiơi!Mai!…

TRÔNGTRĂNGRằmthángtámnămnay,béLythíchnhấtlàcóôngnộibànộiđếnchơi,

cùngphácỗ.Bốgiảihaicáichiếu tonhất ragiữasân.Bàbổbưởi.Mẹgọthồng.Cu

Đốm thì cứ luônmồm–“Bàơibà,bà làmgìđấy?”– “Mẹơi,mẹ làmgìđấy?”.Nóchạyloăngquăng,nóitíutít.Ôngsợnóngã,phảibếnóvàolòng.CònLythìchămchỉlụicụiđilấyrổlấyđĩachomẹ.

Khicảnhàđãngồixuốngchiếu,ainấybắtđầuănphầncủamìnhdobànộichia,thìconmèotrắngbénhảytóttừtrongbếpra.Conmèonàynghịchlắm,hômnọnóđãlàmLybịmắngoan.Nóthacuộnchỉcủamẹvàogậmgiườngđểchơi,thếmàmẹcứbảoLylàmmất!

Nhưngthôi,hômnaycũngphảichiaphầnchonóchứ,kẻotội.BéLydínửamúibưởiđãbócvàomiệngmèo.Nókhôngbiếtănbưởi,cũngchảbiếtănhồng,chánthế!

Lyđangbănkhoănchưabiếtchomèoăngìthìôngnộitrỏvềphíagiậurâmbụt:

-Mọingườixem,trăngđãlênkìa!BéLyngâyngười ranhìn trăng.Trăngóngánh trongmắtbố,mắtmẹ,

mắt ông,mắt bà.Riêng cuĐốm thì cứ với tay về phía ông trăngmà reo:“CủaĐốm!CủaĐốm!”Buồncười thật, trăngở trêncao thế, làcủa tất cảmọingười,thếmàemĐốmcứtưởngtrănglàđồchơicủaemấyđấy!

Tộinghiệp,chỉmỗiconmèolàchảbiếttrôngtrăng.Nócứchạynghịchsaulưngcảnhà,chốcchốclạinhảyvồcáibóngmúamaycủaemĐốm.

BéLybỗngnghĩramộtcách.Bélặnglẽvàobếplấycáiđĩanhômmẹvẫndùngđểchomèoăncơm,múcnướcđổđầyđĩa, rồibưngrasânđặt trướcmặtmèo.

Xemkìa,mèođãthấytrăngrồi!Nónhìnchămchắmvàolòngđĩa,cáitaigiươnggiương,cáiđuôingoenguẩy,rachiềuthúvịlắm.

BéLyghékhuônmặttrònrạngrỡcùngtrôngtrăngvớimèo.Trăngtrongđĩanướcbéhơntrăngtrêntrời,nhưngmàsánglonglanhnhưngọccủacôngchúaấy.ConmèongướcnhìnchịLy,kêumeomeocámơn,rồithòchânvàođĩađịnhquềutrăng.Vuithật!

ĐỐMSỢCHÓBốdắtĐốmđếnnhàthầydạyvõđểtheohọcmộtlớpthầymởtạinhà.Cóconchóxùđentuyềntừtrongsânchạyra,híthítngửingửiốngquần

Đốm.Cucậusợquá,túmchặtlấyáobố.Thầydạyvõcườibảo:-Cháuđừngsợ,nókhôngcắnđâu.Đốmtrònxoemắthỏi:-Thếnócórăngkhôngạ?Thầycười:-Nócórăngchứ.Nhưngnóhiềnvàdễbảolắm.Đốmtỏvẻnghingại:-Thế thì cháuvẫn sợnó cắn lắm.Khinàonómómhết răng cháumới

khôngsợ.Cảbốvàthầydạyvõcùngcườivangcảsân.

XUÂNQUỲNH

CÔGIÓMẤTTÊNNgườitagọicôlàGió.Việccủacôlàđilangthangkhắpđóđây,lúcchạy

nhanh, lúcchạychậm tùy theo thời tiết.Trênmặt sông,mặtbiển, côgiúpchonhữngchiếcthuyềnđinhanhhơn.Côgiúpcácloàihoathụphấnđểkếtquả.Côđưamâyvềlàmmưatrêncácmiềnđấtkhôcạn.Vìtínhcôhaygiúpngườinênaicũngyêucô.Côkhôngcóhìnhdáng,màusắcnhưngcôvừađếnđâuaicũngbiếtngay:

-CôGiókìa!-CôGiókìa!…-CôGióơi!-Cácbạnhoatầmxuânđuanhaugọi-Côđiđâumàvộithế?

Ởđâychơivớichúngemmộtchútnào!-Látnữanhé!-CôGióvừavộivãbayđivừatrảlời-Tôicònvộiđigiúp

chobạnĐàobênkiamộtchút.Bàbạnấyốm,bạnấyquạtchobàmỏi taylắmrồi…

TiếngcôGióthoángquarổibiếnmất.Bố,mẹĐàođềuđìcôngtácvắng.Chìcònhaibàcháuởnhà.Trờinóng

hầmhập.Bàốm,nằmtrênmộtcáigiườngtre.Bàkhôngănđượcgì.Thỉnhthoảngbàlạilêncơnho.Tránbàvãmồhôi.Bàluônkêu:"Khátquá!Khátquá!Đàoơi,conchobàngụmnước".Đàolấynướcxonglạicầmcáiquạtgiấyquạtchobà.ThấyĐàocứluôntayquạt,bànắmlấytayĐàovàbảo:

-Thôi,conđinghỉđi,bàkhôngnónglắmđâu.-Cháukhôngmỏitayđâu,bàcứđểcháuquạt.Cửamởnhưngchẳngcóchútgiónào.Đàobiếtlàbàvẫncứnóngvìthấy

tránvàlưngáocủabàđangđẫmmồhôi.Đàomảithươngbà,nghĩđếnbà,emđâucóđểýlàlưngáoemcũngđẫmmồhôi.

TừởxacôGióđãnghetiếngvàbiếthếtmọiviệc.Côvộivàngchạyđếnđểgiúpbàmộttay.ĐếncửasổnhàĐào,côdừnglạimộtgiâyrồitừtừthổihơimát vào giường bà.Vì đối với người ốmmà làmmạnh quá thì nguyhiểm.HaibàcháuchợtnhậnracôGió,bàtươitỉnhhẳnlên:

-Đàoơi,cógiórồi,connghỉtayđi.Ôi,côGióthậtlàtốtquá!Bàcứtỉnhcảngười.

Đàonghỉ tayquạtvànhìnthấymồhôi trêntránbàdầndầnbiếnđiđâumất.Bàcóvẻkhỏera,bàbảo:

-Bàthấyhơiđói,chiềunayconnấucháochobàănnhé!-Vâng!-ĐàovừanóivừathầmbiếtơncôGió.CôGióthổiquanhquẩnởnhàĐàochotóikhibàĐàokhỏiốm,côGió

mớirađi.Trướckhiđi,côcònlưuluyếnquanhĐào:-ChàobạnĐào,chàobạnĐào, tôiđiđây.Khinàobạncần,bạncứgọi

tôi,tôisẽđếngiúpbạnngay…

Đàochưakịpchàovàcámơncôthìcôđãđixaroi.CôGióthấylòngnhẹnhàngvuivẻ.Côvừađivừahát:TêntôilàGióĐikhắpmọinơiCôngviệccủatôiKhôngbaogiờnghỉThángngàychămchỉTôidàihơnsôngSuốtđờimênhmôngRộnghơnbiểncảTêntôilàGióCácbạnnhớkhông?TôikhôngdánghìnhTêntôilàGió…-Gớm,côGió,việcgìphảixưng tênnhiều thế! -Cácbạnngô trênbãi

xàoxạckêulên.-Aimàchảbiếtcô,mỗilầncôđếnlàtấtcảhọhàngnhàngôchúngemxônxaocảlên…

-Ngaycảchúngtôiđâycũngvậy.-Cácbáclausậybênbờsônglêntiếng- Cứ cô đến là chúng tôi mới hát, không có cô chúng tôi buồn lắm đấy.Nhưngmàcóbaogiờgiữđượccôlâuđâu.Chỗnàocũngcầnđếncônêncôcứđiluôn.

-Vàng,bácnóiđúng.Bâygiờtôiđangphảiđưachúongnhỏvềnhà.Tôivừagặpchúởdọcđường,chúlạcđàn,cứbayvơvẩnmàkhócmãi.

NóirồicôGiólạicùngchúongvàngnhỏbayđi.Trênđườngđi,côchuiquamộtngôinhà.Ngôinhàđóngkíncáccửakínhvì lúcbấygiờcòn rét.Trongnhàđènsángchoang,có tiếngđàn tiếnghátvăngvangvọngra.CôGiónhẹnhàngkhẽláchquakhecửakính.Mọingười trongnhàđangngồiquây quẩn bên mâm cơm, không ai biết cô Gió vừa vào. Chính cô cũngkhôngmuốnchoaibiếtlàcôcómặtởđấy.Côđithathẩnmọinơitronggianphòng.Lònghơibuồnvìchẳngainhìnthấymình.“Nếumìnhcóhìnhdángcụthểnhưcáiấm,cáilọhoahoặcnhưngọnlửatrênbếpkiacóphảithíchkhông”. Cô theo tiếng nhạc, chui vào đài truyền thanh xem xét. Cô thấynhiềudâydợvànútbấmlằngnhằng.Tiếngđàn,tiếnghátvẫntựnhiênvanglênmàkhôngcầncôtruyềnđixa.Côbỏđàitruyềnthanhđirarồichuivàomộtcáihũởgócnhà.Cáihũtốimòmò,mùihôibốclênnồngnặc.Côkhôngthểnàochịunổiphảikêulên:

-Trờiơi!Tốiquá,tốiquá!Chotôiravới.ChịHũnghetiếngkêuliềnhỏi:-Aiđấymàtôikhôngtrôngthấydánghìnhgìcả?Saobỗngdưnglạivào

đượctrongnày?Hũtôiđãnútrồicơmà!Đãgọilàhũnútmàlạichảtối!-Tôiđây,tôiđây.Chịkhôngthểtrôngthấytôiđượcđâu.Vìtôikhôngcó

hìnhdáng.Tôichỉcótênthôi.TêntôilàGió.Chịchotôiravới!-Giólàai?Tôichưanghetênbaogiờ.Còn…côvàođằngnàothìrađằng

ấychứkhógìđâu.-Tôivàochỗkhenứtcủachị.Kherấtnhỏ.Bâygiờởtrongnàytốiquá

khôngbiếtđằngnàomàra.-Thếcôngviệccủacôlàgìmàcôlạiđimòmẫmvàođây?-Việccủatôiấyà,nhiềulắm,đểtôikểchochịnghe…-Thôi,tôichảcầnnghedàidòngđâu.Tôichỉcầntrôngthấymộtviệccô

làm là tôicó thểgọi ra têncôđược.Vínhư tôi, tôi chuyênmônđựngđỗ,đựnglạc…chonênngườitagọitôilàchịHũ.

-A,chịHũnóiđúngquá!Việccủatôilàgiúpchocâycỏvàhoakếttrái,giúpchomọingườiđilạidễdànghơntrênsôngbiển.Giúpchoconngườingherõđượctiếngnóicủanhauhơn…

-Này,côGióơi, thế thìchính têncôởđấy.Hẳnkhivàođâycôđãđểquêntêncôởnhữngnơiđórồi.Côhãyranhữngnơiấymàtìmlạicáitêncủacôđi,nhanhlênkẻomất!

Nói rồi chịHũđẩycáinút cho rộng ramộtchútđểcôGiócó thể theophíaánhsángmàđira.

CôGiórakhỏiHũ,lòngbuồnphiềnquanhquẩnsuynghĩ:-CónhẽchịHũnóiđúng,mìnhđãbỏquênmấttênthậtrồi!Chonênsuốt

từlúcmìnhvàonhàmàcóaigọiđếntênmìnhđâu.Mìnhđãchuivàotừcáiấmtíchđếnhộpxàphòngthơmmàkhôngthấyainhắcđếntênmình.Bâygiờkhôngbiếtcáitênmìnhnóởnơinào.Trờiđấtmênhmôngthếkia,biếttìmbaogiờchothấy!

NghĩrồicôGióòalênkhóc.Côkhócrấtnhiều.Nhưngnướcmắtcủacôcũngnhưcô,khôngcódánghìnhmàusắc.Chonênkhôngmộtaibiếtđếnđểanủi,dỗdànhchocôkhuâykhỏa.Chợtcônghĩđếnchúonglạcđườngmàcôđãbỏquênởngoàicửa,khicôvàotrongnhà.Họachăngchúongnàycònnhớđếncô.Côlenquacửakínhrangoàitìmchúongnhỏ.Nhưngchúongcócònởđấynữađâu!CôGióhốthoảngbayđi.Cômanghyvọngtìmthấycáitênmìnhởmộtnơinàođó.Càngngàycôcàngbaynhanhhơn.Bỗngcôthấytrướccôlàmặtbiểnmênhmông.Nhữngconthuyềnchenchúcnhaugốiđầulênbãicát.Nhữngtiếngnóixônxaotruyềnđi:

-A,gióvềrồi!-Hômnaycógiórồi!-Nhổneođi,cácbạnơi,cógiórồi!Gióthổicácngọnkhóibaytrêntầngốngkhóinhàmáy.Giótỏahơimát

củadòngsuốirakhắpbờcây.Gióđưamùithơmcủahoavườntrànrađồngcỏ.Bàmẹrahiêngọiconvềăncơm,gióđưatiếnggọivangraxangoàicánhđồng,đếntậntaiembéngồitrênlưngtrâu.Gióthổibayphấpphớihaidảimũ bác thủy thủ, gió ngừngmột chút để bác thủy thủ châm lửa vào điếu

thuốc,rồi lại lồnglộnthổi tiếp.Bácthủythủkéolácờlênđỉnhcộtbuồm,gió thổi lá cờphầnphật.Khắpmặt biểnvang lên tiếng còi, tiếng chuông,tiếngxíchnhổneo, tiếng reohò.Gió rộng lớn thổikhắpbầu trờimặtđất,nhưngvẫnkhôngquênquaytítcáichongchóngnhỏsặcsỡtrêntayembé.Embévừachạyvừareolên:“Gió!Gió!Giómátquá!”

“A,tênmìnhđâyrồi!-CôGióthầmnghĩ-Mìnhđãtìmthấytênrồi!”CôGió cất tiếng chào ngọn khói, những bông hoa, những lá cờ, chào

nhữngcáichongchóngđangquayvàchàonhữngcánhbuồmđangcăngmởtrênsónglớn,nhữngconthuyênlướtnhanhtrênmặtbiển.Côlạicất tiếnghát:TôilàngọngióỞkhắpmọinơiCôngviệccủatôiKhôngbaogiờnghỉ…Côkhôngcódánghình,nhưngđiềuđóchẳngsao,hìnhdángcủacôlàở

người khác, ở sự có ích cho người khác, ở niềm vui của người khác.Dùkhôngtrôngthấycô,ngườitanhậnracôngayvàgọitêncô:Gió!

CÁCHUỐICONBơicànggầnlênmặtao,thấynướccàngnóng,cáchuốimẹbơimãi,cố

tìmhướngvàobờ.Mặt ao sủibọt, nổi lên từngđám rêu.Rấtkhónhận raphương hướng. Chuối mẹ phải vừa bơi vừa nghếch lên mặt nước để tìmhướngkhóm tre.Trờibứcbối,ngộtngạt.Lắm lúcchuốimẹchỉmuốn lặnngay xuống đáy chomát, nhưng nghĩ đến đàn con đang đói, chờ ở vùngnướcđằngkia,chuốimẹlạicốbơi.Khómtrebênbờđãgầnđâyrồi.Khitớithật gần, chuối mẹ chỉ còn trông thấy gốc tre, không thấy ngọn tre đâu.Chuốimẹbơisátmépnước,rồirạchlênchânkhómtre.

Tìmmộtchỗchuốimẹđoánchắclàcótổkiếngầnđó.Chuốimẹgiảvờchết,nằmimkhôngđộngđậy.Trờinónghầmhập.Hơinước,hơiláảicùngvớimùitanhtrênmìnhChuốibốcralàmbọnkiếngầnđóthèmthuồng.Bọnchúng rủnhauđikiếmmồi.Vừabò loằngngoằngvừadòdẫmvềphíacómùicá.

ĐầutiêncáChuốimẹcảmthấybuồnbuồnởkhắpmình,sauđóđaunhóitrêndathịt.Biếtkiếnkéođếnđãđông,chuốimẹliềnlấyđàquẫymạnh,rồinhảytùmxuốngnước.Bọnkiếnkhôngkịpchạy,nổilềnhbềnhtrênmặtao.Đànchuốiconùalạitranhnhauđớptớitấp.Thếlàđànchuốiconđượcmộtmẻnonê.Chuốimẹbơiquanhnhìnđànconđớpmồi,vuiquánênquêncảđau.Đànchuốiănxong lại thong thảbơidạoquanh.KhôngconnàođểýthấythiếumấtchúChuốiÚt.Đangbơi,ChuốimẹnghetiếngChuốiÚtđuổitheogọi:

-Mẹơi,conđóiquá.-Thếnãygiờconởđâumàkhôngăn?-Chuốimẹhỏi.-Con…conđichơivớicácchịnòngnọc.-Vậymàmẹngỡconvớicácanhcácchịănnocảrồi!-Vâng,chúngconănhếtcảrồi!-Cảbọnchuốiconđồngthànhđáp.-Thếmàmẹchảphầncon,mẹchảphầncon!ChuốiÚtvừanóivừakhócthútthít.-Trướckhiđikiếmmồi,mẹđãdặnlà“tấtcảphảichờmẹởchỗkia”cơ

mà!Mẹbiếtđâucon lạibỏđichơi.Thế làkhôngngoanđâunhé.Bâygiờconởđâyvớicácanhcácchị,mẹlênbờkiếmthứcăncho.

NóirồiChuốimẹlạibơivềphíabờ.Rạchlênrìanước,nằmchờđợi.Chờmãi, chờmãi, chẳng thấy lũ kiến đâu.Bỗngnhiên nghe có tiếng bước rấtnhẹ.Chuốimẹnhìnra, trướctiên là thấyhaiconmắtxanhlècủamụmèođanglạigần.“Nguyhiểmrồi!”.Chuốimẹtựnhủvàlấyhếtsứcđịnhnhảyxuốngnước.Nhưngmèođãnhanhhơn,laophấptớicắnvàocổChuốimẹ…

Ởdướinước,đànchuốiconchờmãikhông thấymẹvề.Càngchờ,cácanhcácchịchuốicàngbựctứcvớiChuốiÚtđãlàmkhổmẹ.ChuốiÚtbơi

táchrađànravàòalênkhóc.ThậtrathìÚtkhóckhônghẳnvìbịmắngmàÚtkhócvìlỗicủamình.

“Mẹơi,bâygiờmẹởđâu?”.Útkhôngcảmthấyđóinữarồi.ChỉcầnmẹvềđâyvớiÚtthôi.

Càng chờ càngbằn bặt.Đàn chuối conkhôngbiết làm thế nào, cứ bơingượcbơixuôi.Đanglúcchúngbànnhauđịnhcửmộtchịchuốilênbờtìmmẹ, thìngheùmmột tiếng.Mẹđãvề.Khôngcómộtchúkiếnnàonổi lênmặtnước,nhưngđànchuốiconcũngkhôngđểýđếnđiềuđó.Chúngxúmlạiquanhmẹvàhỏi:

-Mẹơi,saomẹđilâuthế?-Kìa,mẹlàmsaokìa!-Saomẹlạicómáuởcổ?...Chúnghỏidồndập,vừahỏivừakhóc.Chuốimẹâuyếmbơiquanhđàn

convàkểchoconnghechuyệnvừaxảyravớimụmèo.-…Mẹvậtlộnvớinómãi.Đãtưởngkhôngcònvềđâyvớicácconđược

-Chuốimẹnóirồiứanướcmắt,khôngkểtiếpđượcnữa.-ChỉtạithằngÚt.-ChỉtạithằngÚt…Bọn chuối con nhao nhao kết tội ChuốiÚt. ChuốiÚt biếtmình có lỗi

nhưngvẫngâncổlêncãi:-Tạiemư?Lầnnàythìđúnglàtạiem.Nhưngcáclầnkhácmẹvẫnphải

đikiếmmồichochúngtakiamà!Lỡnhữnglầnấymẹgặpmụmèothìcóphảitạicảcácanhcácchịnữakhông?

ThấyChuốiÚtnóicũngcólí,bọnchuốiconimlặngmộtlúcrồikéonhaurabànbạc.ChuốiÚtxinnóitrước:

-Bâygiờchúngtacũngđãhơilớnrồi,chúngtađừnglàmkhổmẹnữa.Chúngtasẽcùngnhaubơiquanhaotựkiếmmồi.Cácanhchịthấythếnào?

-Đồngý!-Đồngýđấy!-Cácconđangbàngìmàvuivẻvậy?-Chuốimẹbơilạihỏi.-Chúngconđangbànnhautựđikiếmăn-ChuốiÚtthưa-Chúngcon

khônglàmphiềnmẹnữa.Bâygiờmẹđau,mẹvềhangnghỉđi.-Trời ơi, các con tôi ngoan quá!Nhưngmà này các con, nếu con nào

chưatựkiếmănđược,hoặclúcnàokhókiếmăn,cácconcứvềvớimẹnhá!

HOARÂMBỤTCôhoaHuệtrắngmuốt,thơmngàongạt,caodỏnglên,mảnhdẻ,kiêukỳ.CôHồngNhungđỏmdángmộtcáchkínđáo,áocủacôđỏthẫmóngánh

những giọt sương. Tuy ở cùng với nhiều chị em nhà hoa nhưng ít khi côHồngNhungtròchuyệnvớiai.

CáccôThượcDượcsặcsỡ,áocáccônhiềumàu,miệngcáccôlúcnàocũngnóitoetoét…

Trongvườnmuônloàihoađuanở,nhưngítainhắcđếnhoaRâmBụt.RâmBụtquanhnămđứngởbờao.Cáccôbiếtmìnhlàconnhànghèo,

nênchỉquâyquầnvớinhau,khôngdámchơivớicácchịemnhàhoakhác.Nhụycủacáccôdàivàcongxuốngnhưcáicầncâunhỏxíu.Thỉnhthoảngcáccôlạiđungđưamàuđỏcủamình,đùavớimấychúếchnháiăn tham.Mấychúếchnháikhờkhạonhảytótlên,đớpmộtcáivàocánhhoađỏrựckia,rồilạirơilõmtõmxuốngnước.Cácchúnhairồithảra,cằnnhằn:“Nhạt,nhạt,nhạt,nhạt…”Tiếngấylanramãivanglênkhắpmặtaohồ.Tuyvậy,hômsauvẫncónhữngchúếchnháikháclạimắcmưuđùacủacáccôhoaRâmBụt.

CẩmChướngxìxàovớinhautừxa:-Xemkìa,bọnchúngkhôngdámđứngcùngvớichúngmình,phảirabờ

aohànggiậu.-Đãgọilàhoamàlạichẳngthơm,khôngaithèmcắmlênbình,khôngai

thèmchămbón,chảaithèmháitặngnhau.-Hoagìmàchẳnghoanàothèmchơivới,phảichơicùngếchnhái!Mộthôm,bọnhoaCẩmChướngmáchvớichịchủvườn:-Chịơi,chịxem,bọnhoaRâmBụtvôtíchsựthế,chịđểchúnglàmgì

cho phí đất? Bọn chúng em còn nở cho chị cắm vào bình, cho vườn chịđẹp…

-Bọnchúngemtặngchịhươngthơm.-CáccôHoaHuệnóithêm.-Nhấtlàbanđêm,chúngemlàmngàongạtcảgiấcngủcủachị.

-Bọnchúngemlàmchochịthơmtừkhẩumíachịăn,đếnsợitóctrênđầuchị.-CáccôhoaBưởicũngnóichenvào.

CònnhữngcôHồngNhungthìchỉnghiêngcánhnhìnchịchủnhàmỉmcườikínđáo,cáccôbiếtrõrằng:“Nếukhôngcócáccô,vườnhoanàybớtgiátrịđinhiều”.

Chịchủvườnnghe,ngẫmnghĩthấycáccôhoanóicũngcólý:“Cácloàihoamỗingườimộtvẻ,vẻđẹp,người thơm,cònhoaRâmBụtchẳngđượctíchsựgì,màlạicứnởlantrànkhắptriềnao,bờgiậu.Nónởnhiềuđếnnỗingườitakhôngcònnhớđếnchúngnữa.Coichúngnhưnắng,nhưmưa.nhưđất,nhưvôvànhònsỏidướichân.Lúcnào,chỗnàocũngsẵncó”.Rồichị

chủnhàlấydaođẵntấtcảcácrặngRâmBụtđi,cáccànhtophơicủi, láủlàmphânbón.

Từđó,bờaoxungquanhvắngbặtmàuRâmBụt.Cáccôbướmmàuthưaqua lại. Các chú ếch nhái không còn ai đùa vớimình, bớt nhảy tõm tõmxuốngao.Nhưngcácchúvẫncứkêu“nhạt,nhạt,nhạt,nhạt”.CácchúnhớhoàinhữngrặnghoaRâmBụtđỏ.ChỉcómụGiólàtựdohoànhhànhkhôngaingăncảnbướcđicủamụnữa.TínhmụGióhayđùanhả,lạiđộcác,suốtngàyđêmmụthổiphùphù,xõatóccười,rú,layhếtbônghoanàyđếnbônghoakhác,làmcáccôrunsợmệtnhoài.Đôikhicáccôvanlạymụ,mụcũngkhôngtha.

Mộthômtrờibão.HàngtrămmụGiórủnhauàoạtxôvàovườnhoa.Bấygiờcácmụkhôngcòntrêutứcnữamàlàcáugiậnthựcsự.CôHồngNhungbị rách tả tơi cả áo đẹp.Cô hoaHuệ kiêu kỳ bị sái cả cổ.Nhiều côCẩmChướngcònbịdậpcảmồmmiệng.Cáccôchỉ cònbiết rên la,khôngcòntâmđịa,hơisứcđâumàmáchlẻo.

Khiđó,cácloàihoatrongvườnmớinhớđếnrặngRâmBụt.PhảichirặngRâmBụtcònthìcáccôđâuđếnnỗixơxácnhưthếnày.Cáccôkhóclóc.CônọđổchocôkialàđãxuichịchủvườnchặtmấtrặngRâmBụt.

NhữnggốcRâmBụtcònlạiquanhvườn,nghecáccôhoakhóclóc,cãinhau,vừabuồncười,lạivừathươnghại.

Ítngàysau,cácgốcRâmBụtđâmchồilênxanhtốtkendầnthànhrặngcâydày,trổmuônvànbúpnontươi,rồimộtsớmmai,nởtungranhữngmàuhoađỏrựcrỡ.

CHỊEMGÀCONGàmẹhiếmhoi,ấpmườihaiquảtrứngmàchỉnởcóđượchaichịemgà

con.Bởivậy,nêngàmẹthươngyêulắm,khônglúcnàomuốnrờimộtbước,mặcdùhaichịemđãlớnrồi.

Mộthômgàchịnóivớimẹ:-Mẹà,bâygiờchúngconđã lớn rồi,mẹđểchúngconđikiếmăn lấy

cũngđược.-Tùycácconthôi!-Gàmẹnói-Nhưngconđãvậy,cònemcon,nóhay

nghịchngợmdạidộtlắm!-Mẹđừnglomẹạ,consẽthaymẹtrôngnomemcon.-Thôi,cũngđược.Nhưngphảicẩnthậnđấy!Đừngxuốngao,xuốnghồ,

thấycódiều,cócắtlàphảinấpngayvàobụicâyconnhé!Haichịemgàvânglờimẹvàtừhômđóđikiếmănlấy.Conchịdẫnconemrabờtre,chânđốngrạtìmmồi.Cónhữnglúcnhặt

đượcmồi,conchịvẫnthườngnhườngchoconemgiốngnhưmẹchúngvẫnthườngnhườngchochúng.

Cònemthìmảichơi,cứ tung ta tung tăngchạyđâyđó, ítchịubới tìm.Nhiềulầnthấythế,gàchịtứcbựcgọiemvề,mổchomấycáivàođầu.Gàemkhócầmĩ,bỏđimáchmẹ:

-Mẹơi,conchảđivớichịnữađâu,chịáclắm,hayđánhconlắm.-Tạisaochịlạiđánhcon?-Chị ấycứbắt tự conphảikiếmmồi, chị ấychẳngchịukiếmchocon

nhiềuthứnhưmẹđâu.-Chịấybảođúngđấy.Conphảinghechị.Bâygiờconlớnrồi,dẫucóbé

hơnchịconmộtchútnhưngcũngcùnglứacảthôi.Conphảihọcnếtchămchỉcủachịcon.Cònnếuchịấyđánhconthìmẹsẽmắngchịấy…

Gàemsụtsịtnhưngcũngnghelờimẹ,lạitìmchịđểcùngđikiếmăn.Gàchịđanghớthảiđitìm,bỗngthấyem,gàchịreolênmừngrỡ:

-A,emđâyrồi,thếmàđểchịđitìmmãi.Haichịemlạitròchuyệnvuivẻnhưkhôngcóchuyệngìxảyra.Đangđi,

bỗngmộthồnướcmênhmônghiệnratrướcmắt.Gàemreolên:-Chịơi,hồnướckìa.Giámàđượcnhảyxuốngmàbơivùngvẫythìthích

đấynhỉ.-Ấychớ!Mẹđãdặnrồi,họgànhàtalàkhôngbiếtbơichonênkhông

xuốngnướcđượcđâu.-Saoconcánóởdướinướcđược?

-Vì cá là loàiởdướinước, nóquen rồi.Concá chỉ sốngđượcởdướinướcmàkhôngsốngởtrênbờđược.

-Saoconvịtnólàloàiởtrênbờmànólạixuốngdướinướcđược?Mìnhbắtchướcconvịt,cứxuốngrồiquenđichứ.Chịchảvừabảoconcánóởlâudướinướcnênquenrồisao!

-Này thôi, đừng có cãi nữa, chị đã bảo không xuống là không xuống,nghechưa?

-Cứxuống,cứxuống!-Gàemvênhmỏlêncãi.Gàchịkhôngnénnổicơntứcbènmổchogàemmấycáiliền.Gàemlăn

rakhócầmĩ.Vừalúcđómộtđànvịtđangràoràorủnhauxuốnghồ.Gàemvùngvằngchạybiếntheođànvịtcon,nhảyàoxuốnghồ.Nhữngchúvịtnổilênnhưnắmbôngvàngtrênmặthồ,thanhthảnbơiđi.Còngàconthìvùngvẫychớivới,uốngnướcrồisặcliêntục.Gàchịchạyquanhquẩntrênmiệnghồ,kêucứuầmĩ,vừakêuvừagọigàemvàkhócsướtmướt.Mayquá,lúcđócóbácchóVệnđiqua,bácnghethấytiếngkêucủagàchịliềnchạyđến,thamộtcànhtredàithảxuốngnước.Gàemchớivớivớđượccànhtre,lẩybẩyleolêntớibờ.Gàchị thươnggàemquá,chỉcònkhócthôichứkhônggiậnđượcnữa.

-Nàobâygiờtavềthôi-Gàchịbảo-Đểmẹủchochứkhôngthìemchếtrétmất.

-Chịơi,emmệtvàrétlắm,khôngthểđiđượcđâu.Gàchịdìugàemvàobụicâyrồixòecánhraủchogàemgiốngnhưmẹ

vẫn ủ.Tuy cánh gà chị bé không phủ kín được gà em, nhưng hơi ấm chịtruyềnsangnênemcũngđỡrét.LúcđóbácchóVệnđãđigọigàmẹđến.

CHÚNIỆCNiệclàtênmộtchúchim.Lưngchúmàuhung,dướibụngmàutrắng.Chú

cócáimỏdàiquácỡ,nhưngmangnólạirấtnhẹ.Nhàchútrongmộthốccâycaocủavùngrừngrậm.Chúrấtvui tính.Khichuyềncànhkiếmquả, lòngchúrộn lên, lúcnàocũngmuốnhát.Vặtđượcmộtquảcây,chúkhôngănngaymàlạitunglên,hámỏrađỡrấtchínhxácyhệtmộtthủmônbắtbónglànhnghề.Cácbạnchimkhácđềuphụctàichú.TuyvậynhiềukhiquảcâyrơirangoàikhôngphảidochúNiệckémmàlàchúcốý.Vìsaukhiănno,chúnghĩ:“Nhữngcâynàyrồicũngcóngàygiàđi,ítquảđi,mìnhsẽlấyquảđâumàănmãi.Mìnhphảitrồngthêmnhữngcâymới”.Thếlàchúvặtquảcây,tunglênnhưnhữngngườigieohạtchămchỉrồihát:HômnaylàhạtNgàymaicâynonBaogiờthànhrừngĐừngquêntanhé!Đừngquêntanhé!CâychúNiệctrồngmọcchengiữacâycủarừngcũ.Cáccâydochútrồng

đều nhớ chú.Nhưng chúNiệc thì lại không thể nhớ hết những câymìnhtrồng.Vìnhữngcâyấynhiềuvôkể,hơnnữatínhchúthìhayquên.Chúđiđếnđâucũnggặpnhữnglờichàohỏi:

-ChàochúNiệc!-ChúNiệcđiđâuthế?-Chúcókhỏekhông?-Chúcóvuikhông?Nhữngcâuchàohỏinhưvậydễchochútrảlời,chúchỉcầnnói“chàocô,

chàocậu,khỏe,vuilắm…”.Nhưngmộthôm,chúgặpmộtcôSi.Cônói:-ChàochúNiệc!Chắcchúvẫnnhớtôi.TôilàcongáibácSiđây.Mẹtôi

vẫnnhắcđếnchúluônđấy.-Ờ,ờ…TôicũngrấtnhớbácSivàcô.ThậtrachúNiệcchẳngnhớbácSiởđâuvàcôSilàai,nhưngmuốncô

vuilòng,nênchúnóidốivậy.Ngườinóidốiphảicótrínhớthìmớinóitrướcsaunhưmộtđược.ThếmàchúNiệclạihayquên,chúđànhphảinóidốitiếp:

-ThếbácSidạonàycókhỏekhông?-ChúcũngtỏrathânvớigiađìnhbácSitừlâu.

-Khỏechúạ, lúcnàochúrỗilạichỗmẹtôichơi,mẹtôimongchúlắmđấy.

-Đượcrồi.Nhấtđịnhtôisẽlạithămbác.-ChúquảquyếtnóivậynhưngsẽchẳngbaogiờđithămbácSi,vìchúkhôngbiếtnhàbác.Chúbayđi.vừabayvừahátbáihátquenthuộccủamình:

HômnaylàhạtNgàymaicâynonBaogiờthànhrừngĐừngquêntanhé…Ítlâusau,chúlạibayquakhurừngđó.Đanghátchúbỗngnghetiếngnói

củacôSi:-ChúNiệcơi,chúbảochúngtôiđừngquênchú,màchúlạichảthèmđể

ýgìđếnchúngtôi.Chúbảolạichơivớimẹtôi,chúcũngchẳnglại,làmmẹtôimỏimắtchờchú.

-Đượcrồi,thếnàotôicũnglạiđằngbácchơi.NhưnglầnnàycôSikhôngđểchochúNiệctrảlờichungchungnữa,cô

hỏichúcặnkẽ:-Thếkhinàochúlại,chúphảihẹnrõ,đểmẹtôiyêntâm?Mẹtôiđangbị

ốm.Bâygiờmới thậtgaygochochúNiệc,vìđốivớingườiốm,nhất thiết

phảiđếnthămrồi.NhưngchúlạikhôngbiếtnhàbácSi.ChảlẽlạihỏicôSi:“Nhàbácởđâu?”,xấuhổ thật,bởivậychúkhông trả lời thẳngmàhỏi lạimộtcâunhưlạcđề:

-CôởxabácSithế,saobiếtbácốm?-Mẹcon tôi dùởxanhauđếnđâu cũngvẫnbiết tin tức củanhau, trò

chuyệnđượcvớinhau.ĐólànhờchịGió…NghecôSinóinhưvậy,chúNiệcchợtnảyramộtýhay:“Tasẽnhờchị

Gióđưađường”.Chúbaylênmộtngọncâycaovàgọi:-ChịGióơi,bácSiđangbịốm,chịđếnthămbácvớitôiđi.(Chúkhông

chochịGióhaylàchúkhôngbiếtnhàbácSi).Nghevậy,chịGióvộivàngbaylạingay:-Tộinghiệp,bácSiốmư?Đểtôicùngđithămbácvớichúngayđây.ChúNiệcbaytheochịGió,chảmấychốcđãđếnnhàbácSi.BácSimừng

rỡ,xòecànhlárađónhaingười:-ChàochúNiệc,chàochịGió.ChịGióđếnchơitôiluôn.CònchúNiệc,

tôimongmãi,hômnaymớiđến.ChúNiệcáingạinhìnbácSi.Bácốmquá,cành láxơxác, rễcũng lưa

thưa,bụngbáccũngcóchỗsưngtướnglênkhôngbìnhthường.-TôicómộtanhbạntênlàSẻNgô,anhta là thầythuốcgiỏicủarừng.

Tôimuốnmờianhtalạichữagiúpbác.Nhưnganhấythườngđilangthangkhắpnơi.Khôngbiếtgiờnàyanhấyởđâu.

-Tôibiết,tôibiết!-ChịGiónhanhnhảunói-Đểtôiđigọianhấycho.Chịbayluônđi.Trongchốclát,chịdẫnbácsĩSẻNgôtới.BácSikểbệnhcủamìnhchoSẻNgônghe.AnhSẻNgôghésátvàobụng

nơibácSiđau,rồihỏi:-Bácđauchỗnàyphảikhông?

-Đúng,đúng!-BácSinói-Chỗđóvừađauvừasôilênlụcbục.AnhSẻNgôlấymỏmổmộtlỗnhỏnơibụngbácSilôiranhữngconsâu

béotrụcbéotròn.-Ái…ái,ái…ái…!-BácSikêu.-Bácchịukhómộtchútmớikhỏiđược.RồiSẻNgô lấymột sợicỏkhâuvếtmổcủabácSi lại.ChúNiệcđứng

nhìnanhsẻNgômộtcáchthánphục,cònchịGióthìcứquanhquẩnđểquạtchoSẻNgô.

-Bâygiờbácđỡđauchưa?-AnhSẻNgôhỏi.-Đỡnhiềurồi,cảmơnanh.-BácphảicảmơnchịGiómớiphải,cóchịGiógọicháumớibiếtmàđến

chữabệnhchobác.-Ấy,khôngphảitôi!-ChịGiónói-ĐólàchúNiệcrủtôiđếnthămbác,

tôimớibiếtlàbácốm.-Tôiấyà?-TừnãytớigiờchúNiệcmớilêntiếng-Bácđừngcảmơntôi,

tôikhôngtốtđâu!CảbađềungạcnhiênnhìnNiệc.ChúNiệccúimỏxuốngbốirối:-Tôilàkẻnóidối!KhigặpcôSi,tôiđãkhôngnhậnracônhưngtôicứ

nóibừalàtôivẫnnhớ.TôinhậnlờitớithămbácSibaonhiêulầnmàkhôngđến,chỉvìtôiquênnhàbác.Tôikhôngtốtđâu.Tôihaynóidối.

-Thếviệcgìanhpháinóidối?-ChịGiónói-Anhcứnóithậtralàkhôngnhớ,khôngbiếtcóđượckhông?

-NhưngtôisợcôSikhôngvui.-ChúNiệcvừanóivừarânrấnnướcmắt.-Đâuphảisợngườikháckhôngvuiđểrồimìnhnóidối!-ChịGiótiếp.-Thôi,khôngsao,khôngsao!-BácSiôntồnnói-BâygiờchúNiệcđến

đâychơithămtôilàquýlắmrồi,phảikhôngcácbạn?Cảbacùngcười.CònchúNiệc,cũngthấylòngmìnhnhẹnhõm,vuivẻ,

chúlạimuốnbayđi,gieohạtvàcahát.

QUẢBẦUNHỚĐẤTNgàyxửangàyxưa,BầuvàĐấtởrấtgầnnhau.Bầumọcratừđất.Bầuđi

chỗnàocũnggặpĐất.ĐấtởchỗnàocũnggặpBầu.ConcủaBầulàquảbầu.Ngàyấycácquảbầusinh ra trònnhưquảbưởi,nằm lăn lóc trênmặtđất.DâybầunuôiconđượcítngàyrồiđểconlạiđấygửibácĐất.Bầulạiđilangthangkhắpnơi tìmthứcănlàmnhựanuôicon.ĐấtvunđắpgốcvàrễchoBầu. Khi cây Bầu đi vắng, Đất bồng bế, chăm sóc những quả bầu. ĐấtthườngrunhữngquảbầubằngnhữnglờithìthầmtừtronglòngĐất:Ngủđinào,hãyngủđi!NgủchochónglớntrònxoegiữatrờiNgủđinào,ngủàơiNgủchochắchạt,mairồithànhcây.Khingọnbầubòtrởlạithìcácquảbầuđãlớncảrồi.Bầurấtcảmđộngvề

lòngtốtcủaĐất.-BácĐấtạ,-Bầuvừanóivừarưngrưngnướcmắt,-emkhôngbaogiờ

dámquênơnbác.Nhờbáctrôngnomsănsóc,cáccháumớiđượclớnkhỏethếnày.

-Khôngcógìmàphảicảmơn,côBầuơi!-BácĐấtmỉmcười-Đâylàcôngviệccủatôi,vảlạicócáccháunhàcôtôilạicàngvuithôi…

Ngày tháng trôi đi, tưởng nhưĐất và Bầu không bao giờ xa rời nhauđược.Nhưngbỗngmộthôm,trờimưatogiólớn.Mưamãi,mưamãikhôngtạnh.Đấtbiếtlàlũsắpdânglênngậplụtcảmặtđất,ĐấtbènbảoBầu:

-NàycôBầu,sắpđếnngàylũlụtrồi.Nhiềuloạicâycỏsẽchết.Côlàloàicâyyếu,nêntìmđườngmàlánhnạnđithôi.

CôBầurênrỉđáp:-Bácbảoemlánhđâubâygiờ?Vảlạinếunhưcólánhđược,đểbácởlại

mộtmìnhsaođành!-Côđừnglochotôi,tôilàĐất,tôikhôngbaogiờchếtđược.Tìnhcảnh

lúcnàygấplắmrồi.Đừngcóquyếnluyếnnữa,côhãyleolênnhữngcâycaođi.Cốgắngmàbảovệconcái.

Bầu đành gạt nước mắt, từ giã bác Đất. Những ngọn Bầu mang theonhữngquảbầucònnhỏleolêncây.

Nămấyngậplụtquá,nướclàmthốicảrễbầu.Bầubiếtmìnhkhôngcònsốngnổibaolâunêntrối trănglạichoconcái(Lúcđócácquảbầuđãlớnrồi):

-Cácconđãlớn,cóhạtđểgiữđượcdònggiốngnhàta,điềuđóđừngbaogiờquênơnbácĐất…

MẹBầukểlạitấtcảnhữngquanhệngàyxưagiữahọnhàBầuvớiĐất…rồihéoúadầnđivàchết.

Cácquảbầunhớlờimẹdặn,táchhạtthảvềvớiĐất.Đấtlạivunxớichohạtnảymầm,mọclênnhữngdâybầu.Nhữngdâybầuđãquensốngtrêncây,trêncáchàngràovàgiàncao.NhưngBầuthươngĐấtvấtvảnắngmưanênđemlácủamìnhchởchechoĐất.Cònnhữngquảbầu,nhữngquảbầuvẫnhướngvềchốncũ.hướngvềđấtnêncứdàirachứkhôngtrònnhưngàyxưanữa.Mỗilầngióthoảngqua,quảbầulạiđungđưatheotiếngruthìthầmcủaĐất:Ngủđinào,hãyngủđiNgủchochónglớntrònxoegiữatrời.Ngủđinào,ngủàơiNgủchochắchạtmairồithànhcây.

MÙAXUÂNTRÊNCÁNHĐỒNGMùaxuânđãvềtrêncánhđồng.Bênkiađồi,tiếpvớiđồng,làrừngcây.

Hoacánhkiếnnởvàngtrênrừng,hoasởvàhoakimanhtrắngxóa.Nhữngbầyongtừrừngbayxuốngđồng,nhưnhữngđámmâymỏnglấplánh.Trênđồng, cỏốngcao lêuđêuđongđưa trướcgió.Cỏgà, cỏmật, cỏ tương tưxanhnõn.Banmainắngdịu,chimhótlíulo.Gióngàongạtmùithơmcủamậtvàphấnhoa.Mùaxuân,ngàynàocũnglàngàyhội.Muônloàivậttrênđồnglũlượtkéonhauđi.Nhữnganhchuồnchuồnớtđỏthắmnhưngọnlửa.Nhữngcôchuồnchuồnkimnhịnănđểthânhìnhmảnhdẻ,mắtto,mìnhnhỏxíu, thướt tha bay lượn.Các anh sáo đá kêu rối rít, vút lên cao rồi lại sàxuốngthấp.Cácchúbọngựavunggươmtậpmúavõtrênnhữngchiếcláto.Các ả cánh cam diêm dúa, các chị cào cào xé lụa đỏm dáng. Cà cộ, bọmuỗm…aicũngcóáomới.Đạomạonhưbácdang,bácdẽcũngvuivẻdạochơitrênbờđầm.Cácanhsếugianghồ,từphươngnàobayqua,thấyđồngcỏxanh,cũngghélạiđôingày.Dướinước,cárôcon,cámàimạitungtăng,bầyđuôicờkéonhưmộtđámrước.Aicũngvui.Nhútnhátnhưanhcuốc,cũngmonmen raxemcáccôsên thimúa.Lầm lìnhưanhchâuchấuma,cũngngồiuốngrượuvớimấybáccàcuống…

VậymàSẻđồnglạibuồn.ChỉriêngcóSẻđồnglàbuồn.Sẻđồngchẳngđiđâu,cứngồilìtrongtổ,cạnhbụilạctiênvàkhómmẫuđơn,khôngchơivớiai,khôngnóichuyệnvớiai,chẳngbuồnnhìntrời,nhìnhoanở.MàSẻđồnglạikhócnữa.Nướcmắtrơixuốnglãchã,ướtđẫmcảmộtbôngmẫuđơn.Dếmèntrôngthấytrướctiên,hốthoảngđigọiXiếntóc:

-AnhXiếntócơi,aicũngvui,aicũngđichơi,riêngSẻđồngbuồnthiungồikhóc,khôngđiđâu,khôngchơivớiai.

Xiếntóclậtđậtbayra,gọithêmnháibén,chẫuchàng,họami,lạirủcảcácchịongvàng:

-TalạichỗSẻđồngđi!Sớmmùaxuân,aicũngvui,aicũngđichơi,riêngSẻđồngbuồnthiungồikhóc…

Cácchịongvàngngừngmúahát,bay theo.Dọcđường,có thêmcàcộ,càocào,sáosậu,cảcàcuốngđangngồiuốngrượu,cảchâuchấumacũngtấttảnhậpbọn.Ngangquachỗcánhcam,dếmènrủ:

-Cánhcamơi,sớmmùaxuân,aicũngvui,aicũngđichơi,riêngSẻđồngbuồnthiungồikhóc,talạichỗSẻđồngđi!

Nhưngcánhcamngúngnguẩyđáp:-Tôivừamayxongáođẹp,cònphảiđichơivớibướmvàng.Tấtcảvui

chơi,mỗimộtsẻbuồn,cósaođâu?Dếmènbảo:-Tấtcảvuimàcómộtbạnbuồn,cũngkhônglàvui.Chúngmìnhphảitìm

xemtạisaoSẻđồngmộtmìnhngồikhóc?-Chịuthôi!-Cánhcamvẫnlắcđầu-Nắnglêncaorồi,chúngtôicònphải

đi,kẻobướmvàngđợi.Xiếntócbảocảbọn:-Cánhcamnhẹdạ,chỉbiếtvuiriêngmình,mặccôấy,chúngtađithôi.Nghetin,bọmuỗm,bọngựa,chuồnớt,chuồnkimkéotới.Cócảmộtanh

sếugianghồcũngxinnhậpbọnđianủiSẻđồng.Sếuởphươngxatới,nóitiếng nước ngoài, không hiểu tiếng các loài vật trên đồng, phải nhờ chimbáchthanhlàmphiêndịch.Cảbọntìmtớibụilạctiên.Sẻđồngvẫnngồiđấy,nướcmắtđãướtđẫmhaibôngmẫuđơn.

DếmènrónrénđếncạnhSẻđồng,dịudànghỏi:-Sẻđồngơi,aicũngđichơi,aicũngcóbạn,saoSẻđồngngồimộtmình

vàbuồnthế?-Tôikhôngmuốnchơivớiaicả.Từnaytôisẽkhôngchơivớiainữa,tôi

sẽsốngmộtmình!-Sẻđồnghờndỗiđáp.-Sốngmộtmìnhsaođược?-Ongvàngvộivãhỏi-Aisẽđichơivớibạn,

aisẽkểchobạnnghenhữngchuyệncủarừngcao,củađầmxa?Bạnsẽhótchoainghe?

-Tôisẽkhônghótchoainữa!-Sẻđồngcúiđầuxuống,nướcmắtlạigiàngiụatràora-Cácbạncứđichơiđi,kệtôi!

Tấtcả lo lắngnhìnnhau.Sếunói ìọpmấy tiếngnướcngoài, tỏýkinhngạc.Họamibắtđầurơmrớmnướcmắt,Xiến tóc tới trướcmặtSẻđồng,điềmđạmhỏi:

-Tùybạn,nhưngtrướckhichúngtôiđi,bạnphảikểchochúngtôinghe:tạisaobạnbuồnvàkhôngmuốnchơivớimọingười?

-Kểđi!Sẻđồngkểđi!-Tấtcảnói.Sẻđồngnhìncácbạn,sụtsùi,rồikể:-Tôikhôngmuốngặpainữa,bởicóngườichotôilàxấubụng,gọitôilà

đồlừadốibạn.-Ai?-Ongđất.-CôOngđấtnhàởdướicâyhoabánhkhúcấyư?-Vâng.TôichơivớiOngđấtchưalâu,nhưngtôirấtquýOngđất,vìOng

đấtsớmmồcôichamẹ, ítnói, thẳngtínhmàchămlàm.Mùaxuântới, tôimuốntìmchoOngđấtmộtmónquànhỏ.Hômqua,bayngangđámcỏphíađông,cạnhgốcdẻgai,tôithấymộtkhómcúcdạinhỏxíunhưngđãcóbanụhoatrắngmuốt.Cánhđồngta,hiếmcóhoacúctrắngấy.Tôinhặtbốnhònsỏixanhđặtquanhkhómcúcđểđánhdấu.Tôibiếtsớmnaykhómcúcsẽnởnhữngbônghoatuyệtđẹp.Khimặttrờimọc,tôitìmtớibảoOngđất:“Ongđấtnày,Onghãybaytớiđámcỏphíađông,dướigốcdẻgai,cạnhbốnhònsỏixanh,Ongđất sẽ thấymộtmònquàSẻđồng tìm ravà tặng riêngOng

đất”.TôihồihộpđợiOngđấttrởvề.Thếmàmộtlúcsau,Ongđấthầmhầmtrởlại,giậndữmắngtôi:“Anhbàytrògạt tôi,anh làkẻxấubụng,đồdốitrá!”.RồiOngđấtvùvùbayđi…

Sẻđồngnóitớiđâylạinứcnở,cánhvàmỏrunlên.-Vôlí!-Dếmènkêulên-KhôngbaogiờOngđấtcưxửnhưthế!Nhấtlà

khiSẻđồngđãquýmếntặngquàOngđấtnhưvậy.-Nhưngthựcsựlàthếđấy!-Sẻđồngbuồnbãnói.- Chắc có điều gì khúc mắc trong chuyện này. Sẻ đồng cứ bình tĩnh,

chúngtôitớigặpOngđấtđây!ĐámđôngkéotớichỗOngđất.OngđấtđangxemmấyanhBọngựađấu

võ.Dếmènbộpchộpnóingay:-Tạisaobạn lại làmSẻđồngbuồn?Sẻđồngđã tìmtặngbạnmộtmón

quàđẹpthế,tạisaobạnlạimắngSẻđồng?-Sẻđồnglàmtôimắclừa-Ongđấtnóigiọngvẫncòntứcgiận-Tôira

đámcỏphíađông,chẳng thấygìcả,chỉcómộtdòngsuốichảyngang.Sẻđồnggiễucợttôi.Khôngtin,cácbạnhãyđếnxem.

Cảbọntìmđếnđámcỏphíađông.Quảthậtdướicâydẻgaichỉcómộtdòngsuối.Dòngsuốimátrượicủamùaxuânchảyrócráchgiữacỏlauvàhoadànhdành.Nướctrongnhưngsâuvàchảyxiết.Mayquá,cóẾchxanh-đấuthủbơilội-đangtậpbơidướinước.Xiếntócgọi:

-Ếchxanh,bạnmớitớihaybơiởđâyđãlâurồi?-Mớibơi từ sáng.Bởi từ sángnay,ởđâymớicódòngsuốinày.Hôm

qua,đâymớichỉ làcáikhecỏ.Dòngsuốinày từsuốichảy ra.Mùaxuân,nhữngmạchnướcngầmtrongnúi,trongrừngbỗngtrèolênmặtđất,tụthànhsuối,chảyvềcánhđồngcủachúngta.

Tấtcảxônxaobàntán.Xiếntóclạihỏi:- Thế anh có thấy ở đây, trước khi nước ngập, có bụi cúc trắng nào

không?-Đểtôixem!Ếchxanhnóirồilặnxuốngnước.Ếchlặnrấtlâu.Tấtcảhồihộpđợi.Khi

ếchnhôlên,mọingườiồmộttiếng:Ếchxanhngậmmộtkhómcúcvớimấybônghoaướtsũngnhưnghãycòntươinguyênvàtrắngmuốt.

-ManglạichoOngđất.ManglạichoOngđất!RủOngtớichỗSẻđồng!Mọingườitíutítreolên.Báchthanhphiêndịchlạichosếu.Cảbọnquay

vềchỗOngđất.Ếchđiởgiữa,giơcaokhómcúctrắngmuốtdướinắngmai.*

**Đâylàcâuchuyệntrêncánhđồngsớmmùaxuân.Bâygiờ,khôngcònai

buồnvàlẻloimộtmìnhnữa.Chimhótlíulotrêncỏmới.Gióngàongạtmùimậtvàhoa.Dướinước,trênbờ,ainấymớiyêntâmđidựhội.Bởivì,tấtcảvuimàcómộtngườibuồn,thìcũngkhôngthểlàniềmvuithựcsựđược.

SỰTÍCHVỊNHHẠLONGVàomộtngàyđẹptrờinàođó,trênchiếcthuyềnbuồmhoặctrênmộtcon

tàunhỏ,chúngtađithămvịnhHạLong.BiểnHạLongmùaxuân,mùahèhaymùathuđềuđẹp.Bầutrờixarộng,mặtvịnhphẳnglặngxanhbiếc,trongđếnmứcnhìnrõcảnhữngđámrongrậprờndướiđáynước…Thuyềntalướtđi.Giómátthổilộng.Nhữngđảođálầnlượthiệntrướcmắttamuôndánghìnhkỹ lạ.Tiếngchimhảiâuvỗcánh, tiếngnhữngbầyvẹtbiểnkêuvangtrêncácváchđávàhangsâu.Thuộcđủtêncácđảolớnnhỏ,họachăngchỉcócácbácdânchàiđãsốngcảđờitrênvùngvịnhtuyệtđẹpnày.NgườiđưatađithămHạLong-anhphụtráchtrạihè,chịhướngdẫnviêncôngtydulịchhaybạnnhỏngườiQuangNinh-sẽchỉchota:kialàĐèoBụt,đâylàVũngOản,phíaxamờkialàđảoTuầnChâu,rồiÔngVõ,BáiTửLong…Nhữngtênnghesaongộnghĩnh,lạlùng!Nhữngtênđãcótừlâuđờiấy,dođâumàcó?

Ngàyxưa,khitráiđấtmớihìnhthành,trêntráiđấtmớichỉcóbiển,rừngrậm,đầmlầy,đờisốngconngườicònsơkhaimôngmuội.Cuộcsốngđầynhững loâu,khiếpsợ trước thiênnhiênbíhiểmvàdữdằn.Bấygiờ,vùngvịnhnàylànơichứabiếtbaonhiêutaihọa.Trênrừngđâuđâucũnggặpthúdữ;dướibiển,khắpnơiloàithủyquáihoànhhành.Chúnggâyrabãotốsónglớncuốnđicửanhà,nhấnchìmbèmáng,câycốiruộngđồngbịvùisâudướinước.Trêncõitrầnnơinàocũngtrànngậplờikhócthanaioán.

Khiấyởcõi trời lạivôcùngbìnhyênnhàn tản.Cácvị thần tàiba trênthiênđìnhchẳngbiếtlàmgì,suốtngàychỉđidựyếntiệc,vuichơi,múahát.Trongcácvị thần tài ba ấy, cónữ thầnRồng, saukhi chánmọi cuộcvui,thầnvềnhàtruyềnlạiphépthuậtchođàncon.Dạyhếtphéprồithầnlạicảmthấy trong lòng chán nản, suốt ngày đóng cửa chả đi đâu. Thấymẹ buồnphiền,đànconxúmlạihỏihan:

-Mẹơi,saomẹbuồnthế?Cóphảitạichúngconkhôngvânglờimẹ,hoặcchúngconhọcchẳngchuyêncầnlàmchomẹbuồnkhông?

-Không,khôngphảitạicácconđâu,chẳngquamẹhaynghĩngợivẩnvơđấythôi.

-Mẹnghĩgì,mẹcóthểnóichochúngconbiếtđượckhông?-Cácconmuốnnghethìmẹsẽnói,nhưngchắcrằngcácconchẳngthể

nàolàmchomẹvuihơnđược.Cácconbiếtđấy,mẹlàmộttrongnhữngvịthầntàibaởthiênđình.Nhungmẹbiếtdùngcáitàiấyđểlàmgìtrêncõitrờinhàntảnnày?Vàkhiđãkhôngdùngđếnthìcótàicũngnhưkhông.Ngườitasống sung sướngkhibiếtmình làmđượcnhữngđiềucó ích.Trêncõinàymoingườiđềubịnhấnchìm,mờnhạttrongnhữngcuộcvuimuônthuở.Từxưatớinayvàtừnayvềsauvĩnhviễnchẳngcógìthayđổi.ThếmàNgọc

Hoàngthượngđếvàcácthiênthầnđềubấttử,vậythìsẽthấychánngánđếnmứcđộnào!Cócáigì,cóhànhđộngnàochứngminhlàtavẫnđangsống?Mẹluônbịgiàyvòvềnhữngđiềunhưthế.Mẹluônmuốnrằngmẹlàmđượcđiềugìcóíchđểchứngtỏmìnhđangsống.Bởivậymẹđãtruyềnlạiphépthuậtchocácconvàkhicácconđãhọchếtphép thuậtcủamẹ rồi thìmẹchẳngcònbiếtlàmgìnênlạibuồn.Vàchínhcáccon,cácconsẽdùngphépthuậtấylàmviệcgìnào?

Khiấy,mộttrongsốcácconcủathầnRồngnảyraýmuốnmẹcùngđànconchudumộtchuyếnxuốngcõitrầnchokhuâykhỏa.

Mẹcon thầnRồngbayquamộtvùngeobiển, thấygiódữnổi lên.mặtbiểnầmầmbãotố.Nhìnxuốngthấymuônloàithủyquáiđanghàhơi,phùphép,xôđẩymặtbiểnlêncaomuôntrượng.Câycốinhàcửabịnhậnchìmvàcuốntrôiđi.Nhưngconngườikhôngchịukhuấtphục.Conngườigangócchốnglạibãotốvàsóngdữ.Vũkhítrongtayconngườihồiđócònrấtthôsơ,chỉcódaođá, rìuđá,những thâncâyvạtnhọn,nhữngcon thuyềnđộcmộcmỏngmanh.

Cuộcchiếnđấugiữa thiênnhiênvà conngười thờixưa thậtkhôngcânsức.Biếtbaomạngngườiphảilàmmồichocácloàithủyquái.Saumỗikỳdôngbão,nhữngngườicònsótlạitìmcáchbámvíunhữngmỏmnúicaoẩntránh.Cuộcsốngmuônvàncơcực.Tiếngkhócthancủangườilayđộngtớimấytầngmây.

Cảmphục sự gan góc của con người, thương xót nỗi khổ đau của conngười,thầnRồngvộivàngcùngcácconbayvềtrờitâuvớiNgọcHoàngmọichuyệnvàxinvớiNgọcHoàngchothầnxuốngtrầnđểcứugiúpconngười.NgọcHoàngbằnglòngchothầnRồngđi,nhưngngườidặnlàsaukhixongviệcphảitrởlạitrờingay…

ThầnRồngxuốngvùngvịnh,mộtmìnhchốngchọivớimuôn loài thủyquái.Thầnphảirútvẩycủamìnhrađểlàmhàngngàngươmđao,thànhlũy.Cuộcchiếnrấtácliệt.CuốicùngthầnRồngđãthắng.Mựcnướchạxuống,mặtvịnhlạibìnhyên.Nhưngmuônloàithủyquáivẫnẩndướilòngbiểnsâuchưachịukhuấtphục,chúngchỉchờkhinàothầnRồngvềtrờilàlạinổilênhoànhhành.

Biếtvậy,thầnRồngquyếtởlạiđểtrấnvùngvịnh,mặcdùsuốtngàyđêm,khônglúcnàothầnnguôinhớđànconyêudấu.

NghetinthầnRồngvìquágắnbóvớiconngườimàởlạihạgiới,NgọcHoàngnổigiận.NgườisaiôngBụtmangtheobênmìnhphẩmoảnvàmộtcâygậy.OảnđểănchothêmsứcmạnhmàthuyếtphụcthầnRồngvề,còngậyđểđềphòngnhữngtaiươngbấttrắc.Đườngtừtrêntrờixuốngcõitrầnxađằngđẵng.Xuốngtớinơi,mỏichân,ôngBụtliềnđặtcáigậylênhaiđầugốingồinghỉ.Mỗingàyôngmócmộthạtxôi trong lòngphẩmoảnđểăn,vừaănvừathuyếtphụcthầnRồngvềtrời.Chođếnkhiphẩmoảnđãrỗnghết

ruột,thầnRồngkhôngnhữngkhăngkhăngkhôngchịuvềmàcòntìmcáchthuyếtphụclạiôngBụt:

-ÔngBụtơi,tôibiếtrằngtôiởlạiđấylàcótộivớiNgọcHoàng.Nhưngnếutôivềtrờithìtôicólàmđượcgìđâu,chẳngquađểchứngtỏlàcóthêmmộtngườiởdướiquyềntrịvìcủaNgọcHoàng.Cònởđâytôigiúpchoconngườitránhkhỏibaotaiương,cựckhổ.Chínhđiềuấyđãlàmchotôivuivàcảmthấymìnhđượcsốngthựcsự.XinônghãyvềtâuvớiNgọcHoàngchotôiởlạitrầnthếnày.

XúcđộngtrướcviệclàmvàlýlẽsâuxacủathầnRồng,lạithươngthầnRồngphảimộtmìnhchốngchọivớimuônloàithủyquái,ôngBụtliềnquyếtđịnh ở lại cùng thầnRồng cứu giúp con người.Ông ném phẩm oản rỗngxuống biển làm thànhmột cái vũng cho thuyền bè tránh gió trong nhữngngàybiểnđộng.Cònông,ônglênrừng,ngồitrênmộtđèođểtrấnloàihùmbeomaquái.

NghetinôngBụtcũngkhôngvềtrờinữa,NgọcHoàngcàngnổigiậnlôiđình.NgườichorằngôngBụtquánhunhược,nênđãbịthầnRồnglôikéo,muachuộc.NgọcHoàngliềnsaiôngVõxuốngtrần.Ôngnàysứcmạnhhơnngười,oaiphonglẫmliệt.Ôngchưatớinơiđãnghetiếngôngquátvanglênnhưsấmsét.ThầnRồngkhônghềnaonúng,bìnhtìnhmanglýlẽcủamìnhra thuyếtphụcôngVõ.Trướcnhững lờichân thành,ông thấyânhậnsuýtnữađãtrịtộimộtvịthầntàigiỏivàtốtbụngnhưvậy.ÔngVõcũngxinởlạicùng với thần Rồng. Ông đứng chống kiếm quay ra phía biển để trấn ápmuônngànsóngdữ.

Thấycácthầnxuốnghạgiớiđềukhôngchịutrởvề,NgọcHoàngkhôngpháiaiđinữa.NgườichorằngmọinguyênnhânchốnglạiýtrờiđềudothầnRồng.Ngườibèngiamđànconcủa thầnRồng lạiđể trừngphạtngườimẹláoxược,khôngbaogiờchomẹcongặpnhaunữa.Nhưngkhôngngờđànconcủa thầnRồngđãđượcmẹ truyềnchophép thuật,đãvượtđượcngụccủanhàtrời,baylangthangkhắpnơiđitìmmẹ.NgọcHoàngbènhóaphépgiángsươngmùmịtkhôngchomẹconthấyđượcnhau.ĐànconthầnRồngđành phục xuống biển xamà khóc than, gọimẹ.Biết rằng chẳng thể nàongăncấmđượctìnhmẹcon,NgọcHoàngcuốnmànsươngmùlạivàtruyềnlệnhthatộichotấtcảcácvịthầnđãởlạitrầngian.ÔngVõdẫnlốichođànconthầnRồngtìmđếnmẹ.

Miềnvịnhtừđấyđãbìnhyên.Nhưngngườidânvùngnàyvẫnloâu,sợcóngàycácvịthầntrởvềtrờithìmặtđấtlạibịbiếtbaotaiươngđedọa.Holàm lễ tạ các thầnvà cầuxin các thầnở lạimãimãivới conngười.ThầnRồng thấydânvịnhcòn loâu,bènđặthạtngọcquýcủamìnhxuốngvịnhtặng cho người để làm tin.Dân cả vùng vuimừngmở hội lớn đón ngọc.Hàngvạnthuyềnbèchởđấtđáđếnđểlấplênviênngọc,giữchongọckhỏitrôiđi,giữcholòngtincủaconngườicònlạivĩnhviễn.Nơilấpngọcấybây

giờđãthànhmộthònđảo-gọilàđảoThầnChâu.TừđấynhândânvùngnàyđặttênchovịnhlàvịnhHạLongđểghinhớ

ngàythầnRồngxuống.TấtcảnhữngtênnhưĐèoBụt,VũngOản,ÔngVõ,BáiTửLong…cũng từđấymàcó.Dângian truyền tụng truyền thuyếtvêcácvịthần,cũnglàcáchghinhậncônglaocủaôngchataxưa,nhữngngườiđãkhaiphávùngbiểnĐôngBắccủaTổquốc,đemlạibìnhyên,hạnhphúcđểchúngtacóđấtvàbiểnHạLonggiàuđẹphômnay.

SỰTÍCHNÚINGŨHÀNHNgàyxưacómộtôngvuakhiđãcaotuổimớisinhđượcmộthoàngtử.Hoàngtửcànglớncàngthôngminhđĩnhngộhơnngười,vuavôcùngyêu

quý.Nămhoàngtửmườibảytuổi,vuasaivờitấtcảcáccôgáiđẹpkhắptrong

thiênhạvềkinhđô chohoàng tử chọn làmvợ, song chàng chẳngưng ai.Người thìbịchàngchênhansắccònkém,người thìchê làđứchạnhchưavẹntoàn.Nhàvuarấtloâu,vìNgườiđãcaotuổimàhoàngtửvẫnchưayênbềgia thất.CuốicùngNgườiđànhphảichohoàngtửđượctựmìnhđi tìmkiếmtrongthiênhạngườimàchàngaoước.

Không muốn phụ thuộc vào ý kiến của người khác nên chàng đi mộtmình.Chànglangthangquabiếtbaonơimàvẫnchưatìmđượcngườicongáinhưmìnhmongmuốn.

Mộtbuổichiềuchàngtớibờbiển.Chàngđimãi,đimãicũngchỉthấycómộtmàucáttrắngxóa.Mệtmỏimàtrờithìđãtối,chàngmuốntìmmộtnơiđểnghỉquađêm,nhưngkhôngtìmđâurađượcmộtmáinhà,mộtánhlửa.Chàngvôcùng losợvìcảm thấymìnhbénhỏvàcôđộcgiữabiểnvàcáttrắngmênhmông.Chàngnhớvềkinhđô,nhớtớivuacha,nhớnhữngcungđiện nguy nga thân thuộc và ấm áp của chàng. Thế là ý định đi tìmmộtngườicongáinhưướcmơnaybỗngbịnhòađi.Chàngmuốnquayvềvàtựnhủsẽkhôngbaogiờđilangthangnhưthếnữa…

Lúc ấy, bỗng cómột ông già từ xa đi tới, chàng vội vàng chạy lại xinđượcvềnhàôngtrọquađêm.Ôngđưachàngvềmộttúplềucỏđơnsơgầnmínước.Ôngâncầnmờichàngăncơmtốicùngôngrồidọnchỗchochàngđinghỉ.Đêmhômấy,khônghiểuvì tiếngsóngvỗhayvìnỗinhớnhàmàchàng không sao ngủ được.Mãi gần sáng, chàng mới thiếp đi một chút.Tronggiấcngủchậpchờn,chàngnghethấycótiếngvăngvẳngbêntai:“Banămnữaconhãyquaylạiđây.Chínhởnơinày,consẽkếtduyênvớimộtngườicongáicủabiển.Nhưngconhãynhớrằng:nếucácconthươngyêunhauthìcátsỏikhôcằncũngthànhhoaláxanhtươi.Nếuchẳngyêuthươngnhauthìđấtbằngcũngtrởthànhnúinoncáchtrở”.

Tiếngnóivừadứtthìhoàngtửbừngtỉnhdậy,nhìntrờiđãsáng,bốnbềvắngvẻ,chỉcótiếngsóngvỗvàobờcáthoangvu.Chàngtừgiãônggiàđểtrởvềkinhđô.Từđó, lòngchàng luônbịámảnhbởi tiếngnói tronggiấcmộngngàynào.

***

Cònônggià,saukhihoàngtửđirồi,ônglạitiếptụcsốngmộtmìnhtrênbãicát.

Mộthôm,tựnhiênngoàikhơicómộtvùngbiểnsónggiónổilêndữdội,bầu trời tốimịtmùng.Hồi lâu,mộtconGiaoLongbơivàođất liền,quằnquạitrêncátlàmthànhnhữngđườngngoằnngoèohằnsâutrênđất.Gióthổiàoào,cátbụimùmịt.Gianlềucủaônggiàgầnđóxemchừngmuốnbayđi.Rồimộttiếngthétvàbầutrờisángbừnglên,quangđãngnhưchưahềcóbãodông.Mộtquả trứngGiaoLongkhông lồnằmbêncạnhngôinhàcủaônggià.GiaoLongđãbiếnmất.Mộtconrùavàngrấtlớntừphíabiểnbơivào.Rùađàobới,vùi trứngGiaoLongxuốngcát,đoạn rùa tiếnđến trướcmặtônggià,nóirằng:

-TalàKimQuy,taquensôngdướinướcnênkhôngthểởliềnđâyđểbảovệgiọtmáucủaLongQuân.Vậy tanhờngươigiúpviệcnày, tasẽkhôngquênơn.

-Tôilàngườitrầnmắtthịt,sứcmọntàihèn.-Ônggiàtrảlời.-Tôilàmsaocóthểlàmđược.

-Ngươi hãy bảo vệ trứng này bằng tất cả lòng yêu thương của ngươi.Tìnhthươngyêuđôikhicònmạnhhơncảtàisức.Tuyvậy,khinàongươithấythậtcầnthiết,ngươihãygọiđếnta.

NóirồiRùathầngiaochoônggiàmộtcáimóngvàdặnthêm:-Nếukhinàogặpnguycấp,ngươihãyđặtmóngnàyvàotai,tasẽgiúp.ÔnggiàchưakịphỏigìthìRùađãbiếnmất.Baonămsốngcôđộctrênbãicáthoangvắng,bâygiờcótrứngbêncạnh

đểtrôngnomgìngiữ,ôngcảmthấyvuivui.Ônghếtlòngsănsóctrứng.Ôngđi thậtxađểkiếmnhữngcành láchecho trứngmát.Tuychưahình thànhmộtđộngvậtgì,nhưngtrứngcứâmthầmmàlớn.Trứnglớnrấtnhanhnhưđểđáp lạiơnngười.Ônggià cảm thấy trứngnhưhiểuđược tấm lòngcủaông,càngngàyôngcàngthươngyêutrứng.Mỗikhiđiđánhcá,kiếmcủivề,ônglạingồithìthầmnóichuyệnvớitrứngvềnhữngbuồnvuivàgiankhổcủaông.

Mộthôm,ônggiàđangngồitâmsựvớitrứngthìbỗngmộtchiếcxetrâu,trênxecómộtbọnngười rấthungdữđangnhằmlao thẳngvềphía trứng.Luốngcuốngôngvộikhoát tay làmhiệuchoxeđingảkhácnhưngkhôngsaocảnđược.Ôngvộinằmphủngườilêntrứngvàthanrằng:“Conơi!Takhông để con chếtmộtmình, cha cùng chết với con đây!” Lập tức trứngbỗngcaolênthànhmộtngọnnúivàônggiàbiếnthànhmộtconhổlớnđứnguynghiêmtrênđỉnhnúi.Bọnngườihoảnghốtquaylạiliền.

Khichiếcxetrâuvừađikhỏi,tráinúibỗngxanhtươiđầycỏcâyhoalávàhổlạihóatrởlạiônggià.Ônggiàthấymìnhđangởtrongmộthangđámuônmàu lộng lẫy.Ngoàicửahang lạicó tiếngchimkêuvượnhót thậtvui tai!Bỗngôngnghethấytiếngkhóccủatrẻsơsinh.Lầntheotiếngkhóc,ôngtìmđếnmột góc hang.Ông thấy embé gái xinh đẹp tuyệt vời đangnằm trênchiếcgiườngbằngđátrongsuốt.Ôngnghenhưcótiếngnóivăngvẳngbèn

tai:“ĐólàcongáicủaLongQuânvừarađờitừquảtrứng.NgươihãynuôiconcủaNgườibằngnướctrongkhe,sữatrênnhũđá”.

Côbélớnrấtnhanh.Saubanăm,côđãlớnvàđủtríthôngminhbằngmộtcôgáimười sáu tuổi.Cônhậnông làbốnuôi.Haibốcon rấtyêu thươngnhau.Chimchóc,thúrừngquấnquýtbênhọ.Cuộcsốngcủahọthậtlàêmđềmvàthanhthản.

*Lạinóivềhoàngtử,saubanămtrởvề,sốngtrongcungđiện,chẳnglúc

nàochàngnguôiquênđượcnhữnglờinóikỳlạtronggiấcmộngtrênbãicáthoangvắngnămxưa.Chànglạixinvuachochàngđượctrởlạinơiấy.Tớinơi,chàngtưởngmìnhlạcđườngvìphongcảnhđãthayđôihoàntoàn:Mộtquảnúiđáxanhtươisừngsữngmọclêntrênbãicátkhixưa.Bốnbểvắnglặng.Chàngđiloanhquanhmãimàvẫnchẳnggặpđượcaiđểhỏi.

Cuốicùngchànggặpmộtcôbékiếmcủiởchânnúi.Côbénói:Khicôsinhrathìđãcóngọnnúinàyrồi,côkhôngbiếtgìvềbãicátnàoởđâytrướckia.

Thấychàngcóvẻ thấtvọng,buồnbã,côbé tỏ ra rất thươngchàng.Côđưachochàngnhữngquảrừngrất thơmngon,chàngcũngchẳngbuồnăn;côtặngchàngnhữngbônghoarừngrấtđẹp,chàngcũngkhôngbuồnngắm.Chàngđangmảinghĩđếnmộtcôgái lộng lẫycủamiềnbiểnmàchàngđãnghenóiđếntrongmơ.Chàngtừbiệtcôbékiếmcủi,ravề.

Về cung được ít hôm, chàng cảm thấy trong lòng có điều gì hối thúc,chànglạirađi,lạitớimiềncátấy.Lầnnàycònlạlùnghơnvìbêncạnhngọnnúiấyđãthêmmộtngọnnúikhác.

Nhưcóđiềugìphíabênkianúiđangvẫygọi,chàngliềngắngsứcvượtquangọnnúimớinày.Vừasangtớibênkianúi,chànglạitrôngthấycôbékiếmcủihômnào.Hômnay,côđangháinấmởchânnúi.

Gặpchàng,côbémừngrỡ,nhưngtrái lại,chàngrất thấtvọngvìchẳngthấygìmớihơnngoàisựgặpgỡcôbélầntrước.Chàngcảmthấynhớvuacha, nhớ cungđiện lúcnào cũngvui vẻnáonhiệt.Chàng liềnquayvềvàthầmnghĩ:“Chuyếnnàymìnhsẽvềhẳnkinhđô,chẳngđiđâutìmkiếmgìchomệt.Lờinói tronggiấcmơngàyxưaắtchỉ làmộng, tachẳngcòn tinnữa”.

Chànggắngsứcvượtquangọnnúimới,tưởngnhưthếlàđườngvềnhàsẽdễdàng.Ngờđâuchànglạithấybangọnnúinữamọcsừngsữngtrướcmặtngănkhôngchochàngvề.Chàngbànghoàng,khônghiểu là thựchaymơ.Chàng bắt đầu sợ hãi. Chàng cất tiếng gọi vang cảmấy ngọn núi nhưngchẳngcóaiđáplại lờichàng.Vừalosợvừakiệtsức,chànggụcmặtkhócnứcnở.Lúcnàychàngthựcsựmuốngặplạicôbénọvìởđâychỉcócôbélàquenbiết, làmếnthươngchàng.Chàngnhớlại lờinóivàgươngmặtcôhiềndịubiếtbao.Nhưngtìmcôởnơinào?Phíatrước,phíasauđềulànúicả

màchàngthìcómộtmìnhbiếthỏiai.Chẳngbiếtvềđâubâygiờ,chàngđilangthang,hyvọngcóthểtìmđượcmộtlốithoát.Nhưngcàngđicàngtuyệtvọng nên chàng cứ khóc ròng.Nướcmắt chàng nhỏ xuống đâu là nơi đóbỗngnởranhữngbônghoamàuhồngnhỏxíu(vềsau,ngườitađặttênchohoanày làhoa tứquý).Cuối cùng, sứcchàngđãkiệt, chàngngồi tựavàomộtgốccâyvàthiếpđi.Trongmơ,chợtchànglạinghethấytiếngnóiquenthuộctừnămnào:“Conđãgặpđượcngườicongáicủabiểnnhưlờihẹnướcngàyxưa”.Khibừngtỉnhdậy,chàngthấycôbékiếmcủiđứngbênchàng,nhìnchàngđầythươngyêutrìumến.Côbảolàcôđãđượcnhữngbônghoahồng nhỏ xíumách lối cho cô đến với chàng.Được gặp lại cô, chàng vôcùngsungsướng.Chàngtheocôvềđộngđánơicôvàngườichanuôicủacôđangở.Đếnnơi,chàngmớibiếtrằngchacôlàôngcụđãchochàngởtrọquađêmtrênmiềncátvắngxưakia.Ônggiàcũngrấtsungsướngkhigặplạichàng.Ôngkểchochàngnghetấtcảmọichuyện.Hoàngtửcũngkểchoôngvềnhữnglờitrongmộngngàytrướcvànỗigianlaobâygiờkhichàngđitìmngườicongáicủabiển,ngờđâulạichínhlàngườicongáinuôicủacụgià.Chàngxinvớiônggiàchochàngmangcôbévềkinhđô,cướicô làmvợ.Ônggiàrấtbănkhoăn,khôngbiếtxửtrírasaovìcôbélàconnuôicủaôngthật,nhưngcôlạilàconđẻcủaLongQuân.Suốtthờigianôngchămnomcôtừkhicòntrongtrứng,đãgặpbiếtbaonhiêukhókhănnguyhiểmnhưngôngđã tựmìnhvượtqua, chưabaogiờôngphải cầucứuđếnmóngRùa thần.Lầnnày,ôngbènđểmóngápvàotaiđểnghelờichỉdẫncủathần.LậptứcthầnRùalạihiệnrabáotinchoôngbiếtlàLongQuânđãbằnglònggảcongáichohoàngtử.

Haingườitừgiãônggià,đưanhauvềkinh.Họvượtquanămngọnnúimộtcáchdễdàng.Bướcchânhọđếnđâulànơiđấycỏhoađuanở,câycốixanh tươi.Màu đá xám của núi bỗng chuyển thànhmàu hồng,màu xanhtrongsuốt,đẹplạkỳ!

Saukhihaingườivềkinhđôtrìnhdiệnvớiđứcvuarồi,lạiquayvềmiềnđấtcũđịnhđónchanuôivềđểphụngdưỡngnhưngônggiàđãtrảlạimóngchothầnRùa,vàcưỡilênlưngRùađibiệt.

Người tabảo:nămngọnnúinàymangtrongmình toànbộnhữnggìđãtạothànhtrời,đất,đólà:Kim,Mộc,Thủy,Hỏa,Thổ.

Từđấy,vùngcátkhôcằnđãtrởthànhmộtvùngđấtxanhtươi.Mọingườiđuanhaukéovềbênchânnúiđểlàmănsinhsống.Contraivùngnàylấyđámàucủanúimàilàmđồtrangsứcđểtặngngườiyêu.

NgườigiàgọinhữngngọnnúinàylànúiNgũHành,vìnócónămngọn,-còncontraicongáiquanhvùnglạiđặttênchonúilà“Núicủatìnhyêu”.

TIÊNDUNGVÀCHỬĐỒNGTỬNgàyxưa,ởlàngChửXácóhaichaconhọChửsốngtrongmộttúplều

nhỏvensông,làmnghềđánhcá.ChalàChửCùVân,conlàChửĐồngTử,nhà rất nghèo,nghèođếnnỗihai ngườiphải chungnhaumột cái khố.Họquyướcvớinhau:“Airakhỏinhàthìngườiấyđượcmangkhố”.

LàngxómnhìncảnhnhàhọChửmàáingại.Cóngườinóirằng:“Nghèothếthìsốngcònkhổhơnlàchết”.

NhưngChửĐồngTửlạikhôngnghĩvậy,chànglàngườiyêucuộcsống.Mỗimộtngàymởratrướcmắtchàngbaonhiêuđiềukỳdiệu.Nhữngđiềukỳdiệuấyẩnhiệnởkhắpmọinơi:trongngọncỏ,lácây,trênđỉnhnúicaohoặcdưới lòng sâu của đất…Trong lòng chàng luôn chứa chất đầy những câuhỏi:“Bônghoakiavìsaosinhra,dòngnướcnàytừđâumàtới?…”Chàngcóthểnghethấytiếnghátvànhữngcơnthịnhnộcủadòngsông.Chàngcóthểhiểuniềmvuibénhỏcủacáikiếnkiếmđượcmồihoặcchiasẻnỗinhọcnhằnvới chúbògắng sứckéo chiếcxevượtdốc…Cuộc sống lý thúbiếtbao!Chỉriêngđiềuđượcsốngtrênđờinàythôi,điềuđóđốivớichàngđãvôcùngsungsướng!

Khichachết,ĐồngTửkhôngnỡđểchaởtrần,chànglấykhốđóngchocharồimớichôn.Chàngnghĩrằngchàngđãlàmđúngđiềuquyướclà“airakhỏinhàthìđượcmangkhố”.Giờđâychachànglàngườirakhỏinhà,rađivĩnhviễn…

Ngàyngày,mộtmìnhchànglạiđánhcátrênsông,đổicáchocácthuyềnqualạilấygạoăn.

***

ThờibấygiờcómộtnàngcôngchúatênlàTiênDung,nhansắctuyệttrầnnhưng tính khí lạ thường.Mớimười bảy tuổi đầumà nàng đã chán ngáncuộcsống.Vìnàngđãtừngthấygiữacuộcsốngxahoalàsựgiảdối,tộiác.Ởtrongcungđiệnmànàngluônthấynhưbịgiamcầm.Chẳngcógìlàmchonàngvuiđược!Đãcónhữngkẻ tàibavànhữngvịhoàng tửđếnhỏinànglàm vợ, nàng đều từ chối. Nàng đã có lời nguyền: sẽ không bao giờ lấychồng.

Thấyvậy,nhàvualolắngdòhỏixemýcôngchúamuốngì,vuasẽchiềulòng,cốtsaochonàngvuilênđược.Cuốicùng,nàngchỉxinvuachorakhỏicungcấm,chèothuyềnđithămthúnúisông.

Vualiềncấpchomộtđoànthuyềncùngđầyđủtiệnnghivàcácngườihầuhạ,đểmặcnàngthảsứcrongchơi.

Đi trên sông, thuyềncủacôngchúađigiữa, trướcvà sau là thuyềncủabinh línhvà thịnữ.Đoàn thuyềnđiđếnđâu,mặtnướcnơiấy inrợpbóng

nhữngcánhbuồmmuônmàulộnglẫy.Mộthôm,đoàn thuyềnđến làngChửXá,sắpquakhúcsôngChửĐồng

Tử đang đánh cá. Từ xa, chàng trông thấy đoàn thuyền đã biết ngay làthuyềncủacôngchúa.Xấuhổvìthânthếtrầntrụi,chàngliềnvứtvóvàobụi,chạylênbãi,vùisâumìnhdướicát.

KhiấyvôtìnhTiênDungnhìnlênbãisông,thấyphongcảnhđẹp:lácđácnhững lùm cây xanh tỏa bóng rợp xuống bãi cát vàng. Nàng ra lệnh ghéthuyềnvào,rồidướimộtbóngcây,nàngsaithịnữgiăngmàntứvichonàngtắm.KhôngngờnơiđólạichínhlànơiĐồngTửnáumình.TiênDunggiộinướcthỏathíchmộtlátthìĐồngTửlộra.Nànggiậtmìnhkinhngạc.ĐồngTửvừaxấuhổvừasợhãiliềnthưavớicôngchúavềmọinguyêndovàxincôngchúathatộicho.Côngchúangherồilấylàmthươngxót,nàngbảovớiĐồngTử:

-Chàngchẳngcótộigì,chẳngquavìcảnhnghèo.Tôikhôngngờtrênđờinàylạicómộtngườinghèonhưvậymàvẫnsốngđược, trongkhitôisốnggiữabạcvàng,gấmvócmàtôicònchánngáncõiđờinày!

-Điềucôngchúavừanóicũngđủchứngminhcholẽsốngcủatôi.Làvì,niềmvuiđâuphảiởsựgiàusang:niềmvuiởchínhlòngtathanhthản.Bởivậy,nghèonhưtôivẫncóthểsốngvuisướng,màgiàunhưnàngvẫncóthểchẳngcóđượcniềmvui.Nhưngthựcratôiđâucónghèo.Đốivớitôi,ngọnnúikia,consôngnàyđãlàbèbạn,củacảicả.Tôitròchuyệnvớidòngnước,vuiđùagiữacỏcây,aicóquyềnngăncấm?Mỗimộtngày,mặttrờilên,mặttrờilặnlàmđổithaybaocảnhsắcthiênnhiên.Trướcmắtta,tronglòngta,biếtbaođiềukỳdiệu…Chonên tôikhôngnhữngsốngđượcmàcònsốngthúvịnữalàkhác.Tôimuốnsốngđượcnhiều,thấyđượcnhiều.Trongtrờiđất,cóbiếtbaođiềutachưatìmra,chưahiểuhết…

Nghechàngnói,côngchúaxúcđộnglạlùng.Nàngbànghoàngnhưvừatỉnhcơnmơ.Phảichăngnhữnglời lẽnàylànhũnglời thứctỉnhnàng,kêugọinàngtrởvềvớicuộcsống,mộtcuộcsốngtrongsạchvàphongphúthựcsựchứkhôngphảicuộcsốnggiảtạovàđơnđiệuchốncungđình.Nàngrunrẩynóivớichàng:

-Nghechàngnói,tôimớihiểuralâunay,tôichưabaogiờđượcsống,thếmàtôiđãvộichánchường.Cuộcsốngmạnhmẽvàquyếnrũbiếtbao!Trướckia,tôiđãcólờinguyềnlàsẽkhôngbaogiờlấychồng,thếmàbâygiờlạigặp chàng ở đây, trong hoàn cảnh này, ắt là duyên trời đã định. Từ nay,chúngtasẽlàvợchồng.

Nói rồi, nàngbảo chàng tắm rửa sạch sẽ và sai người lấy quần áo chomặc.

Haingườixuốngthuyềnsửasoạnlàmlễcưới.Trongtiệccưới,ĐồngTửnóivớiTiênDung:

-Đành rằng duyên trời đã định, nhưng biết rằng lòng người có thuận?

Nànglàcôngchúa,còntôichỉlàmộtkẻđánhcánghèohèn.Tôievuachasẽquởphạt.

Nàngvuivẻbảochàng:-Xinchàngcứyênlòng.Từbétớinay,chatôithườngchiềutheoýtôi,để

mặctôitựquyếtđịnhmọiđiều.NhưngmọisựquảnhưlờiĐồngTửđãnói.ĐượctinTiênDungđãtựý

lấymộtngườichồngnghèohènmàkhônghỏiýkiếnmình,vuachanổigiậnchogọihếtbinhlínhvàthịnữvề,khôngmộtaiđượchầuhạcôngchúanữa.

Từđó, nàng công chúaxinhđẹpnày từbỏhẳn cungđiệnxahoa, theochồngsốngởnơithôndã.

TiênDungcómộtsốvốn trong tay,nàngcùngchồng lo liệu trồng trọt,chănnuôi,dệt lụa là,gấmvóc.Côngviệc làmănngàycàngphátđạt.Dầndần,haivợchồngđãlậpnênthônxómđôngvui.

Tuyvậy,TiênDungvẫnchưathỏamãnvớinhữngsảnphẩmmìnhlàmra.Nàngmuốncóđượcnhững thứmới lạkhác.Nàngkhuyênchồngđemcácsản phẩmcủamình ra biển để đổi lấy hànghóa của các thuyền từ xa tới.ĐồngTửvốnlàngườithíchngaodusơnthủy,nênkhinghethấyTiênDungbànviệcấy,chàngbằnglòngđingay.

Trênđườngđi,tâmtríchàngbịcuốnhútvàonhữngcảnhđẹpthiênnhiên.Mộthômchàngđiquadướichânmộtngọnnúiphongcảnhđẹplạthường:trăm hoa đua nở khắp triền núi, tiếng chim gõmõ, tiếng vượn tụng kinh,tiếngsuốichảynhưlờihátthầmcủacây,củađất.Nhìnlênđỉnhnúithấycóhaicáiamnhỏ.Chàngliềntheohướngđótrèolên.Tớinơi.chànggặpmộtnhà sư tên làPhậtQuang.Haingười trò chuyệnvớinhauhồi lâu.Nhà sưnhận thấyĐồng Tử là người thôngminh, trong sạch. Người ngỏ ýmuốntruyềnphéplạichochàng.

Thêlàtừhômđó,ĐồngTửởlạiluôntrongam.Chàngkhôngcònthiếtchuyệnđổihànghóaởngoàibiểnnữa.

HọcđượchơnmộtnămthìPhậtQuangchochàngxuốngnúi.Trướckhiđi,Ngườitặngchochàngmộtcáinón,mộtcáigậyvàdặnrằng:“Phépbiếnhóalàởcảtrongcáinónvàcáigậynày”.

Khivềnhà,ĐồngTửchẳngmangtheomột thứhànghóanàongoàicáigậyvàcáinón.Thấyvậy,TiênDungtoantráchgiậnchàng,nhưngkhinghechàngkểbaochuyệnlạlùngvềnhữngmiềnchàngđãđiquathìnànglậptứcnguôikhuâycơngiận.

Chàngđemphépthuậtdạylạichonàngrồihaingườirờithônxómrađiđểtìmnhữngnơikỳthúkhácmàhọchưađượcbiết.

Mộthôm,đangđigiữamộtmiềnđấthoangthìtrờitối,haivợchồngcắmcái gậy xuống đất, úp cái nón lên đầu gậy để che sương rồi tựa lưng vàonhaungồidướinón.

Quánửađêm,vợchồngtỉnhdậy,bỗngthấymìnhđangởtrongcungđiện

nguynga:giườngđệm,màntrướnglộnglẫy,lạicóđủkẻhầungườihạ,binhlínhtấpnậpngoàihànhlang.

Sánghômsau,haingườiraxemthìthấythànhquáchuynghiêm,khôngkhácgìmộttòathànhlớn.

Sựviệcấyđếnngaytaivua.NhàvuacholàTiênDungvàĐồngTửđịnhlàmloạn,liềnsaiquânđếnđánhdẹp.

Quânnhàvuakéogầntớinơi,chỉcòncáchcóconsôngthìđếnchỗởcủahaingười.Nhưnglúcđótrờiđãtối,quanquânđànhphảiđóngbênnàybờ.Nửađêmcơndônglớnnổi lên,gióchạycátbay,câycốiđổầmầm…RồiĐồngTử,TiênDungcùngvớitòalâuđàibiếnmất.Chỉcònlạibãiđấtgiữađầmhoangvắng.

Thấycósựlạlùng,nhândânquanhvùngnàyliềnlậpmiếuthờngaytrênbãi.

Chomãiđếnbâygiờ,vẫnchưaaibiết làPhậtQuangđã truyền lại choĐồngTửphépgì,vàhaivợchồngchàngđãbiếnđiđâu.Phảichănghaiconngườisaymêcuộcsốngấyđãđitìmchomìnhmộtnơibấttử?

HAIMẸCONCONMỐIỞtrêntrầnnhàbéAnhcóhaiconmối.Haiconmốiđóhìnhnhưcótừlâu

rồi.Thếmàchẳngaiđểý.ChotớikhibéAnhbiếtchỉtrỏlêntrần,biếtnóithìcảnhàmớibiếtlàcóchúng.

KhinàobéAnhkhóc,muốndỗbé,mẹbéthườngchỉlêntrầnvàlầnnàocũngnhưlầnnào,mẹbéđềukể:“Conmốinóngoan,nókhôngquấymẹ,nókhôngtheomẹđếncơquan…”

NhưngbéAnhthìkhác,càngngàybécàng“pháthiện”ranhữngđiềumớilạởhaiconmốikia.

Conmốitothìbégọilà“conmốimẹ”,conmốibélà“conmốicon”.Cứbuổitốilà“haimẹcon”conmốilạira.Khônghiểuchúngởđâura,

nhưngbéAnhthìbảolà“nóởtronghangnóra”.Béthườngchỉmộtcáilỗtrêntườngvànóithế.

Nhàcóhaiconmốicũngvuihẳnlên:chúngđùagiỡnnhau.Chúngdừnglạitặclưỡi:“chắt!chắt!”làmbụngvàđuôichúngcũngbậtlênkhekhẽ.Rồichúngchạyquanhtrầnnhàrìnhrìnhđớpmuỗi…

Cólầnthấychúngđớpmuỗi,béAnhliềnnóito:-Mẹơi,mìnhkhôngđớpđượcmuỗimànóđớpđượcmuỗimẹnhỉ?-Tạisaoconlạibảomìnhkhôngđớpđượcmuỗi?- Tại vì làmuỗi nó sống…mình ănmình đau bụng, còn nó ăn thì nó

khôngđaubụng.Bélạinhìnlêntrầnrồibénóivẻrấtyêntâm:-Muỗinóbé,nóđớpđược,mìnhnhớnnókhôngđớpđượcđâumẹạ.Mẹbénóithêmvớibélàconmốinóđớpconmuỗiđichomuỗinókhỏi

đốtbé.Conmuỗinóhưlắm.Lạicólầnbéđộtngộtnóivớimẹ:-Toàntaylàtay!…Mẹkhônghiểu,hỏibéthìbévừachỉconmốiởtrêntrầnnhàvừatrảlời:-Conmốiấytoàntaylàtay!…Mẹbénhìnkỹbônchânconmốithấynóxòeragiốngcácbàntaythật.CàngngàybéAnhcàngyêumẹconconmốihơn-bécoichúngnhưcủa

riêngnhàmình.Khinàonóichuyệnvềchúng,bécũngnói“conmốicủanhàmình”.

Tuy là“củanhàmình” thậtnhưngkhibáođộng,cảnhàxuốnghầm thìchẳnglàmthếnàomàmangtheochúngxuốngđược.Vìlàmsaomàtìmbắtđượcchúng,vảlạichảainghĩđếnđiềuđó.

Mộthômmấyngôinhà cuốiphốbịbomMỹnémsập.Nhàbé cũngbịchấnđộngmạnhvỡhếtcửakính.

Hếtbáođộngmẹbélênthudọnnhàcửathìthấygiữanhữngmảnhkính

vỡcóxác“conmốimẹ”bịgiậpnát.Mẹbékhôngmuốnchobéthấycảnhấy.TốiấylạicũngnhưmọitốibéAnhnằmnhìnlêntrầnnhàrồitặclưỡimột

mình,béhỏimẹ:-“Conmốicon”nóđihaivòngtìmmẹnómàsaokhôngthấy?Mẹbéđànhphải nói dối bé là conmốimẹhômnaynómệt, nó cònở

tronghangchưara.Bénghevàmỉmcườirồithiuthiungủ.Tronggiấcngủchắcbénằmmơ

thấy“conmốicon”đãtìmgặpđượcmẹcủamìnhrồi.

CON“LUÝT”“Luýt”, đấy là tên condế củabéAnh.Chẳng là nó cứhaykêu “crit…

crit”.béAnhbắtchướctiếngdế,nhưngkhônguốnlưỡiđượcchữ“r”,nêncứkêu“luýt,luýt”.

Bốbắtcon“luýt”chobétừmãitậntrênTháiNguyêncơđấy.Khimangvềbốcẩnthậnbỏmộtítcỏvàotrongbaodiêmrồithảcon“luýt”vàođấy.Lúcđi làmvề,bốvẫnnghethấynóăncỏláchráchvàthỉnhthoảngnólạikêulênởtrongđó.VềđếnnhàbốgiởrachobéAnhbaonhiêulàquà,nhưngbéAnhchỉthíchnhấtcondế.CondếcủabéAnhmàunâuvàng.Khiđóngbaodiêmrồicònthấyhaicáirâunókhuakhuarangoàiquakhebaodiêm.

Bốbảo cứnuôi nó ít hômchonókhỏe, nhớnmột tí nữa rồi cho nó đichọi.

Bâygiờnóchưachọiđược,nhưngcứđểnghenókêucũngvuiraphết.-Mẹơi,con“luýt”nókêubằngcánh.BéAnhbỗngkêulên.Mẹchạy lại xem thì thấy con “luýt” đang cọhai cái cánhvàonhauvà

phátratiếng“crit…crit”rấtvui.Banđêmyêntĩnhnghenókêucàngtohơn.Tiếngnócứvanglêntrongphòng.Bốbảophảiđểnórangoàihiênkhôngnókêutoquábốkhóngủ.BéAnhđoánranórétchonênnókêutođấy,maibốbỏchonóítđấtvàođểnólàmtổchoấm.

Hômsaubốchođấtvàotrongốngbơ,rồi thảcon“luýt”vàođấy.Đêmhômấycon“luýt”kêuíthơntốihômtrướcthậtvàđếngầnsángthìkhôngnghetiếngnókêunữa.Sángngày,béAnhkéocáihộpbơtronggầmgiườngravàbỗngkêulên:

-Bốơi,con“luýt”điđâumấtrồiấy!-Bốvộichạytớixem,thấychỉcònốngbơđấtvàmấycọngcỏđãheohéo,nhưngbốvẫnchưatinlàcóthểmấtcon“luýt”vìcáithànhhộpbơcaothếthìnótrèoquathếnàođược?“Cóthểlànóchuixuốngđấtchăng?”Bốnghĩthếvàlấyquegảynhữngviênđấtvụnởđáyốngbơlên,nhưngkhôngthấycon“luýt”đâucả.

-Chắcnólạitrốnđitìmđấtlàmtổrồiconạ!-Bốnói.-Nhưngởđâycũngcóđấtkiamà.-Vìđấtởđâyít,lạilạnókhôngthích,nónhớtổnó,nóđitìmrồi.Tổnóở

chỗđấtrộngkia.-Nhàmìnhtoànđáhoacả,thếthìnóđiđâu?-Bélolắng.-Chắcnóchuiquaốngmángxuốngnềnđấtởdướinhàrồi.Béngồitiếcngẩntiếcngơcon“luýt”vànghĩrabaonhiêulàchuyệnmà

lochonóquá!Biếtđâucon“luýt”lạichảgặpmộtconmốiởgiữaốngmángchẳnghạn,

nhưthếnócóthếbịmốihoặcchuộtănmấtgiữađườngrồicũngnên.Khổthânnóquá,nghĩđếnđâybérânrấnnướcmắt.Bốbéthấyvậyliềndỗ:

-Thôiđểmaibốbắtchoconkhác.-Đừngbốạ,bốđừngbắtconkhácnữa,cứđểchonóởtổcủanóchonó

đỡbuồn.Bốbắtnóvềđâyrồinólạibỏđithìconnhớnólắm.

CHÚGẤUTRONGVÒNGĐUQUAYChủnhậtnàoMicũngđượcmẹdẫnracôngviênchơi,xembểnướcphun,

xemcávàngrồingồiđuquay.Trongvòngđuquay,Miyêunhấtlàcongấu.NếucóbạnnàocưỡigấurồithìMichờđếnvòngsauchứkhôngcưỡiconkhác.Congấutrôngvừakhỏelạivừahiền,conhổthìtrôngcũngkhỏeđấynhưnglạidữ,nhữngcáivằnđennổilênkhắpmình,trôngnhưnhữngconrắnnhỏ,hàmrăngthìnhera,dàivànhọn,trôngcứnhưnósắpvồmìnhấy,đếnlàkinh!Cònconlợncóvẻhiềnnhưnglạingu.

Mibạnvớicongấutừlâurồi.ChủnhậtnàokhôngravòngđuquaycưỡigấulàMinhớgấulắm.Nhớgấu,nhớcảcáivườnhoatrongkhiquaynữa.Ngồitrênvòngquaythậtlàthúvị.Mithấycâycối,ánhđèntrongvườnhoađều chạyngược lại theomột vòng trònbênngoài, cảmẹnữa,mẹđứngởvòngtrònngoài,nhìntheoMivàchạyngượclạiphíasau,rồilạigặp,rồilạixa…Cứmỗi lần gặp,Mi lại giơ tay lên vẫy và cười vớimẹ.Mi cúi sátxuốngđầucongấunhưmuốnthìthàogiớithiệuvớigấu:“Mẹtớđấy,mẹtớđấy”.

Khiravề,haimẹconcònnóichuyệnmãivềloàigấu.-Mẹơi,quêcongấuởđâuhảmẹ?-Quênóởtrongrừng,rừngrậmvàxalắm.-Thếnóănbằnggì?-Nóănhoaquả,mậtong.Mậtonglàmónnóthíchnhất.-Thếnóngủởđâu?-Ởtronghang.Mùađôngnóngủnhiềulắm.Rétquá,nókhôngđikiếm

ăn,chỉngồiliếmbànchânchođỡđói,thếmànócũngsốngđượcđấy.Rồimộthôm,Miđếnvườnhoachơinhưmọikhi,thìkhôngcònthấychú

gấu trong vòng đu quay nữa. Tất cả các con vẫn tiếp tục chạy theo nhautrongvòngtrònmangtheocảchỗtrốngcủachúgấu.Mibuồnquá.HômđóMikhôngngồiđuquaynữa,chỉxinmẹchođixemcávàngrồivề.Tối,Minằmmãikhôngngủđược,nhắmmắtlạinghĩcáigìcũngnhưthấychúgấutrướcmặt.“Quêchúgấuởrừng,mẹbảothế.Chắcchúgấunhớquênêntrốnvềrừngrồi”.Minghetiếnggióđậpngoàicửasổmàthươnggấuquá!“Trờirétvàtốithếnày,gấulạiđixa…Baogiờmớitớirừng!”Nghĩtớiđây,Miquaysanghỏimẹ:

-Mẹơi,mẹđãtrôngthấyrừngbaogiờchưa?-Trôngthấyrồiconạ.-Rừngcóthíchkhông?-Thíchlắmchứ.-Chắclàthíchlắmnêncongấunómớinhớvàtìmvềrừngchứ.Nóvề

rừngrồihẳnnóvui.Nhưngchỉthươngnóđiđườngxacómộtmình…

Càngnghĩ,Micàngkhôngsaochợpmắtđược.Micứcựamìnhluôn,gácchânlênngườimẹ,sờmá,sờtaimẹmãivẫnkhôngngủđược.

-Ngủđicon.-ThấyMitrằntrọcmẹlạivỗvỗvàolưngMinhắcđinhắclại.-Ngủđi,ngủđi,maicònđihọcsớm.

Mikhôngđểýđếnlờimẹnóimàvẫnnghĩvềcongấu,vềrừng.-Thếởrừngcónhữnggìhởmẹ?-Rừngcónhiềuthứlắm.Câycốiởrừngtohơncâycôngviêntanhiều.

Cónhữngcâycổthụ,mấyngườiômkhôngxuể.Cónhữngkhurừnglárụngdàyđếnnửathước.Concuốnchiếurừngtohơnconrếtởdướixuôi.Cácloàinhưhươu,nai,hổ,báo,lợnlòi,sóc,nhím,v.v…chỉrừngmớicó.

-Thếkhiđirừngmẹđãnhìnthấynhữngconấybaogiờchưa?-Chưa.Vìbanđêmchúngmớirakiếmăn,banngàychúngsợngườinên

trốnởtronghang…Thôi,đếnlúckhácmẹkểchuyệnvềrừngchomànghe,bâygiờmẹbuồnngủrồi.Concũngphảingủđi.

“Bâygiờthìchắccongấunóđãvềđếnrừngrồi”-Mivẫnnghĩđếncongấukhôngthểngủđược.Minhưtrôngthấynóđangđigiữanhữnggốccâyto,chânbướctrênđámlávàngdàycộm.Nhữngconhươucaocổ,connaisừngcónhiềunhánh.Conhổvàngvằnđen,consóccóđuôidàinhưcáichổilũlượtkéonhaurađónchúgấumớitrởvề.Chúngcùngnhauvuiđùanhảymúatớikhuya…Rồimộtconkhỉchỉchogấubộngmậtongtrênmộtcâyto.Gấutatrèolên,uốnghếtbộngmậtrồitụtxuốnggốccâynằmlănrangủ,lạicònnằmmơnữachứ.Chắcgấucũngbiếtnằmmơ,vìnhiềulầnMiđãmơthấygấu.VậylúcđógấucũngphảimơthấyMichứ.NếukhôngthìlàmsaoMilạigặpđượcnó.Cứsuyrathìbiết:CứlầnnàoMibảoMimơthấymẹlàmẹcũngbảomẹmơthấyMi…Àmàcongấusẽnằmmơthấygìnhỉ?-Nósẽthấynóđangởtrongvườnhoa,cùngvớiMichạyvòngquanhchiếcđuquay.NónghethấyMicười,cácbạncười.Nócònnhìnthấymẹởvòngbênngoàicùngvớicâycối,ánhsáng.Mẹđangnhìn theovòngđuquay…Khigấu tỉnh dậy thì trời đã sáng, các loài thú trong rừng đã trở về hang củachúng.Chỉcònmìnhnóvớikhurừngvắnglặng,câycaovòivọi.Nóchợtnhớđếnvòngđuquayởvườnhoa,nhưngconvật trongvòngđuquayvàtiếngcườicủalũtrẻ.Nóchạythànhmộtvòngtrònquanhgốccâygiốngnhưvòngđuđangquay,nhưngkhôngcóconvậtnàocùngchạyvớinó,khôngcótiếngreocườicủabọntrẻ.Nóđứnglạingơngácnhìnquanh,khurừngvẫnvắnglặng.Chỉcógióthổiquacâyrừngxàoxạcvànhữngchiếclárơinhưmưabay.Rồinókhóc.NónhớMi.Nhấtđịnh lànónhớMivìMi lúcnàocũngnhớnómà.Nónhớcảcácbạnnótrongvòngđuquay:chútêgiácmộtsừng,chúthỏtaidài,báctrâunướcmồmto,v.v…

Ởđólúcnàocũngcóbèbạnquâyquầnvớinhau.Ởđó,nóvàcácbạnnólúcnàocũngvuivìnóbiếtlànólàmcácbạnnhỏvui.Khinóquaythìbaonhiêuconmắtchungquanhnhìnnóvuisướng,cảcâycỏvàánhsángchung

quanhcũngnhìntheonó.Nghĩvậyrồinólạikhócnhiều,nướcmắtnóthấmướt bao nhiêu tầng lámục, và nómuốn quay về lại cái vườn hoa nhỏ bénhưngấmcúngcủanó.Nơimànóđã làmchomọingườivuivàchínhnócũngcóniềmvui…ÍthômsauMiravườnhoa,bỗngMilạithấychúgấuởvịtrícũtrênvòngđuquay,trôngchúvẫnđĩnhđạckhỏemạnhnhưtrước,chỉcó“bộlông”làcóvẻnâuhơnvàđẹphơnxưa.Miquayranóivớimẹ:

-Mẹơi,lấyvéđuquaychoconđi.Chúgấuvềrồimẹạ.-Ừ,chắcngườitamớisửalạicongấu.-Khôngphảiđâu!-Micãilại-Nómớilênrừngvềđấy.Nónhớđuquay

nênnólạivề.-Ừ!-Mẹmỉmcườivànóithêm-Nónhớcảconnữachứ.

CONSÁOCỦAHOÀNĐãtừlâu,Hoànaoướccómộtconsáo,Mộtconsáochânchì,mỏvàng,

lôngđennhánh,Emsẽbắtchâuchấu,muachuốichínchosáoăn,dạysáonói, sáo sẽbiết chàomỗikhimẹHoànđi làmvề…Hoànđãcó sẵnchiếclồngrấtđẹp,vóttoànbằngcậttre,sẵncảmộtchiếcchéngốmxinhxắnđểđựngnướcchosáouống.Hoànmêsáođếnnỗiđêmngủemcũngmơthấychúsáocủaemđậpcánhhótlảnhlótbêntai…

Bốđãhứa:chủnhậttớisẽđưaHoànlênnhàmộtngườibánchimởNghiTàm,muachoemconsáonàođẹpnhấtmàemthích.

Hoànsốtruộtđếmtừngngày:thứhai,thứba,thứtư…mỗingàysaodàidằngdặc.Thứsáu, thứbảy,dườngnhưvô tận.Đêmthứbảy, trờimưa to.Hoànnằmkhóngủ,lonếumaivẫnmưa,việcđimuasáosẽbịbốhoãnlại.Đếnkhuya,Hoànngủ thiếpđi.Khi em tỉnhdậy, trờiđã sángbạch.Ngoàicửasổ,ánhnắngchóichang.Hoànnhảykhỏigiường,gọivánglên:

-Bốơi,muộnrồi!Đimuasáođibốơi!Thếmàbốlạichẳngđingay,bốcònphơiquầnáochomẹ,híhoáyvặnlại

cái yên xe đạp. Rồi bác hàng xóm lại sang chơi, hai người uống trà, nóichuyệngìcóvẻvuivẻsaysưalắm.Hoànđứngngoàicửa.Sốtruộtđếnphátđiên:thếnàythìbiếtbaogiòmớiđimuasáođược?

Nhưngrồi,cáigiờphútmongmỏibaolâuấycũngphảiđến:ôngkháchravề.Bốlấyxeđạp,gọiHoàn:

-Nào,tađicon.Hoàn xách cái lồng chim chạy như bay ra. Bây giờ thì không thể nào

thoátđượcnữa,nhấtđịnhhômnayHoànsẽcómộtchúsáoxinhđẹptrongcáilồngnày!

Nhàngườibánchimởcuốimộtcáingõsâurợpmát.Hoànnhưlạcvàomột thếgiới củachim.Vô số lồngchim treodọchiên,dướibaocànhcaocành thấp trongvườn.Mấycái lồngbằng lướikẽm tonhưmấycáiphòngconđặtdướiđất.Nhữngchúhoàngyếnlôngvàngóng,bạchyếnlôngtrắngmuốt,cảmộtchúyếnlửađỏrực,mắt,mỏvàchâncũngđỏnhưlửa.NgheđâugiốngyếnnàyởmãitậnnhữnghònđảoởbênkiaPhilippinxaxôi.Họamitonhỏthinhauhót,hàngtrămconchàomào,riđá,sẻđồngmớibẫyvềkêuloạnxạ,lôngtơrụngbaylảtả,nhữngđôiuyênươnghiềnhậumơmàng,chụmđầuvàonhau,lôngứcóngánhsắccầuvồng.Rấtnhiềuvẹtđậutrênxàgỗ,chânbuộcnhữngsợixíchsắtnhỏxíu.Nhữngconvẹtlộnglẫykêukhànkhèn the thé,nửanhưcãicọ,nửanhưcàunhàunhiếcmóc.Hoàngiậtbắnngười,cóaigiậttócem:mộtchúvẹtto,mỏkhoằm,gườmgườmnhìnvàomặtembằngconmắtnghiêmkhắc.

NgườibánchimvồnvãmờihaibốconHoànvàonhà.Ôngxoatay:

-Bácvớiemcứxemchokhắplượt.Muốnchọnconnàotùythích.Hoàn lặngngườivì saymê.Haibốconđigiữadãy lồngchimđủ loại.

Ôngbánchimnhanhnhảuđibêncạnh.Trôngôngcũnghơigiốngmộtbácchimgiàvớimáitóchóitrụiởđỉnhđầu,nhữngsợitócxámdựngngược,đôimắt tròn xoe, cáimiệng nhọn luôn chúm lại huýt sáo.Một sợi lông chimdínhởlôngmàyông.

Cáiáodạvàngmàôngmặccũngvươngđầyhạt trấumàchimnhằnra,lấmtấmnhữngvệtcứtchimtrắngmốc.

-Sáođâuạ?-Hoànhỏi.Ôngchủđưaemracháinhà.Chaoôi,ngỡnhưmơ:baonhiêulàchimsáo

tronghàngchụccáilồng.Connàocũngđẹp,connàoHoàncũngthích.Bốchỉconnày,Hoànlạithấymộtconkháchayhơn.SaucùngôngchủbắtchoHoànmộtchúsáosậucònnonnhưngđẹptuyệt.Bộlôngmượtmàđennhấpnhánh,nhữngchấmtrắngnổibậtởcổ,ởchân,đỏmdángnhưthắtnơvàđitất trắng.Cáimỏvàngóngánh,đôimắtnhỏ trongveo,cáiđầungẩngcaovừa kiêu hãnh vừa thơ dại.Ông bán chim bảo: con sáo này ôngmới bẫyđượchômqua,trênngọnđacạnhhồ.ĐúnglàconsáoHoànaoước!Ngựcemđậpmạnh,môiselại,khôngnóiđượclờinàonữa.Emômchặtcáilồngcóconsáovàongực.

Haibốconchàoôngbánchimravề.Tớicửa,bỗngnghetiếngchimkêucuốngquýt.Mộtconsáo từcao laoxuống,sàquanhHoànvàcái lồng,nóhótnấclên,sợhãivàgiậndữbayquanhngườiHoàn.

-Gìthế?-Conchimmẹ,nóthấyconnóbịmangđi.Khôngsaocả,cháucứvềđi!Haibốconlênxe.Hoànvuisướngômlồngsáongồisau.Consáomẹvẫn

baytheo,chốcchốclạiliệngxuốngsátđầuHoàn.Consáotronglồngcũngnhậnramẹ.Nóhốihảkêurốirít,nhảylênđậpcánhloạnxạ.CáilồngrunlậtđậtdướitayHoàn.Emcúixuống,dỗdànhchúsáonon:

- Sáo à!Đừng sợ!Đừng theomẹ nữa! Sáo về với anh thích lắm! Sáomuốngìcũngđược.Đừngtheomẹnữamà!

MặcnhữnglờiâuyếmcủaHoàn,consáoconvẫnnghểncổkêutìmmẹ.Hoàn loâunhìn lên:xeđạpđinhanh,consáomẹvẫnbay theo,cóquãngđôngngườisáomẹbaylên,chuyểntừcâynàysangcâykhác,nhưngkhônglúcnàorờichiếcxeđạpcólồngsáocon.

Dỗdànhmãikhôngđược,Hoànimlặngbầnthần.Consáoconcốchuicánhrakhỏi lồng,cáiđầubébỏngcủanóđậpmạnhvàonhữngnancứng,vàisợilôngrụngxuốngvạtáoHoàn.

Tớigầnnhà,bốđỗxelại,haibốconđibộvàongõ.Dườngnhưbiếtrằngsắpđếnlúcphảixahẳncon,sáomẹtuyệtvọngkêulạccảtiếng.Quêncảsợ,nósàxuốngđậpphảichiếcxeđạp,laoxuốngđất,cánhđậptungbụicát.Sáoconvặnmình,cáimỏvànghárarunrẩy.Hoànđứngim,đầucúixuống.

-Thếnào,tavàonhàchứ!-Bốnhắckhẽ.Hoàncứđứnglạngnhưthếmãi,rồirụtrènói:-Bốạ,haylà…haylà…tathảconsáora…-Connóisao?-Bốngạcnhiên.-Thảconsáoraư?-Vâng.-Hoànnóimộtcáchkhónhọc.-Thảnóra,kẻotộibốạ.Imlặngmộtlát,emthởdài:-Phảixamẹ,nóchếtmất…Bốngồixuống,đặthaitayvàomáHoàn,nângmặtemlên,nhìnlâuvào

mắtem,bốhỏi:-Conđãnghĩkỹchưa?-Nghĩkỹrồiạ.-Thếthìcontựtaymởlồngchosáorađi!Hoàncắnmôi.Emnhìnlạiconsáoyêuquýcủaem,rồi,nhưđãquyết,em

quaymặtđi,đưataynhấccáicửalồng.Consáonhỏlùilại,ngơngác,rồivộivãbayvútranhưmộtviênđạn.Consáomẹlaođến,haimẹconbaychấpchới,quấnquýtrồiđậulênmộtcànhxoancao.Sáomẹrốirítrỉalôngchocon,haicáimỏvànglấplánhdướimặttrời.

Hoànlặnglẽnhìnlên.Emvẫncònbànghoàng,mắtnheolạivìchóinắng.Haimẹconconsáođãchuyềnlêncànhbàng,bayvềphíanhữngrặngsấu

cao.Haichấmđennhỏkhuấthẳnvàonhữngvòmlácâyrựcrỡánhsáng.Nhưhiểurằngkhôngthểđứngmãiởđâyđược,Hoànbảobố:-Vềthôibốạ.Bốemcúixuống,xáchcáilồngchimrỗngkhông.Haibốconđivàonhà.

BàntaytolớncủabốnắmchặtbàntaybénhỏcủaHoàn.

HẾT

[1]“Đấngthốnglĩnhcáctínđồ”trongtruyện“Nghìnlẻmộtđêm”.

[2]TểtướngGiaPhatrongtruyện“Nghìnlẻmộtđêm”.ChuộtCốngđãgọinhầmthànhGiava,tênmộtloạixemáy.

[3]NgàyđóchắclàNganchưarađời.

[4]Đâylạilàtênmộtconsông.

[5]Câutảcảnhnàydựatheo“vănchương”cáctiểuthuyếtmàNganđọcsaymê.

[6]Đâylà“vănchương”rất“rẻtiền”trongcuốntiểuthuyếtBẽBàngmàNganđãhọcthuộclòng.

[7]TênmộthảicảngPháp,chứkhôngphảiÝ.

[8]NgỗngKềulúlẫnquá!RômchínhlạilàthủđônướcÝ.