chuyen hoa cam xuc-hc

8/7/2019 chuyen hoa cam xuc-hc

1/118


2/118


3/118

TU SACH AO PHAT NGAY NAY

THCH NHAT T

CHUYEN HOA CAM XUC

NHA XUAT BAN THI AI

Bien tap: Thch N Tam Minh(Tai ban lan th 3)


4/118


5/118


6/118


7/118

Phan I

BAN CHAT CAM XUCGiang tai ao trang An Hanh, San Jose, Hoa Ky, 20-6-05

Phien ta: Huynh Ngoc HanhHieu chnh: Quang Tam & Dieu Thong


8/118


9/118

BAN CHAT CAM XUC 3

CAM XUC TIEM TANG

Cam xuc, trong tam ly nha Phat goi la Vedana. Theo ch

Han, chung ta co the dch Vedana theo ngha nh ch tho,co ban dch la ch giac, tc cam giac. Con trong tieng Viet,Vedana, co ba ngha e dung la cam tho, cam giac va cam xuc.

Khi dung t cam giac, chung ta de hnh dung hn, tc lacam giac nay eu c bat nguon t s xuc cham nao o. Stiep xuc ay la tiep xuc cua cac giac quan. V du, khi cap matnhn thay hnh thai, mau sac, voc dang v.v... cac s vat. S tiepxuc cua cap mat co the mang lai hai cam giac hoan toan oinghch nhau, cam giac thch va khong thch.

Phan ng keo theo cua cam giac mi quan trong. Thong quacap mat, chung ta thch mot oi tng nao o, bong nhien tatca nhng g lien quan en oi tng o ta eu co cam tnh. Scam tnh nay con c goi la hien tng lay lan tam ly, lay t

s kien A, con ngi A keo theo s kien B, con ngi B. Hientng lay lan cam xuc la mot quy trnh duyen khi, quy trnhnay rat quan trong trong i song con ngi.

Khi phan tch cam xuc, chung ta khong the bo qua ban chatcua no. Cam xuc la g? Theo nha Phat, cam xuc khong phai ladong chay thng hang bat bien. Tren the gii, co mot so nenvan hoa ton giao a nhoi so con ngi, lam cho con ngi nghrang dong chay cam xuc nay la co nh, khong thay oi, nhngtrong thc te, cam xuc cua mnh hom nay hoan toan khac vicon ngi cua mnh vao ngay hom sau, o la cha noi en hoancanh, moi trng, ieu kien v.v... cai ma co the lam gia tangs thay oi gap boi trong moi con ngi. Tac ong cua moitrng la mot trong nhng yeu to quan trong va mang tnhquyet nh, lam thay oi dong cam xuc.

Trc nhat, cam xuc mang tnh tng oi. No le thuoc vao


10/118


11/118

BAN CHAT CAM XUC 5

ri hnh, nhng ve lau no tr thanh si day rang buoc rat ln, eno ta bien chung thanh quan tnh cua thoi quen, c lao theo quantnh o e song, sinh ton, cng chieu va nuoi dng. Neu biet phattrien cam xuc ung phng phap, chung ta se co an vui; ngc lai,sai lam ngay can ban, th an vui tr thanh kho au.

Neu quan niem nh vay, moi lan buon, chung ta lai mnhac tnh lam ly bi at e nghe, th rat nguy. Luc nghe, dongcam xuc lai mot lan na b chm vao noi buon man mac, sautham va ghe gm.

Khi noi buon xuat hien, chung ta ng bao gi nuoi ln no.Khi buon, co khuynh hng thch nghe nhac tnh, thng mnhng bo phim co noi dung buon, hoac t giam mnh trongcan phong ma khong can giao tiep vi bat c ai. Lam nh vay,vo tnh chung ta trng dng cn buon trong tnh huongngay cang cng ieu va tang dan eu.

Thong qua tiep xuc cac giac quan, dong cam xuc bat au comat, c Phat phan tch co tat ca ba loai cam xuc khac nhau.

Th nhat, dong cam xuc cua hanh phuc bao gom s thoaimai, lang lang, nhe nhang, hoac nhng niem vui thoa man docac giac quan mang lai.

Chung ta co the nhan dien s bieu th cam xuc, hanh phuc

qua nhng thai o nh: n nu ci hn h, anh mat han hoantch cc, tay chan tung tang. Tat ca nhng th o eu c lietvao pham tru lac tho, tc cam giac sung sng.

Trong dong cam xuc sung sng nay, c Phat lai chiathanh hai loai nho: loai lac tho sinh vat ly lien he en c thecon ngi va loai lac tho thuan tuy ve tam ly, tc le thuoc vaocac giac quan. Chang han, chung ta co can nha mi, rat hanhphuc khi c song trong can nha o.


12/118

6 CHUYEN HOA CAM XUC

Lac tho sinh vat ly co the hieu: Vao mua he, cai nong a lamcho ngoi nha b oi bc. Trc ay, v kho khan cha sam cmay ieu hoa, nay chung ta co u ieu kien lap at c maytrong can nha, luc nay nhiet o c thay oi, thay v nong bcth lai mat me, luc nay chung ta cam thay thoai mai. o la loaicam giac ve sinh vat ly.

Thnh thoang ra ch mua vai lang hoa cuc vang ve cung Phat.Khi nhn thay mau vang, chung ta cam giac co cai g o nhe nhang,th tha va thanh thoat. Nh vay, moi lan tiep can Phat, thong qua

nhng oa hoa cuc vang, chung ta cam thay rat thoai mai va nhenhang, cam giac hanh phuc o thuoc ve sinh vat ly.

Chung ta sam mot bo o mi, hoac c cha me tang vaodp Tet, mnh mac vao cam thay sung sng vo cung. Khi can to hu tu Nam Vang chang han v.v... cam thay rat sungsng. Tat ca nhng cam giac o thuoc ve dong cam xuc lienhe en vat ly cua than.

Cam xuc tam ly la dong cam xuc ch thuoc lnh vc tinhthan. V du sau mua thi, cac hoc sinh, sinh vien rat vui sng,bi v ngh rang mnh a o vi mc iem cao e co the cvao giang ng ai hoc hoac c tuyen vao nhng lp cochat lng ao tao tot va co nhieu ieu kien thuan tien ve mati lai. Niem hanh phuc o thuoc ve lnh vc tinh than, v no

lam cho mnh co cam giac han hoan, de chu.Chung ta oc c trang sach hay, nghe c li kinh vi

dieu cua Phat, tiep xuc vi li khuyen tan, nang niu, an ui vavo ve, t tinh than sa sut bong dng mnh co c ieu g oe vn len. Tat ca trang thai an lac thoai mai nay eu thuocve tinh than.

Ngoai mc o niem vui cua cam xuc thong thng con coniem vui tam linh. Tam linh va tinh than, trong tieng Anh


13/118

BAN CHAT CAM XUC 7

ch dung mot t Spirituality, nhng trong nha Phat t nay laimang hai ngha vi goc o khac nhau: Goc o tinh than, thuocve cam giac thong thng, niem vui nho hay ln do mnh cot hoan canh thuan li. Niem vui tinh than thuoc ve giac quan.Niem vui cao hn la niem vui tnh tai thuoc ve tam linh.

Ve ban than, biet quan chieu, t duy i song se tr nensau sac hn. Khi biet quan chieu, chung ta khong con bamvu hay ban tam vao bat ky ieu g. Co the chung ta angs hu mot san nghiep ln, hoac khong co tac at nao, tat

ca eu khong lien he g en i song tnh tai noi tam. Lucnay chung ta rat de dang tiep can vi dong chay cam xuccua thien quan.

Ngoai phng phap thien quan, e co i song tnh tainoi tam, chung ta co the van dung cac phap mon khac, nhtung kinh, niem Phat at en trang thai nhat tam bat loan.Luc bay gi tam se c an nhien tnh tai. Chung ta co thevay mn cau chu e tap trung t tng, tao ra trang thaian ch, nhe nhang, thanh thi; luc bay gi chung ta atc phan nao ve trang thai tnh tai o.

Cam giac tnh tai ch co mat khi tam c vang lang, thoaimai, thanh thi. Khi cam giac tnh tai co mat, con ngi atc niem hanh phuc va an lac. Ch vi cac tang thien, nh

c Phat a day con ngi mi co kha nang phong thch cactnh huong ach tac, noi kho niem au thong qua dong cam xuc.

c Phat con e cap en dong cam xuc kho chu, kho au,hay con c Ngai goi la kho tho. Kho tho nay, cung co ba tnhhuong dien ra.

Kho tho th nhat lien he en sinh vat ly, v du the trang

con ngi khong c khoe, nhat la nhng ngi bat au comai toc hoa ram, tuoi ngu tuan tr len, cac giac quan bat au


14/118


suy giam lam gii han nhng ieu chung ta muon lam nhngkhong con lam c na. Hoac lam khong at hieu qua nhtrc ay, neu co at th ch hai ba chuc phan tram la cung,hoac c the phat sinh nhng can benh mi va chung ta co thechet v can benh nay bat c luc nao. Tat ca nhng the trangkhong nh y o lam cho cam giac kho au trong ngi giatang, tang rat nhanh. Neu khong biet chuyen hoa th noi khoau nay se a mnh vao s be tac.

V du em qua mat ngu, sang ra se cau co. Ch can chat xuc

tac nho khong hai long, chung ta co the xo mot trang ai liencua long san han va bc tc o len bat c ngi nao tiep xucvi ta ngay hom o. Ngi tiep xuc vi ta sang hom o co the lav, chong, con. Ta san sang noi nhng li gat gong kho nghe,tham ch ho cung khong the nao hieu c nguyen nhan taisao: toi qua, anh/ch ta ti vui th sang nay lai tr chng gatgong? Ho au biet rang ly do chnh la chng mat ngu v suy t

nhieu hoac v b khuc mac van e g o.Kho tho ve than, tc sinh vat ly, rat quan trong. Phan ln

con ngi tren cuoc i, t b that ien bat ao ve cam xuc,nhng ve than vat ly th lai nhieu.

V du khi mnh b tai bien hoac tai nan giao thong, phong,t tay v.v... tat ca nhng tnh trang o eu lam cho net ep

bien dang. Ve phng dien noi tam, ieu tiec nuoi ve s tanta dung nhan co the lam mnh phat sinh nhng cam xuc khochu. Chnh v phan ng cam tho cua noi tam nay lam anhhng rat ln en tnh huong khac nhau, nh long tham, san,si, buon gian, bc tc, thai o ch ky, cach thc o k, ton vinh,han thu v.v... Tat ca eu c dien ra ngay luc chung ta hanhong. Tham ch hanh ong nay ch dang thc t tng, cha

bieu at cu the, nhng khi c the hien cu the bang tay, chan,ch viet va li noi ... luc bay gi cam xuc gia tang rat nhanh.


15/118

BAN CHAT CAM XUC 9

Khi noi mot li, at but viet mot cau e chi bi ngi khac,chung ta tng mnh a tra thu c ngi kia, lam cho ho aun. Nhng tren thc te, luc t duy viet ra ch o, nao chungta b roi loan, long ta au nhoi, tim ap manh, trang thai tamly bat bnh thng, noi kho au cua tam ly dang cao, mac dumnh khong e y nhng chnh no a khong che gan tam miphan tram gia tr cuoc song.

Ch can quan sat tnh huong t t cua nhng ngi song cac nc tien tien nh phng Tay. Chung ta thay, phan ln

tham canh nay eu ri vao ngi giau sang nhng ho lai b betac, suy sup qua mc ve tinh than, nh b ruong bo trong tnhyeu, ngi ban i, ngi than noi au nay rat ln, ln en okhong chu noi nen tm cach ao tau bang cach quyen sinh.

Noi kho au ve cam xuc thoat nhn co ve n gian, nhng laikhong che cuoc i con ngi that lau dai. Neu khong biet cachthao g, chung ta co the tao ra nhng tnh huong trai ngangcho mnh va ngi khac.

Trong kinh, c Phat ke cau chuyen ngi chan bo mat bo.Sang hom no, c Phat ang ngoi thien di coi Bo-e cungcac v Ty kheo. Co ong lao hot hoang chay qua, nhn trc saukhong thay ai, ong hoi c Phat:

- Tha Bac! Sang gi Bac co thay con bo cua toi chay ngangqua ay khong?

- Chung toi khong thay con bo nao chay ngang qua ay ca,c Phat tra li.

Ong ta nghe noi vay ben khoc st mt.

- V sao ong khoc? c Phat hoi.

- Tha Bac, toi phai chan tat ca mot tram con bo cho chu.Bay gi mot con lac an i mat, neu hom nay khong tm c


16/118


th chu se cho toi ngh viec. Gia nh toi rat kho, v khong consc lao ong, cac chau con nho, nen kho au nay keo theo khoau khac, khong biet lam the nao e thao g.

- Thoi! Ong hay an tam, viec au cung con o. Noi lo augiai quyet c van e, hay bnh tnh.

c Phat mi noi chng o th ong ta chay mat tieu, co leong ta chay e tiep tuc tm bo.

Ngoi tnh lang khoang na gi, c Phat goi tat ca cac thay

Ty-kheo lai va noi: Cac thay! Cac thay co biet rang cac thay lanhng ngi rat hanh phuc khong? Co v ngac nhien, t hoi:Mnh mi vao chua tu cha c bao lau, noi kho niem aucua kiep ngi van cha thao g c, vay ma c Phat noi lamnh rat hanh phuc? Mot v ng day hoi:

- Bach The Ton! Con hanh phuc the nao?

- t nhat cac thay khong co nhng con bo e mat, c Phattra li.

Mot cau chuyen rat ngan. Neu chung ta t duy ve mat yngha triet ly, khong phai lp ngha en, se nhan ra mot li dayrat tham sau cua c Phat.

Ngi xuat gia khong co nhng con bo cua a v, quyen

li, chc tc, s dien, tai san, khong b dong cam xuc cuacuoc i troi buoc nen se tr nen thanh thi va thoat tuc. Connhng con bo cua a v, chc tc noi chung nhng g thuocve quyen the co the tao ra cac ao giac, vien canh cua cuoc ima oi luc song tren o, tng rang mnh a at en nh caogia tr cuoc song roi chay theo nhng th o.

Theo c Phat, khi chung ta khong co nhng con bo mang

lai cam xuc troi buoc, chung ta se khong bao gi s chung bmat. Khi co mot ngoi nha, chung ta s ngoi nha nay b hoa


17/118

BAN CHAT CAM XUC 11

hoan, h hao hoac b trom cap nhng vat lieu trang tr, trng bay trong ngoi nha. Khi co xe hi, tr gia khoang ba tram ngan o, tacng con hn con cua mnh, neu b quet chut xu, mac du co baohiem nhng chung ta van cam thay buon va tiec nuoi.

Trong tnh huong ong lao mat bo, luc nay dong cam xuc cuaong ta co the la noi kho au rat ln. o la s mat mat, sau okeo theo nhieu s lo s khac: mat viec, ai se lo v con v.v... Nhvay, canh o la ca mot bau tri am am ang phu trum trcmat ong. Noi lo o chnh la cam giac cua kho au.

e chuyen hoa cam xuc, chung ta phai da vao au e bietcam xuc cua mnh ang b vng vao la am tnh, tieu cc canphai loai tr; hoac cam xuc hanh phuc dng tnh, tch cc eduy tr. e lam c ieu nay, chung ta ch can lu tam chutxu la co the biet c.

TUY TAM HIEN TNG

Chu ngha kinh nghiem cua nen triet hoc phng Tay va motsoton giao tren thegii, hau nh ho khong ong tnh ve chuyeno. Ho noi: khi nao lam vao canh huong, mnh mi biet c matmui cua hanh phuc va kho au. Tat ca nhng bieu at ngonng va van chng khong giup chung ta thay ro c ieu nay.

D nhien, oi luc chung ta cung bat gap nhng noi dung

thuoc ve t tng tren. Co cau: Nh nhn am thuy, lanhnoan t tri, ngha la nh ngi uong nc nong, lanh,ngot, ang, cay v.v... th ch t mnh biet, ngi khac khongthe biet c.

Cau noi tren thuoc chu ngha kinh nghiem, lien he enchu ngha hanh tr cua tam, ngha la trang thai giac ngo anlac, oi luc vt len gii han cua ngon ng. S dung ngonng e mo ta de hieu lam, dan en hieu sai, bi v no giongnhng khong phai la mot.


18/118


i co rat nhieu ieu giong nhng khong phai la mot. Khivay mn nhng ieu g o e mo ta thc trang, hoac nap vaomot d lieu tng t va cho la no, th ieu o de dang lam chongi khac b nhan dien lam.

Nhng dong cam xuc thuoc ve the gian, kho au hay hanhphuc con ngi eu co the nam bat c de dang, ch can quansat ta co the nhan dien c chung.

Co v vua hoi c Phat ve cach thc lam the nao e biet can lac va hanh phuc cua ngi xuat gia khi Ngai noi rang anlac o c the hien cuoc song noi tam ch khong phai chungha hnh thc ben ngoai.

Khi at cau hoi o, nha vua a nhan xet: co mot so ngixuat gia, tuy ho co cach thc i, ng, ieu bo, c ch, li noi,viec lam v.v... rat nhe nhang va thanh thi, nhng lieu trongtam ho co c chat lieu an lac va thanh thi hay khong?

Nghe c Phat phan tch nh tren nha vua van cha hieu.Ong thnh cau The Ton giai thch cu the e hieu ro hn.

c Phat day: ai vng, ngai la vua cua mot quoc gia, songva chet eu nam trong tay ngai; luat phap do ngai chenh, ung,sai cung do ngai nh oat. Neu pham nhan nao b ngai ket an thnh bang nhieu hnh thc khac nhau, v du cho t ma phanh

thay, bo vao chao dau soi, dung dao ben chat t co, hoac dungcac dung cu cham chch vao c the e mau r en mot luc naoo nan nhan tat th va qua i. Tat ca nhng cuoc hanh x ochac ai vng a tng chng kien tren phap nh, va nhat lanhng ngi ma ai vng cho rang ho mac toi hnh s nguyhiem, neu khong giet co the dan en mat an ninh cua xa hoi.Trong luc quan sat, ai vng thay chuyen g xay ra?

Bach The Ton, khi ngi kia b ban hoac b am, au tiencon thay la tieng la that thanh phat ra, va co the ngi o b


19/118

BAN CHAT CAM XUC 13

khung hoang khong con bnh tnh c na, nha vua tra li.

Ke en, con nhn thay phan ng co rut chan tay, giay giua

roi nga xuong v.v... Khi quan sat nh vay, con biet ngi okho au ghe gm lam. Biet vay, nhng v la ngi cam can naymc, luat phap phai nghiem minh, nen con phai lam nhngth ma oi luc con khong muon, neu khong lam the th cuoci nay se khong yen on.

c Phat day tiep: ai vng! S chi phoi kho au ve cche sinh vat ly cua nan nhan, nh ngai a biet, qua s giaygiua, co rut, la that thanh, chay tron v.v... c bieu hien, thtng t, ngi at c i song an lac va tnh tai, ai vngch can quan sat t xa, s quan sat nay ng e ngi kia biet,ngai co the nam ro c dong chay tam ly ang van hanh trongtam cua ngi c quan sat.

Cung co ngi gia dang nha s, nh trong thi ky chien

tranh Viet Nam, v tron lnh nen ho vao chua e tu; hoac i tutrong tnh huong b that bai nhieu qua, am ra chan nan. Chonen, da vao hnh tng cua con ngi e nhan nh anh giath rat kho, nha vua a suy ngh nh vay.

e nhan dien dong cam xuc an lac noi tai, c Phat a ranhieu cach e nhan biet. Th nhat la ng chu trong vao chungha hnh thc ma ngi o co.

Hanh gia phai chuyen hoa long tham-san-si t nhat nammi phan tram. Tiep en la cham dt hoan toan long nghihoac va ganh t, tc trang thai khong sang suot. Cham dtluon trang thai nhan thc sai lam ve the gii quan, nhan sinhquan rang cuoc i nay la thng con va bat bien, hay the giinay chet roi la het, khong co i sau; hay than the nay khong

phai vo nga ma la hu nga. Tat ca nhng quan niem sai lamo, khi hanh gia chng s qua th khong bao gi vng phai.


20/118


D nhien, khong ch n thuan dang thc cua nhan thc,bi v bang nhan thc, chung ta ch can nghe giang chngmi phut, co the tha biet than nay la vo thng, vo nga.Nhng, lam the nao e song vi cai vo thng va vo nga cuanhan thc mi la quan trong. ieu nay oi hoi en cuoc songhanh tr rat cao.

V du i ra ng, s y lam rt cai ay, trong o co khoangnam bay ngan o. Neu ngi anh ri meu mat th biet nginay cha nhan c chan thc the cua vo nga va vo thng,

ngi o ch co kien thc ch cha thc chng. Tng t, cotrng hp ben ngoai ci nhng ben trong meo xeo, chung tabiet ngi o that s cha chng ac s qua.

Neu chung ta ri vao trng hp tng t, th nen da vaotieu ch thc te cuoc song va ngh: tri i may qua, le ra homnay toi phai en co nhi vien, hay chua e t tay cung dngso tien ba bon ngan o trong ay, hoac tan tay trao cho quyt thien co nhi vien th bong dng co ai a lam ieu o thaymnh, that sung sng g bang! Nh vay, trong trang thai anhri nay, thay v mang tam trang nuoi tiec, chung ta cam thaynhe nhang va thoai mai. Nh ong c nay, chung ta co quyentin tng so tien o khong ri vao tay nhng ngi vo dung; vangi nhan, nh chat lieu hoi hng cua chung ta, co the sung

vao cong quy xa hoi.Hieu c ao Phat va gia tr hanh tr, th chung ta thaycuoc i khac i nhieu. Ch can chng c s qua, se biet cgia tr an lac tnh tai.

Co the th vai chieu la biet c dong cam xuc that cua ho.Ch can mot li khen, mac du biet ngi o mc o A, mnh

lai khen la: O! Ong a lam c viec Phat s ln lam, nh Phats o ong co ba A, bon A, hay vo so A. ung roi, nh toi chkhong th tat ca b au kho het trn roi.


21/118

BAN CHAT CAM XUC 15

Mi m vai li ma ong ta a ke hoai khong het. Trong tnhhuong o, biet chac ong nay cha at qua v g. Luc o bannga c kch thch, trng phong, tao ieu kien tho lo, nhngcai o mnh biet long hanh dien van con hien hu di dangtiem an. Ngi ta kch thch e mnh noi, va nen noi e ngikhac hoc nhng kinh nghiem, phng phap, cach thc vtqua nhng tr ngai trong luc dan than lam viec lanh. Quantrong la, cach the hien e ngi nghe biet rang ho ang tranghuong tam ly nao.

Trc khi c The Ton xuat gia, quan sat mot v tu s theoao Ba La Mon, Ngai cam nhan c dang ve thong dong, tnhtai, thoat tuc ve chat lieu i song noi tam cua v tu s. oichieu i song noi tam vi ba canh tng gia, benh va chet cThe Ton a at c niem hy vong mi, Ngai tm ra c trangthai hanh phuc, khinh an va tnh tai trong cuoc song.

Hanh phuc, trang thai nay au ch nha vua mi co, ma nhngngi, tham ch tai san duy nhat la chiec ao, ma ho van at ctrang thai hanh phuc tnh tai cua tam. No the hien qua anh mat,tng i, li noi, c ch, nu ci v.v... D nhien, chung luon hienhu thng trc ch khong phai lau lau mi co.

Neu chung ta ong kch e ngi khac biet mnh co hanh phuc,th ch c vai ngay la het. Mnh ch ong tuong thanh cong trc

mat quan chung, nhng khi oi dien vi chnh mnh th noi aulien xuat hien, nao chung ta ang ao dien v kch, sang tac nhngbo tieu thuyet o so, ch co ieu la mnh khong quen ghi lai dongcam xuc o thoi; con cac nha van, ho co the lam c chuyen obi ho co nang khieu dien at bang ch ngha.

Tren thc te, t duy cua con ngi van co tnh logic, van co

trnh t trc sau, nhng rat tiec chung ta khong the dien ta toanven lai c. Cho nen ch can quan sat khach quan, chung ta bietc dong cam xuc cua ngi khac va tng t cung nhan biet


22/118


c ni chnh mnh. o la cach thc ma c Phat phan tch, moxe ve chu ngha kinh nghiem lien he en cam xuc.

CAM XUC M TNG i, nhieu ngi at nang ve kh qua. Ho a tng bo l

c hoi v quyet nh tre, va sau o nh lai cam thay luyen tiec.Chang han li than th: phai chi toi mua tam ve so o th baygi toi thanh trieu phu roi. T ve so toi mua tang lai cho ngiban, anh ta trung nhng khong nh n toi, khong chia phantram nao cho toi ca. Nh en chuyen o hoai, i au cung ke:phai chi luc o toi ng bo l c hoi, ng tang cho ngi banay th gi nay toi a cat c ba bon ngoi chua, nam bay c st thien roi. Nhng ngi co quan niem nh vay se khong baogi lam c viec phc, bi v lam viec phc ma da trenieu kien neu . . . th kho lam c. Cac menh e bat aubang t neu neu khong thuoc ve qua kh th cung thuoc ve

tng lai, nen s kien c mo ta no khong co thc hien tai.Da vao cac phan oan neu...th o, con ngi kho co thelam c nhng chuyen can phai lam.

V du, thay v mnh i trung so roi mi lam viec phc, nhmuon cung dng ngoi chua, hoac xay dng c s t thien naoo chang han, th moi ngay ch can e danh vai ba o vao ongheo. Sau vai nam, khui ra, se co c mot so tien ln. Vi so

tien nay ta se lam c viec chung ta muon. Ai co thoi quenngh va noi: khi nao toi c ay u roi toi mi lam phc, thkho co the, neu khong noi la khong bao gi lam c.

Khong t ngi co ieu kien lam viec phc nhng ho laikhong chu lam. V long tham, moi ngay, mua bay, tam chuc tve so, ton ca tram ngan ong: Phat gia ho cho con i, neu con

trung con se danh nam mi phan tram so tien e lam Phat s.Moi ngay ton nam bay o ve viec mua ve so nh vay, sau


23/118

BAN CHAT CAM XUC 17

vai nam, tien mat qua nhieu v ve so khong trung c mott. Trach Phat: tri i tai sao Phat khong gia ho, con phat tammanh liet lam ma, con muon phat tam lam Phat s, nguyenc cua con chan thanh, li ch cho tha nhan rat ln ma saoNgai khong o con g het. Ve so, may chuc ngan ngi mitrung c mot, nha to chc ngay cang giau hn.

Lam viec phc tren nen tang cua long tham chac chan sechang co phc bao g. Trong xo so kien thiet, ngi ta chutrng a ra nhng tro chi nham kch thch long tham, e

ngi tham gia nuoi hy vong, do vay, cam xuc b trao dang eno toi ve ngu khong yen, ch thay toan m c ve viec trung so.

Ly ay nc, chung ta bo mot vat vao roi khuay len, cangkhuay nc trong ly cang uc. Tng t, at hy vong va mtng qua nhieu vao tng lai, chung ta se ri vao chu nghaduy ly, thng lien he en ao giac ch khong co thc. ng mtng nhieu, c hanh ong, dan than, th chac chan ket qua seen. Mot v thien s Viet Nam a tng day that sau sac: Thiengiang hu thuy thien giang nguyet/ Van ly vo van van ly thien.Tam dch: Ngan song co nc ngan trang hien/ Muon damkhong may tri trong xanh.

Ni nao co tri trong, cho ay co may bay. Van e ay la mc mnh co c bau tri trong vi gio thoang may bay. Hnh

anh ep tren bau tri xanh, con song an hien hnh anh mattri, mat trang, bong cay va hnh anh cua ngi cheo o v.v...chung ta khong can m c, ch can tao duyen cho cac yeu tocan thiet o co mat th canh ep se co. Cho nao co nc, cho ayco anh trang xuat hien, o la s keo theo tat yeu cua nhan qua.Do o, nen dan than ch khong nen m c nhieu.

Khi dan than, ta lam viec mot cach chuyen can va co phngphap, nghe thuat, tr tue th se at c ket qua tot. Bao nhieu omi la yeu tocan, nhng van cha u, ta phai kien tr va nhan nai


24/118


e ay con ng dan than cua mnh tr thanh con ng hanhphuc ben lau. Cam xuc c at trong khuynh hng nh vay seco gia tr rat nhieu, khong ch trong hien tai ma ca tng lai.

An o, phan ln nam nao ngi dan cung to chc i hanhhng, a so tn o a chuong i song noi tam. Nhieu ngikhong co phng tien th ho i bo; gan mot ngan cay so, traiqua nhieu thang ma van khong nan ch.

Trong chuyen i, n gian ch co ganh nho vi so hanh lycan thiet nh ba bo o, ban kinh va dam ba ong bac. Khi hettien, ho se i an xin o nhat qua ngay. i en ni ma ho chola linh thieng, ni co cuoc song nhe nhang va thanh thi. Connhng ngi kha gia, ho thue chiec xe truck, d nhien xe okhong co ghe ngoi va ho c ngoi chen chuc nhau chat ca xe een ni c sm hn. Ngi giau th i bang xe buyt, may bayhoac cac phng tien khac ma ho co.

Theo bao ch a tin, tren tuyen ng t nha en thanh a,nam nao cung co khoang hai en ba tram ngi chet. Thanha, ni c goi la linh thieng, nam vung Ma-kiet-a, xungquanh vung Linh Thu va trng ai hoc Na-lan-a. Thanh acua An o giao cung nam tai ay.

oi vi cac than nhan nhng ngi qua co, ngi ta phongvan va phan ln c ho tra li rang: ngi than cua chung toirat may man, v ho se c vang sanh ve coi Pham thien.

Theo nha Phat, neu ngi gan chet ang thao thc hngve tam linh, ve tnh cam ep, th chac chan luc qua i ho sec sanh trong canh gii tot. An o giao, mac du khong he cothuyet can t nghiep (nghiep luc gan qua i) nh trong aoPhat, ch co thuyet Tai sinh. Thuyet nay gan lien niem tin vi

thng e va than linh, ho hoan toan tin tng vao thuyet ovi niem hy vong co c cuoc song an lanh sau khi chet.


25/118

BAN CHAT CAM XUC 19

Trong khi o, nhng ngi Thien Chua giao nghe cai chetnh vay th rat s. Ho noi: i theo An o giao, ong Pham thienco o g au, mot lan lot xuong vc tham chet en ba bon tramngi, the ma ngi ta van tin.

Nh vay, trong cung tnh huong giong nhau, cach nhannh anh gia lai rat khac. Tn o An o giao hieu c ao lyvo thng, quy luat s song va chet, nen xem chuyen o bangthai o bnh thng, oi luc dng dng. Du bao ch a tinhang ngay hang gi van co ngi chet the ma ho van ru nhau

i, bi v ho hieu c gia tr cuoc song tam linh.Nhng ngi khong chap nhan truyen thong van hoa o,

cam xuc trao dang ni ho rat khac biet. oi luc, ho cung phebnh ve chu ngha ton giao oi lap nay, va xa lanh khong muontiep xuc vi truyen thong van hoa o.

ay, chung ta khong phan tch chuyen o tot hay xau, ma

ch e cap en tnh tng oi cua cam xuc, von le thuoc ratnhieu vao truyen thong van hoa va ton giao, ni ho c sinhra va trng thanh. Hieu c tnh cach tng oi cua dongcam xuc, chung ta khong tuyet oi hoa hanh phuc va noi khoniem au trong cuoc i cua mnh.

Co nhieu ngi, ho ch kho chut xu ma ho c tng trongcuoc i nay khong co ai au kho bang ho, nen a co tnh nhanrong va cng ieu noi kho niem au, cho nen noi kho niemau c trng snh theo cach thc cua ao giac ch khongphai co thc. o la ieu ang tiec.

Cam xuc ve hanh phuc khong lien he en s hu vat chatma chung ta ang co, ch tng thuoc vao dong tnh tai cuatam. Cho nen c Phat day: khi co ay u cha me, anh ch em,

chung ta khong thay co cam giac tran quy. Khi ho qua i, nhatla luc ang khao khat muon co ngi than ben canh, bay gi


26/118


chung ta mi nem c u mui v cua s co n va tiec nuoi.

Co nhng ngi cha rat hy sinh, nhng ngi me ly tng,

s tan tnh cham soc cua ong ba oi luc lam chung ta kho chu,nhat la ngi co t ai, c ngh: toi ln roi ong ba i, ng giangao day kinh na, toi t lam c ma! Nhng en luc cha mequa i, co ngi them nhng li nhac nh, luc o mi biet quytrong cai a mat.

Con ngi, khi co ay u oi mat sang, t ai biet tran quy. Hos dung va hanh ha cap mat, buoc cap mat met moi phai xemnhng bo phim mang noi dung thap kem e roi lanh tho cache qua suy oi nhan thc va ao c. Thng thc nhng thkhong co gia tr, luc nao o, oi mat khong con sang to, khi aymi tnh ngo, nhan ra oi mat cua mnh that quy bau.

oi mat la ca so tam hon, khong co no cam giac mat ihet tam mi phan tram y ngha cuoc i. Do vay, khi cac giac

quan ang con khoe manh, chung ta phai biet tran quy va gngi chung, biet s dung chung vao muc ch li ch. o la cachsong hanh phuc, do biet tran quy nhng g can gi gn, makhong can phai tr thanh ngi giau co.

e biet ro hanh phuc khi con oi mat khoe manh, chung ta thhoi nhng ngi mu, ho se noi trang thai kho au khi mat khongcon nhn thay c anh sang cho chung ta nghe. Tng t, oi vicac giac quan con lai, chung cung co vai tro va chc nang quantrong gop phan vao i song hanh phuc cua chung ta.

Ch can nhn thay c s hien dien nhng cai chung taco, theo tinh than tri tuc va tue giac, con ngi se thay va cotrach nhiem tran quy cai o; con bang khong, chung ta co theri vao tnh huong ng trong nui cam xuc nay e trong vong,

mong moi en nui cam xuc khac. Neu vay, chung ta se mai mairi vao tnh huong cua nhng ngi cung t, luon tm kiem


27/118

BAN CHAT CAM XUC 21

nhng cai khong co. Cang tm chung th cang anh mat tat canhng cai ang trong tam tay.

Do v chung ta tm kiem qua nhieu nhng cai khong thatben ngoai nen khong the cam nhan c nguon hanh phucthat noi tam. S tm kiem la nguon nang lng phu trum,lam chung ta khong con nhn thay nhng thc tai ang co.

TINH THAN TRUNG AO

Vong ngoai, mong cau la tam ly rat pho bien, nhat la

oi vi phan ln nhng ai c sanh ra va ln len trongboi canh ngheo kho. Nhieu ngi thng quan niem hangngoai la hang xn, hang noi la hang dom. Phan ln quanniem nh vay eu sai lam.

Tai Nhat Ban, hang lo-can tc hang noi a phai la hangtot, con hang xuat cang ra ben ngoai la loai hang b h trongkhoang thi gian nhat nh. Nhng ly tach, may moc ient cua Nhat Ban eu co tuoi tho nhat nh, en luc nao ochung se b h. Co vay ngi ta mi ban c; con s dungtrong nc, ngi ta bat buoc phai la hang chat lng cao.

Nhat la dan toc khong co tinh than vong ngoai. Nhng, neuchung ta bam vao tinh than khong vong ngoai o, va lay nolam tnh quoc hung t hao cua mnh th mnh lai ri vao can

benh khac, o la benh co chap, benh ban nga ve quoc gia.Theo nha Phat, chung ta phai trung dung, ng vong ngoai

tm cau nhng cung ng qua e cao cai mnh co. Chang hannh hoc thuyet Phat tai tam co the la hoc thuyet rat hay,nhng ch hay oi vi nhng ngi a tng tm kiem chan lyben ngoai qua nhieu nhng thanh qua khong at, th luc trve vi ban tam, ho co the tm c nguon hanh phuc thc s.

Hoc thuyet Phat tai tam, neu em ap dung cho quang ai


28/118


quan chung th chac chan ve sau khong con ai en chua, vPhat tai tam ch Phat au co chua nen en chua e lam g.

Nhieu ngi sau vai chuc nam ha thu cong phu tu tap, cuoicung het muon en chua, v ho ngh rang a tu nhieu lam roi.Neu ai co tam niem tng t nh vay th phai biet mnh angtren a thoi chuyen.

Ch can quan sat trong phap hoi cua c Phat th se ro. Thixa, phap hoi cua c Phat, nh Bo-tat ai Tr Van Thu, bacc menh danh la ai tr van co mat trong cac thi kinh enghe c Phat thuyet, mac du noi dung bai kinh rat n gian.

Trong giao oan c Phat, khong t ngi van con b noikho niem au chi phoi, nhng v rut re hay ly do nao o hokhong dam manh dan ng len trc phap hoi e hoi c Phat.e thao g nhng be tac o, cac v Bo tat va ong vai thnhchung, va ong kch rang mnh ang mac vao trang thai o

e ng len hoi c Phat. Tam lng va muc ch viec lam cuacac v Bo tat la vay. Cac ngai muon c Phat trnh bay cho aichung cung nghe, e cung nhau thao g va chia se.

Cho nen chung ta c manh dan hoi, ng s ngi khac chola mnh hoi nhng cau vo v: O! ong ba nay i chua may chucnam, chuyen n gian nh the ma cung khong hieu. ng s,cac v ngh nh vay la sai, khong ung vi tinh than cua Bo tat.

oi luc, trong cuoc song, co nhng viec bnh thng nhatlai la ieu v ai. Ngi co kien thc cao, hieu biet rong, ay vayma ho ch hoi nhng cau rat bnh thng. Nh vay, chung tami tao thien duyen giup ngi khac co c hoi oi chieu, sosanh va hieu biet them, e ho t vc day. o la ly do tai saoBo-tat va A-la-han co ay u kha nang giang kinh, thuyet phap

nh c Phat, van luon co mat trong phap hoi cua Phat.ung vi nhng g c Phat a day, chung ta phai biet cach


29/118

BAN CHAT CAM XUC 23

tran quy nhng cam xuc sang suot, ng ngh Phat ch cotrong tam mnh, ma phai ngh Phat trong s nhan thc sangsuot cua mnh..

Bat c hoan canh nao khi oi dien vi chnh mnh, phai lay chatlieu cua nhan thc sang suot, s tnh tai lam chu ao. Khi chat lieuanh sang tnh tai co mat, bong em cua ban nga khong con, luc ota dan than lam Phat s, tham gia cong tac t thien xa hoi th mithanh tu. Neu khong Phat s tr thanh ma s.

c Phat day rat ro, ban nga cang ln th noi kho niem aucang gia tang. V du, ai khong chieu theo y th mnh gian doi,choi t; hoac ni nao ngon ngot, chieu theo y, co nhu cau thmnh lai en. Nh vay, viec mnh en vi chua, c s t thiench e kch thch ban nga, ch khong phai v long nhiet huyet,t bi, vo nga va v tha.

Chnh v s ham muon kch thch ban nga, oi luc mnh ay

quy thay vao con ng cua phng tien D huyen o chan.e chieu theo Phat t, quy thay phai phng tien, nhng cangphng tien th lai cang mat, mat ay la mat chat lieu giacngo va giai thoat.

Ve sau mnh nh lai: Tri i! cho nay tu hanh thuan tien,sao mnh co nhng c m sai lam. c m cua mnh khongchnh ang, vay ma cac thay cung chieu theo. Tren thc te,mnh a ay quy thay vao s la chon phng tien o. Chonen, viec quan trong la chung ta phai nam c phng phaplam Phat, phai nhan thc sang suot khi mnh dan than lam lich cho cuoc i, luc o viec lam cua chung ta se at ket qua,mi co gia tr ong gop ve chat lieu t bi, vo nga va v tha.

Trong kinh, c Phat mo ta ban chat cam xuc giong nh

con bo b thuoc da. B bong, con ngi cam thay nhc nhoi vakho chu, bi v bong lien he en da, en cac te bao, mach mau,


30/118


gan cot. Bong cang nang, noi kho niem au trong ta gia tanglen gap boi. Neu s dung thuoc te, loai thuoc nay co the khongche noi au thi gian nhat nh. Nhng, ngc lai, tac dungphu cua thuoc co the lam tr nh suy giam, nao trang b banloan, tim, gan, than, v.v... hoat dung cua c the cung b anhhng. Ch nen s dung thuoc mc o cho phep, va ng lethuoc vao tr lieu y hoc, thay v phai t gi gn sc khoe e khoinh en bac s.

V du ngi b mat ngu, uong thuoc ngu vao lien ngu ngon

th sanh tam vui mng roi cho rang loai thuoc o la Phat, Botat, v cu tinh cua mnh, cho nen moi ngay eu uong vao motvien. S ngu ngon le thuoc vao tnh ieu kien cua thuoc. Ngis dung thuoc ngu ve lau se khong ngu c neu thieu thuoc.C tap ht th, ieu hoa, nhe nhang, buong xa, thanh thi,ng buon gian ve qua kh, ng m tng ve tng lai, thchung ta se co i song rat an lanh trong hien tai.

e co c hanh phuc va ngu ngon th s thanh bai, hnthua, lo toan phai trai cua cuoc i phai gat bo. Giac ngu anlanh nh thien quan, nhieu ngi giau them mot giac ngungon van khong co c.

Nuoi dng cam xuc de chu cung giong nh tnh tranguong thuoc ngu, dan da se t ay mnh vao ng be tac. Ban

chat cua dong cam xuc kho au, no nh con bo b lot da, noiau nhc rat ln, ln en o no chui au xuong mat nc haychay hung hang tren at lien, toan than b cn au giang xe.Dong cam xuc kho au cua con ngi cung khong ngoai le.

D nhien chung ta song khong the thieu c cam xuc.Nhng lam the nao e vt len tren noi kho niem au cua cam

xuc? c Phat day ch co ba tnh huong lam dong cam xuc tamthi vang mat, nhng tren thc te, no van ton tai.


31/118

BAN CHAT CAM XUC 25

Khi b hon me, luc bay gi dong cam xuc cua chung ta mitam thi vang mat v luc o y thc cua than kinh trung khukhong hoat ong, nen cam giac hanh phuc, kho au hay trungtnh mac nhien vo hieu hoa. Tnh huong th hai la b bat tnh,mot hnh thc cua hon me, nen cung tng t nh th nhat.Trong tnh huong th ba, c Phat noi, khi chng c ao quaA-la-han, th dong cam xuc khong con chi phoi chung ta na.Luc o, con ngi song mot cach thong dong t tai, va hieuc ac tnh duyen khi cua van phap, cuoc i.

CANH CHIM VO HNHSau khi chng A-la-han, viec lam cua cac v ay khong e

lai dau vet nao. Cong hanh o, c Phat thng v, giong nhchim bay tren bau tri, nhng khong co dung y e cac nha th,hoa s phac hoa bc tranh ve no. Neu nh ben di co mot consong, th hnh anh chim c hien len mat nc. Khi chim

bay th bong dang se khong con lu lai trong lan nc. Luc oneu chim muon gi lai hnh anh cung khong c, v s tngphan hnh anh tren mat nc khong con na.

Neu chu kho quan sat dong cam xuc, con ngi co khanang tach ri dong cam xuc kho au ra khoi c the vat ly. ayla nghe thuat khi day dong cam xuc hanh phuc, lam cho noco mat lau vi ta trong cuoc i.

Mot tnh huong khac, khi hanh gia ang nam trong tientrnh at c trang thai cua A-la-han, hng ve Tam minh vaT tr hoac ri vao trang thai diet tho tng nh, th hanh giase at c trang thai an tnh vo bien.

Diet tho tng nh la loai thien nh ni o cac hoat dungcua cam xuc va y niem hoa khong con, v the, ngi at c

loai nh nay th tat ca dong chay cua kho au, hanh phuc vatrung tnh a khong co mat na; tham ch, cac y niem, t duy


32/118


tong hp, quy nap, loai suy, tat ca cac nguyen ly t duy cua conngi cung hoan toan khong co mat. S d nh the v cam xucla nen tang tao ra y niem hoa va cac loai tng khac nhau.

Khi vang bong dong cam xuc va tng, c Phat noi, cac hanhgia cua Ba-la-mon giao thng cho rang ay la ch iem giai tho-at, va ho an tru trong trang thai o. D nhien, trang thai cua diettho tng nh rat an lanh, hn tat ca cac hoat chat ma tuy cothe lam e me va kch thch tat ca cac giac quan cua con ngi.Nhng, s an lanh nay khong giup ch cho cong viec Phat s.

V du, To Bo-e at-ma a tng ngoi quay mat vao tngsuot chn nam, bi v c duyen hoa o Trung Hoa cha en.Nhng cung rat may, to a xuat thien. Neu nh ngai van ginguyen trong trang thai diet tho tng nh, th co le at ncTrung Hoa au biet phng phap cua thien cong an va thoaiau. Cho nen, trang thai diet tho tng nh co the giup chungta khong che va phong thch noi kho niem au. Muon ch licho tha nhan, chung ta phai lam Phat s, giang kinh thuyetphap, dan than phuc vu, hanh tr sau toan thien va tu tap vanhanh trong cuoc i.

Diet tho tng nh, khi at c, co the la be phong, sc ayrat hu hieu cho chung ta tren tien trnh chng ngo va giai thoat.S dung no nh mot phng tien e vt qua kho au th tot. Bam

vu nh thanh qua giac ngo th o la s mat mat. La hanh gia Phatgiao, chung ta khong nen duy tr mai trang thai diet tho tngnh, neu chung ta muon dan than phuc vu cho i.

Trong nha Phat co e cap en khai niem ve Tha tam thong,tc tnh nang ma chung ta co the biet va thong suot ve tamthc va cam xuc cua ngi khac. e biet ngi o co con ba

oc tham, san, si chi phoi hoac at c trang thai thong dong,tnh tai hay khong, ch can tu chng c mot phan Tha tamthong ta se biet c.


33/118

BAN CHAT CAM XUC 27

Neu la ngi tai gia, ch can co c phan nho ve Tha tamthong, chung ta de dang tr thanh ngi giau co neu chu lamnghe thay boi. Ch can nhn mat oan tng chng na phut,chung ta noi vanh vach ve than phan ngi kia, mat hon lien.T o, ho se quy phuc, mnh ra gia mot que vai tram o, hoactham ch nhieu hn na ho cung san sang.

Vao nam 1994, co ong thay tng sorat noi tieng, chung toi enxem h thc ra sao. Tuy ban than khong tin nhng c th xem.Qua thc, nhng g mnh chng kien y het li ngi ta a on.

Lan au tien gap chung toi, ong ch nhn khoang chng30 giay, ma phan xo ra lien tuc na tieng ong ho. Ong tanoi: hoan canh cua thay nh the nay, nh the kia, thuan liva kho khan v.v... nhng chac chan cuoi nam 1994, thay sei nc ngoai.

Nghe ong ta noi nh vay, toi ngh chac ong nay b lac que

roi. Ong mi noi chut xu, mnh gat au lia la, cho nen ongphong lao d qua nen dan en lac ng.

Chung toi mi hoi: a tng vt bien tren hai mi lan, lannao cung b ngi ta la, khong b tu la may lam roi. Chnhsach hoi hng a co t 1988, nh vay co c hoi nao e ma i.Than nhan, ba con quyen thuoc khong co ngi nao ncngoai, noi tieu tieu thuoc chu ngha yeu nc, eu tai VietNam th i bang cach nao?

Ong ta noi: Toi khong can giai thch la thay i bang cachnao, ma toi oan chac rang cuoi nam 1994 thay se i, thaykhong tin th c ghi vao so, mai nay i roi th goi ien ve chotoi. Qua that vao cuoi nam 1994 chung toi i du hoc An o.

Nhng ngi at c chc nang Tha tam thong nh vayth ho rat giau, nhng ho kho co the ton tai lau c. Ai coimot que eu phai ton en hn ba tram ngan, tc tng ng


34/118


hai chuc o la Hoa Ky. Thi iem nam 1994 ba tram ngan ratln, co the mua c hai ba ch vang. Tuy ton, ngi ta van saphang ch t bon gi khuya, tham ch ngoi ay ca san. Nhngrat tiec, ong thay nay khong song tho, khoang o hai ba namsau, tc nam 1997, chung toi goi ien ve th nghe noi ong aqua i, ong con tre, ch khoang hn 40 tuoi.

Trang thai Tha tam thong, neu biet cach van dung cophng phap, se ho tr va lam li lac cho cong ong. Changhan song bang nghe thay boi hay nhng ngi t van va

tham van ve tam ly gia nh, gii tnh, tnh nhan, khunghoang hoac tam ly phc cam roi ram v.v... trc nhat, phaihuan luyen cho mnh kha nang chu ng lang nghe. Vi scam thong, tat ca s hieu biet can thiet e ngi kia co theboc bach noi kho niem au cua ho.

Co c nh vay, ho mi tin rang ngi nay chnh la cai be cho ho thang hoa cam xuc. Co nhieu loai mac cam, mnhnoi vi ngi khac th ngai, noi vi ngi dng th lai cang ngaihn. i qua nha ngi ta hai ba lan ma ho khong on tiep thmnh b phien, tot nhat mnh c gap ngi tham van ve tamly e phong thch.

Khi boc lo c phan nao ve noi kho niem au vi ngikhac, bong dng chung ta ay c cam xuc ra ben ngoai, d

nhien khong the tron ven. Chang han, oi luc co nhng trangthai khoai cam giong nh gai nga mut ghe, chung ta c kheokheo, gai gai th cam thay nga vo cung; cho nen, oi luc, nol luon xung quanh khong chng.

Trong kinh, c Phat co day nghe thuat tr benh ghe l makhong can phai gai, bang cach h mut ghe vao la nhiet o

thch hp, ng qua nong cung ng qua nguoi, nh hi nongvet nhc se giam ma khong can phai gai. Bang cach h o,chung ta se khong b nhiem trung, chng benh hay mut ghe


35/118

BAN CHAT CAM XUC 29

se c lanh sm hn thi gian d nh.

Theo c Phat, chung ta khong nen gai nga cam xuc, v gai

nga no se mang lai nhieu rac roi cho mnh va ngi. i cobiet bao nhng noi be tac va kho au, t s be tac cua ban than,roi en gia nh, than hu v.v... neu chung ta mang nhng betac o ke cho ban ao hay ba con, th khong khac g chung tamang lai s rac roi cho ho, lam luc ngi kia cung tr nen aukho nh ta.

Lam nh vay khong khac g mnh ang mang sau muon vaonha ngi, neu ngi kia khong co noi cong hay sc chu ngln, chac chan nghe roi ve nha se sau nao e che.

LAM MI CAM XUC

c Phat noi ban chat kho au le thuoc hoan toan vao camxuc, du cam xuc hanh phuc cua cac giac quan. D nhien, khimi nghe qua ieu nay, chung ta kho co the chap nhan c.

Mot a be ang ghien tro chi ien t, d nhien hanh phucln nhat cua no luc nay la c chi. Neu nh tro chi ien tco them giai thng hap dan, th no cang am me. Gan ay,Trieu Tien va mot so quoc gia a sang che tro chi ien t trenInternet, lam cho ao giac hanh phuc cua tre con b kch thchtot nh. Hanh phuc nay ch co gia tr tam thi, gia tr ao, no

cam nhan c qua s ln len cua long tham, niem ao c vaao giac nao bo muon ma khong at c.

Hien nay, rat nhieu tre em am me tro chi ien t, chungco the chi t thang nay sang thang khac ma khong biet chan,tham ch bo luon viec hoc. Cha noi en viec cha me chieu,mua nhng tro chi ien t at tien vi hy vong con mnh sec cac giai thng ln. Gia tr phan thng cang cao, tien bora mua cang nhieu, th ngi chi tro en trang cang ri vaotnh trang nguy hai.


36/118


Tat ca cac phan thng cua nen kinh te, du kinh te thtrng hay kinh te quoc doanh, eu c at tren nen tangcua long tham. Mua mot tang mot, mua ba tang mot, muas c re tien, tat ca eu c ngi ta tnh toan ky lng.Khi nghe quang cao, phan ln ngi tieu dung rat mng, vngh rang, c giam gia hay nhan phan cung dng khongot nhang cua ngi khac. Nhan ve ay nha, cuoi cung tat canhng th o mnh khong biet s dung vao au, anh phai tmcach quang i trong nhng dp don dep nha ca.

Thnh thoang chung ta nen lam mi lai cam xuc, cung giongnh chung ta format o cng cua may vi tnh vay. S dungkhoang thi gian vai nam, cac phan mem cua may xuat hienqua nhieu rac va loi, chung ta nen format e a chng trnhkhac vao. Hay len Internet, neu khong co phan mem chongvirus, no se xam nhap may lam h luon ca phan cng. Trongtnh huong o, viec format o cng la can thiet. Cung vay, khi

con ngi b qua nhieu phan mem va rac cua cam xuc tao ranoi kho au, con ngi can ngh en nhu cau format lai camxuc. Lam mi cam xuc la cach xoa so noi au trong qua kh.

Khi bo nh cua chung ta c don sach, co the noi luc naychung c mi hoan toan, th mnh co quyen chon la skien e nh. i, chung ta kho co the tranh khoi s buon

vui, bc doc, nhng noi kho niem au ma ngi khac mang laicho mnh bang cach vo tnh hay co y. Chung ta can phai lammi cam xuc kho au bang cach nap vao chung nhng d lieutch cc e co gia tr cho viec s dung, mang lai an vui va hanhphuc cho con ngi. Lam mi i song bang cach formatcam xuc la nghe thuat hay, co kha nang giup cho con ngic chuyen hoa.

Ngi chau A chu anh hng qua nhieu t nen van hoatiet kiem nen khong muon format cam xuc cua mnh, v


37/118

BAN CHAT CAM XUC 31

tiec. Ngi ta thng bien ho cho viec gi cac d lieu khongcan thiet bang cach trch dan ngan ng Nuoi quan bay namnhng ch s dung mot ngay. Cung vay, viec cat cha o dmay chuc nam e xai co mot ngay vao mot dp nao o thoi thrat ph. Thay v, chung ta s dung khoang khong gian cha od o lam phong cho thue, th gia tr li ch se c nhieu hn.o la noi en s tch cha nhng mon o thch hp, ch conth khac, cai khong ang cha ma lai cat gi lau ngay th ratnguy hiem, co the dan en tnh trang pha hoai, hoac lam anh

hng en sc khoe cho ban than va con em trong nha.Chung ta hay manh dan buong bo nhng cam xuc khongcan thiet, mac du biet cam xuc kho vui nam ban chat cuacam tho. Cam tho thuoc ve tam, nhng tam th luon van hanhtroi chay ch khong co nh. Do o, moi cam xuc thuoc ve vanhoa, phong tuc tap quan, t cach thc giao te sinh hoat v.v...Chung ta a cay vao bo nao th gi ay co the nho len c.

Viec nho len cung giong nh tiem chung, hoac g bo nhngnguyen lieu nh la gan gia, than gia hoac nhng chat lieu hotr cho sc khoe; khi khong co nhu cau, chung ta co the laychung ra khoi c the bat c luc nao.

Can phai hieu ro au la hien tng va au la ban chat cuacam xuc. Hieu c hien tng va ban chat cam xuc, chung ta

mi co cach loai bo nhng cam xuc tieu cc.Trong kinh ai Bu Tch, c Phat ke ve s bat an cua motngi khi nhn thay an cho ke ben nha sua. Anh ta rat khochu moi khi an cho sua. Mot hom anh ta nh an cho bangcach tha cuc moi. Khi cuc moi c quang ra, an cho keonhau chay theo cuc xng. Nhng con cho khac cung chay lai.Chung tan cong lan nhau. Ben nao yeu th phai bo i. Thay an

cho au a nhau, anh ta ben cam a nem vao, cuoi cung cac concho nay au qua nen keu len ch choe, nhn ti, nhn lui va tnh


38/118


can lan nhau, no tng nhng con xung quanh xum can no.Nhn ky lai th khong phai, phat hien ra tac nhan lam chungau la mot cuc a. No chay ti gam cuc a va sua d doi, thaycuc a bat ong nen ben len bo i.

Cho la loai vat rat trung thanh nhng lai co s chap mac.ay la ac tnh cua loai gia suc gan gui nhat vi con ngi. lang A, v du ch co tam con cho, neu co con th chn nikhac lot vao, th an cho nay se hp tac tan cong con th chnkia. Neu sc khoe no manh hn tam con kia, chien thang c

th no tr thanh chu mi cua vung at nay. Neu no that bai,tam con kia c hng chu quyen va tac quyen cua nhng gtrong khu at o.

c Phat noi, chung ta ang chay theo dong cam xuc giongnh la con cho lao theo cuc xng. D nhien c Phat khong hesuc vat hoa con ngi, ma Ngai am ch sc manh cua khuynhhng tam ly dan ao va chi phoi con ngi ma thoi. Trong isong thng ngay, chung ta khong nhn thay c ban chat vachu nhan cua s vat, cho nen lam tng cuc a la chu nhanmang lai noi kho niem au.

Tren thc te, tac nhan chnh la ngi nem ra cuc a, lamcho mnh u au st tran. V vay, viec can vao cuc a nh thoiquen thong thng cua cuoc i la khong nen, ma chung ta

phai tm cho ra ngi nem cuc a.Nh trng hp, o het tat ca nhng kho au cua cuoc i

vao trong s thi rt o. Chung ta nguyen rua, mac cam, giangxe, ray rt ve no; hoac v s dien, chung ta lai ngh: tai sao toithong minh, hoc gioi the nay ma lai thi rt, thua vi nhng ahoc kem hn mnh. Roi ri vao be tac va bo nha i hay t van.

Phan ln phu huynh khong hieu con em mnh. Thay nhahang xom co con hoc gioi, chung ta lai phan b va mong moi


39/118

BAN CHAT CAM XUC 33

rang con mnh cung phai hoc gioi nh vay.

e lam c ieu o, cha me ay con vao ng be tac khi

ma chung khong at c thanh qua nh cha me mong i.Ve nha, chung ta nguyen rua con: sao con ngu qua, khong cothong minh t nao. Nh vay, chung ta ch nen them cho chungnhng dong cam xuc be tac va kho au, do o chung be tac laicang b be tac nhieu hn.

c Phat khuyen ng bat chc theo cach thc phan ngcua con cho, chay theo cuc xng. Phai nhan dang c goc recua kho au. c Phat a ra phan ng oi lap, vi hnh anhcon s t. Neu dung cuc a nem vao s t, phan ng cua nohoan toan oi lap vi an cho. S t khong bao gi nhay mat,hoang s. No bnh tnh, nhn mot cach trng trng e nhandang oi phng. Neu oi phng khong lac l th no biet cuca khong phai la tac nhan, do o no chay i tm ngi nem a.Khi nh hng c iem xuat phat cua cuc a, no chay lai vathay c ngi a nem.

Tng t, khi chung ta khong may b trung ten, co the la muiten oc cua cam xuc i vao long mnh, th phai lap tc tm cachthao g. V du s ra i vnh vien cua ngi than, that bai con cai,hay o nat do thien tai; hoac b ngi chi trac, ngi bac tnh, bani ruong bo, hoac tham ch nhng a con pha san, ngi than

c rut ra tai san cua mnh. Luc nay mui ten cam xuc kho au cothe lam mnh kho chu rat nhieu. Nhng, neu o don cai kho chuo len nhng ngi kia, th ro rang long han thu cung nh khoangcach gia ta va ngi bat au xuat hien.

Nuong chieu cam xuc qua mc se tao s yeu uoi. Long sanhan cao th co the dan en nhng phan ng oi lap. Ca hai tnh

huong nay eu khong phai giai phap khon ngoan.c Phat day, chung ta phai nhan dien chu nhan cua hanh


40/118


ong nem a, phai tng tan nguyen nhan mang lai kho aucho mnh. Khi xac nh ro rang, khong nen thac mac ly do taisao ngi kia a lam chuyen o vi mnh, ngi o co tnh haimnh nh the nay the no. Luc ay, ch can quan sat dong camxuc, e thay ro rang o la dong cam xuc cua tham, san, si nenngi khon ngoan phai thao g no ra. Muon thao g, c Phatday, chung ta phai nhan dien cam xuc, biet cam xuc o angdien ra mc o nao, nhieu hay t, lanh hay nong v.v... cnh vay chung ta mi co kha nang vt thoat khoi no.

Khi nhan dien c roi, chung ta phai phong thch no vigiai phap an toan ch ng tat o mot cach vo toi va vao ngikhac. Chung ta khong the Gian ca chem tht, v lam nh these bien ngi than tr thanh nan nhan cua cach ng x thieukhon ngoan. Hanh ong khong can trong co the lam cho be taccang tr nen be tac them. S gia tang cua be tac la nguon gocmang lai noi kho niem au moi ngi, moi gia nh va co the

tac hai en xa hoi.Khi nhan dien c ban chat cua cam xuc, noi kho niem

au khong phai la ban chat cua cuoc song ma ch la hien tng,xuat hien trong tnh huong con ngi thieu s kiem soat tam.Kho au la hien tng va bieu hien cua cam xuc, ch khongphai ban than hay ban chat cua cam xuc. Nguon goc cua kho

au, theo c Phat day, bat nguon t ba tam ly am tnh ratnguy hiem, o la tham, san, si.Tham ay co the la khuynh hng cua s hng thu tnh duc,

cai lam cho con ngi tr nen tham lam, bon xen, keo kiet, chaisan, bang gia trc nhng nhu cau can thiet cua ngi khac.

San bat nguon t long tham khong c thoa man, c

bieu at thong qua c ch li noi khong tot ep vi ngi khac,hoac no ton tai di dang thc hiem han, mac cam, kho chu,bat can.


41/118

BAN CHAT CAM XUC 35

Si, c nhen nhum t long tham va san, the hien di dangtiem thc, lam cho mnh phai lao theo nhng quan tnh cua thoiquen, cai ma le ra mnh khong nen vng vao.

Moi ngi can nhan thc sang suot ve ban chat cua tam oce chuyen hoa chung. Khong nen qua at nang vao van e thalc va than linh, ma ch at nang vao s tu tap cua ban than,vao nhng g c Phat a day trong kinh. Lam c vay, conngi hng thng, tch cc va lac quan. Nh o, chung ta cothe song mot cach rat an vui, th tha, thanh thi, vng chai

trong i.


42/118


43/118

Phan II

HA NHIET CAM XUCTu vien Vien Chieu, Sacramento, Hoa Ky, 25-6-06

Phien ta: Huynh Ngoc HanhHieu chnh: Nguyen Ba Cam


44/118


45/118

HA NHIET CAM XUC 39

NHIET LNG CAM XUC

Trong nha Phat co mot hoc thuyet can ban goi la nhan

duyen. Theo hoc thuyet nay, moi s vat hien tng tren thegian eu co nhan va duyen e tao thanh ket qua nao o. Dongcam xuc cua con ngi cung nh vay.

Thong thng nhng ngi thng, yeu, men nhau, saunhieu nam xa cach gap lai, ho co nhieu cach e bieu lo tnhcam. Co ngi khi gap khong noi nen li ma ch yen lang nhnroi om cham lay nhau, nh the ho a trc tiep truyen dong camxuc than thien, yeu thng. Co ngi gao thet len vi nhng limng r, theo sau la giot nc mat hanh phuc. Luc ay, dongcam xuc a chiem hu tam hon, chi phoi moi hoat ong cua cthe. Cho nen ngi ta co the khong con biet chuyen g a xayra xung quanh mnh.

Khi dong cam xuc dang trao en cao o, th ngon ng khong

con kha nang e lot ta het c. o la gii han cua ngon ng.Neu luc o chung ta bieu to tnh cam bang li th khong saodien at nhng g muon noi. Cho nen hanh ong o oi vimot so ngi la e trc tiep truyen thong cho nhau nhngdong xuc cam ac biet gia ho.

c Phat a giang day cach thc chuyen hoa dong cam xuctrong cac bai kinh, t kinh tang Pali cho en kinh tang aitha. Co the noi, cam xuc con ngi nh dong thuy trieu lenxuong. No le thuoc rat nhieu vao cac yeu to trc tiep hay giantiep co mat luc o, cung nh thuy trieu le thuoc vao chu ky cuamat tri va mat trang. Khi thuy trieu xuong, nhng vat lenhenh se b cuon troi ra bien. Chung co the vng vao trongnhng oan song quanh co, khuc khuyu. Do vay, nhng vatnay khong the nao ra c ti bien khi. en khi dong chaythuy trieu dang len no lai benh bong troi dat ngc vao song.


46/118


Dong cam xuc neu khong c kiem soat cung se cuon troi ngs vao dong thuy trieu bat thng cua no. Khi vui th vui tot o, lucbuon lai buon cc nh. Nh the, con ngi se tr thanh nhng vat troitheo dong xuc cam kho au hoac hanh phuc cua chnh no.

Dong i troi chay trien mien khong bao gi ngng ngh. Choen khi ngoanh lai nhn mnh th nhng nep nhan a han trentran, toc lam tam muoi tieu, sc khoe gi ay khong con khoe nhxa. Thema, nhng dong cam xuc mang theo noi kho, niem auvan canh canh ben long.

Nhng ai ri vao chng nhay cam th s dang trao cam xuc,khong chei song cua ho con ln hn nhieu. Cho nen, noi buonc dai dang, day vo trong tam khong the nao vi i c. Noi buonc eo bam theo ta het ngay nay sang thang no ma khong bietcach g xua tan i c. oi luc, no lc tong kh cam xuc tieu ccthieu phng phap th chang nhng noi buon khong dt ma lai cokhuynh hng gia tang.

Trong kinh, ngoai anh du sanh v dong cam xuc nh dongthuy trieu, c Phat thnh thoang so sanh dong cam xuc nhnhiet lng bien thien t o am roi tang dan cho en 1000C vacao hn. Nhiet o hanh phuc hay kho au cua con ngi lenxuong that thng tuy theo moi trng, thi tiet, kh hau, vongxoay cua cam xuc va tam. Hau nh no thay oi tng phut.

Neu so sanh vi bang nhiet lng bien thien, th dong camxuc cua con ngi con trao dang d doi hn nhieu. Co luc nhieto cam xuc len ti 500 - 700C. o la khi chung ta gian doi, bctc, san han, cau co, muon trut het nhng cam xuc kho chulen nhng ngi ma ta khong a thch hoac mac cam, thanhkien hay a tng va cham, xung ot trc ay. oi khi, chung

ta lai vap phai rat nhieu kho au, o v, suy sup, va cham trongcuoc i. Nao la len voi xuong nga, nao la phai xay dng cnghiep bang hai ban tay trang, thua thiet rat nhieu.


47/118

HA NHIET CAM XUC 41

Co luc dong cam xuc lanh nh ong bang, lam cho conngi ri vao s tram cam, phien muon ben trong, khongmuon giao thiep vi ai. Con ngi co khuynh hng om va ghchat cam xuc vao long e roi b no chi phoi, khong che manhliet, lam cho noi kho, niem au ngay cang gia tang manh me.

Sanh v dong cam xuc cua con ngi vi bang nhiet lng, ethay rang, oi luc do sai lam, lanh cam, con ngi a lam cho caccam xuc tr nen nguoi lanh vi nhng viec lanh, khong con baunhiet huyet oi vi viec ang lam. Neu khong biet cham soc dong

cam xuc vo thng, chung ta co the b ri vao tnh huong nh vay.c Phat day: Trang thai an lac va thanh thi se luon vay chao

chung ta. Ban chat cua cam xuc se xuat hien khi chung ta hieuro va nhan chan c dong cam xuc ang van hanh trong c the.Chung ta cogang gi bang nhiet lng cam xuc trong tnh thethch hp cho tng moi trng, hoan canh khac nhau.

Hien nay vi cong nghe phat trien, may moc hien ai ra i,nhieu gia nh trang b may ieu hoa nhiet o. Khi thi tiet oibc, ta ch can khi ong may ieu hoa e co c khong khmat me, de chu. Ngc lai, khi bau tri tr nen gia lanh th tabat may ieu hoa, e tao ra s am ap, do o, con ngi de dangthch ng vi nhng bien thien cua thi tiet that thng.

Tng t, ngi Phat t di s hng dan tam linhcua c Phat, co the ieu khien dong cam xuc cua mnhbang nhng nhan thc va ng x sang suot. Hanh gia nhphng phap chuyen hoa se biet c tnh huong cam xucnao mang lai kho au va lam cho tam cua con ngi b banggia, khong con mang en bat c ieu g.

Neu chung ta tr nen tieu cc, co khuynh hng song

oi choi vi chnh mnh, th noi co n se day vo, giang xelam cho dong cam xuc lanh gia, co cng va cang gian vat


48/118


them nhieu cang ong bang hn na. S ong bang camxuc gay nen tnh trang tac nghen moi truyen thong gia ta vingi, va d nhien, dan en s tac nghen i song tam linh.

Tac nghen cam xuc chnh la nhng th rac ri vung vaitrong s song con ngi. D nhien, trong s song co nhngngo ngach quanh co. Khi vung cam xuc nao o b nghen machth no se anh hng en toan bo moi hoat ong cam xuc lienquan, lam cho ta khong at c tnh cam cao ep ma chungta ang m tng. Hoat ong dien ra hoan toan trai ngc lam

cho nhng d kien, chng trnh, ke hoach b sup o bi duyenva ieu kien khong hoi u.

Neu khong chuyen hoa s tac nghen cam xuc, be tac se cokha nang b nhan rong va lay lan, tao ra anh hng tieu cc,trc tiep hay gian tiep en ngi co tng giao. Lam nh vayla ta ang lay lan trang thai tac nghen cam xuc cua mnh chongi khac. Bat hanh do o c nhan rong, tao ra s bat ancho chnh mnh va truyen en nhng ngi than thng nhat.

Thuy trieu cua dong cam xuc giong nh s nhong nheo cuaem be. Neu em be o xuat than t gia nh giau sang, cnhieu ngi cham soc, ca ben ngoai, ben noi eu cng chu,co vu nuoi, dng mau, nhieu tro chi e thng thc; moi khibe b trt chan nga te th nhieu ngi xum lai nang niu, vo

ve. Ho lam nh vay vi hy vong a be se phan chan len, hanhphuc hn. Nhng au biet rang no lc nh vay ma tnh huongkhong tr nen tot con lam cho a be au xot hn, gian gi, oakhoc nhieu hn. Noi cach khac, trong dong cam xuc kho au,cang c nhieu ngi vo ve, cham soc th noi au va noi buoncang co ieu kien tr nen nc n nghen ngao hn.

Quan sat tnh huong tng t, oi vi a be sinh ra trongmot gia nh ngheo kho, b nga te. Do thieu ngi cham soc,nang niu, khong co ai vo ve, chu chuong, thoat au be cung


49/118

HA NHIET CAM XUC 43

khoc roi nhn qua nhn lai, nhn ti nhn lui, khong thay aixung quanh giup mnh, be phai t ng day, tiep tuc vuichi nh khong co viec g xay ra.

Neu trong hoan canh kho khan ma biet cach ieu chnhcam xuc, th t than chung ta se ng day vn len trong cuocsong. Luc ay, dong cam xuc se lam cho noi kho niem au giamxuong. Nhieu ngi ngh rang, trong hoan canh kho khan, bathanh nhat cuoc i, nh a tng nga te, b au ma khong cocach nao ng day c, phai nng vao ngi khac. Nh vay,

dong cam xuc se chay theo hng mac cam, t ti ve than phankhong may man cua mnh. Neu chieu theo s nhong nheocua cam xuc, chung ta se tr thanh con ngi nhay cam trcnhng noi au khong co loi thoat.

Theo tam ly hoc Phat giao, ac biet la kinh Thu LangNghiem, tnh cach con ngi c phan loai vao mot trongnam nhom sau ay: 1) Thien ve duc tnh (sac duc), 2) Thienve tnh cam (tnh), 3) Thien ve tng tng (tng), 4)Thien ve nhan thc (thc), 5) Tron ven tr tue.

Nhng ngi co khuynh hng song qua thien ve cachoat dung va tao niem hanh phuc han hoan tren hoat dungcua tnh duc nen a bat can nhng cai con lai. Ho co thebo ra rat nhieu tien e tm niem hanh phuc tren nen tang

phan ng giac quan. oi luc thieu s kiem soat cua tam,ngi o co the dan than vao con ng suy thoai ao c,ma xa hoi ngay nay t phng ong cho en phng Tayeu ang canh bao.

KHO AU DO TNH VA TNG

Nhng ngi at nang ve phng dien tnh, tng, th cam

xuc tnh yeu va tnh cam rat ln. Ho xem tnh co gia tr hanhphuc tot nh, neu mat tnh th mat i tat ca. Trong tnh huong


50/118


nh vay, dong cam xuc c dang trao len xuong, thang tramd doi. Khi chung ta bam vu vao s thang tram cua dong camxuc nay, s kho au se khong ri khoi ban tam cua ta c.

Nha th Han Mac T co lan a thot len rang: Ngi i motna hon toi mat, mot na hon kia bong dai kh. Di cainhn cua nha th th ca bau tri hanh phuc, y ngha cuoci va gia tr cuoc song eu nam tren iem ta tnh yeu.Tnh yeu o neu c than bang quyen thuoc tan ong, xahoi cong nhan, c s ho tr cua ban be, hang xom, chac

chan se e lai nhng ky niem hanh phuc kho quen. Khi chorang tat ca gia tr hanh phuc nam trong tnh yeu la iem tatnh cam, khi tnh yeu khong thanh tu th toan bo i songcua ngi quan iem ang thc hoa se ri vao tnh trangkhung hoang cam xuc nghiem trong.

S o v tnh yeu cua ong bat nguon t nguyen nhankhac ton giao. Mot ly do rat n gian. Ong la ngi ThienChua giao muon ket duyen vi ngi phu n ep theo truyenthong ao Phat. Luat Thien Chua giao, muon ket hon lamv chong vi ngi ngoai ao, trc nhat buoc ngi kiaphai theo ao mnh th mi c chap nhan.

Tnh cam trai ngang cua nha th ho Han cong vi luatep ngi theo ao a lam cho hai ngi phai chia uyen re

thuy, ng anh anh i, ng em em i, chuyen tnh oita ch the thoi. Nhng g ma nha th c m eu b supo khi tnh yeu khong thanh. Gi ay tam hon vi the giicua hanh phuc b v tan thanh hai manh, mot manh mat ivnh vien chang co ly do, trong khi manh con lai, co cungnh khong, v a bong dai kh.

Ai co khuynh hng lay tnh cam, tnh yeu lam iem ta hanhphuc se co the song trong tnh huong thang tram, len xuong batthng cua bien o cam xuc, khi hanh phuc, luc kho au.


51/118

HA NHIET CAM XUC 45

e chuyen hoa cam xuc thien lech trong tnh huong nay,nha Phat khuyen nen chuyen tam en cac iem ta tinh thankhac nh tnh cha me va con cai, anh ch em, xom gieng, quanhe oi tac gia ngi than e tach ly cam xuc that tnh von cothe lam cho nhieu ngi mat phng hng co quyet nh betac qua t van. Du co mat i mot na cua tnh yeu, th cungkhong ly do g chung ta t anh mat i tat ca nhng g con lai.Ai ngh tnh yeu la tat ca se ri vao tnh huong cng ieu hoacam xuc cua mnh.

Theo kinh Thu Lang Nghiem, ngi co thoi quen cng ieula song theo tnh tng qua ln. Nhng cam xuc o mang lai ratnhieu noi kho, niem au cho chnh mnh, rat nguy hiem. ngbao gi e mnh ri vao tnh trang nh nha th Han Mac T.

Hanh phuc la mot nhu cau rat ln va hien hu trong cuoc i,vi nhieu hnh thc khac nhau. Khong khac nao bau tri bao la,bat ngat vi nhieu cay thong xinh xan, nui oi chap chung xanhtham, vi gio thoang, may bay, suoi reo, chim hot. Tat ca nhngcai ang dien ra, neu biet cach tiep xuc bang s hieu biet va tiepnhan, chung ta se co niem hanh phuc. Do vay, mot mat mat trongtnh yeu, tnh v chong, sinh ly t biet... van khong lam ta sup ohoan toan. Giong nh ngi b soc ma dng day c.

Trong nhng nam thang va qua, gia mnh va ngi

ban i chung thuy co biet bao ky niem em em, ep e acho ta thoa man vi ky niem. Va vi nhng thang nam conlai, ta song vi tat ca nhng tnh thng cha me, con cai,que hng, ong loai, tat se tm thay nhng gia tr cao epcua i song tinh than. Vi quan niem nh vay, chung tami a tang so tam thc cua mnh t mc o tnh, tnglen mc o cao hn, tc la thc tng. Ngi song trong

trang thai tnh tng, s nhay cam lam cho ho b vng vuvao dong cam xuc kho au.


52/118


Trong sinh hoat va giao te, oi luc ta gap tnh huong motngi nao o phat bieu vo tnh thoi, nhng do qua nhay cam,co ngi tng rang ngi ta nham vao ho ma noi. Neu noidung phat bieu mang tnh tch cc, ngi c e cap co camxuc phan chan va thay mnh hanh phuc. Co the v hanh phucay ma ho khong can an uong, ngu ngh ma chang oi khat,met moi. Nh vay, con ngi co khuynh hng chay theo dongcam xuc thuan vi nhng g ma mnh mong i.

Neu ai noi mot cau xau xa, tng ang nham vao mnh, th

lap tc ngi nang ve tng se b dong cam xuc kho au khongche, chinh phuc. Co ngi, ke t khi ngh rang mnh b ngikhac noi xau, phe bnh, ch trch, t o ve sau ho khong muonnhn thay ngi ay na. Neu co thay th co tnh tranh mat. Cactam ly tieu cc khac, co ly do keo theo la s mac cam, t ti,thanh kien va be tac. Trong trng hp nay co the la nhngbc tng ngan cach, nh bc tng gia hai mien Nam Bac

Trieu Tien, bc tng Berlin gia ong Tay c, nhng dayTrng Sn va tham ch Van Ly Trng Thanh. Mac du chungta khong nhn thay mot hnh thu ngan cach cu the nao.

Khi oi mat vi nhng oi tng tren, dong cam xuc toa ranhieu luong nhan ien hoc tieu cc. Nhan ien hoc cua mnhvi ngi kia co the rat khac va oi lap. Nen khi giao nhau, hai

luong nhan ien gia ta va ngi tao ra phan ng doi ngc,keo theo nhng be tac trong giao te va truyen thong.Neu khong co gang thao g th t be tac nho ban au se

tao ra be tac tram trong hn tiep theo. Neu ngi co thoi quencng ieu hoa van e th s be tac cang ln hn the na.Nhng ngi song trong trang thai tng ve cai toi b xuc pham,li dung, phe phan, khong c ton trong, th du ngi ay co

ay u ieu kien vat chat the gian nh nha cao ca rong, tiend, bac hau, phng tien u ay, ho cung khong may co c hoi e


53/118

HA NHIET CAM XUC 47

cham en dong cam xuc hanh phuc.

Ly do la moi khi b mui ten cua cam xuc kho au ghim vao

c the, ho khong the rut mui ten ra, ma c kho au, buontham, than than trach phan roi mac cam, t ti nen c hoi tiepcan vi nhng gia tr tch cc khac khong con na.

Khi nang tam nhan thc len mc o tng, ngi o cokhuynh hng m mang tri thc, tm kiem gia tr phat minh.Ho co the la nha van, nha th, nha giao duc hoac nha kinh teco the a dong cam xuc bay bong thong qua cac d lieu hienthc trong cuoc i. V nh nhn con chim bay ln tren bautri xanh, cac khoa hoc gia ngh ngay ti viec che tao ra thietb cho con ngi cung bay len c. The la chiec may bay autien c sang che. Luc au, may bay ch co the mang lenkhong trung mot vai ngi. Bay gi cac may bay dan dung cothe ch hang tram ngi. Trong tng lai co the con co nhieumay bay vi sc cha nhieu hn the na. Noi cach khac, bietvan dung nhan thc da tren tng, i song con ngi ccai thien va ngay cang tot ep hn. Tng da tren ban nga valong v ky se lam cho i song con ngi tr nen ngheo nanva vo v.

NHAN THC BAY BONG

Nhieu ngi co khuynh hng anh gia s vat tren nen tangnhan thc, thong qua ho tr cua nhng quy luat t duy nhquy nap, dien dch, loai suy, tong hp. Ho tm kiem niem vuitrong cuoc song bang gia tr phat minh va nhng ong gop chocuoc i thong qua kien thc phng phap va kien thc khoahoc. Nh o, ong gop va phat minh gop phan lam cho hanhphuc c nhan len gap boi.

Nhng ngi co tinh than bay bong nh vay, mac dau athoat khoi s tram cam nhng ho van phai oi au vi noi kho


54/118


55/118

HA NHIET CAM XUC 49

mc va trung dung nh the se giup cho ta vt qua c songgio cua cam xuc vo thng va kho au.

Nh tue giac con ngi co the song thch ng vi moi hoancanh va moi trng. Hay lien tng en hnh anh con tac ke vaky nhong, hai con nay co kha nang thch ng moi trng ratcao qua s bien oi mau sac cua chung. Neu no ang bo trentang a mau xam th da cua no se co mau xam hoac tng t.Con neu no ang bo tren tham co xanh th da cua no se chuyensang mau xanh. C nh vay tuy theo sac mau cua moi trng

ma no ang hien hu, oi mau cho phu hp, e t tao ra s anninh. Muc ch oi mau cua chung la tranh b ke thu phat hienva tan cong.

Phai biet van dung kha nang ng x mang tnh tuy duyen vaquyen xao e khong b kho luy trong cac hoan canh trai ngang.Hoa ong cung hoan canh bang thai o song chung vi ngangtrai ma khong b hoan canh chinh phuc, khong b ban ri bangmui ten au kho, chnh la nghe thuat va con ng cua hanhphuc. Neu trong hoan canh trai ngang, biet tao c niem vuiva hanh phuc, lam cho con ngi tr thanh mot bac tr.

c Phat a lay hnh anh hoa sen lam v du. Bun nh, ncong la moi trng song cua mot so loai ca, con trung, thuy tochoi tanh. Nhng hoa sen sinh ra, trng thanh trong bun nh

hoi thoi, chang nhng khong b bun lam mat gia tr, ma trai lai,tan dung moi trng nay t lam cho no c la xanh, hoa epngao ngat hng thm.

Nh cung cach cua loai sen, neu chung ta biet che ng dongcam xuc tieu cc, kho au cua mnh trong cac nghch canh, oiluc lam cho chung ta chm vao en toi, no lc chuyen hoa cam

xuc se giup ta co c cuoc song tot lanh toa ngat mui hngan lac. Chuyen hoa cam xuc se giup ta tr thanh mot hoa senxinh ep, thm tho gia cuoc i kho au.


56/118


Quan niem ve s thch ng trc nghch canh giong nh hnhanh cua con cac ke thch ng vi moi trng hien hu, giup chochung ta song mot cach hai hoa vi nghch canh, e t o tandung li thecua nghch canh huan luyen ban than. Lam c nhvay, chac chan rang cuoc song khong bao gi b kho au chi phoi,v dong cam xuc se khong con dp e cng ieu. Khi o, vui cungkhong vui qua mc va buon cung chang buon them.

KHOANH VUNG CAM XUC

Theo c Phat, neu co nhng noi niem kho au ve cam xuc, thchung ta phai biet khoanh vung no lai neu cha the chuyen hoa.

Trong cuoc song, chung ta kho co the tranh khoi s va cham,phien toai khong can thiet. Nao la chuyen bat ong c quan,chuyen cau co cong s, cung nh viec oi au vi tat ca nhngngi ma ho chuyen mang lai cho mnh noi bc doc.

Phat day, phai quen no trc khi vao nha, neu khong mnh setrut tat ca rac roi o len ngi than, khong kheo tao ra oan trai chonhau. Trong suot tam gi lam viec met nhoc cong s, thay v venha c ham nong hanh phuc cua gia nh, th chung ta lai b noirac roi, bc doc kia hanh ha. Neu khong can trong, chung co thethieu rui tat ca moi hanh phuc cua gia nh.

Phng phap khoanh vung cam xuc la nghe thuat tot e

khong che noi kho niem au. Nghe thuat nay cung giong nhviec tiem chung vay. Vao mua cho dai, mua vt sa xuat hien,hay benh ho hap cap tnh, dch cum gia cam ang dien rachang han, chung ta phai khoanh vung vi khuan o lai bangcach tiem chung nhng loai thuoc ac tr hu hieu. Thuoc actr chnh la nhng loai vi trung om yeu cua loai vi trung that,khi chung c a vao c the, chat khang the mi biet cach

e phong b. Khi c the co s phong b tot, nam c chienlc va chien thuat, chung co the anh mot cach thanh cong,


57/118

HA NHIET CAM XUC 51

neu co bat ky loai vi trung nao tng t xam nhap vao. Tngt, nghe thuat tiem chung va khoanh vung noi kho niem aucung nh vay, chung ta ng lu gi dong cam xuc kho au vacung ng e no lan toa ra toan than.

e khoanh vung cam xuc kho au, c Phat day chung takhong nen e nen, bi v e nen se lam noi kho niem au giatang va trng snh them, en luc nao o sc e nen khongcon na th kho au se the hien ra ben ngoai, luc nay coi nhchung ta tr thanh ngi that bai.

e giam bt noi kho niem au, chung ta khoanh vung chungbang cach chat t nhng g lien he trong qua kh; tiep en,chung ta chat t nhng g qua ky vong ve ieu g o tnglai. Noi nh vay khong co ngha chung ta tr thanh ngi chnhn mot chieu hien tai. ng lu tam en dong chay camxuc co lien he noi kho niem au trong qua kh v: moi lan hnhdung, lien tng, nh ve nhng chuyen a qua la chung ta sekho au them.

V du, ba chuc nam ve trc, co hoa hau hoan vu rat ep vanoi tieng. Nhng gi ay cac ba ay a o tuoi ngu tuan, saptron sau mi, moi lan nh lai mot quang i tre ep ba minam ve trc, nhieu ba cam thay au kho va kho chu lam. Khisoi gng khong tin la mnh, bi v gng mat ep ngay xa

cua ba a mot thi chiem lnh c long ngng mo cua ratnhieu ngi tren khap the gii. Biet bao nhieu bai bao a catung ve ba, nhieu cong ty xin ky hp ong e quang cao hnhanh tren san pham cua ho, chang han nh kem dng da, hoacnhng tap ch in hnh ba len e ban chay.

Tat ca nhng th o gi ay khong con na. Cho nen moi lan

lien tng va tiec nuoi ve nhng cai ma hien tai khong con, cachoa hau va ngi ep noi chung cam thay noi kho niem au giatang d doi. Chung ta nen khoanh vung, e trong giay phut hien


58/118


tai, dong cam xuc khong tr ve vi nhng cai a qua, mnh co cuocsong hien tai nay vi tat ca y ngha va gia tr cua no.

Hay khoanh vung cam xuc theo chieu tch cc, ng e tammnh b troi buoc vao kho au va bat hanh. V khi hoi tng veniem hanh phuc, nhng thanh cong huy hoang, tot ep a qualam cho cam giac nuoi tiec xuat hien, tao ra nguon nang lngcam xuc manh, khien chung ta quen gia tr hanh phuc ang cotrong hien tai.

Ngc lai, ngi at qua nhieu hy vong vao tng lai makhong co c s e thc hien, se ri vao chu ngha duy ly hayduy y ch. Do o, moi khi oi au vi that vong, c m khongthanh tu th kho au, sau muon va bi quan dien ra.

Kinh ien nha Phat day chung ta khong nen ri vao tnhhuong cau bat ac. Bi v, trang thai cau bat ac la mot noikho to ln. Nha Phat cung day ng chay theo tng lai ao

tng. V nh nhieu chng trnh c thiet lap, trong khi hientai chung ta khong co mot ieu kien nao e thc hien, cungkhong co g e bien chung thanh hien thc, th nhng m cdu chanh ang nh the van mang lai bat hanh.

ieu quan trong la can phai gieo c nhieu nhan lanh, nhnhng qua trng ga co trong. Khi trng gap moi trng nhieto thch hp, t than no chuyen hoa va cho ra chu ga con. Roinhng chu ga con se tao ra nhng chu ga me, ga cha va c tieptuc nh vay, se co an ga gap nhieu lan nhng qua trng banau. Neu c m tng co mot an ga, ma khong tm cach e conhng qua trng ga co trong ban au cung vi ieu kien thchhp, th vnh vien chung ta khong co c.

Phai khoanh vung va gii han cam xuc trong mau chot hien

tai, e dong cam xuc kho au hay tiec nuoi khong xam chiem.Cuoc i co chieu kch thi gian va khong gian han nh, hay


59/118

HA NHIET CAM XUC 53

nhn nhng gia tr cua hien tai ma phan au vn len.

Sau nam 1975, nhieu ngi Viet Nam bo nc ra i. en khi

at chan len manh at cua x ngi vi rat nhieu c nguyen,m tng, co nhieu ngi phai that bai, no lc nhieu ma thanhcong chang c bao nhieu. Dong cam xuc o lam cho nhieungi ngh rang, moi viec tren i eu co s sap at cua angtao hoa. V ngh rang, con ngi co van menh, nen ho tr nennhut ch, sinh ra t tng tieu cc, chap nhan nh menh motcach mu quang, khong con tha thiet g trong i, v ngh mnh

khong the lam g trong hoan canh trai ngang. Nh vay trongkho au co ngi thanh cong tot o, lai co ngi be tac hoantoan. S khac nhau nam cai nhn, thai o va phng phapgiai quyet van e.

S thanh cong hay that bai ch co mot phan lien he tiphc lc, cong c nhng g a tao ra trong qua kh, trongkhi phan ln, neu khong noi toan bo lien he en thai o nhanthc va phng phap cua con ngi trong hien tai. Tren thcte, phc lc ch ong vai tro toi a la 30%. Nh phc lc o,cac quan tnh thoi quen thch hp se lam cho chung ta vtqua chng ngai, nghch canh, gian truan, th thach. Trongkhi, 70% con lai nam s no lc cua ban than.

Khi biet nghien cu co phng phap, vt qua moi gian tru-

an, th thach, thng th se co c ket qua tot ep. No manglai cho chung ta noi niem hanh phuc rat xng ang.

Khoanh vung cam xuc trong hien tai e khong than tritrach at ve nhng chuyen khong au. Tao c hoi phan auhay tinh tan nhieu hn e chuyen hoa cam xuc tieu cc. Tinhtan la no lc khong ngng, en luc khong con ch iem nao

e vn ti na th mi dng. Luc o, nen biet rang khong heco hen xui, ma la mot tien trnh cua no lc co phng phap nenlam cho cuoc song co them gia tr.


60/118


61/118

HA NHIET CAM XUC 55

co phng phap, biet cach khoanh vung cam xuc trong hientai e thch ng vi moi trng mi. Nh vay, s khoanh vungcam xuc trong hien tai co y ngha rat ln.

Co cach tao ra s khoanh vung cam xuc la ng lam chodong cam xuc lay lan. Noi kho niem au cua the he cha ongkhong nen truyen xuong cho the he con chau. Noi au cuangi chong ng truyen sang ngi v va ngc lai. c Phatthng sanh v cam xuc lay lan nh la ngon la, mot khi cben roi se co kha nang ot chay va thieu huy day chuyen.

Khi lam an that bai, b oi tac la ao, thuoc ha la gat, noikho, niem au o lam cho mnh ngh rang, tai sao a song hetlong, ma ngi khac van khong chan that vi mnh, qua laau kho. Roi chung ta truyen nhng cam xuc au buon o envi nhng ngi than thiet nhat.

S lay lan va trao truyen cam xuc tieu cc nh thekho c

ong cam, v ho khong co thi gi e lang nghe. au kho ma tac lap i lap lai tnh khuc cam xuc nh vay lam cho ho nhamchan, khong con cam thong hay thiet lap nhu cau s lang ngheva chia se. Bay gi, ta se buon bc va ngh rang nhng ngithan thng nhat cung khong con long tot vi mnh. Mnhau buon va ong ca lai mot mnh trong khong gian bon bctng, cach biet vi moi ngi xung quanh. Lam nh vay la

ang khoanh vung cam xuc thieu phng phap, khong co nghethuat chut nao.

Nen van hoa phng Tay ton trong qua mc s rieng t(privacy). Neu chung ta va cham vao mot ieu g o ta co thelam ton thng ban nga ngi khac. Ho song rat lanh cam vngh mnh a ay u phng tien sinh hoat, u c hoi, thi

gian, tien bac e thng thc nhng gia tr ma ho muon, nentnh cam than thuoc trong gia nh b vi i rat nhieu. o lamot trong nhng ly do quan trong ma cong ong ngi Viet


62/118


hai ngoai a phai trai qua giai oan va cham y thc he van hoacua hai the he trong mot gia nh. Con cai khong muon cha meat e khuynh hng, buoc ho phai i theo cha me, giong haithanh sat cua ng ray xe la buoc phai chay tren no theo mothng i duy nhat, khong c chay theo con ng nao khac.Nh the, the he i trc noi rang la chiec xe la phai at trenng ray. Ri khoi ng ray th xe la se b lat nga ngay. Dnhien, s quan tam cua the he i trc la co ly do chnh ang,da tren chu ngha kinh nghiem ban than. Ho a tng kho au,

a tng sup o va cung a tng ng day gay dng c o va tmlai c nhng gia tr cua hanh phuc. V vay, ho muon the hecon chau phai i theo con ng ma ho a i qua.

Khi tiep xuc vi nen van hoa mi, the he tre muon co cachi rieng, ho muon tao rieng con ng ray trong nen van hoavay n cua nen kinh te th trng phng Tay e phan auvn len. Ho no lc phan au lam viec va theo con ng vay

n e tao nen c nghiep, co the tra dt iem nhng g a vay.T lc la thoi quen tot, co the giup tr thanh chu nhan cua

chiec ng ray mi va ho chnh la cai au tau ch khong phaila cai toa b keo i mot cach thu ong.

S mau thuan ve hai nen van hoa khac nhau trong mot gianh a lam cho nhieu gia nh b kho au va mat hanh phuc.

Neu the he i trc khong nhn thay trong nen van hoa micung can co nhu cau thch ng, e san sang cam thong va chapnhan tnh trang tiep bien van hoa cua the he i sau, s va chamgia hai nen van hoa mi va cu trong hai the he trc va sau laieu kho co the tranh khoi.

Khoanh vung van hoa la nhu cau can c at ra, ngi

song trong tng quan van hoa ng at toan bo nen van hoaViet Nam truyen thong len the he con chau cua mnh von csinh ra va ln hn trong nen van hoa khac. Ngc lai, cung


63/118

HA NHIET CAM XUC 57

ng rap khuon nguyen ven nen van hoa phng Tay lam chuao i song ban than. Cho du nen van hoa mi co tot epen bao nhieu i na, cung ng quen rang, ta ang mangtrong ngi dong mau cua nen van hoa Viet Nam. V vay, thehe i sau khong nen buoc the he cha anh cua mnh phai tontrong s la chon van hoa cua mnh mot cach tuyet oi. Trongtrng hp nay, chung ta nen khoanh vung van hoa vi nhngbien gii cua s tng nhng, ma hai ben can phai ton trongnhng cai hay khac biet, thay v khang c hay phu nh no.

Chung ta biet con chau Viet Nam song tai hai ngoai angtiep xuc vi nen van hoa phng Tay mot ngay 16 tieng, trongkhi o tiep xuc vi nen van hoa Viet Nam, ni chung c sinhra va ln len ch co 2 tieng sinh hoat gia nh thoi. Khi i lamve qua sm hay qua tre th ve nha ch co an xong roi ngu. Nhvay nen van hoa goc se b xa dan cho en khi no cam thay xa lava mot ngay nao o se i sau vao quen lang.

Neu khoanh vung mot cach tuyet oi nh vay, th ngitrong mot nha, an cung mam, ngu cung chieu ma tam t, tnhcam, y thc he, cach thc suy ngh hoan toan khac biet. Nhthe, that la te hai va be tac. Khoanh vung cam xuc van hoa lacach thc e nhn thay s khac biet ve van hoa, cong ong, ythc, ly tng trong dong cam xuc ng x gia nhng ngi

than ruot tht cua mnh. Hieu c ieu o th dong cam xuckhong b truyen theo hng tieu cc, nh o, khong tao ra noibat hanh.

Khi au kho co mat trong cong s th giai quyet trong congs, ng mang ve nha. Chung ta khoanh vung cam xuc batky cho nao, noi kho niem au nao xuat hien gia nhng ngithan trong nha th khoanh vung theo cach thc tiem chung,

chch nga khong e lay lan. Cung ng mang chuyen nha vaocong s thuat lai vi ban ong nghiep hay ngi oi tac. Bi


64/118


neu chung ta song nh vay th cam xuc kho au luc nao cungco mat trong dong tam tng. Nh vay, du co giau sang cungkhong hng c gia tr cua hanh phuc.

Cach ay vai nam, toi gap mot ba lao tam mi may tuoi.Moi ngay ba en chua niem Phat, tung kinh rat hanh phuc, vgng mat ba luc nao cung n nhng nu ci an lac. Co lantoi i ngang qua cho ton th c Quan The Am Bo tat thay baang le lay, vai van, mat niem. Quan sat thay oi mat ba nganle, vai giot lan dai tren oi ma gay om. Biet ba ang chm trong

dong cam xuc kho au tot o, toi cung lang ngi. Sau o, miba en phong khach, tham hoi s tnh:

- Ba co tam s g hay khong? Ba hay trnh bay cam xuc cuaba, biet au toi co the ho tr ba vt qua.

- Chong toi nam nay gan 90 tuoi roi.

- Vay ong nha co khoe khong?

- Cam n thay, ong nha van khoe, khong benh tat g.

- Cac con chau ba the nao?

- Da bach thay! Toi co tat ca bon ngi con.

- Nhng ngi con co hieu thao vi ba khong?

- May a rat hieu thao a! a nao moi thang cung cungcap tien, khong ch u song, toi con co c hoi lam viec phcthien nh cung chua, uc tng Phat, in kinh, phan con laigiup ngi neo n bat hanh.

- Nh vay, ba hanh phuc qua roi. Co g ma phai kho au?

- Bach thay! Toi xin tha thiet, nhng thay gi b matgium cho. Ch co ai biet c th ket cho toi lam nghe thay.

- Ba yen tam. Chung toi khong noi cho ai nghe au.


65/118

HA NHIET CAM XUC 59

- Thu that vi thay, ngi chong hien nay cua toi co bonmat con khong phai la ngi tnh au tien. Toi a tng yeu motngi rat tam au y hp, nhng hoan canh trai ngang, khongmon ang ho oi nen anh phai chia tay. S toi cam thay khochu va kho x, ong ay a t t. Trc khi ra i ong ay co e laili nhan nhu chan thanh: Mong rang em hay song tron cuoci vi ngi ma cha me em sap at. Cha me at au em ngoiay. Neu em hanh phuc th ni chn suoi anh cung hanh phuctheo. Con neu nh em khong c hanh phuc, anh an han

vo cung. Anh xin hy sinh tnh cam kho au cua mnh e caumong em c hanh phuc.Bay gi cuoc song cua toi c may man va hanh phuc.

Chong hien tai rat ly tng, khong kem g ong ay trc ay.Cung giau tnh thng yeu quang ai, cha bao gi co li caiva nh bao gia nh khac. Con cai thanh at, nha cao ca rong,vui ve sum vay. The nhng, moi lan toi nh ve ngi tnh qua

kh, nh li di chuc cua ong ay la toi lai kho au giang xe entot cung. Khong sao chu noi thay i!

Nghe vay, toi khuyen ba: Nha Phat thng quan niem hanhphuc oi luc khong ch c tao nen bi chnh mnh ma conc ho tr cua ngi khac. Tat ca moi th tren i eu dien ratheo qua trnh tng tac nng vao nhau ma co, hnh thanh,

phat trien va hoai diet. Khong nen qua sau bi ve nhng g baygi khong con la hien thc na. Hay buong bo noi kho niemau trong qua kh. Nen khoanh vung cam xuc lai ma song hetmnh vi chong con, ng song theo cach thc ong tuong.Co the ba ang song cha that het mnh vi chong con, maba ang dien tuong. Bi v, ba khong muon cho chong biet baang b kho au v s hy sinh cua ngi tnh. Duyen n kho ai

biet trc c, lai cang khong the biet het c.Nhieu khi chung ta thng mot ngi ma song chung vi mot


66/118


ngi khac. Neu biet cach co the san lap tnh cam b hut hang kia,o don vao i song hien tai. Nh vay, cuoc song mi that s co yngha, bang khong nhng gia tr hien tai b ay lui ve qua kh. Vthe, nhng gia tr hanh phuc hien tai khong cam nhan c, maau buon v nuoi tiec qua kh, qua la mot uong ph.

Khoanh vung cam xuc qua kh e thay c s hien huhanh phuc trong hien tai. T ban than cua s khoanh vung aco y ngha, co gia tr hanh phuc. Trc het, gia tr c at cai ang co ma ngi khac khong c may man nh chung

ta. Khi nhn lai cuoc i, mnh a tng trai qua bao gian truanth thach ma van con khoe manh, u ay tay chan, mat mui,du co ngheo kho, chung ta van co c hanh phuc.

c Phat noi: Khi nhn thay toan ven than the ma camthay hai long la co hanh phuc roi. en luc khong con tac dungcua giac quan, t chi, chung ta mi thay c gia tr a anhmat trong qua kh la rat ln. Nhn thay hanh phuc ang co nhcon thng knh cha me, chia se vi cha me noi kho, niem audu khong co nhieu ve ieu kien vat chat, nhng chung ta vanla ngi c hanh phuc.

Mot trong nhng cach thc thiet lap hanh phuc la biet hai longvi nhng g ang co. Sau qua trnh no lc cam go va th thachma van khong at c nhng ieu mong muon th c Phat day

ng bao gi tiec nuoi na. C tiep tuc no lc, ngi biet songkhoanh vung cam xuc trong qua kh se khong b bat hanh chiphoi hien tai.

CHIA SE NOI LO

Mot khuynh hng khac e chuyen hoa cam xuc la ngcng ieu theo kieu bao bien cam xuc vt qua sc chu ng

cua ban than hay chia se vi nhng ngi than.Co ba lao tuoi cao sc yeu a trai tnh thng en cho mi


67/118

HA NHIET CAM XUC 61

may mat con, ma van cha hai long, ba con o don tnh thngcho nhng a chau. Niem hanh phuc cua con chau chnh lahanh phuc cua ba. oi luc, con chau xem tnh thng cua ongba nh la mot trach nhiem, ban bu suot ca cuoc i, khongmot giay phut thanh thi. ay la ieu khong c hay lam.

Ba co a chau en tuoi trng thanh khong gap may man,phai bo hoc i ban ao ma. Mua ma ti th cung kiem cchen cm, manh ao khong en noi g. Mot a chau khac cungbat hanh khong kem, lam phu viec cho ngi ban chao. Mua

ma en th quan hang chao b e am, nen kho khan chat vat vocung. V vay, khi mua ma en ba cam thay kho au. Thay vay,co ngi hoi tai sao trong ba kho s khi mua ma en, nha baau co ngheo? Ba noi: Toi co may a chau, a ban chao, aban ao ma. Mua ma en, a ban ao ma th hanh phuc, cona ban chao th e am. Nen toi kho qua v khong cach nao kiemlong cam xuc c, khi ngh en a ban chao.

en hom tri nang gat, ngi ta cung thay ba lai khoc. Thayvay, co ngi hoi: Sao ba lai khoc? Ba noi bay gi tri nang nhthe nay th lam the nao a ban ao ma kiem song c nentoi khong an tam. Nhng noi lo nh the lam toi kho chu vocung. Ngi phu n nay co long thng chau nhieu qua.

Bao bien cam xuc thng yeu oi vi con chau co the mang

lai hanh phuc cho ngi co khuynh hng bao san trong quanhe tnh thng, ac biet khi co mat cac ieu kien ap ng cnguyen vong, va con chau c thanh tu. Ngc lai, neu cacieu kien khong thanh tu, mong muon khong c thoa man,th dong cam xuc se lam chung ta kho au. Nh vay, khi cngieu cam xuc se khong bao gi chung ta song mot cach thoaimai, an vui trong i.

Trong quan he gia nh, cha me gan nh o don tnh cam chothehe con cai nhieu hn con cai danh cho cha me. Luc con nho,


68/118


69/118

HA NHIET CAM XUC 63

thay thenoi kho niem au ma ho ang co. Vay ma chng benh cuangi than van lam cho chung ta khong bao gi cat t dong camxuc cua mnh oi vi ngi cach xa vi vi. Nh thech lam chongi o cam thay nang tru coi long hn.

Theo quan niem cua nha Phat, hay chia se nhng g chungta ang co cho nhng ngi than. S chia se nay la nhu cau ratcan thiet. Chung ta co the cat bt mot phan nho chi tieu gicho nhng

chuyen hoa cam xuc-hc

Documents