chuẨn bỊ bỆnh nhÂn trƯỚc phẪu...

CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN TRƯỚC PHẪU THUẬT

CN.MAI XUÂN KÝ.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Với lich sử hình thành và phát triển qua nhiều thời

kỳ,ngày nay công việc gây mê HS và phẫu thuật khẳng

định vai trò trong nền y học thế giới. Nếu phẫu thuật là

một sự can thiệp trực tiếp vào hệ thống giải phẫu sinh

lý thì công việc chuẩn bị bệnh nhân trước mổ rất quan

trọng, nhằm tạo tiền đề về thể chất và tinh thần cho

người bệnh để tiếp nhận sự can thiệp đó một cách

thuận lợi và thành công.

Theo Nguyễn Văn thành (2009) phẫu thuật 719 ca tại

bệnh viện Việt Đức,chỉ ra tỉ lệ nhiểm khuẩn trong mổ

ĐẶT VẤN ĐỀ

cấp cứu 18,6%, cao hơn trong mổ kế hoạch 5,6%.

Cũng theo các NC của tác giả tại bệnh viện, thì

có tới 97,8%bệnh nhân được thông báo ngày,

giờ phẫu thuật,63,7% được giải thích đầy đủ

trước mổ, 52,7%hài lòng sau PT,15,4% gặp

những khó khăn và can thiệp sau PT.

Theo Ramsay (2010), NC trên 199 bệnh nhân

thì có tới 70% bệnh nhân nam và 76% bệnh

nhân nử cảm thấy lo lắng và hoan mang trước

khi phẫu thuật.

MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CBBNTPT

Thời kỳ trước PT. Được tính từ lúc BN vào

viện đến khi PT.

Chia ra 2 giai đoạn.

GĐ chuẩn đoán; - chuẩn đoán xác định.

- đánh giá chức năng các cơ

quan.

GĐ CB trước mổ;- là gđ xác định mổ phiên hay

cấp cứu, hoặc cc trì hoản được.

- là gđ đánh giá tình trạng bệnh

mức độ, tính chất PT( đại phẫu, trung, tiểu

phẫu)

MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC

CBBNTPT

Thời kỳ sau mổ.(3 giai đoạn).

- Giai đoạn đầu: dài 3-5 ngày.

- Giai đoạn 2: thường kéo dài 2-3 tuần.

- Giai đoạn 3: xa hơn, kéo dài đến khi bệnh phục hồi lao động.

Đối với người làm CT gây mê và PTV

- biết được tiền sử bênh gia đình,bản thân, thói quen và tình trạng sk hiện tại

- dự kiến và đưa ra kế hoạch gây mê, hồi sức

MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC

CBBNTPT

- biết và tiên lượng được sự diễn biến của

phẫu thuật. Đề xuất các XNchuyên khoa bổ sung

Đối với bệnh nhân và thân nhân.

- nhận thức được PT để làm gì,..?

- hiểu và chấp nhận được các quy định của

BV( vấn đề đóng viện phí, thời gian TP, nằm

viện,các chế độ chích sách liên quan..).

- được giải thích, động viên và hợp tác với

thầy thuốc

MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CBBNTPT

- hiểu và chấp nhận tiên lượng những khó

khăn và thuận lợi trong quá trình PT.

- hiểu và chấp nhận những diễn biến, các

đề xuất trong suốt quá trình PT và điều trị sau

PT

CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN TPT

Bệnh nhân chỉ định mổ chương trình.

Mổ CT là những bệnh nếu chưa mổ ngay thì chưa nguy

hiểm đến tính mạng, cũng chưa ảnh hưởng lớn đến

vấn đề giải phẫu, sinh lý trong can thiệp PT( vd; sỏi

thận, sỏi mật, u xơ TC, bướu giáp, gảy xương,…).

Tiếp cận bệnh nhân.

- Nhận định tình trạng BN ( dấu hiệu, triệu chứng,

bệnh kèm,..)


Hỏi bệnh.-Tiền sử bệnh (tim mạch,HA, gan,.)

-TS gia đình (bệnh về máu, hen pq,..)

-TS dị ứng (cơ địa,thức ăn,do thuốc..)

-Các thói quen (thuốc lá, á phiên, bia.)

-Các thuốc đang sử dụng.

-Nghề nghiệp vùng miên,..


Thăm khám lâm sàng.

Tùy theo tình trạng bệnh tật và tính chất của phẫu thuật

để áp dụng.

- Khám toàn thân.

- Khám tim mạch.

- Khám hô hấp.

- Khám tiêu hóa.

- Khám tiết niệu.

- Khám RHM, TMH, xương khớp ..


Thăm khám lâm sàng .

Đánh giá và tiên lượng được tình trạng đặc NKQ khó..

( Đánh giá theo Mallampati; có 4 mức độ)

Đánh giá và xếp loại sức khỏe bệnh nhân theo ASA.

Bảng phân loại sức khỏe bệnh nhân theo ASA.

- ASA1: sức khỏe tốt.

- ASA2: có bệnh kèm nhưng không ảnh hưởng đến

sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.


Bảng phân loại sức khỏe bệnh nhân theo ASA.

- ASA3: có bệnh kèm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng

ngày( đái đường, bệnh phổi tắc nghẽn, cơn đau thắt

ngực,..).

- ASA4: có bệnh nặng đe dọa tính mạng bệnh nhân(

ung thư, suy tim, suy thận, hen PQ nặng,..).

-ASA5: tình trạng bệnh rất nặng, hấp hối không có

khả năng sống được qua 24 giờ dù có mổ hay không.

- ASA6: bệnh nhân chết não.


Căn cứ đề suất pp vô cảm và pp phẫu thuât.

- PP phẫu thuật( phẫu thuật viên)

- PP vô cảm:( dựa trên các căn cứ; tuổi

và tình trạng sức khỏe bệnh nhân. Trang

thiết bị y tế.Tích chất ,vị trí và thời gian

PT.Trình độ và kinh nghiệm của người

gây mê)


Các chỉ định cận lâm sàng.

- Các XN bắc buộc: .

Huyết học( CTM, TS, TC, HC, TC, huyết sắc tố, .

Sinh hóa ( ure huyết, đường huyết, điện giải đồ,..).

Nước tiểu( tìm hồng cầu, bc, protein,..).

XQ tim phổi.

Điện tim.

- Và các XN chuẩn đoán bệnh lý bổ sung.


Các chỉ định cận lâm sàng cần bổ sung theo biên bản hội chẩn.

- Điện tim (ECG) cho bệnh nam >50 và nử > 55..

- ECG cho tất cả các trường hợp( có ts bệnh tim, cao HA, lao phổi, loạn nhịp, đái đường, rối loạn nước điện giải)

- Nếu có mắc bệnh tim mạch ở mọi lứa tuổi thì phải siêu âm tim, XQ phổi,..

- Nếu có nghi nghờ nhồi máu cơ tim: SGOT, SGPT

- Bệnh lý ở gan,XN chức năng gan, HBsAg, HIV,Protein, tỷ lệ prothrombin.

- Nhóm máu.( khi có tiên lượng PT mất> 500ml)


Các chỉ định cận lâm sàng cần bổ sung theo biên bản

hội chẩn.

- Các bệnh về phổi; XQ phổi.

Các XN về chức năng hô hấp.

- Các bệnh về gan mật: cần XN bilirubin,

transaminase, SGOT,SGPT, siêu âm gan mật, chụp

đường mật, HBsAg, tỷ lệ prothrombin.

- Các bệnh về nội tiết:

Tiểu đường ( đường máu, đường niệu, …).


- Các bệnh về nội tiết.

Tiểu đường; các xn chức năng gan, thận, tim

mạch.

Bướu cổ: Thử T3,T4, đường máu, ECG, đo

chuyển hóa cơ bản.

- Các bệnh về tiết niệu: các XN về chức năng thận.


Điều chỉnh các rối loạn trước mổ.

- An thần ( bệnh lo au rối loạn giất ngủ,..)

- Điều chỉnh thiếu máu suy kiệt( loét dạ dày, hẹp môn

vị, ung thư,..)

- Điều chỉnh rối loạn nước và điện giải, cân bằng

kiềm toan( chú ý kali).

- Kháng sinh dự phòng( tùy theo chuyên khoa).

- Điều chỉnh các thuốc bệnh nhân hay sử dụng trước

đó.

- Điều chỉnh các thói quen của bệnh nhân.


Điều chỉnh các rối loạn trước mổ .

- Các bệnh về HA, tim mạch, nội tiết.

Các thuốc phải ngừng trước PT như; men IMAO.benzodizepin phải giảm liều hoặc ngừng .

Các thuốc Reserpi, Guaethedin ngừng trước 1 tuần.

Các thuốc nên ngừng trước 24 h như : thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển .



- Các bệnh về HA, tim mạch, nội tiết.

Cần duy trì các thuốc như; ức chế canxi ( niphedipin, nicardipin trong điều trị suy vành, cao HA ),các thuốc chẹn beta.

Bệnh đang điều trị bằng insulin cần duy trì trước, trong và sau PT.

Đang điều trị Corticoid cần tiếp tục duy trì.

Ngừng các thuốc kháng đông vitamin K hoặc Aspegic ( thay thế heparin).

.



- Các bệnh suy nhược ,thiếu máu.( nếu XN

máu hst 20%-40% ngưng PT,cần điều

chỉnh lên 65%,).

- Rối loạn nước , điện giải, toan kiềm( Chú

ya kali.)

- Bệnh về nội tiết( Basedow; cần ổn đinh

tim,mạch. Đái đường cần ổn định đường

máu,HA,..)



- Các bệnh về hô hấp( lao, hen pq,.);đo chức

năng hô hấp, ổn định dung tích sống trên

60%.

-Các bệnh về tâm thần kinh (ổn định về

tinh thần,..).

- Các bệnh tiết niệu ( kiểm tra đánh giá chức năng

thận,..).

CHĂM SÓC ĐIỀU DƯỠNG

TRƯỚC PT. Thủ tục hành chánh( Hs bệnh án,chuẩn bị

hs hội chẩn, biên bản hội chẩn, biên bản

giải thích tình hình bện tật,giấy cam đoan

PT, đóng tiền tạm ứng…).

Tiếp xúc bệnh nhân.

- Giaỉ thích (tại sao phải ứng tiền vp,tình

hình bệnh tật,cam đoan PT,các quy định ,

các chế độ cs có liên quan,…).

- Vệ sinh cá nhân, vs vùng PT, đánh

dấu vùng PT, tháo bỏ tư trang,..


TRƯỚC PT. Tiếp xúc bệnh nhân.

- Động viên, nhắc nhở, hướng dẩn ( nhịn

ăn trước PT, ngưng sử dụng các thuốc

,hạn chế và tạm dừng các thói quen sinh

hoạt, ăn uống,..).

- Khai thát tiền sử bệnh, TS dị ứng,..

- Thực hiện các y lệnh thường quy. ( TD

DHST,truyền dịch, Ks dự phòng, uống

thuốc , đánh phiếu định danh..).


TRƯỚC PT.- Thực hiện các TT theo y lệnh( TT sond tiểu,

sond dạ dày, thụt tháo,..)

- Hoàn tất thủ tục hồ sơ BA chuyển phòng mổ.

Quy trình tiếp nhận bệnh nhân tại phòng mổ .

Quy trình kiểm tra an toàn phẫu thuật(Quyết

định số 592/QĐ-BVNH ngày 05/09/2016).

KẾT LUẬN

Chuẩn bị bệnh nhân trước mổ là công việc thường quy mà người thầy thuốc nói chung cũng như ngoại khoa phải thực hiện nghiêm túc. Về mặc chuyên môn; công việc này được xem như là quy định về phương diện pháp lý. Nếu làm tốt bệnh nhân trước mổ sẽ hạn chế những tai biến về gây mê cũng như phẫu thuật, đồng thời người thầy thuốc có thể dự đoán các biến chứng có thể xảy ra để chuẩn bị và sẳn sàng xử trí.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đỗ Ngọc Lâm. Chuẩn bị bệnh nhân trước mổ. Bài giảng gây mê hồi sức .Trường Đại học y Hà Nội.

2. Phan Thị Hồ Hải. Chuẩn bị bệnh nhân trước mổ. Gây mê hồi sức. Đại học y dược thành phố Hồ Chí Minh.

3. Đoàn Quốc Hưng, Đổ Huyền Trang –Khoa PT bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức..

chuẨn bỊ bỆnh nhÂn trƯỚc phẪu...

Documents