chroom. i nleiding •element 24, periode 4, groep vib •transitiemetaal uit d-blok •naam van het...
TRANSCRIPT
![Page 1: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/1.jpg)
Chroom
![Page 2: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/2.jpg)
Inleiding
• Element 24, periode 4, groep VIb
• Transitiemetaal uit d-blok
• Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur
(cfr. fel gekleurde zouten)
![Page 3: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/3.jpg)
Inhoud
1 • Atomaire eigenschappen2 • Eigenschappen Groep VIb3 • Bronnen en bereidingen4 • Belangrijkste verbindingen5 • Belangrijke toepassingen6 • Gezondheids- en milieueffecten
![Page 4: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/4.jpg)
Atomaire eigenschappen
• Helder blauw-wit metaal• Hard, hoge weerstand tegen corrosie• O.G. +2, +3 en +6 (krachtige oxidator)• Hoge smelttemperatuur, beperkte thermische expansie• Stabiele kristalstructuur
Speciaal Bindt niet aan eiwittenBepalend bij suikermetabolisme
![Page 5: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/5.jpg)
Groep VIb
• Cr, Mo, W, Sg
• [Ar]4s13d5, half gevulde d-schil, ook bij Mo
• Smeltpunt binnen periode max. in groep VIb (groot # ongepaarde d-elektronen)
• O.T.’s allen positief, enkel Cr heeft er meerdere
![Page 6: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/6.jpg)
oxide: CrO3 – MoO3 – WO3
carbide: Cr3C2 – Mo2C - WC sulfide: Cr2S3 – MoS2 – WS2
fluoride: CrF3 – MoF2 – WF6
![Page 7: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/7.jpg)
Belangrijkste verbindingen
• Maar aantal in natuur, andere kunstmatig• Chroom(III)oxide in aardkorst (0,0102%)• In robijnen en smaragden chroom met
O.T. +3• De drie belangrijkste verbindingen zijn
chromiet : FeCr2O4
chromatiet : CaCrO4
crocoïet : PbCrO4
![Page 8: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/8.jpg)
Bronnen en bereidingen
• Ontdekking: crocoïet(Siberisch rood lood) met HCl geeft CrO3, gereduceerd tot Cr in houtoven
• Ferrochroom = mengsel ijzer en chroom
Crocoïet
![Page 9: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/9.jpg)
• De belangrijkste ertsen zijn chromiet, chromatiet en crocoïet
• Voor winning vooral chromiet uit o.a. Zuid-Afrika, Zimbabwe, Kazachstan, India en Turkije
Hedendaagse bereiding door chroomerts te bewerken en CrO3 te reduceren d.m.v. aluminium of electrolyse
Chromiet
![Page 10: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/10.jpg)
Belangrijke toepassingen
• Ter verfraaiing van voorwerpen uit o.a. messing en aluminium blinken
• Ter bescherming van stalen voorwerpen want chroom corrosiebestendig
• Als katalysator in de organische chemie voor synthese van methanol
![Page 11: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/11.jpg)
• Cr(IV)oxide: magnetische laag op diskettes en video (ca. 0,29mm)
• Enkele kleinere toepassingen:- groene camouflageverf- chroomverbindingen als pigmentstof- zuiver chroom in verwarmingselementen- kaliumchromaat als reinigingsmiddel voor glaswerk in laboratoria
![Page 12: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/12.jpg)
Gezondheids- en milieueffecten
• Chroom(III): in kleine mate aanwezig in ons lichaam
• Te weinig: hartkwalen, diabetes• Te veel: o.a. huiduitslag,
ademhalingsproblemen, enz…• Chroom(VI): toxische stof, veroorzaakt
serieuze problemen in de luchtwegen• Regelmatig in contact met chroom(VI)
door de vele toepassingen van chroom
![Page 13: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/13.jpg)
• Slechts vervuiling in zeer geringe mate
• Bij verzuurde grond nemen planten ook chroom(VI) op: schade aan gewassen
• In sterk vervuild water: chroom in de kieuwen van vissen
• Bij dieren (algemeen) veroorzaakt chroom(VI) onvruchtbaarheid en tumoren
![Page 14: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/14.jpg)
Samenvatting
• Hard metaal, hoge weerstand en stabiele kristalstructuur
• Meerdere OT’s• Drie belangrijke verbindingen
chromiet : FeCr2O4
chromatiet : CaCrO4
crocoïet : PbCrO4
voor bereiding: chromiet
![Page 15: Chroom. I nleiding •Element 24, periode 4, groep VIb •Transitiemetaal uit d-blok •Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)](https://reader036.vdocuments.mx/reader036/viewer/2022062703/5551a0ef4979591f3c8b83c0/html5/thumbnails/15.jpg)
• Vele toepassingen: verfraaiing, chromeren, magnetisch, pigmenten
• In voeding in kleine mate: chroom(III)
• Chroom(VI): toxische stof