chƢƠng 2: cÁc thẤt bẠi do tÍnh phi hiỆu quẢ …³ vs. cung cấp giấy phép xả...

CHƢƠNG 2: CÁC THẤT BẠI

DO TÍNH PHI HIỆU QUẢ CỦA THỊ TRƢỜNG

VÀ SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ

1

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

2

2.1. ĐỘC QUYỀN

2.2. NGOẠI ỨNG (NGOẠI TÁC)

2.3. HÀNG HÓA CÔNG CỘNG

2.4. THÔNG TIN KHÔNG ĐỐI XỨNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO

3

Slide bài giảng của GVGD

ThS. Phan Thị Quốc Hƣơng, Bài giảng Lý thuyết Tài chính công, Khoa

TC-NH & QTKD, Trƣờng Đại học Quy Nhơn, 2011: Chƣơng 2

Giáo trình Tài chính công và Phân tích chính sách Thuế, chủ biên

PGS.TS. Sử Đình Thành, Trƣờng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí

Minh, NXB Lao động, 2010: Chƣơng 2, Chƣơng 3.

Giáo trình Kinh tế và tài chính công, ThS. Vũ Cƣơng, Trƣờng Đại học

Kinh tế quốc dân, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, 2014: Chƣơng 2

4

2.1. ĐỘC QUYỀN

2.1.1. ĐỘC QUYỀN THƢỜNG

2.1.2. ĐỘC QUYỀN TỰ NHIÊN

2.1.1. ĐỘC QUYỀN THƯỜNG

5

a. Khái niệm

Là trạng thái thị trƣờng chỉ có duy nhất có một hoặc một ít ngƣời bán và sản xuất ra sản phẩm không có loại hàng hóa nào thay thế gần gũi.

b. Nguyên nhân xuất hiện

Là kết quả của quá trình cạnh tranh.

Đƣợc Chính phủ nhƣợng quyền khai thác thị trƣờng.

Chế độ bản quyền về phát minh, sáng chế và sở hữu trí tuệ.

Điều kiện địa lý (sở hữu đƣợc nguồn lực đặc biệt).

Đặc điểm sản xuất kinh doanh và khả năng giảm giá thành khi mở rộng quy mô sản xuất.


6

c. Tổn thất PLXH do độc quyền thƣờng

Tổn thất PLXH: ABC Cần có Chính phủ can thiệp

0 Q1 Q0 Q

Độc quyền thường

D = MB

P

P1

P0

MR

C

AC

MC

A

B

I

J


7

d. Các giải pháp can thiệp của Chính phủ

Mục tiêu can thiệp:

Tăng sản lƣợng sản xuất về mức đạt lợi ích xã hội.

Làm cho giá cả bằng chi phí biên.

Làm giảm bớt lợi nhuận độc quyền.

Các giải pháp:

Khuyến khích cạnh tranh, và ban hành Luật chống

độc quyền.

Chính phủ kiểm soát giá cả và sản lƣợng cung ứng.

Đánh thuế để làm giảm lợi nhuận độc quyền.

Sở hữu Nhà nƣớc đối với độc quyền.


8

a. Khái niệm

Là trƣờng hợp của các ngành dịch vụ công nhƣ điện,

nƣớc, đƣờng sắt…

Là tình trạng trong đó các yếu tố hàm chứa trong quá

trình sản xuất cho phép doanh nghiệp có thể liên tục

giảm chi phí sản xuất khi mở rộng quy mô sản xuất,

do đó cách tổ chức sản xuất hiệu quả nhất là chỉ

thông qua một doanh nghiệp duy nhất.


9

b. Sự phi hiệu quả của độc quyền tự nhiên

Tại Q1: lợi nhuận siêu ngạch FGEP1, Tổn thất PLXH là EHA

Taị Q0: tổng mức lỗ của doanh nghiệp P0AMN

E

G

B M

$

A

AC

MC

MR D

Q 1

Q 2

Q 0

Q

P 2

P1

F

N

P 0

0

H


10

c. Các giải pháp can thiệp của Chính phủ

(1) Định giá bằng chi phí trung bình AC

Ƣu điểm: Loại bỏ đƣợc hoàn toàn lợi nhuận siêu

ngạch

Nhƣợc điểm:

- Khó xác định chi phí trung bình

- Chƣa đạt đƣợc mức sản lƣợng hiệu quả và gây tổn

thất PLXH. Mức tổn thất là:


11


(2) Định giá bằng chi phí biên MC cộng với một

khoản thuế khoán nhằm bù đắp thiếu hụt cho doanh

nghiệp độc quyền

Thuế khoán là thuế đánh đại trà vào tất cả mọi ngƣời

(kể cả ngƣời không tiêu dùng hàng hóa độc quyền).

Ƣu điểm: đạt mục tiêu sản lƣợng tại Q0

Nhƣợc điểm: khó áp dụng thuế khoán vì không công

bằng


12


(3) Định giá hai phần

Phần cố định: NP0

Phần biến đổi: MC (thay đổi theo mức độ sử dụng)

Ví dụ: Thuê bao điện thoại cố định

Ƣu điểm: Đạt mục tiêu loại bỏ lợi nhuận ĐQ, và

ngƣời tiêu dùng mua hàng đúng giá

Nhƣợc điểm: Có thể làm một số ngƣời ngần ngại tiêu

dùng, làm mức sản lƣợng thấp hơn mức hiệu quả.

13

2.2. NGOẠI ỨNG

2.2.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, PHÂN LOẠI

2.2.2. NGOẠI ỨNG TIÊU CỰC

2.2.3. NGOẠI ỨNG TÍCH CỰC


14

a. Khái niệm

Khi hành động của một đối tƣợng (cá nhân hoặc doanh

nghiệp) có ảnh hƣởng đến phúc lợi của một đối tƣợng

khác, nhƣng những ảnh hƣởng đó (tổn thất hoặc lợi

ích) không đƣợc phản ánh trong giá cả thị trƣờng thì

ảnh hƣởng đó đƣợc gọi là ngoại ứng.


15

b. Phân loại

Ngoại ứng tiêu cực: là loại ảnh hƣởng mang lại chi

phí cho đối tƣợng bị tác động.

Ví dụ: Các nhà máy sản xuất xả thải bừa bãi; Ngƣời

hút thuốc lá…

Ngoại ứng tích cực: là loại ảnh hƣởng mang lại lợi

ích cho đối tƣợng bị tác động.

Ví dụ: Một ngƣời chăm sóc vƣờn cây cảnh gia đình;

Tiến bộ của công nghệ thông tin; tiêm vacxin phòng

bệnh…


16

c. Đặc điểm

Ngoại ứng có thể do cả hoạt động sản xuất và tiêu

dùng gây ra.

Sự phân biệt giữa tính chất tiêu cực và tích cực của

ngoại ứng chỉ mang tính chất tƣơng đối, phụ thuộc

vào đối tƣợng bị tác động.

Tất cả các ngoại ứng đều phi hiệu quả nếu xét dƣới

quan điểm của xã hội.


17

a. Sự phi hiệu quả của ngoại ứng tiêu cực

Ví dụ: Một nhà máy hóa chất và một HTX đánh cá

đang sử dụng chung một cái hồ. Nhà máy xả thải

xuống hồ, gây ảnh hƣởng đến hoạt động đánh bắt thủy

sản của HTX.


18

a. Sự phi hiệu quả của ngoại ứng tiêu cực

MPC+ MEC= MSC

Mức sản lƣợng tối ƣu thị trƣờng tại Q1: MPC = MPB

Mức sản lƣợng tối ƣu xã hội tại Q0: MSC = MSB

Tổn thất PLXH = ABC

A

0 Q0 Q1 Q

E b

a

MB, MC

Thiệt hại HTX phải chịu thêm

Lợi nhuận nhà máy

được thêm MEC

B

C

MSC = MPC + MEC

MPC

MB=MPB=MSB


19

b. Giải pháp khắc phục

b1. Nhóm giải pháp tư nhân

(1) Quy định quyền sở hữu tài sản

(2) Sáp nhập

(3) Dùng dƣ luận xã hội

b2. Nhóm giải pháp Chính phủ

(1) Đánh thuế Pigou

(2) Trợ cấp

(3) Hình thành thị trƣờng giấy phép xả thải

(4) Phí xả thải

(5) Quy định chuẩn mức thải


20

(1) Quy định quyền sở hữu tài sản và định lý Coase

Định lý Coase: Nếu chi phí đàm phán là không đáng kể thì có thể

đƣa ra một giải pháp hiệu quả đối với ngoại ứng bằng cách trao

quyền sở hữu các nguồn lực đƣợc các bên sử dụng chung cho một

bên nào đó. Kết quả này không phụ thuộc vào việc bên nào đƣợc

trao quyền sở hữu.

TH1: Nhà máy được trao quyền sở hữu cái hồ

Giao dịch đền bù giữa 2 bên đạt đƣợc tại mức sản lƣợng j mà:

MEC tại j ≥ Mức đền bù ≥ (MB-MPC) tại j

Quá trình đàm phán sẽ dừng lại tại mức sản lƣợng Q0

TH2: HTX được trao quyền sở hữu cái hồ

Giao dịch đền bù diễn ra tại mức sản lƣợng j mà:

MEC tại j ≤ Mức đền bù ≤ (MB-MPC) tại j

Quá trình đàm phán sẽ dừng lại tại mức sản lƣợng Q0


21

(1) Quy định quyền sở hữu tài sản và định lý Coase

Những hạn chế của định lý Coase:

Vấn đề về phân định trách nhiệm Định lý Coase thích hợp cho

những ngoại ứng đƣợc xác định ở địa điểm rõ ràng và phạm vi tác

động nhỏ.

Vấn đề về yêu sách của ngƣời sở hữu: bên nào đƣợc phân định

quyền sở hữu thì lợi ích bên đó sẽ tăng lên

Vấn đề ngƣời thụ hƣởng tự do không trả tiền

Chi phí giao dịch và vấn đề đàm phán

Ngoại ứng không đƣợc giải quyết.


22

(2) Sáp nhập

Nhằm “nội hóa” ngoại ứng bằng cách sáp nhập các bên liên

quan lại với nhau.

Liên doanh giữa doanh nghiệp và HTX sẽ dừng lại ở mức

tối ƣu cho cả liên doanh, tức là mức Q0 cũng đồng thời là

mức tối ƣu xã hội.

(3) Dùng dƣ luận xã hội

Sử dụng dƣ luận, tập tục, lề thói xã hội để hạn chế hoạt động

của các doanh nghiệp mà hoạt động sản xuất gây ô nhiễm

môi trƣờng.


23

(1) Đánh thuế Pigou

Thuế Pigou là loại thuế đánh vào mỗi đơn vị sản phẩm đầu ra của hãng gây ô nhiễm, sao cho nó đúng bằng chi phí ngoại ứng biên tại mức sản lƣợng tối ƣu xã hội.

Mức sản lƣợng đạt mức tối ƣu xã hội tại Q0

b a

E

A

MSC = MPC + MEC MB, MC

MPC + t

0 Q0 Q1 Q

Đánh thuế đối với ngoại ứng tiêu cực

MEC

B

MC=MPC

C

MB=MPB=MSB


24

(2) Trợ cấp

Với mỗi đơn vị sản lƣợng mà nhà máy ngừng sản xuất thì

chính phủ sẽ trợ cấp cho họ một khoản bằng MEC tại Q0

Mức sản lƣợng đạt mức tối ƣu xã hội tại Q0

E

A

0 Q0 Q1 Q

Trợ cấp đối với ngoại ứng tiêu cực

C

MB, MC

B

MPC

MEC

a b

MB

MSC = MPC + MEC

MB=MPB=MSB


25

(3) Hình thành thị trƣờng giấy phép xả thải

Chính phủ bán các giấy phép gây ô nhiễm (giấy phép xả thải),

cho phép các nhà sản xuất đƣợc phép xả một lƣợng chất thải

tại Z0 (tƣơng đƣơng với lƣợng sản xuất Q0).

Kết quả cũng hoàn toàn tƣơng

tự nếu Chính phủ cấp không

giấy phép xả thải cho 1 hãng,

rồi cho phép các hãng mua

bán, trao đổi giấy phép với

nhau. Tuy nhiên, ý nghĩa

phân phối giấy phép có sự

khác nhau.


26

(4) Phí xả thải

Là mức giá cân bằng của những giấy phép xả thải do cung cầu thị

trƣờng xác định, do các hãng gây ô nhiễm đấu giá với nhau để mua

Phí xả thải vs. Thuế Pigou

Đánh thuế đòi hỏi phải biết chính xác thuế suất, và điều này rất

khó vs. Cung cấp giấy phép xả thải sẽ khả thi hơn;

Trong cơ chế giấy phép, để tối đa hóa lợi nhuận, các hãng sẽ tìm

ra công nghệ hợp lý nhất.

Khi lạm phát, hệ thống thuế Pigou sẽ phải điều chỉnh liên tục vs.

Mức phí xả thải sẽ tự động điều chỉnh theo cung cầu thị trƣờng.

Chú ý trƣờng hợp cạnh tranh thị trƣờng bị đe dọa với giấy phép

xả thải.


27

(5) Quy định mức chuẩn thải

Mỗi một doanh nghiệp gây ô nhiễm bị yêu cầu chỉ đƣợc gây ô

nhiễm ở một mức nhất định (mức chuẩn thải), nếu không sẽ bị

buộc đóng cửa.


28

a. Sự phi hiệu quả của ngoại ứng tích cực

Tổn thất PLXH là UVZ

0 Q1 Q0 Q

Ngoại ứng tích cực

V

MPB MC=MPC=MSC

MSB = MPB + MEB

MB, MC

MEB

Z

U


29


Trợ cấp Pigou là mức trợ cấp trên mỗi đơn vị sản

phẩm đầu ra của hãng tạo ra ngoại ứng tích cực, sao

cho nó đúng bằng lợi ích ngoại ứng biên tại mức sản

lƣợng tối ƣu xã hội, hay MPB mới = MPB + s


30


Sản lƣợng tối ƣu tại Q0

Hạn chế: (i) Tạo ra gánh nặng cho ngƣời trả thuế; (ii) Chỉ một hành động tạo ra lợi ích cho xã hội chƣa đủ để đề nghị trợ cấp cho hành động đó.

0 Q1 Q0 Q

Trợ cấp đối với ngoại ứng tích cực

M

N

MPB+s

V

MPB MC=MPC=MSC

MSB = MPB + MEB

MB, MC

MEB

Z

U T

31

2.3. HÀNG HÓA CÔNG CỘNG

2.3.1. KHÁI NIỆM, THUỘC TÍNH CỦA HHCC

2.3.2. PHÂN LOẠI

2.3.3. CUNG CẤP HHCC

2.3.4. CUNG CẤP CÔNG CỘNG HHCN

2.3.1 KHÁI NIỆM, THUỘC TÍNH CỦA HHCC

32

a. Khái niệm

HHCC là hàng hoá và dịch vụ mà mỗi đơn vị sản

xuất ra đƣợc xã hội dùng chung và việc tiêu dùng

của ngƣời này không làm ảnh hƣởng đến tiêu dùng

của ngƣời khác.

HHCN là hàng hoá và dịch vụ mà mỗi đơn vị sản

xuất ra đƣợc định giá và bán ra trên thị trƣờng, việc

tiêu dùng của ngƣời này sẽ ảnh hƣởng đến việc tiêu

dùng của ngƣời khác.

2.3.1 KHÁI NIỆM, THUỘC TÍNH CỦA HHCC

33

b. Thuộc tính: có 02 thuộc tính

(1) Không mang tính cạnh tranh: việc một cá nhân này

đang hƣởng thụ lợi ích của hàng hóa đó không

ngăn cản những ngƣời khác đồng thời đƣợc hƣởng

lợi ích của hàng hóa đó. Vd: chƣơng trình truyền

hình, truyền thanh.

(2) Không mang tính loại trừ: không thể loại trừ hoặc

rất tốn kém nếu muốn loại trừ những cá nhân từ

chối không chịu trả tiền cho việc tiêu dùng của

mình. Vd: an ninh, quốc phòng.

2.3.2. PHÂN LOẠI

34

a. HHCC thuần túy vs. HHCN thuần túy

HHCC thuần túy: là HHCC mang đầy đủ 2 thuộc tính

nêu trên.

HHCN thuần túy: là những hàng hóa có tính cạnh

tranh và tính loại trừ trong tiêu dùng.

2.3.2. PHÂN LOẠI

35

b. HHCC không thuần túy: là HHCC chỉ thỏa mãn một trong

hai tính chất trên, bao gồm:

HHCC có thể tắc nghẽn: là những hàng hóa mà khi có thêm

nhiều ngƣời cùng sử dụng thì có thể gây ra sự ùn tắc khiến

lợi ích của những ngƣời tiêu dùng trƣớc đó bị giảm sút.

HHCC có thể loại trừ bằng giá: gọi tắt là hàng hóa công

cộng có thể loại trừ, là những hàng hóa mà lợi ích chúng tạo

ra có thể định giá.

Một số chú ý về khái niệm HHCC

36

HHCC đƣợc mọi ngƣời tiêu dùng với khối lƣợng nhƣ nhau

nhƣng không có nghĩa họ đánh giá với giá trị bằng nhau.

HHCC thuần túy là một dạng đặc biệt của ngoại ứng tích cực.

Việc phân định một hàng hóa là HHCC không phải tuyệt đối.

HHCC không nhất thiết phải do KVCC sản xuất; HHCN

không nhất thiết phải do KVTN sản xuất.

Phân biệt: (1) Cung cấp công cộng vs. Công cộng cung cấp

(2) Cung cấp tƣ nhân vs. Tƣ nhân cung cấp


37

a. Cung cấp HHCC thuần túy và vấn đề “kẻ ăn không”

Điểm E, F là các điểm đạt hiệu quả Pareto (đã cm)

Cung cấp HHCN Cung cấp HHCC thuần túy

SX

P

p E

DA DB DX

0 qA qB QX HHCN (X)

Cộng ngang đường cầu HHCN

SG

E

DG

DB

DA

MB,T

T*

tB

tA

F

0 Q* HHCC (G)

Cộng dọc đường cầu HHCC


38

a. Cung cấp HHCC thuần túy và vấn đề “kẻ ăn không”

Nguyên tắc tự nguyện (KVTN cung cấp): tất cả các cá

nhân sẽ phải trả tiền cho 1 đơn vị sản lƣợng tiêu dùng

đúng bằng lợi ích biên họ nhận đƣợc từ HHCC.

Xuất hiện “kẻ ăn không”: là những ngƣời tìm cách

hƣởng thụ lợi ích của HHCC mà không đóng góp một

đồng nào cho chi phí sản xuất và cung cấp HHCC đó.

Chính phủ bắt buộc mọi ngƣời đóng góp thông qua thu

thuế và sau đó Chính phủ tài trợ ngƣợc lại cho việc sản

xuất và cung cấp HHCC.


39

b. Cung cấp HHCC không thuần túy

(1) HHCC có thể loại trừ bằng giá

Quan điểm chung: nên dùng giá cả để loại trừ bớt việc tiêu dùng HHCC, để tránh gây tắc nghẽn. Tuy nhiên, khi hàng hóa đó không bị tắc nghẽn, sử dụng cơ chế giá sẽ gây tổn thất PLXH

Nếu MC của việc cung cấp

HHCC bằng 0 hoặc không

đáng kể thì HHCC đó nên

đƣợc cung cấp miễn phí. Còn

chi phí sản xuất có thể đƣợc

bù đắp bằng thuế.

A

Phí

Tổn thất phúc lợi khi thu phí qua cầu

Điểm

tắc nghẽn

0 Q* Qm Qc

P*

E

Số lượt qua cầu

(Q)


40

b. Cung cấp HHCC không thuần túy

(2) Đối với những HHCC có khả năng tắc nghẽn

Quan điểm chung là nên dùng cơ chế giá để loại trừ bớt việc

tiêu dùng nhằm tránh tình trạng tắc nghẽn. Nhƣng nếu chi phí

để thực hiện việc loại trừ quá lớn thì Chính phủ sẽ phải chấp

nhận cung cấp công cộng hàng hóa này.

GP1: Cung cấp tƣ nhân HHCC

Tổn thất PLXH: BEQcQ1

GP2: Cung cấp công cộng

Tổn thất PLXH: ECQm

So sánh tổn thất PLXH và

lựa chọn phƣơng án tối ƣu.

Đường cầu

P($)

A

P1

P*

0 Q1 Qc Q* Qm Q

Cung cấp HHCC mà việc loại trừ tốn kém

B

E

Công suất thiết kế

C

MC


41

a. Lí do và hạn chế khi cung cấp công cộng HHCN

- Do mục đích từ thiện

- Khi chi phí của việc cung cấp cá nhân lớn hơn so

với chi phí của việc cung cấp công cộng.

Cung cấp công cộng HHCN sẽ dẫn đến hiện tƣợng

“tiêu dùng quá mức”

P

0 Q1 QM Q

P

P1

P0

Nếu bán ở giá cạnh tranh P0 thì chỉ có thặng dƣ

tiêu dùng PEP0

Nếu cung cấp miễn phí, sẽ tiêu dùng ở Qm.

Thặng dƣ tiêu dùng là POQm. So sánh với tại

mức giá cạnh tranh,

Trong đó diện tích thặng dƣ tăng thêm một phần

đƣợc bù trừ với chi phí cung cấp là diện tích

hình thang dƣới đƣờng chi phí. Còn diện tích

hình màu xanh không đƣợc bù trừ nên là tổn

thất PLXH.


42

b. Khắc phục hiện tƣợng “tiêu dùng quá mức”

(1) Định suất đồng đều

Là hình thức cung cấp một lƣợng HHCN nhƣ nhau cho tất cả

mọi ngƣời, không căn cứ vào cầu cụ thể của họ.

Không hạn chế tiêu dùng:

Qm: Tổn thất PLXH=?

Tiêu dùng tối ƣu: Q*

Định suất đồng đều Q*/2:

Tổn thất PLXH=?

So sánh tổn thất PLXH?

(Có thể xuất hiện

thị trƣờng “chợ đen”)

DA DB DX

0 Q*/2 Q* Qm

q1 q2

Định suất đồng đều

MC

P


43

b. Khắc phục hiện tƣợng “tiêu dùng quá mức”

(2) Xếp hàng

Là việc thực hiện nguyên tắc ai đến trƣớc đƣợc phục vụ trƣớc hay

buộc cá nhân phải trả giá cho hàng hoá đƣợc cung cấp miễn phí bằng

thời gian chờ đợi.

44

2.4. THÔNG TIN KHÔNG ĐỐI XỨNG

2.4.1.TÍNH PHI HIỆU QUẢ CỦA THỊ TRƢỜNG

2.4.2. NGUYÊN NHÂN VÀ MỨC ĐỘ NGHIÊM

TRỌNG CỦA THẤT BẠI

2.4.3. CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC

2.4.4. THỊ TRƢỜNG BẢO HIỂM – TRƢỜNG

HỢP TTKĐX VỀ PHÍA NGƢỜI BÁN

2.4.1. TÍNH PHI HIỆU QUẢ CỦA THỊ TRƯỜNG

45

a. Khái niệm

Thông tin không đối xứng là tình trạng xuất hiện trên thị

trƣờng khi một bên nào đó (ngƣời mua hoặc ngƣời bán) có

đƣợc thông tin đầy đủ hơn bên kia về đặc tính của sản phẩm.

Ví dụ:

- Trƣờng hợp ngƣời bán có nhiều thông tin hơn ngƣời mua: thị

trƣờng đồ cũ…

- Trƣờng hợp ngƣời mua có nhiều thông tin hơn ngƣời bán:

thị trƣờng bảo hiểm y tế…

2.4.1. TÍNH PHI HIỆU QUẢ CỦA THỊ TRƯỜNG

46

b. Tính phi hiệu quả của thị trƣờng do TTKĐX

Tổn thất PLXH: ABC

P0

D1

D0

A

B

C

P

P1

0 Q1 Q0 Q

TH1: Thông tin không đối xứng về phía người mua

S

P2

2.4.2. NGUYÊN NHÂN VÀ MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG

CỦA THẤT BẠI

47

a. Nguyên nhân

Œ Chi phí thẩm định

Hàng hoá có thể thẩm định trƣớc (1)

Hàng hoá chỉ có thể thẩm định khi đã sử dụng (2)

Hàng hoá không thể thẩm định (3)

• Mức độ đồng nhất trong mối quan hệ giữa giá cả và chất lƣợng

Ž Mức độ thƣờng xuyên mua sắm của ngƣời tiêu dùng

b. Mức độ nghiêm trọng của thất bại

Loại (1): chi phí kiểm định = 0 nên tổn thất do thông tin không đối xứng là không đáng kể.

Loại (2): chi phí kiểm định = giá hàng hoá nên tổn thất do thông tin

không đối xứng sẽ phụ thuộc giá.

Loại (3): có chi phí kiểm định vô cùng lơn nên tổn thất do thông tin không đối xứng rất lớn.

2.4.3. CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC

48

a. Nhóm giải pháp tƣ nhân

Xây dựng thƣơng hiệu và quảng cáo

Bảo hành sản phẩm

Chứng nhận của các tổ chức độc lập, các hiệp hội nghề nghiệp

Cung cấp thông tin

b. Nhóm giải pháp của Chính phủ

Xây dựng các khuôn khổ pháp lý

Chính phủ đứng ra làm cơ quan cấp chứng nhận, chứng chỉ

Hỗ trợ việc cung cấp thông tin

Có biện pháp bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng

2.4.4. THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM*

49

b. Các vấn đề của TT bảo hiểm và giải pháp

Lựa chọn ngược

Là hiện tƣợng xảy ra khi những ngƣời có nhiều khả năng nhận lại

phúc lợi từ công ty bảo hiểm nhất lại chính là những ngƣời có xu

hƣớng tham gia mua bảo hiểm.

Giải pháp: Điều kiện ràng buộc (Bảo hiểm y tế có thể buộc khách

hàng phải đi giám định sức khỏe trƣớc và quy định thời gian bắt

đầu áp dụng của bảo hiểm từ sau khi giám định sức khỏe; Bảo hiểm

hỏa hoạn có thể yêu cầu khách hàng tuân thủ các quy định về

phòng cháy chữa cháy trƣớc khi bán bảo hiểm; Bảo hiểm đề phòng

trộm cắp có thể bị giới hạn đối với những tài sản có giá trị; Bảo

hiểm tai nạn giao thông đƣợc căn cứ vào lịch sử lái xe của khách

hàng….); Bảo hiểm theo nhóm (chính sách bảo hiểm xã hội, bảo

hiểm y tế bắt buộc của Chính phủ).

2.4.4. THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM*

50

b. Các vấn đề của TT bảo hiểm và giải pháp

Hành vi lợi dụng bảo lãnh và cố ý làm liều

Đó là sự gia tăng nguy cơ rủi ro phải bồi thƣờng đối với công ty

bảo hiểm do sự thay đổi hành vi của đối tƣợng đƣợc bảo hiểm gây

ra. Ví dụ: Bảo hiểm trộm cắp; Bảo hiểm hỏa hoạn; Bảo hiểm y tế…

Giải pháp: Giới hạn phạm vi bảo hiểm; Chỉ thanh toán khi giới

hạn bảo hiểm vƣợt quá một hạn mức nhất định; Đồng bảo hiểm

giữa công ty bảo hiểm và khách hàng.

chƢƠng 2: cÁc thẤt bẠi do tÍnh phi hiỆu quẢ …³ vs. cung cấp giấy phép xả...

Documents