20-Oct-12

1

TS. Trương Thị Kim Chuyên

kchuyen@gmail.com

XĐ vấn đề NC

NC các KN và LT

Tìm hiểu các NC trước đây

Xây dựng GT

Xây dựng

ĐC

Thu thập DL

Phân tích DL

Giải thích

KQ, viết BC

2. Tổng quan tư liệu Tìm hiểu các nghiên cứu trước đây

Trước khi tiến hành nghiên cứu, cần duyệt xét tất cả các tài liệu liên quan đến ý tưởng (định hướng) về vấn đề (bài toán) cần nghiên cứu.

2. Tổng quan tư liệu Tìm hiểu các nghiên cứu trước đây

• Lý do xem xét tài liệu

Làm sáng tỏ và tập trung vào mục tiêu nc

Cải tiến pp luận

Mở rộng cơ sở kiến thức về lĩnh vực nc

• Quy trình

Tìm tài liệu hiện có

Xem xét, chọn lọc tài liệu

Phát tiển khung lý thuyết

Phát triển khung cơ sở kn

• Hoàn chỉnh tài liệu

20-Oct-12

2

Xem xét tài liệu giúp:

Giới hạn lĩnh vực nghiên cứu

Hệ thống hóa các tri thức trong lĩnh vực nghiên cứu, từ đó giúp hiểu biết hơn về lĩnh vực nghiên cứu, những gì đã có và còn cần nghiên cứu trong lĩnh vực

Tham khảo các phương pháp đã sử dụng trong các nghiên cứu trước đây

Tham khảo các công cụ nghiên cứu, các kỹ thuật đã được sử dụng có thể phù hợp với đề tài nghiên cứu đang tiến hành

Việc xem xét tài liệu là cần thiết trong tất cả các giai đọan nghiên cứu

1) Tìm tài liệu hiện có

• Nguồn tìm kiếm: • Sách • Tạp chí • Thông tin trên

Internet. • Các báo cáo về hoạt

động của doanh nghiệp.

• Các ngân hàng dữ liệu

• Các báo cáo nghiên cứu khoa học:

• Kỷ yếu Hội nghị khoa học. • Tiểu luận. • Khóa luận. • Luận văn. • Luận án

• Các tài liệu thống kê chính thức và bán chính thức

• Phim, ảnh tư liệu • Vv…

Một số địa chỉ

1. Thư viện trường ĐHKHXH&NV:

2. Thư viện trung tâm ĐHQG TP.HCM:

3. Thư viện Tổng hợp TP.HCM:

4. Thư viện Khoa học xã hội:

5. www.books.google.com

2). Xem xét, chọn lọc tài liệu

Sau khi đã có tài liệu, cần: • Đọc kỹ

• Đánh giá:

• Phù hợp với hướng nghiên cứu như thế nào ?

• Đã đủ hay chưa ?,…

• Phân loại và ghi chú:

• Tài liệu liên quan đến lý thuyết (cơ sở lý luận).

• Tài liệu liên quan đến các phương pháp nghiên cứu.

• Tài liệu về các kết quả nghiên cứu liên quan.

• Tài liệu là các dữ liệu cần cho hướng nghiên cứu.

20-Oct-12

3

3) Phát triển khung lý thuyết

Khi đọc tài liệu sẽ phát hiện một số khía cạnh có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến đề tài => cơ sở để xây dựng khung lý thuyết định hướng cho việc đọc tài liệu.

Triển khai khung khung lý thuyết cho đề tài để làm cơ sở thiết kế nghiên cứu, làm cơ sở để chứng minh giả thuyết đã đặt ra, nhận dạng những nội dung cần xử lý tiếp trong đề tài, cũng như tổ chức và diễn giải các kết quả của nghiên cứu.

Khung lý thuyết

Khái niệm: là sự mô tả, giải thích các mối quan hệ tồn tại giữa các khái niệm được xem xét trong một đề tài nghiên cứu, các mối quan hệ này cũng chính là nội dung của lý thuyết.

Các bước thiết lập khung quy chiếu

Bước 1: Chọn lựa các khái niệm liên quan trực tiếp đến đề tài. Định nghĩa các khái niệm sẽ được xem xét trong nghiên cứu.

Bước 2: Xác định các phạm trù chứa đựng các khái niệm đã được xây dựng

Bước 3: Tìm kiếm các bộ môn khoa học chứa đựng các phạm trù được xem xét

Bước 4: Cụ thể các mối quan hệ giữa các khái niệm và minh họa chúng. Có thể dùng sơ đồ để biểu diễn các khái niệm và mối quan hệ giữa chúng.

4) Phát triển Khung khái niệm

Khung khái niệm: Là sự sắp xếp các khái niệm được xem xét trong một đề tài nghiên cứu để thiết lập cơ sở chứng minh hợp lý và định hướng cho nghiên cứu.

20-Oct-12

4

Khái niệm

Là những từ dùng để mô tả, để đánh giá hay để giải thích những tình huống, những trường hợp riêng biệt nào đó.

Khái niệm là sự thể hiện những ý tưởng có tính khái quát về bản chất của các tính huống, các hành động riêng biệt tương tự nhau xảy ra trong cuộc sống hàng ngày

Là sự phản ánh những đặc tính chung, bản chất của một lớp các đối tượng.

Biến số

• Biến số là gì ?

• Là đặc điểm của con người, đồ vật hoặc của tình huống được xem xét trong một đề tài nghiên cứu. Người ta có thể gắn cho biến số các giá trị khác nhau (Fortin, 1996)

• Hệ thống các biến số phản ánh thuộc tính của đối tượng nghiên cứu.

• 2 lọai biến số:

• Biến số độc lập, hay còn gọi là sự tác động, phản ánh những nguyên nhân dẫn đến kết quả nào đó

• Biến số phụ thuộc phản ánh một khía cạnh, thuộc tính của vấn đề hay vấn đề nghiên cứu bị thay đổi khi biến số tác động thay đổi.

Phân biệt giữa khái niệm và biến số

Trong thực tế nghiên cứu, hay nhầm giữa khái niệm và biến số:

Khái niệm:

Là một định nghĩa hay nhận định về một hiện tượng nào đó và không đo lường được.

Biến số:

Được đo lường bằng các đơn vị đo lường cụ thể.

Phân biệt giữa khái niệm và biến số

• Khái niệm:

• Mãn nguyện

• Tác động

• Xuất sắc

• Tự ti

• Giàu có

• Bạo lực

• Ấn tượng chủ quan

• Không đồng nhất vì mỗi người hiểu khác nhau

• Không thể đo lường được

• Biến số

• Tuổi tác (x năm, y tháng)

• Thu nhập (số tiền mỗi tháng)

• Trọng lượng (kg)

• Chiều cao (cm)

• Tôn giáo (công giáo, tin lành, phật, vv…)

• Có thể đo dù độ chính xác thay đổi theo thang đo và theo biến số

• VD: thái độ mang tính chủ quan; thu nhập mang tính khách quan

20-Oct-12

5

Ví dụ về chuyển đối khái niệm thành biến số

Khái niệm Chỉ số Biến số

Giàu • Thu nhập

• Tài sản

• Thu nhập hàng năm

• Tổng giá trị của nhà cửa, tàu thuyền, xe cộ, đầu tư

Mức độ hài lòng của nhân viên

1. Lương

2. Thưởng

Thưởng lễ, tết

Thưởng hàng năm

3. Thời gian

Thời gian làm việc

Thời gian nghỉ phép

4. Chế độ bảo hiểm

Bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm y tế

5. vv…

1. Lương theo tháng, năm

2. Mức thưởng lễ, tết

Mức thưởng hàng năm

3. Số giờ làm việc theo tuần,theo tháng

Số thời gian nghỉ phép

4. Mức bảo hiểm xã hội

Mức bảo hiểm y tế

5. vv…

Chỉ báo

Là những đặc tính của đối tượng nghiên cứu cho phép đạt được sự quan sát, đo lường

Trong mối quan hệ với biến số, chỉ báo là thước đo để đo lường các biến số

Có các chỉ báo trung gian và chỉ báo thực nghiệm

Địa vị xã hội

Nhóm xã hội

của cá nhân Thu nhập Giáo dục

Vị trí trong

hệ thống tổ

chức quản lý

Nhóm sở hữu

tư liệu lao động

Nhóm lao động,

nghề nghiệp

Nhóm tuổi tác,

giới tính

Nhóm tôn giáo

Thu nhập

đột xuất

Thu nhập

do làm thêm

Phần thêm của

lương (thưởng, …)

Lương cơ bản

Các lớp

đào tạo thêm

Kết quả

Trình độ học vấn

Các cấp lãnh

đạo cao hơn

Người lãnh

đạo trực tiếp

Người thừa hành

Giả thuyết

Khái niệm:

Là một mệnh đề phỏng đóan về mối quan hệ giữa hai hay nhiều biến số

Đặc tính:

Là một mệnh đề có tính định hướng

Tính xác thực của nó chưa được biết đến

Cần xác định mối quan hệ giữa hai hay nhiều biến số

20-Oct-12

6

Thiết lập giả thuyết

Khác với câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết dự đóan luôn kết quả của đề tài. Đề tài cho biết giả thuyết được khẳng định hay bị phủ định

Thường để kiểm chứng lý thuyết hoặc cụ thể hơn là kiểm chứng các đề xuất của lý thuyết

Thường đến từ việc quan sát thấy các hiện tượng trong thực tế, qua lý thuyết hoặc qua các công trình thực nghiệm.

Quá trình kiểm chứng một giả thuyết

• Giả thuyết cần đơn giản, cụ thể và rõ ràng về khái niệm

• Giả thuyết phải có thể kiểm chứng được

• Giả thuyết phải có liên quan đến mảng kiến thức của đề tài

• Giả thuyết phải vận hành được

GIAI ĐỌAN I

Dự cảm

giả định

GIAI ĐỌAN II

Kiểm chứng

hoặc nghiên cứu

GIAI ĐỌAN I

Kết luận

đúng hay sai

GIẢ ĐỊNH KIỂM CHỨNG KẾT LUẬN

Đà lạt là

TT du lịch

• Tiềm năng.

• Thị trường khách

• Cơ sở vật chất.

• Nguồn nhân lực

• Hoạt động kinh doanh

Đà lạt là

TT du lịch

Ví dụ

Tổ chức xí nghiệp công nghiệp có quy mô lớn kinh doanh hiệu quả hơn xí nghiệp nhỏ

Không phải mặt trời và tất cả các vì sao quay xung quanh Trái Đất

Mọi con vật khi bị nhiễm khuẩn yếu đều có khả năng miễn dịch đối với lọai bệnh do khuẫn đó gây ra.

Trong một nghiên cứu mô hình hút thuốc liên quan đến sự khác biệt về giới tính, có một số giả thuyết sau: Không có sự khác nhau đáng kể ở tỷ lệ người hút thuốc nam

và nữ trong tập hợp nghiên cứu

Tỷ lệ nữ hút thuốc nhiều hơn nam trong tập hợp nghiên cứu

20-Oct-12

7

Định hướng nghiên cứu

Xác định cách tiếp cận phù hợp với nghiên

cứu

Xác định cơ sở lý luận của đề tài

Xác định mô hình nghiên cứu phù hợp

Xác định cấp độ nghiên cứu phù hợp với đề

tài

Xác định phương pháp phù hợp với đề tài

Xác định cách tiếp cận phù hợp

Xem xét đề tài xem đề tài của mình là thuộc cấp độ nào

Xem xét xem nguồn tài liệu sẵn có ra sao

Chọn lựa cách tiếp cận:

Lý thuyết trước nghiên cứu: kiểm định lý thuyết

Nghiên cứu trước lý thuyết: xây dựng lý thuyết

Xác định cơ sở lý luận của đề tài

Các khái niệm nào được sử dụng để vạch ra vấn

đề nghiên cứu?

Các khái niệm đã được xác định đã xác đáng

chưa?

Một tập hợp các khái niệm, định nghĩa, các gợi ý có

liên quan lẫn nhau giới thiệu cách nhìn hệ thống

của các mối quan hệ cụ thể trong các yếu tố (biến

số) với mục đích giải thích và dự đóan các hiện

tượng

20-Oct-12

8

Cơ sở lý luận

Còn gọi là luận cứ lý thuyết đã được chứng minh bởi các nghiên cứu đi trước

Ý nghĩa:

Giúp người nghiên cứu có thể mượn ý kiến của đồng nghiệp đi trước để chứng minh những giả thuyết của mình

Tiết kiệm thời gian và chi phí cho việc tổ chức nghiên cứu lại từ đầu các cơ sở lý luận về sự vật, hiện tượng

Xác định mô hình nghiên cứu phù hợp

• Mô tả

• Thăm dò

• Nhân quả

• Tương ứng với các cấp độ nghiên cứu

Xác định phương pháp phù hợp

Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp quan sát Phương pháp bảng hỏi, pv sâu Phương pháp chuyên gia Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm

Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phương pháp phân tích và tổng hợp Phương pháp phân lọai, hệ thống hóa Mô hình hóa Phương pháp giả thuyết Phương pháp lịch sử

Nhóm phương pháp tóan học:

Phương pháp xây dựng cơ sở lý luận

Xây dựng khái niệm:

Tìm từ khóa trong tên đề tài, trong mục tiêu nghiên cứu, trong vấn đề và giả thuyết khoa học

Tra cứu khái niệm từ từ điển giải thích, từ điển bách khoa, sách giáo khoa, tài liệu khác

Nếu không, có thể tự đặt thuật ngữ để làm rõ các khái niệm

Xử lý khái niệm

Mở rộng khái niệm

Thu hẹp khái niệm

Phân lọai khái niệm

Phân đôi khái niệm

Xác định phạm trù

Khái niệm bao quát đến tối đa được gọi là phạm trù

Được thao tác logic mở rộng khái niệm

Nhờ biết phạm trù chứa đựng khái niệm mà người nghiên cứu lựa chọn được cơ sở lý luận của nghiên cứu.

Khái quát hóa các quy luật

Là mối liên hệ bên trong, cơ bản của sự vật, cho phối đến sự phát triển tất yếu của sự vật

Cho biết mối liên hệ tất yếu và ổn định, lặp lại chứ không phải những liên hệ ngẫu nhiên.