chương 6: cung, cầu và chính sách chính phủ · Độ co giãn và phạm vi ảnh...
TRANSCRIPT
Chương 6: Cung, cầu và chính sách chính phủ
LƢƠNG XUÂN VINH
Trƣờng Đại Học Kinh Tế - Tài Chính
December 2016
G o ve r nme nt P o l ic ie s L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 1 / 17
Bao gồm
G o ve r nme nt P o l ic ie s L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 2 / 17
Kiểm soát giá
Giá trần tác động đến kết quả thị trƣờng nhƣ thế nào.
Cách thức giá sàn ảnh hƣởng đến kết quả của thị trƣờng
Thuế
Cách thức thuế đánh vào ngƣời bán tác động đến kết quả thị trƣờng.
Cách thức thuế đánh vào ngƣời mua tác động đến kết quả thị trƣờng.
Độ co giãn và phạm vi ảnh hƣởng của thuế
Giá trần: mức giá tối đa đƣợc phép bán ra theo luật định của một hàng hóa
Giá sàn: mức giá tối thiểu đƣợc phép bán ra theo luật định của một hàng hóa
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 3 / 17
Giá trần tác động đến kết quả thị trƣờng nhƣ thế nào?
Đây là lƣợng thiếu hụt: 50 ngƣời muốn mua kem ở mức giá trần này nhƣng
không thể do nhà sản xuất không sản xuất.
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 4 / 17
Giá trần tác động đến kết quả thị trƣờng nhƣ thế nào?
Ví dụ 1
Thị trƣờng xăng khi có giá trần
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 5 / 17
Giá trần tác động đến kết quả thị trƣờng nhƣ thế nào?
Ví dụ 2
Kiểm soát tiền thuê nhà trong ngắn hạn và trong dài hạn
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 6 / 17
Cách thức giá sàn ảnh hƣởng đến kết quả của thị trƣờng
Bởi vì lƣợng cung là 120 que kem ở mức giá này và lƣợng cầu chỉ có
80 có một lƣợng dƣ thừa 40 que kem. Vì vậy sẽ có một lƣợng dƣ
thừa khi áp dụng giá sàn không hiệu quả.
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 7 / 17
Cách thức giá sàn ảnh hƣởng đến kết quả của thị trƣờng
Ví dụ 3
Lƣơng tối thiểu ảnh hƣởng đến thị trƣờng lao động
Bởi vì mức lƣơng tối thiểu là mức giá sàn, nó sẽ dẫn đến một sự dƣ thừa:
Số lƣợng cung lao động sẽ vƣợt quá số lƣợng cầu lao động. Kết quả là dẫn
đến thất nghiệp.
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 8 / 17
Cách thức thuế đánh vào ngƣời bán tác động đến kết quả thị trƣờng
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 9 / 17
Khi mức thuế 0.5 đô la áp dụng lên ngƣời bán, đƣờng cung sẽ tăng lên bởi
mức giá 0.5 đô la từ S1 sang S2.
Lƣợng cân bằng giảm từ 100 xuống 90. Giá mà ngƣời mua trả tăng từ 3 đô la
lên đến 3.3 đô la. Giá mà ngƣời bán nhận đƣợc giảm từ 3 đô la xuống 2.8 đô
la.
Ngƣời mua và ngƣời bán hàng cùng chia sẻ gánh nặng thuế.
Cách thức thuế đánh vào ngƣời bán tác động đến kết quả thị trƣờng
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 10 / 17
Tóm lại, phân tích vừa rồi rút ra hai bài học:
Thuế hạn chế hoạt động thị trƣờng. Khi một hàng hóa bị đánh
thuế, lƣợng hàng hóa bán ra là nhỏ hơn so với lƣợng cân bằng
mới.
Ngƣời mua và ngƣời bán cùng chia sẻ gánh nặng thuế. Tại trạng
thái cân bằng mới, ngƣời mua phải trả thêm tiền cho hàng hóa, và
ngƣời bán nhận đƣợc ít hơn.
Cách thức thuế đánh vào ngƣời mua tác động đến kết quả thị trƣờng
Khi thuế $0.5 đƣợc áp dụng đối với ngƣời mua.
Đƣờng cầu dịch chuyển xuống một khoảng $0.50 từ D1 đến D2.
Mức giá mà ngƣời bán nhận đƣợc giảm từ $3 xuống $2.8.
Mức giá mà ngƣời mua trả (bao gồm thuế) tăng từ $3 lên $3.3.
Người mua và người bán cùng chia sẻ gánh nặng thuế.
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 11 / 17
Độ co giãn và phạm vi ảnh hƣởng của thuế
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 12 / 17
o Trong hình thứ nhất, đƣờng cung co giãn, và đƣờng cầu không co giãn.
Trƣờng hợp này giá mà ngƣời bán nhận đƣợc chỉ giảm nhẹ, trong khi giá phải
trả của ngƣời mua tăng lên đáng kể. Vì vậy ngƣời mua chịu phần lớn gánh
nặng về thuế.
o Trong hình thứ hai, đƣờng cung không co giãn, và đƣờng cầu co giãn. Trong
trƣờng hợp này, giá mà ngƣời bán nhận đƣợc giảm đáng kể, trong khi giá
phải trả của ngƣời mua chỉ tăng nhẹ. Nhƣ vậy ngƣời bán chịu phần lớn gánh
nặng thuế.
Câu hỏi ôn tập
1. Cho một ví dụ về giá trần và một ví dụ về giá sàn.
2. Điều gì tạo ra sự dƣ thừa hàng hóa? Giá trần hay giá sàn? Giải thích.
3. Các cơ chế nào phân bổ nguồn lực khi giá của một mặt hàng không thể
cân bằng cung cầu?
4. Giải thích lý do tại sao các nhà kinh tế học thƣờng phản đối kiểm soát giá.
5. Giả sử chính phủ loại bỏ thuế đánh vào ngƣời mua của một hàng hóa và thay
bằng thuế có cùng độ lớn đánh vào ngƣời bán. Thay đổi chính sách thuế này
ảnh hƣởng nhƣ thế nào đến mức giá ngƣời mua phải trả cho ngƣời bán, tổng
mức ngƣời mua phải trả cho hàng hóa (bao gồm cả thuế), mức giá ngƣời bán
nhận đƣợc sau thuế, và số lƣợng hàng hóa bán ra?
6. Thuế đánh vào một hàng hóa ảnh hƣởng thế nào đến giá ngƣời mua phải trả, giá
ngƣời bán nhận đƣợc, và số lƣợng bán ra?
7. Điều gì quyết định việc phân chia gánh nặng thuế giữa ngƣời mua và
ngƣời bán? Tại sao?
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 13 / 17
Bài tập
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 14 / 17
Bài tập
G o ve r nme nt P o l ic ie s
L Ƣ Ơ N G X U Â N V I N H D e c e mbe r 2016 15 / 17