chirurgia szczękowo-twarzowa dla lekarzy stomatologów · chirurgii szczękowo-twarzowej, sposoby...

CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO

Program specjalizacji

w

CHIRURGII SZCZĘKOWO-TWARZOWEJ

Program podstawowy dla lekarzy stomatologów po stażu podyplomowym

(bez żadnej specjalizacji)

Warszawa 2003

Program specjalizacji w chirurgii szczękowo-twarzowej dla lekarzy stomatologów po stażu podyplomowym (beż żadnej specjalizacji)

© CMKP 2003 2

Program specjalizacji opracował zespół ekspertów Prof. dr hab. Janusz Piekarczyk – konsultant krajowy Prof. dr hab. Tomasz Tomaszewski – przedstawiciel konsultanta krajowego

Prof. dr hab. Leszek Lewandowski – przedstawiciel konsultanta krajowego Prof. dr hab. Zofia Grabowska – przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Chirurgii Jamy Ustnej i Chirurgii Szczękowej

Prof. dr hab. Krystyna Dobies - przedstawiciel CMKP Prof. dr hab. Hubert Wanyura - przedstawiciel NIL 1 - Cel studiów specjalizacyjnych Cele edukacyjne

Celem studiów specjalizacyjnych jest wykształcenie chirurga szczękowo-twarzowego posiadającego wiedzę i umiejętności praktyczne umożliwiające samodzielne rozpoznawanie i leczenie chirurgiczne chorób oraz realizowanie zadań rehabilitacyjnych wg najwyższych standardów obowiązujących we współczesnej chirurgii szczękowo-twarzowej.

Oczekuje się, że w dążeniu do tego celu lekarz stomatolog w trakcie specjalizacji opanuje pełen zakres wymaganej, współczesnej wiedzy, nakreślonej przez niniejszy program, nabędzie niezbędnej biegłości w wykonywaniu zabiegów chirurgicznych i stosowaniu procedur medycznych oraz zdobędzie umiejętności posługiwania się współczesną techniką medyczną

Ponadto celem studiów specjalizacyjnych jest doskonalenie osobowości specjalizującego się lekarza, kształtowanie postaw etycznych, wypracowanie obowiązku ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności praktycznych, wprowadzania nowych osiągnięć do praktyki lekarskiej oraz dzielenia się swoim doświadczeniem zawodowym poprzez publikacje i udział w konferencjach medycznych.

Uzyskane kompetencje Lekarz stomatolog po ukończeniu specjalizacji i otrzymaniu tytułu specjalisty w

chirurgii szczękowo-twarzowej uzyska szczególne kwalifikacje upoważniające, zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną do: • rozpoznawania i leczenia chirurgicznego chorób tkanek miękkich części twarzowej

czaszki oraz szyi, jamy ustnej, kości części twarzowej czaszki z podstawą przedniego dołu czaszki włącznie, stawów skroniowo-żuchwowych; rozpoznawania i leczenia chirurgicznego stanów przednowotworowych i nowotworów złośliwych części twarzowej czaszki i szyi; urazów czaszkowo-twarzowo-szczękowych; wrodzonych i nabytych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowo-zgryzowych, udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrażających życiu; nadzorowania i prowadzenia rehabilitacji chorych,

Ponadto lekarz uprawniony będzie do: • orzekania o potrzebie rehabilitacji leczniczej, niezdolności do pracy, niezdolności do

pracy zarobkowej lub w gospodarstwie rolnym, uszczerbku na zdrowiu oraz niepełnosprawności z powodu rozpoznanych i leczonych chorób,

• przygotowywania opinii, zaświadczeń i wniosków dotyczących leczonych chorych, • udzielania konsultacji lekarskich w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej lekarzom

innych specjalności,


© CMKP 2003 3

• prowadzenia promocji zdrowia i zapobiegania chorobom i urazom, • wykonywania indywidualnej, specjalistycznej praktyki lekarskiej lub udzielania

świadczeń zdrowotnych w ramach grupowej praktyki lekarskiej w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej,

• kierowania kliniką, oddziałem lub przychodnią chirurgii szczękowo-twarzowej, • kierowania specjalizacją w chirurgii szczękowo-twarzowej innych lekarzy, • doskonalenia zawodowego innych pracowników medycznych, • kierowania eksperymentem medycznym w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej.

Lekarz specjalizujący się będzie rozwijał i osiągał pożądane cechy osobowości takie jak: • kierowanie się w swoich działaniach nadrzędną zasadą dobra chorego, • respektowanie społecznie akceptowanego systemu wartości, • umiejętność podejmowanie decyzji oraz odpowiedzialność za postępowanie swoje i

podległych pracowników, • umiejętność właściwej organizacji pracy własnej i współpracowników, • umiejętność stworzenia dobrych relacji z pacjentem i jego rodziną, a zwłaszcza

właściwej komunikacji i sposobu informowania o postępowaniu lekarskim, 2 - Wymagana wiedza Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu specjalizacji wykaże się znajomością przedstawionej poniżej wiedzy:

• Postępowanie w zakresie resuscytacji oddechowo-krążeniowej na poziomie podstawowym.

• Zasady postępowania ratunkowego w stanach nagłego zagrożenia życia: − w ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej, − w nagłym zatrzymaniu krążenia, − w ostrej niedrożności górnych dróg oddechowych, − we wstrząsie, − w ostrych pourazowych krwawieniach z górnych dróg oddechowych, − w urazach wielonarządowych.

• Wskazania i sposoby wykonania tracheotomii. • Patologia i diagnostyka wstrząsu urazowego, krwotocznego, oparzeniowego i

septycznego; leczenie wstrząsu. • Patogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie krwotoków oraz ustalanie

wskazań do leczenia operacyjnego i zachowawczego w krwotokach. • Zasady rozpoznawania i taktyka postępowania w mnogich obrażeniach ciała. • Zasady rozpoznawania i postępowania w urazach kręgosłupa i kończyn. • Zasady rozpoznawania i postępowania w urazach klatki piersiowej. • Przyczyny, rozpoznawanie, diagnozowanie i postępowanie w krwawieniach z

przewodu pokarmowego. • Patogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie i rokowanie w ostrych

chorobach chirurgicznych jamy brzusznej.


© CMKP 2003 4

• Patogeneza, rozpoznawanie i możliwości leczenia zaburzeń krzepnięcia; (skazy osoczowe i naczyniowe oraz choroba zakrzepowo-zatorowa).

• Rozpoznawanie i leczenie zatorów tętnic. • Zasady profilaktycznego postępowania przeciwzakrzepowego. • Patogeneza, diagnostyka, leczenie i rokowanie w chorobie oparzeniowej. • Patogeneza, profilaktyka i leczenie niewydolności nerek w chirurgii. • Zaburzenia gospodarki białkowej, węglowodanowej, wodno-elektrolitowej i

kwasowo- zasadowej, wapniowo-fosforanowej. • Patofizjologia gojenia się i leczenie ran czystych i zakażonych; postępowanie w

zakażeniach ropnych. • Zasady żywienia pozajelitowego i dojelitowego. • Podstawy chirurgii transplantacyjnej. • Możliwości diagnostyczne i lecznicze oraz podstawy technik chirurgicznych

stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej, dostępy chirurgiczne stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej, sposoby szycia chirurgicznego, rodzaje szwów, patofizjologia gojenia się tkanek miękkich.

• Wskazania i przeciwwskazania do operacji planowych i wykonywanych w trybie pilnym, przygotowanie chorego do operacji i znieczulenia oraz ocena ryzyka operacyjnego.

• Postępowanie pooperacyjne, zapobieganie, rozpoznawanie i leczenie powikłań pooperacyjnych, zasady łagodzenia bólów pooperacyjnych.

• Specyfika diagnostyki i leczenia w chirurgii dziecięcej. • Rozpoznawanie i diagnostyka wad wrodzonych u dzieci. • Podstawy traumatologii dziecięcej ze szczególnym uwzględnieniem urazów

wielonarządowych i urazów czaszkowo-mózgowych. • Sposoby podstawowego postępowania w neurotraumatologii i neurochirurgii, a w

szczególności dotyczące: - złamań kości sklepienia czaszki, - krwiaków wewnątrzczaszkowych, - chirurgicznego leczenia guzów w obszarze przedniego dołu czaszki, - leczenia pourazowych rozdarć oponowych z wyciekiem płynu mózgowo-

rdzeniowego. • Anatomia zatok przynosowych. • Zasady rozpoznawania i leczenia chorób nosa, gardła i krtani. • Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie ropni okołomigdałkowych. • Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie raka krtani i gardła. • Zapalenie zatok obocznych nosa – konflikt ujściowo-przewodowy. • Epidemiologia, etiopatogeneza i powikłania zapaleń zatok szczękowych. • Przyczyny, metody leczenia i powikłania zębopochodnego zapalenia zatok

szczękowych. • Nowotwory zatok szczękowych – rozpoznawanie, leczenie.


© CMKP 2003 5

• Przydatność badań radiologicznych w rozpoznawaniu chorób zatok szczękowych. • Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowotwarzowego, ze szczególnym

uwzględnieniem oczodołu. • Epidemiologia złamań szkieletu czaszkowotwarzowego, klasyfikacja kliniczno-

anatomopatologiczna złamań. • Nowoczesna diagnostyka urazów mózgowej i twarzowej części czaszki. • Ocena radiologiczna złamań szkieletu czaszkowotwarzowego, badania

standardowe, TK, MR, usg. • Pourazowe uszkodzenie narządu wzroku w złamaniach szkieletu

czaszkowotwarzowego, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie. • Badanie okulistyczne oraz specjalistyczna ocena uszkodzeń narządu wzroku. • Powikłania wewnątrzczaszkowe po urazach szkieletu czaszkowotwarzowego. • Powikłania wewnątrzczaszkowe w złamaniach oczodołu. • Metody leczenia złamań kości części twarzowej czaszki, a w szczególności:

- osteosynteza stabilna, biologia gojenia się złamań, - chirurgiczne leczenie złamań szczęk i kości twarzowej części czaszki, - chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-szczękowo-oczodołowych, - rekonstrukcja oczodołów za pomocą przeszczepów lub wszczepów.

• Leczenie: ZJO, ZJSO, ZIDO. • Leczenie: DON, PGMT, ZCON, ZCO. • Anatomia chirurgiczna żuchwy. • Epidemiologia złamań wyrostka kłykciowego żuchwy, klasyfikacja złamań, obraz

kliniczny, powikłania. • Diagnostyka i ocena radiologiczna złamań wyrostka kłykciowego żuchwy. • Leczenie zachowawczo-ortopedyczne oraz leczenie chirurgiczne złamań wyrostka

kłykciowego żuchwy. • Epidemiologia, czynniki etiologiczne, podział oraz rozpoznawanie i różnicowanie

nowotworów głowy i szyi. • Stany przedrakowe skóry i błon śluzowych - czynniki usposabiające do

występowania nowotworów jamy ustnej oraz części twarzowej czaszki, rodzaje stanów przedrakowych, rozpoznawanie, postępowanie kliniczne.

• Podział nowotworów łagodnych oraz ich cechy morfologiczne i kliniczne. • Podział nowotworów złośliwych, klasyfikacja TNM. • Cechy morfologiczne i kliniczne nowotworów złośliwych. • Nowotwory zębopochodne – charakterystyka kliniczna i morfologiczna. • Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. • Zasady rozpoznawania nowotworów jamy ustnej, szczęk, twarzy i szyi:

- biopsja, PCI, - diagnostyka rtg, KT, MR, usg,

• Metody leczenia nowotworów niezłośliwych i guzów nowotworopodobnych części twarzowej czaszki oraz szyi.

• Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części twarzowej czaszki oraz szyi.


© CMKP 2003 6

• Leczenie zespołowe nowotworów złośliwych części twarzowej czaszki i szyi (chirurgia, radioterapia, brachyterapia, chemioterapia, immunoterapia) – wskazania.

• Zasady łagodzenia bólów nowotworowych. • Postępowanie z chorymi po zabiegu – wczesna i późna rehabilitacja protetyczna.

Obsrwacja ambulatoryjna. • Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym

rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów. • Podstawy embriologii głowy i szyi. • Etiopatogeneza wad rozwojowych twarzy i jamy ustnej, ich podział, diagnostyka. • Rozszczepy twarzy i jamy ustnej. • Wady czaszkowo-twarzowe złożone (np. zespół Crouzona, Aperta, Pierea-Robina,

Mobiusa, Caffeya-Silvermana, Parryego-Romberga). • Wady rozwojowe kości twarzy (micro- i retroganthia, macro- i microgenia,

laterogenia itp.). • Zasady rozpoznawania i planowanie leczenia chirurgicznego wrodzonych i

nabytych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowo-zgryzowych. • Postępowanie w leczeniu wrodzonych lub nabytych zniekształceń kośćca twarzowej

części czaszki za pomocą dystraktorów. • Metody rekonstrukcji po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki. • Anatomia chirurgiczna stawu skroniowo-żuchwowego. • Etiopatogeneza, epidemiologia i klasyfikacja kliniczno-etiopatologiczna chorób

stawów skroniowo-żuchwowych. • Badanie kliniczne chorych z patologią stawów skroniowo-żuchwowych. • Diagnostyka obrazowa stawów skroniowo-żuchwowych, przydatność badań MR w

diagnostyce chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Uwarunkowania psychologiczne w patologii stawów skroniowo-żuchwowych. • Leczenie zachowawcze i chirurgiczne chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Klasyfikacja torbieli części twarzowej czaszki i szyi. • Rodzaje torbieli szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi. • Zębopochodne i niezębopochodne torbiele kości części twarzowej czaszki. • Cechy torbieli zębopochodnych i niezębopochodnych; rozpoznawanie i leczenie. • Różnicowanie torbieli z innymi jednostkami chorobowymi w obrębie jamy ustnej,

twarzy i szyi. • Metody leczenia, postępowanie chirurgiczne w przypadku torbieli tkanek miękkich

części twarzowej czaszki i szyi. • Anatomia gruczołów ślinowych. • Choroby ślinianek, obraz kliniczny, diagnostyka, rozpoznanie, różnicowanie:

− kamica i zapalenia ślinianek (swoiste – promienica, gruźlica, kiła oraz nieswoiste – ostre, ostre wtórne, przewlekłe).

− sialopatie – choroby o podłożu autoimmunologicznym (zespół Sjogrena, Mikulicza, Heerfordta).


© CMKP 2003 7

• Guzy ślinianek: − nowotwory łagodne – gruczolak, onkocytoma, guz Warthina, inne, − nowotwory półzłośliwe/ miejscowo złośliwe – guz mieszany, − nowotwory złośliwe – rak gruczołowy, płaskonabłonkowy, anaplastyczny,

oblak, guz Stewarta, mięsak, − badanie kliniczne, badania radiologiczne, MR, − leczenie guzów ślinianek, taktyka postępowania chirurgicznego.

• Etiopatogeneza, rozpoznawanie i różnicowanie zapaleń swoistych i nieswoistych tkanek miękkich i twardych części twarzowej czaszki, badania dodatkowe.

• Kierunki szerzenia się oraz sposoby leczenia chirurgicznego ropni i ropowic twarzowej części czaszki i szyi.

• Stany gorączkowe, etiologia, diagnostyka, leczenie. • Zasady antybiotykoterapii. • Cukrzyca w chorobach chirurgicznych. • Zakażenia HBV i HCV, profilaktyka, leczenie. • Zasady praktyki lekarskiej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach. • Podstawy farmakoekonomiki. • Rys historyczny chirurgii szczękowo-twarzowej jako gałęzi chirurgii ogólnej,

3 - Wymagane umiejętności praktyczne Oczekuje się, że po ukończeniu specjalizacji lekarz stomatolog wykaże się umiejętnością:

• postępowania w nagłym zatrzymaniu krążenia, wykonania kardiowersji, • postępowania w ostrej niedrożności górnych dróg oddechowych (intubacja ustno-

tchawicza, nosowo-tchawicza, tracheotomia), • prowadzenia masażu zewnętrznego serca oraz wentylacji mechanicznej, • prowadzenia tlenoterapii, • postępowania we wstrząsie, • postępowania w ostrych pourazowych krwawieniach z górnych dróg oddechowych, • postępowania w złamaniach z wgłobieniem kości sklepienia czaszki, • postępowania w krwiakach wewnątrzczaszkowych, • postępowania w urazach klatki piersiowej, złamaniu żeber, • nakłucia jamy opłucnej, drenażu, • wykonania znieczulenia nasiękowego, regionalnego i dolędźwiowego, • nacięcia i drenażu ropni zewnętrznych, • leczenia zachowawczo-ortopedycznego złamań szczęk, • wykonania osteosyntezy stabilnej w leczeniu złamań szczęk, • leczenia chirurgicznego kośćca części twarzowej czaszki, • leczenia zachowawczego i chirurgicznego złamań wyrostka kłykciowego żuchwy, • rekonstrukcji oczodołu z użyciem przeszczepów lub wszczepów, • leczenia chirurgicznego raka wargi z rekonstrukcją,


© CMKP 2003 8

• resekcji szczęki z powodu nowotworów, • resekcji częściowej żuchwy, • wykonania limfadektomii nadgnykowej, • usunięcia węzłów chłonnych szyjnych w leczeniu nowotworów złośliwych,

operacja Crilla-Jawdyńskiego lub limadektomia funkcjonalna, • leczenia chirurgicznego nowotworów ślinianek, • leczenia chirurgicznego morfologicznych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowo-

zgryzowych, • wykonania zabiegów rekonstrukcyjnych wad porozszczepowych, • leczenia chirurgicznego ankylozy stawów skroniowo-żuchwowych, • leczenia dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych, • leczenia chirurgicznego torbieli szczęk i jamy ustnej, • leczenia chirurgicznego torbieli i przetok szyi, • rekonstrukcji żuchwy z użyciem przeszczepów autogennych lub wszczepów, • rekonstrukcji tkanek miękkich jamy ustnej i powłok twarzy za pomocą plastyki

miejscowej, przeszczepów skórno-naskórkowych, skórnych oraz płatów skórno-mięśniowych,

• leczenia chirurgicznego chorób zatok szczękowych, • leczenia chirurgicznego ropni i ropowic, • wykonywania zabiegów chirurgiczno-rekonstrukcyjnych w ramach przygotowania

jamy ustnej do protezowania, • leczenia chirurgicznego chorób przyzębia, • wszczepiania implantów, • rozpoznawania i leczenia neuralgii prawdziwej nerwu trójdzielnego, • zastosowania lasera chirurgicznego w chirurgii szczękowo-twarzowej, • wykonania próby zgodności przed przetoczeniem krwi i jej składników i

umiejętność jej interpretacji, • prztaczania krwi i jej składników oraz produktów krwiopochodnych, • badanie ostrości wzroku, pola widzenia, podwójnego widzenia i ich ocena.

4 – Formy i metody kształcenia A) Kursy specjalizacyjne Uwaga: Lekarze specjalizujący się uzyskają zaliczenie uczestniczenia tylko w tych kursach specjalizacyjnych objętych programem specjalizacji, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez konsultanta krajowego oraz wpisane na prowadzoną przez CMKP listę kursów specjalizacyjnych organizowanych przez uprawnione do tego podmioty. Lista kursów podawana jest corocznie do wiadomości lekarzy na stronie internetowej CMKP: www.cmkp.edu.pl .


© CMKP 2003 9

Lekarz specjalizujący się w chirurgii szczękowo-twarzowej uczestniczy w kursach specjalizacyjnych w czasie staży kierunkowych. 1) Kurs wprowadzający: „Wprowadzenie do specjalizacji w chirurgii

szczękowo-twarzowej” Treść kursu:

• Chirurgia szczękowo-twarzowa jako gałąź chirurgii ogólnej, rys historyczny. • Szycie chirurgiczne, rodzaje szwów, gojenie się tkanek miękkich. • Osteosynteza stabilna odłamów kostnych, biologia gojenia się złamań. • Dojścia chirurgiczne stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej. • Możliwości diagnostyczne i lecznicze oraz podstawy technik chirurgicznych

stosowanych w chirurgii szczękowo-twarzowej. • Wprowadzenie do przedmiotów objętych programem specjalizacji w chirurgii

szczękowo-twarzowej. • Zasady praktyki lekarskiej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach, • Podstawy farmakoekonomiki.

Czas trwania kursu: 3 dni (w pierwszym roku kształcenia). Miejsce kształcenia: akademie medyczne, CMKP, instytuty naukowe. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowa-dzane przez kierownika kursu.

2) Kurs: „Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie swoistych oraz nieswoistych

zapaleń tkanek miękkich i twardych części twarzowej czaszki oraz szyi, kierunki szerzenia się oraz zasady leczenia ropni i ropowic części twarzowej czaszki”

Treść kursu: • Etiopatogeneza zapaleń swoistych i nieswoistych tkanek miękkich i twardych

części twarzowej czaszki. • Kierunki szerzenia się zapaleń. • Rozpoznanie i różnicowanie zapaleń swoistych i nieswoistych, badania

dodatkowe. • Leczenie chirurgiczne ze szczególnym uwzględnieniem ropni i ropowicy części

twarzowej czaszki.

Czas trwania kursu: .3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowa-dzane przez kierownika kursu.

3) Kurs: „Choroby zatok szczękowych – ich rozpoznawanie, różnicowanie i

leczenie” Treść kursu:

• Wprowadzenie, anatomia zatok przynosowych. • Epidemiologia, etiopatogeneza i powikłania zapaleń zatok szczękowych.


© CMKP 2003 10

• Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, przyczyny, powikłania. • Metody leczenia zębopochodnych zapaleń zatok szczękowych. • Nowotwory zatok szczękowych – rozpoznawanie, leczenie. • Przydatność badań radiologicznych w rozpoznawaniu chorób zatok

szczękowych. • Udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych.

Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowa-dzane przez kierownika kursu.

4) Kurs: „Torbiele szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi.

Etiopatogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie” Treść kursu:

• Wprowadzenie, etiopatogeneza torbieli. • Klasyfikacja torbieli części twarzowej czaszki i szyi. • Rodzaje torbieli szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi. • Zębopochodnie i niezębopochodne torbiele kości części twarzowej czaszki. • Cechy torbieli zębopochodnych i niezębopochodnych. Rozpoznawanie i

leczenie. • Torbiele tkanek miękkich części twarzowej czaszki i szyi rodzaje,

rozpoznawanie, metody leczenia, postępowanie chirurgiczne. • Różnicowanie torbieli z innymi jednostkami chorobowymi w obrębie jamy

ustnej, twarzy i szyi.


5) Kurs: „Etiopatogeneza, rozpoznawanie i leczenie chorób stawów skroniowo-

żuchwowych” Treść kursu:

• Wprowadzenie. Anatomia chirurgiczna stawu skroniowo-żuchwowego. • Etiopatogeneza, epidemiologia chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Diagnostyka obrazowa stawów skroniowo-żuchwowych. • Badanie kliniczne chorych z patologią stawów skroniowo-żuchwowych. • Konsultacje chorych. • Kliniczno-etiopatologiczna klasyfikacja chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Uwarunkowania psychologiczne w patologii stawów skroniowo-żuchwowych. • Przydatnośc badań MR w diagnostyce chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Leczenie zachowawcze chorób stawów skroniowo-żuchwowych. • Leczenie chirurgiczne.

Czas trwania kursu: 3 dni.


© CMKP 2003 11

Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowa-dzane przez kierownika kursu.

6) Kurs: „Stany przedrakowe, cechy nowotworów łagodnych i złośliwych jamy

ustnej oraz części twarzowej czaszki – ich rozpoznawanie i leczenie” Treść kursu:

• Stany przedrakowe skóry i błon śluzowych - czynniki usposabiające do występowania nowotworów jamy ustnej oraz części twarzowej czaszki, rodzaje stanów przedrakowych, rozpoznawanie, postępowanie kliniczne.

• Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów.

• Podział nowotworów łagodnych i złośliwych oraz ich cechy morfologiczne i kliniczne.

• Leczenie nowotworów łagodnych. • Nowotwory zębopochodne – charakterystyka kliniczna i morfologiczna. • Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. • Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części

twarzowej czaszki. • Leczenie skojarzone nowotworów głowy i szyi – sposoby, wskazania. • Postępowanie z chorymi po zabiegu – wczesna i późna rehabilitacja protetyczna.

Obsrwacja ambulatoryjna.


7) Kurs: „Epidemiologia, rozpoznawanie oraz chirurgiczne i skojarzone leczenie złośliwych nowotworów części twarzowej czaszki i szyi”

Treść kursu: • Epidemiologia, czynniki etiologiczne, podział oraz rozpoznawanie i

różnicowanie nowotworów głowy i szyi. • Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym

rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów. • Podział nowotworów złośliwych, klasyfikacja TNM. • Cechy morfologiczne i kliniczne nowotworów złośliwych. • Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. • Diagnostyka radiologiczna w rozpoznawaniu nowotworów jamy ustnej i części

twarzowej czaszki. • Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części

twarzowej czaszki. • Leczenie skojarzone nowotworów głowy i szyi – sposoby, wskazania. • Postępowanie z chorymi po zabiegach chirurgicznych – wczesna i późna

rehabilitacja protetyczna. Obserwacja ambulatoryjna.


© CMKP 2003 12

• W trakcie kursu przewidziany jest udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych.


8) Kurs: „Złamania szkieletu czaszkowotwarzowego – ich rozpoznawanie,

klasyfikacja i leczenie” Treść kursu:

• Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowo-twarzowego. • Epidemiologia złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego. • Problemy organizacyjne, diagnostyczne i lecznicze. • Powikłania wewnątrzczaszkowe po urazach szkieletu czaszkowotwarzowego. • Ocena radiologiczna złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego, badania

standardowe, TK, MR, usg. • Pourazowe uszkodzenie układu wzrokowego w złamaniach szkieletu

czaszkowotwarzoego, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie. • Klasyfikacja kliniczno-anatomopatologiczna złamań. • Leczenie chirurgiczne złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego. • Przewidziany jest udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych.


9) Kurs: „Złamania oczodołu – rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie”

Treść kursu: • Wprowadzenie, problemy diagnostyczne i lecznicze w złamaniach oczodołu. • Epidemiologia złamań oczodołu. • Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowo-twarzowego ze szczególnym

uwzględnieniem oczodołu. • Kliniczno-anatomiczna klasyfikacja złamań oczodołu. • Badanie okulistyczne oraz specjalistyczna ocena uszkodzeń narządu wzroku. • Powikłania wewnątrzczaszkowe w złamaniach oczodołu. • Radiologiczna ocena złamań oczodołu. • Leczenie: ZJO, ZJSO, ZIDO. • Leczenie: DON, PGMT, ZCON, ZCO. • Uczestniczenie w zabiegach i obchodach lekarskich pacjentów.



© CMKP 2003 13

10) Kurs: „Zachowawcze i chirurgiczne leczenie złamań wyrostka kłykciowego żuchwy”

Treść kursu: • Wprowadzenie, epidemiologia złamań wyrostka kłykciowego żuchwy. • Anatomia chirurgiczna żuchwy. • Klasyfikacja złamań, obraz kliniczny, powikłania. • Diagnostyka i ocena radiologiczna złamań wyrostka kłykciowego żuchwy. • Leczenie zachowawczo-ortopedyczne złamań. • Leczenie chirurgiczne. • Udział w obchodach i konsultacjach.


11) Kurs: „Etiopatogeneza, morfologia, rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie

chirurgiczne wrodzonych oraz nabytych wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych”

Treść kursu:

• Podstawy embriologii głowy i szyi. • Etiopatogeneza wad rozwojowych twarzy i jamy ustnej, ich podział, diagnostyka. • Rozszczepy twarzy i jamy ustnej. • Wady czaszkowo-twarzowe złożone (np. zespół Crouzona, Aperta, Pierea-

Robina, Mobiusa, Caffeya-Silvermana, Parryego-Romberga). • Wady rozwojowe kości twarzy (micro- i retroganthia, macro- i microgenia,

laterogenia itp.). • Zasady leczenia wad rozwojowych.


12) Kurs: „Choroby ślinianek. Rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie”

Treść kursu: • Anatomia gruczołów ślinowych. • Diagnostyka chorób ślinianek. • Choroby ślinianek, obraz kliniczny, rozpoznanie, różnicowanie:

- Kamica i zapalenia ślinianek (swoiste – promienica, gruźlica, kiła oraz nieswoiste – ostre, ostre wtórne, przewlekłe).

- Sialopatie – choroby o podłożu autoimmunologicznym (zespół Sjogrena, Mikulicza, Heerfordta).

- Guzy ślinianek: o Nowotwory łagodne – gruczolak, onkocytoma, guz Warthina, inne. o Nowotwory półzłośliwe/ miejscowo złośliwe – guz mieszany,


© CMKP 2003 14

o Nowotwory złośliwe – rak gruczołowy, płaskonabłonkowy, anaplastycz-ny, oblak, guz Stewarta, mięsak,

o Leczenie guzów ślinianek taktyka postępowania chirurgicznego. • Badanie kliniczne, badania radiologiczne, MR, • Nowotwory ślinianek łagodne i złośliwe, leczenie


13) Tytuł kursu: " Promocja zdrowia"

Treść kursu: Pojęcie zdrowia i jego uwarunkowań. Promocja zdrowia, pojęcia podstawowe, definicje. Organizacja promocji zdrowia w Polsce i na świecie - przykłady programów. Metody promocji zdrowia. Promocja zdrowia w zakładach opieki zdrowotnej. Wybrane problemy promocji zdrowia kobiet. Ocena skuteczności. Promocja zdrowia w Narodowym Programie Zdrowia.

Czas trwania kursu: 3 dni (kurs obowiązkowy dla wszystkich specjalizujących się). Miejsce kształcenia: CMKP, AM.

B) Staże kierunkowe

W pierwszym roku specjalizacji lekarz stomatolog odbywa staże: 1) staż kierunkowy w chirurgii ogólnej, 2) staż kierunkowy w chirurgii urazowej i ortopedii, 3) staż kierunkowy w otorynolaryngologii.

1) Staż kierunkowy w chirurgii ogólnej

Program stażu

Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu stażu wykaże się znajomością: • patofizjologii gojenia się i leczenia ran czystych i zakażonych, • postępowania w zakażeniach ropnych, • patologii, diagnostyki i leczenia wstrząsu urazowego, krwotocznego, oparzeniowego

i septycznego, • interpretacji wyników badań laboratoryjnych, • wskazań i przeciwwskazań do operacji planowych i wykonywanych w trybie

pilnym, przygotowania chorego do operacji i znieczulenia oraz oceny ryzyka operacyjnego,

• postępowania pooperacyjnego, zapobiegania, rozpoznawania i leczenia powikłań pooperacyjnych,

• patogenezy, rozpoznawania, różnicowania, leczenia i rokowania w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych jamy brzusznej,

• zasad rozpoznawania, taktyki postępowania w mnogich obrażeniach ciała,


© CMKP 2003 15

• zaburzeń gospodarki białkowej, węglowodanowej, wodno-elektrolitowej i kwasowo- zasadowej,

• patogenezy, rozpoznawania, różnicowania i leczenia krwotoków oraz ustalania wskazań do leczenia operacyjnego i zachowawczego w krwotokach,

• przyczyn, rozpoznawania, diagnozowania i postępowania w krwawieniach z przewodu pokarmowego,

• zasady żywienia pozajelitowego i dojelitowego, • patogenezy, diagnostyki, leczenia i rokowania w chorobie oparzeniowej, • patogenezy, profilaktyki i leczenia niewydolności nerek w chirurgii, • podstaw chirurgii transplantacyjnej, • patogenezy, rozpoznawania i możliwości leczenia zaburzeń krzepnięcia, • zasad profilaktycznego postępowania przeciwzakrzepowego, • rozpoznawania i leczenia choroby zakrzepowo - zatorowej, • rozpoznawania i leczenia zatorów tętnic. Umiejętności praktyczne

Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować:

Rodzaj zabiegu Wykonanie samodzielne Asystowanie

• wykonanie znieczulenia miejscowego i regionalnego

5 5

• nacięcie i drenaż ropnia zewnętrznego 5 5 • urazy klatki piersiowej - postępowanie

w złamaniach żeber, nakłucie opłucnej, drenaż

5

• ostry brzuch; leczenie chirurgiczne - 10 • krwotok z przewodu pokarmowego -

leczenie - 5

• leczenie urazów naczyń - zatrzymanie krwotoku zewnętrznego oraz postępowanie w niedokrwieniu kończyn dolnych

- 5

• ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – leczenie chirurgiczne

- 15

Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu.

Czas trwania stażu: 6 miesięcy.


© CMKP 2003 16

Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgiczny uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

2) Staż kierunkowy w chirurgii urazowej i ortopedii

Program stażu

Zakres wiedzy teoretycznej

Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu nabędzie wiadomości z zakresu: • podstaw fizjologii, fizjopatologii i biomechaniki narządu ruchu, fizjologii i zaburzeń

zrostu kostnego, fizjologii i patologii chrząstki stawowej, biomateriałów, • zasad klinicznego badania narządu ruchu oraz metod obrazowania w diagnostyce

chorób i zmian pourazowych narządu ruchu, • podstaw patomechaniki, rozpoznawania, różnicowania, znajomości powikłań,

rokowania oraz nowoczesnego leczenia uszkodzeń urazowych narządu ruchu, • podstaw rozpoznawania, rokowania, leczenia w urazowych obrażeniach kręgosłupa z

uszkodzeniami rdzenia kręgowego, • zasad rozpoznawania i leczenia powikłań w gojeniu złamań kości i zwichnięć

stawów, amputacji i protezowania kończyn, • zagadnień profilaktyki obrażeń i profilaktyki lecznictwa ortopedyczno-

traumatologicznego, Umiejętności praktyczne

Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty), lub do których powinien asystować.


• stabilizacja kręgosłupa z użyciem wszczepów,

- 1

• założenie gipsowego opatrunku udowego, biodrowego, gorsetu,

- 3

• zachowawcza repozycja złamania kości długiej,

3 -

• zespolenie odłamów kostnych śrubami, płytką, śródszpikowo, stabilizatorem zewnętrznym,

- 2



© CMKP 2003 17

Czas trwania stażu: 1 miesiąc Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii urazowej i ortopedii i traumatologii narządu ruchu uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu

3) Staż kierunkowy w otorynolaryngologii

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • rak krtani i gardła; rozpoznanie, różnicowanie, leczenie, • rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie ropni okołomigdałkowych, • zapalenie zatok obocznych nosa – konflikt ujściowo-przewodowy.

Umiejętności praktyczne

Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty), lub do których powinien asystować:


• rak krtani i gardła; leczenie - 1 • tracheotomia, tracheostomia 3 - • leczenie ropni okołomigdałkowych - 3 • złamanie kości nosa; leczenie - 2 • skrzywienie przegrody nosa; leczenie - 1 • zapalenie zatok obocznych nosa – konflikt

ujściowo-przewodowy - 3


Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział otorynolaryngologii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.


© CMKP 2003 18

4) Staż specjalizacyjny podstawowy w chirurgii szczękowo-twarzowej Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu stażu wykaże się znajomością: • zasad przygotowania chorego do leczenia chirurgicznego oraz opieki pooperacyjnej, • nowoczesnej diagnostyki urazów mózgowej i twarzowej części czaszki, • metod leczenia złamań kości części twarzowej czaszki, a w szczególności:

- osteosyntezy stabilnej, - chirurgicznego leczenia złamań szczęk, - chirurgicznego leczenia złamań jarzmowo-szczękowo-oczodołowych, - rekonstrukcji oczodołów za pomocą przeszczepów lub wszczepów,

• zasad leczenia nowotworów niezłośliwych i guzów nowotworopodobnych części twarzowej czaszki oraz szyi,

• zasad rozpoznawania nowotworów jamy ustnej, szczęk i twarzy i szyi: - biopsja, PCI, - diagnostyka rtg, KT, MR, usg,

• zasad zespołowego leczenia nowotworów złośliwych twarzowej części czaszki (chirurgia, radioterapia, brachyterapia, chemioterapia, immunoterapia)

• zasad rozpoznawania i planowania leczenia chirurgicznego wrodzonych i nabytych wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych,

• zasad postępowania w leczeniu wrodzonych lub nabytych zniekształceń kośćca twarzowej części czaszki za pomocą dystraktorów,

• zasad leczenia zesztywnienia oraz dysfunkcji stawów skroniowo-żuchowych, • zasad rekonstrukcji po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki, • etiopatogenezę oraz zasady chirurgicznego leczenia torbieli, przetok i wad rozwojo-

wych twarzowej części czaszki oraz szyi, • zasady rozpoznawania i leczenia chorób gruczołów ślinowych, • kierunki szerzenia się oraz zasady leczenia ropni i ropowic twarzowej części czaszki

i szyi.


© CMKP 2003 19


Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować


• osteosynteza stabilna w złamaniach żuchwy 40 1 • zachowawcze i chirurgiczne leczenie złamań

wyrostka kłykciowego żuchwy 6 -

• chirurgiczne leczenie złamania szczęk 5 3 • chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-szczękowo-

oczodołowych 2 2

• chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-oczodołowych 6 3 • rekonstrukcja oczodołu z użyciem przeszczepów lub

wszczepów 2 3

• chirurgiczne leczenie raka wargi dolnej z rekonstrukcją

3 1

• częściowa lub całkowita resekcja szczęki z powodu nowotworów

2 1

• częściowa resekcja żuchwy 3 1 • limfangiektomia nadgnykowa 4 1 • radykalne usunięcie szyjnych węzłów chłonnych:

operacja Crilla Jawdyńskiego lub limfadektomia funkcjonalna

2 1

• leczenie chirurgiczne morfologicznych wad szczękowo-twarzowo-zgryzowych, np. progenia, mikrogenia

2 1

• zabiegi rekonstrukcyjne zniekształceń porozszczepowych

- 1

• zabiegi rekonstrukcyjne po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki z użyciem płatów i przeszczepów

2

1

• leczenie chirurgiczne guzów ślinianek, w tym guzów przyusznicy

3 1

• chirurgiczne leczenie torbieli, przetok i wad rozwojowych szyi

1 1

• leczenie chirurgiczne chorób zatok szczękowych 15 1 • chirurgiczne leczenie ropni i ropowic przestrzeni

międzypowięziowych 10 1

• tracheotomia 2 1


© CMKP 2003 20


Czas trwania stażu: 44 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii szczękowo-twarzowej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

5) Staż kierunkowy w chirurgii stomatologicznej

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje niżej przedstawioną wiedzę: • Ogólne zasady przygotowania pola operacyjnego i pacjenta do zabiegów

chirurgicznych • Podstawowy zakres chirurgii stomatologicznej, a w szczególności wskazania i

techniki zabiegowe w zakresie wyrostka zębodołowego oraz metody chirurgicznej korekty tkanek podłoża protetycznego zmierzające do poprawy warunków funkcjonowania protez stomatologicznych (chirurgia przedprotetyczna),

• Etiologia, diagnostyka i zasady leczenia chirurgicznego stanów patologicznych tkanek i narządów jamy ustnej oraz ich różnicowanie.

• Diagnozowanie i leczenie zapalnych stanów okołozębowych. • Zasady postępowania w urazach uzębienia i wyrostków zębodołowych, • Profilaktyka onkologiczna, wskazania i przeciwwskazania do stosowania znieczuleń

ogólnych i miejscowych w stomatologii, stany nagłe w ambulatorium stomatologicznym


Liczba i rodzaj badań/zabiegów, które lekarz w czasie stażu powinien wykonać samodzielnie:

Rodzaj zabiegu Wykonanie samodzielne

• wykonanie rutynowe ekstrakcji zębów 50 • leczenie chirurgiczne ropni zębopochodnych 20 • leczenie chirurgiczne utrudnionego wyrzynania

zębów mądrości oraz zębów zatrzymanych 5

• wykonanie resekcji wierzchołka korzenia zęba 3 • pobranie wycinka do badania histopatologicznego

oraz wykonanie biopsji 6

• leczenie urazów zębów i wyrostka zębodołowego 5 • pierwsza pomoc w złamaniach kości i szczęk 10


© CMKP 2003 21


Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział, poradnia uprawnione do prowadzenia specjalizacji/stażu

6) Staż kierunkowy w chirurgii plastycznej Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • rodzaje tkanek i zasady wykonywania operacji rekonstrukcyjnych, • metody leczenia rekonstrukcyjnego, • płaty skórne (płaty uszypułowane, płaty rotacyjne, płaty przesuwane z

sąsiedztwa ubytku, płaty rurowate, płaty osiowe), • płaty mięśniowe, skórno-mięśniowe i złożone, • mikrochirurgia, wolne płaty (skórne, mięśniowe i złożone), • rozszczep wargi i podniebienia – zasady leczenia,


Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem,) lub do których powinien asystować


• z plastyka 5 - • przeszczepy skórne 5 - • płaty osiowe – rekonstrukcja ubytków w obszarze

części twarzowej czaszki - 3

• płaty mięśniowe, skórno-mięśniowe i złożone - 2 • mikrochirurgia, wolne płaty - 1 • rozszczep wargi i podniebienia - 2


Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii plastycznej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.


© CMKP 2003 22

7) Staż kierunkowy w neurochirurgii Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu nabędzie przedstawioną poniżej wiedzę: • badanie neurologiczne, skala śpiączki Glasgow, • farmakologiczne leczenie chorego po urazie czaszkowo-mózgowym, • kwalifikacja do zachowawczego lub chirurgicznego leczenia chorego z krwiakiem

śródczaszkowym, • pooperacyjne leczenie farmakologiczne, a w tym zwalczanie zespołu wzmożonego

ciśnienia śródczaszkowego, • rozpoznawanie płynotoku nosowego.


Liczba i rodzaj zabiegów, do których specjalizujący się lekarz stomatolog powinien asystować w czasie stażu.

Rodzaj zabiegu Asystowanie

• złamanie kości sklepienia czaszki, ubytki, rozpoznawanie i leczenie

3

• krwiaki wewnątrzczaszkowe (nadtwardówkowe, podtwardówkowe śródmózgowe), trepanacje czaszki

2

• chirurgiczne leczenie guzów podstawy przedniego dołu czaszki

1

• leczenie pourazowych przetok mózgowych z wyciekiem płynu przez nos

1

• punkcja lędźwiowa – pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego ocena makroskopowa i laboratoryjna płynu

2


Czas trwania stażu: 2 miesiące.

Miejsce stażu: klinika, oddział neurochirurgii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.


© CMKP 2003 23

8) Staż kierunkowy w chirurgii dziecięcej Program stażu


Oczekuje się, że w czasie stażu lekarz stomatolog nabędzie niżej przedstawioną wiedzę: • odrębności fizjologii noworodka i małego dziecka, • rozpoznanie i diagnostyka wad wrodzonych, • podstawy chirurgii noworodka, • podstawy traumatologii dziecięcej z szczególnym uwzględnieniem urazów

wielonarządowych i urazów czaszkowo-mózgowych, • podstawy diagnostyki i leczenia ostrych zespołów brzusznych, zwłaszcza wgłobienia

i zapalenia wyrostka robaczkowego, • leczenia oparzeń.


Liczba i rodzaj zabiegów, do których specjalizujący się lekarz stomatolog powinien w czasie stażu asystować:

Rodzaj zabiegu Asystowanie

• operacja przepukliny pachwinowej, pępkowej, wodniaka jądra,

1

• zabiegi laparoskopowe, 2 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu.

Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii dziecięcej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

9) Staż kierunkowy w okulistyce

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • pourazowe uszkodzenie gałki ocznej, powiek, dróg łzowych – badania

diagnostyczne, postępowanie, • przyczyny wytrzeszczu - rozpoznawanie, postępowanie, • enukleacja gałki ocznej - wskazania, technika.


© CMKP 2003 24


Zabiegi, które specjalizujący się lekarz powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem,) lub, do których powinien asystować


• zabiegi w pourazowym uszkodzeniu gałki ocznej, powiek, dróg łzowych

- 2

• badanie ostrości wzroku, 5 - • badanie pola widzenia, podwójnego widzenia i ich

ocena 5

• enukleacja gałki ocznej - 1 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu.

Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: klinika, oddział okulistyczny uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

10) Staż kierunkowy w intensywnej terapii i medycynie ratunkowej

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje niżej przedstawioną wiedzę: • postępowanie w zakresie resuscytacji oddechowo-krążeniowej na poziomie

podstawowym, • zasady postępowania ratunkowego w stanach nagłych zagrożeń życia, • postępowanie ratunkowe w urazach wielonarządowych, • zasady łagodzenia bólów pooperacyjnych i nowotworowych, • postępowanie we wstrząsie, • zasady opieki pooperacyjnej.


© CMKP 2003 25


Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować:


• prowadzenia resuscytacji oddechowo-krążeniowej w zakresie podstawowym,

- 5

• zapewnienia i utrzymania drożności dróg oddechowych metodą intubacji dotchawiczej,

5 -

• prowadzenia masażu zewnętrznego serca oraz wentylacji mechanicznej,

3 -

• prowadzenia tlenoterapii, - 2 • wykonania kardiowersji, 3 - • wykonania znieczulenia dolędźwiowego - 1 • intubacja nosowo-tchawicza 3 -


Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział intensywnej terapii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

11) Staż kierunkowy w chorobach wewnętrznych

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • Zawał serca, rozpoznawanie, postępowanie. • Nadciśnienie tętnicze, postępowanie. • Stany gorączkowe, etiologia, diagnostyka, leczenie. • Zasady antybiotykoterapii. • Zaburzenia krzepnięcia: skazy osoczowe i naczyniowe oraz choroba zakrzepowo-

zatorowa. • Cukrzyca i inne choroby metaboliczne. • Endokrynopatie, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tarczycy. • Zapalenie płuc. • Limfadenopatie i choroby limfoproliferacyjne. • Choroby przewodu pokarmowego. • Zakażenia HBV i HCV, profilaktyka, leczenie.


© CMKP 2003 26

• Choroby nerek oraz gospodarka wodno-elektrolitowa, gospodarka wapniowo-fosforanowa.

• Osteoporoza oraz choroby autoimmunologiczne. Umiejętności praktyczne

W czasie stażu lekarz stomatolog powinien nabyć umiejętność: • badania podmiotowego i przedmiotowego, • interpretacji badań biochemicznych i koagulogicznych, • wykonania i odczytania ekg (interpretacja niedokrwienia i zaburzeń rytmu serca), • interpretacji podstawowych badań rtg.

Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie badania wymienione w programie stażu i nabył umiejętność ich interpretowania.

Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chorób wewnętrznych uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

12) Staż kierunkowy w onkologii klinicznej

Program stażu:

Zakres wiedzy teoretycznej Podstawy i metody rozpoznawania wczesnych postaci nowotworów w obrębie jamy ustnej, twarzy i szyi. Nowoczesne metody leczenia nowotworów złośliwych jamy ustnej, twarzy i szyi a szczególnie metody chirurgiczne, chiemioterapeutyczne i radioterapeutyczne. Zasady kwalifikowania chorych do odpowiedniej metody i techniki terapeutycznej. Ocena stopnia zaawansowania klinicznego (TNN) i złośliwości nowotworu. Przewidywanie powikłań, przerzutów, rokowanie. Nowotwory złośliwe skóry twarzy (rak podstawnokomórkowy, czerniak).

Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz ma obowiązek uczestniczyć (asystować) w wykonywaniu niżej wymienionych zabiegów i badań klinicznych:

• uczestniczenie w klinicznym i radiologicznym rozpoznawaniu nowotworów w obrębie jamy ustnej, kości twarzy i szczęk,

• pobieranie wycinków do badania histopatologicznego, • asystowanie do zabiegów operacyjnych usuwania zmian nowotworowych, • uczestniczy w badaniach kontrolnych pacjentów po operacjach onkologicznych.

Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz uczestniczył (asystował) w zabiegach i badaniach klinicznych wymienionych w programie stażu.


© CMKP 2003 27

Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: uprawniona klinika lub oddział onkologiczny lub Instytut Onkologii.

13) Staż kierunkowy w psychiatrii Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • Wprowadzenie w zagadnienia psychiatrii. • Podstawy kontaktu z pacjentami z zaburzeniami psychicznymi. • Klasyfikacja i rozpoznawanie zaburzeń psychicznych. • Diagnostyka depresji, podstawy leczenia depresji. • Diagnostykaz zaburzeń lękowych. • Postępowanie w przypadkach nagłych w psychiatrii. • Zaburzenia osobowości. • Problem uzależnień od alkoholu i środków psychoaktywnych.

Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz stomatolog uczestniczy w badaniach i leczeniu chorych psychicznie.


Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział psychiatrii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

14) Staż kierunkowy w diagnostyce laboratoryjnej

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • Zasady pobierania i przechowywania materiału do badań laboratoryjnych z

uwzględnieniem przygotowania pacjenta. • Zasady pobierania, przechowywania i transportu, materiału do badań

mikrobiologicznych. • Badania zlecane w trybie pilnym i natychmiastowym. • Interpretacja badań laboratoryjnych w różnych stanach klinicznych. • Badaniach układu krzepnięcia i fibrynolizy. • Parametry laboratoryjne oceny zaburzeń w zakresie równowagi kwasowo-

zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej.


© CMKP 2003 28

• Rola markerów nowotworowych w rozpoznaniu, monitorowaniu i prognozowaniu choroby nowotworowej.

• Rola badań laboratoryjnych w ocenie zmian towarzyszących nowotworom (np. wyniszczenie, niedokrwistość).

• Ocena wiarygodności wyników i ich użyteczności diagnostycznej. Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz stomatolog uczestniczy w badaniach biochemicznych, badaniach układu krzepnięcia i innych badaniach istotnych dla chirurga szczękowo-twarzowego wykonywanych w miejscu odbywania stażu (zakładzie diagnostyki laboratoryjnej, laboratorium diagnostycznym itp.).


Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: zakład diagnostyki laboratoryjnej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

15) Staż kierunkowy w transfuzjologii

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: • zasady pobierania i przetwarzania krwi i jej składników, • metody zapobiegania przenoszeniu chorób zakaźnych drogą krwi i jej składników

oraz produktów krwiopochodnych, • racjonalne leczenie krwią i jej składnikami ze szczególnym uwzględnieniem chorób

nowotworowych, • powikłania poprzetoczeniowe, • wykrywania klinicznie istotnych przeciwciał i ich identyfikacji, • diagnostyki laboratoryjnej niedokrwistości hemolitycznych.


W czasie stażu lekarz stomatolog nabędzie umiejętność: • wykonywania próby zgodności przed przetoczeniem krwi i jej składników z

umiejętnością pełnej interpretacji, • przetaczania krwi i jej składników oraz produktów krwiopochodnych.



© CMKP 2003 29

Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: stacja krwiodawstwa.

16) Staż kierunkowy w radiologii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej

Program stażu


Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu zapozna się z: • możliwościami zastosowania odpowiednich technik badania radiologicznego w

rozpoznawaniu chorób kości części twarzowej czaszki, stawów skroniowo-żuchwowych i zatok szczękowych


W czasie stażu lekarz stomatolog powinien: • uczestniczyć w wykonywaniu zdjęć:

- wewnątrzustnych Liczba > zębowych 5 > zgryzowych 2 > zgryzowo-skrzydłowych 1 > pantomograficznych 6

- zewnątrzustnych: > zatok obocznych nosa w projekcji Watersa 5 > profilowego czaszki 2 > KT 2

• uczestniczyć w badaniach MR 3 • uczestniczyć w badaniach usg 3


Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: zakład radiologii stomatologicznej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu.

C) Pełnienie dyżurów lekarskich

Liczba dyżurów lekarskich w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej, które ma odbyć specjalizujący się lekarz stomatolog wynosi - 3 miesięcznie.


© CMKP 2003 30

D) Formy samokształcenia Studiowanie piśmiennictwa • obowiązkowe uczenie się z polskich podręczników (jako źródła wiedzy podsta-

wowej) w zakresie chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej, • obowiązkowa lektura “Czasopisma Stomatologicznego” oraz innych wydawnictw, a

szczególnie artykułów związanych z chirurgią i dyscyplinami pokrewnymi. Uczestniczenie w działalności edukacyjnej towarzystw lekarskich • wskazane uczestniczenie w sesjach naukowo-szkoleniowych, • uczestniczenie w krajowych kongresach chirurgii stomatologicznej (jamy ustnej)

i chirurgii szczękowo-twarzowej oraz w zjazdach i kongresach stomatologicznych, • wskazany udział w europejskich kongresach chirurgii czaszkowo-szczękowo-

twarzowej, • wskazany udział w krajowych i europejskich kongresach dotyczących dziedzin

pokrewnych (onkologia, chirurgia plastyczna i rekonstrukcyjna, chirurgia ogólna, neurochirurgia, otolaryngologia, ortodoncja, protetyka, implantologia, periodon-tologia).

Przygotowanie publikacji • obowiązkowe przygotowanie 2 prac poglądowych (lub naukowych) o tematyce

uzgodnionej z kierownikiem specjalizacji. 5 - Metody oceny wiedzy i umiejętności praktycznych a) Kolokwia

Specjalizujący się lekarz stomatolog zobowiązany jest do: • zaliczenie kolokwium po każdym kursie specjalizacyjnym, • zaliczenia kolokwiów przewidzianych po każdym stażu, • złożenie kolokwium z prawa medycznego,

b) Sprawdziany umiejętności praktycznych Specjalizujący się lekarz stomatolog zobowiązany jest do: • zaliczenia sprawdzianu umiejętności praktycznych po każdy stażu kierunkowym u

kierownika stażu - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i badania wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu.

c) Ocena przygotowanych publikacji

Przygotowane przez specjalizującego się lekarza prace poglądowe (lub naukowe) ocenia i zalicza kierownik specjalizacji.


© CMKP 2003 31

6 - Znajomość języków obcych Oczekuje się, że specjalizujący się lekarz wykaże się praktyczną znajomością przynajmniej jednego z języków obcych: angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub hiszpańskiego w stopniu umożliwiającym:

a) rozumienie tekstu pisanego, w szczególności dotyczącego literatury fachowej i piśmiennictwa lekarskiego,

b) porozumienie się z pacjentem, lekarzami i przedstawicielami innych zawodów medycznych,

c) pisanie tekstów medycznych, w szczególności opinii i orzeczeń lekarskich.

Obowiązuje zaliczenie znajomości języka obcego w studium języków obcych akademii medycznej. 7 - Czas trwania specjalizacji Dla lekarzy stomatologów po stażu podyplomowym (bez żadnej specjalizacji) specjalizacja w chirurgii szczękowo-twarzowej wg programu podstawowego trwa 6 lat (72 miesiące) w tym kursy, staże i urlopy. 8 - Państwowy egzamin specjalizacyjny Studia specjalizacyjne w chirurgii szczękowo-twarzowej kończą się państwowym egzaminem specjalizacyjnym złożonym z części teoretycznej i części praktycznej. Egzamin zdaje się w następującej kolejności:

• egzamin praktyczny, - (badanie chorego wybranego przez kierownika ośrodka specjalizującego, postawienie rozpoznania, ustalenie planu leczenia, wykonanie zabiegu z asystą wyznaczoną przez kierownika ośrodka),

• egzamin testowy, (zbiór zadań testowych wielorakiego wyboru z zakresu wymaganej wiedzy wymienionej w programie specjalizacji),

• egzamin ustny (pytania ustne problemowe z zakresu wymaganej wiedzy wymienionej w programie specjalizacji).

9 - Ewaluacja programu studiów specjalizacyjnych Program studiów specjalizacyjnych będzie okresowo poddawany ewaluacji i w razie potrzeby modyfikowany przede wszystkim w związku z postępami wiedzy medycznej i koniecznością ciągłego doskonalenia procesu specjalizacji lekarskich - po zasięgnięciu opinii nadzoru specjalistycznego, samorządu lekarskiego, towarzystw naukowych, CMKP i Ministerstwa Zdrowia. Specjalizujący się lekarze oraz ich kierownicy specjalizacji zobowiązani są śledzić i uwzględniać zmiany programowe i odpowiednio korygować proces własnych studiów specjalizacyjnych. Aktualna, obowiązująca wszystkich specjalizujących się lekarzy wersja programu studiów specjalizacyjnych w chirurgii szczękowo-twarzowej, dostępna jest na stronie Internetowej CMKP: www.cmkp.edu.pl

chirurgia szczękowo-twarzowa dla lekarzy stomatologów · chirurgii szczękowo-twarzowej, sposoby...

Documents