Chirurgia nowotworów Chirurgia nowotworów głowy i szyi w ujęciu głowy i szyi w ujęciu interdyscyplinarnyminterdyscyplinarnym

Prof. dr hab. med. Wojciech GolusińskiProf. dr hab. med. Wojciech Golusiński

Dr n. med. Magdalena KordylewskaDr n. med. Magdalena Kordylewska

Chirurgia w obrębie głowy i szyi jest chirurgią szczególną, Chirurgia w obrębie głowy i szyi jest chirurgią szczególną,

ze względu na określone warunki anatomiczne.ze względu na określone warunki anatomiczne.

5 narządów zmysłów:5 narządów zmysłów:

– wzrok– wzrok

– słuch– słuch

– równowaga– równowaga

– smak– smak

– węch– węch

doskonałe unaczynienie doskonałe unaczynienie

i unerwieniei unerwienie

Chirurgia głowy i szyiChirurgia głowy i szyi

pole operacyjne ograniczonepole operacyjne ograniczone

wgląd w niektóre struktury anatomiczne utrudniony, wgląd w niektóre struktury anatomiczne utrudniony,

wymaga zastosowania dodatkowego sprzętu wizualnego wymaga zastosowania dodatkowego sprzętu wizualnego

(endoskop, mikroskop)(endoskop, mikroskop)

wspólna część górnej drogi oddechowo-pokarmowej wspólna część górnej drogi oddechowo-pokarmowej

warunkuje postępowanie operacyjne i pooperacyjnewarunkuje postępowanie operacyjne i pooperacyjne

Chirurgia głowy i szyiChirurgia głowy i szyi

operacje onkologiczne operacje onkologiczne

(nowotwory głowy i szyi)(nowotwory głowy i szyi)

operacje nie związane z nowotworami operacje nie związane z nowotworami

(chirurgia uszna, chirurgia nosa i zatok przynosowych, (chirurgia uszna, chirurgia nosa i zatok przynosowych,

chirurgia jamy ustnej i gardła, chirurgia krtani, chirurgia chirurgia jamy ustnej i gardła, chirurgia krtani, chirurgia

szyi)szyi)

zabiegi mikrochirurgiczne zabiegi mikrochirurgiczne

(laryngoskopie, ezofagoskopie, bronchoskopie)(laryngoskopie, ezofagoskopie, bronchoskopie)

Chirurgia głowy i szyiChirurgia głowy i szyi

Wyniki leczenia nowotworów głowy i szyiWyniki leczenia nowotworów głowy i szyiwg statystyk Sloan-Kettering Cancer Centerwg statystyk Sloan-Kettering Cancer CenterNowy Jork, 2005Nowy Jork, 2005

Wyniki 5-letnich przeżyć leczonych chorych na nowotwory Wyniki 5-letnich przeżyć leczonych chorych na nowotwory

głowy i szyi głowy i szyi

leczonych w Centrach Onkologiileczonych w Centrach Onkologii 60%60%

leczonych poza Centrami Onkologiileczonych poza Centrami Onkologii 40%40%

średnia:średnia: 50%50%

wyniki wysoce niezadowalającewyniki wysoce niezadowalające

znamienna różnica 20%znamienna różnica 20%

Nowotwory głowy i szyiNowotwory głowy i szyi

najszybciej przekraczają granice najszybciej przekraczają granice

poszczególnych specjalnościposzczególnych specjalności

W ramach pracy na oddziale działaW ramach pracy na oddziale działa

zespół terapeutyczny, proponujący leczeniezespół terapeutyczny, proponujący leczenie

dla każdego indywidualnego choregodla każdego indywidualnego chorego

chirurg głowy i szyichirurg głowy i szyi

radioterapeutaradioterapeuta

onkolog klinicznyonkolog kliniczny

anestezjologanestezjolog

radiologradiolog

patomorfologpatomorfolog

psychologpsycholog

kominki kominki terepeutyczneterepeutyczne

Chirurgia onkologicznaChirurgia onkologiczna

Chirurgia raka piersiChirurgia raka piersi

Chirurgia nowotworów głowy i szyiChirurgia nowotworów głowy i szyi

Chirurgia nowotworów jelita grubegoChirurgia nowotworów jelita grubego

Onkologia urologicznaOnkologia urologiczna

Ginekologia onkologicznaGinekologia onkologiczna

Metoda leczenia znana jako Metoda leczenia znana jako metoda operacji blokowej metoda operacji blokowej

polega na usunięciu ogniska polega na usunięciu ogniska pierwotnego nowotworu wraz z pierwotnego nowotworu wraz z całym narządem stanowiącym całym narządem stanowiącym

jego umiejscowienie i jego umiejscowienie i okolicznymi węzłami chłonnymi.okolicznymi węzłami chłonnymi.

Rozwój chirurgii onkologicznej Rozwój chirurgii onkologicznej umożliwia:umożliwia:

Postęp nauk podstawowych: biologia Postęp nauk podstawowych: biologia komórki, procesy nowotworzeniakomórki, procesy nowotworzenia

Onkologia ogólnaOnkologia ogólna

ChemioterapiaChemioterapia

Radioterapia nowotworówRadioterapia nowotworów

Postęp technik chirurgicznychPostęp technik chirurgicznych

Rozwój diagnostykiRozwój diagnostyki

DiagnostykaDiagnostyka

Ultrasonografia-Ultrasonografia- metoda obrazowania metoda obrazowania tkanek miękkich, szybka, nieinwazyjna, tkanek miękkich, szybka, nieinwazyjna, powtarzalnapowtarzalna

Tomografia komputerowa-Tomografia komputerowa- metoda metoda obrazowania tkanek miękkich, kościobrazowania tkanek miękkich, kości

Tomografia rezonansu magnetycznego-Tomografia rezonansu magnetycznego- metoda obrazowania tkanek miękkich, metoda obrazowania tkanek miękkich, możliwość badania naczyń.możliwość badania naczyń.

DiagnostykaDiagnostyka

Biopsja pod kontrolą USG-Biopsja pod kontrolą USG- możliwość możliwość pobrania materiału z zmian i narządów pobrania materiału z zmian i narządów położonych głębiej w tkankach, położonych głębiej w tkankach, „niepalpacyjnych”„niepalpacyjnych”

Badanie ultrasonograficzne Badanie ultrasonograficzne śródoperacyjne-śródoperacyjne- lokalizacja zmian w lokalizacja zmian w narządach miąższowych- wątroba, narządach miąższowych- wątroba, ślinianki, ślinianki,

DiagnostykaDiagnostyka

Pozytonowa tomografia emisyjna Pozytonowa tomografia emisyjna (PET(PET)- wykrywa zmiany we wczesnym )- wykrywa zmiany we wczesnym stadium, pozwala różnicować aktywny stadium, pozwala różnicować aktywny proces chorobowy i zmiany pozostałe po proces chorobowy i zmiany pozostałe po leczeniuleczeniu

Postęp w chirurgii możliwy dzięki:Postęp w chirurgii możliwy dzięki:

Rozwój metod znieczulania i prowadzenia Rozwój metod znieczulania i prowadzenia chorego po zabiegu operacyjnym, chorego po zabiegu operacyjnym, prowadzenie oddychania kontrolowanego i prowadzenie oddychania kontrolowanego i wspomaganegowspomaganegoRozwój intensywnej terapii pooperacyjnejRozwój intensywnej terapii pooperacyjnejWdrożenie żywienia pozajelitowego i Wdrożenie żywienia pozajelitowego i dojelitowego preparatami o składzie dojelitowego preparatami o składzie dobranym indywidualnie dla potrzeb dobranym indywidualnie dla potrzeb chorego.chorego.

Postęp w chirurgii możliwy dzięki:Postęp w chirurgii możliwy dzięki:

Wiedza o zakażeniach i rozwój Wiedza o zakażeniach i rozwój antybiotykoterapii umożliwia antybiotykoterapii umożliwia przeprowadzanie długotrwałych zabiegów przeprowadzanie długotrwałych zabiegów związanych z dużą utratą krwi, związanych z dużą utratą krwi, zaburzeniami gospodarki ustroju, dużym zaburzeniami gospodarki ustroju, dużym ryzykiem zakażenia (rozległe resekcje ryzykiem zakażenia (rozległe resekcje narządów miąższowych, resekcje narządów miąższowych, resekcje przełyku, rozległe operacja w obrębie jamy przełyku, rozległe operacja w obrębie jamy brzusznej i klatki piersiowej)brzusznej i klatki piersiowej)

Postęp w chirurgii onkologicznej Postęp w chirurgii onkologicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Rozwój chirurgii odtwórczej i Rozwój chirurgii odtwórczej i rekonstrukcyjnej,rekonstrukcyjnej,

MikrochirurgiaMikrochirurgia

Zasady przemieszczania płatów na Zasady przemieszczania płatów na szypułach naczyniowych lub z mikro szypułach naczyniowych lub z mikro zespoleniami naczyniowymizespoleniami naczyniowymi

Postęp w chirurgii onkologicznej Postęp w chirurgii onkologicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Możliwość wykonania rozległych zabiegów Możliwość wykonania rozległych zabiegów w obrębie jamy ustnej i gardła z w obrębie jamy ustnej i gardła z natychmiastową rekonstrukcjąnatychmiastową rekonstrukcją

Postęp w chirurgii onkologiicznej Postęp w chirurgii onkologiicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Opracowanie stopów metali, tworzyw Opracowanie stopów metali, tworzyw sztucznych obojętnych dla organizmu sztucznych obojętnych dla organizmu pozwala na wytwarzanie protez pozwala na wytwarzanie protez naczyniowych, kostnych oraz wypełnień naczyniowych, kostnych oraz wypełnień ubytków tkankowychubytków tkankowych

Postęp w chirurgii onkologicznej Postęp w chirurgii onkologicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Dzięki temu możliwość leczenia rozległych Dzięki temu możliwość leczenia rozległych nowotworów tkanek miękkich i kości, nowotworów tkanek miękkich i kości, ograniczenie liczby zabiegów ograniczenie liczby zabiegów wymagających okaleczających amputacjiwymagających okaleczających amputacji

Postęp w chirurgii onkologiicznej Postęp w chirurgii onkologiicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Urządzenia do szwów mechanicznych- Urządzenia do szwów mechanicznych- staplery: ułatwienie wielu zabiegów, staplery: ułatwienie wielu zabiegów, większa pewność zespoleń, skrócenie większa pewność zespoleń, skrócenie czasu trwania zabiegu.czasu trwania zabiegu.

Postęp w chirurgii Postęp w chirurgii onkologiicznej możliwy dzięki:onkologiicznej możliwy dzięki:

Noże ultradźwiękowe i laseryNoże ultradźwiękowe i lasery

Kriochirurgia: zmiany na skórze i błonie Kriochirurgia: zmiany na skórze i błonie śluzowejśluzowej

ElektrochirurgiaElektrochirurgia

Postęp w chirurgii onkologiicznej Postęp w chirurgii onkologiicznej możliwy dzięki:możliwy dzięki:

Chirurgia endoskopowa, laparoskopia, Chirurgia endoskopowa, laparoskopia, torakoskopia- ocena stopnia torakoskopia- ocena stopnia zaawansowania miejscowego, pobranie zaawansowania miejscowego, pobranie materiału do badania- skrócenie czasu materiału do badania- skrócenie czasu leczenia obniżenie jego kosztów.leczenia obniżenie jego kosztów.

Postęp w chirurgii Postęp w chirurgii onkologiicznej możliwy dzięki:onkologiicznej możliwy dzięki:

Sonda do śródoperacyjnego wykrywania Sonda do śródoperacyjnego wykrywania promieniowania jonizującego- lokalizacja promieniowania jonizującego- lokalizacja izotopu w zmienionej chorobowo tkance- izotopu w zmienionej chorobowo tkance- identyfikacja węzła wartowniczego (rak identyfikacja węzła wartowniczego (rak piersi, czerniak).piersi, czerniak).

Zasady Chirurgii OnkologicznejZasady Chirurgii Onkologicznejwg prof. Tadeusza Koszarowskiegowg prof. Tadeusza Koszarowskiego

Samo rozpoznanie „nowotwór złośliwy” Samo rozpoznanie „nowotwór złośliwy” jest niewystarczającejest niewystarczające

Bardzo ważna jest ocena marginesów Bardzo ważna jest ocena marginesów usuniętej zmiany, stopnia złośliwości i typu usuniętej zmiany, stopnia złośliwości i typu naciekania nowotworu, w szczególnych naciekania nowotworu, w szczególnych przypadkach stopień ekspresji markerów przypadkach stopień ekspresji markerów lub receptorówlub receptorów

Zasady Chirurgii OnkologicznejZasady Chirurgii Onkologicznejwg prof. Tadeusza Koszarowskiegowg prof. Tadeusza Koszarowskiego

Ocena usuniętego bloku tkankowego i Ocena usuniętego bloku tkankowego i węzłów chłonnych: ilość przerzutów w węzłów chłonnych: ilość przerzutów w węzłach, naciekanie torebki węzła tkanek węzłach, naciekanie torebki węzła tkanek otaczającychotaczających

Płat skórno-mięśniowy na Płat skórno-mięśniowy na szypule mięśnia piersiowego szypule mięśnia piersiowego

większegowiększego

Guz nosa - rak Guz nosa - rak podstawnokomórkowypodstawnokomórkowy

Częściowa resekcja szczęki Częściowa resekcja szczęki i nosai nosa

Całkowite usunięcie krtani i Całkowite usunięcie krtani i przełyku z transpozycją żołądkaprzełyku z transpozycją żołądka

Usunięcie guza podstawy Usunięcie guza podstawy czaszki - reoperacjaczaszki - reoperacja