MAGAZINE

วารสารสวนสัตว์เชียงใหม ่ปีที่ 1 ฉบับที่ 11 วันที่ 15 ตุลาคม 2557

บรรณาธิการ

หนาวแล้วจ้าตอนนี้ที่เชียงใหม่อากาศเริ่มหนาวมีลมแล้งพัดผ่านเป็นระยะๆต้อนรับเทศกาลแห่งการท่องเที่ยวอากาศ

ดีดอกไม้สวยวันหยุดยาวได้หมุนเวียนมาอีกครั้งในปีนี้ผ่านไปอีก1หนึ่งปีเคยมีคนกล่าวไว้ว่ามีเพียงสามสิ่งในชีวิตที่เราไม่มี

วันเรียกคืนได้ ก็คือ คำาพูดที่พูดไปแล้ว วันเวลา และโอกาส ต้องยอมรับว่าเป็นเรื่องจริง มีหลายครั้งที่เราได้ปล่อยให้ทั้งสามสิ่ง

หลุดลอยไปเมื่อมานึกย้อนก็อยากกลับไปคว้าไว้หรือหยุดมันไว้แม้กระทั่งอยากย้อนกลับไปแก้ไขใหม่แต่ก็ไม่สามารถทำาได้ทีม

งาน Chiangmai Zoo Variety ก็ขอให้ทุกท่านได้มีโอกาสทำาวันเวลาในแต่ละวันให้มีคุณค่าและมีสติในทุกๆอย่างที่ดำาเนินไป

เสมอนะคะ

2

กรรณิการ์จันทรังษี

ทีมงานบรรณาธิการ

“อะไรดีงามให้รีบทำาเสียอย่าผัดวันประกันพรุ่ง

เมื่อโอกาสที่ทำาได้ผ่านพ้นไปจะไม่มีโอกาสเช่นนั้นอีก”

สมเด็จพระญาณสังวร(เจริญสุวฑฒโน)สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก

สำาหรับเรื่องราวในฉบับเดือนตุลาคมนี้เป็นเรื่องราวดีดีที่ทีมงานสรรหามาฝากได้ทั้งความรู้เพิ่มกิจกรรมสนุกสนาน

และอย่าลืมหนาวนี้มาเที่ยวเชียงใหม่มาเจอกันที่สวนสัตว์เชียงใหม่นะคะ

4

สารบัญ

สรรหามาเล่า

นกกระเรียน 4

ของดีในสวนสัตว์เชียงใหม่

ศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด 8

เรื่องเด่น เดือนนี้

งานวันเกิดอายุครบ13ปีหมีแพนด้าหลินฮุ่ย 10

ชุมนุมนักเขียน

นักเขียนฉบับนี้ 11

3

สรรหามาเล่า | นกกระเรียน

4

นกกระเรียนกระจายในทุกเขตทั่วโลกทั้งสิ้น 15 ชนิด สามารถพบได้ทั้งในทะเลทราย ภูเขา เขตหนาวเย็น และตาม

ชายแดนประเทศต่างๆกว่า100ประเทศ

นกกระเรียนเป็นทูตสันถวไมตรีเพื่อสันติและความสงบสุขระหว่างมนุษยชาติ

นกกระเรียน15ชนิดใน4สกุลประกอบด้วย

1.นกกระเรียนมงกุฎดำา/BlackCrowned

Crane

2.นกกระเรียนคอดำา/Black-necked

Crane

3.นกกระเรียนฟ้า/BlueCrane

4.นกกระเรียนออสเตรเลีย/Brolga

5.นกกระเรียนเล็ก/DemoisellaCrane

6.นกกระเรียนยุโรป/EurasianCrane

7.นกกระเรียนมงกุฎเทา/Grey

CrownedCrane

8.นกกระเรียนหมวกขาว/Hooded

Crane

1 2

3 4

5 6

7 8

สรรหามาเล่า | นกกระเรียน

5

9.นกกระเรียนมงกุฎแดง/

Red-CrownedCrane

10.นกกระเรียนเนินทราย/

SandhillCrane

11.นกกระเรียนไทย/Sarus

Crane

12.นกกระเรียนไซบีเรีย/

SiberianCrane

13.นกกระเรียนเหนียงคอยาว/

WattledCrane

14.นกกระเรียนคอขาว/

White-napedCrane

15.นกกระเรียนอเมริกา/

WhoopingCrane

9

10

11 12

13 14

15

สรรหามาเล่า | นกกระเรียน

6

การเกี้ยวพาราสีของนกกระเรียนน่าชมและน่าฟังมากนกกระเรียนทุกชนิดจะขับร้องเพลงเป็นเสียงประสานอย่าง

พร้อมเพรียงทั้งคู่จะทำาท่าทางเหมือนเต้นรำาโดยแอ่นคอโค้งไปด้านหลังจนปากชี้ฟ้าขณะเต้นรำาเพศผู้จะเหยียดปีกลู่ไปด้านหลัง

ส่วนตัวเมียจะเก็บปีกไว้เสมอ

นกกระเรียนจัดเป็นสัตว์มงคลที่มีชื่อเสียงมากของคนจีนเป็นเทพพาหนะของเทพแห่งความยั่งยืนเมื่อจะอวยพรให้

มีอายุมั่นขวัญยืนจึงมักมีการมอบภาพสิริมงคลหรือแพรพรรณล้ำาค่าที่ปักเป็นรูปนกกระเรียน

ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่าการพับนกกระเรียนกระดาษเป็นการอธิษฐานเพื่อให้ผู้คนหายจากอาการเจ็บป่วยรวมทั้งเป็น

สัญลักษณ์แห่งการเรียกร้องหาสันติภาพอีกนัยหนึ่งด้วย

จากความเชื่อโบราณของชาวญี่ปุ่นจึงเกิดเรื่องราว”ซาดาโกะกับนกกระเรียนพันตัว”(SadakoandtheThousand

papercranes)

เด็กหญิงซาดาโกะซาซากิเกิดวันที่7มกราคม2486ที่เมืองฮิโรชิมาประเทศญี่ปุ่นขณะที่ซาดาโกะอายุได้2ขวบ

วันที่6สิงหาคม2488เครื่องบินรบของสหรัฐอเมริกาได้ทิ้งระเบิดปรมานูลูกแรกของโลกลงที่เมืองฮิโรชิมาและอีก10ปีให้หลัง

ซาดาโกะก็กลายเป็นเหยื่อจากระเบิดปรมานูที่เจ็บป่วยด้วยอาการโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว(ลูคีเมีย)ซาดาโกะเสียชีวิตในวันที่25

ตุลาคม2496ขณะอายุได้12ปีภายหลังจากต่อสู้กับโรคร้ายอยู่นาน8เดือนในระหว่างที่ต่อสู้กับโรคลูคีเมียอยู่นั้นซาดาโกะ

ได้เริ่มพับนกกระเรียนกระดาษตามความเชื่อโบราณของชาวญี่ปุ่นว่าหากพับนกกระเรียนกระดาษเพื่ออธิษฐานต่อเทพเจ้าครบ

1000ตัวเทพเจ้าจะบันดาลให้คนคนนั้นหายจากอาการเจ็บป่วย

เด็กหญิงซาดาโกะเสียชีวิตขณะพับนกกระเรียนได้544ตัวในวันประกอบพิธีศพเพื่อนๆของเธอร่วมกันพับจนครบหนึ่ง

พันตัวฝังไปพร้อมกับร่างของซาดาโกะ

ปี2501รัฐบาลญี่ปุ่นได้ก่อสร้างอนุสาวรีย์ซาดาโกะขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ให้ชาวโลกตระหนักถึงพิษภัยของสงคราม

สรรหามาเล่า | นกกระเรียน

7

นกกระเรียนไทยจัดเป็นสัตว์ป่าสงวน1ใน15ชนิดตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าพ.ศ.2535

สถานภาพปัจจุบันจัดเป็นสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติ

สวนสัตว์โคราชจัดเป็นสถานที่เพาะขยายพันธุ์นกกระเรียนที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

นกกระเรียนไทย

ชื่อสามัญ:EASTERNSARUSCRANE

ชื่อวิทยาศาสตร์:Grusantigonesharpii

ถิ่นกำาเนิด:อินเดียพม่าไทยตอนใต้ของลาวกัมพูชาเวียดนามตอนใต้ถึงเมืองลูซอนของประเทศฟิลิปปินส์

ลักษณะเฉพาะ

-เป็นนกบินได้ที่มีความสูงมากที่สุดในโลกสูงเฉลี่ย1.5-1.8เมตร

-ขนสีเทาทั้งตัวหัวและคอด้านบนมีสีเทาชอบอยู่ในพื้นที่ชุ่มน้ำาเปิดโล่ง

การสืบพันธุ์

-จับคู่ผัวเดียวเมียเดียวตลอดชีวิต

-ทำารังวางไข่ในช่วงฤดูฝนประมาณเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม

-วางไข่ครั้งละ2ฟองระยะฟักไข่ประมาณ34วัน

วัฎจักรชีวิต

-โตเต็มที่อายุ2-3ปี

-อายุขัยเฉลี่ย18ปี

อาหาร:กินได้ทั้งพืชน้ำาสัตว์ขนาดเล็กและแมลง

บทบาทในระบบนิเวศน์

-ควบคุมประชากรแมลงและสัตว์ขนาดเล็ก

สถานภาพ

สูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติในประเทศไทยสามารถพบได้ในธรรมชาติของเพื่อนบ้านจำานวนประมาณ500-1,500ตัว

แหล่งที่มา

http://www.savingcranes.org/

www.verdantplanet.org/

www.jvkk.go.th

http://th.wikipedia.org/wiki/นกกระเรียนไทย

เรียบเรียงโดย สพญ.กรรณิการ์ จันทรังษี | หัวหน้างานอนุรักษ์

ของดีในสวนสัตว์เชียงใหม่ | ศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด

8

ชะมดเช็ดเป็นสัตว์ที่มีความสำาคัญในด้านการอนุรักษ์และเศรษฐกิจเนื่องจากเป็นสัตว์ป่าที่มีความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์มี

สาเหตุจากความเสื่อมโทรมของธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและยังถูกล่าและนำามาเลี้ยงเพื่อทำาการเช็ดไขซึ่งมีมูลค่าทางเศรษฐกิจ

ในด้านธุรกิจเครื่องหอมยาแผนโบราณทำาให้เกิดการเลี้ยงที่แพร่หลายมากขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดแต่จากการ

เลี้ยงชะมดเช็ดที่ผ่านมายังประสบปัญหาที่ไม่สามารถเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดได้ทำาให้ต้องจับชะมดเช็ดจากป่าเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถทรงมีความห่วงใยในปัญหาดังกล่าวจึงมีพระราชดำาริให้ดำาเนินการศึกษา

เพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดเพื่ออนุรักษ์ในโครงการฟาร์มตัวอย่างตามราชดำาริบ้านดงเย็นโดยสวนสัตว์เชียงใหม่ได้ทำาการศึกษา

วิจัยเกี่ยวกับการเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดอย่างต่อเนื่องจนได้องค์ความรู้ในการจัดการดูแลและการเพาะขยายพันธุ์สามารถ

เผยแพร่แก่เกษตรกรส่งเสริมการเพาะขยายพันธุ์เพื่อกระตุ้นการอนุรักษ์ชะมดเช็ดประกอบกับในปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงสัตว์

กลุ่มชะมดอื่นๆเพื่อเพิ่มมูลค่าของผลิตผลทางการเกษตรเช่นการเลี้ยงอีเห็นธรรมดาอีเห็นเครือเพื่อกินเมล็ดกาแฟในการผลิต

กาแฟขี้ชะมดทำาให้มีการจับสัตว์กลุ่มชะมดจากป่ามากและยังไม่มีการศึกษาวิจัยเพื่อการอนุรักษ์จนมีแนวโน้มจะสูญพันธุ์

ในปัจจุบันสวนสัตว์เชียงใหม่ได้มีการเพาะเลี้ยงและเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดและสัตว์วงศ์ชะมดเพิ่มเติมในพื้นที่ของสวน

สัตว์เชียงใหม่เพื่อเป็นศูนย์กลางการเผยแพร่องค์ความรู้ด้านการเพาะขยายพันธุ์สัตว์วงศ์ชะมดของภาคเหนือโดยจัดตั้งเป็นศูนย์

อนุรักษ์วิจัยและแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมดโดยแบ่งเป็น2ส่วนได้แก่ส่วนเพาะเลี้ยงและเพาะขยายพันธุ์และส่วนนิทรรศการ

ซึ่งพร้อมสำาหรับการเปิดเผยแพร่แก่เกษตรกรและผู้สนใจในอาคารนิทรรศการดังกล่าวมีการจัดแสดงนิทรรศการความรู้ซึ่ง

ประกอบด้วยป้ายความรู้แบบจำาลองต่างๆและสื่ออื่นๆเกี่ยวกับข้อมูลทั่วไปการใช้ประโยชน์การอนุรักษ์และวิจัยชะมดเช็ด

และสัตว์วงศ์ชะมดรวมไปถึงพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ

ทำาการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ด

ในโครงการฟาร์มตัวอย่างตามราชดำาริบ้านดงเย็นอ.จอมทองจ.เชียงใหม่

ผู้เขียนธีรพงศ์ณะกาศ นักวิทยาศาสตร์สวนสัตว์

ของดีในสวนสัตว์เชียงใหม่ | ศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด

9

จัดตั้งเป็นศูนย์อนุรักษ์วิจัยและแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมดในพื้นที่ของสวนสัตว์เชียงใหม่

เผยแพร่องค์ความรู้สู่เกษตรกรส่งเสริมการเพาะขยายพันธุ์เพื่อกระตุ้นการอนุรักษ์ชะมดเช็ดและ

สัตว์วงศ์ชะมด

ชะมด อีเห็นธรรมดา

วันที่10ตุลาคม2557ที่ผ่านมาสวนสัตว์เชียงใหม่ได้เปิดดำาเนินงานศูนย์อนุรักษ์วิจัยและแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์

ชะมดให้กับประชาชนนักเรียนนักศึกษาและเกษตรกรผู้สนใจเข้าชมและเรียนรู้การดำาเนินงานของโครงการฯท่านผู้อ่านที่

สนใจสามารถติดต่อนัดหมายวัน–เวลาเข้าชมได้ที่เบอร์โทรศัพท์0-5322-2479หรือ0-5322-1179ต่องานธุรการ

ผู้เขียนธีรพงศ์ณะกาศ นักวิทยาศาสตร์สวนสัตว์

เรื่องเด่น เดือนนี้ | งานวันเกิด อายุครบ 13 ปี หมีแพนด้าหลินฮุ่ยโบลา

10

ทางคณะทำางานได้จัดงานวันคล้ายวันเกิดครบรอบ13ปีให้หมีสุดสวยหลินฮุ่ยผู้คนพามาให้กำาลังใจและอวยพรกัน

อย่างมากมายนอกจากนี้ยังเปิดโอกาสให้แฟนคลับได้ร่วมปลูกต้นไผ่บงหวานของโปรดแพนด้าด้านบริเวณฝายชะลอน้ำาด้านหลัง

แพนด้าอีกด้วย

เค้กน้ำาแข็งสูง150ซม.ตกแต่งด้วยเทียนทำา

จากน้ำาแครอทแอ๊ปเปิ้ลและดอกอัญชัญนอกจาก

นั้นยังมีอ้อยแอ๊ปเปิ้ลองุ่นนอกแครอทหน่อไม้แต่ง

หน้าเค้กอีกด้วย

กินอะไรก่อนดีน้าเยอะแยะไปหมด

ผอ.สวนสัตว์เชียงใหม่ร่วมปลูกต้นไผ่ให้

กินเพลินไม่สนใจบ้านข้างๆเลยน้า

บรรยากาศผู้มาร่วมอวยพรมี๊ฮุ่ย

4

ชุมนุมนักเขียน | นักเขียนฉบับนี้

11

ออกแบบวารสาร

นายภูดิศเนตาสิทธิ์|เจ้าหน้าที่สิทธิประโยชน์(สารสนเทศ-ไอที)

บรรณาธิการ

สรรหามาเล่า : นกกระเรียน

สพญ.กรรณิการ์จันทรังษี|หัวหน้างานอนุรักษ์

เรื่องเด่น เดือนนี้ : งานวันเกิด อายุครบ 13 ปี หมีแพนด้าหลินฮุ่ย

งานประชาสัมพันธ์|ฝ่ายพัฒนาธุรกิจและประชาสัมพันธ์

ของดีในสวนสัตว์เชียงใหม่ : ศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมดนาย

ธีรพงศ์ณะกาศ|นักวิทยาศาสตร์สวนสัตว์

4

MAGAZINE

www.chiangmaizoo.comสมาชิกตัวน้อยของสวนสัตว์เชียงใหม่