chÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ths. lª ngäc tuyÕn

68
chÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x ¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Upload: viviette-chauveau

Post on 03-Apr-2015

113 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

chÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x ¬ng hµm

ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Page 2: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs maxillo-mandibulaires

• Th êng gÆp • Gióp chÈn ®o¸n ph©n biÖt u lµnh vµ

u ¸c.

Page 3: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

§Æc ®iÓm l©m sµng• Khèi • BiÕn d¹ng x ¬ng nh×n ho¨c sê thÊy• §au Ýt• ChÌn Ðp c¸c c¬ quan l©n cËn• Lung lay r¨ng• GÉy x ¬ng bÖnh lý• Ph¸t hiÖn t×nh cê trªn phim

panoramic

Page 4: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

C¸c ph ¬ng tiÖn chÈn ®o¸n h×nh ¶nh

• Phim Panoramique

• TDM

• IRM

Page 5: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Panoramique dentaire

• C¸i tæng qu¸t ®Çu tiªn

• ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh trong phÇn lín c¸c tr êng hîp

– Suffisant dans très grande majorité des cas

• Gîi ý ®Õn lµnh tÝnh/ ¸c tÝnh

Page 6: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

TDM

• Cho thÊy c¸c cÊu tróc gi¶i phÉu l©n cËn

• Ch©n r¨ng• Lµnh tÝnh/ ¸c tÝnh• X©m lÊn – Trong x ¬ng– Vá x ¬ng– PhÇn mÒm– Caractère pluriloculaire

Page 7: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

IRM

• IRM >> TDM møc ®é x©m lÊn• Trong x ¬ng • PhÇn mÒm • Di c¨n

• Cho th¨m kh¸m/ ®iÒu tra vÒ hãa liÖu ph¸p

Page 8: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Scintigraphie TC 99 m( NhÊp nh¸y ®å)

• NÕu nghi ngê nhiÒu x ¬ng

Page 9: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tæn th ¬ng mét hoÆc nhiÒu x ¬ng

• NÕu nhiÒu tæn th ¬ng trªn mét x ¬ng• Chérubisme• Kystes épidermoïdes (syndrome de Gorlin)• Lymphome• Histiocytose X

• Tæn th ¬ng trªn nhiÒu x ¬ng kh¸c nhau• Lésion secondaire• Dysplasie fibreuse• Granulome éosinophile• Myélome (Scinti négative)

Page 10: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña u

• Orientation Dic• U hiÕm– Kyste médian mandibulaire– Kyste médian alvéolaire– Kyste du canal naso-palatin– Kyste globulo-maxillaire entre incisive latérale et

canine– Tumeurs nerveuses : le long du CM

Page 11: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Giíi h¹n cña u

• Nettes

• Liseré d’ostéocondensation

• Bords flous plutôt lésion agressive

Page 12: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Néi dung bªn trong

• §ång nhÊt• Kh«ng ®ång nhÊt– Nang– Cßn c¸c bÌ x ¬ng– Vïng canxi hãa– Vïng cã tæ chøc cña r¨ng• cementaire• dentinaire

Page 13: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tæn th ¬ng vá x ¬ng

• U lµnh : kh«ng bÞ ph¸ hñy (souffle)

• U ¸c : ph¸ hñy vá x ¬ng, mµng x ¬ng vµ x©m lÊn phÇn mÒm

Page 14: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Ph¶n øng mµng x ¬ng

• U lµnh : ®Òu, tr¬n nh½n

• ¸c tÝnh : xï x×, h×nh tia

Page 15: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

X©m lÊn phÇn mÒm

• = ¸c tÝnh

• Trõ mét vµi u nh : améloblastome

Page 16: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Liªn quan ®Õn ch©n r¨ng

• Liªn quan ®Õn mÇm r¨ng hoÆc r¨ng r¨ng bao gåm : =/- kyste dentigère mais aussi améloblastome, kyste épidermoïde

• §Èy r¨ng l©n cËn = bénin

• Tiªu ch©n r¨ng = bénin mais aussi plasmocytome malin

Page 17: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

BÉy gi¶i phÉu

• Image radio-claire : cavité idiopathique de Stafne

• Maladie de Paget

Page 18: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Gi¶i phÉu bÖnh

• L©m sµng vµ XQ lµnh tÝnh = kh«ng cÇn biopsie

• L©m sµng vµ XQ ¸c tÝnh = cÇn biopsie

• PhÉu thuËt : lµm sinh thiÕt

Page 19: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

• Nang

• U lµnh

• U ¸c

Page 20: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

nang

–Nang do r¨ng

–Nang kh«ng do r¨ng

Page 21: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Nang do r¨ng

• Nang nhiÔm trïng– Nang ch©n r¨ng– Nang bªn – Nang sãt

Page 22: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Nang do r¨ng

• Kystes dentigères– Ou Kyste folliculaire– Ou Kyste corono-dentaire– Ou Kyste péricoronaire

Page 23: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Nang do r¨ng

• Kystes épidermoïdes– Restes épithéliaux de la lame dentaire– Image radio-claire et liseré condensé– Syndrome de Gorlin : naevomatose basocellulaire

et anomalie osseuse

Page 24: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Nang kh«ng do r¨ng

• Nang khe– Nang khe gi÷a r¨ng cöa bªn vµ r¨ng

nanh– Nang gi÷a x ¬ng hµm dø¬i hoÆc hµm

trªn

Page 25: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Nang kh«ng do r¨ng

• Kystes du canal naso-palatin– Origine discutée– Lacune médiane rétro incisive, forme de cœur et

liseré

Page 26: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

U lµnh tÝnh

• U cã nguån gèc do r¨ng– U nguån gèc biÓu m« r¨ng– U nguån gèc trung m« r¨ng– U nguån gèc c¶ biÓu m« vµ trung

m« r¨ng

• U cã nguån gèc kh«ng do r¨ng

Page 27: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine dentaire

• T épithéliales = améloblastome• T dérivée des améloblastes• 15-30 tuæi• 85% gÆp ë gãc hµm x ¬ng hµm d íi• Lµnh tÝnh

– Khëi ®Çu trong x ¬ng– Phång x ¬ng

• §au, lung lay r¨ng,nhiÔm trïnggÉy x ¬ng, bourgeonnement tumoral

Page 28: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine dentaire

• T épithéliales = améloblastome• Radiologie– Image kystique, uniloculaire, contours nets, +/-

dent incluse– Image multiloculaires• Bulles de savon• Nid d’abeille

– Vaste image lacunaire =/- cloisons

Page 29: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 30: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 31: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 32: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine dentaire

• T épithéliales = améloblastome• PhÇn mÒm gi·n do x©m lÊn (IRM)– Par invasion = malignité locale

• Risque de dégénérescence : épithélioma

Page 33: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine dentaire

• T mésenchymateuse– Myxomes odontogènes– Cémentomes– Cémentoblastomes

Page 34: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine dentaire

• T mésenchymateuse et épithéliale = odontomes• = hamartomes• H×nh ¶nh XQ râ• C¶n quang• Chu vi râ

Page 35: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 36: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs bénignes d’origine non dentaire

• T osseuses– Ostéome ostéoïde, ostéoblastome– Ostéome +++

• T cartilagineuse– Chondrome– Ostéochondrome– Chondroblastome– Fibrome –chondro-myxoïde

• T conjonctive– Dysplasie fibreuse– T à cellules géantes– Chérubinisme

Page 37: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 38: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs malignes

• D’origine dentaire– Carcinome odontogénique– sarcome odontogénique = exceptionnelles

• D’origine non dentaire– Ostéosarcome– Hématosarcomes– Lésions secondaires

Page 39: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs malignes

• Ostéosarcome• Cellules tumorales élaborent du tissu ostéoïde• 50 % : 10-20 ans• Radiologie :– Kh«ng cã ranh gií râ– Vá x ¬ng ®øt ®o¹n– H×nh ngän löa– Mµng x ¬ng s©m lÊn

Page 40: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Ostéosarcome

Page 41: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Chondrosarcome

Page 42: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs malignes

• Hématosarcomes • lymphome Hodgkinien ou non : Lésions osseuses

perméatives

• Lymphome de Burkitt : zones d’ostéolyse, ruptures corticales, spicules perpendiculaires périoste

• Myélome multiple : lacunes à l’emporte pièce

Page 43: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

Tumeurs malignes

• Lésions secondaires• Lésions lytiques• Lésions condensantes : prostate, sein, poumon• Contexte +++

Page 44: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

CONCLUSION

• Imagerie = panoramique dentaire

Page 45: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

CONCLUSION

• Tomodensitométrie

– X¸c ®Þnh u vøi cÊu tróc gi¶i phÉu xung quanh

– Liªn quan víi ch©n r¨ng– X©m lÊn cña u• Trong x ¬ng• PhÇn mÒm

Page 46: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

CONCLUSION

• IRM

– Extension tumorale si lésion d’allure agressive• Endo osseux• Parties molles

– X¸c ®Þnh u liªn quan víi ®Çu khíp

– Theo dâi hãa trÞ liÖu

Page 47: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn

CONCLUSION• Tæn th ¬ng mét hay nhiÒu buång• Tæn th ¬ng ®¬n lÎ hay nhiÒu x ¬ng• Giíi h¹n cña tæn th ¬ng• Thµnh phÇn bªn trong ®ång nhÊt hay kh«ng• Vá x ¬ng• Ph¶n øng mµng x ¬ng• X©m lÊn phÇn mÒm• Liªn quan víi ch©n r¨ng• Liªn quan víi mÇm r¨ng, hoÆc r¨ng ngÇm• Tiªu ch©n r¨ng• VÞ trÝBENIN / MALIN : hypothèses diagnostiques

Page 48: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 49: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 50: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 51: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 52: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 53: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 54: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 55: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 56: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 57: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 58: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 59: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 60: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 61: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 62: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 63: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 64: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 65: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 66: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 67: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn
Page 68: ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh u x¬ng hµm ThS. Lª Ngäc TuyÕn